Creëren van innerlijke rust Modelleringsverslag voor de NLP Mastersopleiding 2006
1. De reden dat ik dit heb gemodelleerd Er zijn in NLP technieken om innerlijke rust te creëren, bijvoorbeeld door te communiceren met een gedeelte of door ondersteunende overtuigingen hierin te “programmeren”. Ik had echter de behoefte om dit vermogen verder te versterken, zodat ik innerlijke rust kan creëren in situaties die ik spannend vind. Spanning kost tenslotte energie die niets oplevert. Energie die ik liever positief inzet. Dit vermogen sluit bovendien goed aan op één van mijn doelen voor dit jaar: balans bereiken vanuit innerlijke rust. Door gesprekken met mensen in mijn omgeving is mij duidelijk geworden dat ook anderen behoefte hebben aan dit vermogen. Wie heb ik gemodelleerd? Ik heb Pink Tarenskeen gemodelleerd, die vijf jaar geleden te horen kreeg dat ze kanker had. Deze periode heeft zij, vanzelfsprekend, als zeer spannend ervaren. Zij heeft toen zij eenmaal wist dat zij ziek was de conclusie getrokken dat innerlijke rust een belangrijke, zelfs onvoorwaardelijke, ondersteuning zou zijn in haar genezingsproces. In de periode dat Pink ziek was heeft ze een hele strategie rond innerlijke rust opgebouwd, die ze volledig heeft geïntegreerd en daardoor gemakkelijk oppakt in andere contexten waarin er sprake is van psychische en/of emotionele druk. 2. Wat is het doel van deze techniek? Het doel van deze techniek is het vermogen om innerlijke rust te kunnen creëren in een situatie die psychische en/of emotionele spanning oproept. 3. Hoe weet je dat de gebruiker het doel bereikt heeft? Als de gebruiker op congruente wijze kan vertellen, dat hij/zij onder psychische en/of emotionele druk erin is geslaagd om innerlijke rust te creëren en vanuit interne referentie stappen heeft gezet in de richting van een toekomst waarin deze druk is verdwenen. 4. Overzicht van de techniek 1. Je beslist dat je innerlijke rust wilt creëren en maakt in gedachten een cocon om je heen 2. Je registreert je omgeving heel gedetailleerd vanuit alle zintuigen en je geeft je gedachtenstroom een plek in de ruimte 3. Je creëert innerlijke rust via je ademhaling 4. Je opent jezelf 5. Je visualiseert jezelf in de toekomst 5. Belangrijke overtuigingen
Ervan overtuigd zijn dat flow een belangrijke pijler is om innerlijke rust te kunnen creëren. In je levensvisie ervan overtuigd zijn dat innerlijke rust een meerwaarde geeft aan de kwaliteit van je leven. Innerlijke rust staat gelijk aan alles accepteren wat er is. Het is goed zoals ik ben, ik mag er zijn; ik heb bestaansrecht.
Herma Wichman
Pagina 1 van 9
Oktober 2006
6. Belangrijkste metaprogramma’s
Naar toe Nabijheid Interne referentie Pro-actief Voldoet wel Controle binnen zelf Specifiek in het nu; globaal in de toekomst Heden en toekomst Combinatie van zelf en wij Keuze > wisselt ‘beleven’ af met ‘beschouwen over’ en praat beschouwend over emoties
