Cursus energiebesparing bij de dorpshuizen in Tytsjerksteradiel
W2N advies bureau in Drachten Freerk Wiersum
Inhoud Deel 1
Deel 2
-
- Constructie/installatie - Verlichting - Elektrische apparaten
Trias energetica Verbruik/kosten Monitoring Gedrag
Afsluiting rondvraag in het algemeen
TRIAS energetica Beperk de vraag naar energie Gebruik duurzame energie Efficiënt energie verbruik
Beperk de vraag naar energie
Verlichting
Onnodig energieverbruik
Warmte afgifte
Gebruik duurzame energie
Zonnepanelen
Warmtepomp
Regenwater
Efficient energieverbruik
Energiezuinige ketel
Verlichting
TFT schermen
Hoeveel verbruiken we met elkaar? Ongeveer 110.000 kWh € 22.000 per jaar
Totaal € 58.750,Ongeveer 61.000 m3 € 36.750 per jaar Deel 1 Verbruik/kosten - Monitoring - Gedrag
de gasprijs Leveringsdeel/transportdeel/belastingen Gasprijs verschilt van 0,30 cent tot 0,40 cent per dorpshuis!! (2009) Contract via internet/gezamenlijk +/- 0,25 cent
Deel 1 Verbruik/kosten - Monitoring - Gedrag
39 cent
Deel 1 Verbruik/kosten - Monitoring - Gedrag
de gasprijs Leveringsdeel/transportdeel/belastingen Gasprijs verschilt van 0,30 cent tot 0,40 cent per dorpshuis!! (2009) Contract via internet/gezamenlijk +/- 0,25 cent Negatieve/positief geval: 61.000m3 x 0,40 cent = € 24.400,61.000m3 x 0,30 cent = € 18.300,Verschil is 6.100!! euro
Deel 1 Verbruik/kosten - Monitoring - Gedrag
de electra prijs Electraprijs is ongeveer 0,22 cent per Kwh
Voorbeeld berekening 1 watt 1 uur lang (1 watt x 1 uur is 1 wh) / 1.000 = 0.001 Kwh 1 Kwh kost ongeveer 0,22 cent Deel 1 Verbruik/kosten - Monitoring - Gedrag
Deel 1 Verbruik/kosten - Monitoring - Gedrag
Historie
2. DorpStroom en uw dorpshuis: onze doelgroepen
1. uw accommodatie
2. uw leden
3. uw sponsoren
Deel 1 Verbruik/kosten - Monitoring - Gedrag
De aanpak -
Jaarlijks controle op contract van gas en elektra Duidelijke keuze hoog/laag tarief stroom Als punt op agenda bij jaarlijks overleg of opstellen begroting! Kies voor duurzaam opgewekt stroom Gezamenlijke inkoop met andere dorpshuizen
Wees geen slaper maar een actieve speler!
Deel 1 Verbruik/kosten - Monitoring - Gedrag
Monitoring -
Geeft inzicht in het verbruik daardoor bewustwording Duidelijkheid over sluipverbruik Duidelijkheid over nachtverbruik Geeft inzicht in het effect van verbetermaatregelen Optimaliseer verbetermaatregelen
-
Besparing van 5 tot 15 %
Deel 1 Verbruik/kosten - Monitoring - Gedrag
Monitoring Meting
Vast format Handmatig of digitaal
Standaard verbruik Verklaren oorzaak Vaststellen targets
Deel 1 Verbruik/kosten - Monitoring - Gedrag
Monitoring
Deel 1 Verbruik/kosten - Monitoring - Gedrag
Monitoring
Deel 1 Verbruik/kosten - Monitoring - Gedrag
Monitoring
Deel 1 Verbruik/kosten - Monitoring - Gedrag
Gedrag Energiebesparen door het aanpassen van het gedrag - Moeilijkste om te veranderen, een tijdschakelaar is zo geplaatst elke bezoeker van het dorpshuis attenderen licht uit te doen niet. - Vraagt om disipline - Bewustwording - Beloning
Deel 1 Verbruik/kosten - Monitoring - Gedrag
Gedrag - Communicatie
Deel 1 Verbruik/kosten - Monitoring - Gedrag
Wie is verantwoordelijk thuis?
Eigenaar
-
Betaald zelf de investeringen Betaald zelf de energierekening Is zelf aanwezig en bepaald de wensen Kan zelf maatregelen uitvoeren
Deel 1 Verbruik/kosten - Monitoring - Gedrag
Energie coordinator Penningmeester? Gemeente? Voorzitter?
Dorpshuis -
Dorpsbewoners?
Beheerder?
Bestuur?
Betaald zelf de investeringen? Betaald zelf de energierekening? Is zelf aanwezig en bepaald de wensen? Kan zelf maatregelen uitvoeren?
