CULTUURPLAN Rotterdams Wijktheater

CULTUURPLAN 2013-2016 Rotterdams Wijktheater


Inhoud Voorwoord 1 Missie en visie 2 Positionering 3

International Community Arts Festival (ICAF) 4

Terugblik 2009-2012 5

Producties 5 Resultaten 6 Communicatie en samenwerking 6

Toekomst 2013-2016 7

Inhoudelijke ambities kwalitatief 7 Samenwerking Theater Zuidplein 9 Beleidsmatige speerpunten 9 Cultuurwerkplaats IJsselmonde 10 Inhoudelijke ambities kwantitatief 11

Communicatie en evaluatie 13 Publieksbereik 14 Samenvatting 15 Producties periode 2009-2012 16

II


1

Voorwoord

H

et Rotterdams Wijktheater (RWT) maakt theater met en voor mensen, die hun eigen verhalen en ervaringen naar het theater brengen. Wij doen dit volgens een beproefde methodiek, waarbij onder onze professionele begeleiding een theaterstuk wordt gemaakt, waarin de mensen hun eigen verhaal en ervaringen spelen, voor een publiek dat veelal voor het eerst in een theater komt. Het RWT verbindt zich hiermee aan Rotterdam en vormt een schakel in de culturele ontwikkeling van haar bewoners. Wij werken met Rotterdammers in hun eigen leefomgeving, waar zij een afspiegeling vormen van een steeds veranderende, grootsteedse samenleving. Zij vormen een mix van culturen en maatschappelijke lagen, die gemeen hebben dat zij beperkt in aanraking komen met het reguliere kunstaanbod. Het zijn mensen met een verhaal en eigen bewustzijn over hun positie in de maatschappij. Wij proberen aansluiting te vinden bij hun belevingswereld en die met hen te vertalen naar een theatraal product. Iedereen kan meedoen, want iedereen heeft een verhaal dat de moeite waard is om te vertellen. Het werk, waarin wij al twintig jaar ervaring hebben, scharen wij onder de community arts. Een werkwijze waarbij een professional, samen met een gemeenschap, kunst maakt die over hen gaat. In ons geval is dat theater, dat wordt uitgevoerd door en voor de gemeenschap zelf. De community arts theatermaker kan niet alleen vanuit zijn eigen impuls en concept uitgaan om een productie te maken, maar laat zich voeden door de inbreng van de gemeenschap. Community arts wordt gekenmerkt door een proces, waarin oprechte aandacht is voor de betrokkenen. Dit levert hen veel op: zelfvertrouwen, begrip voor anderen, trots en een positie binnen de gemeenschap.

Naast onze theaterproducties in de Rotterdamse wijken, is het RWT zich ervan bewust dat hij zijn schat aan ervaring ook moet delen. Studenten en stagiaires weten de weg naar ons te vinden. Wij bieden hen een platform om ervaring op te doen binnen de community arts. Wij koesteren de talenten die wij ontmoeten binnen de spelersgroepen en wij wijzen hen de weg naar een passend vervolg. Onze theatermakers scholen zich o.a. door samenwerking met internationale kunstenaars in Artist-inResidence programma's. Het International Community Arts Festival(ICAF), dat wij organiseren, biedt hen een ontmoetingsplaats met theatermakers uit binnen- en buitenland. Ons publiek maakt kennis met theater in de omgeving waarin het leeft en woont. Met onze locatievoorstellingen brengen wij hen in contact met andere wijken. Door onze voorstellingen ook te spelen in Theater Zuidplein en de Rotterdamse Schouwburg verlagen wij de drempel vanuit de wijk naar het theater. In deze keten zijn wij bruggenbouwers en ontwikkelt ons publiek zich naar een groter en breder kunstaanbod. Steeds nieuwe en wisselende Rotterdammers maken op deze manier een stap naar het theater. Wij maken voorstellingen door en voor mensen die meestal voor het eerst als spelers of toeschouwers bij ons een theaterervaring opdoen. Door hen te benaderen als de expert op het gebied van hun leven en door hun verhaal als uitgangspunt te nemen voor een theaterstuk, geven wij grote groepen mensen een stem. Maar vooral geven wij hen de mogelijkheid om op een actieve manier met theater als kunstvorm in aanraking te komen.

Rotterdam, 16 december 2011 John Tammel, voorzitter Raad van Toezicht


Missie en visie

H

et Rotterdams Wijktheater (RWT) werkt sinds twintig jaar in Rotterdam met steeds nieuwe groepen bewoners van de stad. Dit zijn zowel jongeren als ouderen, uit verschillende culturen en verschillende sociale lagen. Wij maken met hen theater over hun leven, ervaringen en achtergronden. Als structurele speler in het kunstenveld maken wij producties voor een publiek dat niet vanzelfsprekend met theater in aanraking komt. Wij doen dit in een participatief proces waarbij niemand wordt uitgesloten. Onze missie is: Het produceren en uitvoeren van relevante en herkenbare theatervoorstellingen mét, dóór en vóór mensen uit maatschappelijke groeperingen die niet vanzelfsprekend met theater in aanraking komen. Op participatieve basis, met professionele ondersteuning, willen wij theater maken dat mensen een stem geeft, lokaal talent ontwikkelt, gemeenschappen versterkt en de community arts zowel nationaal als internationaal verder helpt ontwikkelen.

Wij zijn van mening dat iedereen de kans moet krijgen om op een volwaardige manier deel te nemen aan het maatschappelijke leven. Vanuit die gedachte wil het RWT mensen in staat stellen om theater te maken. Het geeft hen een uitingsmogelijkheid om te vertellen wat hen persoonlijk of in groepsverband bezighoudt. Theater verruimt op een creatieve manier hun ervaringsveld en positie in de maatschappij. Hierdoor ontstaan krachtige originele, relevante en herkenbare producties, die een actueel beeld geven van het leven in grootstedelijke wijken. Producties van het RWT komen tot stand volgens een door ons ontwikkelde en beproefde methodiek. Wij

2

verbinden ons voor langere tijd aan een groep mensen, waarbij wij ons in de locatievoorstellingen ook in hun buurt vestigen. Een productie doorloopt een aantal fasen: - Vanuit verhalen vertellen en improvisaties wordt materiaal verzameld dat de basis vormt voor de voorstelling. - Dit materiaal wordt geordend en vastgelegd in een theatertekst. De tekst wordt besproken met de deelnemers en de verschillende rollen worden verdeeld. Vooral in deze fase kijken spelers en regisseur naar de authenticiteit van de tekst en worden vaak, op persoonlijke gronden, teksten aangepast. - Na een repetitieperiode gaat de voorstelling op tournee door de wijken van Rotterdam. Wij spelen in gymzalen, buurthuizen, wijkaccommodaties, LCC’s, het Theater Zuidplein en de Rotterdamse Schouwburg. Onze voorstellingen zijn voor velen de allereerste kennismaking met theater. Door ieder jaar terug te keren in alle wijken van de stad bieden we mensen de gelegenheid vaker naar onze voorstellingen te komen. Door onze voorstellingen ook te spelen op de grotere podia verlagen we de stap vanuit de wijk naar het theater. Zo slaan we de brug naar een vervolgaanbod vanuit die allereerste kennismaking met theater. Met ons werk stellen wij ons ten doel om een verbinding te maken tussen bevolkingsgroepen en gemeenschappen, die vaak door culturele en maatschappelijke kloven gescheiden zijn. Het biedt individuen een laagdrempelige mogelijkheid zichzelf te ontwikkelen en te uiten. Het schept kunst met mensen voor wie dit niet vanzelfsprekend is en op plaatsen waar dit niet zonder meer voor handen is.