8. Invulling van de stappen N.B. Overal waar wordt gesproken over ‘staan’ kan ook zitten of liggen van toepassing zijn.
Stap 1. Je beslist dat je innerlijke rust wilt creëren en maakt in gedachten een cocon om je heen Ga ergens staan of zitten, waar je je prettig voelt. Stel je erop in, dat je innerlijke rust gaat creëren. Denk aan een situatie waarbij je de spanning voelt oplopen. Stap in die situatie, zodat je weer helemaal voelt hoe het is om die druk te ervaren. Maak nu een cocon om je heen, als een tweede huid. De cocon kun je dicht om je heen maken, of juist op een wat grotere afstand. Je kunt hem maken zoals een zijderups dat doet; je kunt ook een ander materiaal kiezen. Kijk maar wat voor jou het prettigst is. Je kunt ook zelf bepalen of je er wel of niet doorheen wilt kunnen kijken. En je kunt hem op sommige plekken dikker of dunner maken dan op andere. Als je ergens extra spanning voelt in je lichaam kun je ‘m daar dikker of steviger maken. Als de cocon klaar is, ga je jezelf concentreren op je fysieke kern, net onder je navel. Dat zorgt ervoor, dat je stevig staat en tegelijk soepel kunt bewegen. Je buigt iets door je knieën en je voelt je voeten op de grond. Daarbij stel je je voor dat je wortels in de grond hebt. Voel maar hoe het is om zo te staan. Door de cocon voel je je beschermd. Het helpt je om je gevoelsmatig af te schermen. Doordat je je concentreert op je kern, merk je dat je gedachten al weg beginnen te zakken. Merk hoe dit alles je een veilig gevoel geeft en je rustiger maakt. Zintuiglijk specifiek voorbeeld Ik maak een cocon om me heen zoals een zijderups dat doet. Lekker dicht geweven. Ik wil er doorheen kunnen kijken. Bij m’n ogen weef ik de cocon op zo’n manier dat ik er nog net doorheen kan kijken. Ik ga me nu concentreren op de plek net onder mijn navel. Ik sta lekker stevig en toch ontspannen. Ik zak nog een beetje door m’n knieën. Ik voel me wel lekker veilig zo, met die cocon om me heen. Ik maak ‘m nog maar een beetje dikker en steviger bij mijn buik. Herma Wichman
Pagina 2 van 9
Oktober 2006
Stap 2. Registreer je omgeving heel gedetailleerd vanuit alle zintuigen en geef je gedachtenstroom een plek in de ruimte Je registreert je omgeving heel specifiek. Je registreert hoe alles eruit ziet, hoe het voelt, wat je hoort en wat je ruikt. Je registreert hoe je staat, je neemt je eigen lichaam waar. Je bent puur aan het registreren. Je laat de informatie voor wat het is; je hoeft de informatie niet te verwerken. Je brengt je gedachtenstroom naar een plek in je lichaam waar die gemakkelijk naar buiten kan. Misschien is dat via je voeten, of via je kruin, of je buik. Je gedachten laat je in de ruimte verdwijnen, bijvoorbeeld in de vorm van een wolk. Kijk maar, voel maar, welke vorm voor jou het beste werkt. Die vorm waarin je gedachten een plek hebben gekregen, plaats je nu in de ruimte. Je kunt ze op een stoel zetten of in een kast, of als een wolk in de lucht laten zweven. Kijk maar wat voor jou het beste werkt om ze daar, in de ruimte, te laten. Laat je gedachten weten dat je ze tijdelijk parkeert. Dat je weet dat ze er zijn en dat je straks weer bij ze terugkomt. Nu je gedachten een plek in de ruimte hebben gekregen, kan het zijn dat er nog een kleur bij hoort, of een geluid, of een bepaald beeld. Kijk maar hoe het voor jou goed is. Nu kun je je gedachten op eenzelfde manier registreren en beschouwen als alle andere voorwerpen in de ruimte. Plaats bij de gedachten die je een plek in de ruimte hebt gegeven een soort barometer. Geef daarbij op een schaal van 1 tot 10 aan hoeveel spanning of druk deze gedachten je gaven toen ze nog binnen waren. Nu kun je registreren hoe je de gedachten hebt ingedeeld, zonder er verder over na te hoeven denken. Zeg tegen jezelf: “Zo, even weg met al die gedachten en spanning in mijn lijf.” Zintuiglijk specifiek voorbeeld Ik neem heel precies waar wat ik zie in de kamer. Hoe de stoelen eruit zien, de stof en de kleur van de gordijnen, de muur, de plinten, een schilderij. Ik hoor geluiden, een gesprek, maar die laat ik voor wat ze zijn. Nu ik niet hoef na te denken, kan ik alles extra scherp waarnemen. Ik merk hoe ik sta, hoe ik mijn handen hou, hoe alles voelt. Ik bekijk alles tot in detail. Ik merk dat het een beetje fris is in de kamer, en dat ik dat wel prettig vind. Ik breng mijn gedachtenstroom naar mijn navel en laat ze in de ruimte verdwijnen. Ik hang ze als een schilderij aan de muur. Ik hang er een ronde schaalverdeling naast, met de wijzer op 7. Ik hoef er nu even niet meer aan te denken. Pfff, even weg met al die gedachten en spanning in mijn lijf.
