Dagdromen in januari

nd vakantie

Dagdromen in januari Het is een grappig gegeven dat Nederlanders zodra nieuwjaarsdag met een laatste oliebol is weggewerkt, gaan dagdromen over een vakantie later in het jaar. Deze bijlage sluit daarbij aan, met reiservaringen en reportages die zo zijn geschreven dat je als lezer meegenomen wordt, naar een tent van het BoerenBed (pagina 4), de eerlijke reisbestemmingen van Zuid-Afrika (7) of de stille woestijn van Oman (8). Duitsland (Weimar, pagina 10) en België (Wallonië, 14) pronken met hun historie en voor actieve vakanties bieden Ierland (3), Tsjechië (13) en Frankrijk (17) mooie routes. Als toegift presenteren enkele ND-redacteuren hun favoriete vakantieplek.

nederlands dagblad

donderdag 8 januari 2015

2

ndvakantie

8 januari 2015

advertentie

Ruim aanbod

vakantiehuizen, villa’s, chalets en bungalows in Europa België / Denemarken / Duitsland / Frankrijk / Italië / Kroatië / Luxemburg / Nederland / Oostenrijk / Tsjechië / Zwitserland

Boek nu op

vakanz.nl

r van De grootste aanbiede nties christelijke gezinsvaka

Christelijke

VAKANTIE-

PARKEN

op de mooiste locaties in Europa Nederland / België / Duitsland / Oostenrijk / Frankrijk / Tsjechië

Boek nu! gezinsparken.nl

VakanZ recreatieteams

Activiteiten en excursies

VakanZ kerkdiensten

0341 264 887 [email protected]

3

8 januari 2015

ndvakantie ierland Donegal

Ierland brengt zijn westkust onder de aandacht met een nieuwe route: de Wild Atlantic Way. Het afgelegen Donegal komt zo ook in het vizier.

Dublin

Reina Wiskerke beeld nd

Cork

Grillige Wild Altlantic Way De westkust van Ierland kent fenomenale vergezichten, verrassende doorkijkjes, steile hellingen, imposante rotspartijen, stranden en bochtige wegen. Al eeuwen natuurlijk. Maar Ierland heeft er nu een herkenbare, aaneengesloten route van gemaakt, 2500 kilometer lang. Voor toeristen. Van Donegal in het noorden tot en met West-Cork in het zuiden – of andersom. Het beeldmerk van de route is afgelopen jaar gelanceerd: een zigzagstreep, te zien op folders, aanwijsborden en websites. Alles wat zich aandient met het beeldmerk moet in verband staan met de wilde en woeste natuur ter plaatse en met de ontmoeting van zee en land. Je kunt het een vorm van marketing noemen. Ierland realiseert zich dat het land het moet hebben van haar eigen natuur(bronnen). Maar het vraagt creativiteit van de Ieren om daarmee staande te blijven. Meer dan zestig inwoners van Creevy hebben de handen ineengeslagen. Het gebied is gelegen aan de westkust bij Ballyshannon in Donegal. Traditionele landbouw en visserij loonden niet meer. Wie vooruit wilde, trok weg. Huizen kwamen leeg te staan. Toerisme kon uitkomst bieden, maar hoe? De verlaten huizen boden niet genoeg comfort om ze te verhuren. Moderne vakantiehuisjes plaatsen, zou de couleur locale aantasten. De inwoners van Creevy kozen een derde weg, vertelt Margaret Storey, manager van de coöperatie. Ze sloten een deal met de eigenaars van vijf verlaten cottages. Die werden van de grond af herbouwd, met oorspronkelijke materialen, in traditionele stijl, ecologisch verantwoord, maar van hedendaagse gemakken voorzien. De coöperatie mag in ruil daarvoor de huizen 21 jaar verhuren aan vakantiegangers, waarna ze weer toekomen aan de eigenaars, die ze waarschijnlijk ook zullen verhuren. Margaret Storey laat een cottage zien die twaalf jaar geleden is herbouwd: een vloer van flagstones, een stenen open haard met turf ernaast, maar ook een magnetron in de keuken, centrale verwarming, wifi en meerdere badkamers. ‘Als de gasten arriveren, zorgen we dat het vuur brandt en het huis warm is.’ De coöperatie heeft langs de kust een wandeling van tien mijl (zestien kilometer) uitgezet, met toestemming van de eigenaren van het land waarover het wandelpad gaat – in Ierland spreekt dat niet vanzelf. Er kwam een boothuis voor pleziervaartuigen, met de uitnodiging om te komen vissen, duiken, surfen of zwemmen. De coöperatie mag zich nu ambassadeur noemen van de Wild Atlantic Way.

verjaardag

Creevy ligt op het zuidelijkste puntje van het noordelijke graafschap Donegal. Donegal hoort bij de Republiek Ierland maar is slechts via een smalle strook met de rest van het land verbonden. Het grootste deel grenst aan Noord-Ierland, dat deel uitmaakt van het Verenigd Koninkrijk.

Slieve League is voor wandelaars goed te bereiken, vertelt Sean Mullan.

Het graafschap Donegal is in reisgidsen vaak afgedaan met een paar vermeldingen waaraan je weinig had. Maar voor wie van Ierland houdt, is het

Vreemdelingen, feestgangers en andere inwoners luisteren stoel aan stoel naar live muziek. gebied de moeite van het verkennen waard. Vakantiegangers zijn meer dan welkom. Met de formule van de Wild Atlantic Way, is het gebied psychologisch ook wat meer verbonden met de bekendere toeristische trekpleisters, die zuidelijker gelegen zijn, zoals de Ring of Kerry. Boven Creevy ligt het stádje Donegal, met een kasteel en vlak ernaast winkels en pubs. The Reel Inn zit volgepakt als daar de veertigste verjaardag van Sarah wordt gevierd, valt op te maken uit een spandoek. Niet dat alle bezoekers haar kennen; vreemdelingen, feestgangers en andere inwoners van Donegal luisteren stoel aan stoel naar de live muziek, die hier, zo kun je nagaan,

niet speciaal voor toeristen wordt gespeeld. Een eind noordelijker, in Meenaleck, staat Leo’s Tavern. Het is een van Donegals meest bekende pubs. Dat wil althans de uitbater zijn gasten graag doen geloven. Leo’s Tavern heeft inderdaad een unique selling point: de pub is het erfgoed van een muzikale familie waaruit de Ierse muziekgroep The Clannad voortkwam. De jongste dochter van het gezin, Enya, ging solo en wist eveneens naam te maken buiten eigen dorp en land. Enya’s broer beheert Leo’s Tavern nu. Een bus vol toeristen kan hij wel aan. Aan de muur hangen foto’s van zijn muzikale familie en zijn scones (broodjes) met room smaken goed. Voor wandelaars ligt het hoogtepunt van Donegal noordelijker: Slieve League, grijze berg. Daar rijzen de rotsen majestueus boven de zee uit. Met zeshonderd meter hoogte is Slieve League niet de hoogste klif van Europa maar wel de hoogste toegánkelijke klif: je kunt hem wandelend bedwingen. Slieve League is bekend gebied voor Sean Mullan van Walking & Talking in Ireland. Hij organiseert en begeleidt wandeltochten door Donegal en Antrim (Noord-Ierland) en vertelt daarbij verhalen. ‘Slieve League is een heilige berg van het vroege christendom, een plek voor kluizenaars’, zegt Mullan niet ver van de top. Er liggen resten van een vroegchristelijke kerk en je gaat er langs het ’pelgrimspad’ naar boven. ‘Het is goed te doen’, zeggen twee vrouwen die er net vandaan komen. ‘Je moet een beetje oppassen dat je niet uitglijdt.’ ◆

Margaret Storey van de Creevy-coöperatie.

goed om te weten ▶ Via internet valt veel van Donegal en de Wild Atlantic Way te weten te komen. wildatlanticway.com ▶ The Creevy Experience: creevyexperience.com ▶ Leo’s Tavern: leostavern.com ▶ Walking & Talking in Ireland: walktalkireland.com ▶ The Slieve League Cliffs Centre: slieveleaguecliffs.ie

favoriete plek van Willem Bouwman, redacteur

kijk ook hier: Studio Donegal Tweed hoort bij het ambachtelijke erfgoed van het graafschap Donegal. De dicht geweven wollen stof biedt bescherming in weer en wind. Zoals voor veel maakindustrie geldt, nam onder meer China de productie over en dan kun je er ook acryl in aantreffen. Studio Donegal in Kilcar probeert de traditionele wijze van wol spinnen en weven in stand te houden. Je kunt er bollen wol en tweedstof kopen, gemaakt van wol uit de regio, of kant-en-klareproducten: jasjes, plaids, sjaals, petten en dergelijke. De mode van het seizoen moet je er niet ver-

wachten. Tweed staat hier voor tijdloos en duurzaam. Tweed van Studio Donegal gaat voor ongeveer 65 euro per meter naar de groothandel, met als winkelprijs 95 euro per meter, vertelt eigenaar Tristan Donaghy, die Studio Donegal van zijn ouders overnam. ‘Niets ten nadele van China’, zegt hij, ‘maar dit is niet hetzelfde als massaproductie. Je krijgt hier het beste van het beste.’ Je kunt er een rondleiding te krijgen. In Studio Donegal wordt echt gewerkt en dus geen toneelstukje opgevoerd voor toeristen. ▶ studiodonegal.ie

Montrose waar nabij Valros, tussen Pézenas en Beziers in Zuid-Frankrijk waarom kleine, eenvoudige camping met gasten die er vaak al jaren komen, weinig Nederlanders, rust, fraaie natuur, wijndomein, geen massatoerisme, wel dicht bij zee

4

ndvakantie

favoriete plek van Lisa Petersen, stagiare

8 januari 2015

Logeren op het erf van een boerderij brengt het leven van de boer dichtbij. Bij Het BoerenBed is het verblijf nog comfortabel ook. Daniël Gillissen beeld nd

Comfortabel verblijf op Rome waar Italië, alle wegen leiden er naartoe waarom Vorig jaar mei ging ik daar (voor de tweede keer) naartoe. Eén van de mooiste plekjes is op de St. Pieter. Het uitzicht is een flinke klim meer dan waard.

favoriete plek van Roel Sikkema, redacteur

Met twee handjes pakt Naäma (bijna 2) een pluk vers gras. Van afstand gooit ze het bundeltje voor de neus van de koe die gretig zijn tong uitsteekt. Het voerhek rammelt als een andere koe loeiend zijn kop tussen de stijlen door steekt. Naäma schrikt en doet een sprongetje achteruit. Haar broer Silas (6) toont zich voor weinig koeienkoppen vervaard. Met een hooivork verdeelt hij het gras eerlijk onder de koeien. Even later fluistert Silas overtuigd: ‘Ik word later boer.’ Zo ziet Goos Schoemaker het graag. De boer laat zich uit de cabine van zijn grote, groene trekker zakken en slaat genietend het tafereel gade. ‘Wij boeren komen weinig van ons erf af. Je bent altijd druk. Ik werk tachtig tot honderd uur in de week. Op een gegeven moment loop je met oogkleppen op’, zegt hij, met twee handen illustratief naast zijn ogen. ‘Dan praat je alleen nog met je koeien.’ Goos en zijn vrouw Femmie willen dat voorkomen en daarom staan er voor het derde jaar tenten van Het BoerenBed op het grasveld naast de enorme koeienstal. ‘Op deze manier hebben we altijd mensen op het terrein’, zegt Goos tevreden. ‘En we kunnen laten zien hoe een boerderij werkt.’ Op de grote boerderij in Kallenkote, net buiten

Het uitzicht vanaf het grasveld waarop de tenten in Kallenkote staan.

‘Tachtig tot honderd uur in de week werken – dan praat je alleen nog met je koeien.’ Tingsryds Kommun waar tussen Karlshamn en Tingsryd in Zweden waarom Een mooi plekje in de tuin van onze zoon en schoondochter, ideaal voor vakantie en – in ons geval – familiebezoek. En dat in een afwisselend landschap met bossen, meren, heuvels en de zee dichtbij.

Steenwijk, pikken de stadskinderen Zippora (12), Samuel (11), Paulus (7), Silas en Naäma van alles op. Ze zijn net te laat om de geboorte van een kalfje mee te maken, maar zien wel dat de moederkoe haar kleintje schoonlikt. Vierentwintig uur later constateren ze dat het beestje al is overgebracht naar een klein hok midden op het erf. Zo gaat dat in een productiebedrijf. De vele kinderen die voorbij scharrelen, zorgen dat de dieren hun eerste dagen niet zonder aandacht slijten. Even verderop rapen Samuel en Paulus eieren uit het kippenhok om die bij het ontbijt smakelijk op te eten. Een ontdekking: verse eieren zijn iets minder gemakkelijk te pellen.

houtkachel favoriete plek van Wilco Pot, beeldredacteur

Zeven grote tenten van 45 vierkante meter telt boerderij De Kalverweide. In een halve cirkel staan ze om een omheind stuk waar een schaap en twee lammeren dartelen. De ruime tenten zijn sfeervol ingericht. Rechts een tafel met daaromheen zes stoelen die je bij de kringloop kunt treffen. Erboven hangen twee kandelaars met elk een paar kaarsen – voor als het donker wordt. Links staat een flinke houten bank met zachte kussens. In het midden is een fors aanrecht geplaatst inclusief

Naäma aait een pasgeboren kalfje.

koudwaterkraan; de houtkachel annex kookeiland staat daar prominent voor. Emaille keukengerei in diverse kleuren complementeert het geheel. De kamers zijn gemaakt van steigerplanken, sloophout en fruitkistjes. Glamping heet dat, ofwel ‘glamorous camping’: het comfort van een huisje gecombineerd met de vrijheid van een camping. De tenten zijn dan ook prijzig (een week in het hoogseizoen kost tussen de 1000 en 1150 euro), maar gelukkig berekend op grote gezinnen. Zes vaste bedden telt een verblijf – de kinderen vechten om de knusse bedstee – en een campingbedje past daar nog met gemak bij. Bovendien biedt de boerderij genoeg vertier. Voor een lang weekend met kinderen in de basisschoolleeftijd is geen geld nodig voor uitstapjes. Luxe tenten betekent nog geen aangeharkt erf. De Kalverweide is een boerderij zoals alle andere.

