CVO Zuid-West Fryslan Algemene samenvatting 1
Inleiding
‘Marktpositie en Profilering’ is één van de vijf deelprojecten van Meesterwerk 2020. Een eerste stap in dit project is het helder krijgen van de kernidentiteit van onze scholen. Wat maakt de scholen van CVO Zuid-West Fryslân relevant en onderscheidend? Wat bindt ze? Waarvoor staan ze samen? En waarin is elke school mogelijk uniek? Om de scholen te helpen bij het formuleren van hun kernwaarden is in maart 2015 een kwantitatief onderzoek gehouden onder medewerkers en ouders van de volgende scholen: Bogerman Koudum, Wommels, Sneek (Hemdijk 2 en 47), CSG Gaasterland en het Marne College (Schoolstraat 1 en 7). Alleen ouders met leerlingen in de brugklas en de leerjaren 3 en 4 ontvingen de enquête. Medewerkers van de Gemeenschappelijke Dienst (GD) zijn gevraagd de kernwaarden van de CVO Zuid-West Fryslân te omschrijven. De kernwaarden zijn bijna allemaal afkomstig uit onze huidige school- en jaarplannen, beleidsplannen en brochures. Ze bevatten een combinatie van onderwijskundige, pedagogische en levensbeschouwelijke waarden. De ouders De ouders konden uit deze 56 kernwaarden vier kernwaarden kiezen die zij momenteel het best vinden passen bij de school van hun zoon of dochter. Vervolgens werd aan hen gevraagd hun keuzes toe te lichten. In totaal hebben bijna 800 ouders meegewerkt. De medewerkers De medewerkers kregen eveneens de vraag uit 56 kernwaarden vier waarden te kiezen die zij het best vinden passen bij respectievelijk de stichting CVO Zuid-West Fryslân en hun eigen school. Ook de medewerkers kregen vervolgens de mogelijkheid om aan de hand van een open vraag hun keuzes toe te lichten. In totaal hebben 175 medewerkers meegewerkt. Er zijn deelrapportages gemaakt van alle onderzochte scholen en van de GD. Hierin zijn uiteraard de belangrijkste bevindingen vermeld en ook alle ‘open antwoorden’: antwoorden op de vraag hoe men de kernwaarden in de praktijk terugziet.
CVO Zuid-West Fryslan 2
Onze scholen: resultaten ouders
De resultaten van alle scholen zijn op een rij gezet en opgeteld. Van alle 56 kernwaarden vinden ouders de volgende zes het beste passen bij de school van hun zoon of dochter (‘top 6’ van heel CVO Zuid-West Fryslân): 1. Benaderbaar 2. Veilig 3. Betrokken 4. Leerlinggericht 5. Resultaatgericht 6. Toekomstgericht Verschillen tussen locaties In onderstaande tabel geven we de verschillen tussen de locaties op de door de ouders zes meest genoemde kernwaarden weer. CSG
Bogerman
Bogerman
Bogerman
Koudum
Wommels
Sneek
Benaderbaar
40%
35%
28%
37%
28%
30%
Veilig
50%
53%
23%
30%
20%
26%
Betrokken
29%
21%
16%
48%
17%
20%
Leerlinggericht
24%
30%
18%
24%
20%
20%
Resultaatgericht
7%
5%
17%
6%
19%
15%
Toekomstgericht
12%
9%
15%
11%
17%
15%
Ouders
Gaasterland
Marne College
Totaal
Tabel: percentages ouders die de kernwaarde vinden passen bij de locatie.
Er zijn weinig verschillen wat betreft de meest genoemde kernwaarden per locatie. Wel zien we dat de ouders van Bogerman Koudum en Bogerman Wommels de school vaker als veilig ervaren en minder vaak als resultaatgericht. De ouders van CSG Gaasterland vinden de school in sterkere mate betrokken en in mindere mate resultaatgericht. Uit de antwoorden blijkt dat ‘nabijheid’, ‘kleinschaligheid’ een belangrijke kwaliteitskenmerk is. Ouders verwachten van ‘kleinere scholen’ dat leerlingen meer gezien worden (de rector kent iedereen bij naam) en dat er meer aandacht is voor begeleiding en zorg. Aan de ouders is ook gevraagd waaróm ze deze kernwaarden het best vinden passen bij de school van hun kind. Daartoe konden zij per kernwaarde ‘open’ antwoorden geven.
