Cursus In Balans Trainershandleiding Mariëlle Sijmkens & Rob Scheurink ZGT 2011

Cursus In Balans Trainershandleiding Mariëlle Sijmkens & Rob Scheurink ZGT 2011

ZGT / Balans / Marielle Sijmkens / Rob Scheurink

Groep; Balans werk en privé Inzichtgevend balans

Uitgangspunten

Duur

Duur sessie Max. 4 uur

8 wkn

Ik-behoud

Ik-versterking

Bijzonderheden 1 X terugkomsessie Duur 2 uur

Ik-opbouw

Inzichtgevend, praktijkgericht Visie: De trainers en overige betrokkenen van de cursus ‘Balans werk en privé’ zijn van mening dat in elke deelnemer de potentie aanwezig is om zelf inzicht te krijgen en veranderingsprocessen in beweging te zetten. Zelf ontdekte inzichten en (praktische) tips vormen een belangrijke basis voor verandering. Opzet: Door de opzet van de cursus wordt de deelnemer in staat gesteld om zelf de inzichten en /of tips te integreren in de eigen dagelijkse praktijk. Er wordt tijdens de cursus door middel van onderwijsleergesprek/discussie inzicht vergaard. Tevens wordt door middel van praktische werkvormen (mede begeleid door vaktherapeuten van de afdeling psychiatrie) ervaren hoe stress zich manifesteert bij het individu. De trainer reikt handvatten aan. De cursist is zelf verantwoordelijk voor de transfer naar eigen praktijk. Indicatie

•

• • Contra-indicaties

Methodiek

Gewenste attitude van de trainer

• •

Medewerkers met verstoorde balans in werk, privé of beide.(verstoorde balans is niet perse actueel, kan periodiek terugkeren maar niet ten tijde van de cursus) Niet ziek, in staat tot werken en/of reeds re-integrerend aan het werk Met een eigen intrinsieke motivatie Ziek en (volledig) uit het arbeidsproces Er worden meerdere (interfererende) trajecten/ behandelingen gevolgd Cursist verschijnt in opdracht van leidinggevende of anderen.

Gericht op individu in de groep

Uitnodigen Positief bekrachtigen Stimulerend Spiegelen (Licht) confronterend Ontregelen Voorlichting/educatie

Aanbod

•

• • •

■

□ weinig □ weinig □ weinig □ weinig □ weinig □ weinig □ weinig

□ □ □ □ □ □ ■ □

□

□ □ Groepsgericht □ □ □ □ □ □ □

■ ■ ■ □ □ □ □

□ veel □ veel □ veel ■ veel ■ veel □ veel ■ veel

Feedback, educatie (cooping – conflicten – stress (en effecten op het lichaam) – burnout – enzovoorts), ontspanningstherapie, praktijkopdrachten, evaluatie. De cursist kan zijn/haar bevindingen en persoonlijke aanbevelingen noteren in een werkboek. Dit werkboek is leidend tijdens de gehele cursus. Er zijn thuisopdrachten verbonden aan de cursus. Het aanbod verschilt per groep, afhankelijk van de aanwezige thematiek zal ingezoomd worden op behoeften.


Bijeenkomsten 1. 2. 3. 4. 5.

Probleemverkenning Probleemverdieping Probleemverdieping/ transfer naar eigen praktijk Transfer naar eigen praktijk. Terugkombijeenkomst/ effectmeting na 3 maanden

Ad. 1. Probleemverkenning Tijdens deze bijeenkomst wordt de cursist ingeleid in de materie, er wordt kennisgemaakt en aan elkaar verteld welke disbalans ervaren wordt. De trainer geeft uitleg en voorlichting met betrekking tot algemene stress. Het cursus werkboek wordt geïntroduceerd. Programma 1. Welkom en inleiding (afspraken) (tussendoor soep en brood/ huishoudelijk bijeenkomst 5 plannen) 2. Kennismaking; Op flip-over; naam, iets over je werk iets over je privé (situatie hobby’s) reden van je aanwezigheid 3. ‘Doe-blok’ (beeldend, verzorgd door creatief therapeut ) 4. Terugkoppeling ‘doe-blok’ 5. Communicatie? Desgewenst de basis van omgaan met anderen 6. Opdracht (activiteitenschema) 7. Doelen (huiswerk opdracht meegeven) 8. Evaluatie (leerpunten + voornemens) en afsluiting Ad. 2 Probleemverdieping Deze bijeenkomst wordt in bijeenkomst 1 besproken, individuele thema’s worden verder verdiept. Dit gebeurt door de trainers tijdens de psycho-educatie, hij/zij vraagt door, spiegelt en confronteert waar dit functioneel is. Tijdens het praktische gedeelte met een psychomotore of danstherapeut worden de cursisten de gelegenheid geboden persoonlijk te ervaren waar zich fysiek de stress manifesteert. Programma 1. Welkom en terugblik (soep en brood) 2. Huiswerk nabespreken 3. “Doe-blok” (psychomotore of danstherapeut) 4. Terugkoppeling ‘doe-blok’ 5. Theorie; RET /CGT of conflicten (facultatief) 6. Vervolg inbreng eigen praktijkvoorbeelden van de deelnemers 7. Doelen en huiswerk 8. Evaluatie en afsluiting