Grossglockner waar tussen Heiligenblut en Zell am See in Oostenrijk waarom Het is daar prachtig, het beeld wisselt telkens en je hebt er echte stuurmanswegen.

Samen met vriendjes van de camping een hut maken van vers gemaaid gras.

Hier wat oude autobanden, daar een restant afrastering, verderop een stapel tegels die op een nieuwe bestemming wacht. Stro, grond en poep op de betonnen platen. De bezoeker kan overal naar binnenlopen. De gastvrijheid van boer en boerin kent nauwelijks grenzen.

grasoogst

Een oogje op kleine kinderen is gewenst. Als bijvoorbeeld de grasoogst wordt binnengehaald, is de boerderij vol in bedrijf. Grote machines rijden af en aan. De bestuurders zijn bedacht op de bezoekers, maar voorzichtigheid is geboden. Luxe betekent evenmin dat je volledig achterover kunt leunen. Het is koud dit voorjaarsweekend en dat betekent hout stoken en dus hout slepen. Gelukkig is het kloven al gedaan en kijkt de boer

5

8 januari 2015

ndvakantie nederland Kallenkote Amsterdam

de boerderij goed om te weten Nederland telt vijftien BoerenBedboerderijen, vooral in Friesland en op de Veluwe. Ze bevinden zich allemaal vlak bij een natuurgebied of landgoed. Wie graag naar het buitenland wil, kan kiezen uit 42 plaatsen in Frankrijk, Duitsland en vooral Groot-Brittannië. Eén BoerenBed bevindt zich in Zuid-Afrika. BoerenBed is geopend van Pasen tot na de herfstvakantie. Elke tent is compleet ingericht voor zes personen. Er is stromend water en een toilet. Douchen kan in de boerderij. Wie een HeerenBoer-tent boekt, krijgt voor de meerprijs een hot tub, privédouche (beide houtgestookt), veranda en hangmat. ▶ boerenbed.nl

Scheuren met een skelter.

Koffiedrinken.

niet op een kruiwagen meer of minder uit zijn houtvoorraad. In een paar dagen gaan er talloze doorheen. Niet alleen het verwarmen van de tent gebeurt met hout. Ook douche en hot tub, een extraatje bij de duurdere tenten van BoerenBed, zijn houtgestookt. Zo’n warmwaterbad komt wat decadent over, maar blijkt vanwege het frisse weer niet overdreven. ’s Morgens, na een zeer koude nacht, is het water in de tobbe nog warm en laten de kinderen zich erin zakken om langzaamaan op temperatuur te komen. Voor wie uit het drukke leven komt rollen, is dit hout stoken en daarmee (gedwongen) onthaasten even wennen. ‘Zet altijd een ketel water op het vuur’, adviseerde boerin Femmie al bij aankomst. Voor koffie, thee en afwas (en voor kruiken zo blijkt ’s avonds) is warm water immers

gewenst. Wie vooruit heeft gedacht, hoeft niet te wachten. Silas steekt zijn hoofd tussen twee tentflappen door. ‘Zijn de pannenkoeken al klaar?’ Zijn stem klinkt ongeduldig. De houtkachel is na een supermarktbezoek echter niet meer op temperatuur en na een half uur liggen er slechts zes pannenkoeken op een bord. Als even later het kacheltje opnieuw goed heet is, gaat het snel. Binnen een mum van tijd is de stapel groot genoeg om een heel gezin te voeden.

gezoem van machines

’s Ochtends rond 7.00 uur dendert een tractor vlak langs de tent. Het gras wordt binnengehaald waarmee Zippora, Samuel, Paulus, Silas en een paar vriendjes van de camping de vorige dag een

enorme hut hebben gebouwd. ’s Avonds was het gezoem van de machines tot in de late uurtjes over de uitgestrekte hectaren grasland te horen. In het donker verraadden schijnwerpers voorop de tractors hun positie. De eerste grasoogst is erg belangrijk, vertelt Goos later op de dag. De voedingswaarde is hoog en dat bevordert de melkproductie. Daarom geen getreuzel, alles moet voor de mogelijke regen binnen zijn. Al heeft Femmie de loonwerkers ervan weerhouden al een of twee uur eerder aan de slag te gaan, de gasten deinen noodgedwongen mee op het ritme van de boer. Een weekend zonder mobieltjes, computers of tablets, maar met koeien, poezen, hooibergen en grashutten is voorbij. Boer Goos heeft aan het einde nog een advies voor thuis. ‘Zolang je maar geniet van de zonsondergang en niet alleen van je iPad, dan is het goed.’ ◆

Samuel en Silas bovenop de hooibalen.

favoriete plek van Sophia Geuze, redacteur

kijk ook hier: Giethoorn Een BoerenBed-boerderij biedt voor een lang weekend genoeg vertier. Voor wie naar Kallenkote gaat, is één uitstapje niet te versmaden: Giethoorn. Het waterrijke dorp ligt op een kwartiertje rijden met de auto van het Boerenbed, net aan de andere kant van Steenwijk. Het ‘Hollands Venetië’ zoals de bijnaam luidt, ligt midden in Nationaal Park Weerribben-Wieden. Op tal van plaatsen zijn bootjes met elektromotor te huren en

ook iemand met twee linkerhanden vaart zo weg. De gracht dwars door Giethoorn is idyllisch en voert langs boerderijen, oude huizen en gaat onder tal van bruggetjes door. Wat opvalt, zijn de goed onderhouden tuinen. Na de gracht door het dorp ontvouwt zich een meer waar je met een bootje alle kanten op kunt. Wie liever vaste grond onder de voeten heeft, kan via een wandelpad Giethoorn doorkruisen. ▶ giethoorn.com

Hoorn waar Noord-Holland waarom Elke keer als ik er kom, schijnt de zon, wil ik niet meer weg en waan ik me in lang vervlogen tijden.

6

ndvakantie

8 januari 2015

advertenties

vakantie tarief € 12,10 voor de eerste drie regels en voor elke volgende regel € 4,49 (incl. 21% btw); tekst wordt achter elkaar doorgezet; maximaal drie woorden vetgedrukt; opgave via www.nd.nl/adverteren. ■ Te huur op TEXEL 4 pers. vrijst. BUNGALOW, 30 mtr. ■ wadden v.d. Waddenzee, rondom Ameland/Terschelling th in vogelgebied, vrij uitbung’s, chalets en stacars. zicht. Tel. 0222-315696. www.dehaanvakantie.nl 0518-401206. ■ Terschelling stacars + ■ chalet 3 slpk. v.a. € 250,= AMELAND, BUREN: zie all in. Gebr. van fietsen. www.ringo.op-ameland. 06-54303791 nl Tel.050-3011434. ■ ■ TEXEL; te huur: CARAVAN t.h. gezellige stacar. info: met voortent op 5-ster0504031898 / www. ren-camping met zwemstrandloper-ameland.nl baden. Tel: 0528-373287 / 06-52680944. ■ AMELAND kom er even ■ uitwaaien...! APPARTEAMELAND Buren stacaravan MENT 2-3-4-5 pers. met 6 p. prachtige plek. www. fietshuur, boottocht naar caravanopameland.nl zeehondenbank. Tel. 0519-542166 www.vlinder ■ tuin-ameland.nl. Ameland - Buren, t.h stacaravan 6 pers. dou■ che/wc. Fam Bos. 038AMELAND-TERSCHELLING4773022. bertjanbos@ Chalets/stacars. bill. prijziggo.nl. bellen na 18.00 zen zie www.vdsluis uur. 06-31697733. vakanties.nl 0512516096. ■ ■ Lauwersoog fraaie recr. TEXEL, te huur luxe betaal- woning in prachtig nabare CHALET en STACARAtuurgebied. Omg: bos, VAN Compl. voor 6 pers. op meer, wad, eiland.www. fam.camping, eigen plek- lauwersoog.org 0519je, aan bosrand. tel. 0222- 349300 313355. Zie marktplaats.nl rubriek vakantiecampings ■ groningen ‘Het Goudhaantje’. BOERDERIJ STEENHUIS Groningen. Vakantie? Familie■ weekend? Gastenverblijf Texel charm. 4-6 pers. met boerencamping. bung. aan bosrand 1200 www.steenhuisberghuis. m. van strand en ecomare. nl 06- 42444584 + gratis WiFi www.duinfluiter.nl ■ Opende, Gr./Fr. prachtig ■ fiets-/wandelgebied 2-4 TERSCHELLING Te huur: Op p. VAK.HUISJE 0594familiecamping Midsland- 659425 www.paterhofje.nl N chaletcaravan (5 pers.) tel: 038 4547133 ■ [email protected] Comfortabele vakantiewoning “Lutje Stee” in ■ Schildwolde, 1-4 pers., HOLLUM AMELAND. Te huur alles gelijkvloers. 0598ruime 6 pers. STACARAVAN. 423902 www.lutjestee.nl. Inl. 033-4751388 / 0651510076. ungersma@ ■ friesland zonnet.nl LAUWERSMEER fraaie recr. BUNGALOW in prachtig ■ natuurgeb. (nat.) park. TERSCHELLING STACARA0512842980/0519349300 VANS 6-pers. met douche www.wadenmeer.nl en wc. Tel. 0512-531972.

vakantie

Op vakantie met de hele familie? Bungalowpark Hoge Hexel wordt uw familieweekend of uitje met vrienden een geweldige vakantie! Ruimte en luxe voor groepen van 14 - 20 personen. Of boek een luxe 8-persoons bungalow. Ga voor meer informatie naar

www.bungalowparkhogehexel.nl.

■ OUDEMIRDUM Welkom op onze camping! www. kampeerboerderijgroen. nl Geen aankomst en vertrek op zondag. Fam. Groen, 0514-571726. ■ Oudemirdum luxe 2 p. Appartement www. huizegoedereede.nl of info 0514571385. ■ BAKKEVEEN stacars goed en goedkoop! zie www. vdsluisvakanties.nl 0512516096 ■ FAMILIEWEEKEND organiseren? -Tig jaar getrouwd? Comfort. groepsverblijf, veel privacy www.de boerkeri-j.nl omg APPELSCHA 0516-513915. ■ GAASTERLAND 8p. 4 slk. gezellig, schoon, comfort www.luxehuis.nl 0633101122. ■ GROEPSACC.+ CAMPING bij de BOER BOAZUM. www. nijwybranda.com. ■ Tjeukemeer, vrij gelegen comfortabel vakantiehuis voor groot gezin, vissen, varen, surfen, fietsen. Zie www.oldeouwer.info

■ DRENTHE 2 pers. HUISJE met wc en douche bij part. mooi fietsgeb.€ 130,= p.w. 0528-341586.

■ overijssel www.boerderijapparte menten.nl 2/4 en 8 pers. nabij OMMEN midw. v.a. € 80, week v.a. € 120,- Mooi fietsgebied. 0546-671703. ■ MINICAMPING EN B&B Erve ‘n Greun. Ruime plaatsen, verw. san., geschikt v. minder validen, prachtig fietsgeb. HOGE HEXEL Ov. 0546-697898 www. ervengreun.nl ■ 3 vak.won. 2-14 pers. omg. OOTMARSUM 0541680255/06-30911607; www.ervescholten.nl. ■ T.h. op camping KLEINE BELTIES (‘t-Jagershuukien) in HARDENBERG 6-pers. stacar. met douche en toilet zijn apart. WASMACHINE 06-53355533. incl. overdekt zwembad. ■ Holten: comf. boerderijapp. Nabij nat. park Sallandse Heuvelrug/Holterberg. Veel fiets- en wandelmog. Tel 0548513123 www.erve-npier. nl. ■ T.h. op mooie plek nr. 34 Kleine Belties voll. inger. stacaravan www.caravan harsevoort.nl 0523273422.

■ DENEKAMP ‘Bavelds Den■ drenthe nen’ T.h. 4-6 pers. BUNDIEVER: 2/8 p. RECR.BUNG. GALOWS Tel. 0541-352393 bij bos/hei, 3 slk, wifi, www.Bavelds-Dennen.nl. 030-2673382 www.huisje ■ hurenindrenthe.nl T.h. 5 pers. chalet kindvr. met speeltuin en zwemb. ■ www.dgvm.nl tel. 0318GASSELTE Vrijst. BUNGA518842. LOWS Tel. 033-2452834 www.bungalowpark ■ ravijnzicht.com 06OMMEN-HARDENBERG 54347050. chalets/stacars. bill. prijzen zie www.vdsluis vakanties.nl 0512516096.

■ Er even lekker tussenuit in OVERIJSSEL?: Kijk op www. pinkenstalletje.nl ■ Luxe 2-4 pers. vakantiehuis bij bos te Heino. Rust, wandelen, fietsen. Grote tuin. 0572-393252 www.voorzorg.eu ■ Bij OOTMARSUM (Twente) T.h. luxe 2/4 pers. CHALETS op klein landgoed. Unieke plek. bosr. omg. (350 ha) wandelen/ fietsen/ rust. GEEN CAMPING Tel. 0541294407/06-21882498 www.springendalsebeek. nl. ■ OMMEN omg. Lemelerberg, t.h. vak.bung. in bos; natuur, rust en privacy; 0786511392, www.vakantie huisinommen.nl ■ Bedde & Bruggien aan de Overijsselse Vecht op de boerderij en landelijke BOERENCAMPING. Geniet van rust, ruimte en gastvrijheid! “Boerhoes” Dalfsen 0529- 401878 www. boerhoes.nl ■ www.peezeweg.nl Vakantiewoning, Dalfsen, 16 persoons met 8 slk., wellness sauna en jacuzzi, 0529434392.

