TEORI MUZIK
A. KONSEP MUZIK 1.
IRAMA a. b. c.
Dalam irama terdapat detik, meter, corak irama, tempo dan rentak. Pada irama juga terdapat nilai not dan tanda rehat yang berbeza. Kesemua not dan tanda rehat ini mempunyai pecahan nilai yang tersendiri.
1.1
Detik Dalam sesuatu muzik, terdapat bunyi berkala iaitu bunyi yang tetap yang boleh ditepuk sepanjang muzik tersebut.
1.2
Meter 1. Masa bagi muzik dikawal oleh meter. 2. Ianya ditulis pada bar pertama setiap lagu, selepas klef trebel.
3. Meter yang berbentuk angka pecahan ini dibahagikan kepada 2 bahagian a.angka di atas b.angka di bawah 4. Angka diatas menunjukkan jumlah detik dalam satu bar. 5. Angka di bawah pula menunjukkan jenis atau nilai not yang digunakan untuk mengira satu detik / rentak dalam setiap bar.
1.3
Corak Irama Irama boleh dicorakkan dalam kumpulan detik bagi setiap bar.
1.4 1.5
Tempo Rentak GARIS BAR DAN METER BALUK MUZIK 1. Baluk (staff) muzik ialah lima garisan selari yang digunakan untuk menulis notnot muzik.
Pendidikan Muzik KBSM
1
TEORI MUZIK
2. Not-not muzik ini ditulis diatas garisan-garisan atau di ruang-ruang antara garisan. 3. Garisan-garisan dan ruang-ruang pada baluk muzik ini dibilang dari bawah ke atas. 4. Bunyi atau ‘pic’ bagi not-not yang ditulis pada baluk muzik akan dapat ditentukan apabila tanda ‘klef trebel’ ditulis pada permulaan baluk. BAR DAN GARIS BAR 1. Baluk muzik dibahagikan kepada beberapa petak yang dinamakan ‘bar’ dan garis tegak pada setiap bar itu dinamakan ‘garis bar’.
2. Garisan kembar yang ditulis diakhir baluk pula ditulis untuk menunjukkan berakhirnya sesebuah lagu. LATIHAN GARISBAR DAN METER 1. Letakkan empat garis bar yang sama jarak diikuti dengan garisan berkembar pada bar yang terakhir.
2. (a) Isikan tempat kosong dengan jawapan yang sesuai.
Pendidikan Muzik KBSM
2
TEORI MUZIK
(b) (c)
____________________ ialah lima garisan selari yang digunakan untuk menulis not-not muzik.
(d)
Masa bagi muzik dikawal oleh ____________________.
(e)
Nama lain bagi meter ialah
(f)
____________________ ditulis untuk menunjukkan penamat bagi
____________________.
sesebuah lagu. 3. Tuliskan meter berikut di dalam petak-petak bar yang disediakan.
4. Berikan maksud meter berikut: 2 bermaksud __________________________________________________________ a.
4 bermaksud __________________________________________________________ 3 bermaksud __________________________________________________________ 4 bermaksud __________________________________________________________ Pendidikan Muzik KBSM
3
TEORI MUZIK
b. 4 bermaksud __________________________________________________________ 4 bermaksud __________________________________________________________
c.
bermaksud _____________________________________________
d.
LATIHAN METER TINGKATAN 5 5. (a) Isikan meter yang sesuai bagi corak irama berikut: (b) Lengkapkan tempat kosong dengan not atau tanda rehat yang sesuai. (c) Lukiskan garis bar pada tempat yang betul. (d) Pada setiap petikan: (a)
Masukkan tanda meter yang sesuai.
(b)
Tandakan garis bar pada tempat yang betul berdasarkan tanda meter yang anda nyatakan
. (a) Lengkapkan tempat kosong yang bertanda * dengan satu not yang sesuai. (b) Isikan meter yang sesuai bagi corak irama berikut: 8. (a) Isikan meter yang sesuai bagi corak irama berikut: (b) Tuliskan satu not di tempat bertanda *. Tingkatan 4 Fokus: (a) Meter Jenis meter - MeterLazim - Meter Tak Lazim - Polimeter Hasil Pembelajaran: Mempunyai pengentahuan dan kefahaman tentang meter dan polimeter.
Pendidikan Muzik KBSM
4
TEORI MUZIK GARISBAR DAN TANDA MASA / METER (b)Corak Irama Tingkatan 4 Elemen penyumbang dalam corak irama a. Nilai not dan tanda rehat b. Augmentation dan Diminution Maksud / Konsep augmentation dan diminution c.
1.1.1 MELODI 2. 3.
Melodi ialah susunan bunyi ton secara mendatar (linear) dan berkontur. Bunyi ton ada kalanya panjang, pendek ataupun sama dan bunyi-bunyi ton ini menentukan irama melodi.