2
CVO Zuid-West Fryslan Ouders baseren hun oordeel op concrete ervaringen Uit de antwoorden op de open vragen blijkt dat ouders hun oordeel vooral baseren op concrete, waarneembare ervaringen die scholen laten zien. De optelsom van alle ervaringen bepaalt het beeld dat zij hebben van een school (het imago). Voor een groot deel is dat gebaseerd op gevoel: veel hangt af van wat hun kind thuis vertelt en van wat ouders ervaren tijdens het contact op ouderavonden, via de mail of aan de telefoon. Alle indrukken samen leiden tot een beleving van ouders, die zij bijvoorbeeld omschrijven als prettig, niet prettig of wel/niet respectvol. Hoe, wat en wie? Voorafgaand aan contact met de school hebben ouders al een beeld van wat ze redelijkerwijs mogen verwachten. Komt hun verwachting overeen met hun ervaring? Of overtreft de ervaring hun verwachting? Dan worden zij bevestigd in hun keuze: het beeld dat ze hadden klopt, of wordt nog positiever. Het imago ontstaat in het spanningsveld tussen verwachtingen en de daadwerkelijke ervaring. Waarom een spanningsveld? Hierom: als het imago goed is, staan ouders vaak welwillend tegenover geringe tekortkomingen in de ervaren kwaliteit. Aan de andere kant roept een positief imago ook hogere verwachtingen op. Het is aan de medewerkers om daar iedere dag weer aan te voldoen. Daarom is het zinvol te weten dat ouders hun mening over kwaliteit vooral baseren op ervaringen in drie domeinen: -
Hoe komt de interactie met de school tot stand? Via mail, telefoon, persoonlijk contact, ouderavonden?
-
Wat wordt er geleverd? Welke actie neemt de school bijv. bij problemen of een zorgvraag? Zijn de roosters en is het huiswerk duidelijk? Is de informatievoorziening naar ouders helder en duidelijk?
-
Wie levert uiteindelijk de concrete ‘dienst’? En hoe handelt deze functionaris? Bijvoorbeeld de afdelingsleider, telefoniste, mentor, leerkracht of rector?
Het denken in ‘hoe’, ‘wat’ en ‘wie’ kan dienen als kapstok om te bepalen welk domein extra aandacht nodig heeft. Pedagogische waarden Uit het onderzoek blijkt dat ouders vooral ‘pedagogische waarden’ noemen als kernwaarden. De andere waarden – onderwijskundige en levensbeschouwelijke – worden veel minder genoemd. Ouders hechten vooral belang aan duidelijke communicatie, veiligheid, een soepele organisatie en een stimulerende omgeving voor hun kind.
3
CVO Zuid-West Fryslan Communicatie Ouders waarderen open, duidelijke, tijdige en goede communicatie: goed luisteren, tijdig aan de bel trekken als er iets is, problemen bespreekbaar maken, een goede samenwerking met ouders, tijdige informatievoorziening, goede en snelle contacten via de mail, telefoon of in persoonlijk contact. Belangrijk is verder betrouwbaarheid: het nakomen van afspraken. Veiligheid Ouders verwachten dat het met de veiligheid wel goed zit. Dat zien ze als basisvoorwaarde om überhaupt met plezier naar school te gaan en om te leren. Dat wordt voorondersteld. Reacties uit het onderzoek laten zien hoe zij merken of de school veiligheid biedt: “Ik zie dat mijn kind met plezier naar school gaat.” “Onze zoon voelt zich prima op zijn gemak.” “Ik heb nooit gehoord dat mijn dochter zich niet veilig voelt.” “Ons kind komt vol vertrouwen en positief thuis, we hebben nooit iets naars meegemaakt.” “De school treedt op bij pestsituaties” Soepele organisatie In hun oordeel over de school laten ouders ook organisatorische ervaringen meewegen. Bijvoorbeeld de communicatie bij roosterwijzigingen, lesuitval, ziekte of vervanging. Of bij stages, buitenschoolse activiteiten of internationale projecten. Is er betrouwbare en tijdige informatie beschikbaar via App, website of portaal? Verder zijn ook duidelijke en consequente schoolregels van betekenis. Enkele reacties uit het onderzoek: “De leerlingen weten waar ze aan toe zijn en wat er van hen verwacht wordt”. “Er wordt consequent opgetreden bij pesten, aan twee kanten”. “De ouders worden regelmatig op de hoogte gehouden, er is regelmatig een nieuwsbrief, dit schept duidelijkheid.” Stimulerende omgeving Ouders veronderstellen dat een school sowieso op alle fronten met de tijd meegaat, kinderen voorbereidt op de samenleving van morgen, het beste uit kinderen haalt en stimulerend te werk gaat. Maar daarvan hebben ze niet zo’n duidelijk beeld. Waarschijnlijk omdat ze onderwijskwaliteit minder specifiek terugzien in het concreet waarneembare gedrag van de school. Of omdat hun kinderen hierover weinig vertellen – en/of de school er minder over communiceert.
