PROGRAMMA ICAF ROTTERDAM Rotterdams Wijktheater I RWT

PROGRAMMA

ICAF ROTTERDAM Rotterdams Wijktheater I RWT Jan Ligthartstraat 63 I 3083 AL Rotterdam tel: (+31) (0)10 – 4230192 I fax: (+31) (0)10 – 4231283 [email protected] I www.icafrotterdam.com

INLEIDING Voor u ligt het programma van de vijfde editie van het International Community Arts Festival (ICAF) en het eerste zonder de oorspronkelijke initiatiefnemer, Peter van den Hurk. In 2001 begonnen hij, zijn partner en collega Annelies Spliethof en andere medewerkers van het Rotterdams Wijktheater met wat toen nog het Internationaal Wijktheaterfestival heette. Zij hadden daarvoor een speciale subsidie gekregen in het kader van Rotterdam Culturele Hoofdstad van Europa. Van een bescheiden bijeenkomst met soortgenoten is ICAF inmiddels uitgedijd tot een bonte verzameling van evenementen waarin alle kunstdisciplines vertegenwoordigd zijn en betrokken kunstenaars en organisaties zeker niet allemaal op dezelfde manier naar hun praktijk kijken. Dat maakt zo‟n ontmoeting als ICAF juist ook zinnig, voor community arts professionals (of die dat ambiëren te worden) in Nederland en daarbuiten. We hebben voor het vijfde festival een wel heel bijzonder programma samengesteld, dat gekenmerkt wordt door een paar nieuwe elementen in vergelijking met eerdere afleveringen. Het meest in het oog springt daarbij het artist-in-residency programma, een traject dat al twee weken vóór het eigenlijke festival van start gaat en waarmee we hopen een aantal buitenlandse manieren van werken hier te laten beklijven. Vanaf 13 maart gaan het Britse Dance United (een van „s werelds meest gerenommeerde community dansondernemingen), het Zuid-Afrikaanse Imbali Visual Literacy, het Braziliaanse Favela Força en het Zweedse Bottkyrka Community Theatre op diverse plekken in Rotterdam en Den Haag aan de slag met Nederlandse wijkbewoners. De resultaten van deze projecten zullen tijdens de feestelijke afsluiting van ICAF op zondagmiddag 3 april te zien zijn, vormgegeven door gastcurator Ron Bunzl. Ook tijdens het festival zelf zullen er meer dan ooit dingen gemaakt worden: een animatiefilm met Teatre Grodzki uit Polen, een fotoboek onder leiding van de Britse community artspionier Kevin Ryan, een Argentijnse Murgaparade met Gerardo Salinas en dansduetten met de Frans-Algerijnse choreograaf Redha Benteifour. Een ander nieuw element in het festival is de „scholar-in-residence‟. Met steun van het Theaterinstituut Nederland zijn wij er in geslaagd Professor Jan Cohen-Cruz voor deze rol te strikken. Zij is auteur van diverse internationale standaardwerken op het gebied van community arts. Tijdens het festival zal zij iedere ochtend met een select groepje mensen en met het programma als concreet referentiekader diepgravend gaan onderzoeken wat de „power of community arts‟ allemaal kan betekenen. (Via een live video verbinding zijn deze gesprekken ook van buitenaf te volgen.) Voor Aboriginal jongeren die in het West-Australische mijnwerkersplaatsje Pilbara samen met community arts organisatie Big hART momenteel aan een nieuw project werken betekent „the power of community arts‟ iets volstrekt anders dan voor Teatr Grodzki, die in de Zuidpoolse stad Bielsko-Biala met kunst kwetsbare mensen weer volwaardig en uiteindelijk op eigen kracht aan de samenleving wil laten deelnemen. Of voor de Indiaanse theatergroep Debajehmujig die vanuit een reservaat in het Canadese Manitoulin Island opereert. En zo kunnen we nog wel even doorgaan, want we hebben fotografen, mediamakers, beeldende kunstenaars, theatermakers, musici, dansers uit Chili, Argentinië, Ethiopië, de Verenigde Staten, Noord-Ierland, Schotland, Zweden, België en Nederland in het programma. Zij verrichten hun werk allemaal in andere contexten, met andere doelstellingen en werkwijzes, maar ook vanuit een vergelijkbaar engagement. We verwachten dit keer ook veel meer bezoekers uit het buitenland, want ICAF is inmiddels ook buiten onze grenzen een toonaangevend evenement op het gebied van community arts geworden. Wij zijn er trots op om aan al deze mensen een podium en een onderdak te mogen bieden. En wij zijn ervan overtuigd dat we met dit bijzondere programma onvermijdelijk inspiratie gaan veroorzaken die de community arts hier en elders in de wereld verder zal vernieuwen en versterken. Het is nu verder aan u om daar vooral van te gaan genieten. Dan komt de rest van zelf. Mede namens het Rotterdams Wijktheater en Theater Zuidplein, Eugene van Erven, Artistiek directeur ICAF 2011 1

ALGEMENE INFORMATIE Elke festivaldag – behalve zondag - begint het programma om 10 uur voor mensen die direct of indirect via de live videoverbinding aan het seminar van Jan Cohen-Cruz mee willen doen. Voor anderen begint de dag rond half elf met een koffie inloop die uitmondt in wat we voor het gemak maar „het dorpsplein‟ hebben genoemd, een bruisende, informele informatiemarkt met iedere dag een wisselend programma. Vanaf 12 uur bieden we u een buffetlunch aan. In de middag kunt u zich inschrijven voor diverse workshops, die soms een luisterend oor, soms een roerende mond en vaak ook een fysieke, creatieve inspanning van u vragen. Het idee is dat u in deze programma onderdelen onder leiding van ervaren community kunstenaars een kijkje in de keuken neemt bij internationale gezelschappen die allen op hun eigen manier hetzelfde doel nastreven: het maken van KRACHTIGE community art. De middagprogramma‟s zijn evenals de avondvoorstellingen gevarieerd en internationaal. Na de middagonderdelen kunt u bij het diner aanschuiven en is er tijd voor koffie en een praatje. Hieronder vindt u uitgebreide informatie over de inhoud van alle programma onderdelen. Daarin zitten fascinerende kunstenaars uit uiteenlopende disciplines en windstreken, van Noord-Ierland tot de Australische woestijn en van Canada tot Polen. Seminar ‘de kracht van community arts’ Het thema ´kracht´ loopt als een rode draad door het festival. Het onderwerp komt met name aan bod in de ochtenden tijdens het dagelijkse seminar onder leiding van professor Jan Cohen-Cruz, een internationaal erkende autoriteit op ons vakgebied. Met het programma van het festival als concreet referentiekader reflecteren deelnemers aan dit seminar op wat de kracht van community art op verschillende plekken in de wereld zoal kan betekenen of hoe dat van context tot context en van kunstvorm tot kunstvorm kan verschillen. Hoe belangrijk is artistieke zeggingskracht? Hoe groot is de macht van kunst om maatschappelijke veranderingen teweeg te brengen? Dat zijn vragen die Jan Cohen-Cruz samen met deelnemers aan dit verdiepende, meerdaagse gesprek gaat onderzoeken. Omdat we dit gesprek niet iedere dag opnieuw willen opstarten, maar over verschillende dagen heen steeds dieper willen laten graven, kan slechts een selecte groep mensen actief aan dit onderdeel deelnemen. Wel creëren we – samen met onderzoekers van Community Art Lab-XL - de mogelijkheid om deze fascinerende conversatie van buitenaf te volgen en vragen van toehoorders het gesprek in te loodsen. De bevindingen uit deze workshop zullen worden verwoord in een afsluitende lezing door Jan CohenCruz op zondag. Het zondagprogramma is gratis toegankelijk voor iedereen die het gehele festivalprogramma heeft gevolgd. Voor wie één of twee losse festivaldagen heeft gevolgd, kan zich apart voor de lezing, de lunch en slotvoorstelling aanmelden via onze website. Dorpsplein / Informatiemarkt Dagelijks vanaf 11.00 uur en doorlopend tot de lunch transformeren we de wandelgangen van Theater Zuidplein in een bruisend dorpsplein. Hier zijn installaties, exposities, kleinschalige performances, marktkraampjes waar u documentatie van organisaties of bijzondere projecten kunt bekijken (of zelf kunt presenteren), er zijn producten te koop, te ruilen, of gratis mee te nemen, en in afzonderlijke rustigere ruimtes kunt u het gesprek aan met iedere dag wisselende organisaties, die hebben aangegeven zich op het festival wat uitgebreider te willen presenteren. De Morgen Murga Iedere ochtend tussen 11 en 12 nodigt Gerardo Salinas u uit om samen met hem de mogelijkheden van de Murga uit te proberen. Elders op onze website kunt u via onze zoekfunctie meer te weten komen over deze dynamische, laagdrempelige multidisciplinaire volkskunstvorm die vanuit Argentinië naar Europa is komen overwaaien. Gerardo is van plan om tijdens het festival samen met een groep enthousiastelingen ter plekke een Murgaparade te creëren waarmee we op zondagmiddag het festival willen afsluiten.

2

Voorstellingen Voor deelnemers aan het symposiumprogramma zijn de kaartjes voor de avondvoorstellingen bij hun deelname inbegrepen. Voor de late avondvoorstelling om 20.30 uur (en de zondagmiddagmatinee van 14.30 uur) in de grote zaal, zijn er ook losse kaarten beschikbaar voor mensen die niet overdag aan het symposium deelnemen. Voor deze grote zaal voorstellingen kunt u kaarten reserveren bij de kassa van Theater Zuidplein, Zuidplein 60, telefoon 010-203 02 03 of www.theaterzuidplein.nl. Late Night Podium Iedere festivaldag eindigt met een feestelijk Late Night Podium. Hier kunt u onder het genot van een drankje kijken naar (of meebewegen met) live muziek en dans uitgevoerd door lokale bands en dansorganisaties, maar u kunt ook denken aan interculturele karaoke. Bij de organisaties die in het festivalprogramma zijn opgenomen zit ook een aantal zeer getalenteerde muzikanten die al hebben aangegeven tijdens onze „late nights‟ op te willen treden. Laat u verrassen! Inschrijven Vanaf maandag 14 februari 2011 kunt u zich via onze website voor het festival opgeven. Via dat kanaal kunt u per dag aangeven welke workshops en voorstellingen u wilt bezoeken. Aangezien er niet overal evenveel plek is wordt u bij het inschrijven vriendelijk verzocht uw eerste en tweede voorkeur aan te geven. U kunt zich inschrijven voor het gehele festival, of voor losse dagen. U krijgt dan toegang tot de workshops, de voorstellingen, lunches en diners en informatie ter voorbereiding van het festival. Enkele maanden na het festival wordt u een uitgebreid boekverslag toegestuurd.