■ gelderland NUNSPEET t.h op camp. VRIJST. BUNGALOWS en stacaravans. Tevens nog enkele jaarplaatsen vrij. Tel. 0341-252941 www. grobbenhorst.nl. ■ T.h. 4 pers. mooi houten chalet op camping Brockhausen. In het rustige en bosrijke Stokkum - Montferland - Achterhoek. Vanaf € 290 p.w. Info www.chaletengelen.nl of tel. 0314-662535.

H G J B vakanties 2015 vakanties

■ VELUWE-Speuld Luxe vak. Woning tot 10 pers. vrij uitzicht dichtbij bos en hei. Info: 0577-407319 of www.veluws-vakantie huis.nl. ■ VIERHOUTEN, Vakantiewoning 4 pers., prachtig uitzicht, veel privacy, nabij bos, hei en dorp. www. tzedek.nl. Tel. 0651 919492. ■ T.h. luxe BUNGALOWS (28p.) op de grens van bos en het dorp NUNSPEET. Bel voor een folder: 0341274727 of kijk op www. stolpenheim.nl

■ noord-holland De Grote Vos SINT MAARTENSZEE. Tel. 0224561560. 2-8 pers. BUNG’S aan duin. Voorseizoen € 250-€ 550 p.w. hfd.seizoen € 450-€ 800 p.w. www.degrotevos.nl.

■ zuid-holland KATWIJK AAN ZEE t.h. ZOMERHUISJE 100 m.v.h. strand voor 2 volw. en 2 kind. Tel. 071-4013583. ■ 6 pers. gezellig zomerhuis te Ouddorp. Dichtbij zee met wasmachine en fietsen. Bezet 13-5 tot 165, 11-7 tot 8-8, 12-9 tot 26-9/ Inl. 050-5347334.

■ zeeland ■ De Esdoorn VOORTHUIZEN t.h. VAKANTIEHUISJES 2/6 pers. op klein vak.oord nabij bos en water, ideale fietsomgeving. Tel. 0342473363 www.deEsdoorn. nl ■ VELUWE t.h. mooie VAK. WONING, compl. ing. ±4p landelijk uitzicht, bij bos en zandverstuiving mooie fiets/wandelroutes, inl. 0318-462020. ■ Voorjaar op de Veluwe! Geniet er samen van in sfeervolle B&B: www. knusseknapzak.nl ■ ACHTERHOEK, omgeving Aalten, vakantiewoning www.kleinheusinkveld. nl Tel 0315-243100

■ utrecht Te huur VAK.BUNG. Utr. Heuvelrug. Veel wandelen fietsmogelijkheden. 2-4 p. €225,- p.w. Bel nu: 030-2251026. ■ Beleef het ‘landleven’ in Renswoude nabij Veenendaal. Groepshuis 20 pers. Bed & Brood app. En kindvriendelijke camping www.dekleineweide.nl 033 277 1400.

t.h. rustig gelegen 5 pers. bungalow in Kamperland. www.casamarianne. com. T: 0332456767 E: casamarianne@wjvan boven.nl ■ OOSTKAPELLE-Zeeland - zomerhuisje - 10 minuten lopen later, sta je met je voeten in het zoute water - vrijstaand - grote tuin - 2 slaapkamers max 8 personen - bel 038-3322111 - www.oost kapellevakantie.nl ■ VERMOEID EN BELAST? Op zoek naar rust? Ruimte? B&B, arrangem. of langer? Wij bieden dit op NIEUWE nostalgische locatie in landelijke omgeving VROUWENPOLDER, dichtbij zee 06-27197671 [email protected] ■ T.h. in Burgh-Haamstede ruime vak.won. www. krijgervakantiewonin gen.nl Tel. 0113-270840. ■ ZOUTELANDE kamperen met/zonder privésanitair bij www.minicamping devisser.nl

2015

Met de nieuwe groepsaccommodatie van

■ Kindvr. minicamp. bij HEEGERMEER met haventje. Zwemstr. op 1 km afst. bij Gaasterlands bos. Verh. 6 p. car. motorb. zeilboten en kano’s. www.wetter spetter.nl 0514-591297.

dé mooiste zomer voor uw kind of tiener!

Reismarkt 2015 +hg-jb-15

Zaterdag 10 januari Welkom van 10.00 - 14.00 uur! De Schakel, Nijkerk CHRISTELIJKE VAKANTIES

www.hgjb.nl

www.ncrvreizen.nl

voor kinderen, tieners en jongeren

Vakantiegids 2015.indd

1

www.ncrvreizen.nl

gratis toegan g

7

8 januari 2015

ndvakantie zuid-afrika

Een trektocht maken langs de mooiste, meest levendige en ongerepte stukken van het land, én de bevolking steunen. Het kan in Zuid-Afrika.

Johannesburg

Jenneke van Garderen beeld nd

Coffee Bay Kaapstad

Reizen met een schoon geweten Het zijn geen reizen voor strandvakantietypes: de tochten die Fair Trade Travel Pass aanbiedt. Wie de rondreis van twee of drie weken van Kaapstad naar Johannesburg maakt, kan onderweg walvissen spotten, de Wild Coast ontdekken, kanoën of surfles nemen, paardrijden langs het strand, met de quad door een reservaat scheuren of met de fiets door Soweto. Ondertussen is er ook gelegenheid om de lokale bevolking te ontmoeten en – voor wie het wil – vrijwilligerswerk te doen. De reis gaat met een auto of met de backpackersbus en de overnachtingen zijn in fairtrade-gecertificeerde hostels. Dat betekent dat op deze locaties het personeel gegarandeerd een eerlijk loon krijgt, er geen kinderarbeid is en werknemers goed getraind zijn om hun werk te doen. De eigenaren staan ten dienste van de omgeving en betrekken de lokale bevolking als het even kan bij hun onderneming. Fairtrade reizen in Zuid-Afrika staat nog in de kinderschoenen, vertelt Sal Price. Zij runt samen met haar broer Sean de Buccanneers, een backpackerslodge in Chintsa, bij East-London. De huisjes liggen in het groen verscholen, verspreid over een heuvel aan de Indische Oceaan. Veel nieuwe klanten deze ‘eerlijke’ vorm van toerisme hen dan ook nog niet heeft opgeleverd, terwijl het wel veel extra werk is om aan de berg regels voor het fairtrade-keurmerk te voldoen. ‘Maar’, zo glimlacht ze. ‘Ik kan niet anders.’

Coffee Bay ligt aan een van de meest ongerepte, en armste, stukken van Zuid-Afrika, de Wild Coast.

goed om te weten ‘We willen er niet mee pronken, je doet goede dingen omdat ze nu eenmaal goed zijn.’ Het gevoel voor rechtvaardigheid is de twee met de paplepel ingegoten door hun ouders, die de lodge hebben opgezet. ‘De Buccaneers is al heel lang verbonden met de lokale samenleving’, vertelt Sean. ‘Mijn moeder was lerares in de regio. Zij was fel tegen apartheid en ervan overtuigd dat het onderwijssysteem slecht was door de rassenscheiding. Ze probeerde daarin verbeteringen aan te brengen. En ook wat betreft de lodge hebben mijn ouders altijd geprobeerd de lokale bevolking bij hun werk te betrekken.’ Sean en Sal zijn op hun beurt betrokken bij verschillende lokale hulporganisaties. Zoals Volunteer Africa 32 Degrees South (VA32) en Friends of Chintsa. Gasten van de Buccaneers kunnen ervoor kiezen om tijdens hun verblijf via deze organisaties vrijwilligerswerk te doen. Ze worden dan ingezet bij onderwijsprogramma’s, bij de bouw en renovatie van scholen en ziekenhuizen in de sloppenwijk van Chintsa en bij het onderhoud van de natuur. Alternatieven zijn nog: boeren in de omgeving helpen of verwaarloosde dieren opvangen.

pronken

Coffee Bay, enkele honderden kilometers verder aan de Wild Coast, is de enige plek waar de ‘eerlijke reiziger’ kan kiezen tussen twee fairtradelocaties. De Coffee Shack, een backpackershostel met een fantastisch uitzicht op de baai, staat vooral bekend om zijn goedkope surflessen. David Malherbe en zijn vrouw Belinda van de Coffee Shack vinden de inspanningen voor het keurmerk de moeite waard. ‘We willen er niet mee pronken, je doet goede dingen, omdat ze nu eenmaal goed zijn’, vertelt David. ‘De Wild Coast is een van de armste regio’s van het land. Juist daarom is het zo belangrijk om iets voor de samenleving te betekenen.’

Via de volgende sites is meer informatie te vinden over fairtrade reizen en de Wild Coast in Zuid-Afrika: ▶ www.fairtradetravelpass.com ▶ www.mijnzuidafrika.nl ▶ www.southafrica.net ▶ www.african-backpackers.com

De lokale hulporganisatie Friends of Chintsa exploiteert de ‘Big Green E-machine’, een tot computerlokaal omgebouwde bus die langs de scholen trekt.

favoriete plek van Harmke van Berkum, redacteur Op de kleuterschool in Coffee Bay leren de kinderen zichzelf aankleden, kleren opvouwen, afwassen en schoenen poetsen.

Sal en Sean Price, de eigenaren van backpackershostel Buccaneers.

Die investeringen betalen zich uit, erkent hij. ‘Je geeft veel, maar je krijgt er mogelijk nog meer voor terug. Het is hier in de regio heel lastig om een onderneming op te zetten. Toen wij hier veertien jaar geleden begonnen, moest er veel gebeu-

ren. Maar bouwen en verbouwen is in Zuid-Afrika een ingewikkeld proces, met veel regelgeving. Als wij de lokale bevolking niet bewust bij het project hadden betrokken, was het misschien niet eens gelukt.’ Die band met het dorp is gebleven en alleen maar sterker geworden. Zo zijn de eigenaren van de Coffee Shack sterk betrokken bij de lokale kleuterschool, vertelt projectleidster Dawn Brochenin van de school. Mede dankzij een grote weldoener, die de organisatie sinds 2010 vindt in de Nederlandse stichting Obonto, is het mogelijk geweest om een stenen school te bouwen. Zo kon de kleuterschool, die in een rondavel (hut) begon, uitgroeien tot een gebouw waar zestig kinderen, vijf dagen per week van drie lokale onderwijzeressen en een Engelstalige leidster begeleiding krijgen. De kleuters leren de meeste basale dingen: hygiëne, zichzelf aankleden, kleren opvouwen, afwassen en schoenen poetsen. Zij krijgen daarbij twee maaltijden per dag, waarvan de groenten uit het moestuintje naast de school komen. ◆

kijk ook hier: bij mensen thuis Belinda Malherbe betrekt haar gasten van de Coffee Shack ook bij andere projecten. Ze kunnen elke week een avond bij de lokale bevolking op visite. Om te eten en kennis te maken met de gebruiken en de leefwijze van de mensen van de Wild Coast. ‘Zo willen we onze gasten bewust maken van hun omgeving en hen laten zien wat ze voor de samenleving kunnen doen.’

Amsterdam waar Op de Wallen, in de twee gebouwen van het Leger des Heils waarom Op deze plek heb ik mijn mooiste zomer ooit beleefd. Drie weken lang met een groep jongeren ons verdiepen in God en onze handen uit de mouwen steken om iets te betekenen voor onze medemensen in Amsterdam. Ons verwonderen over het grote onrecht in de wereld en over Gods genade.

8

ndvakantie

favoriete plek van Cees Dorland, eindredacteur

8 januari 2015

Een woestijnervaring mag in geestelijke zin geen positieve betekenis hebben, uitkijken over zandduinen in de woestijn van Oman levert onvergetelijke beelden op. Frans Tijssen beeld nd

Nachtelijk avontuur in d Sandfirden waar Aan het eind van de weg, tussen de weilanden en de meren aan ‘De Flakke Brekken’ waarom Camping/kampeerboerderij van Ygram en Fokje Ykema – hoe Fries wil je het hebben? Rust, ruimte en ideaal om (met het gezin) te leren zeilen.

favoriete plek van Hendrik Jan Vermeer, beeldredacteur

‘…een land dat dor en mat van droogte brandt, waar niemand lafenis kan krijgen’. Dat is het beeld dat David schetste van de woestijn van Juda, toen hij Psalm 63 dichtte. De oude woorden zijn een beetje nostalgie, want ze komen uit de berijming van 1773. Maar als je die ooit geleerd hebt, blijft er wat van hangen, als de naald van een pick-up in de groef van een langspeelplaat. Vandaag lijkt de woestijn voor de mens te temmen. Alleen al de term dune bashing. Je neemt een fourwheeldrive, laat de banden wat leeglopen, zodat de auto wat meer draagvlak heeft, en je scheurt over de zandvlakte. Nou ja, als je het nog nooit hebt gedaan, kun je beter met een gids gaan. Dat wordt onervaren toeristen ook aangeraden. Het is toch wat anders dan rijden over een zandweg op de Veluwe. Vooral als je het duin op wilt. Na een uurtje rijden door de Sharqiyah-woestijn komen we met onze groep aan bij het Arabian Oryx Camp, een vakantiepark met kleine tenthuisjes. Veel ontbering is er niet bij, want de huisjes hebben een heerlijk bed en een prima douche. En de airco zorgt voor meer dan genoeg verkoeling. Een beetje decadent eigenlijk.

zandduinen

Als je over het kamp loopt, richting de zandduinen geloof je eerst je ogen niet. Lopen daarboven mensen? Staat er een auto? Bandensporen op een helling van wel 30 procent? Zou je zo met een auto tegen die duinen op kunnen rijden? Ja hoor, een poosje later gaan we met onze groep in twee fourwheeldrives naar boven. Het lijkt net zo makkelijk als tegen een dijk op rijden.

