Daarbij stierven 200 duizend mensen

Filmpje op www.youtube.com/watch?v=vUA_y9c4zu4&feature=related Google trefwoorden: filmpje, plaattektoniek, teleac, youtube

Aardbevingen

Beweging in de aarde In 2004 was de tsunami in Azië na aardbeving bij Indonesië. 200.000 mensen verdronken. In 2010 was de aardbeving op Haïti. Nu in 2011 waren de aardbevingen in: o in Nieuw-Zeeland in Christchurch o Japan voor de kust bij Sendai.

De aardbeving in Japan veroorzaakte ook een enorme tsunami. Daarbij stierven 200 duizend mensen. Waardoor ontstaan deze rampen?

Dat komt door bewegingen van de platen van de aarde. De plaattektoniek.

aardlagen 1

Vso-lesmateriaal.nl ook op Digischool.nl

Werkblad bij het

Aardbevingen

Wegener ontdekte 100 jaar geleden dit:

De werelddelen zaten héél vroeger aan elkaar vast! De werelddelen zijn daarna langzaam uit elkaar geschoven. Als je goed kijkt, zie je op de plaatjes dat de werelddelen in elkaar passen als een puzzel.

Alfred Wegener bedacht dit, nadat in Amerika en Europa dezelfde soort fossielen werden gevonden. Deze diertjes hadden nooit helemaal over de oceaan kunnen zwemmen.

fossielen

Europa Amerika

oceaan

Afrika Fossielen zijn versteende dode diertjes. 2


Werkblad bij het

Aardbevingen

In 1927 ontdekte Arthur Holmes waarom de werelddelen uit elkaar schuiven:

De binnenkant van de aarde is vloeibaar. Deze vloeibare massa is gloeiend heet. Deze 'kokende' massa is steeds in beweging. Die stroming heet convectie.

Convectie gebeurt ook in een pan groentesoep.

Door de warmte van het vuur stijgt de groente in het midden van de pan op. Bovenin koelt de groente af. Aan de buitenkant zakt de groente weer naar beneden. De groente is in beweging. De vloeibare massa in de aarde doet hetzelfde. 3


Werkblad bij het

Aardbevingen

De buitenkant van de aardkorst bestaat uit platen die langzaam bewegen over de vloeibare massa aan de binnenkant.

Dat is te zien op de bodem van de oceaan. In de diepe oceanen zijn hoge bergketens. Die hebben precies dezelfde vorm als de continenten (werelddelen). Dat zie je hier bij Europa aan de rode lijn.

Op die lijnen gebeurt hetzelfde als in de pan met soep.

4


Werkblad bij het

Aardbevingen

De warmtestromen op de lijnen bewegen uit elkaar.

Doordat de aardplaten uit elkaar schuiven ontstaan er spleten. Door de spleten komt vloeibaar gesteente omhoog. Dat vloeibaar gesteente is magma.

Het magma stolt, wordt hard. Net als boter op de jus. Door het stollen van het magma worden de continenten steeds verder uit elkaar gedrukt. 5


Werkblad bij het

Aardbevingen

Korst erbij

Door het magma die stolt, komt er steeds nieuwe korst bij.

+

De afbeelding hieronder komt van Thinkquest. erbij Het is alsof je in een aquarium kijkt. Het blauwe is de oceaan. Daaronder zie je de aardlagen en daaronder de vloeibare massa. IJsland Hier zijn veel vulkanen.

inzinking in de aardkorst aardkorst

breuken bergketen (oceaanrug)

Het magma komt omhoog door de spleet.

6


Werkblad bij het

Aardbevingen

Korst eraf

eraf

eraf

Op een andere plaats verdwijnt korst, want anders zou de aarde steeds groter worden.

De aardkorst verdwijnt bij de diepe inzinkingen in de oceanen.

Zo'n inzinking heet diepzeetrog. Bij een diepzeetrog schuift de ene plaat onder de andere, omdat daar de stromen (convectie) naar elkaar toe bewegen. Op deze plekken kunnen heel zware aardbevingen ontstaan. Soms met een tsunami als gevolg. 7


Werkblad bij het

Aardbevingen

Vulkanen Ook kan een korst zo heet worden dat die smelt. Het hete magma stijgt dan op door de korst. Zo kunnen vulkanen ontstaan.

Ook eilanden als Nieuw-Zeeland en Japan zijn op deze manier ontstaan.