3

PRE-FESTIVAL, ARTIST-IN-RESIDENCIES, 14 - 28 MAART, ROTTERDAM & DEN HAAG Twee weken voordat het eigenlijke festival van start gaat beginnen we met een soort pre-festival. In dit zogenaamde artist-in-residency programma bevinden zich de volgende projecten... 1. Dance United (Londen, Engeland) i.s.m. Stichting Luna & Culturalis (Den Haag, Schilderswijk) Twee weken vóór de aanvang van het festival, op 14 maart 2011, gaan Helen Linsell en Carly Annable van de Britse organisatie Dance United aan het werk met een groep van maximaal zestien, in Den Haag woonachtige jongeren. Dance United heeft een effectieve methode ontwikkeld om binnen drie weken met kwetsbare jongeren hoogwaardige contemporaine dansproducties te maken. Gedurende de laatste week van dit traject zullen vier jonge Londense deelnemers aan een eerder project van Dance United zich bij de Haagse groep voegen. Hun werk 'Momentum' zal dan in het materiaal dat in Den Haag ontwikkeld is worden geïntegreerd. De lokale partner in Den Haag is Jacqueline van Holstein van Stichting Luna. Zij draagt zorg voor de zestien deelnemers en verschaft onderdak aan de dansers van Dance United. De in Nederland woonachtige Mexicaanse choreografe Veronica Berezowsky, die eerder bij Dance United in Londen stage liep (als onderdeel van de Laban Community Dance-opleiding) en in 2008 al eens eerder met Stichting Luna samenwerkte, zal als plaatselijke coördinator, locatiemanager en als mede-facilitator van deze residency gaan fungeren. Het resultaat van deze uitwisseling zal tijdens de feestelijke afsluiting van ICAF 2011 op zondagmiddag 3 april - net als de resultaten uit de andere residencies - te zien zijn. 2. Imbali Visual Literacy (Zuid-Afrika) i.s.m. Abdoul Bour & Stichting Cleo-Patria, IJsselmonde Twee kunstenaars van het Imbali Visual Literacy project uit Johannesburg, Zuid Afrika, gaan in Rotterdam hun werkwijze uitproberen met een cultureel diverse groep vrouwen van Stichting CleoPatria. Deze organisatie, onder leiding van sociaal-artistieke project-ontwikkelaar Anneke de Goede, beoogt veilige ontmoetingsplekken voor vrouwen te creëren, die door vrouwen zelf beheerd worden. Vanuit deze basis, die de nadruk legt op interculturele communicatie, kunnen kwetsbare vrouwen zichzelf een volwaardige plek in de samenleving verschaffen. Dat streven sluit naadloos aan bij de doelstelling van Imbali in Zuid Afrika. Voor de residency tijdens ICAF 2011 vaardigt Imbali twee van haar meest ervaren kunstenaars af. Connie Sedumedi leidt al meer dan 35 jaar mensen op op het gebied van design en ambachtelijke kunst. Lungani Mogale is zelf ooit als student bij Imbali begonnen en is een levend voorbeeld van waar de Imbali activiteiten toe kunnen leiden. Zijn specialismen zijn keramiek, textieldesign en zeefdrukken. In Rotterdam gaan Connie en Lungani met een cultureel diverse groep vrouwen textiel ontwerpen en zeefdrukken. De op deze manier geproduceerde stof zal in samenwerking met de uit Tsjaad gevluchte couturier Abdoul Bour tot modieuze kleding worden verwerkt. De resultaten van deze unieke samenwerking tussen Imbali, Abdoul Bour en de Vrouwenstudio Jasmijn, zullen door de deelnemers zelf tijdens de feestelijke slotmiddag op 3 april - net als resultaten van de andere residencies - in een muzikaal omlijste modeshow worden getoond. 3. Favela Força en Rotterdams Wijktheater, Katendrecht Favela Força [„kracht van de krottenwijk'] is een theatergezelschap uit Vila Cruzeiro, één van de meeste gewelddadige en gemarginaliseerde buurten in Rio de Janeiro. Geregeld komt deze wijk in het nieuws vanwege grootschalige schoonmaakacties door de politie, die Rio wil ontcriminaliseren voor de WK voetbal van 2014. In 2010 bracht de Braziliaanse wijktheatergroep Favela Força een bezoek aan Nederland met financiële steun van het Fonds voor Cultuurparticipatie en Mundial Productions. Tijdens deze eerdere tournee, waarbij Favela Força optrad met de cabaret/muziektheatervoorstelling „Favela Rouge' (met een verwijzing naar de Parijse Moulin Rouge), vond er ook een ontmoeting plaats 4

met Kaapverdiaanse spelers uit de Rotterdams Wijktheaterproductie „Don't Worry'. Deze uitwisseling smaakte naar meer en aan dat verlangen wordt nu gedurende twee weken voorafgaand aan het ICAF voldaan. In die periode zullen de Brazilaanse regisseur Fabiano de Freitas en de Rotterdams Wijktheaterregisseur Suzanne Bruning gezamenlijk leiding geven aan een intercultureel maakproces met deelname van vijf uit Rio afkomstige Braziliaanse en vijf in Rotterdam woonachtige jongeren. Het resultaat van deze uitwisseling zal tijdens de feestelijke afsluiting van ICAF 2011 op zondagmiddag 3 april - net als de resultaten uit de andere residencies - te zien zijn. 4. Botkyrka Community Theatre (Sweden), Dance aan Huis, Katendrecht De Zweeds-Chileense choreografe Paloma Madrid (1974) staat samen met toneelschrijfster en journaliste America Zavala aan het hoofd van het Bottkyrka Community Theatre, dat in een migrantenwijk van Stockholm gevestigd is. Hier ontwikkelde zij in 2008 en 2009 het concept voor „dans aan huis' [Dans i lägenhet]. Hierbij creëerde Paloma met onervaren deelnemers oorspronkelijke dansen, die vervolgens bij de plaatselijke openbare bibliotheek net als een boek uitgeleend konden worden voor uitvoeringen bij mensen thuis. Paloma noemt haar werkwijze zelf een voor iedere deelnemer op maat gemaakte zoektocht naar een nieuwe lichaamstaal. Daarin gaat ze voorbij aan conventionele, reeds geaccepteerde danstechnieken en juist op zoek naar „contra-technieken'. Ze bedoelt daarmee bewegingen die weerstand bieden aan door de samenleving geaccepteerde (of opgelegde) bewegingsvormen, waarmee ons lichaam gewend is zich te uiten. Wat gebeurt er als we (mede door sekse en klasse bepaalde) esthetische, sociale, politieke en biologische aspecten van bewegen loslaten? De mogelijkheden en onmogelijkheden van „Dans aan huis' wil Paloma nu ook met actieve deelname van verschillende Rotterdammers gaan uitproberen. Gedurende de eerste week van haar residency, zullen deelnemers onder leiding van Paloma een nieuwe dans creëren. Deze zal tijdens de festivalweek op donderdag en zaterdag worden uitgevoerd in een Katendrechts appartement. 5. Soft Touch Arts (Leicester, Engeland), Feijenoord Het Mash-Up project is een door het Britse Ministerie van Onderwijs gesubsidieerd tweejarig project. Het loopt in april 2011 af. Het hoofddoel vanuit het oogpunt van de subsidiegevers is jongeren een alternatief te bieden voor asociaal gedrag op vrijdag- en zaterdagavonden. En dat is precies wat het project ook biedt. Maar voor Soft Touch stopt het daar niet. Zij zien het project als een kans om jonge mensen met kunst in aanraking te laten komen op hun eigen voorwaarden. Daarbij gebruiken ze kunstvormen als muziek- en videoproducties, digitale media, grafische vormgeving, mode ontwerpen, etc. De kern van het project is om naar hangplekken van de jongeren toe te gaan en ze te verleiden om aan kunstactiviteiten mee te doen. De mobiele studio van Mash-Up gaat elke vrijdag- en zaterdagavond de straat op, naar een plek waar de jongeren zijn en neemt muziek en allerlei kunstvormen mee. Voor de jongeren kan dat een positief bestede vrijdagavond betekenen, of een beginpunt voor meer culturele activiteiten. Tot nu toe zijn 700 jongeren in meer of mindere mate bij Mash Up betrokken geweest en met een facebook groep van meer dan 1000 leden laten jongeren tegenwoordig zelf aan Soft Touch weten waar ze willen dat de mobiele studio naar toe moet komen en welke activiteiten ze dan willen doen. De Mobiele studio zal gedurende een aantal dagen voor het festival op het Helderheidsplein in Rotterdam staan. Soft Touch is benieuwd hoe Mash Up in een andere culturele setting zal werken. Verder brengt de organisatie een aantal jongeren uit Leicester mee als peer educators.

5

WOENSDAG 30 MAART 2011 20.15 uur Opening

20.30 uur Ngapartji Ngapartji- One I Big hArt (Australië) I Voorstelling I Locatie: Theater Zuidplein Ngapartji Ngapartji – One is het verhaal van de reis die de Aboriginal familie Jamieson in de 20ste eeuw maakte vanuit hun beschermde, geïsoleerde bestaan midden in het enorme centrale woestijngebied van het Australische continent naar een vreemde, westerse wereld vol kansen, maar vooral in eerste instantie ook een wereld van onderdrukking. In een combinatie van live theater en documentaire videobeelden voert acteur Trevor Jamieson ons op indringende, dynamische en muzikale wijze mee op de enerverende reis die zijn clan doormaakte vanaf hun eerste contact met blanke mensen en missionarissen, de atoomtesten in de Australische woestijn in het midden van de twintigste eeuw, tot het Australië van vandaag. Door dit relaas heen verweven zit Trevors persoonlijke zoektocht anno 2011 naar zijn wankele plek tussen twee culturen. Ngapartji Ngapartji begon als een grote festivalproductie met meer dan dertig spelers en productiemedewerkers. Het project had als ultieme doel om het Australische regeringsbeleid ten aanzien van de inheemse bevolking te veranderen door middel van theater, het internet, documentatie, media en politieke lobby. In deze éénmansversie van de grotere show destilleert Trevor zijn eigen familieverhaal tot een diep intieme, emotionele uitwisseling tussen hem en het publiek: hij staat alleen op het podium met zijn woorden, zijn lichaam en documentaire beelden van de bijna onvoorstelbare ontmoetingen tussen zijn clan en de westerse wereld. Dit is pure, onopgesmukte kunst van één van Australiës meest spraakmakende creatieve duo‟s: acteur Trevor Jamieson en regisseur/schrijver Scott Rankin. 21.45 uur Allstar Refjúdží Band I Archa Theater (Tsjechië) I Openings concert I Locatie: Theater Zuidplein De ASRB is een muziekgroep die is ontstaan uit het Dance Through the Fence [„dans dwars door het hek‟] theaterproject van Archa Theater uit Praag. Jana Svobodová riep daarvoor de hulp in van de Amerikaanse musicus en bandleider Michael Romanyshyn om haar te helpen een orkest te creëren met asielzoekers, die in sommige gevallen hun muziekinstrumenten al jaren in een kast of koffer verborgen hadden gehouden. Romanyshyn had eerder zijn sporen verdiend als muzikant bij het legendarische Bread and Puppet Theatre in de V.S., dat al in de jaren ‟60 ook hier in Europa furore maakte met spectaculaire reuzenpoppenparades en door velen wordt beschouwd al een van de belangrijkste inspiratiebronnen voor de international community arts. Zijn taak bij Archa was om een band samen te stellen waarin mensen uit verschillende culturen en diverse religieuze achtergronden samen zouden kunnen spelen. Hij ontwikkelde daarvoor een bijzondere werkwijze: op basis van melodieuze motieven van Koerdische, Armeense en Chinese liederen werden, al collectief improviserend, nieuwe composities gemaakt. Daarbij schreven de muzikanten hun eigen originele teksten. Het resultaat van deze unieke, interculturele samenwerking is een krachtige, aanstekelijke en bijzonder swingende mix, die vanavond ter gelegenheid van de ICAF opening speciaal voor u ten gehore wordt gebracht. Vergeet uw dansschoenen niet!

6

DONDERDAG 31 MAART 2011

10.00 uur Seminar ‘De kracht van community arts' I Jan Cohen-Cruz (V.S.) I Locatie: Theater Zuidplein Het thema ´kracht´ loopt als een rode draad door het festival. Het onderwerp komt met name aan bod tijdens dit dagelijkse seminar onder leiding van professor Jan Cohen-Cruz, een internationaal erkende autoriteit op ons vakgebied. Met het programma van het festival als concreet referentiekader reflecteren deelnemers aan dit seminar op wat de kracht van community art op verschillende plekken in de wereld zoal kan betekenen, hoe dat van context tot context en van kunstvorm tot kunstvorm kan verschillen. Hoe belangrijk is artistieke zeggingskracht? hoe groot is de macht van kunst om maatschappelijke veranderingen teweeg te brengen? Wat zijn de consequenties als je dat krachtenveld binnentreedt? Dat zijn sommige van de vragen die Jan Cohen-Cruz samen met speciaal geselecteerde deelnemers aan dit verdiepende, meerdaagse gesprek gaat onderzoeken. N.B.: het seminar is slechts toegankelijk voor maximaal 30 mensen per dag, omdat het onmogelijk is met meer (en iedere dag wisselende) mensen een goed gesprek te voeren. Wij werken samen met Community Art Lab-XL - om de discussies ook als toehoorder te kunnen volgen en vragen van buitenaf het gesprek binnen te brengen. 11.00 uur Dorpsplein / Informatiemarkt I Locatie: Theater Zuidplein Dagelijks vanaf 11.00 uur en doorlopend tot de lunch transformeren we de wandelgangen van Theater Zuidplein in een bruisend dorpsplein. Hier zijn installaties, exposities, kleinschalige performances, marktkraampjes waar u documentatie van organisaties of bijzondere projecten kunt bekijken (of zelf presenteren), er zijn producten te koop, te ruilen, of gratis mee te nemen, en in afzonderlijke rustigere ruimtes kunt u het gesprek aan met iedere dag wisselende organisaties die hebben aangegeven zich op het festival te willen presenteren. Vandaag staan daarin o.a. het Vlaamse sociaal-artistieke expertisecentrum Démos en het Delftse Bureau Kunst in de Wijk centraal. 11.00 uur De Morgen Murga I Gerardo Salinas (België) I Locatie: Theater Zuidplein Iedere ochtend tussen 11 en 12 nodigt Gerardo Salinas u uit om samen met hem de mogelijkheden van de Murga uit te proberen. Elders op onze website kunt u via onze zoekfunctie meer te weten komen over deze dynamische, laagdrempelige multidisciplinaire volkskunstvorm die vanuit Argentinië naar Europa is komen overwaaien. Gerardo is van plan om tijdens het festival samen met een groep enthousiastelingen ter plekke een Murgaparade te creëren waarmee we op zondagmiddag het festival willen afsluiten. 12.00 uur Lunch I Locatie: Theater Zuidplein