Morraine Lake waar Rocky Mountains, Canada waarom Niks geen flats, fabrieken, bedrijven of verkeerspleinen, alleen maar rust, geweldig mooie natuur, gletsjers, kraakhelder ijswater en overal waar je kijkt bergen.

favoriete plek van Sjirk Kuijper, hoofdredacteur

Herberg De Smidse waar Epen, het Geuldal, aan de kronkelweg richting Vaals waarom Goedkope kamers zonder tv, terras met prachtig uitzicht en zalige vlaaien, eindeloze wandelpaden en een fantastisch tracé voor de motorrijder.

We gaan duwen en graven, maar in de 4WD is geen beweging te krijgen. Het uitzicht over de vlakte is schitterend. Gladde hellingen, of geribbeld; bochtige, scherpe zandkammen. Je ziet het wel eens op plaatjes, maar er zelf staan maakt toch het verschil tussen beeld en werkelijkheid. Het fascineert: de wind speelt z’n spel met het zand, dat zich gewillig laat meevoeren; zo ver als je kunt kijken woestijn, de zon die langzaam ondergaat en het ontbreken van geluid, behalve de paar woorden die je af en toe met elkaar wisselt. De woestijn als bron van verwondering voor toeristen, op zoek naar een volgende sensatie. Het kan dankzij de techniek waarover we vandaag beschikken. Maar techniek blijft ook altijd kwetsbaar. Tijdens het eten valt het licht in het restaurant een paar keer uit. Later op de avond gaan we nog even sterren kijken op het duin. Ineens blijkt het link om van de ene duinpan naar de andere te rijden. Geen idee wat er aan de andere kant van die zandkammen zit waar we tegenop rijden. Voor je gevoel kun je zo de afgrond in duikelen. Dat gebeurt nog net niet, maar voordat we het goed tot ons doordringt, zit de auto ineens muurvast boven op een zandkam. Het is even spannend: wat nu? We gaan duwen en graven, maar in de 4WD is geen beweging te krijgen. De andere gids en het kamp zijn telefonisch niet bereikbaar. Er zit niks anders op dan terug te lopen. De temperatuur is nog verrassend aangenaam: niks ‘hitte des daags en koude des nachts’. Onwillekeurig denk je wel even aan schorpioenen die onverwachts in je voet kunnen bijten. Maar nee. Eigenlijk is het heerlijk om ’s nachts zo door

Het reusachtige fort in Nizwa, de vroegere hoofdstad van Oman kan je moeilijk ontgaan. Op de foto: de binnenplaats van de enorme verdedigingstoren van het kasteel.

de woestijn te banjeren. Mits je de weg weet en niet al te ver van de plaats van bestemming bent. Anders hadden we nog benauwde uurtjes kunnen doormaken. Want behalve lijf en goed hadden we niks bij ons.

oase

Wat tijdens de rit door de woestijn opvalt, is dat er op onverwachte plaatsen begroeiing is en je, dichtbij of verder weg, dieren ziet: geiten en kamelen, die kennelijk kans zien hier hun voedsel bij elkaar te sprokkelen. De kamelen lopen wel met een touw tussen de voorpoten; ze moeten zeker in beetje in de buurt blijven. Als je op pad bent, moet je erop bedacht zijn dat ze voor je auto kunnen staan. Dat loopt niet altijd goed af. Ergens aan de kant van de weg ligt een dode kameel. Als je tussen de bergen door over de weidse vlakten van Oman rijdt, word je trouwens steeds verrast. Op momenten dat je denkt: hier wordt het wel erg onherbergzaam, is er ineens weer groen, of zie je een eindje van de weg een huis met palmbomen eromheen.

Een grote oase is Birkat al Mawz, een kolossaal veld met palmbomen tussen kale bergen, met hier en daar nog een wachttoren uit de tijd dat stammen elkaar in Oman het leven zuur maakten. Rondom het palmbomenveld zijn nog ruïnes te vinden van lemen huizen waar Omani’s vroeger onderdak vonden. Vandaag huizen de meesten in moderne, goed geoutilleerde woningen met afrastering en al. De oase ligt aan de voet van de ’groene berg’, Jebal Ahkdar. Deze torent, met een top van circa 3000 meter uit boven de bergketen al Hajar. Die ligt vlak achter de 600 kilometer lange kustlijn, aan de Zee van Oman. Een prachtig gebied met de meest uiteenlopende rotsformaties, afgewisseld met al dan niet groene, terrasvormige hellingen. We maken een wandeling door de bergen en bezoeken de eeuwenoude dorpen al Hamra en Misfath al Abreeyen, die een goed beeld geven van het leven in het bergland van Oman, vroeger en nu. Mede dankzij de regen die in de natte maanden van het jaar valt en een kunstig irrigatiesysteem, kunnen de lokale bewoners groenten en fruit verbouwen en grote rozentuinen onderhouden. In

9

8 januari 2015

ndvakantie oman

Muscat

Nizwa Oman

e woestijn van Oman

Het uitzicht over de vlakte is schitterend; totale stilte, woestijn zo ver als je kunt kijken, ondergaande zon.

april zit je midden in het seizoen. Het rozenwater (attar) dat uit de blaadjes, via verhitting in grote containers, wordt bereid, vind je terug als geurtje in cosmetica of als smaakstof in gebak en koffie. In hetzelfde gebied ligt de vroegere hoofdstad van Oman, Nizwa. Het reusachtige fort daar kan je moeilijk ontgaan. De geschiedenis ervan lijkt wat op die van het christendom uit de middeleeuwen, toen geestelij-

ken naast kerkelijke eveneens wereldlijke macht hadden. Het kasteel van Nizwa is gebouwd door een imam. Maar zoals vorsten de macht hebben overgenomen in Europa, hebben de imams als lokale bestuurders hun plaats moeten afstaan aan emirs en sultans. Hoewel, in Iran zijn de geestelijk leiders sinds de islamitische revolutie, eind jaren zeventig van de vorige eeuw, weer machtiger dan de president.

kijk ook hier: scheepsbouwer Eeuwenlang heeft Oman handel gedreven met behulp van houten zeilschepen, de dhow. Op de gelijknamige werf bij de havenplaats Sur worden ze nog steeds gebouwd, maar nu meer als jacht. Het is wel de vraag hoelang nog, want het ambacht is bezig uit te sterven.

Het bergdorpje al-Hamra geeft een beeld van het leven in Oman, vroeger en nu.

In de oase Birkat al Mawz vind je ruïnes van lemen huizen waar Omani’s vroeger onderdak vonden.

Tot je verbazing zie je ineens dat de weg overstroomd is, alsof er een stortbui is gevallen.

Als je onderweg bent, moet je erop bedacht zijn dat er zo een kameel voor je auto kan staan.

Wie Oman bezoekt, moet zeker de wadi’s niet vergeten. Dat zijn rivierbeddingen die droge gebieden in de bergen, met uitlopers naar de vlakten, van water voorzien. Tot je verbazing zie je ineens dat de weg overstroomd is, zoals in ons land de straten kunnen onderlopen na een enorme regenbui. Alleen schijnt de zon er dan niet zo lekker bij. Een van de bekendste en grootste wadi’s is de Wadi Bani Khalid aan de rand van de Sharqiyawoestijn. Je zou het een combinatie kunnen noemen van een meer en een oase in een uitloper van het kustgebergte. Je kunt er heerlijk picknicken en zwemmen – de vrouwen wel bedekt; met een bikini blijf je niet lang onopgemerkt en word je gemaand een T-shirt erover aan te trekken; en zo’n kort broekje kan ook echt niet. De wadi is ook bij de Omani’s populair. Jongens duiken graag van een bruggetje of van de omliggende rotsen in het diepe water. Wie meer van klimmen houdt, kan zijn hart ophalen aan de berghellingen die zich in de meest grillige vormen vertonen. Oman mag geen goedkoop vakantieland zijn – het is een bestemming die je je lang zult heugen en in dat opzicht z’n geld dubbel en dwars waard is. ◆

goed om te weten Veel informatie over Oman is te vinden op visitoman.nl en via nd.nl/oman. Er zijn tien luchtvaartmaatschappijen die vanaf Schiphol op Oman vliegen. Bij aankomst op het vliegveld Muscat moet je een visum kopen – 5 rial (9,50 euro) voor maximaal tien dagen. Oman heeft een uitstekend wegennet. De benzine kost een kwartje per liter. Voor gebruik van de elektriciteit is een driepolige adapter nodig. De beste tijd om Oman te bezoeken is tussen oktober en april. Dan is de temperatuur tussen de 20 en 30 graden.

10

ndvakantie

favoriete plek van Jenneke van Garderen, redacteur

8 januari 2015

Stralend en bloeiend ligt het landschap erbij, als je per trein van West- naar Oost-Duitsland gaat. Lentegroen, snelstromend water en bloeiende fruitbomen. Voorjaar in Weimar en Eisenach. Hilbrand Rozema beeld nd

Van Bach naar Luther fi Patmos waar Een van de Griekse eilandjes in het zuidoostelijke deel van de Egeïsche Zee waarom Als de cruiseschepen met dagtoeristen eindelijk de haven uit zijn, daalt er een serene rust over het eiland neer. Alles ademt hier religie. Geen wonder dat de apostel Johannes hier zo geïnspireerd werd! Met prachtige verlaten strandjes.

favoriete plek van Lieneke Eefting, beeldredacteur

Veel Nederlanders weten de lieflijke binnenkant van Duitsland te vinden. Onder hen steeds meer fietstoeristen. Je kunt hier van Bach naar Luther fietsen, dan via Sophie van Oranje-Nassau naar Goethe, en onderweg zwaai je even naar Wagner en de ‘Burschen’ van 1817, de studenten die als eersten het zwart-rood-goud omhelsden. Cultuur en natuur zijn hier goed te combineren. Er zijn verzorgde fietsvakanties mogelijk, waarbij je bagage je vooruit snelt en logies en ontbijt zijn geregeld. Met zo’n dertig kilometer per dag is zo’n fietsvakantie goed te doen. De fiets mag trouwens mee in de Regionalbahnen, die ook de kleinere dorpen van Duitsland goed verbinden. In het hoogseizoen zijn die boemeltjes zo geliefd bij fietsers dat het alle hens aan dek is. Het komt ook wel goed van pas: een ontspannen pedaalslag, af en toe een pot Duits bier, en een starende blik uit het coupéraam. Want behalve veel bos en ruimte, biedt Duitsland veel denkstof. Eisenach heeft het villarecord van Europa. Tussen 1862 en 1914 zijn er wel vierhonderd villa’s gebouwd. Toen het het keizerlijk Duitsland goed

‘Sommigen durven dit kamertje amper binnen, zoveel eerbied hebben zij voor Luthers werk.’

Hier vertaalde Luther in zijn onderduiktijd als ‘Jonker Jörg’ de Bijbel in het Hoogduits. Het trekt vele protestantse ‘pelgrims’ van wie sommigen de ruimte amper durven te betreden uit ontroering en eerbied.

Portimaõ waar Portugal waarom Land en inwoners zijn relaxed, heerlijk klimaat, gevarieerde mogelijkheden voor uitjes, lange wandelstranden en fantastisch eten. En alles betaalbaar.

ging, tweede helft negentiende eeuw, streken hier de deftige, opwaarts strevende Kulturbürger neer. Hun ideaal was: een villa met uitzicht op de Wartburg, hoog boven het stadje op de rots. Daar immers had Luther geleefd; daar vertaalde hij het Nieuwe Testament in het Duits. Daar stond hij … de burcht die Wagner op slag inspireerde. Wagner dook in de mythische zangwedstrijden tussen minstrelen. Die ‘moesten zingen voor hun leven’. Zulke duels zijn er echt geweest, maar dan zonder doodstraf.

kamertje van Luther favoriete plek van Linda Stelma, redacteur

Almklov waar Een dal in het fjordengebied van Noorwegen, niet ver van Åheim waarom Hier vind je échte rust midden tussen de bergen. Als er een auto langskomt, loop je naar het raam. Als je eropuit wilt, trek je je bergschoenen aan en vul je je rugzak met proviand. Onthaast en geniet.

De oude burcht geldt als ‘voor 70 procent origineel’. Dat is echt aan de hoge kant. In de negentiende eeuw werden er suikerzoete muurschilderingen in aangebracht. Dat de Wartburg werelderfgoed werd bij Unesco, is dan ook niet om het interieur, maar: ‘Dit is de enige Duitse burcht van waaruit je tot aan de horizon alleen maar bos ziet, net als in de middeleeuwen.’ Je moet er maar opkomen. Het klopt wel ongeveer. Als je hardnekkig één kant op kijkt tenminste. De vraag ‘Wat ging er in de Wartburg door u heen?’ is amper te beantwoorden. Dit is een knutselbouwdoos van de Duitse historie, een batterij waar constant een te hoog voltage doorheen jaagt.

Luisteren naar Bach op een steenworp afstand van de plekken waar hij woonde. Het Bach Museum in Eisenach heeft een collectie harmoniums en andere oude instrumenten uit de levensperiode van de componist.