Positionering

H

et Rotterdams Wijktheater positioneert zich in het veld van de community arts en heeft daarmee sinds twintig jaar een sterke positie in Rotterdam. Onder het begrip community arts vallen verschillende kunstdisciplines zoals theater, dans, muziek en beeldende kunst. Wij houden ons vooral bezig met community theater. Community arts is gebaseerd op een organische relatie tussen kunst en de gemeenschap. Het wordt gekenmerkt door enerzijds een proces waarin oprechte aandacht is voor de betrokkenen, en anderzijds een kunstproduct, dat de uiting is van de samenwerking tussen de professional en wijkbewoners. Een voorstelling wordt bij ons niet alleen gemaakt voor een specifieke gemeenschap, maar ook door mensen uit die gemeenschap (de buurtbewoners) en midden in die gemeenschap (in de eigen wijkaccommodatie). De thema’s van de voorstellingen komen ook vanuit de gemeenschap (eigen verhalen en ervaringen) en geven een beeld van die gemeenschap. Rotterdam en zijn grootstedelijke omgeving vormen ons werkterrein. Hier maken wij voorstellingen en komen wij in contact met spelers, vrijwilligers en publiek. Jaarlijks doen er honderd tot honderdvijftig mensen actief mee aan onze voorstellingen. Het merendeel is speler, maar ook de vrijwilligers die achter de schermen de voorstelling mogelijk maken, hebben een belangrijke rol. Iedereen die wil, kan meedoen. Er zijn geen audities en er is geen uitsluiting. Uitgaande van de stelling: "Iedereen heeft recht op een volwaardige deelname aan het maatschappelijk leven”, mag iedereen bij ons de eerste theaterervaring opdoen als speler en als bezoeker. De bevolking van Rotterdam is voor ons een onuitputtelijke en steeds wisselende bron van creativiteit en inspiratie. Steeds nieuwe groeperingen komen bij ons voor het eerst in

3

aanraking met theater. Dit betekent dat ons werk een continuüm is waarin steeds nieuwe groepen participeren. Wij vormen daarmee een belangrijke schakel in de keten van cultuurparticipatie voor alle Rotterdammers. Het is onze missie, maar we zijn geen missionarissen. We willen niet iedere Rotterdammer ervan overtuigen dat ze naar het theater moeten gaan. Zoals ook niet iedereen van voetbal hoeft te houden. Maar we vinden wel dat er voor iedereen in principe een theateraanbod moet zijn en dat iedereen in beginsel de kans moet krijgen om naar een theatervoorstelling te gaan. Die missie is voor ons in de periode 2009-2012 geslaagd, waarbij wij jongeren en ouderen konden bereiken vanuit verschillende culturen en sociale lagen. Op landelijk niveau manifesteren wij ons vooral in verschillende overlegstructuren. Wij onderhouden contacten met community arts groepen en podia in de Randstad. Het zwaartepunt van onze contacten ligt in de regio Den Haag (Laaktheater, Culturalis). Op bescheiden schaal spelen wij voorstellingen buiten Rotterdam. Hoewel wij graag in andere steden onze voorstellingen willen spelen, is er binnen het huidige budget geen ruimte om te reizen. Landelijke aansluiting en samenwerking vinden wij o.a. bij collega-organisaties, het landelijke kenniscentrum voor kunst in de samenleving CAL XL en Kunstfactor. Onze voorstellingen gaan altijd over onderwerpen die op dit moment spelen binnen de samenleving. Beleidsmakers, participatiegroepen en onderwijsinstellingen maken daarom regelmatig gebruik van onze expertise. Het begeleiden en coachen van jonge, pas afgestudeerde regisseurs en docenten drama van de Nederlandse theateropleidingen vinden wij van groot belang. Wij dragen graag onze kennis en ervaring over op jonge theatermakers. Stagiairs krijgen bij ons de ruimte om ervaring op te doen binnen de community arts.


International Community Arts Festival (ICAF)

Sinds enige jaren positioneren wij ons ook internationaal. Een voorbeeld van een succesvolle voortzetting van een activiteit van Rotterdam Culturele Hoofdstad in 2001, is het ICAF. Als initiatiefnemer en organisator van dit driejaarlijkse festival, betekenen de internationale contacten veel voor ons als community arts theatergezelschap. De karakteristiek van onze doelgroep en ons werk, komen sterk overeen met die van wijktheatergezelschappen in andere landen. Daar kunnen we van leren, en zij weer van ons. Het ICAF begint internationaal stevig te wortelen en is het grootste internationale podium voor deze specifieke kunstdiscipline. Mede door het festival begint er een sterk internationaal community arts netwerk te ontstaan, evenals een aantal intercontinentale en Europese samenwerkingsverbanden. Zichtbaarheid van community arts is belangrijk in een internationaal perspectief voor een theater dat zich richt op een samenleving die mondialiseert. ICAF is hét platform om vakgenoten te ontmoeten, ervaringen uit te wisselen, kennis over te dragen, samenwerkingen aan te gaan, een discours te houden en het vak verder te ontwikkelen. Het aanzien en de invloed van het ICAF groeit. Community arts omvat meerdere disciplines en daarom is het ICAF zich in de loop der tijd gaan verbreden. Een belangrijke ontwikkeling, waarmee een bredere groep community arts instellingen en kunstenaars kon worden uitgenodigd om naar Rotterdam te komen. Het festival bestaat uit een aantal vaste onderdelen: - Presentaties en voorstellingen van community arts gezelschappen en kunstenaars wereldwijd. - Workshops. - Een dagelijkse plenaire inhoudelijke discussie rondom een thema. In 2011 is het festival, dankzij een extra subsidie van het Fonds voor Cultuurpartici-

4

patie, uitgebreid met een Artist-in-Residence (AiR) programma. Vijf, meest buitenlandse, community arts kunstenaars zijn drie weken voor het festival in Nederland met wijkbewoners aan de slag gaan. Aan elke AiR werd een kunstenaar of een student gekoppeld om het werkproces te volgen en er verslag van te doen. Deze samenwerking gaat een vaste plek krijgen in het festival. Van meet af aan is het ICAF structureel ondersteund door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) en later door het Fonds voor Cultuurparticipatie. De gemeente Rotterdam heeft zich wel incidenteel, maar nooit structureel aan het ICAF verbonden. Voor het cultuurplan 2013-2016 vragen wij de gemeente Rotterdam een structurele bijdrage per jaar voor de verdere ontwikkeling en uitvoering van het Artist-inResidence programma. Het ICAF is een plek om elkaar te ontmoeten en op informele wijze informatie uit te wisselen, te netwerken en tot samenwerkingsverbanden te komen. In andere Europese landen zijn varianten op het ICAF ontstaan, waar het RWT zich weer presenteert met haar voorstellingen. Het ICAF staat internationaal op de kaart als een Rotterdams festival waar community arts gezelschappen zich presenteren en hun ervaringen delen. Het is een reflectiemoment voor de deelnemers maar ook een toonmoment voor publiek, waar iedereen kan meebeleven wat community arts is. Het Artist-in-Residence programma biedt bewoners van Rotterdam de mogelijkheid om een ervaring op te doen in een community arts voorstelling en het vergroot onze deskundigheid door de samenwerking met buitenlandse community arts theatermakers. Community Oriented Art and Social Transformation (COAST) Het ICAF werpt voor ons ook zijn vruchten af in nieuwe samenwerkingsverbanden met diverse community arts gezelschappen. In de periode 2011-2013 participeren wij in een project van de Europese Unie met de naam COAST. Het is een samenwerkingsverband met ACTA in


Bristol (UK), Teatr Grodski (Polen) en Expedition Metropolis (Duitsland). Het project is een uitwisselingsprogramma tussen genoemde landen, waarbij het thema "Crossing borders" zal worden geëxploreerd met betrekking tot migratie en interculturaliteit. Alle landen maken een community arts voorstelling en onderzoeken elkaars werkwijze door middel van kortdurende stages bij elkaar.

5

Terugblik 2009-2012

I

n het cultuurplan 2009-2012 hebben wij een aantal ambities geuit, waarin wij voor een groot deel ook geslaagd zijn. Ons streven was om, door groei, meer mensen actief te laten kennismaken met theater, om daarmee de actieve cultuurparticipatie van Rotterdammers te bevorderen. Dit is zeker gelukt, maar wij hebben ook vaak nee moeten verkopen, doordat het budget beperkt was. De oplossing werd gevonden in fondswerving voor specifieke projecten, waardoor wij één tot twee producties per jaar extra hebben kunnen realiseren. Verder konden wij groeien door in grotere zalen te spelen, waarmee wij meer publiek konden bereiken per voorstelling. Wanneer wij minder kunnen produceren en groei vooral zit in publieksbereik, betekent dit dat wij talent moeten laten lopen onder spelers, makers en stagiaires. Dit strookt niet met onze wens om onze kennis en kunde door te geven aan jonge theatermakers binnen de community arts.

Producties

In de periode 2009-2012 Hebben wij een groot aantal producties gemaakt. Dit waren tourvoorstellingen, locatievoorstellingen, grote zaalproducties, stageproducties, workshops en presentaties. Onze producties zijn over het algemeen technisch ingewikkelder geworden, maar daarmee ook visueel aantrekkelijker. Door alle voorstellingen heen is het gebruik van muziek belangrijker geworden. Een korte beschrijving van alle activiteiten bevindt zich aan het einde van dit cultuurplan.