13.00 uur Start I VERSCHILLENDE ROUTES I diverse locaties ROUTE 1: Beeldend Kunstprogramma I Soft Touch, Ambrosias Tafel & Villa Zebra (Engeland, België & Nederland) U gaat op excursie naar de Kop van Zuid en wel naar Villa Zebra, een beeldende kunsthal voor kinderen met ateliers en expositieruimtes. Artistiek directeur Fred Wartna zal u rondleiden en u mee nemen op een wandeltocht langs de buurtportretten, muurschilderingen in de openbare ruimte die Villa Zebra met jongeren in de omliggende wijk heeft gemaakt. Tijdens die wandeling komt u ook het mobiele 7

atelier van Soft Touch Arts uit Leicester, Engeland tegen. Soft Touch bestaat al 25 jaar en werkt vooral met jonge mensen in achterstandssituaties. De mobiele studio, die de afgelopen dagen in de buurt rondom Villa Zebra operationeel is geweest, is onderdeel van het „Mash Up‟ project, een initiatief waarmee Soft Touch een kunstzinnig alternatief biedt op locaties waar hangjongeren zich op vrijdag- en zaterdagavonden „indrinken‟ of a-sociaal gedragen. In de studio, een omgebouwde bestelbus, kunnen ze videoclips of muziek opnemen, foto‟s maken en printen en zelfs artistiek nagellakken. In Leicester is dit laagdrempelige community artsinitiatief een groot succes geweest. Terug in Villa Zebra wordt u ontvangen door Ambrosias Tafel, die u meeneemt op een retrospectieve tour langs hun meest spraakmakende projecten in Gent sinds 2005. Ambrosias tafel is een groep die werkt rond media, solidariteit en emancipatie. De digitale revolutie heeft er voor gezorgd dat iedereen zijn eigen verhaal kan filmen en uitzenden. Als mensen zich vanuit hun sterkte die media toe-eigenen, draagt dat bij tot hun zelfbewustzijn. Anderzijds versterkt het samen in wijken werken rond wijk-tv de dialoog tussen buurtbewoners en hun onderlinge solidariteit. In een afsluitend forum wil Ambrosias tafel samen met Villa Zebra, Soft
 Touch en met u onderzoeken welke nieuwe perspectieven en actievormen door die nieuwe digitale media en het internet ontstaan op het vlak van community art, en of we eventueel een aanzet zouden kunnen geven tot het opzetten van een internationaal netwerk van organisaties die werken rond community art en digitale media. ROUTE 2: Maak een boek in een dag (of twee!) I Kevin Ryan (Engeland) I Workshop Doe mee met Charnwood Arts aan deze vrolijke, dynamische workshop waarin u meewerkt aan de totstandkoming van een kunstzinnig ontworpen, op het net aanwezige, volledig downloadbare publicatie. Het gezamenlijke werk van de workshopdeelnemers is er voor het einde van het festival in terug te vinden! In deze workshop werken we met technieken die mensen aan het schrijven, tekenen, samenwerken, zingen, bewegen, fotograferen en praten brengen. En aan het leegmaken van hun zakken, maar dan wel op een zinvolle manier (omdat er voor het boek bruikbare objecten in kunnen zitten). En u bent het toch ook met ons eens dat een volle, open geest belangrijker is dan een gevulde bankrekening? Durft u de uitdaging aan?!! Breng gerust u eigen digitale camera, laptop of smartphone mee naar de workshop. Wij garanderen in ieder geval dat u er ook weer mee naar huis zult gaan. ROUTE 3: Van verhaal tot poppentheater I Teatr Grodzki (Polen) I Workshop Teatr Grodzki is in 1999 opgericht in de Zuidpoolse stad Bielsko-Biala, die vlak bij de Tsjechische grens gelegen is. Het is een collectief van kunstenaars, pedagogen en culture ondernemers die door middel van artistieke activiteiten de levens van kwetsbare mensen van alle leeftijden in hun stad positief proberen te beïnvloeden. Aan hun artistieke werk koppelen ze economische activiteiten en zo nodig zelfs therapie. Ze maken theater, foto‟s en films, ontwerpen kleding, maar runnen ook een drukkerij en in de bergen buiten de stad een heus hotel voor en door mensen met een beperking. Eerst zullen theatermaakster/pedagoog Maria Schjebal en filmmaker Krzysztof Tusiewicz het huidige werk van Teatr Grodzki aan de hand van videobeelden illustreren. Ze zullen daarbij in het bijzonder ingaan op hun werkwijze bij het Artery project en hoe ze dat documenteren. Hoe communiceer je je eigen best practice met anderen? In het tweede deel van deze sessie workshop gaat u zelf aan de slag om met voorwerpen, poppen en animatietechnieken de kunst van visueel vertellen onder de knie te krijgen. Dit deel van de workshop zal door Krzysztof Tusiewicz gefilmd worden, voor hun achterban in Polen, maar ook voor de andere deelnemers aan het festival. U zult dus van tevoren toestemming moeten geven om gefilmd te mogen worden. Na een dag monteren zal deze korte filmimpressie tijdens de Dorpsplein Informatiemarkt op zaterdag te zien zijn als een voorbeeld van hoe je effectief een artistiek proces kunt documenteren.

8

ROUTE 4 – Bestaat uit 2 aparte, op elkaar volgende onderdelen van elk anderhalf uur gevolgd door de voorstelling ‘Als het Golft’. Eerste onderdeel van 13.00 – 15.00 uur: maak een keuze uit een van de 4 projecten: 1. Dans aan huis I Paloma Madrid (Zweden) I Locatievoorstelling De Zweeds-Chileense choreografe Paloma Madrid (1974) staat samen met toneelschrijfster en journaliste America Zavala aan het hoofd van het Bottkyrka Community Theatre, dat in een migrantenwijk van Stockholm gevestigd is. Hier ontwikkelde zij in 2008 en 2009 het concept voor ‘dans aan huis’ [Dans i lägenhet]. Hierbij creëerde Paloma met onervaren deelnemers originele dansen, die vervolgens bij de plaatselijke openbare bibliotheek net als een boek uitgeleend konden worden voor uitvoeringen bij mensen thuis. Paloma noemt haar werkwijze zelf “een voor iedere deelnemer op maat gemaakte zoektocht naar een nieuwe lichaamstaal”. Daarin gaat ze voorbij aan conventionele, reeds geaccepteerde danstechnieken en zoekt ze naar ‘contra-technieken’. Ze bedoelt daarmee bewegingen die weerstand bieden aan door de samenleving geaccepteerde (of opgelegde) bewegingsvormen, waarmee ons lichaam geïndoctrineerd is zich te uiten. Wat gebeurt er als we (mede door sekse en klasse bepaalde) esthetische, sociale, politieke en biologische aspecten van bewegen loslaten? De mogelijkheden en onmogelijkheden van ‘Dans aan huis’ heeft Paloma samen met een gemêleerde groep Rotterdammers in de week voor het festival onderzocht. Gedurende de eerste week van haar ‘artist-in-residency’, hebben deelnemers onder leiding van Paloma een nieuwe dans gecreëerd. Deze dans wordt tijdens de festivalweek bij mensen thuis uitgevoerd. Festivalbezoekers kunnen daarbij een kijkje gaan nemen. 2. Up the Ridge [‘Op de Rand’] I Appalshop (V.S.) I Film documentaire Up the Ridge is een televisiedocumentaire van ca. 55 minuten geproduceerd door Nick Szuberla en Amelia Kirby. In 1999 waren Szuberla en Kirby vrijwillige DJ‟s voor het enige hiphop radioprogramma in het Appalachen gebied van Kentucky. Zij ontvingen tot hun verbazing honderden brieven van gedetineerden die vanuit andere gevangenissen naar de vlakbij Whitesburg gelegen Wallens Ridgegevangenis waren overgeplaatst. Wallens Ridge was een splinternieuwe gevangenis die de werkgelegenheid in deze region moest opkrikken, omdat er door de gesloten kolenmijnen een enorme werkloosheid was ontstaan. De brieven maakten melding van grove schendingen van mensenrechten en racistische incidenten, zowel tussen bewakers en gedetineerden als tussen gevangenen onderling. Datzelfde jaar begonnen de makers met filmen en, door de lens van Wallens Ridge State Prison, krijgt de kijker een ontluisterend beeld van de Amerikaanse gevangenisindustrie en van de sociale impact van het gedwongen verplaatsen van honderdduizenden gevangenen met een cultureel diverse achtergrond uit de Amerikaanse binnensteden naar afgelegen plekken op het platteland. De film onderzoekt hoe concurrende politieke en commerciële belangen van het overheidsbeleid verstrengeld zijn met schendingen van mensenrechten en hoe die vervolgens het argeloze Whitesburg confronteren met culturele en raciale conflicten, soms met uiterst tragische gevolgen. Er liggen hier verbanden, zowel in de dagelijkse praktijk als in ideologie, tussen schendingen van mensenrechten in het Irakese Abu Ghraib en het lichamelijke en sexuele geweld in Amerikaanse gevangenissen. De film zal worden ingeleid door Jan Cohen-Cruz 3. Ervaringsworkshop I Theatergroep Debajehmujig (Canada) De inheemse theatergroep Debajehmujig uit het Canadese Manitoulin Island werkt zowel binnen haar eigen gemeenschap op het Wikwemikong reservaat als in nederzettingen op de meest afgelegen locaties in het uitgestrekte Noorden van Canada. In hun creatieve activiteiten gaan zij altijd uit van een inheemse kijk op de wereld en de natuur. In Rotterdam willen ze samen met u gaan onderzoeken hoe

9

dat perspectief en die bijzondere gevoeligheid voor de omgeving gestimuleerd worden in een grootstedelijke context in de buurt van Lokaal Cultureel Centrum de Larenkamp. 4. Pilbara I Big hART (Australië) I Presentatie en discussie Big hART´s Pilbara Project is gevestigd in Ieramugadu (Roebourne) in het Noord-Westen van West Australië. Sinds de blanken zich 150 jaar geleden in dit gebied vestigden, hebben de oorspronkelijke bewoners veel droevige gebeurtenissen en trauma´s gekend, hebben ze hun land en eigen manier van leven verloren en is hun cultuur en taal verzwakt. Aan de ene kant zijn de huidige inwoners van Roebourne gebroken, wantrouwend, moe en zijn veel van hun rechten ontnomen maar aan de andere kant zijn ze vindingrijk, getalenteerd, humorvol en sterk. Dit project is in zijn beginstadium en richt zich op het aanbieden van benodigde vaardigheden voor culturele leiders en jongeren in de gemeenschap waardoor er in de toekomst een grotere betrokkenheid met traditie en cultuur zal ontstaan. Dat zal in belangrijke mate het behouden van het culturele erfgoed van het land voor toekomstige generaties ondersteunen. Drie leden van de gemeenschap afkomstig uit twee generaties zullen, samen met Big hART deze workshop aanbieden over de ontwikkeling van dit nieuwe project en zullen ze ook de ambities voor de toekomst presenteren. 15.30 uur Als het Golft - Senioren Revue I Rotterdams Wijktheater (Nederland) I Voorstelling Ouderen worden een steeds grotere groep in de Nederlandse samenleving. Uit cijfers van het CBS blijkt dat in 2030 een kwart van de Nederlandse bevolking uit 65-plussers bestaat. De groep ouderen die haar vrije tijd nog actief wil deelnemen aan het maatschappelijke leven groeit. Mede vanuit die gedachte is het RWT 5 jaar geleden gestart met het maken van theatervoorstellingen voor en door senioren. Voor Als het Golft gingen we in gesprek met ouderen in Rotterdam om een beeld te krijgen wat deze groep mensen bezighoudt. Door middel van interviews en improvisaties werd het materiaal verzameld waarop de voorstelling werd gebaseerd. In Als het Golft komen thema‟s aan bod die dicht liggen bij de belevingswereld van senioren: het slechter worden van de gezondheid en de daarmee gepaard gaande beperkingen; het niet mee kunnen komen met de digitalisering van de samenleving; hun ervaringen als kind in de Tweede Wereld oorlog; herintreden in het werkende leven; de liefde; kleinkinderen; verschillen in sociale klasse; afscheid en verlies. Met inzet van de verschillende talenten van de spelers op het vlak van zingen, dansen, musiceren en toneelspelen, is een voorstelling ontstaan waarin de kracht van ouderen in volle omvang naar voren komt. Niet langer bang voor „wat anderen van je vinden’ durven ouderen hun eigen koers te varen, zelfspot te tonen, emoties toe te laten en openlijk uit te spreken wat jongeren nog niet eens durven zeggen. In Als het Golft zijn de ouderen het jongst van geest.