Ad 3. Probleemverdieping/ transfer naar eigen praktijk De derde bijeenkomst staat in het teken van verdere verdieping, herkenning en exploratie van eigen processen, strategieën en valkuilen. Ook hier wordt gebruik gemaakt van psychoeducatie en een spiegelende confronterende opstelling van de trainer. De vaktherapeut biedt in deze bijeenkomst ook ontspanningsoefeningen aan. Grenzen van de individuele cursist worden herkend en waar mogelijk verlegd. Programma 1. Welkom en terugblik (soep en brood) 2. Huiswerk nabespreken 3. “Doe-blok” (psychomotore of danstherapeut) 4. Terugkoppeling ‘doe-blok’ 5. Theorie / psycho-educatie (tussen de bijeenkomsten door hebben de trainers bepaald wat er aan bod komt) 6. Vervolg inbreng eigen praktijkvoorbeelden van de deelnemers (oefenen?) 7. Doelen en huiswerk (inventariseren onderwerpen laatste bijeenkomst) 8. Evaluatie en afsluiting Ad 4. Transfer naar eigen praktijk Deze avond staat in het teken van afronden, er is ruimte om de behandelde theorie (psychoeducatie) nog verder uit te werken en te oefenen. De focus is daarbij gericht op de praktijk van de cursist, de (nabije) toekomst. Welke leerpunten of voornemens zijn met name van belang om in bijeenkomst 5 (de terugkombijeenkomst) te evalueren. Spiegelen en confronteren is deze avond beperkt aan de orde. Programma 1. Welkom en terugblik (soep en brood) 2. Ruimte voor lopende thema’s 3. Eindopdracht en oefening, gebaseerd op het kwaliteitenspel van Offman. 4. Evaluatie van de hele cursus (leerpunten en voornemens) 5. Afsluiting van de cursus. Elke cursist krijgt van de trainers een bewijs van deelname met daarop een persoonlijke tekst Ad 5. Terugkombijeenkomst/ effectmeting na 3 maanden Na ongeveer 3 maanden komt de groep in dezelfde samenstelling weer bijeen. Hierin een terugblik van de afgelopen periode, wat ging goed?, wat kan nog beter? De invulling (werkvorm) van de 2 uur durende bijeenkomst staat vrij.


Aanvullende informatie Ter aanvulling van het cursuswerkboek voor de cursist van de cursus “In Balans?” willen we naast de ‘trainershandleiding’ nog enkele zaken toelichten dan wel aanvullen. Als trainer van de cursus heb je uiteraard meer materiaal nodig dan wat er als basis in de cursusmap geleverd wordt. Deze aanvulling betreft de belangrijkste werkvormen en hun toelichtingen. Wil je nog meer informatie dan zul je de bron van de materialen moeten lezen. Waaruit bestaat de aanvulling? • • • •

Enkele tips en trucs m.b.t. het opzetten van de cursus en uitvoeren door de trainer Gedachtencirkel met uitdaagvragen Conflictstijlentest (T. Killman) Kernkwadrant, toelichting en voorbeelden (Offman)