Resultaten

De resultaten van ons werk in de periode 2009-2012 zijn van zowel kwantitatieve als kwalitatieve aard. Wij hebben meer voorstellingen gemaakt dan de periode daarvoor, en meer publiek per voorstelling in de zaal gehad. Daarnaast hebben wij onze positie binnen de community arts verstevigd en meer mensen een theaterervaring kunnen geven die soms een vervolg voor hen kreeg in de keten van cultuureducatie. In de afgelopen 3 jaren (2009-2011) werden 11 nieuwe producties gemaakt waarmee wij in totaal 227 voorstellingen hebben gegeven. Hiermee hebben wij 26.800 Rotterdammers bereikt in de leeftijdscategorie van 12 tot 90 jaar. Er deden 584 mensen mee aan de voorstellingen waarbij naast spelers 43 mensen zich als vrijwilliger hebben ingezet voor onze producties. Er werd op 39 verschillende locaties gespeeld, waarbij de nadruk lag op de LCC's van Rotterdam en Theater Zuidplein. In het huidige cultuurplan is nog een jaar te gaan. Producties die nog in première gaan worden vermeld in het overzicht aan het einde van dit cultuurplan. Als community art gezelschap hebben wij een stevige positie zowel stedelijk, landelijk en internationaal. De laatste tien jaar is de community arts meer in de belangstelling gekomen van theatermakers, beleidsmakers en onderzoekers. De organisatie van het ICAF heeft ons internationaal zichtbaar gemaakt. Rotterdam als stad deelt mee in die bekendheid, wanneer elke drie jaar vanuit Nederland en het buitenland community arts groepen ons bezoeken. Resultaat van onderzoek legitimeert onze werkwijze en positie in het veld. Uit onderzoek blijkt dat participanten aan onze voorstellingen op persoonlijk vlak een ontwikkeling doormaken. Zij vergroten hun contacten en ontwikkelen ook nieuwe sociale netwerken. Door hun ervaring met theater weten sommigen de stap te maken naar een breder cultuuraanbod. Binnen sociale structuren lijkt het of mensen ook andere keuzen gaan maken

6

door hun verbondenheid met de voorstellingen. Om dit verder te onderbouwen is meer onderzoek nodig.

Communicatie en samenwerking

Ons product is een belangrijk communicatiemiddel. Hiermee bereiken wij nieuw publiek dat steeds wisselend van samenstelling is. Wij bereiken hen vooral in een één op één contact, waarbij wij nauw samenwerken met de netwerken die binnen een gemeenschap leven. Het zijn de jongerenproducties die ons gestimuleerd hebben tot het gebruik van sociale media zoals Facebook en Twitter. Het is een uitbreiding geweest van de communicatie met ons publiek en spelers. Het gebruik van internet, digitale beelddragers en sociale media zullen wij in de toekomst zeker verder benutten. Wij werken samen met het Theater Zuidplein. Sinds 2008 is het RWT officieel het huisgezelschap van dit theater. Het ICAF en onze grote zaal producties vonden daar een goed onderkomen. De samenwerking met theateropleidingen bood jonge theatermakers de kans om kennis te maken met community arts en met behulp van onze expertise een eigen productie te maken. In mei 2011 hebben wij afscheid genomen van Peter van den Hurk en Annelies Spliethof. Zij waren de grondleggers van het RWT en zijn met pensioen gegaan. Tot 2010 is Peter verbonden geweest als Lector community arts aan Codarts. Bij hun afscheid werden zij geridderd in de Orde van Oranje Nassau. De directie van het RWT is overgedragen aan Heleen Hameete (algemeen directeur, zakelijk leider) en een artistieke raad bestaande uit Stefan van Hees (artistiek leider RWT) en Eugène van Erven (artistiek directeur ICAF). Een juiste mix van deelnemers, theaterstuk, speelplekken, publiekswerving en prijsstelling is van cruciaal belang voor ons werk. Het is ons in de afgelopen cultuurplanperiode gelukt om nieuwe spelersgroepen te vinden, waarmee


weer nieuw repertoire is gemaakt op gebruikelijke maar ook op onverwachte plekken in de stad. Wij bieden een product aan dat binnen het bereik en budget ligt van mensen die een stap gaan maken naar een toegankelijk theateraanbod.

7

Toekomst 2013-2016

I

n de periode van het cultuurplan 2013-2016 heeft het Rotterdams Wijktheater de ambitie om haar positie als vooraanstaand community arts gezelschap te versterken en te verbreden. Basis hiervoor zijn onze tourvoorstellingen, die wij spelen in alle wijken van Rotterdam. Wij willen vanuit een structurele subsidie een zekerheid creëren om een geregeld aanbod te bieden. Daarnaast geeft deze subsidie ons de kans om de resultaten van de projecten te borgen en een vervolg te geven binnen onze doelgroep. Hiermee versterken wij de kansen van ons publiek en daarnaast onze kansen als community arts gezelschap. De soliditeit van een geregeld aanbod biedt onze makers ervaring en geeft een status waarmee wij extra geldmiddelen kunnen genereren voor andere projecten. Er is veel vraag naar subsidies bij een beperkt aantal bronnen. Een basiszekerheid is nodig om door de tijd aanbod te kunnen verzekeren, maar ook resultaten te kunnen borgen. Door extra fondsen te werven willen wij ons aanbod verbreden en nieuwe initiatieven ontplooien waarin wij onze kennis en ervaring kunnen inzetten.

Inhoudelijke ambities kwalitatief

Structurele subsidie voor drie producties per jaar Als basis willen wij drie producties per jaar uitbrengen. Met twee producties komen wij in buurthuizen, wijkaccommodaties, LCC's en de kleine zaal van Theater Zuidplein en de Rotterdamse Schouwburg. Daarnaast produceren wij elk jaar óf een grote zaalproductie óf een locatieproject in één van de wijken van Rotterdam. Deze drie voorstellingen per jaar


willen we volledig kunnen financieren vanuit de structurele subsidie. Hiermee zijn wij in staat om onze activiteiten en organisatie stevig overeind te houden en een volwaardige rol te blijven spelen binnen het culturele veld in Rotterdam. Hiermee zijn wij een continue factor in het kunstenaanbod, in alle wijken van de stad. Externe financiering voor aanvullende activiteiten Een structurele subsidie biedt ons een fundament om de rest van onze activiteiten op te ontwikkelen. Dit zijn activiteiten in opdracht van externe organisaties en bedrijven, en projecten die wij zelf initiëren op basis van subsidies van particuliere fondsen. Wij richten ons met een open attitude op zichtbare projecten waarin onze methodiek ter beschikking staat van trainingsprogramma’s voor bedrijven. Voor de politie Rotterdam Rijnmond gebruikten wij bijvoorbeeld onze methodiek om met operationeel leidinggevenden door middel van theatrale werkvormen tot een voorstelling te komen. Hun persoonlijke verhalen en ervaringen stonden hierin centraal en de theateroefeningen leerden hen op een andere wijze kijken naar ruimtegebruik, samenspel en emoties. Wij vertrouwen erop dat wij door onze expertise binnen de community arts voldoende aantrekkelijk zijn voor externe partijen om met ons in zee te gaan. Projecten met een externe financiering die wij zeker doorzetten in de komende jaren zijn het ICAF en onze deelname aan een Europees project COAST. Doelgroepen De deelnemers aan onze producties zijn een afspiegeling van de bevolking van een bepaalde wijk, of een bepaalde doelgroep. Hoe beter die afspiegeling is, hoe beter wij een breed publiek kunnen aanspreken. Een goede mix van culturen heeft onze voorkeur, om zodoende spelers uit hun vaste sociale netwerk te halen. Zij leren mensen van andere culturen beter kennen en met hen samenwerken. De samenstelling van de spelersgroepen kleurt automatisch mee met de veranderende bevolkings-