Er treedt een soort verstopping op bij de argeloze bezoeker, een historische obstipatie. Ten slotte, aan het eind, kom je wel uit bij helderheid, rust en zelfs echte ontroering. Maar dan sta je ook in een authentiek hoekje van de burcht: het kamertje van Maarten Luther! Wat een verademing, na al die kitschromantiek. De eenvoud van oud, blank hout. Een tafel. Gefilterd daglicht. Híér was het. Híér werkte Luther, hier knielde hij. Hier vocht hij

bibliotheek in brand Op 2 september 2004 verwoestte een brand de Anna Amalia Bibliotheek (1761-1766). Harde herinnering aan het feit dat al die slagroomkrullen van de Rococozaal, zeg maar: de cupcakes van de architectuurhistorie, bestonden uit uiterst brandbaar vurenhout. Kortsluiting in de oude stroomdraden was de oorzaak. De directeur had jaren op het brandgevaar gewezen.

tegen zijn ingewanden en tegen de duivel. Hier vond hij het Duits opnieuw uit. De gids vertelt: ‘Elk jaar zijn er lutherse bezoekers van over de hele wereld. Sommigen durven dit kamertje amper binnen, zoveel eerbied hebben zij voor Luthers werk.’ Luthers onderduiknaam was Junker Jörg. Jörg is hetzelfde als Georg, Joris, en Joris is Eisenachs beschermheilige. Naast de Sint-Georgkerk steekt

goed om te weten De helft van de verzameling ging verloren. De drie verdiepingen hoge zaal, het witgouden hart van het klassieke Weimar, is in volle glorie hersteld. Per jaar mogen er maximaal negentigduizend mensen in, zo’n 290 personen per dag. Kaarten zijn vijf maanden van tevoren uitverkocht. Vijftig kaarten zijn vanaf 9.30 uur aan de kassa verkrijgbaar, en snel uitverkocht.

▶ De handigste ingang tot Thüringen biedt de website voor Nederlanders, www.vakantie-thuringen.nl. ▶ De VVV is te vinden via: [email protected] ▶ Enkele andere websites zijn: www.germany.travel.nl www.weimar.de/nl/tourismus www.eisenach.de/ wartburg-eisenach.de/

11

8 januari 2015

ndvakantie duitsland

Berlijn

Eisenach Weimar

etsen, via Goethe drie sterke vrouwen

Belangrijke gebouwen als de Wartburg zijn ten tijde van de DDR goed verzorgd. Veel andere oude gebouwen kwamen er bekaaid vanaf. Maar soms is geldgebrek een voordeel, omdat dan ook het geld om te slopen ontbreekt.

Het in september 2004 verbrande deel van de Hertogin Anna Amalia-Bibliotheek in Weimar, werelderfgoed, is in volle rococo-glorie hersteld. Het aantal bezoekers is beperkt en iedereen moet parketslofjes aan.

hij in bladgoud een draak dood. Luther koos die schuilnaam dus niet zomaar. De gids vertelt: ‘In de jaren tachtig, de laatste jaren van de DDR, kwamen we elke maandagavond bij elkaar in de Georgskerk. Het was een zware, maar ook opwindende tijd.’ Bedenk nu nog even dat in de DDR een automerk naar de Wartburg was genoemd én dat hier in 1898 de eerste auto ter wereld kwam, en je hebt bijna heel Duitsland compleet. De positieve kanten ten minste. De negatieve zijn ook niet ver. Dicht bij Weimar ligt het voormalige concentratiekamp Buchenwald. Hoeveel geschiedenis kan een land aan? Het verhaal wil dat de nazi-top de naam Ettersberg voor dit kamp verbood, omdat die vaak opduikt in Goethes romantisch-klassieke verzen.

Luther en Cranach

In het naburige Weimar ga je kopje-onder in nog meer Duitse historie. Dagelijks zijn de straten hier vol krasse senioren en vrolijke scholieren. De Duitse jeugd krijgt blijkbaar stevige culturele vorming. Hier pak je Luthers spoor weer op. Mis in de St. Peter- en Paulkerk het drieluik van Lucas

Cranach niet. Deze kruisigingsscène ziet er ‘rooms’ uit maar is protestants, met onder het kruis Luther zelf, met open Bijbel. Het kerkdak, verwoest door geallieerde bommen, is hersteld met het prijzengeld dat de schrijver Thomas Mann beschikbaar stelde. Luther heeft gepreekt in deze kerk. In het Schloss (stadsslot) nog meer beroemde portretten van Cranachs hand, van Luther, zijn vrouw Catharina, zijn vader en moeder. Het Schloss her-

Posters op een schutting, Luther is nog niet vergeten in Duitsland.

bergt ook een uniek schilderij van de vloot van stadhouder Frederik Hendrik, liggend voor Dordrecht, 1647. Direct van Eisenach naar Weimar doorstoten hoeft niet per se. Tussen deze dorpse cultuurstadjes in ligt iets, dat zo mogelijk nog Duitser is: een beschermd oer-beukenbos, de Hainich. Dit is ook Unesco-werelderfgoed, maar dan van de natuur. Er komen wilde katten voor. ◆

Eisenach en Weimar hebben veel te danken aan drie generaties sterke vrouwen. Anna Amalia, de moeder van hertog Carl August, hield hof in Weimar. Maria Pavlovna stimuleerde haar man – Carl August – om in Eisenach de zwaar vervallen Wartburg te redden; zij betaalde, hij bouwde. Maria was de zus van Anna Pavlovna, die als vrouw van Willem II koningin der Nederlanden was. En Anna Pavlovna was de moeder van Sophie en Willem (later koning Willem III). Sophie (1824-1897) trouwde met haar neef Carl Alexander, de zoon van Maria Pavlovna en Carl August. Na de dood van Goethes laatste kleinzoon erfde zij alle boeken van Goethe en stichtte het Goethe en Schiller Archiv. Duitsers die paleis Soestdijk komen bezoeken, zeggen verbaasd: ‘Wo ist denn die Sophie?’ Een portret van haar ontbreekt pijnlijk, naast de mannen: Willem I, II en III. Maar ook ontbreekt zij in haar oude woonhuis, het stadsslot van Weimar, evenals haar naam, OranjeNassau. Ze is gereduceerd tot vrouw-van. Het tij lijkt iets te keren. In 2011 is Sophie opgenomen in een nieuwe Oranje-route. Goethe ligt trouwens bij Sophie en haar man begraven, in de vorstelijke grafkelder. Schiller zou er ook bij moeten zijn, maar recent onderzoek wijst uit dat de resten in Schillers kist niet de zijne zijn.

kijk ook hier: siervilla’s in Eisenach Een mooie indruk van het villastadje Eisenach biedt een wandeling vanuit het centrum naar het Burschenschaftenmonument. De route voert over de J.S. Bachstrasse, omhoog, langs de voor Eisenach typische burgerlijke siervilla’s. Het plompe granieten monument zelf getuigt van een stuk Duitse geschiedenis dat in Nederland vrij onbekend is, de periode 1810-1820.

alleskunner Goethe Weimar ademt een dorpse sfeer, net als eigenlijk alle Duitse steden, op Hamburg, Düsseldorf en Berlijn na. De Goethemarkt heette ooit Zwijnenmarkt en het vee stroomde wekelijks door de straatjes. Het omringende platteland is niet ver. Dat was het ook niet voor Johann Wolfgang Goethe (1749-1832). Hij wandelde graag in de heuvels, kloppend op de rots. Hij bracht het mineraal goethiet op z’n naam. Goethe was een onwaarschijnlijk productieve alleskunner. Naast zijn schrijven (Faust, Dichtung und Wahrheit, Das Leiden des Jungen Werthers) trad hij in dienst bij hertog Carl August van SaksenWeimar-Eisenach. Aan diens hof ontstond het ras Weimaraner. Hij

hield zoveel van zijn jachthonden, dat ze al blaffend bij concerten mochten zijn. Goethe ging over het geld, wilde de kopermijnen van de hertog weer in bedrijf nemen, bemoeide zich met het hoftheater en met het (scherts)legertje. Hij werd vrienden met Friedrich Schiller, ontwierp een kleurenleer, bestreed de lichttheorie van Newton en reisde naar Italië. In zijn lange leven maakte hij een keizerskroning mee, veldslagen tegen Napoleon, maar ook de komst van de eerste spoorbaan (Engeland, 1825). Zijn grote woonhuis, met hevig krakende vloeren, geeft een inkijkje in zijn tijd en in zijn hoofd.

12

ndvakantie

8 januari 2015

advertenties

vakantie tarief € 12,10 voor de eerste drie regels en voor elke volgende regel € 4,49 (incl. 21% btw); tekst wordt achter elkaar doorgezet; maximaal drie woorden vetgedrukt; opgave via www.nd.nl/adverteren.

Genieten aan de Zeeuwse Rivièra!

.OHLQVFKDOLJIDPLOLHEHGULMI

9HHO]LMGLJZRQLQJDDQERG

)OH[LELOLWHLWLQDDQNRPVWYHUWUHNGDJ

3HUVRRQOLMNDGYLHVHQLQIRUPDWLH

*URQGLJHVFKRRQPDDN

+RWHOVHUYLFHHQRQWELMWPRJHOLMN

*URHSVKXL]HQWRWSHUVRQHQ

$FWLHWRWNRUWLQJRSHYDNDQWLH Wilt u meer weten? www.oase-bv.com Voor info kunt u ook bellen: 0118 - 561481

■ Walch. op kindvr. minicamp. t.h. chalets + kamp. pl. + vak.woning. www. campingdeboshoorn.nl, tel. 0118-593543. ■ Kamperen op onze kindvriendelijke MINI-CAMPING 3 km v.h. strand bij Scharendijke op SchouwenDuivenland. Wij verhuren ook seizoenplaatsen. J. v.d. Wekken tel. 0111671358 www.minicamping degroeneweide.nl

■ Nette, ruime boerderijcamping, centrale ligging ■ ■ ■ op Walcheren, strand 3 ZEELAND t.h. op miniFAMILIEHUIS 24 pers. fami- Kamperen vlakbij bos en km. Afgescheiden plaatcamp. Kampeerpl. + stalieweekend/week/midstrand. Dat kan op MINIsen. Twee luxe 4p chalets caravans, zomerhuisje 50 week www.gasthuisklap. CAMPING “DE FRUITGAARD”. te huur. www.molenperk. m. van zee www.mini nl 06- 41570476. www.defruitgaard.nl nl campingmiddenin.nl BURGH-HAAMSTEDE. 0111■ 651610. ■ ■ OOSTKAPELLE gezellige Welkom op onze gezellige Welkom op onze minicam- fam.minicamp. André en ■ minicamping in VrouRustige MINICAMPING geping Duinzicht te DOMHannie Dees. Tel. 0118wenpolder! U vindt ons schikt voor jonge gezinnen net buiten het dorp en ± BURG. Plaatsen vrij voor 592550 www.heulzicht. en senioren. Dichtbij zee tenten en caravans voor 24 nl. 1,5 km. van zee/Veerse en Veersemeer. Voor- en juli en na 7 aug. Tevens 6 Meer. De kampeerplaatsen naseiz. korting. Minicam- liggen tussen fruitbomen pers. stacaravans te huur ■ T.h. CHALET(S) in het ping DE KNOTWILG, Lievoor 24 juli en na 7 aug. en voor de kinderen zijn er mooie hart van ZEELAND, bertsweg 10, 4354 SH A.Maljaars, 0118-581494, verschillende speelvoorwww.stellechalets.nl of VROUWENPOLDER Tel. www.minicampingduin zieningen. Er zijn ook nog 0113-563956. 0118-591576. zicht.nl seizoensplaatsen vrij. Wim en Ada de Rijke. 0118■ ■ ■ 592653 www.mini VEERE: Part. knus inger. WALCHEREN, Serooskerke Meliskerke kindvr. minicampingdepeppel.nl VAKANTIEVERBLIJF 2-3p dichtbij ZEE, vak.woning camping aan de Zeeuwse veel nat.schoon/Noorden chalets, kamp.pl. op kust. Stacaravans en ■ noord-brabant zeestr. 0118-501420. boerderij. 0118-604424 kampeerplaatsen vrij! CHAAM(NB): Mooie en [email protected] www.campingwisse.nl praktische 4/6 pers. VA■ www.leeuwendamme.nl 0118-561343. KANTIEWONING grenzend THOLEN minicamp. vak. aan bos en weilanden. ■ won. + stacars. + kamp.pl. ■ Geheel vrij gelegen op MELISKERKE op rustige Mooie en sfeervolle VA0166-692423 www. 1500 m2 grond (geen kindvriendelijke minicam- KANTIEWONINGEN op klinkenoord.nl park). Tarieven per week ping hebben we nog STA- voorm.boerderij op Waltussen € 200,- en € 425,-. ■ CARAVANS en KAMP.PL. te cheren. Ook minicamping. Langere periodes korting. VROUWENPOLDER. Minihuur. Tel. 0118-562659 Tel. 0118591659. Kijk op Tel 010-4821604 of 06camping De Lepelhoeve www.dekoehoorn.nl www.munnikenhof.nl. 51190617. heeft nog plaatsen vrij. ■ ■ VERWARMD SANITAIR, ■ limburg CAMPING aan zee? Vakan- Zoutelande Prachtig gele- GULPEN TH VAK.APPARTEspeelplek voor kinderen tie in Vrouwenpolder? Kijk gen a.d. voet v.d. duinen aanwezig en wifi. Spec. MENT VOLL.INGERICHT VOOR op www.schorre.nl Te4 + 6 + 8 pers. BUNGAprijs voor/na seizoen.Tel. 2/4 PERS O43 4502428 vens luxe INGERICHTE TEN- LOWS 5 min. lopen van 0118-591348. delepelhoe WWW.HEUVELZICHT.EU TEN te huur. Tel: 06zee/bos/duinen. Tel: [email protected] www.de 51147929. 562642 of www.verhuur lepelhoeve.nl bedrijfkoppejan.nl ■ ■ Te huur op Walcheren: 5 Kamperen bij de boer in persoons luxe stacaravan KERKWERVE. Waar ouders/ op Chr. minicamping. ouderen tot rust komen en www.stacaravanwalche kinderen zich nooit ververen.nl Tel. 0342-423721. len! www.doutepoppe.nl

■ MECHELEN Z.LIMB. 2-8 p. VAK.WONING t.h. www. vakantieinvakwerk.nl Tel. 043- 4551313.