17.30 UUR DINER

AVONDPROGRAMMA 19.00 uur One Man Show I Chris McAlinden (Noord-Ierland) I Film en Live performance I Locatie: Theater Zuidplein De avond begint met een vertoning van de veel geprezen documentaire over het bijzonder krachtige, mediagenieke, maar ook controversiële Theatre of Witness [„theater van getuigen‟] project. Daaruit zijn twee theatervoorstellingen voortgekomen die door heel Noord Ierland hebben getoerd: We Carried Your 10

Secrets [„wij droegen jullie geheimen‟] en I Once Knew A Girl’ [„ik kende ooit een meisje‟], beiden geproduceerd door het Toneelhuis in de stad Derry. In beide shows kwamen voormalige republikeinse en loyalistische paramilitaire „terroristen‟, politie-agenten, en gewone mensen uit alle lagen van de bevolking bij elkaar om hun meest persoonlijke verhalen aan elkaar en het publiek te vertellen. Ze legden hun diepste geheimen op tafel, hun meest ontluisterende ervaringen en hun meest inspirerende momenten van hoop en verlossing, voor, tijdens en na het slopende conflict in hun verdeelde land. Vele van deze verhalen waren nog nooit eerder in het openbaar verteld, zelfs niet tussen boezemvrienden of gezinsleden onderling. Dit project was dan ook niet zonder risico voor de betrokkenen. Het publiek trok er overal in het land in drommen naartoe. Mensen van alle mogelijke geloofsovertuigingen en politieke perspectieven werden tot tranen geroerd - van droefenis én blijdschap wel te verstaan - bij het aanhoren van deze ontroerende, pijnlijke, maar vooral ook optimistische vertellingen. Na de vertoning van de documentaire zal Chris McAlinden, één van de oorspronkelijke deelnemers aan We Carried Your Secrets, vijf jaar na dato in een intieme one-man performance terugkijken op wat dit project voor hem heeft betekend. Chris is inmiddels een getraind acteur en bekwaamt zich momenteel in het filmmakerschap. Hij is de afgelopen jaren betrokken geweest bij straattheaterproducties en als begeleider bij een aantal zogenaamde „cross-community‟ artsprojecten waarin het verzoeningsproces centraal stond. 19.00 uur I’ll Have a Beautiful Life I Archa Theater (Tsjechië) I Film + nabespreking I Locatie: Montfort College Dit is een korte documentaire (30 minuten) van de Tsjech Pavel Koutecký die het maandenlange verblijf registreert van acteurs van het Praagse Archa theater in asielzoekerskamp Bělá pod Bezdězem, een voormalige Russische kazerne. De samenwerking tussen de professionele acteurs van Archa en de asielzoekers resulteerde in de voorstelling At 11:20 I Will Leave You! [„om tien voor half twaalf ga ik bij je weg‟]. Eén van de doelen van deze voorstelling is om de dagelijkse realiteit van asielzoekers toegankelijker te maken voor het grote publiek, dat in Tsjechië in ieder geval grote vooroordelen heeft ten aanzien van vluchtelingen. Tegen de achtergrond van voorbereidingen en repetities, maakte Pavel Koutecký prachtige portretten van diverse asielzoekers. Sommige van hen zijn inmiddels doorgestroomd naar de Allstar Refjúdží Band, die afgelopen woensdagavond op het ICAF te bewonderen waren. Het is een film over de zoektocht naar een thuis ver van huis en over de therapeutische kracht van artistieke expressie. Na afloop praat artistiek leider van Archa Theater en producent van de film, Ondrej Hrab, graag met u na over de film, maar ook over hoe zijn Archa Theater community arts in Tsjechië op de culturele agenda probeert te zetten. 20.30 uur It Should Be Me Up There! (World Première) I Glasgow Community Company Citizens Theatre (Schotland) I Voorstelling I Locatie: Theater Zuidplein U zult veel in dit verhaal herkennen, of misschien ook niet… “Het begon allemaal toen ik vanwege mijn drugsgebruik in aanraking kwam met justitie. Ik had twee opties: naar de gevangenis gaan of iets aan mijn verslaving te gaan doen. Dit is het verhaal van hoe ik in het theater belandde…” Midden in het hart van het Gorbalsgebied in Glasgow, waar ruïnes nog herinneren aan een tijd van economisch verval pal naast hypermoderne peperdure appartementencomplexen, staat een schouwburg die 133 jaar oud is. Het is een plek geworden waar mensen van alle rangen en standen zich thuis zijn gaan voelen en waar ze nieuwe uitdagingen durven aan te gaan. It Should Be Me Up There! [„Ik zou daar eigenlijk op het podium moeten staan‟] presenteert de persoonlijke reizen van doodgewone, alledaagse mensen. Sommigen hebben geworsteld met een alcohol- of drugsprobleem, met hun geestelijke gezondheid, of met langdurige werkeloosheid. In dit stuk 11

onderzoeken zij waarom ze het risico hebben aangedurfd om voor honderden toeschouwers op te treden en wat voor verschil dat heeft gemaakt in hun levens. Deze voorstelling is een lofzang op hun levensverhalen. Hij is openhartig, persoonlijk en een bevestiging dat alles mogelijk is, verteld in alle eerlijkheid en met de typische droge humor die typerend is voor mensen uit Glasgow. It Should Be Me Up There! is momenteel in ontwikkeling. Op www.icafrotterdam.com kunt u in periodieke blogs de komende weken dit creatieve proces op de voet volgen. 22.00 uur Late Night Podium

12

VRIJDAG 01 APRIL 2011 10.00 uur Seminar ‘De kracht van community arts' I Jan Cohen-Cruz (V.S) I Locatie: studio RWT Het thema 'kracht' loopt als een rode draad door het festival. Het onderwerp komt met name aan bod tijdens dit dagelijkse seminar onder leiding van professor Jan Cohen-Cruz, een internationaal erkende autoriteit op ons vakgebied. Met het programma van het festival als concreet referentiekader reflecteren deelnemers aan dit seminar op wat de kracht van community art op verschillende plekken in de wereld zoal kan betekenen, hoe dat van context tot context en van kunstvorm tot kunstvorm kan verschillen. Hoe belangrijk is artistieke zeggingskracht? hoe groot is de macht van kunst om maatschappelijke veranderingen teweeg te brengen? Wat zijn de consequenties als je dat krachtenveld binnentreedt? Dat zijn sommige van de vragen die Jan Cohen-Cruz samen met speciaal geselecteerde deelnemers aan dit verdiepende, meerdaagse gesprek gaat onderzoeken. N.B.: het seminar is slechts toegankelijk voor maximaal 30 mensen per dag, omdat het onmogelijk is met meer (en iedere dag wisselende) mensen een goed gesprek te voeren. Wij werken samen met Community Art Lab-XL - om de discussies ook als toehoorder te kunnen volgen en vragen van buitenaf het gesprek binnen te brengen. 11.00 uur Dorpsplein / Informatiemarkt I Locatie: Theater Zuidplein Dagelijks vanaf 11.00 uur en doorlopend tot de lunch transformeren we de wandelgangen van Theater Zuidplein in een bruisend dorpsplein. Hier zijn installaties, exposities, kleinschalige performances, marktkraampjes waar u documentatie van organisaties of bijzondere projecten kunt bekijken (of zelf presenteren), er zijn producten te koop, te ruilen, of gratis mee te nemen, en in afzonderlijke rustigere ruimtes kunt u het gesprek aan met iedere dag wisselende organisaties die hebben aangegeven zich op het festival te willen presenteren. Vandaag staan daarin o.a. het CAL-XL en EMPAF centraal. 11.00 uur De Morgen Murga I Gerardo Salinas (België) I Locatie: Theater Zuidplein Iedere ochtend tussen 11 en 12 nodigt Gerardo Salinas u uit om samen met hem de mogelijkheden van de Murga uit te proberen. Elders op onze website kunt u via onze zoekfunctie meer te weten komen over deze dynamische, laagdrempelige multidisciplinaire volkskunstvorm die vanuit Argentinië naar Europa is komen overwaaien. Gerardo is van plan om tijdens het festival samen met een groep enthousiastelingen ter plekke een Murgaparade te creëren waarmee we op zondagmiddag het festival willen afsluiten. 12.00 uur Lunch I Locatie: Theater Zuidplein 13.00 uur Start I VERSCHILLENDE ROUTES I diverse locaties ROUTE 1: Maak een boek in een dag (of twee!) I Kevin Ryan (Engeland) I Workshop Doe mee met Charnwood Arts aan deze vrolijke, dynamische workshop waarin u meewerkt aan de totstandkoming van een kunstzinnig ontworpen, op het net aanwezige, volledig downloadbare publicatie. Het gezamenlijke werk van de workshopdeelnemers is er voor het einde van het festival in terug te vinden! In deze workshop werken we met technieken die mensen aan het schrijven, tekenen, samenwerken, zingen, bewegen, fotograferen en praten brengen. En aan het leegmaken van hun zakken, maar dan wel op een zinvolle manier (omdat er voor het boek bruikbare objecten in kunnen zitten). En u bent het toch ook met ons eens dat een volle, open geest belangrijker is dan een gevulde bankrekening? Durft u de uitdaging aan?!! Breng gerust u eigen digitale camera, laptop of smartphone mee naar de workshop. Wij garanderen in ieder geval dat u er ook weer mee naar huis zult gaan. 13