8

samenstelling van de stad. Dit geeft ons werk steeds impulsen voor steeds nieuwe groepen spelers en publiek. Bevolkingsgroepen die ruim vertegenwoordigd zijn in de stad, maar nog niet zichtbaar zijn in het kunstenveld hebben onze speciale belangstelling. Zo hebben wij bijvoorbeeld in de zomer van 2011 met de Chinese gemeenschap de voorstelling Zhōng gemaakt. Doelgroepen waarop wij ons blijvend op richten zijn jongeren, ouderen en vrouwen. Spelersgroepen Spelersgroepen voor de tourvoorstellingen kunnen variëren van vier tot achttien spelers. Hiermee kunnen wij ook in kleine wijkaccommodaties zichtbaar blijven en voeling houden met moeilijk bereikbare groepen. Daarnaast maken wij onze grote zaal- en locatievoorstellingen waarbij tachtig tot honderd bewoners actief betrokken zijn. In totaal zijn jaarlijks 150 Rotterdammers betrokken bij onze voorstellingen, waarbij een deel repeteert voor een nieuwe productie of deze ondersteunt en een ander deel op tournee is door de wijken van de stad. Oud-spelers vormen een belangrijke groep als ambassadeurs van ons werk. Wij betrekken hen bij het RWT met uitnodigingen voor generale repetities, nieuwjaarsreceptie en vrijwilligersactiviteiten. Talentontwikkelingen en scholing Community arts brengt mensen zonder directe vraag of wens in contact met kunst. Dit betekent dat nog niet ontwikkelde talenten een kans krijgen om tot bloei te komen. Wij bieden mensen dus niet alleen een platform om kennis te maken met theater, maar geven hen ook de ruimte om zich te scholen en te ontwikkelen. Sommigen van hen begeleiden wij naar een volgende stap in hun kunsteducatie. Onze medewerkers bieden wij een klimaat om te groeien en kennis te maken met andere methoden en werkvormen. Het contact met collega-theatermakers is daarin van groot belang. Het ICAF biedt ons hierbij een kans om over de grenzen te kijken. Evaluaties en reflectiebijeenkomsten van voorstellingen, inspiratiedagen, intercollegiaal overleg en


repetitiebezoek zijn momenten van bezinning en ontwikkeling van kennis en talenten voor onze medewerkers. Tot slot willen wij ook ons publiek koesteren en hen begeleiden in hun weg naar het theater. In de keten buurthuis - LCC - theater spelen wij de rol van katalysator en bruggenbouwer voor bewoners van Rotterdam. Als organisatie zullen wij daarbij steeds over grenzen heenkijken en bijpassende artistieke producten creëren.

Samenwerking Theater Zuidplein

Sinds tien jaar werkt het Rotterdams Wijktheater samen met het Theater Zuidplein. Wij programmeren en produceren samen met hen een aanbod dat als doel heeft om de cultuurparticipatie van Rotterdammers te stimuleren. Wij werken daarbij samen op verschillende vlakken. Wij spelen in het Theater Zuidplein om ons publiek een kans te geven om vanuit de wijkaccommodaties de stap naar het theater te maken. Ons aanbod van voorstellingen past goed binnen de programmering van het Theater Zuidplein. De bezoeker komt zo in aanraking met een mogelijk vervolgaanbod waaruit nieuw theaterbezoek kan voortkomen. Maar ook het vaste publiek van Theater Zuidplein komt in aanraking met onze voorstellingen. Door deze samenwerking zijn wij een belangrijke schakel in de keten van cultuurparticipatie. Eens in de twee jaar brengen we in samenwerking met Theater Zuidplein een co-productie uit. Een voorstelling voor de grote zaal van Theater Zuidplein. Het RWT levert het artistieke team en Zuidplein de technische en facilitaire ondersteuning. Tot nu toe lukt het ons om met budget van diverse externe fondsen steeds een volwaardige productie te maken. Wij willen in de toekomst deze co-producties voortzetten. Theater Zuidplein is vanaf het begin partner in het International Community Arts Festival. Deze samenwerking heeft bewezen zeer vruchtbaar te zijn. De locatie en de intimiteit

9

van het theater passen goed bij het festival. Het is uniek in Nederland dat een community arts gezelschap zich het huisgezelschap van een theater kan noemen en dat een theater er bewust voor kiest om zich te richten op een maatschappelijk geëngageerd aanbod. Rotterdam is hierin voorloper en een voorbeeld voor andere grote steden. Het publiek krijgt op deze wijze de kans om een stap te zetten in de richting van een regulier theateraanbod.

Beleidsmatige speerpunten

Voor de cultuurplanperiode 2013-2016 is door het college een aantal speerpunten benoemd: talentontwikkeling, levendige (binnen)stad en ondernemerschap. Talentontwikkeling Jongeren zijn sinds jaar en dag een belangrijke groep voor ons om mee te werken. Wij bieden hen een laagdrempelige mogelijkheid om met theater kennis te maken. Daarbij sluiten wij aan bij hun belevingswereld en problematiek om die met hen door middel van theater onder de aandacht te brengen van een breed publiek. Het is een kunstbeoefening in de vrije tijd waarbij zij onder deskundige leiding theater leren maken. Een deel van hen kunnen wij de weg wijzen naar vervolgmogelijkheden voor scholing en verdere ontwikkeling. Een ander deel krijgt door zijn participatie in de voorstellingen een stimulans om ook andere theatervoorstellingen te bezoeken. Voorbeelden zijn de doorstroom naar SKVR, Roots & Routes, diverse kunstvakopleidingen en jeugdtheaterscholen. Deze strategie werkt niet alleen voor jongeren maar voor alle deelnemers aan onze projecten. Een ander aspect van talentontwikkeling speelt zich af binnen onze organisatie zelf. Door onze brede kennis van community arts krijgen jonge theatermakers en stagiaires van de theaterscholen bij ons de kans een voorstelling te maken en hun talenten te ontwikkelen. Onze eigen regisseurs stimuleren en faciliteren wij in hun groei door cursussen en uitwisselingen. Zo kon bijvoorbeeld een van onze regisseurs in de aanloop naar het ICAF een korte tijd samen-


werken in Australië met de groep BighART. Deze groep zou later in het festival voorstellingen spelen en workshops verzorgen. Levendige (binnen)stad Rotterdam is voor ons een belangrijk podium en een bron van inspiratie door alle wijken en culturen heen. Onze tourvoorstellingen bezoeken LCC's, wijkaccommodaties en buurthuizen. In onze locatievoorstellingen nestelen wij ons in een wijk en werken vanuit een tijdelijke locatie in die wijk naar een voorstelling toe. In 2010 waren wij op die wijze zichtbaar in het Oude Westen met het project Zhōng. Na Kaap Goede Hoop zijn wij nog steeds actief op Katendrecht. Jaarlijks zijn wij met een presentatie zichtbaar tijdens de Wereldhavendagen, Museumnacht en Nacht van de Kaap. Door onze continuïteit en specifieke manier van werken is het RWT zichtbaar in alle wijken van Rotterdam. Onze voorstellingen zijn een theatrale vertaling van wat leeft in de stad. Ondernemerschap Als instrumenteel speerpunt is in dit cultuurplan gekozen voor ondernemerschap. Binnen de cultuursector is daar grote behoefte aan. Het is een uitdaging die wij graag aangaan, maar dat kan alleen met een sterke basis voor onze organisatie en activiteiten. Door de jaren heen zijn wij er al aan gewend geraakt om grote delen van ons budget te verkrijgen uit private fondsen. Op die wijze hebben wij producties iets extra's kunnen geven. Ook bood dit ons de mogelijkheid om grootschalige projecten te starten en te onderhouden. Het ICAF is hier een voorbeeld van. Ondernemen betekent verbindingen aangaan met partners in het veld. Wij doen dit zowel nationaal als internationaal met diverse theaters en community arts gezelschappen. Het is voor ons een manier om tot schaalvergroting te komen, waarbij wij meer publiek kunnen bereiken. Reprises, grote zaal producties en onderzoek naar publieksstromen zijn hier voorbeelden van. Daarnaast is dit een leerschool om, door middel van cross-overs bijvoorbeeld met Theater Zuidplein en Theater Walhalla, onze bedrijfsvoering te verbeteren.

10

Theater Zuidplein biedt ons de mogelijkheid om samen op te trekken in marketing en kaartverkoop. Belangrijke stakeholders zijn voor ons het OBR en woningcorporaties. Zij maken het ons mogelijk om ons te vestigen en te profileren in wijken door het beschikbaar stellen van ruimten. Graag willen wij onze expertise ook delen met andere community arts gezelschappen. Wij krijgen de gelegenheid om op conferenties en symposia onze werkwijze en resultaten toe te lichten. Onze methodiek leent zich voor trainingsprogramma’s binnen bedrijven waarin de deelnemers toewerken naar een presentatie. Ook werken wij in opdracht van organisaties die een sociaal maatschappelijk thema door middel van theater aan de orde willen stellen. Met de politie Rotterdam Rijmond zijn wij in gesprek om een programma te maken over de gespannen relatie politie-hangjongeren.