8


Werkblad bij het

Aardbevingen

De korsten botsen Botst een korst uit de oceaan met een continentale (land) korst dan ontstaan er hoge bergketens naast (diepe) troggen in de oceaan. Een voorbeeld is het Andes gebergte in Zuid-Amerika.

Maar de grootste gebergten zoals: o de Alpen in Europa o en de Himalaya in Azië ontstaan als twee continentale (land) platen op elkaar botsen. Platen die langs elkaar bewegen kunnen ook zorgen voor grote aardbevingen.

Plaattektoniek is de reden dat bergen en vulkanen ontstaan en dat er aardbevingen voorkomen.

9


Werkblad bij het

Aardbevingen

Vragen bij Plaattektoniek 1. Welk zinnetje lees je op dit plaatje?

2. Vul in. In welk jaar was de grote aardbeving op Haïti?

in

In welk jaar was de grote aardbeving op Japan?

in

3. In welk land veroorzaakte de aardbeving een tsunami? Japan

Haïti

4. Wat vertelt dit bord? Ga zwemmen als er een tsunami komt. Klim gauw naar boven als er een tsunami komt. Blijf rustig wachten als er een tsunami aankomt. Vlucht naar een hoger gedeelte of het binnenland in als er een tsunami aan komt.

5. Hoe heet het bewegen van de platen? plaatverschuiving

plaattektoniek

aardbeving

10


Werkblad bij het

Aardbevingen

6. Wie bedacht dat de werelddelen vroeger aan elkaar vast zaten?

Alfred

7. Waardoor kwam hij op dit idee? Omdat in verschillende werelddelen dezelfde fossielen werden gevonden. Omdat fossielen over de oceaan zwommen. 8. Wat zijn fossielen? levende schelpdieren

dode, versteende diertjes

9. Wie ontdekte waarom de werelddelen uit elkaar schuiven? Arthur

10. Wat hoort bij elkaar? Maak de zin af.

Trek een lijn.

De binnenkant van de aarde

beweging.

Deze vloeibare massa is

is vloeibaar.

Deze kokende massa is steeds in

convectie.

Die stroming heet

gloeiend heet.

11


Werkblad bij het

Aardbevingen

11. Vul in. Maak de zin af.

De buitenkant van de

bestaat uit platen

die langzaam aan de

over de vloeibare massa van de aarde.

12. Dit is te zien op de bodem van de oceaan… rode lijnen

hoge bergketens

bergketens met de vorm van het werelddeel

Europa

In de aarde zijn warmtestromen. Net als in de soeppan. 13. Wat gebeurt er bij de bergketens in de oceanen? De warmtestromen bewegen naar elkaar toe. De warmtestromen bewegen uit elkaar. 14. Wat hoort bij elkaar?

Trek een lijn.

Doordat de aardplaten uit elkaar schuiven

magma.

Door de spleten

magma wordt hard.

Dat vloeibaar gesteente heet

ontstaan er spleten.

Magma stolt,

steeds verder uit elkaar gedrukt.

Door het stollen van magma worden de continenten

komt vloeibaar gesteente omhoog. 12


Werkblad bij het

Aardbevingen

15. Welk eiland op de afbeelding op bladzijde 6 heeft veel vulkanen?

15. Vul in. Maak de zin af. Doordat het magma stolt, komt er steeds

.

17. Hoe verdwijnt korst? Korst verdwijnt bij een vulkaanuitbarsting. Korst verdwijnt bij diepzeetroggen als aardkorsten over elkaar heen schuiven. Korst verdwijnt in de golven van de oceaan. 18. Kies uit en vul in:

ja

of

nee

Een korst kan smelten. Een korst heeft openingen. Een vulkaan ontstaat door een tsunami. Magma is vloeibaar. Magma is een koude massa in de aarde. Magma is heel, heel erg heet!

(meer dan 6 duizend graden=6650 °C)

19. Welke twee eilanden zijn ook door vulkanen ontstaan?

Bergketens ontstaan als korsten botsen. 20. Vul in. Dit gebergte ligt in Zuid-Amerika. Dit gebergte ligt in Europa. 13


Werkblad bij het

Aardbevingen

Zoek op Google bij afbeeldingen plaatjes of foto's van: 1. 2. 3. 4.

een vulkaan magma aardbeving tsunami

Plak ze hier.

14


Werkblad bij het

Aardbevingen

15


Werkblad bij het

Aardbevingen

16


Werkblad bij het

Daarbij stierven 200 duizend mensen

Recommend Documents