Voor de trainer Voor je eigen versie is het van belang dat je een x-aantal werkvormen, modellen, methodieken en handzame praktische stukken in je map hebt. Omdat het ‘slechts’ een cursus van vier bijeenkomsten betreft moet je snel kunnen schakelen om de cursist te bieden waar hij/zij om vraagt. Natuurlijk kun je tussen de bijeenkomsten door onderwerpen gaan uitzoeken en er later op terugkomen. Enkele tips en trucs • Realiseer je dat onder de collega’s van je, die deelnemen aan de cursus, meer psychopathologie aanwezig is dan je soms vermoedt. • Benadruk dat het om een cursus gaat en niet om een therapie, de eerste bijeenkomst is het dan ook essentieel om procesafspraken te maken. Informatie blijft binnen de groep, men hoeft niet vertellen wat men niet kwijt wil, veiligheid bovenal, wat te doen als we elkaar morgen tegenkomen in het restaurant, enzovoorts. • Dit betekent dan ook dat je ondanks het feit dat je mogelijkheden ziet om te ‘therapieën’ je dit niet moet gaan doen. • Beoordeel met elkaar als trainers wat een cursist aankan of niet. In de eerste drie bijeenkomsten zit een zgn. ‘doe-blok’, dan heb je tijd als trainers om dit af te stemmen. Dit is een waardevol moment gebleken. • Je hebt als trainer een belangrijke verwijsfunctie. Als je ziet dat iemand door de cursus te zeer is ‘opgeschud’ en dus nog niet klaar is, heb je de verplichting hem/haar eventuele vervolgopties te schetsen of te verwijzen. (Bijv. slaaptraining, mindfulness, maar ook huisarts, psycholoog, enz.) • Er zijn vaak cursisten bij die je uitdagen om tips voor hem/haar te gaan bedenken, dit is een valkuil. Een gemiddelde verpleegkundige redeneert namelijk gauw volgens het ‘diagnoserecept’ model. De reden juist om ‘spiegelend’ en ‘licht confronterend’ te werken is om de cursist zelf tot nadenken te zetten voor het ontdekken van eigen tips en trucs. De uitwisseling in een groep met ‘lotgenoten’ is zeer waardevol gebleken. Een tip van een lotgenoot werkt nog steeds beter dan die van een trainer. • Stel je dus zgn. ‘non’-directief op. • Tot slot; als je bij het opzetten van de cursus in je ziekenhuis in eerste instantie niet genoeg aanmeldingen krijgt, begin toch! In de ZGT zijn we 4 jaar verder en nu is het in tegenstelling tot enkele jaren geleden een bekend begrip in het ziekenhuis. Men praat er gemakkelijker over en aanmelden is niet meer zo raar als weleer. Het werkt als de bekende olievlek. Mariëlle Sijmkens & Rob Scheurink.


Voorbeelden uitdaagvragen bij de gedachtencirkel Gebeurtenis

Gedrag

Gedachten

Gevoel

• • • • • • • • • •

Helpt deze gedachte mij om mijn probleem op te lossen of bemoeilijkt deze gedachte het probleem juist? Wat zijn de bewijzen? Hoe waar is de gedachte? Waarop is de gedachte gebaseerd? Welke aanwijzingen heb ik hiervoor? Hoe kan ik weten wat anderen denken? Hoe kan ik de toekomst voorspellen? Vergeet ik niet naar de positieve kanten te kijken? Hoe zou ik reageren als de rollen omgedraaid zouden zijn? Wat zou een ander denken in mijn situatie? Hoe groot is de kans op deze catastrofe? Wat zou ik gedacht hebben voordat ik deze klachten kreeg? Maak ik geen logische denkfouten?


Test conflictstijlen. Het beweringenformulier - wat is typerend voor mij? Toelichting; Omcirkel de bewering die het meest typerend is voor jouw manier van reageren of handelen. Het is mogelijk dat beide beweringen voor jou minder van toepassing zijn, in dat geval kies je de bewering die het er het dichtste bijkomt. Wat is typerend voor mij? 1. A Als er een probleem is wacht ik meer af dan anderen. B Ik benadruk vooral overeenkomsten. 2.

A B

Ik zoek snel een compromis. Beiden moeten beter worden van een oplossing.

3.

A B

Ik geef niet snel op. Het moet wel gezellig blijven.

4.

A B

Ik zoek snel een compromis. Ik offer mij soms op voor anderen.

5.

A B

Als ik een oplossing zoek pols ik zeker anderen. Je moet spanningen vermijden.

6.

A B

Het moet wel gezellig blijven. Mensen lullen teveel.

7.

A B

De tijd lost alle conflicten op. Voor wat hoort wat.

8.