Cultuurwerkplaats IJsselmonde

In 2009 zijn wij benaderd door de Dienst Kunst en Cultuur met de vraag of het RWT haar intrek wil nemen in de nieuw te bouwen Cultuurwerkplaats IJsselmonde (CWIJ). Community arts zal de leidende programmatische invulling worden van deze werkplaats. Het CWIJ moet een centrum worden dat de actieve culturele betrokkenheid van de bewoners van IJsselmonde stimuleert. Door de samenwerking van verschillende disciplines wordt een breed aanbod gecreëerd dat een groot publiek kan bereiken. Dit samenwerkingsmodel, waarin geproduceerd en geprogrammeerd wordt, is nieuw in Nederland. De CWIJ vervult daarmee een voortrekkersrol. Het RWT maakt hier graag deel van uit, omdat wij expertise hebben en van mening zijn dat dit samenwerkingsverband daadwerkelijk activiteiten kan ontplooien voor deze deelgemeente. Het activiteitenprogramma van de CWIJ zal gerealiseerd worden in dialoog met en in reflectie op de samenleving. De CWIJ manifesteert zich door:


- Het programmeren van theater, dans & kleinkunst voorstellingen, concerten; de stimulans tot passieve cultuurparticipatie. - Het maken van producties en projecten; eigen creaties met de stimulans tot actieve cultuurparticipatie van de bewoners van de deelgemeente IJsselmonde. - Het bieden van cultuureducatie; deels in relatie tot de eerste twee punten en deels door het faciliteren van externe aanbieders van cultuureducatie. - Het scouten, faciliteren, coachen en ontwikkelen van lokaal talent. Deze functies worden steeds op elkaar betrokken en met meerdere partners tot stand gebracht. De CWIJ gaat niet alleen programmeren, maar ook produceren, talent ontwikkelen en een cultuureducatief aanbod bieden. Hiermee onderscheidt het zich van een LCC, waar alleen geprogrammeerd wordt en de mogelijkheid bestaat om de locatie te huren door mensen en verenigingen uit de wijk, In de CWIJ nemen drie producenten op het gebied van theater, film en muziek hun intrek. Er zal een intensieve bundeling van krachten plaatsvinden door met elkaar samen te werken op het gebied van productie, programmering, talentontwikkeling, marketing en publiciteit. De CWIJ omvat een goed geoutilleerde zaal voor podiumkunst met 120 zitplaatsen, een filmzaal/kleine zaal met 65 stoelen, vier studio’s van diverse afmetingen en bruikbaar voor uiteenlopende cultuurdisciplines. Er zijn meerdere kantoorruimten en een café/restaurant. Gekoppeld aan de CWIJ is een groot filiaal van de bibliotheek. Het RWT kan alleen een rol van betekenis spelen en de overstap maken naar de CWIJ als daar extra budget voor komt. Dit hebben we voorgelegd aan zowel de Stichting CWIJ als aan DKC. Wij zijn hier stellig in, omdat wij onze structurele subsidie stadsbreed willen blijven inzetten. Wij willen ons niet terugtrekken in IJsselmonde, maar door heel Rotterdam blijven produceren en spelen. Daarnaast willen wij ons ontwikkelen als partner in een cultureel centrum nieuwe stijl met community arts als uitgangspunt.

11

Om deze taak op ons te nemen is een aanvullend structureel budget nodig. Vanuit de stichting CWIJ is aan het RWT een budget beschikbaar gesteld, voor het programmeren van maximaal veertig theater en/of dansvoorstellingen per jaar, een programmeur (0,2 fte) en een talentcoach voor jong talent (0,2 fte). Bij de gemeente Rotterdam dienen we een verzoek in voor extra structureel budget voor de CWIJ met betrekking tot een drietal onderdelen: - Een medewerker publiekswerving en publieksontwikkeling voor 0,5 fte voor de programmering en projecten van het RWT. - Een theaterproject met en door bewoners van IJsselmonde, dat ook elders in Rotterdam kan worden gespeeld. - Bij de verhuizing naar de CWIJ zien wij ons gesteld voor een substantiële verhoging van huisvestingslasten. Deze verhoging zit hem in de extra en duurdere oppervlakte die wij ter beschikking krijgen en in het feit dat het gebouw al ontworpen en in aanbouw was, voordat het RWT als instelling gevraagd is te participeren. In de bouwplannen is geen rekening gehouden met opslag van de decors en materialen van de reisvoorstellingen en zal er elders in de deelgemeente opslag gehuurd moeten worden. Voor al deze onderdelen is een aparte begroting bijgevoegd. Een overstap naar CWIJ is een uitbreiding van onze activiteiten en een nieuwe uitdaging voor het RWT. Door de samenwerking met andere disciplines en de gerichtheid op een specifieke deelgemeente kunnen wij al onze expertise inzetten om voor IJsselmonde een cultuurinstelling van formaat te worden.

Inhoudelijke ambities kwantitatief

In de cultuurplanperiode 2013-2016 vragen wij structurele subsidie voor twee tourneeproducties met in totaal 40 voorstellingen én een grote zaal- of locatievoorstelling van 10-15 voorstellingen. Hiermee realiseren wij een groei van 5.000 bezoekers ten opzichte


van de huidige situatie. Wij gaan van tien tourproducties in vier jaar naar twaalf producties waarvan acht tourvoorstellingen en vier grootschalige producties. Producties Elke tourneeproductie wordt twintig maal gespeeld in een frequentie van twee voorstellingen per maand. Dit is voor onze spelers goed te combineren naast werk en privéleven. Een grote zaal productie en een locatievoorstelling zijn wat betreft organisatie, theatertechniek, decor en aantallen deelnemers zo omvangrijk dat het efficiënter is om de speelperiode te beperken tot een maand. Spelers en vrijwilligers kunnen wij niet méér belasten in die periode dan drie tot vier voorstellingen per week over een periode van maximaal vijf weken. De tourneevoorstellingen worden gespeeld in accommodaties variërend van zeer klein (50 zitplaatsen) tot klein (150 zitplaatsen). Wij willen ons daarbij niet beperken tot de LCC’s en de kleine zalen van Theater Zuidplein en de Rotterdamse Schouwburg. Wij koesteren ook de kleinere buurthuizen, die onze doelgroepen dagelijks onderdak bieden. Dat zijn bij uitstek de plekken waar wij ons nieuwe publiek bereiken. Uiteindelijk komen wij uit op gemiddeld honderd bezoekers per voorstelling (4000/jaar). De grote zaal producties spelen wij in het Theater Zuidplein. De grote zaal heeft een capaciteit van 580 stoelen (=inclusief balkon). De scheiding tussen ‘onrust’ en ‘betrokkenheid’ is dun bij ons vaak 'onervaren' theaterpubliek. Om die reden verkopen wij geen zitplaatsen op het balkon, maar alleen in de benedenzaal, die een capaciteit heeft van 350 zitplaatsen. De locatievoorstellingen hebben een maximale capaciteit van 15 x 150 zitplaatsen = 2250. In totaal bereiken wij per jaar 6250 bezoekers. De afgelopen jaren heeft het RWT al stevig aan de weg getimmerd waar het gaat om het realiseren van extra projecten met externe financieringsbronnen. De komende jaren willen we minimaal één productie per jaar maken met private middelen. Dit kunnen zijn particuliere fondsen, bedrijven en voornamelijk welzijns-