Deel 1 Verbruik/kosten - Monitoring - Gedrag
Taken van een energie coordinator: 1) Energiebeleid, 2) Energiemanagement Organisatie en bedrijfsvoering 3) Energiecontracten en documentenbeheer 4) Inventarisaties en beheer van de energie aansluitingen 5) Inkopen van Energie en energietarieven 6) Energiemonitoring en analyses 7) Energiekosten, factuurcontrole en administratie 8) Technisch beheer, Installaties en automatisering 9) Duurzame investeringen, kwaliteit en milieu 10) Periodieke Energierapportages en evaluaties
Deel 1 Verbruik/kosten - Monitoring - Gedrag
Gedrag Hoe invulling aan te geven: -
Informeer dorpsbewoners doormiddel van posters over de energiebesparingsactiviteiten of in het dorpsblad Betrek dorpsbewoners bij de maatregelen Gebruikshandleiding bij apparaten ook over gebruik energie Slogans of cartoon Aanspreken van dorpsbewoners Bijeenkomst organiseren Vraag dorpsbewoners om ideeën om energie te besparen
-
STEL EEN ENERGIE COORDINATOR AAN Deel 1 Verbruik/kosten - Monitoring - Gedrag
Pauze
Deel 1 Verbruik/kosten - Monitoring - Gedrag
Inhoud Deel 2 -
Constructie/installatie Verlichting Elektrische apparaten
Constructie en installatie
Creëer een warme jas om het gebouw ventileer wel goed Deel 2 Constructie - verlichting – Elektrische apparaten
Constructie van gebouw
Dak
Gevel Glas
Vloer Deel 2 Constructie - verlichting – Elektrische apparaten
Spouw isoleren
Rc van 0,4 naar 1,9
Vloer isoleren
Rc van 0,15 naar 1,8
Dak/kieren
Rc van 0,22 naar 2,8
Isolatie waarde wordt uitgedrukt in Rc waarde denk bij de R aan Resistance (weerstand, verzet) en bij de c van Rc aan het woord combinatie of constructie Deel 2
Constructie - verlichting – Elektrische apparaten
Installatie van gebouw
Deel 2
Constructie - verlichting – Elektrische apparaten
Hout Bodem Lucht Deel 2
Constructie - verlichting – Elektrische apparaten
Resume voor constructie en installatie van het gebouw -
Bekijk de onderhoudsrapportage van het gebouw Stel vast wat mogelijke toekomstige aanpassingen zijn van het gebouw Onderzoek de punten welke mogelijk nog niet geïsoleerd zijn Bekijk de mate van besparing en investering. Stel vast wanneer welke maatregelen uitgevoerd moeten worden in combinatie met de onderhoudsrapportage
Deel 2
Constructie - verlichting – Elektrische apparaten
Verlichting -
Groot gedeelte van elektra verbruik gaat op aan verlichting Verbruik verlichting wordt uitgedrukt in Watt Verlichting betreft een armatuur + verlichtingsbron
Voorbeeld berekening 1 watt 1 uur lang (1 watt x 1 uur is 1 wh) / 1.000 = 0.001 Kwh 1 Kwh kost ongeveer 0,22 cent
Deel 2 Constructie - verlichting – Elektrische apparaten
Verlichting
Deel 2 Constructie - verlichting – Elektrische apparaten
Wat kost deze verlichting bij normaal verbruik 1.500 uur in een dorpshuis 50 watt = € 16,50 per jaar
Halogeenspot
22 watt = € 7,26 per jaar
€ 2.680,-per jaar
86 watt = € 28,38 per jaar
TL verlichting
Downlighter 60 watt = € 19,80 per jaar
Gloeilamp
Deel 2 Constructie - verlichting – Elektrische apparaten
Halogeenspot
Powerled Aanschaf 15 euro +/- 3 watt tot 6 watt
Led Aanschaf 10 euro +/- 2 watt tot 6 watt Aanschaf 2 euro +/- 20 watt tot 50 watt
Spaarlamp Aanschaf 10 euro +/- 7 watt
Deel 2 Constructie - verlichting – Elektrische apparaten
Downlighter
1 er uit halen
Nieuw armatuur Aanschaf 150 euro +/- 15 watt Aanschaf 6 euro +/- 7 watt tot 28 watt
Deel 2 Constructie - verlichting – Elektrische apparaten
TL verlichting
Led TL buizen Aanschaf 50 euro +/- 15 watt
HF verlichting Aanschaf 40 euro +/- 36 watt Aanschaf 5 euro +/- 36 watt tot 58 watt + 20% voor starter
Deel 2 Constructie - verlichting – Elektrische apparaten
Gloeilamp
Led 15 euro +/- 3 watt tot 6 watt
Spaarlamp Aanschaf 10 euro +/- 7 watt Aanschaf 0,50 euro +/- 25 watt tot 100 watt
Led lamp Aanschaf 5 euro +/- 3 watt
Deel 2 Constructie - verlichting – Elektrische apparaten
Deel 2 Constructie - verlichting – Elektrische apparaten
Wat kost deze verlichting bij normaal verbruik 1.500 uur 50 watt = € 16,50 per jaar
Halogeenspot
22 watt = € 7,26 per jaar
€ 2.680,-per jaar
86 watt = € 28,38 per jaar
TL verlichting
Downlighter 60 watt = € 19,80 per jaar