4
CVO Zuid-West Fryslan Medewerkers zijn het visitekaartje Uit de literatuur is bekend dat de presentatie van een school bestaat uit drie componenten: gedrag (ca.75%), communicatie (ca.15%) en symboliek (ca.10%). Dit onderzoek onder ouders bevestigt dat medewerkers – en hun waarneembare gedrag – het belangrijkste visitekaartje zijn. Het zijn vooral de medewerkers die het imago van een school bepalen – van administratief medewerker tot leerkracht of rector. Hun gedrag bepaalt het beeld. Worden verwachtingen van ouders overtroffen door ervaringen? Of stemmen ze overeen? Dan klopt het plaatje. Extern beloven is intern waarmaken Het onderzoek laat ook zien dat onderwijs geen consumptiegoed is. Veel – zo niet alles – draait om vertrouwen. Ouders en leerlingen vertrouwen op wat een school belooft. En ze rekenen erop dat de medewerkers die belofte nakomen. Een docent die zichzelf professional noemt, doet daarmee een belofte. Hij belooft te voldoen aan verwachtingen, waarden en idealen die verbonden zijn aan begrippen als ‘betrokken’, ‘benaderbaar’, ‘aandachtig’ of ‘respectvol’. Dus als straks in de communicatie de nadruk ligt op bepaalde merkwaarden, roepen we als CVO Zuid-West Fryslân een verwachting op ons af. Het is dan aan ons allemaal om belangrijke waarden als ‘benaderbaar’, ‘veilig’ en ‘betrokken’ elke dag waar te maken en zelfs te versterken, zodat ouders blijven kiezen voor onze scholen.
3
Onze scholen: resultaten medewerkers
Algemeen De medewerkers vinden – alle scholen opgeteld - de volgende kernwaarden het beste bij hun school passen (de ‘top 6’): 1. Leerlinggericht 2. Betrokken 3. Veilig 4. Resultaatgericht 5. Zorgzaam 6. Persoonlijk De medewerkers noemen eveneens voornamelijk pedagogische kernwaarden. Daarnaast zien we dat zowel de medewerkers als de ouders leerlinggericht, betrokken, veilig en resultaatgericht als de belangrijkste kernwaarden van de school noemen.
5
CVO Zuid-West Fryslan Verschillen tussen locaties In onderstaande tabel geven we de verschillen tussen de locaties op de door de medewerkers zes meest genoemde kernwaarden weer. Bogerman Medewerkers
Koudum en Wommels
Bogerman
CSG
Sneek
Gaasterland
Marne College
Totaal
Leerlinggericht
21%
35%
25%
44%
36%
Betrokken
50%
29%
50%
32%
35%
Veilig
64%
27%
25%
26%
31%
Resultaatgericht
21%
22%
25%
28%
24%
Zorgzaam
14%
22%
25%
16%
19%
Persoonlijk
50%
14%
13%
16%
18%
Tabel: percentages medewerkers die de kernwaarde vinden passen bij de locatie.
De medewerkers van Bogerman Koudum en Bogerman Wommels zijn – net zoals de ouders – in sterkere mate van mening dat de school veilig is. Daarnaast vinden ze de school in hogere mate betrokken. Ook de medewerkers en ouders van CSG Gaasterland ervaren de school vaker als ‘zichtbaar betrokken’. De slogan van de school wordt herkend! De kernwaarden van onze Stichting Zoals hiervoor aangegeven, hebben we de medewerkers eveneens gevraagd welke kernwaarden zij het beste vinden passen bij onze stichting. De top 5: 1. Toekomstgericht 2. Resultaatgericht 3. Formeel 4. Christelijk 5. Ambitieus Op de waarde ‘resultaatgericht’ na, worden voor de stichting CVO Zuid-West Fryslân andere kernwaarden genoemd dan voor onze scholen. Daarnaast is het opvallend dat de kernwaarden ‘resultaatgericht’ en ‘formeel’ niet door alle medewerkers als positief worden ervaren (blijkt uit de antwoorden op de open vragen).
6