12

organisaties. Bij producties in opdracht streven we er naar dat deze productie voor een breder publiek gemiddeld twintig maal gespeeld kan worden. Voor het ICAF vragen wij de gemeente Rotterdam een structurele bijdrage per jaar voor de verdere ontwikkeling en uitvoering van het Artist-in-Residence programma, dat in Rotterdamse wijken en met Rotterdamse deelnemers zal worden gerealiseerd. Cultuurwerkplaats IJsselmonde De stichting CWIJ heeft het RWT gevraagd om veertig theater/dansvoorstellingen per jaar te programmeren en actief te zijn bij het opzetten en uitvoeren van projecten met bewoners van de deelgemeente en het coachen van jong talent. Wij weten uit ervaring dat het verstandig is de eerste jaren te werken met een groeimodel, gezien de tijd die nodig is voor publieksonderzoek, publieksontwikkeling en publiekswerving. Dat betekent dat wij in de loop van een aantal jaren zullen groeien van twintig naar veertig voorstellingen per jaar. Naast het programmeren zullen wij één theaterproject per jaar realiseren voor het CWIJ. Mocht een project uitmonden in een volwaardige theatervoorstelling van een uur, dan overwegen we deze ook te spelen in andere wijken van de stad. Personele ontwikkelingen Het RWT bestaat uit: 1 algemeen directeur/zakelijk leider 1 artistiek leider/regisseur 4 parttime regisseurs 2 parttime theatertechnici, ondersteund door twee freelance theatertechnici 2 medewerkers acquisitie, publiekswerving en voorstellingsbegeleiding 100 tot 150 spelers en vrijwilligers per jaar Een kleine organisatie is overzichtelijk, slagvaardig en de communicatie lijnen zijn kort. Dat heeft zijn voordelen maar betekent ook vaak dat meerdere functies in één persoon samenvloeien. Technici zijn soms decorbouwer en regisseurs zijn bezig als zangcoach, schrijver of productieleider. Wij vinden het


belangrijk dat onze medewerkers verder kijken dan hun eigen specifieke vakgebied, maar dit moet niet ten koste gaan van kwaliteit en de eigen competenties. Om die reden willen we twee extra functies aan ons team toevoegen: een parttime productieleider en een parttime dramaturg om daarmee een kwaliteitsslag te maken. Daarnaast willen wij de komende jaren voor een aantal functies gaan werken met een flexibel model. Hierbij gaan wij uit van een pool van mensen die wij kunnen inzetten, afhankelijk van het aantal projecten en voorstellingen. Deze werkwijze past in een tijd waarin wij creatief met menskracht en middelen moeten omgaan. Door gebruik te maken van freelancers en parttime contracten winnen wij aan flexibiliteit en slagkracht. De afgelopen jaren hebben wij ervaring opgedaan met dit model bij onze technici. Wij gaan dit nu uitbreiden naar onze regisseurs. Het biedt ons de ruimte om naar specifiek talent te zoeken en jonge theatermakers de kans te geven om zich verder in de community arts te bekwamen. Voor de activiteiten in de CWIJ willen we een parttime programmeur, een parttime talentcoach en een parttime marketingmedewerker aan onze organisatie toevoegen.

13

Communicatie en evaluatie

W

ij hebben een intensieve band met ons publiek uit de wijken en met een grote groep oud-spelers. Zij vormen de ambassadeurs van het RWT in contact met nieuwe spelersgroepen en nieuw publiek. Wij hechten er aan om, ook na een voorstellingsperiode, voor hen open te blijven staan en hen te stimuleren om theater te blijven bezoeken en te maken. Wij zijn ons bewust dat wij daar vooral een gevoelsmatige onderbouwing voor hebben. Dat roept de noodzaak op om dit ook door onderzoek te gaan staven Onderzoek en evaluatie Het RWT weet uit ervaring dat je publiek moet veroveren. Dit vraagt veel aandacht en je moet naar creatieve en soms onconventionele manieren zoeken om spelers en toeschouwers voor het theater te winnen. Dit vraagt om gedegen onderzoek naar je product, de omgeving en je publiek. Het RWT streeft naar meer professionalisering door middel van publieksonderzoek, analyseren van bezoekersregistraties en het onderzoeken van de methoden en achtergronden van community arts en meer specifiek van ons werk. Het RWT zal met de opleiding Kunst- en Cultuurwetenschappen van de Erasmus Universiteit een plan uitwerken om te komen tot samenwerking wat betreft de professionalisering van de publiekskant van community arts. Contactpersonen zijn prof. Ton Bevers en dr. Koen van Eijck, die in hun onderwijs en onderzoek structureel aandacht besteden aan community arts. Door middel van stages en afstudeerprojecten willen zij meewerken aan het opzetten van een goed systeem van publieksonderzoek voor het RWT. De inhoudelijke kant van community arts en


het effect van onze methodiek op spelers en publiek gaan wij onderzoeken met de faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit van Utrecht. Onder leiding van Dr. Eugène van Erven kunnen studenten van de opleiding Theaterwetenschap onderzoek doen bij het RWT. Het doen van onderzoek is een krachtig middel voor het onderbouwen van onze activiteiten. Het is ook een beleidsinstrument om sturing te geven aan ons handelen in de toekomst. Wij bewaken onze interne kwaliteit op meerdere vlakken. Voorstellingen worden met alle medewerkers geëvalueerd. Regelmatige weekvergaderingen bewaken de creatieve voortgang en het productieproces. Met ingang van 2010 houden wij functioneringsgesprekken met onze medewerkers en stellen met hen een persoonlijk ontwikkelingsplan op. Communicatie Onze belangrijkste communicatiestrategie is de persoonlijke benadering. Dit passen wij toe op alle aspecten van ons werk (spelers, publiek, stakeholders). Voorstellingen worden, naast de meer traditionele communicatiemiddelen (drukwerk, poster, flyers), onder de aandacht gebracht met vooral mond op mond reclame binnen de doelgroep en lokale netwerken. Het gebruik van sociale media zal vooral in onze jongeren populatie een steeds belangrijker communicatieplatform worden. Digitale platforms zoals internet zullen toenemend door ons gebruikt worden om met onze doelgroepen in contact te komen. Alle voorstellingen van het RWT worden vastgelegd op video. Dit materiaal wordt ingezet bij scholing, presentaties en communicatie. Zo konden wij een DVD met boek maken naar aanleiding van de voorstelling STATUS die wij maakten in samenwerking met de Schotse kerk, met als onderwerp illegaliteit. In dit materiaal wordt in woord en beeld onze methodiek beschreven. Dit materiaal wordt gebruik door Schotse kerken over de wereld om voorstellingen te maken.

14

Publieksbereik

O

p meerdere plaatsen in dit cultuurplan wordt geschreven over de manier waarop wij ons publiek bereiken en met hen in contact treden. In deze paragraaf zal hier niet verder apart op ingegaan worden.


Samenvatting

D

oelen Het Rotterdams Wijktheater maakt theatervoorstellingen voor en door mensen, met verhalen vanuit de gemeenschap. Wij doen dit volgens een methodiek waarin het leven van de speler centraal staat. Het is een intensief proces waarin het verhaal van de spelers wordt vertaald in een theatraal product. Wij maken op die manier een eigen en nieuw repertoire voor een publiek dat dit kan herkennen, zich ermee kan identificeren en vaak zijn eerste theaterervaring heeft. Wij staan daarmee aan het begin van de culturele keten waarin wij mensen, voor wie theater niet vanzelfsprekend is, een opstap bieden naar het theater. Door te spelen in het Theater Zuidplein en de Rotterdamse Schouwburg helpen wij ons publiek ook om de drempel te nemen vanuit de wijkaccommodaties naar de grotere podia in de stad. Wij zijn een vooraanstaand community arts gezelschap met zijn wortels in Rotterdam. Door onze langdurige expertise hebben wij nationaal en internationaal onze verbinding met andere wijktheaters. Het door ons georganiseerde International Community Arts Festival haalt theatermakers vanuit de hele wereld naar Rotterdam om hier, in Artist-in-Residence programma's, te werken in de wijken van Rotterdam. Spelers doen bij ons vaak hun eerste theaterervaring op. Velen van hen bieden wij een leerschool en wij wijzen hen de weg om hun talent verder te ontwikkelen. Wij delen onze ervaring en kennis met studenten van verschillende opleidingen en bieden hen een kans om bij ons voorstellingen te maken, onderzoek te doen en de community arts te ervaren, te bestuderen en te beoefenen. Ons doel is het maken van theater dat uit de

15

verhalen van mensen zelf ontstaat en dat door hen herkend wordt. De bewoners van Rotterdamse wijken en van alle culturen vormen daarbij onze spelers, vrijwilligers en publiek. Activiteiten en plannen In de periode 2013-2016 spelen wij onze tourvoorstellingen in wijkaccommodaties en buurthuizen van alle Rotterdamse wijken. Wij verzorgen workshops op scholen om ons werk zichtbaar te maken bij een jong publiek. Elke twee jaar maken wij een locatievoorstelling in Rotterdam, waarbij wij een intensieve relatie aangaan met een wijk en zijn bewoners. Het ICAF geeft ons elke drie jaar een internationaal platform en biedt ons een samenwerkingsverband aan met internationale community arts theatermakers. De komende jaren participeren wij in een project van de Europese Unie (COAST). In de cultuurplanperiode zullen wij meer onderzoek gaan verrichten naar publieksbereik en naar ons community arts werk in samenwerking met de Erasmus Universiteit en de Universiteit Utrecht. Wij verwachten met het onderzoek dat wij gaan uitvoeren, meer inzicht te krijgen in de effecten van ons werk. Dit is niet alleen belangrijk voor de kwantificering en de kwaliteit van onze activiteiten maar biedt ons ook een beleidsinstrument voor de toekomst. Wij zullen in de komende cultuurplanperiode ons ondernemerschap verder uitbouwen. In die onderneming is een solide structurele subsidie een belangrijke basis om vanuit te werken. Met die basis kunnen wij jaarlijks twee tourvoorstellingen langs de Rotterdamse wijkaccommodaties maken en elk jaar óf een grote zaal productie óf een locatievoorstelling realiseren. Naast de bestaande structurele subsidie vragen wij een subsidie aan voor het Artistin-Residence programma van het ICAF en de Cultuurwerkplaats IJsselmonde. Voor deze laatste is een aparte begroting bijgevoegd. Voor alle overige activiteiten gaan wij evenals vorige perioden extra fondsen werven. Wij hebben de wens om onze personele bezetting te hergroeperen en uit te breiden.