■ Comfortabel vakantiehuis in midden-Frankrijk aan rand van klein dorp t.h. Super uitzicht. Heerlijk in winter, lente, zomer en herfst. www.berg-net.nl

■ T.h. midden-Frankrijk, Gîtes 2-8 pers. B&B, halfpension, groep tot 30 pers., groepsruimte, gr. zwembad, tussenstop ■ naar zuiden, mooi fiets en SIMPELVELD (Zuid-L) t.h. 2 wandelgebied, vele Brostenen vrijst. 6 pers. BUN- ■ cantes/markten, heerlijk GALOWS Gezellig en com- Coatascorn Bretagne 10 voor-en naseizoen aanpers. vak.huis € 785,- p.w. biedingen zie site. www. pleet op rustig park. www.vakantiehuisprado. evenfransleven.nl Schitt. omg. 06-14614795 nl www.bungalowverhuur ■ spanje simpelveld.nl. ■ BENIDORM 6-pers. app. ■ Met veel ruimte kamperen vanaf €200 p/w, zie www. Bij SLENAKEN in Z-LIMB. in ANDUZE, Zuid-Frankrijk, inspanjeoverwinteren.nl VAK. APPARTEMENTEN 043- in het hart van de Huge4573252 www.biehet notenstreek. Kijk op www. ■ duitsland kapelke.nl Sport en ontspanning cadabuech.nl. gaan prima samen in ■ ■ Zschopau, Sachsen, LIMBURG BAARLO, Te huur Christelijk Vakantiepark Duitsland. Bezoek Praag, 2-16 pers. fraaie vak.woin Frankrijk, Tsjechie, Zuid- Dresden etc. Wintersporningen in “17e eeuwse Duitsland. Recreatie team, ten, mountainbiken, hoeve”. Fiets- en wandel- Outdoor, kerkd. Sing-inn wandelen en wellness. paradijs. Tevens midweek- Uno Animo 070-3912469 Kijk op www.bosboomverhuur. Tel. 077-4772583 **www.unoanimo.net** visvliet.eu voor meer info. www.douffenhoff.com Voordelig en compleet. ■ Particulier vakantiewoning ■ diversen T.h. vakantiewoning max. verhuur. www.heerlijkehuisjes.nl 4 pers., molen, aan de specialist in de verhuur Bretonse kust, rustige om- ■ zwitserland Te huur in Zwitserland. van grote VAKANTIEHUIZEN geving, eigen tuin. € 380 Leysin. Luxe appartement en groepshuizen in Euper week. 0683652224. met 5 slaapplaatsen Vanaf ropa. ■ € 235 per week. Info: ■ Te huur: ons gerieflijk www.jurvermeulen. Voor veel VAKANTIEWONIN- CHALET op camping aan solcon.nl 0186-602933. GEN: www.eurocottage. zuidpunt meer van Ancom. ■ necy, 6-7 personen Voor “EISCHOLL” (Wallis) t.h. ‘sportief’ en gezinnen. ■ ruim 6 pers. APP. in rustig Wandelen, fietsen, culVrijst. 7p luxe wellness bergdorp (1200m). Tel. tuur. Nederlands gesprobung met spa en sauna ken kinderactiviteiten. Zie 0575-553953, email aan meer met eigen [email protected]. www.pidara.nl terfiets westerwoldewellness.micazu.nl ■ ■ Luxe 6 pers. STACARAVANS Winter en zomer Te hr. ons ■ frankrijk te huur op fam.camping in luxe CHALET in WALLIS Behoefte aan vakantie ZUID-FRANKRIJK aan zee. centrale ligging, schittewaarin je echt tot rust Incl. airco en zwembad. rend uitzicht en veel comkomt, tijd hebt voor jezelf, Fam. Horstra 038-4607877 fort. Incl. gratis draadloos je gezin, je vrienden en je [email protected] internet. Inl. 075relatie met God? In ons 6408944. www.chalet vakantiedorp in Z-Frank- ■ ariette.nl rijk wordt je niet gestoord Te huur: VAKANTIEVILLA ■ door telefoon of mail, er is met zwembad in ZUIDte huur: Nax (Wallis) 4- en FRANKRIJK. Zie www. geen bereik. Huis huren, 6 pers.comf. chalet, surlacolline.nl Tel. 06een themareis of zomaar prachtig gelegen,in rustig een paar dagen ertussen- 28803081. bergdorp, volop ski- en uit? www.tamariskvillages. wandelmogelijkheden, eu www.vakantiehuis-nax. nl, tel:0592-262611.

13

8 januari 2015

ndvakantie tsjechië Bohemian Switzerland

Tsjechië is tamelijk onbekend als vakantiebestemming, maar heeft veel te bieden. Niet in de laatste plaats voor natuurliefhebbers.

Cesky Ráj Praag

Linda Stelma beeld nd

Hiken in het land van Narnia goed om te weten Wil je op vakantie in Tsjechië? Op de site van het Tsjechisch toeristenbureau vind je meer informatie: www.czechtourism. com. Ook het Nationaal Park Bohemian Switzerland heeft een eigen website: www.ceskesvycarsko.cz/en/ Meer weten over de zandstenen rotsen in Cesky Ráj? www.cesky-raj.info/en/ Reisbureau Enthusia biedt wandel- en fietstochten in de Tsjechische nat uur en begeleidt ook bij klimpartijen: www.enthusia.cz/ Prijzen in Praag zijn vergelijkbaar met die van Nederland. Buiten de hoofdstad zijn de tarieven een stuk lager. Tsjechië heet officieel de Tsjechische Republiek. Het land grenst in het westen en noordwesten aan Duitsland, in het noorden aan Polen, in het oosten aan Slowakije en in het zuiden aan Oostenrijk. Tot 1 januari 1993 vormde Tsjechië samen met Slowakije het land Tsjecho-Slowakije. Het communisme (de ideologie die tot eind 1989 heerste) is van grote invloed geweest op het land.

Bohemian Switzerland biedt mooie uitzichten.

Klimmen op zandsteen in Bohemian Paradise.

kijk ook hier: Praag

Lopen én varen in Bohemian Switzerland.

Prachov Rocks bij Jicin is ook populair bij gezinnen.

‘Wandelen doe je in een park en hiken doe je in de bergen.’ Gids Sven Czastka legt het even haarfijn uit in de bus van Praag naar het nationaal park van Bohemian Switzerland, een sprookjesachtig gebied in het noordwesten van Tsjechië. Je vindt er ongerepte natuur: dampende bossen, ruige rotsformaties, kronkelende rivieren en zelfs echte ber-

Siebe (48) en Nelleke (39) Kuipers uit Deventer waren afgelopen zomer voor het eerst met hun gezin in Tsjechië op vakantie. ‘We hebben kennissen die hier een huisje hebben en daar konden we in. Het is leuk, eens een ander land en we vinden het hier geweldig. De omgeving is heel erg mooi’, vertelt het stel enthousiast. Ook de kinderen Wieke, Marlien en Nathalie vinden het leuk in Tsjechië. Afgelopen zomer waren ze respectievelijk dertien, elf en vijf jaar. ‘Voor 50 kroon (nog geen 2 euro, red.) kun je al naar een heel mooi zwembad met allemaal glijbanen’, zegt Wieke. Haar ouders vinden het vooral leuk dat je hier nog eens uit eten kunt gaan. ‘Met z’n allen betalen we 25 euro’, vertelt Nelleke. Wat de familie opvalt, is dat er weinig toeristen zijn. En zijn er ook minpuntjes? ‘De wegen’, zegt Nelleke, ‘die zijn slecht.’

Wie naar Tsjechië gaat, moet zeker ook even een bezoekje brengen aan de hoofdstad Praag. De ‘gouden’ stad wordt beschouwd als een van de mooiste steden van Europa. Het historische centrum staat op de Werelderfgoedlijst van Unesco.

Tsjechen waarderen het enorm als bezoekers hun nationale voedsel uitproberen. gen. Het is duidelijk: vandaag gaan we niet wandelen, maar hiken. Bohemian Switzerland mag dan een ‘park’ heten, het is heel wat meer dan dat. Stevige schoenen, een degelijke broek en een waterdichte jas. Daarmee kom je een heel eind tijdens het hiken. De tocht gaat over platgestampte bospaden en langs een rivier. De hoogteverschillen zijn groot, maar de route is uitstekend begaanbaar. Een man loopt met twee kleine kinderen, één op zijn buik in een draagzak en één op zijn rug. Ook gezinnen met kinderen en fitte zeventigplussers kunnen hier prima uit de voeten. Op sommige plekken kunnen wandelaars een stukje per boot afleggen. Het wandelpad wordt regelmatig onderbroken door een rustplaats waar je wat eten of drinken kunt kopen. Aardappelsoep bijvoorbeeld,

of goulash met knedliky, een soort kussentjes van deeg. De Tsjechen waarderen het enorm als bezoekers hun nationale voedsel uitproberen. Het licht schijnt door de bomen en na verloop van tijd bekruipt je het gevoel dat je hier al eens geweest bent. Het is meer dan een gevoel, zo blijkt even later als de gids vertelt over het gebied. ‘De negentiende-eeuwse Deense schrijver Hans Christian Andersen deed er inspiratie op voor zijn sprookjes. En de film Narnia is hier deels opgenomen’, aldus Czastka. Met die wetenschap wordt het bos nóg mysterieuzer, de rotsformaties nog levendiger. En stiekem kijk je rond op zoek naar de ouderwetse lantaarn uit de eerste film. De Narniafan wordt niet teleurgesteld. De eindbestemming van deze dagtocht is de Pravcická brána, een enorme rotsboog. Het is de grootste natuurlijke brug van Europa. En jawel, deze brug komt ook voor in een van de films gebaseerd op de boeken van de schrijver C.S. Lewis.

favoriete plek van Rien van den Berg, redacteur

rotsen

Honderd kilometer verderop, bij Jicin, is een andere toeristische trekpleister van Tsjechië te vinden: Bohemian Paradise. In dit natuurgebied wisselen grillige rotsformaties en avontuurlijke bossen elkaar af. De zandstenen rotsen van Prachov Rocks kunnen, onder begeleiding van een gids, beklommen worden. Er zijn verschillende klimniveaus; kinderen vanaf tien jaar kunnen een klimpoging wagen. ‘ De meeste rotsen op deze aarde zijn van leisteen, deze rotsen zijn van zandsteen. Ze voelen heel vriendelijk als je ze aanraakt’, zegt de gids, vlak voordat hij als een aap naar boven klimt, gezekerd door een touw. ‘Als je een lokale gids hebt, is het veilig voor iedereen’, verzekert hij. ◆

Zornica Kuca waar Onder de rook van Belgrado, Servië waarom Servië is een prachtig land, en het heeft sinds vorig jaar voor het eerst een camping, Zornica Kuca, die aan alle eisen voldoet (compleet met restaurant, kinderboerderij, paardrijden en een openluchtmuseum).

14

ndvakantie

favoriete plek van Frans Tijssen, redacteur

8 januari 2015

De Leeuwenheuvel en het Panorama van Waterloo al eens gezien? Ga nog eens, of voor het eerst, via de gloednieuwe Napoleonroute. Bijna honderd kilometer nog niet platgetreden paden, met een slagveld aan het eind. En garde! Herman Veenhof beeld nd

Iedereen vindt (z’n) Wat Landmannalaugar waar In hartje IJsland waarom Omdat de bergen daar zo’n prachtige, oneindige variatie aan kleuren hebben; om stil van te worden.

favoriete plek van Hilbrand Rozema, redacteur

Het wordt een dolle boel, de derde week van juni 2015, in en om Waterloo. Het is dan tweehonderd jaar geleden dat Napoleon definitief werd verslagen. Dat wordt niet alleen herdacht, maar ook nagespeeld. Dat gebeurt op een terrein van 22 voetbalvelden groot, naast de Leeuwenheuvel, met het bekende beest van brons. Vijfduizend figuranten, driehonderd paarden, dertig kanonnen, veertig acteurs en 2500 kilo kruit zorgen twee dagen lang voor een immens spektakel. Op vrijdagavond 19 juni is de Franse aanval, de dag erna de Brits-Pruisische tegenaanval, beide keren van acht tot tien. De organisatie achter Waterloo2015.org verwacht tegen de 200.000 mensen. Voor de smalle beurs is er een staanplaats voor € 15,75. De echte fans kunnen een vip-kaart kopen. Die geeft voor 173 euro recht op parkeren naast het slagveld, een premium zitplaats, een diner en een inspectie van de troepen. Kinderen onder zeven mogen voor niets mee en voor € 6,75 kun je de hele week dwalen door de bivaks, de kampementen waar al die ‘re-enactors’ zich voorbereiden.

spreekwoordelijk

Northumbria, vooral Holy Island waar Ten oosten van Noord-Engeland in de Noordzee. Dit eiland was 1300 jaar geleden een van de ‘zendende kerken’ voor het heidense zendingsveld ‘Nederland’ waarom Gastvrijheid, mooie oude stenen muurtjes, grappig om de Noordzee van de andere kant te bekijken. En: Pasen is er het grootste, vrolijkste feest op de kerkkalender!