ROUTE 2: Beeldend Kunstprogramma I Soft Touch, Ambrosias Tafel & Villa Zebra (Engeland, België & Nederland) U gaat op excursie naar de Kop van Zuid en wel naar Villa Zebra, een beeldende kunsthal voor kinderen met ateliers en expositieruimtes. Artistiek directeur Fred Wartna zal u rondleiden en u mee nemen op een wandeltocht langs de buurtportretten, muurschilderingen in de openbare ruimte die Villa Zebra met jongeren in de omliggende wijk heeft gemaakt. Tijdens die wandeling komt u ook het mobiele atelier van Soft Touch Arts uit Leicester, Engeland tegen. Soft Touch bestaat al 25 jaar en werkt vooral met jonge mensen in achterstandssituaties. De mobiele studio, die de afgelopen dagen in de buurt rondom Villa Zebra operationeel is geweest, is onderdeel van het „Mash Up‟ project, een initiatief waarmee Soft Touch een kunstzinnig alternatief biedt op locaties waar hangjongeren zich op vrijdag- en zaterdagavonden „indrinken‟ of a-sociaal gedragen. In de studio, een omgebouwde bestelbus, kunnen ze videoclips of muziek opnemen, foto‟s maken en printen en zelfs artistiek nagellakken. In Leicester is dit laagdrempelige community artsinitiatief een groot succes geweest. Terug in Villa Zebra wordt u ontvangen door Ambrosias Tafel, die u meeneemt op een retrospectieve tour langs hun meest spraakmakende projecten in Gent sinds 2005. Ambrosias tafel is een groep die werkt rond media, solidariteit en emancipatie. De digitale revolutie heeft er voor gezorgd dat iedereen zijn eigen verhaal kan filmen en uitzenden. Als mensen zich vanuit hun sterkte die media toe-eigenen, draagt dat bij tot hun zelfbewustzijn. Anderzijds versterkt het samen in wijken werken rond wijk-tv de dialoog tussen buurtbewoners en hun onderlinge solidariteit. In een afsluitend forum wil Ambrosias tafel samen met Villa Zebra, Soft
 Touch en met u onderzoeken welke nieuwe perspectieven en actievormen door die nieuwe digitale media en het internet ontstaan op het vlak van community art, en of we eventueel een aanzet zouden kunnen geven tot het opzetten van een internationaal netwerk van organisaties die werken rond community art en digitale media. ROUTE 3: Wereldwijde Virtuele Theater Carrousel: WVTC I Sering, Pregones, Arena y Esteras, Tswelopele (België, V.S., Peru, Zuid-Afrika) I Workshop Workshop verzorgd in levende lijve door Mia Grijp (Sering) en Rosalba Rolón (Pregones) en virtueel door Arturo Mejia (Arena y Esteras) en Oupa Malatjie (Tswelopele). De initiatiefnemers van de Wereldwijde Virtuele Theater Carrousel (WVTC) hebben elkaar tijdens eerdere edities van ICAF ontmoet. Zij besloten de bewondering en de nieuwsgierigheid die ze voor elkaars werk voelden om te zetten in een concreet, langlopend project, waarbij ze wegens gebrek aan financiële mogelijkheden, maar ook vanwege de creatieve uitdagingen, daarbij het internet in te zetten. Zo ontstond de WVTC: een netwerk van artistieke organisaties die via internet, film en multimedia nieuwe ideeën en creatieve projecten uitwisselen, ontwikkelen en toepassen. De Carrousel wordt momenteel geleid door een kerngroep bestaande uit vier sociaal-artistieke gezelschappen: Sering vzw in Antwerpen, België; Tswelopele Performing Artists in Tembisa township, Gautengprovincie, Zuid Afrika; Arena y Esteras in Villa El Salvador, Lima, Peru; Teatro Pregones in The Bronx, New York, Verenigde Staten. De Carrousel beschikt over een virtueel kantoor, ontwikkeld als een open-source webportaal met een gemeenschappelijke digitale server. De Carrousel leden wisselen er bestanden uit, laten aan projecten gelinkte berichten achter en verslaggeving over de evolutie van reeds gestarte projecten. Zo ontstaan scènes over thema‟s als liefde op je oude dag, die op iedere locatie weer een andere invulling krijgen en voort borduren op wat er elders reeds is gemaakt. In deze interactieve workshop laten Mia Grijp en Rosalba Rolón de vrijwel onuitputtelijke mogelijkheden van de carrousel zien en tonen een aantal voorbeelden van resultaten die er inmiddels al uit voortgekomen zijn. Tijdens deze workshop creëren ze ter plekke op basis van eerder gemaakte scènes, die in Antwerpen, the Bronx, Lima en Zuid-Afrika door buurtbewoners zijn gevoed, samen met ICAF deelnemers nieuw materiaal. Rond 16 uur wordt er rechtstreeks contact gemaakt met de WVTC partners in Lima en ZuidAfrika en wordt de in Rotterdam gemaakte scène aan hen getoond. 14

ROUTE 4: Bestaat uit 2 aparte, op elkaar volgende onderdelen van elk anderhalf uur gevolgd door ‘Namatjira’. Eerste onderdeel van 13.00 – 15.00 uur: maak een keuze uit een van de 5 projecten: 1. AllAboutUs I Anna Spohr (Nederland) I workshop AllAboutUs FilmFactory geeft jonge mensen een camera in de hand en begeleidt ze bij het maken van hun eerste documentaire. Dit leidt tot authentieke films over hun directe leefomgeving en cultuur zonder lip-likkende-blonde-stoten die zogenaamd de “jonge geest van een omroep“ vertegenwoordigen! AllAboutUs FilmFactory wil een antithese zijn in deze door commercie en manipulatie gedomineerde media-cultuur en een initiërende vonk zijn voor jongeren om zich het medium TV toe te eigenen, het op te eisen en voor hun eigen doelgroep te gebruiken. Oprichtster Anna Spohr maakt dit jaar ruim 10 jaar met jongeren documentaires en schrijft momenteel een boek over haar methodiek. In deze workshop laat ze u al doende zien en meemaken hoe zij te werk gaat. 2. Achter gesloten deuren I Glasgow Citizens Theatre (Schotland) I Workshop Elly Goodman en Neil Packham van het Citizens Theatre, Glasgow, verzorgen een praktische drama workshop gebaseerd op hun eigen werkmethodes, die ze in de loop van vele jaren hebben ontwikkeld. Ze verschaffen een kijkje in hoe zij verschillende doelgroepen benaderen, die variëren van herstellende verslaafden en langdurig werklozen tot mensen in daklozenopvang en gevangenissen. Het merendeel van hun werk doen ze met mensen die nog nooit eerder met theater in aanraking kwamen. In deze workshop praten ze over wat hun werk met de deelnemers doet, laten ze zien wat voor stijlen ze hanteren en proberen ze een aantal technieken met u uit. 3. Community Art als vredesstichter in Noord-Ierland? I Matt Jennings (Noord-Ierland) I Seminar Matt Jennings is muzikant en universitair docent aan de Edge Hill University in Engeland. Oorspronkelijk afkomstig uit Australië werkt hij sinds 1997 in dit woelige deel van het Britse koninkrijk, of Ierland zo u wilt. Hij is zelf als faciliterend kunstenaar actief geweest in diverse community artsprojecten en is daar vervolgens ook op academisch niveau op gaan reflecteren. Hij heeft daardoor een goed overzicht gekregen van wat er op community artsgebied allemaal gedaan is sinds de Goede Vrijdag Vredesakkoorden van 1998. Met name is er veel subsidiegeld van de EU gestoken in allerlei kunstzinnige vredesinitiatieven die het verzoeningsproces tussen Katholieken en Protestanten, Republikeinen en Loyalisten moesten versterken. Nu echter de subsidiekraan weer dichtgedraaid is nemen de gewelddadige incidenten weer aanmerkelijk toe. In deze rijkelijk met videobeelden gelardeerde presentatie neemt Matt Jennings u mee langs een aantal dilemma‟s waar de community arts sector in Noord-Ierland de afgelopen twaalf jaar mee te maken heeft gehad. Sommige projecten ondersteunden en andere daagden juist de politieke structuren van de staat uit, altijd zonder dwang of geweld. Community arts in Noord-Ierland navigeerde tussen de structuren en spanningen door, zonder zich onkritisch aan de staat te conformeren of compromissen uit de weg te gaan. Noord-Ierland biedt talloze fascinerende voorbeelden van de kracht van community arts en legt hele andere accenten op zaken als sociale cohesie, actief burgerschap en leefbaarheid dan wij ons in de lage landen kunnen voorstellen. In Noord-Ierland is angst, verwaarlozing en geweld nooit ver weg, maar Matt Jennings toont in dit seminar aan dat de Noord-Ierse community art er met vallen en opstaan in geslaagd is daar hoop, tolerantie en nieuwe mogelijkheden tegenover te stellen. 4. Circ/Us I Ron Bunzl (Uruguay, Nederland) I Film + debat Ron Bunzl is de vleesgeworden cosmopoliet. Geboren in Montevideo genoot hij een opleiding als beeldend kunstenaar en speelde hij muziek in New York en Boston, Massachussetts. Midden jaren '70 verhuisde hij naar Italië en in1985 kwam hij vandaar naar Nederland. Gedurende 15 jaar was hij artistiek leider van het internationaal vermaarde interdisciplinaire danstheater gezelschap Cloud Chamber. Vanaf 2000 onderzoekt hij de kracht van verhalen en maakt voorstellingen met jongeren en 15

amateurs. Uit die speurtocht werd Voices of the City geboren, een organisatie waarmee hij vanaf 2005 ook het community artsterrein is gaan ontdekken. In 2010 maakte hij CIRC/US ['de cirkel van ons'] een community circusproject met, voor en door mensen van diverse culturen en leeftijden uit Amsterdam Noord. Dat bijzondere project was geworteld in het verlangen om magie en de kracht van artistieke creatie met elkaar te delen om inspiratie, empowerment en transformatie teweeg te brengen. Aan de hand van een professionele videodocumentaire nodigt Ron Bunzl u uit samen met hem dit project te analyseren en de mogelijkheden te onderzoeken hoe dit concept ook op andere plekken door te ontwikkelen. Hij is daarvoor al op verkenning geweest in Istanbul en Marseille. 5 Grootschalig buurttheater I Philip Parr (Engeland) I Workshop Philip Parr is artistiek leider van Parrabbola, een community theatre organisatie die grote gemeenschapsprojecten uitvoert in dorpen en wijken in Groot Brittannië en daarbuiten. Phillip is van huis uit musicus en operaregisseur, maar heeft in de loop der jaren een enorme liefde ontwikkeld voor het werken met gewone mensen. Met Parrabbola werkt hij momenteel aan een toneelstuk met een grote groep bewoners van de Londense voorstad Rickmansworth aan de geschiedenis van hun gemeenschap, aan een community opera in Liverpool en een locatietheater/theatrale wandelroute in Birmingham. In deze workshop krijgt u een praktische interactieve introductie in hoe Parrabbola in gemeenschappen aan de slag gaat. Wat is het uitgangspunt? Hoe worden artistieke en organisatorische keuzes gemaakt? Wie mag er mee doen? Wat komt er uit? U zult ook zien hoe we onze gemeenschapsrelaties opbouwen en onderhouden, hoe we te weten komen wat deelnemers belangrijk vinden en hoe ze naar hun omgeving kijken, en hoe we partnerschappen aangaan met andere sectoren. Samen met u gaan we door het complete proces heen met illustratie uit sommige van onze huidige projecten. We demonstreren ons werk, maar door u in de positieve te plaatsen van de verschillende soorten partners waar wij mee werken (subsidiënt, onderzoeker, schrijver, bewoner, kunstenaar, en wijkregisseur), krijgt u ook een eerstehands ervaring mee. 15.30 uur Namatjira I Big hART (Australië) I Voorstelling + discussie Aan het begin van de 20e eeuw, toen de Aranda bevolking uit de woestijn trok was de eerste vreemde taal die zij hoorden niet het Engels maar Duits. Een van deze inheemse mensen was de beroemde Australische kunstenaar Albert Namatjira, die als tweejarig jongetje op een Lutherse missiepost voor het eerst blanke mensen ontmoette. Hij stierf in 1959. In zijn levensverhaal zien we heel scherp de diepe wonden die de heftige cultuurverschillen tussen inheemse en niet-inheemse mensen in Australië heeft geslagen. Namatjira werd een begrip: dankzij zijn schilderijen werd hij één van de eerste inheemse mensen die het Australisch staatsburgerschap ontving en werd hij het gezicht van zijn volk. En toch stierf hij als een gebroken man, nadat hij ten onrechte was gevangen gezet. Zijn leven is het onderwerp van een recent, ambitieus Big hART project dat uitmondde in een spraakmakende theatervoorstelling, die nog geen twee maanden geleden in Sydney furore maakte. Zijn verhaal werd op het toneel verteld met behulp van zijn familieleden, die zelf ook inmiddels erkende kunstenaars zijn. De voorstelling is inmiddels genomineerd voor acht prestigieuze theaterprijzen, inclusief die voor beste regie, beste acteur en best lichtontwerp. Maar de spelers en makers koesteren de bescheiden oorsprong van het project, in een kleine gemeenschap midden in de Australische woestijn. Ze ambiëren er tegelijkertijd onverbloemd mee om het regeringsbeleid ten aanzien van verdwijnende inheemse talen en culturen te beïnvloeden In de workshop worden sommige scènes uit de voorstelling live door acteur Derek Lynch gespeeld, aangevuld met opnames van een documentaire over het project. De makers gaan in op het delicate proces in de gemeenschap en de culturele complexiteiten die dit soort projecten met zich meebrengen, zeker ten aanzien van zaken als representatie en ethische verplichtingen naar de gemeenschap die de inspiratie en het bronmateriaal leveren. Big hART nodigt u van harte uit met hen het debat aan te gaan over nut en noodzaak van dit soort projecten. Eén van de doelen is o.a. de economische mogelijkheden 16