16

Door samenwerking binnen het culturele veld, met bijvoorbeeld het Theater Zuidplein, het stroomlijnen van onze bedrijfsorganisatie en het verbreden en vernieuwen van ons inhoudelijk product gaan wij een stap voorwaarts maken.

Producties periode 2009-2012

Uitkomsten en bereik Community arts theater richt zich op mensen die het verhaal van hun leven met ons delen in een theatervoorstelling. Wij helpen hen dit te vertalen naar een voorstelling die zij kunnen spelen voor een divers publiek. Het is werk dat dicht op de mensen in de wijken zit, die niet snel zelf de keus maken om naar het theater te gaan. Iedereen kan en mag meedoen. Door in de woonomgeving onze voorstelling te spelen verlagen wij de drempel om met theater in aanraking te komen. Dit helpt om een stap verder te zetten in de keten van cultuureducatie. Om nog meer publiek te bereiken zullen wij in de komende cultuurplanperiode het aantal zitplaatsen per voorstelling uitbreiden.

In de cultuurplanperiode 2009-2012 werden de volgende projecten en voorstellingen gemaakt. De onderdelen zijn gemarkeerd met volgende symbolen: ~~ gefinancierd met cultuurplan budget gefinancierd met cultuurplan budget als basis, aangevuld met 50% tot 75% externe financiering van particuliere fondsen, deelgemeentes en maatschappelijke organisaties. gefinancierd vanuit externe financiële middelen (= niet cultuurplan budget).

Het Rotterdams Wijktheater is een Rotterdams community arts gezelschap dat zowel nationaal als internationaal zijn uitstraling heeft met voorstellingen en activiteiten, waarin alle bewoners van de Rotterdamse wijken kunnen participeren en hún verhaal kunnen vertellen.

Tourvoorstellingen

~~ De Rotterdamse Senioren Revue (reprise) Eerste RWT-productie door en voor 55-plussers. Ontstaan vanuit improvisaties en gesprekken met een aantal oudere en ervaren RWT-spelers. Een vrolijk programma met liedjes van vroeger, maar ook met scènes over meer serieuze onderwerpen als eenzaamheid, liefde, ziekte en homoseksualiteit. ~~ Casa di Mama (reprise) Dagvoorstelling door moeders en dochters uit verschillende culturen. Zij vertellen over het mogelijke en onmogelijke van opvoeden en de invloed daarvan op je leven. ~~ Sexy Waka (reprise) Jongerenproductie over ‘bij een groep horen’, over ‘schuren’, over God, over een gevoel dat je niet kunt uitleggen, over vriendschap, over normen, over zuipen en proberen sterkt te zijn. Wat doe je als jouw normen overschreden worden? Durf je dan uit de groep te stappen? ~~ Hand in Hand Kameraden (reprise) Speciale tourneeversie voortkomend uit de grote zaal productie Hand in Hand. Centraal


staat het wel en wee van een groep Feyenoord supporters, gerelateerd aan meer algemene thema’s als saamhorigheid en behulpzaamheid binnen een buurt, de strijd om te overleven van de kleine middenstand en werkloosheid. ~~ Don’t Worry Jongerenproductie gemaakt met Kaapverdiaanse jongeren. Don’t Worry gaat over sterke meiden, over eigenschappen die je meekreeg van je moeder of van je vader. En over de moed om niet in herhaling te vallen, om niet hetzelfde te doen en te worden als je ouders. ~~ Als het golft Inspelend op de maatschappelijke tendens dat ouderen tot op hoge leeftijd actief willen blijven meedoen, besloten we om senioren als een van onze vaste doelgroepen te omarmen. Een tweede voorstelling door en voor ouderen was een logisch gevolg van dit besluit, waarin actuele thema's voor ouderen aan bod kwamen zoals: ziekte, eenzaamheid en oorlog. ~~ Hooy Ma’aan In Hooyo Ma’aan vertellen vier Somalische vrouwen over hun leven in Nederland. Vol humor schetsen ze de verschillen tussen de generaties en culturen, praten ze over keuzes maken, verliefd zijn en over meisjesbesnijdenis. Mede dankzij de lichte en sprankelende toon van de voorstelling kon het heikele onderwerp van meisjesbesnijdenis op een directe en aanvaardbare manier over het voetlicht worden gebracht. ~~ Lastig Jongerenproductie in samenwerking met Sint Montfort in het kader van de brede school. Negen Rotterdamse jongeren vertellen over familiebanden en vriendschap. Over volwassen worden en over de keuze om je eigen behoeftes ondergeschikt te maken aan die van een ander. ~~ Bazar Aisha Voorstelling met zeven vrouwen uit de Millinxbuurt en omgeving. Vrouwen uit Turkije, Marokko, Nederland, Armenië en Bosnië spelen hun verhalen over culturele verschillen, over verantwoordelijkheid, huiselijk geweld,

17

vluchten en verlies. Dit tegen de achtergrond van de Marokkaanse Aisha die in Rotterdam een winkel wil beginnen. ~~ Terug naar Later Zeventien ouderen meldden zich aan om deze derde voorstelling voor 55-plussers te maken. In deze seniorenproductie richt de aandacht zich op het tweede deel van de 20e eeuw: de Watersnoodramp, Flower Power, vakantieliefdes en de tijd van demonstraties. ~~ Jeugdveld De voorstelling is een vervolg op de productie Huisraad, waarbij werd samengewerkt met dezelfde spelersgroep. Scènes van Huisraad werden bewerkt en aangevuld met nieuw materiaal tot een volwaardige tourvoorstelling van een uur. (première mei 2012) ~~ Jongerenproductie Op dit moment (12-2011) nog in ontwikkeling. Een productie waarbij verschillende disciplines, muziek/theater/stand-up comedy/dans en film elkaar afwisselen in een revuevorm. (première najaar 2012) Heartbeat Voorstelling in samenwerking met Scala, bureau voor emancipatie en participatie, over huiselijk geweld. Heartbeat was gebaseerd op interviews met slachtoffers, buren, familie, daders, kinderen en professionele hulpverleners. De voorstelling toonde de verschillende gezichten van, en dilemma’s rondom, huiselijk geweld. Zhōng internationaal Speciaal voor het internationale samenwerkings- en uitwisselingproject COAST maakten we een tourneeversie van de gelijknamige locatievoorstelling. COAST is een samenwerking tussen vier Europese Community Arts instellingen uit Engeland, Duitsland, Polen en Nederland rondom het thema migratie. Elk gezelschap maakt een productie rondom dit thema en speelt deze voorstelling tijdens het International Theatre Festival in Bristol. Zhōng internationaal wordt ook gespeeld tijdens het Enter festival in België.


8-tje Project als afsluiting van een modulair trainingsprogramma voor acht leidinggevenden bij de Politie Rotterdam Rijnmond. De module theaterpresentatie was gebaseerd op de methodiek van het RWT, waarbij de persoonlijke (werk)ervaringen en verhalen van de deelnemers leidraad waren voor de voorstelling. Huisraad In opdracht van Bureau Maatschappelijke Participatie (BMP), hebben we een multidisciplinair theaterproject opgezet met vrouwen en kinderen uit Zuidwijk. Mannen en vrouwen van drie verschillende generaties werden geïnterviewd rondom het thema ‘opvoeden’. Kerst in de Kantine Een co-productie met Theater Walhalla en een combinatie van professionele acteurs/ muzikanten en wijkbewoners. Het publiek is, in een interactieve voorstelling, getuige van een geïmproviseerd kerstfeest door de medewerkers van havenbedrijf Van den Broek en Zn. in Kantine Walhalla. Bij deze productie wordt ook nauw samengewerkt met verschillende vrouwenstudio’s uit Rotterdam, die met 25 vrouwen alle avonden zorgen voor een maaltijd voor het publiek.