4.
Sesuatu melodi bertukar jika pic dan irama bertukar.
5.
Pergerakan melodi ini melibatkan pic dan irama yang dikawal oleh meter.
(a)i. Pic Tingkatan 4 Fokus: 1. Range dan Tessitura 2.
Motif dan Frasa
PIC (PITCH) Tingkatan 3 Fokus:
Pendidikan Muzik KBSM
5
TEORI MUZIK Nama pic mengikut kedudukannya dalam skel diatonik (scale degrees). Hasil Pembelajaran: Mempunyai pengentahuan dan kefahaman tentang pic. 1.
Maksud / konsep terminologi (nama teknikal) not mengikut kedudukan dalam skel diatonik.
2.
Fungsi / aplikasi not-not skel diatonik dalam lagu.
Kriteria Pencapaian Aras 1: Berkebolehan menyatakan nama semua not mengikut scale degrees dengan betul. Aras 2: Berkebolehan mengenalpasti not tonik, subtonik, median, subdominan, submedian, subtonik/not pimpin dalam skel yang diberi dengan betul. Aras 3: Berkebolehan mengenalpasti not tonik, subtonik, median, subdominan, dominan, submedian, subtonik / not pimpin dalam skor lagu yang diberi dengan betul. SEHARMONIK (ENHARMONIC) 1. Seharmonik ialah penerangan untuk dua nada yang berlainan nama tetapi mempunyai suara yang sama. 2. Ianya merujuk kepada perubahan nama pada not tetapi tidak pada suara. Contoh: a.
Enharmonic not untuk pic B ialah Cb
b.
Enharmonic not untuk pic C ialahB#
c.
Enharmonic not untuk pic E ialah Fb
d.
Enharmonic not untuk pic F ialah E#m
Nota 1.
Pic ialah kedudukan sama ada tinggi atau rendah sesuatu bunyi.
2.
Untuk mengentahui pic, satu tanda muzik diletakkan pada awal sesuatu baluk.
3.
Tanda tersebut dinamakan Klef (Clef).
4.
Nama teknikal not mengikut kedudukan dalam skel diatonik Not
Nama Teknikal
Pendidikan Muzik KBSM
6
TEORI MUZIK 1
Tonik
(Tonic)
2
Supertonik
(Supertonic)
3
Median
4
Subdominan
(Subdominant)
5
Dominan
(Dominant)
6
Submedian
(Submediant)
7
Subtonik /Not Pimpin (Subtonik / Leading Notes)
(Mediant)
LATIHAN 1 Namakan skel / nada dan nama teknikal bagi setiap not yang bernombor dibawah:
(a) Nada :
1.
2.
3.
4.
5.
6.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
(b) Nada :
ii.Skel / Tangganada (Scale) 1.
Tangganada berasal daripada perkataan Latin “Scala” yang bermaksud “Tangga”.
2.
Skel ialah susunan lapan not dalam satu tanda nada yang dimainkan mengikut langkah tertentu.
3.
Sesebuah lagu mestilah berasaskan kepada sesuatu skel atau lebih dikenali sebagai Tangganada.
4.
Tangganada A
Natural
B
Major
C
Minor - Minor Harmonik - Minor Melodik
Pendidikan Muzik KBSM
7
TEORI MUZIK 5.
Tangganada Natural terdiri daripada 8 not muzik. (Jika bermula dengan C akan berakhir dengan C’)
6.
Jeda antara 1 – 8 ialah 12 semiton. Nota:
8.
Tanda b (Flet) dan #(Syap) tidak digunakan. Tangganada Natural adalah tangganada yang tidak sempurna.
9.
Jeda dalam tangganada Major adalah sama untuk semua tangganada
10.
Jeda dalam Tangganada /Skel (Scale) Major.
7.
Tangganada dituliskan secara: Menaik (Ascending) Menurun (Descending) Menaik dan Menurun Menurun dan Menaik
SKEL PENTATONIK Skel pentatonik ialah skel yang mempunyai lima ton. Tingkatan 4 Fokus: 1.
Binaan skel diatonik
2.
Binaan skel kromatik
3.
Binaan skel pentatonik F
(b)Ragam Melodi (c)Jeda
Pendidikan Muzik KBSM
8
TEORI MUZIK JEDA (INTERVAL) 1.
Jeda ialah jarak bunyi di antara dua pic not.
2.
Jeda diukur dalam ton (tone) dan separuh ton (semitone). (1 ton = 2 semiton, ½ ton = 1 semiton)
3.
Terdapat 2 cara memainkan jeda iaitu: a.
Cara melodik ialah dua not yang dimainkan secara berasingan
b.