voor inheemse kunstenaars te vergroten, bijvoorbeeld door internationale reisvoorstellingen te verbinden met de promotie van inheemse kunstencentra in Australië. Zo kan tevens het argument versterkt worden dat overheidssteun voor inheemse kunstenaars en creatieve gemeenschappen wel degelijk de moeite waard is. SPECIAAL PROGRAMMA 15.30 uur Kunst en Cultuur Filmfestival I Movisie (Nederland) I Prijsuitreiking Movisie doet aan kennisoverdracht en kennisontwikkeling en neemt daarbij de locale context als uitgangspunt. Kennis ontwikkelen doet Movisie bijvoorbeeld door professionals met elkaar in contact te brengen en ze actief kennis en ervaringen te laten delen. Daarmee stroomt bestaande kennis beter door en ontstaan nieuwe ideeën en oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen. We zetten hierbij werkmethodes in zoals kennisuitwisselingbijeenkomsten, digitale hulpmiddelen als websites en nieuwsbrieven en een scala aan netwerkactiviteiten. In 2009 nam Movisie het initiatief voor het eerste Kunst en Cultuur voor je Wijk Festival. De tweede editie organiseert MOVISIE in 2010/2011 in samenwerking met ICAF. De online filmpjes laten zien hoe culturele interventies een positieve impuls kunnen geven aan de sociale cohesie in een wijk. De filmpjes van de beste projecten in binnen- en buitenland worden beloond met een prijs, die vanmiddag wordt uitgereikt. Tot 1 februari 2011 konden deelnemers een filmpje insturen van succesvolle projecten waarbij kunst en/of cultuur hebben bijgedragen aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken in de wijk. Het videomateriaal voor Kunst en Cultuur voor je Wijk filmfestival is verzameld op twee hoofdcategorieën die in de prijzen kunnen vallen:  Video‟s die een goed beeld geven van een kunst en cultuurproject dat een bijdrage heeft geleverd aan de leefbaarheid en de sociale samenhang in een buurt.  Video‟s die het product zijn van een kunst en cultuurproject in een wijk. Een vakjury heeft een voorselectie gemaakt van de mooiste inzendingen uit de twee hoofdcategorieën die meedingen voor de prijs. Van 22 februari tot en met 25 maart 2011 konden mensen op de speciale website stemmen op het beste Kunst en Cultuur voor je Wijk-filmpje. De genomineerde filmpjes zijn vanmiddag te zien en de vakjury zal haar keuze toelichten. De beste video‟s van de twee hoofdcategorieën winnen € 1000,-. Van beide categorieën worden ook twee publieksprijzen uitgereikt van € 500,-. 17.30 UUR DINER AVONDPROGRAMMA 19.00 uur DESTINO: een hedendaags dansverhaal & TELET I Dance United (Engeland/ Ethiopië) I Film + dansvoorstelling I Locatie: Theater Zuidplein Deze bijzondere ICAF avond bestaat uit twee delen: een vertoning van de film DESTINO, gevolgd door een live dansoptreden van de Ethiopiër Junaid Jemal Sendi, over wiens leven de film gaat. DESTINO is op locatie gefilmd in Londen en Addis Ababa en registreert de ontwikkeling van een community dansproject met straatjongeren dat uitmondt in de bijzondere samenwerking tussen Dance United en Sadler‟s Wells danstheater in maart 2009 en de terugkeer van de dansers daarna in Addis Ababa. De film gaat over de uitzonderlijke reis die Junaid Jemal Sendi en zijn vriend Addisu Demissie de afgelopen jaren hebben afgelegd. Deze voerde van de straten van Addis Ababa tot het meest prestigieuze danspodium in de wereld, dat van Sadler‟s Wells. In dat theater dansten zij in een productie met nieuw werk van choreografen Russell Maliphant en Hofesh Shechter. De voorstelling werd door de Londense pers geprezen als het meest ambitieuze community dansproject ooit.

17

In DESTINO krijgt de kijker een kijkje achter de schermen: scènes uit de voorbereidingen, repetities en de voorstelling zelf lopen naadloos in elkaar over en worden afgewisseld met fascinerende inzichten in de kracht en de betekenis van moderne dans voor mensen van alle leeftijden, culturen, rangen en standen. Na de film stapt hoofdrolspeler Junaid Jemal Sendi als het ware uit het scherm het podium op en danst hij in levende lijve voor u de solo versie van de door hem gemaakte voorstelling TELET. Een Telet is een traditionele Ethiopische hoofddoek die naar gelang de kleur en gelegenheid een verschillende betekenis krijgt: geluk tijdens een bruiloft of bedroefenis tijdens een begrafenis en andere gevoelens die bij culturele evenementen of religieuze rituelen horen. Junaid maakte de choreografie in eerste instantie voor twee dansers. Vanavond danst hij alleen, op muziek van de Ethiopische componist Tewelde Berhan. 19.00 uur Cyprus: Echoes Across the Divide I Adam Sèbire (Australië) I Documentaire I Locatie: Montfort College Nicosia: de grootste verdeelde hoofdstad ter wereld. Turkse en Griekse Cyprioten bereiden zich voor om het niemandsland tussen de twee bevolkingsgroepen te overbruggen met een onvoorstelbare muzikale voorstelling, die vanaf de daken van deze oude Venetiaanse stad opgevoerd zal worden. Door de ogen van de spelers en zangers zien we wat het betekent om in een eiland op te groeien dat verdeeld is door angst, haat, prikkeldraad en mijnenvelden. De compositie Long Distance Call [„oproep over lange afstand‟] van de jonge Nederlandse componist Merlijn Twaalfhoven brengt musici samen van beide kanten van de door de Verenigde Naties bewaakte bufferzone – ook wel „groene linie‟ genoemd – totdat de politieke realiteit de grote finale van dit unieke project ruw verstoort… 20.30 uur Global Savages [‘wereldse wilden’] I Theatergroep Debajehmujig (Canada) I Voorstelling I Locatie: Theater Zuidplein Debajehmujig is het eerste en enige theatergezelschap in Canada dat (nog steeds) gevestigd is in een indianenreservaat op het enige stuk grond dat nooit door westerse kolonisten is veroverd. Het gezelschap maakt bijzonder en authentiek werk, waarmee ze een brug wil slaan tussen verschillende culturen, generaties en grondgebieden. De voorstelling Global Savages [„wereldse wilden‟] is het verhaal van Giiizhigo Kwe (Vrouw van de Lucht) en drie van haar zonen - Debajehmud (Verhalenverteller), Maudjeekawis (verslaglegger) and Chibiabos (Muzikant) – die samen 18.000 jaar over Schildpad Eiland hebben gereisd. Hun vader was de Westenwind, en met hun lichamen omvatten ze de geschiedenis van de Anishinaabeg. Ze reizen licht – hun jassen en vachten zijn nauwelijks veranderd gedurende de duizenden jaren. Ze reizen te voet, en trekken een eenvoudig frame mee met daarop een paar van hun bezittingen – een theepot, medicijnen voor de gezondheid, ceremoniën, bescherming en een aantal voorwerpen om te verhandelen. Het reisgezelschap is continu op zoek naar drie dingen: naar vers drinkwater; naar mensen die willen luisteren naar hun verhalen; en naar Pukawiss (danser), de vierde zoon van Giiizhigo Kwe, die jaren geleden door zijn drie broers verbannen is. Voor hun zoektocht hebben ze goede raad van een ouderling gekregen. Zijn advies was om in ieder dorp naar het centrum te gaan waar een grote fontein in het midden hen van vers drinkwater zou voorzien. Tegelijkertijd zou het centrum hen een veilige verzamelplaats bieden om hun verhalen aan de mensen te vertellen. En tot slot zou hun broer Pukawiss ook wel eens water nodig kunnen hebben en bestaat dus de kans dat ze hem bij een van deze fonteinen vinden. Ze vervolgen hun reis en vertellen overal hun verhalen (die een reactie op hun ervaringen in de wereld zijn en de ontmoetingen die ze onderweg hebben). Ze zijn een zachtaardige, vrijgevige en een vrolijke

18

groep, behalve dan dat er zo nu en dan tussen de broers wat rivaliteit ontstaat. Maar dat is natuurlijk te verwachten van een familie die al enkele duizenden jaren met elkaar op reis is. 22.00 uur Late Night Podium

19

ZATERDAG 02 APRIL 2011 10.00 uur Seminar ‘de kracht van community arts' I Jan Cohen-Cruz (V.S.) I Locatie: studio RWT Het thema "kracht” loopt als een rode draad door het festival. Het onderwerp komt met name aan bod tijdens dit dagelijkse seminar onder leiding van professor Jan Cohen-Cruz, een internationaal erkende autoriteit op ons vakgebied. Met het programma van het festival als concreet referentiekader reflecteren deelnemers aan dit seminar op wat de kracht van community art op verschillende plekken in de wereld zoal kan betekenen, hoe dat van context tot context en van kunstvorm tot kunstvorm kan verschillen. Hoe belangrijk is artistieke zeggingskracht? hoe groot is de macht van kunst om maatschappelijke veranderingen teweeg te brengen? Wat zijn de consequenties als je dat krachtenveld binnentreedt? Dat zijn sommige van de vragen die Jan Cohen-Cruz samen met speciaal geselecteerde deelnemers aan dit verdiepende, meerdaagse gesprek gaat onderzoeken. N.B.: het seminar is slechts toegankelijk voor maximaal 30 mensen per dag, omdat het onmogelijk is met meer (en iedere dag wisselende) mensen een goed gesprek te voeren. Wij werken samen met Community Art Lab-XL - om de discussies ook als toehoorder te kunnen volgen en vragen van buitenaf het gesprek binnen te brengen. 11.00 uur Dorpsplein / Informatiemarkt I Locatie: Theater Zuidplein Dagelijks vanaf 11.00 uur en doorlopend tot de lunch transformeren we de wandelgangen van Theater Zuidplein in een bruisend dorpsplein. Hier zijn installaties, exposities, kleinschalige performances, marktkraampjes waar u documentatie van organisaties of bijzondere projecten kunt bekijken (of zelf presenteren), er zijn producten te koop, te ruilen, of gratis mee te nemen, en in afzonderlijke rustigere ruimtes kunt u het gesprek aan met iedere dag wisselende organisaties die hebben aangegeven zich op het festival te willen presenteren. Vandaag zullen o.a. de films uit de Film Explosie en van de Teatr Grodzki workshop worden vertoond. Grodzki praat ook graag met u door over hun ervaringen met Europese samenwerkingssubsidies zoals Gruntvig. En Kevin Ryan presenteert zijn 'Boek in een dag (of twee)'

11.00 uur De Morgen Murga I Gerardo Salinas (België) I Locatie: Theater Zuidplein Iedere ochtend tussen 11 en 12 nodigt Gerardo Salinas u uit om samen met hem de mogelijkheden van de Murga uit te proberen. Elders op onze website kunt u via onze zoekfunctie meer te weten komen over deze dynamische, laagdrempelige multidisciplinaire volkskunstvorm die vanuit Argentinië naar Europa is komen overwaaien. Gerardo is van plan om tijdens het festival samen met een groep enthousiastelingen ter plekke een Murgaparade te creëren waarmee we op zondagmiddag het festival willen afsluiten. 12.00 uur Lunch I Locatie: Theater Zuidplein

13.00 uur Start I VERSCHILLENDE ROUTES I diverse locaties ROUTE 1: Community Theatre / Art in Argentinië I Edith Scher (Argentinië) I Workshop In deze workshop, neemt Edith Scher u eerst mee langs de turbulente geschiedenis van wijktheater in Argentinië, die haar wortels heeft in de jaren ‟50 en vandaag de dag in een groot landelijk netwerk georganiseerd is. Ook onderhoudt de Argentijnse community theatersector nauwe contacten met collega-groepen elders in Latijns Amerika. Na deze informele cultuurgeschiedenis, waarin haar eigen in de wijk Villa Crespo gevestigde groep Matemurga ook een vooraanstaande rol speelt, gaat u met zijn allen aan de slag om een gezamenlijke scène te maken. Daarin maakt Edith Scher gebruik van muziek en drama en van vormen als buurtkoren en toneel, die op Argentijns wijkniveau veelvuldig worden ingezet om nieuw werk te creëren. Natuurlijk ontbreken ook de accordeon en de gitaar niet in deze interactieve, muzikale ontmoeting, waarin in ieder geval ook naar hartenlust gezongen kan worden. 20