Gloeilamp
Deel 2 Constructie - verlichting – Elektrische apparaten
Wat kost deze verlichting bij normaal verbruik 1.500 uur 3 watt = € 0,99 per jaar 50 watt = € 16,50 per jaar
Ledspotjes
11 watt = € 3,63 per jaar 22 watt = € 7,26 per jaar
€ 644 per jaar
36 watt = € 11,88 per jaar 86 watt = € 28,38 per jaar
Downlighter 1 x 11 watt = € 3,63 per jaar 60 watt = € 19,80 per jaar
HF verlichting
Spaarlampen
Deel 2 Constructie - verlichting – Elektrische apparaten
Ook regeling voor aansturing € 500 per jaar
Bewegingsmelders
Schemerschakelaar
Daglichtregeling
Tijdschakelaar
Deel 2 Constructie - verlichting – Elektrische apparaten
Wat kost deze verlichting bij normaal verbruik 1.500 uur Start ouder type € 2.680,-per jaar Nieuwe verlichting € 644,-per jaar Nieuw verlichting + schakelingen € 500,-per jaar
Deel 2 Constructie - verlichting – Elektrische apparaten
Armaturen -
Armaturen voor sfeer verlichting Armaturen voor effectieve verlichting
Aantal buizen + wattage
Spiegeloptiek
Lage opbrengst
Hoge opbrengst Verbruik eventueel starter
Deel 2 Constructie - verlichting – Elektrische apparaten
Resume besparing voor verlichting -
Eerst hoeveelheid verlichting in kaart brengen en mogelijk verlagen Welke armaturen zijn er met welk type lampen Kan er een ander type lamp in welke energiezuiniger is Zo niet mogelijk ander type armatuur Weegt de investering op tegen de besparing Kan de aansturing aangepast worden met energiebesparende schakelaars?
Besparing mogelijk van ongeveer 80%
Deel 2 Constructie - verlichting – Elektrische apparaten
Elektrische apparaten - Verbruik indien apparaat in gebruik is - Verbruik in standby functie - Label van apparaat
Deel 2 Constructie - verlichting – Elektrische apparaten
Elektrische apparaten -
Kies een apparaat met een laag energieverbruik, bijvoorbeeld A(+++). Vervang energieslurpers, zoals een oude koelkast of wasmachine, Koop een apparaat op maat Gebruik elk apparaat efficiënt: Biljart pas aan als het nodig is Verminder stand-by verbruik: stroom uit bij geen gebruik
Deel 2 Constructie - verlichting – Elektrische apparaten
Deel 2 Constructie - verlichting – Elektrische apparaten
Oude koelkast van 10 jaar oud Kost ongeveer 120 euro per jaar
€120 € 55,per perjaar jaar
Deel 2 Constructie - verlichting – Elektrische apparaten
Wat is sluipverbruik? -
Ongeveer 10 % van het elektraverbruik is sluipverbruik Oude apparaten +/- 15 watt Wetgeving 2012 maximaal 1 watt per apparaat
Het is geen hoog verbruik maar wel 24 uur per dag 365 dagen per jaar! Elke Watt sluipverbruik kost ongeveer €2/jaar. Bijvoorbeeld reductie van het sluipverbruik van 260W naar 120W scheelt €280/jaar. Dat is een paar duizend euro’s in de afgelopen 10 jaar
Deel 2 Constructie - verlichting – Elektrische apparaten
Waar zit sluipverbruik? - het standy lampje - een klokje op de oven - een vloerverwarmingspomp in de zomer let op soms 80watt!! - het koffiezetapparaat
Deel 2 Constructie - verlichting – Elektrische apparaten
Sluipverbruik terug brengen
Verlengsnoer met schakelaar Tijdschakelaar Laatste man schakelaar Pompschakelaar Deel 2 Constructie - verlichting – Elektrische apparaten
Waar letten we nu op? Verlichting: Geen goed armatuur Niet ombouwen of led verlichting in plaatsen. Alleen nieuw armatuur
Apparatuur: Gebruikshandleiding? Energiezuinig type bij aanschaf A label? Deel 2
afsluiting
en…..?
Apparatuur: Gebruikshandleiding? Energiezuinig type bij aanschaf A label? Schakelaar magnetron? Deel 2
afsluiting
en…..?
Insteltijden biljart? Gebruik kleed? Thermostaatkranen? Dubbelglas?
Deel 2
afsluiting
en…..?
Verlichting aan overdag? Waarom staat de ketel aan? Deel 2
afsluiting
en…..?
Waarom niet leidingen isoleren? Ook schakelaar op de vloerverwarmingspomp? Deel 2
afsluiting
Vervolg - Gemeente en provincie subsidiëren in isoleren constructie uitvoering medio zomer - Elk dorpshuis krijgt 500 euro voor kleine maatregelen intern Maatregelen worden ter controle eerst door de gemeente getoetst. - Freerk stelt gezamenlijk met de beheerder een actielijst per dorpshuis. Tevens competitie element. Nul meting in April eind meting in Oktober
Vragen………