Cara harmonik ialah dua not yang dimainkan secara serentak
FORMULA JEDA
RAJAH JEDA 1. 2. 3.
Rajah Jeda boleh dibentuk seperti permukaan jam. Ianya dibaca mengikut pusingan jam atau sebaliknya, mengikut keperluan sama ada menaik atau menurun. Ianya dapat membantu mengira jarak bunyi dengan mudah dan tepat.
Langkah mengenalpasti nama jeda:
Pendidikan Muzik KBSM
1
TEORI MUZIK 1.
2. 3.
Kenalpasti not Kira jarak antara not pertama dan kedua di rajah jeda. Sekiranya terdapat dua kemungkinan jawapan kira jarak antara not pertama dan kedua untuk menentukan jawapan
Ingatan: Menaik - Kira ikut arah jam Menurun - Kira ikut lawan jam
Cth (i)
Namakan jeda-jeda di tempat bertanda x dan y. x
-
Langkah 1 :Kenalpasti not C dan G Langkah 2 : Kira jarak antara not C hingga G C, D, E, F, G 1 2 3 4 5 Dari sini kita boleh ketahui jawapannya mesti berakhir dengan 5 Langkah 3 : Kira mengikut arah jam dari not C ke G
C ke G ada 7 semiton
7 semiton = Perfek ke 5
Tingkatan 4 Fokus: 1.
Binaan jeda -
Minor ke 7
-
Major ke 7
-
Oktaf (perfek)
Pendidikan Muzik KBSM
2
TEORI MUZIK -
Unison (perfek)
-
Augmentation 4
-
Diminished 5
(d)Ornamen 1.1.2 HARMONI 1.
Harmoni ialah gabungan dua atau lebih not yang dimainkan / dibunyikan bersama atau serentak.
2.
Gabungan not-not tersebut akan membentuk kord yang digunakan untuk mengiringi melodi.
3. 4.
Kord yang mengandungi tiga not dikenali sebagai triad. Not yang digunakan untuk membentuk triad ialah not pertama, ketiga dan kelima dari sesuatu skel.
(b) Triad, Kord dan Tonaliti TRIAD TONIK Tonik ialah not pertama Triad bermaksud tiga Tonik Triad terdiri daripada not pertama, ketiga dan kelima. 1.
Ciri utama triad tonik ialah jika not pertama terletak pada garisan, dua not di atasnya juga mesti pada garisan.
2.
Jika not pertama terletak pada ruang, dua not di atasnya juga mesti pada ruang.
9.1
KEDUDUKAN PERDU (ROOT POSITION) Asas kedudukan perdu
Pendidikan Muzik KBSM
3
TEORI MUZIK
Kedudukan Perdu
Pembalikkan Pertama
Pembalikan Kedua
MAJOR 5 3 semiton 3 4 semiton 1
5 4 semiton
3
MINOR
3 semiton
1
(b) Pergerakan Kord 1.
Apabila satu kod bergerak ke satu kod yang lain, ianya disebut sebagai pergerakan kord.
2.
Pergerakan kord yang lazim digunakan ialah pergerakan Kord I-IV-V.
3.
Kord-kord ini dikenali sebagai Kord Primer.
(c) Kaden 1.1.3 Warna Ton (a) Kualiti Bunyi 1.1.4 Tekstur (d) Jalinan Suara
Pendidikan Muzik KBSM
4
TEORI MUZIK 1.
Monofoni – Barisan melodi secara mendatar yang dinyanyikan atau dimainkan tanpa iringan atau tanpa harmoni.
1.1.5 Bentuk 1. 2.
Karya muzik mempunyai susunan struktur tersendiri. Karya yang mempunyai struktur dua bahagian dinamakan binari atau bentu AB.
(b) Klasifikasi bentuk Lagu 1.1.6 Ekspresi 6.
Ekspresi merupakan ciri muzikal yang mempengaruhi sesuatu persembahan vokal atau instrumental.
7.
Ciri muzikal ini ialah dinamiks, istilah dan tanda isyarat.
8. 9.
Gabungan aplikasi ciri muzikal boleh emnghasilkan interpretasi tersendiri.
(a) Dinamiks (b) Tempo 1.2
KONVENSI PENULISAN MUZIK
1.2.1 Notasi Muzik dan Kaligrafi (a)Notasi Konvensional (b)Notasi Tak Konvensional 1.2.2 Tanda Isyarat dan Terminologi Muzik BIBIOLOGROFI 1.
PPK, Buku Sumber dan Aktiviti Pendidikan Muzik, Tingkatan 1, 1998, Kementerian Pendidikan Malaysia.
2.
Pendidikan Muzik KBSM
5
TEORI MUZIK
Pendidikan Muzik KBSM
6