ROUTE 2: Wereldwijde Virtuele Theater Carrousel: WVTC I Sering, Pregones, Arena y Esteras, Tswelopele (België, V.S., Peru, Zuid-Afrika) I Workshop Workshop verzorgd in levende lijve door Mia Grijp (Sering) en Rosalba Rolón (Pregones) en virtueel door Arturo Mejia (Arena y Esteras) en Oupa Malatjie (Tswelopele). 13.30 uur tot 17 uur. De initiatiefnemers van de Wereldwijde Virtuele Theater Carrousel (WVTC) hebben elkaar tijdens eerdere edities van ICAF ontmoet. Zij besloten de bewondering en de nieuwsgierigheid die ze voor elkaars werk voelden om te zetten in een concreet, langlopend project, waarbij ze wegens gebrek aan financiële mogelijkheden, maar ook vanwege de creatieve uitdagingen, daarbij het internet in te zetten. Zo ontstond de WVTC: een netwerk van artistieke organisaties die via internet, film en multimedia nieuwe ideeën en creatieve projecten uitwisselen, ontwikkelen en toepassen. De Carrousel wordt momenteel geleid door een kerngroep bestaande uit vier sociaal-artistieke gezelschappen: Sering vzw in Antwerpen, België; Tswelopele Performing Artists in Tembisa township, Gautengprovincie, Zuid Afrika; Arena y Esteras in Villa El Salvador, Lima, Peru; Teatro Pregones in The Bronx, New York, Verenigde Staten. De Carrousel beschikt over een virtueel kantoor, ontwikkeld als een open-source webportaal met een gemeenschappelijke digitale server. De Carrousel leden wisselen er bestanden uit, laten aan projecten gelinkte berichten achter en verslaggeving over de evolutie van reeds gestarte projecten. Zo ontstaan scènes over thema‟s als liefde op je oude dag, die op ieder locatie weer een andere invulling krijgen en voort borduren op wat er elders reeds is gemaakt. In deze interactieve workshop laten Mia Grijp en Rosalba Rolón de vrijwel onuitputtelijke mogelijkheden van de carrousel zien en tonen een aantal voorbeelden van resultaten die er inmiddels al uit voortgekomen zijn. Tijdens deze workshop creëren ze ter plekke op basis van eerder gemaakte scènes, die in Antwerpen, the Bronx, Lima en Zuid-Afrika door buurtbewoners zijn gevoed, samen met ICAF deelnemers nieuw materiaal. Rond 16 uur wordt er rechtstreeks contact gemaakt met de WVTC partners in Lima en ZuidAfrika en wordt de in Rotterdam gemaakte scène aan hen getoond. ROUTE 3: Big hART (Australië) I Northcott Narratives Project: casus I Presentatie en discussie Het Nortcott Narratives Project richtte zich op het vraagstuk van sociale huurwoningen en de getraumatiseerde gemeenschap in Surry Hills, in Sydney. Het Northcott gebied bestaat uit verschillende flatgebouwen met veel hulpbehoevende huurders. Toen Big hART werd gevraagd om in dit gebied een kunstproject te komen ontwikkelen, was de gemeenschap getraumatiseerd door een serie moorden en zelfmoorden. Het was een gevaarlijke, deprimerende buurt om te wonen en haalde door allerlei gewelddadige incidenten regelmatig het avondnieuws. Binnen het project werd onder meer samengewerkt met de politie van de provincie New South Wales en het provinciale departement van huisvesting. Big hART ging een langdurige relatie aan met de mensen uit de buurt. Daaruit ontstonden dagelijkse creatieve activiteiten waaruit uiteindelijk een aantal krachtige kunstproducten voortkwamen: van muziekjams en de fototentoonstelling “Huurder voor Huurder” tot de televisiedocumentaire „900 Buren‟. Samen met buurtbewoners maakte Big hART ook de groots opgezette en op alle dagen uitverkochte locatietheaterproductie „Stickybricks‟ [„plakkerige bakstenen‟] dat opgevoerd werd op de parkeerplaats van een van de Northcott flatgebouwen tijdens het Sydney Festival in 2006. Het werd dé hit van dit vermaarde internationale evenement. Deze middag verkent u samen met de makers het Northcott Narratives project aan de hand van de televisiedocumentaire „900 Buren‟, die zonder twijfel allerlei vragen over de „power‟, de artisticiteit en de ethiek van kunst op dit soort heftige locaties zullen oproepen. En over de noodzaak om met community art de mainstream binnen te treden.

21

ROUTE 4: Bestaat uit 2 aparte, op elkaar volgende onderdelen van elk anderhalf uur gevolgd door ‘Hooyo Ma’aan’. Eerste onderdeel van 13.00 – 15.00 uur: maak een keuze uit een van de 6 projecten: 1. Dans aan Huis I Paloma Madrid (Zweden) I Locatievoorstelling De Zweeds-Chileense choreografe Paloma Madrid (1974) staat samen met toneelschrijfster en journaliste America Zavala aan het hoofd van het Bottkyrka Community Theatre, dat in een migrantenwijk van Stockholm gevestigd is. Hier ontwikkelde zij in 2008 en 2009 het concept voor „dans aan huis‟ [Dans i lägenhet]. Hierbij creëerde Paloma met onervaren deelnemers originele dansen, die vervolgens bij de plaatselijke openbare bibliotheek net als een boek uitgeleend konden worden voor uitvoeringen bij mensen thuis. Paloma noemt haar werkwijze zelf “een voor iedere deelnemer op maat gemaakte zoektocht naar een nieuwe lichaamstaal”. Daarin gaat ze voorbij aan conventionele, reeds geaccepteerde danstechnieken en zoekt ze naar „contra-technieken‟. Ze bedoelt daarmee bewegingen die weerstand bieden aan door de samenleving geaccepteerde (of opgelegde) bewegingsvormen, waarmee ons lichaam geïndoctrineerd is zich te uiten. Wat gebeurt er als we (mede door sekse en klasse bepaalde) esthetische, sociale, politieke en biologische aspecten van bewegen loslaten? De mogelijkheden en onmogelijkheden van „Dans aan huis‟ heeft Paloma samen met een gemêleerde groep Rotterdammers in de week voor het festival onderzocht. Gedurende de eerste week van haar ‘artist-in-residency’, hebben deelnemers onder leiding van Paloma een nieuw dans gecreëerd. Deze dans wordt tijdens de festivalweek bij mensen thuis uitgevoerd. Festivalbezoekers kunnen daarbij een kijkje gaan nemen. 2. Ervaringsworkshop I Theatergroep Debajehmujig (Canada) De inheemse theatergroep Debajehmujig uit het Canadese Manitoulin Island werkt zowel binnen haar eigen gemeenschap op het Wikwemikong reservaat als in nederzettingen op de meest afgelegen locaties in het uitgestrekte Noorden van Canada. In hun creatieve activiteiten gaan zij altijd uit van een inheemse kijk op de wereld en de natuur. In Rotterdam willen ze samen met u gaan onderzoeken hoe dat perspectief en die bijzondere gevoeligheid voor de omgeving gestimuleerd worden in een grootstedelijke context in de buurt van Lokaal Cultureel Centrum de Larenkamp. 3. Community Art als vredesstichter in Noord-Ierland? I Matt Jennings (Noord-Ierland) I Seminar Matt Jennings is muzikant en universitair docent aan de Edge Hill University in Engeland. Oorspronkelijk afkomstig uit Australië werkt hij sinds 1997 in dit woelige deel van het Britse koninkrijk, of Ierland zo u wilt. Hij is zelf als faciliterend kunstenaar actief geweest in diverse community artsprojecten en is daar vervolgens ook op academisch niveau op gaan reflecteren. Hij heeft daardoor een goed overzicht gekregen van wat er op community artsgebied allemaal gedaan is sinds de Goede Vrijdag Vredesakkoorden van 1998. Met name is er veel subsidiegeld van de EU gestoken in allerlei kunstzinnige vredesinitiatieven die het verzoeningsproces tussen Katholieken en Protestanten, Republikeinen en Loyalisten moesten versterken. Nu echter de subsidiekraan weer dichtgedraaid is nemen de gewelddadige incidenten weer aanmerkelijk toe. In deze rijkelijk met videobeelden gelardeerde presentatie neemt Matt Jennings u mee langs een aantal dilemma‟s waar de community arts sector in Noord-Ierland de afgelopen twaalf jaar mee te maken heeft gehad. Sommige projecten ondersteunden en andere daagden juist de politieke structuren van de staat uit, altijd zonder dwang of geweld. Community arts in Noord-Ierland navigeerde tussen de structuren en spanningen door, zonder zich onkritisch aan de staat te conformeren of compromissen uit de weg te gaan. Noord-Ierland biedt talloze fascinerende voorbeelden van de kracht van community arts en legt hele andere accenten op zaken als sociale cohesie, actief burgerschap en leefbaarheid dan wij ons in de lage landen kunnen voorstellen. In Noord-Ierland is angst, verwaarlozing en geweld nooit ver weg, maar Matt Jennings toont in dit seminar aan dat de Noord-Ierse community art er met vallen en opstaan in geslaagd is daar hoop, tolerantie en nieuwe mogelijkheden tegenover te stellen. 22

4. ‘Achter gesloten deuren' I Glasgow Citizens Theatre (Schotland) I Workshop Elly Goodman en Neil Packham van het Citizens Theatre, Glasgow, verzorgen een praktische drama workshop gebaseerd op hun eigen werkmethodes, die ze in de loop van vele jaren hebben ontwikkeld. Ze verschaffen een kijkje in hoe zij verschillende doelgroepen benaderen, die variëren van herstellende verslaafden en langdurig werklozen tot mensen in daklozenopvang en gevangenissen. Het merendeel van hun werk doen ze met mensen die nog nooit eerder met theater in aanraking kwamen. In deze workshop praten ze over wat hun werk met de deelnemers doet, laten ze zien wat voor stijlen ze hanteren en proberen ze een aantal technieken met u uit. 5. Murga I Gerardo Salinas (België) I Workshop Murga is een laagdrempelig (volks)cultureel fenomeen dat een wel zeer bijzondere diaspora heeft ondergaan. Het is bij uitstek intercultureel, intercontinentaal evoluerend immaterieel erfgoed dat in de voetsporen van migratie is meegegroeid. Het vindt zijn oorsprong in de Spaanse havenstad Cádiz, een plaats waar altijd al veel migranten naar toekwamen of vandaan vertrokken. Emigranten exporteerden het naar Cuba, Uruguay en Argentinië, voegden er Afrikaanse ritmes en lokale politieke inhoud aan toe, maar ook acrobatiek, choreografie, maskers en kostuums. In de jaren ‟70 raakten Murgas, zoals deze informele wijkmuziekgezelschappen zich in Latijns Amerika vanaf de jaren ‟20 begonnen te noemen, sterk geëngageerd onder rechtse dictaturen. Vandaag de dag kent Murga nog steeds een grote mate van populariteit in Argentinië, Uruguay, Paraguay en Chili. En in Europa. In 2003 organiseerden daar een groep Argentijnse remigranten in Italië de Mala Murga. En in 2006 deed Gerardo Salinas hetzelfde in Antwerpen, o.a. om op ludieke, vrolijke, gekleurde wijze te ageren tegen toenemende xenofobie in die stad. Inmiddels bestaan er dankzij zijn initiatief een stuk of tien Murgas in verschillende Vlaamse steden. En hij organiseert ieder jaar een Murgaparade in Antwerpen. In februari 2009 werd Gerardo Salinas voor zijn Murgawerk uitgeroepen tot meest waardevolle burger van Antwerpen. Op ICAF is hij de afgelopen dagen in de ochtenden bezig geweest een festivalmurga van de grond te krijgen. Vandaag laat hij u in 90 minuten zien hoe hij in Antwerpen en elders in Europa bezig is en waarom hij Murga zo belangrijk vindt. Hem kennende zal hij ook proberen u actief aan de slag te laten gaan, zodat u morgenmiddag ook aan kunt sluiten bij de Murga waarmee het festival eind van de middag zal worden afgesloten. 6. Community Dans I Dance United (Engeland) I Workshop Dance United is een toonaangevende community dansorganisatie in de Angelsaksische wereld. Ze heeft de afgelopen tien jaar een wereldwijde reputatie opgebouwd voor haar unieke trainingsmethodes waarmee ze met jongeren in achterstandsposities contemporaine dansvoorstellingen van zeer hoge kwaliteit kunnen maken. Deze workshop stelt de deelnemers in staat aan den lijve mee te maken wat jongeren in een process van drie weken ondergaan. De methode is gebaseerd op contemporaine danstraining en mondt uit in een professioneel geproduceerde voorstelling van hoog niveau. Net zoals de jongelui zelf worden de deelnemers aan deze speciale workshop geacht op blote voeten, zonder sieraden en met losse kleding aan de slag te gaan. De workshop is in feite een contemporaine danstechniekles waarin u een stuk van een choreografie aanleert, naar videomateriaal kijkt en met de Dance United mensen in discussie gaat. Zo krijgt u van binnenuit inzicht in hoe jonge mensen heel snel in staat zijn naar een hoog dansniveau te komen en professionele maatstaven van discipline en verantwoordelijkheid kunnen aanleren. Deze workshop wordt geleid door Carly Annable-Coop, die al 5 jaar bij Dance United werkt en door and Junaid Jemal Sendi, de Ethiopische danser die gisteren centraal stond in de film Destino U heeft geen eerdere danservaring nodig om aan deze zeer actieve workshop mee te doen. U moet uiteraard wel bereid zijn te bewegen. Er zijn slechts 20 plaatsen voor deze workshop en alleen toekijken is niet mogelijk, dit om gêne te voorkomen en de veiligheid van de deelnemers te garanderen. 23