A B

Ik druk door als het moet. Iedereen moet tevreden zijn over de oplossing van een conflict.

9.

A B

Mensen maken zich te druk. Ik span mij in om mijn zin te krijgen.

10.

A B

Ik ben vasthoudend. Mensen zouden wat sneller water bij de wijn moeten doen.

11.

A B

Ik probeer alle belangen in kaart te brengen. Relaties moeten prettig blijven.

12.

A B

Vaak houd ik maar liever mijn mond. Als ze mij met rust laten, laat ik anderen ook met rust.

13.

A B

De waarheid ligt altijd in het midden. Visies en meningen moet je uitdragen.

14.

A

Ik ben geïnteresseerd in de mening van een ander; dan moet de ander ook interesse tonen in mijn mening. Als er geen tegenargumenten meer zijn, moeten mensen niet meer zeuren.

B


15.

A B

Ook in conflictsituaties moeten mensen gewoon vriendelijk blijven. Ik zou er liever niet zijn als mensen ruzie hebben.

16.

A B

Ik probeer gevoelens van mensen niet te kwetsen. Als mijn standpunt voordelen heeft, zullen mensen het weten ook.

17.

A B

Ik ben vasthoudend als ik gelijk heb. Je moet onnodige spanningen vermijden.

18.

A B

Een snelle oplossing is het beste bij conflicten. Ieder moet zijn zegje kunnen doen.

19.

A B

Ieder moet zijn zegje kunnen doen. Als je afwacht gaat alles over.

20

A B

Tegenstellingen moet je grondig onderzoeken. Onderzoek van tegenstellingen moet niet te lang duren.

21.

A B

Ik geef gemakkelijk toe. Conflicten zijn eigenlijk heel nuttig.

22.

A B

De waarheid ligt in het midden. Ik kom stevig op voor mijn belangen.

23.

A B

Als er een conflict is kan ik heel goed 'tot tien tellen'. Ik ben niet graag verantwoordelijk voor een oplossing.

24.

A B

Als iets belangrijk voor een ander is, ga ik er niet gemakkelijk tegen in. Ik haal mensen vaak over en compromis te accepteren.

25.

A B

Mensen luisteren te weinig naar de juiste argumenten. Ik ben blij als een ander blij is.

26.

A B

Waar twee vechten zijn er twee schuld. Het is altijd interessant te weten wat er achter iemands standpunt schuilt.

27.

A B

Bij conflicten zul je mij niet snel horen. Veel conflicten ontstaan omdat mensen teveel geldingsdrang hebben.

28.

A B

Ik houd vol; zeker als ik gelijk heb. Goede oplossingen zijn samen bedacht.

29

A B

De waarheid ligt in het midden. Ik heb nooit tegenstellingen met anderen.

30.

A B

Ik vertel anderen regelmatig over mijn standpunten. Mijn standpunten zijn niet zo interessant.


Scoreformulier Omcirkel op dit formulier het antwoord dat je gaf. Tel vervolgens op hoe vaak je welk antwoord gaf en noteer dit op de aangegeven plek.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 Totaal

Stijl 1

Stijl 2

Stijl 3

Stijl 4

Stijl 5

…………..

…………..

…………..

…………… A

………….. B

B

A

A

B B

A A B B A B A

B A A

B A B A

B B

B B A

A

A B

B A

B B A A B

A B

B A

B

A A

B B

A B

A B

A A

A

B

B A

B

A …….

A A

B

…….

…….

…….


…….

Stijlen; Voor de trainer, hieronder de stijlen die je prijsgeeft bij de terugkoppeling, na invullen dus. Maar enige kennis van de theorie, Thomas Killman, is vereist omdat elke stijl zijn voor- en nadelen heeft, dit moet je kunnen toelichten en koppelen aan de situaties waarin zich de conflicten afspelen. Stijl 1; doordrukken Stijl 2; probleem oplossend handelen Stijl 3; Gulden middenweg Stijl 4; ontlopen Stijl 5; toegeven


Jouw kernkwadrant (Offman)

kernkwaliteit

valkuil Te veel van het goede

………….

…………. Negatief tegenovergestelde

…………. allergie

Positief tegenovergestelde

Te veel van het goede

…………. uitdaging


Cursus In Balans Trainershandleiding Mariëlle Sijmkens & Rob Scheurink ZGT 2011

Recommend Documents