Waterloo is niet alleen in het Nederlands spreekwoordelijk. To find one’s Waterloo, dat is goed Engels, zegt Liam Hartley. De Ier was tot zijn pensioen dealer voor Mercedes en woont al decennia in Waterloo. Als amateurhistoricus weet hij er echt alles van. ‘Eigenlijk was Napoleon na zijn terugkeer uit Elba niet meer de oude. Maar zijn opmars door Frankrijk, het verzamelen van 120.000 soldaten, waaronder les grongards, de ‘mopperaars’ die het hart van de keizerlijke garde vormde, was fameus. ‘Wellington had een jaar daarvoor al de boerderijen en de heuvelkammen uitgekozen en kon de Fransen gewoon opwachten.’ De slag bij Waterloo op 18 juni 1815 werd voorafgegaan door de veldslagen bij Ligny en QuatreBras, waar kroonprins Willem II zich flink weerde. Napoleon stond op winst, maar gebrek aan coördinatie tussen zijn divisies en de komst van de

Het hele keizerlijke leger moest over een piepklein bruggetje over de Thure. favoriete plek van Hugo de Bruijne, eindredacteur

Guernsey en Herm waar Voor de kust van Normandië waarom Eigenzinnige Frans-Engelse eilanden, waar veel te zien is en de rest van de wereld uit je blikveld glijdt. Adembenemende én zachtmoedige kust.

Pruisen onder de oude generaal Blücher gaven de doorslag. Bijna driehonderdduizend soldaten vochten op een terrein van vijf vierkante kilometer. Een kwart kwam om, werd krijgsgevangen gemaakt of raakte gewond. Dat laatste was soms nog erger dan de dood. De nieuwste, en steengoede documentaire over de slag, Waterlool’Ultime Bataille, laat een beenamputatie zonder verdoving zien, waarbij je bijna smeekt om het wegzwenken van de camera. Dat alles is te zien in een klein gebied ten zuiden van Brussel. Veel Nederlanders zijn er geweest, maar bijna alles is vernieuwd en veel spannender dan vroeger. De 45 meter hoge Leeuwenheuvel staat er nog, met het 28 ton zware bronzen beeld dat in 1826 door koning Willem I werd neergepoot en via 226 traptreden te bereiken is. Ook het Panorama van Waterloo, in 1912 geschilderd en in zijn ronde vorm een broertje van Mesdag in Den Haag, is gerenoveerd. Maar het wat suffige wassenbeeldenmuseum ertegenover is weg; ondergronds heeft Waterloo nu een volkomen actueel, driedimensionaal en digitaal interactief Memoriaal.

Een acteur met bajonet voor de Leeuwenheuvel bij Waterloo.

In juni 1815 maakte Napoleon bijna een glorieuze comeback, via een route die over 94 kilometer België naar Waterloo liep. Napoleon landde begin juni in Frankrijk en trok in tien dagen zijn land door. Bij de grens met de ‘Oostenrijkse Nederlanden’ (nu heet dat België) had hij 120.000 man onder zijn hoede. De week tussen dat moment en ‘Waterloo’ is goed te volgen via de nieuwe ‘Napoleonroute’, te herkennen aan een zeshoekig, bruin bord. We doen enkele mooie etappeplaatsen aan. ▶▶ Hestrud Het hele keizerlijke leger moest over een piepklein – en nu mooi gerestaureerd – bruggetje over de Thure. Vandaag ligt dat bruggetje in het dorpje Hestrud in Frankrijk, net voorbij de grens met België. Een jongen, Cyprien-Joseph Charlet geheten, hield er de keizer staande en zei: ‘Doe dat nou niet, die rivier oversteken, want met de meeste herintredende artiesten loopt het slecht af!’ De keizer strafte de vlegel niet en trok door, met vermoeide soldaten over hellende en vooral modderige paden. Vandaag de dag kan dat over autoluwe wegen, zonder beenwindsels. ▶▶ Beaumont Bij het stadje Beaumont ligt de Salamandertoren, uit de elfde eeuw en gebouwd door een vroege

gravin van Henegouwen. Napoleon slaapt in het kasteel van Prinsen van Caraman, nu een klooster en opleidingsinstituut. Mevrouw Leporq van het lokale postkantoor legt de keizer de staat van de wegen uit. ▶▶ Thuin Het belfort van Thuin is ook het gemeentehuis op de Place du Chapitre. Het kleine stadje is sfeervol en redelijk onontdekt. Het kleinste huisje in een hoge pijpenla, vanaf de heuvels rond het piepkleine vestinkje kun je de Jardins Suspendus zien, de hangende tuinen, met in het voor- en najaar een prachtig ensemble aan bomen, struiken en planten, aangelegd in terrasvorm. In Thuin en bij de naburige St.-Roch-kapel, waar Napoleon zijn troepen liet defileren vlak voor de slag, vinden elk jaar in oktober de ‘Marches Entre-Sambre-etMeuse’ plaats. Dat waren voor de Franse Revolutie processies en erna militair begeleide parades. De feesten eromheen zijn de moeite waard en ruim besprenkeld! ▶▶ Jamioulx Pastoor Jean-Nicolas Jénicot houdt Napoleon staande bij zijn St.- André-kerk in het dorp Jamioulx. Hij biedt de keizer een glas van zijn favoriete drank aan: chambertin. De keizer waardeert dat zo dat hij de dorpsprelaat ter plekke

15

8 januari 2015

ndvakantie belgië

Brussel

Waterloo Beaumont

erloo goed om te weten Alles over de Napoleonroute, inclusief een spannende filmtrailer en een kaart kun je vinden op www.routenapoleoninbelgie.nl www.belgie-toerisme.nl; bit.ly/videonapoleon; bit.ly/kaartnapoleon Alles over Waterloo in juni 2015: www. waterloo2015.org De nieuwe, heel erg goede documentaire over de slag: www.waterloo-lefilm.com

In dit veldbed sliep Napoleon de nacht voor de slag bij Waterloo.

Negentiende-eeuws speelgoed toont het escorte rond de koets van de keizer.

benoemt tot bisschop van Tounai (Doornik). Erg leuk voor de geestelijke, maar drie dagen erna als belofte waardeloos. ▶▶ Le Bois du Cazier In Marcinelle, een voorstadje van Charleroi, ligt een oude steenkoolmijn, Le Bois du Cazier. Die werd berucht door een enorme mijnramp op 8 augustus 1956, waarbij 226 mensen omkwamen,

We staan aan dezelfde hekken als die op de filmjournaals, met radeloze vrouwen. vooral Italiaanse gastarbeiders, enkele Belgen en een Nederlandse ingenieur. Het was de eerste Europese ramp die min of meer live op televisie kwam en politici trok, tot aan koning Boudewijn aan toe. De mijn sloot in de jaren zeventig en is nu een diep indrukwekkend museum waarin met

Het kleine bruggetje over de Thure in Hestrud.

beelden en voorwerpen duidelijk wordt hoe zwaar het werk en hoe dramatisch de ramp was. Het is een vreemd gevoel aan dezelfde hekken te staan als die op de filmjournaals van toen, met hele trossen radeloze en waanzinnig geworden vrouwen eraan vastgeklampt. ▶▶ Ligny Op 16 juni maakte Napoleon van de molen Naveau zijn observatiepost. Nu staat er een gedenkteken aan de muur met de drie veldslagen op deze plek, in 1690 (tegen de protestanten), 1794 en 1815. Het trefwoord is victoire, want hier in Ligny behaalde de keizer nog een nipte overwinning. Vlak bij het dorp Ligny staat het enorme kanon Formidable en het Centre Général Gérard, het beste museum over de slagen bij Waterloo, al blijft het Wellington Museum in Waterloo zelf, tegenover de Jozefskerk, ook de moeite waard. In ‘Gérard’ treffen vooral de schilderijen en tekeningen met een totaal uitgeputte en ingezakte Napoleon op zijn paard; ook is er een mooie kamer met spotprenten, waaronder een tekening waarop de leeuw op de heuvel bij Waterloo is vervangen door een (‘deze oorlog werd mede mogelijk gemaakt door’) Camel. ▶▶ Fleurus Slapen deed Napoleon na de slag bij Ligny in het Château de Fleurus, nu gemeentehuis. De ambte-

naren moeten een zaaltje boven ontruimen, want de overnachting van de keizer wordt in ere hersteld. Grappig is dat er nu al drie ‘originele’ veldbedden in de musea rond Waterloo staan. Dat kan ook heel best, want de keizer had veel van die inklapbare dingen, met baldakijn en gordijn. Bij de haastige vlucht vanuit Waterloo moest Napoleon zijn koets achterlaten, zijn steek en sabel en een geldkist met een miljoen francs aan gouden munten. Dat geld is weg, de rest staat in het Imperial War Museum in Londen. ▶▶ Waterloo Na het passeren van het boerderijtje in Vieux Genappe, waar de keizer zijn laatste slaapje deed voor Waterloo en het witte huis La Belle Alliance, waar Wellington en Blücher elkaar zouden hebben ontmoet, komen we in het epicentrum van tweehonderd jaar napoleontica: Waterloo. Wellington Museum, Leeuw, Panorama en Memoriaal wachten op u, de boerderij Hougoumont en het kruispunt Quatre-Bras moeten het doen met een enkel herdenkingssteentje. Gouden tip: koop een gidsje van anderhalve euro en wandel zelf door de golvende slagvelden. Doe het na drie dagen regen, twee dagen niet eten en een dag niet drinken. Dan voelt u echt, hoe het was! Daarna mag je het restaurant in. ◆

Na Elba was Napoleon geen schim meer van de oude generaal, zo laat dit schilderij zien.

kijk ook hier: weemoedige slotvoogd Napoleon passeert op 15 juni het prachtige dorpje Ragnies. Sinds 1946 is daar de ‘distillerie de Biercée’ gevestigd, waar elk jaar 300 ton fruit wordt verwerkt tot 75.000 flessen heerlijks, zoals het borreltje Eau de Villée, het frisse biertje P’tit Péket en de Mandarine Napoléon. Vlakbij ligt het fraaie Château du Fosteau, met een mooi park, driehonderd jaar oude rode beuken en binnenshuis een complete negentiende-eeuwse apotheek en de woonkamers van generaal Charles Reille. Het kasteel is in 1980 gekocht door de familie Van Hoonacker en de stamhouder ervan leidt soms rond. Hij doet dat droef en waardig, want het complex is niet te betalen en verkopen aan een pretondernemer wil hij het ook niet. De weemoedige slotvoogd staat model voor honderden kastelen in Europa, die teloor gaan of showcases voor rijke patsers worden.

16

ndvakantie

8 januari 2015

advertenties

vakantie tarief € 12,10 voor de eerste drie regels en voor elke volgende regel € 4,49 (incl. 21% btw); tekst wordt achter elkaar doorgezet; maximaal drie woorden vetgedrukt; opgave via www.nd.nl/adverteren.

■ oostenrijk OOSTENRIJK - Te huur chalets op topcamping in Zillertal. 4-6 personen. www.chaletzillertal.com 055 3014429. Stichting Het Passion

■ tsjechie TSJECHIË, ruime vakantiehuizen van 2 tot 10 pers. bij Reuzengebergte. Ideaal voor ski- en zomervakanties. Prijs per week vanaf €395,- www.adrien.nl, 0345- 651058.

Tel. 0314 382 462 [email protected] www.hetpassion.nl www.h Torenallee 6 T 6999 DD Hummelo

■ T.h. 3 pracht. won. in REUZENGEBERGTE-TSJECHIË. won. voll. en kindvr. inger. 6, 8 en 15 pers. veel speelr. super omg. www. huisebenhaezer.com 0653401803.

Onvergetelijke werkvakanties het hele jaar door Diaconale werkvakanties

Trio Triodos Bank: NL 11 TRIO N 078.13.22.618 078.

Diaconale steun

een midweek de handen uit de mouwen voor voor dit unieke project is van harte welkom. dak- en thuisloze medemensen die even op We zijn voor een groot gedeelte adem komen in de Achterhoek afhankelijk van giften en collectes

…. boek nu

…. word nu donateur

■ italie CHALET a.h. water, voornaseizoen 2 weken v.a. € 292,50. Tel. 0297-281205. www.luganomeer.com

■ hongarije Een rustige vakantie in HONGARIJE? Voor een comfortabele WONING kijk op www.bovendeur.net.

■ www.hongarijevakantiehuizen.tk T.h.LANDHUIS in Donauvallei bij Boedapest Tel.06-22115125.

■ diversen Christelijk Vakantiepark in Frankrijk, Tsjechie, ZuidDuitsland. Recreatie team, Outdoor, kerkd. Sing-inn Uno Animo 070-3912469 ***www.unoanimo.net***

■ Vakantiehuis t.h. in Transsylvanie. Ned. eigenaars! www.vakantiehuisroemenie.nl

nd.nl/vakantieservice

Vakantie? Wat doen we met de krant?

■ Een WERKVAKANTIE m. veel voldoening, ga helpen als VRIJWILLIGER in de zorgsector in Israël. Sticht. HIP www.hetisraelproject.nl of tel. Chris Steenwinkel 0182-617539.

■ Ons riante vakantiehuis voor 8 pers. in OOSTENRIJK biedt u rust, ruimte en comfort. Lees de ervaringen van anderen op onze website: www.sjenharieja. nl of bel: 06-30499500

■ ISRAEL anders ontdekken vanuit een appartement bij een Ned. sprekend gezin, die u helpt land en cultuur te ontdekken. zie www.israelanders.nl

■ Te huur vrijstaande 6 tot 8 p. VAKANTIEWONING met zwembad in TURKIJE, in Kusadasi, Turkse Rivièra. www.vanderheiden vakantiehuis.nl.

■ Comfortabele vakantiewoningen dichtbij Nederland sinds 1975 www. letzeburg.nl Gids 0343454458 Bel/Lux/Dui/Fra/ Zwi.