15.30 uur Hooyo Ma’aan – de dag dat ik vrouw werd I Rotterdams Wijktheater (Nederland) I Voorstelling Twee Somalische vrouwen in Rotterdam waren al jaren bezig om het thema meisjesbesnijdenis en de gevolgen daarvan onder de aandacht te brengen van vrouwen in hun directe omgeving. Eén van hen bezocht met haar klas een voorstelling van het RWT en merkte dat er na afloop in de groep intensief werd nagepraat over wat ze hadden gezien én dat er voor het eerst een echt diepgaand gesprek ontstond tussen de vrouwen. Ze ontdekte dat theater een prima medium was om bepaalde onderwerpen breder onder de aandacht te brengen en bespreekbaar te maken. Zij zocht contact met het RWT met de vraag of wij een voorstelling over meisjesbesnijdenis wilden maken. In Hooyo Ma’aan vertellen vier Somalische vrouwen van verschillende generaties en achtergrond over hun leven in Nederland. Vol humor spelen ze hun sterke en ontroerende verhaal over verschillen tussen generaties en culturen; over keuzes maken; over verliefd zijn én over meisjesbesnijdenis. Mede dankzij de lichte en sprankelende toon van de voorstelling kan het heikele onderwerp van meisjesbesnijdenis op een directe en aansprekende manier over het voetlicht worden gebracht. Hooyo Ma’aan is een schoolvoorbeeld van de kracht van theater, van de kracht van identificatie die het publiek ontwikkelt met een viertal moedige vrouwen die persoonlijk durven te zijn, van de kracht om verandering in gang te zetten en zaken bespreekbaar te maken. Hooyo Ma’aan wordt vooral gespeeld voor vrouwen afkomstig uit landen en culturen waar besnijdenis nog steeds plaatsvindt, maar is een even grote eyeopener voor hun zonen en dochters, voor de westerse buren, artsen, verloskundigen en professionals in de welzijnssector. 17.30 UUR DINER

AVONDPROGRAMMA 19.00 uur Mini-opera ´Ikzelf was zoekgeraakt´I Mama Verhalenkoor & Stut Koor (Nederland) I Voorstelling I Locatie: Theater Zuidplein Het Mama Verhalenkoor uit Den Haag sloeg in maart 2010 een nieuwe weg in. In november 2009 kwam een van de Kleurrijke Mama‟s van het Mama Verhalenkoor naar voren met haar persoonlijke ervaringen met huiselijk geweld. Naar aanleiding van dit verhaal en de resultaten van een daaropvolgende schrijfworkshop onder leiding van Trees Steeghs (Huis van Gedichten), schreef Astrid Seriese een aantal liederen voor de Kleurrijke Mama‟s. Zongen de Mama‟s eerder over kleine en onschuldigere zaken die hen bezig hielden en kracht gaven, nu schrijven ze ook over de zwaardere beproevingen die zij in hun leven hebben getrotseerd. Het resultaat van de nieuwe richting is een mini opera met de titel “ikzelf was zoekgeraakt”. Op het Tong Tong Festival mei 2010 presenteerde het koor een voorstudie van deze mini opera. Bij deze presentatie was Anne Büdgen (dichteres en theaterschrijfster) aanwezig. Zij interviewde twee Mama‟s, schreef monologen en herschreef de teksten net zo lang tot het voor de vrouwen natuurlijk aanvoelde om ze voor te dragen. Marion Laat componeerde een elektronisch klanktapijt voor onder de monologen. Zo is, net op tijd voor het ICAF, de mini-opera weer een stapje verder en in ieder geval gereed om als try-out aan een internationaal publiek te presenteren. “ikzelf was zoekgeraakt” is een montage voorstelling van liedjes gezongen door het Mama Verhalenkoor met live accordeonbegeleiding van Marion de Laat. Het is een inspirerend voorbeeld van laagdrempelige community muziek, waarin Astrid Seriese en het Mama Verhalenkoor belangrijke voorlopers zijn. Het optreden van het Mama Verhalenkoor zal worden voorafgegaan door een kort optreden van het Stut Koor uit Utrecht. Dit is een nieuw programmaonderdeel van Stut Theater, dat op verzoek van oudspelers zelf is ontstaan.

24

19.00 uur Tocar y Luchar I Alberto Arvelo (Venezuela) I Film I Locatie: Theater Zuidplein Tocar y Luchar (spelen en vechten) laat het boeiende verhaal zien van het Venezolaanse systeem van jeugdorkesten - een ongelooflijk netwerk van honderden orkesten, die zich in de meeste stadjes en dorpen van dit Zuidamerikaanse land bevinden. Wat ooit als een bescheiden programma begon, ontworpen om kinderen in landelijke gebieden in aanraking te laten komen met „het wonder van muziek', is tot een systeem uitgegroeid dat velen als een van de krachtigste voorbeelden van community music in de wereld beschouwen. De documentaire laat inspirerende verhalen zien van door het Venezolaanse systeem getrainde muzikanten, waaronder de jongste musicus van het Berliner Filharmoniker orkest, Edicson Ruiz en de gerenomeerde dirigent Gustavo Dudamel. De film bevat ook interviews met een aantal grote namen uit de klassieke muziekwereld waaronder Placido Domingo, Claudio Abbado, Simon Rattle, Guiseppe Sinopoli en Eduardo Mata. Tocar y Luchar is een inspirerend verhaal van moed, vastberadenheid, ambitie en liefde die ons laat zien dat... alleen mensen die durven dromen het onmogelijke kunnen bereiken. 20.30 uur The Air We Breathe I Merlijn Twaalfhoven (Nederland) I Muziektheater I Locatie: Theater Zuidplein Merlijn Twaalfhoven is een ongewone componist en cultureel ondernemer. In vaak grootschalige projecten op bijzondere locaties brengt hij kunst in verbinding met de samenleving. Zo maakte hij projecten waarin buurtbewoners en amateur musici samenwerken met professionele kunstenaars. Hij werkt vaak op plekken waar grote maatschappelijke verschillen tot spanningen leiden. Zo bracht hij in het verdeelde Cyprus 400 Turkse en Griekse musici samen in een concert vanaf daken aan weerszijden van de bufferzone (zie ook de film Echoes Across the Divide, die we op donderdagavond in het programma hadden), organiseerde hij een festival in een Slowaaks zigeunerghetto en componeerde hij een muziekstuk dat symbolisch de afscheidingsmuur in Bethlehem afbrak. Met het Nederlands Philharmonisch Orkest maakte hij "Symphony for All", een compositie met 150 kinderen, amateur-musici en het publiek. En in de Oude Stad van Jeruzalem creëerde hij een ondergronds festival waarin de culturele diversiteit van de verschillende bevolkingsgroepen in weerwil van een Israëlisch verbod kon worden beleefd. Als voormalig lector 'PopKunst' aan kunsthogeschool ArtEZ onderzocht hij hoe kunstenaars hun werk direct in de samenleving kunnen plaatsen zonder afbreuk te doen aan artistieke kwaliteit. Tijdens het festival gaat Merlijn Twaalfhoven zijn nieuwe compositie „The Air We Breathe' spelen. Het is een interactief concert met professionele zangers, een semiprofessioneel koor en zang van het publiek. In The Air We Breathe van componist Merlijn Twaalfhoven beleef je de natuurlijke schoonheid van muziek. Een kort, intensief en verrassend concert waarin je op gaat in de ruimte en wordt ondergedompeld in een wonderlijke klankwereld. 21.30 uur Late Night Podium

25

ZONDAG 03 APRIL 2011 12.00 UUR LUNCH I Locatie: Theater Zuidplein 12.45 uur Onzichtbare Dans I Redha Benteifout (Frankrijk) I Locatie: Theater Zuidplein Op 31 maart en 1 april heeft de Frans-Algerijnse choreograaf Redha Benteifout samen met studenten uit de Codarts Hogeschool voor de kunsten, dans docentenopleiding en jongeren zonder danservaring aan korte dansstukjes gewerkt. De resultaten van deze ontmoeting zijn te zien op het plein voor Theater Zuidplein en in de wandelgangen van het gebouw, vóór en na het slotseminar van Jan Cohen-Cruz. 13.00 uur SLOTSEMINAR I Jan Cohen-Cruz (V.S.) I Locatie: Theater Zuidplein Jan Cohen-Cruz is een international erkende expert op het gebied van community art. Zij heeft een lange lijst publicaties over dit onderwerp op haar naam, waaronder het pas bij de befaamde Britse uitgeverij Routledge verschenen Engaging Performance. De afgelopen drie ochtenden heeft zij met een select groepje ICAF-bezoekers diepgravend gediscussieerd over de power of community art en hoe die zich heeft gemanifesteerd in ons gevarieerde programma-aanbod. Speciaal voor u vat zij de voornaamste nieuwe inzichten die dat gesprek hebben opgeleverd voor u samen. Haar presentatie zal met speciaal voor deze gelegenheid gemonteerde beelden worden geïllustreerd. 14.30 uur DE GROTE ICAF CIRC/US SHOW I Artist in Residence programma I I Locatie: Theater Zuidplein Dames en heren, jongens en meisjes, komt dat zien, komt dat zien… In een wervelende, flitsend vormgegeven show met live gemixte veejaybeelden van de artist-inresidence maakprocessen en ondersteund door een heus internationaal circusorkest, presenteert gastheer Ron Bunzl een aantal speciaal voor ICAF gemaakte programma-onderdelen. In de aanloop naar het festival zijn namelijk gedurende een aantal weken kunstenaars uit Zuid-Afrika, Engeland, Zweden en Brazilië met uiteenlopende groepen aan de slag geweest om originele kunstwerken te maken. Zo hebben de Zuid-Afrikanen Connie Sedumedi en Lungani Mogale samen met een groep vrouwen uit IJsselmonde textielpatronen ontworpen waaruit de uit Tsjaad afkomstige couturier Abdoul Bour kleding heeft ontworpen. Die wordt tijdens de finale in een kleurrijke modeshow aan u getoond. Tussendoor ziet u beelden van de dans die de Chileens-Zweedse choreografe Paloma Madrid samen met Rotterdamse wijkbewoners heeft gemaakt om bij mensen thuis in de woonkamer te worden uitgevoerd. De uit Rio afkomstige muziektheatergroep Favela Força heeft samen met een groep Rotterdamse jongeren onder leiding van Suzanne Bruning al improviserend aan een spannend nieuw stuk gewerkt. Ook dat is tijdens deze feestelijke finale te zien. De Chinese circusartieste Joan Liu, een van de deelnemers aan de nieuwe RWT locatievoorstelling Zhong, zal ook tijdens dit spektakel optreden. En tenslotte zullen vier jonge uit Londen afkomstige dansers samen met een groep Haagse zwerfjongeren met wie Dance United drie weken lang heeft gewerkt het resultaat van hun samenwerking laten zien. En wie weet wat voor andere verrassingen Ron Bunzl nog voor u in het vat heeft. Laat u verbazen… 17.00 uur SLOTBORREL

26

ORGANISATATIE

Het Internationaal Community Arts Festival wordt georganiseerd door het Rotterdams Wijktheater i.s.m. Theater Zuidplein. Het ICAF 2011 wordt structureel gesubsidieerd door het Fonds voor Cultuurparticipatie en financieel mede mogelijk gemaakt door de Gemeente Rotterdam, Dienst Kunst & Cultuur, het Theater Instituut Nederland, Community Art Lab - XL, Codarts, Culturalis en de burgemeester van Sydney Clover Moore.

27