Grote zaal producties – coproductie met theater zuidplein DownTown In het kader van Rotterdam Jongerenhoofdstad van Europa, maakten wij een jongeren productie voor de grote zaal. DownTown werd een aantrekkelijke dynamische montagevoorstelling met als leidend thema ‘opgroeien in de grote stad’. Aan de voorstelling deden vooral jongeren van Rotterdam Zuid mee. Het project kwam tot stand in samenwerking met Sint Montfort, Roots & Routes, Codarts en het ICAF. Luna en de nieuwe Stad Voor het eerst maken het RWT en Theater Zuidplein een familievoorstelling voor

18

kinderen vanaf 6 jaar. De voorstelling wordt een muzikaal sprookje en laat zien dat ieder kind een talent heeft. De voorstelling wordt gemaakt in samenwerking met basisscholen op Rotterdam-Zuid. (première maart 2012)

Locatievoorstellingen Kaap Goede Hoop - Katendrecht Maar liefst honderd spelers/vrijwilligers uit Katendrecht deden mee aan deze groots opgezette productie op De Kaap. Zes groepen van vijfentwintig man gingen onder leiding van een gids, op stap door de wijk naar een aantal karakteristieke locaties zoals: het KSV gebouw aan de Tolhuisstraat, Café Norge, de Steinwegkantine, nieuwbouwstudio aan de Kabelhof, en de wereldtuin. Hier speelde wijkgerelateerde korte voorstellingen, over het verschil tussen oud en nieuw in de wijk en hoe die met elkaar te verbinden. Zhōng – Oude Westen In 2011 was het honderd jaar geleden dat de eerste Chinezen voet aan wal zetten in Rotterdam. Dit was aanleiding om rondom deze wat stille en verborgen bevolkingsgroep een locatievoorstelling te maken. Aangezien de West Kruiskade het ‘Chinatown’ van Rotterdam is, was het Oude Westen de wijk waarin dit project het beste tot zijn recht zou komen. Aan de voorstelling deden naast een groot aantal Chinezen ook veel andere bewoners van het Oude Westen mee.


19

Stageproducties

Festivals

~~ Tuig? Afstudeervoorstelling Fontys Hogeschool (Tilburg). Een voorstelling gemaakt met Marokkaanse en Nederlandse Jongeren in Schiedam. De voorstelling werd uitgeroepen tot beste afstudeervoorstelling van het jaar.

ICAF Meerdaags internationaal community arts festival met deze keer als thema ‘The Power of Cmmunity Arts’. (30 maart - 3 april 2011)

~~ Ala Day Lobi Afstudeervoorstelling Fontys Hogeschool (Tilburg). Met elf scholieren van het Sint Montfort werd een voorstelling gemaakt over omgaan met geld en verantwoordelijkheid. Over waar je je geld aan uitgeeft en of je het je kunt veroorloven om mee te gaan met de trends van deze tijd. Over wat je bereid bent ervoor te doen en te laten. Museumnacht 2010 Twee RWT stagiaires, een van de opleiding CMV (Utrecht) en een van de opleiding Docent Drama van ArtEZ (Arnhem), maakten met oud-spelers van Kaap Goede Hoop een speciale ‘love boat’ act. Het speelde op de boot die tijdens de Museumnacht het publiek naar verschillende locaties vervoerde. Dil Kee Baat Afstudeervoorstelling ArtEZ (Arnhem). Voorstelling over het taboe van het hoge percentage zelfmoorden onder Hindoestaanse jongeren. Gespeeld tijdens een Hindoestaans festival in Rotterdam. Rozenburg Locatievoorstelling, van een student aan de post HBO opleiding Community Arts bij CAL XL, door en voor bewoners van de kersverse Rotterdamse Deelgemeente Rozenburg. Centraal staat de overgang van Rozenburg als zelfstandige gemeente naar een deelgemeente van Rotterdam.

Mini-ICAF Eéndaags internationaal community arts festival, waarin een vervolg werd gegeven aan het discours rondom de thema’s van het voorgaande ICAF. (maart 2009 en december 2011)

Projecten ~~ Dynamic Duo’s Jongeren van de grote zaal productie Down Town vormden samen met ouderen een dynamic duo tijdens de ‘Kracht van de Ontmoeting’. ~~ Nacht van de Kaap 2009 Muzikaal programma en korte acts in het KSV gebouw aan de Tolhuisstraat voor bezoekers van dit nieuwe ‘festival’. ~~ Senioren Sing-a-long middag De spelersgroep van de voorstelling Als het golft speelde een deel van hun voorstelling op een speciale Seniorenmiddag in de Rotterdamse Schouwburg. ~~ Nacht van de Kaap 2010 Muzikaal programma en danssalon in het KSV gebouw aan de Tolhuisstraat. Boek en DVD Status Naar aanleiding van de locatievoorstelling STATUS, die we in 2007 in samenwerking met Stichting Mamre maakten, hebben we een speciale boekuitgave gemaakt waarin de methodiek van het RWT werd beschreven aan de hand van het werkproces bij Status. Ook is van deze productie een speciale DVD gemaakt. Boek en DVD waren in het Nederlands en Engels in verband met verspreiding op buitenlandse congressen.


20

Museumnacht 2009 Speciale act, rondom het thema Reply (RE:…), die continu werd opgevoerd op de rondvaartboot die het publiek naar verschillende locaties vervoerde.

Presentaties

Klanken van de stad Jongeren van het RWT deden mee aan een Community arts project van het Rotterdams Philharmonisch Orkest, waarbij ze een eigen ritmestuk maakten gebaseerd op klanken uit hun wijk. Dit vormde de muzikale basis voor een compositie van David Dramm voor orkest. Daarnaast maakten de jongeren een videoclip op de muziek van David Dramm.

~~ Luna Presentatie scène aan de pers en basisscholen.

Filmexplosie Op uitnodiging van All About Us FIlmfactory hebben we meegewerkt aan het Community film project ‘Filmexplosie ‘ waarbij in vier dagen tijd met verschillende groepjes bewoners van Katendrecht filmpjes werden opgenomen en gemonteerd over een aspect van hun leven of hun wijk, dat voor hen van belang was.

Workshops DownTown Deze voorstelling nam deel aan het SKVR cultuurtraject en in het kader daarvan zijn tientallen workshops op middelbare scholen gegeven. Don’t Worry Rondom de jongerenvoorstelling hebben we op verschillende middelbare scholen workshops gegeven ter voorbereiding van de scholieren. Hooyo Ma’aan Workshops aan vrijwilligers die als sleutelfiguur in verschillende wijken werken en allochtone vrouwen ondersteunen op weg naar meer emancipatie en participatie. Lastig Diverse workshops voor middelbare scholieren op hun school.

~~ Sexy Waka Presentatie van scènes bij afronding lectoraat Community Arts

~~ Tuig? Presentatie voor leerlingen van Sint Montfort tijdens introductieweek brugklassers. Hooyo Ma’aan Presentatie van scènes tijdens de doorstartconferentie van de GGD over de aanpak van meisjesbesnijdenis in Rotterdam. Presentatie van scènes tijdens landelijk congres van Pharos. Presentatie van scènes tijdens congres van Vluchtelingen Organisaties Nederland. Presentatie voorstelling tijdens GGD congres in Amsterdam. Presentatie scènes voor vrouwen in Delfshaven. Heart beat Presentatie scènes tijdens congres van Scala. Presentatie scènes voor de Politie Dordrecht. Presentatie scènes tijdens congres Platform Buitenlanders Rijnmond. Presentatie scènes tijdens Scala congres in Museum Boijmans van Beuningen. Presentatie scènes tijdens GGD congres in Rotterdam. Downtown Presentatie scènes tijdens bijeenkomst Hart van Zuid in Theater Zuidplein. Als het golft Presentatie scènes tijdens Dag van de Cultuureducatie.


CULTUURPLAN Rotterdams Wijktheater

Recommend Documents