■ Wie wil er met ons van gedachten wisselen, over het gebruik van de CAMPER en de ZONDAGS rust respecteert. dirk.cocky@ ziggo.nl

▶ Bezorgen op een ander (vakantie)adres ▶ Bezorging stoppen, bonnen voor gratis krant Op te halen bij elk verkooppunt in Nederland waar nd© verkrijgbaar is. Kijk voor verkoopadressen op nd.nl/losseverkoop.

▶ Bezorging stoppen, wel toegang tot de digitale krant ▶ Bezorging stoppen Deze mogelijkheden gelden alleen voor een periode van minimaal 1 week.

februari 2015

Wandelen in Ooijpolder & Duffelt andeling 70 jaar Vrijheid nu ook w

Uw gegevens: voorletter(s)/naam: straat: postcode:

huisnr.: plaats:

telefoon (vast):

telefoon (mobiel):

e-mail: Ik/wij gaan op vakantie van

t/m:

Uw keuze: □ Bezorgen op een ander (vakantie) adres voorletter(s)/naam: Evt. nummer/kamer/plaats: straat: postcode:

huisnr.: plaats:

land:

km van 9,5

In februari start een nieuwe serie wandelingen met het thema 70 jaar Vrijheid. We wandelen deze maand door de Ooijpolder en Duffelt.

Kosten en aanmelden De kosten zijn € 10,00 per persoon per wandeldag.

/P

SEPTEMBER

WORDT
DIT
GEBIED
BETROKKEN
BIJ
DE
STRIJD
OM
DE
7AALBRUG
BIJ
.IJMEGEN
$WARS
DOOR
DE
POLDER
ONTSTAAT
VOOR
EEN
PERIODE
VAN
VIJF
MAANDEN
EEN
FRONTLIJN
)N
FEBRUARI

START
DE
OPERATIE
6ERITABLE
DE
AANVAL
OP
HET
2IJNLAND

$UFFELT
WORDT
OP

FEBRUARI
BEVRIJD


Aanmelden kan via nd.nl/wandelingen, [email protected] of 0342-411711. De wandelingen worden begeleid door Teus van Harten.

-ET
DE
VOLGENDE
GROEPSWANDELINGEN
WILLEN
WE
AANDACHT
SCHENKEN
AAN
DIE
PERIODE 
FEB

/OIJ







4HORNSCHE
MOLEN
EN
RESTANTEN
)*SSELLLINIE

KM 
FEB

,EUTH




(ET
VERDWENEN
GRAF
VAN
SOLDAAT
(ARRISON


KM

Als je inschrijft, ontvang je ongeveer een week voor de wandeling een bevestiging met meer informatie.

□ Bezorging stoppen, bonnen voor gratis krant □ Bezorging stoppen, wel toegang tot de digitale krant □ Bezorging stoppen ▶ Deze bon minstens twee weken voor uw vakantie opsturen naar: Nederlands Dagblad Vakantieservice, Postbus 111, 3770 AC Barneveld

$E
RONDWANDELINGEN
STARTEN
OM

UUR

/P

FEBRUARI
IN
/OIJ
ZAL
*AN
VAN
%CK
VAN
DE
STICHTING
+WARTIER
VAN
.IJMEGEN
EEN
PRESENTATIE
HOUDEN
OVER
DE
OORLOG
IN
DIT
GEBIED
$IE
DAG
IS
HET
OOK
MOGELIJK
OM
ALLEEN
mS
MORGENS
MEE
TE
WANDELEN
$EZE
WANDELING
IS
 
KM

www.rcl005.nl

nd.nl/wandelingen

17

8 januari 2015

ndvakantie frankrijk Parijs

De ‘toeristenmagneten’ van Normandië vind je aan de kust. Hoe krijg je de toerist naar die mooie dorpjes in het binnenland? Op de fiets!

Mont St. Michel

Rien van den Berg beeld nd

Frankrijk

Normandië van kust tot kust De fietsenverhuurder zegt het er maar meteen bij: van de Nederlanders moet hij het niet hebben. Er is maar één volk ter wereld zo gek dat het alle fietsen voor het hele gezin meesleept naar de vakantiebestemming, en dat zijn wij. Zijn geld verdient hij met de Britten, de Amerikanen en de Duitsers die Normandië bezoeken. Inderdaad: dat zijn de landen die in 1944 naast en tegenover elkaar stonden, toen op de kust van Noord-Normandië de geallieerde invasie plaatsvond, die een einde zou maken aan Hitlers Derde Rijk. De Landingsstranden worden elk jaar door honderdduizenden bezocht, net als de Duitse kazematten hoog op de rotsen, de mooie musea en de begraafplaatsen, waar je zwijgend beseft dat de prijs voor de vrede betaald is met levens.

goed om te weten Frankrijk is een bekende, goed ontwikkelde toeristenbestemming. Je kunt je dus prima via internet informeren en voorbereiden. Goede webpagina’s voor Normandië zijn onder meer: ▶ nl.rendezvousenfrance.com ▶ manchetourisme.com ▶ france-voyage.com ▶ les-plus-beau-villages-de-france.org ▶ abbaye-montsaintmichel.com

Een kapiteel op de zuidwesthoek vertelt wat de bouwmeesters wilden: uitzicht bieden op het hemels Jeruzalem. Maar Normandië heeft ook een binnenland, met heuvels en stadjes, wijn- en calvadoskelders, kasteeltjes en prachtige dorpjes als Beuvron-en-Auge, verkozen tot een van de honderd mooiste dorpen van Frankrijk. Hoe krijg je de toerist zover dat hij die plekken ook ontdekt? Een goed beginpunt is Bayeux. Het is de eerste stad die in geallieerde handen viel, en de oorlogsschade is er goed hersteld – ook dankzij de beslissing van een hoge Britse militair. Die had de opdracht gekregen de hoofdweg te verbreden voor de aanvoer van troepen naar het front. Concreet: alle huizen langs de hoofdweg door Bayeux platgooien om de weg te verbreden. De militair weigerde. Hij zag de schoonheid van het stadje en dacht: dit ga ik niet kapotmaken. Hij besloot de rondweg aan te leggen, die ze in Bayeux nog steeds bipasse noemen, een verfransing van het Engelse bypass. Bayeux is daardoor nog altijd een prachtig, middeleeuws stadje met in het hart een kathedraal uit de elfde eeuw, een van de mooiste in zijn soort. Opvallend levendig ook, doordat er markten worden gehouden en doordat de plaatselijke onderwijsinstellingen de straten vullen met jonge mensen. Het glooiende Normandische binnenland is goed te befietsen. Sommige delen van de route lopen langs riviertjes, en zijn zelfs vrijwel vlak. Maar dan

De eeuwenoude pelgrimsbrug over de Selúne bij Ducey.

kijk ook hier: Viaduc de la Souleuvre Een oude spoorbrug ligt verdwaald in het Zuid-Normandische landschap – een eindje omfietsen dus.

ineens doemt naast je Les Roches du Ham op, een grote, steile rotswand naast het riviertje. En dan weet je: hier moet zwaar gevochten zijn. In Normandië werd gestreden om elke meter, de nazi’s wisten dat ze alleen een kans hadden als ze het front zouden weten te beperken. Het staat in schril contrast tot de vrede van nu. Vanaf Les Roches du Ham zie je hoe een tractor ruggen gedroogd gras opeet, om ze met enige regelmaat als kuilbalen weer uit te braken. De zon staat laag, de asfaltweg wordt een glinsterend lint tussen de heuvels, de verte lonkt.

pelgrimage

Halverwege wordt de reis een pelgrimage. Het pad volgt oude pelgrimsroutes naar de Mont St.-Michel, de enorme kloosterrots in de baai tussen Normandië en Bretagne. Ducey, met twee eeuwenoude bruggen over het riviertje Selúne, is dan weer haast te slaperig. Het is traditioneel een laat-

Hulpvaardige monnik op de Mont St. Michel.

ste pleisterplaats van pelgrims. De volgende dag zouden ze het einddoel bereiken, de rotsstad in het waddenlandschap van de Baye Mont St.-Michel. Wie massatoerisme vreest, moet buiten het zomerseizoen naar de Mont St. Michel gaan. Er komen jaarlijks miljoenen bezoekers, vooral in de zomer. Maar ook als het druk is, is er stilte te vinden. Eén straatje achter de door toeristen verstopte hoofdroute, komt eigenlijk geen mens. Je slaat dan de stroperige chaos van de (veel te dure) toeristenwinkeltjes en restaurantjes over, en je maakt er een tijdreis. Alsof er in honderden jaren niets veranderd is. En overal leiden trappen naar boven. De kathedraal zelf is sober en prachtig. De kloostertuin, hoog boven het waddenlandschap, is een groene, verstilde verrassing. Een kapiteel op de zuidwesthoek vertelt wat de bouwmeesters wilden: uitzicht bieden op het hemels Jeruzalem. Buiten lopen donkere lijnen door de wadden in de baai. Ze zijn gevormd door de voeten van wadlopers. Ook nu nog lopen veel mensen naar de heilige berg zoals de pelgrims dat eeuwenlang deden: bij eb over het waddenlandschap. Het moet indrukwekkend zijn om de rotspukkel op deze manier dichterbij te zien komen. Pelgrimeren kan nog altijd. Er zijn nieuwe monniken en nonnen neergestreken op de Mont St.-Michel. De benedictijnen hebben de heilige rots verlaten. De kathedraal, het klooster en de pelgrimsverblijven hebben ze overgedaan aan monniken van een nieuwe orde, de Jeruzalemorde, ontstaan in steden als Berlijn en Parijs. Deze monniken hebben van nature een meer open instelling, ze willen hun rol spelen in de samenleving, terwijl de benedictijnen traditioneel de afzondering zochten. Het komt de sfeer in de spectaculaire rotsstad ten goede. Na afloop van de dienst zie je de broeders in de nauwe straatjes praten met de bezoekers. Een van hen helpt een moeder met een buggy behulpzaam de lastige traptreden af. ◆

Waar twee pelgrimsroutes naar de Mont St.-Michel samenkomen, bij het Viaduc de la Souleuvre, denk je bepaald niet aan de rust van een monnikenbestaan. Van dit viaduct resten alleen de 61 meter hoge pijlers, en de eigenaar ervan heeft daar een installatie op gebouwd zodat je er kunt bungeejumpen. Alleen het betreden van het smalle looppaadje van de ene pijler naar de andere (drie achter elkaar, op 61 meter hoogte …) vergt de nodige moed. In het parkje-met-speeltuin eronder kun je bovendien rodelen – en natuurlijk ook even op adem komen. ▶ ajhacket.com/normandie

favoriete plek van Daniël Gillissen, adjunct-hoofdredacteur

Uzès waar Zuid-Frankrijk, nabij Avignon en Nîmes waarom Klein, gezellig stadje met mooi plein en heerlijke Zuid-Franse sfeer. Vlakbij de Pont du Gard, een Romeins aquaduct en brug; een fenomenale ambiance voor een frisse duik in de rivier.

18

ndvakantie

8 januari 2015

advertenties

#PFL
TOFM
VX
GBWPSJFUF
QMBBUT
#F[PFL
PO[F
WFSOJFVXEF
XFCTJUF

Verhuur stacaravans en chalets

NQJOH t
.PPJF
FO
[FFS
OFUUF
DB t
3VJNF
QMBBUTFO t
1SJWÏ
TBOJUBJS
NPHFMJKL
LBNQFFSQMBBUT t
$"*
UPU

"NQÒSF
PQ FXFSL t
1SPGFTTJPOFFM
3FDSFBUJ KTE t
4DIFSQ
HFQSJ HF
7FDIUEBM t
(FMFHFO
JO
IFU
QSBDIUJ

www.deklimberg.nl 0523 - 261955, Hardenberg

Een heerlijk plekje op de Veluwe!

Gezellige christelijke familiecamping met veel acƟǀŝteiten voor jong en oud. Moderne accommodaƟĞƐĞŶƌƵŝŵĞ kampeervelden. Gelegen in een bosrijke omgeving. gaalow huren? Luxe chalet, safaritent of kampeerbungalow

www.beloofde-land.nl l d l Camping ‘t Beloofde Land in Voorthuizen, tel. (0342) 472942

Dat kan met een eigen chalet op de Gerrit Jan’s Hoeve. Dat kan met een eigen chalet op de Gerrit Jan’s Hoeve. Comfortabel en Comfortabel onderhoudsvrij. Zodat u in uw vrije ook genieten. en onderhoudsvrij. Zodattijd u in uwecht vrije kunt tijd ook echt kunt genieten. Van de Veluwse Van bossen bijvoorbeeld, van uw eigen de Veluwse bossenofbijvoorbeeld, of tuin. van uw eigen tuin. Op ons park zijnOp ook regelmatig occasions te koop, kompleet metkompleet met ons park zijn ook regelmatig occasions te koop, aangelegde tuin etc. De l door d t ionst nieuw D dgebouwde i chalets b leveren d hwij l tdoor l geheelij Nederland. d h lN d l Keuze uit standaard modellen of maatwerk. Wij nodigen u uit voor een bezichtiging van de showmodellen, het park, etc.

d

Gerrit Jan’s Hoeve • Langezuiderweg 126 • 3781 PL Voorthuizen • telefoon (0342) 47 15 71 • www.gerritjanshoeve.nl

mooie bosrijke omgeving

tteambuilding congressen n ffamiliedagen miliedagen ili d

IK BEN EEN OLDEMEYER

geschikt g eschikt tot en me mett 90 p m personen persone

bedrijven in het Vechtdal b

www.oldemeyer.nl of bel 0523-262 805 Rheeze - Hardenberg

Als het bijna zomervakantie is heb ik weer heell veell zin in camping De Oldemeyer. ld De hele dag spelen op de camping en in het zwembad. Dat is het leukste wat er is .

Start de virtuele tour door de groepsaccommodatie op onze website