Herma Wichman
Pagina 3 van 9
Oktober 2006
Stap 3. Creëer innerlijke rust via je ademhaling Je volgt nu je ademhaling. Je ademt door tot in je onderbuik. Dat kun je bijvoorbeeld doen door je te blijven concentreren op het punt onder je navel of door je hand op je buik te leggen. Als je zover bent, maak je verbinding tussen je hoofd, je hart en je buik. Dat kan in de vorm van een waterstroom, als een beek, die tussen je hoofd en je hart en je buik loopt, of door een verbinding via een koord. Kijk maar hoe jij een krachtige verbinding kunt maken tussen je hoofd, je hart en je buik. Nu deze verbinding er is tussen je tussen je hoofd, je hart en je buik is het nóg gemakkelijker om diep adem te halen, tot in je onderbuik. Voel maar hoe anders het nu is. Geniet ervan en ervaar hoe je er innerlijk rustig van wordt. Zintuiglijk specifiek voorbeeld Ik merk dat ik niet zo ver dooradem. Ik probeer dieper te ademen. Ik focus mij op mijn onderbuik en leg mijn hand erop. Mijn andere hand leg ik bij mijn hart. Ik maak verbinding tussen mijn hoofd en mijn hart en mijn buik door me een buis voor te stellen; een transparante buis, waar rode vloeistofbolletjes doorheen stromen, in beide richtingen. Het voelt warm en krachtig. Ik voel me er ook compact door. Een prettige, beschermende compactheid. Ik word steeds rustiger. De verbinding is heel wezenlijk en ik kan alles wat daarin gebeurt helder zien en duidelijk voelen. Stap 4. Open jezelf Nu je je innerlijk rustig voelt, ben je krachtig van binnenuit. Krachtig genoeg om je te openen en verbinding te maken met je omgeving. De cocon heb je nu niet meer nodig. Kijk maar wat je het liefste met je cocon doet. Je kunt ‘m laten afglijden, meenemen in bijvoorbeeld je rugzak of je geeft ‘m een speciaal plekje. Je kijkt naar je gedachten die je een plek in de ruimte hebt gegeven. Je constateert bij jezelf: ik ben rustig genoeg om de gedachten weer in me op te nemen, ze mogen er weer zijn. Bepaal nu voor jezelf op welke plek ze het beste binnen kunnen komen; wat voor jou goed voelt. Laat je gedachten weten, dat je er klaar voor bent om ze binnen te laten komen. Geef je gedachten fysiek een plek in je eigen centrum. Je merkt, dat de innerlijke rust er nu voor zorgt dat je accepteert wat er is, ook nu je gedachten weer een plek in jezelf hebben gekregen. Vanuit de innerlijke rust kun je focussen op het nu. Blijf je bewust van je ademhaling tot in je onderbuik en van de verbinding tussen je hoofd, je hart en je buik.
Herma Wichman
Pagina 4 van 9
Oktober 2006
Zintuiglijk specifiek voorbeeld Ik voel me rustig. De cocon heb ik nu niet meer nodig en laat ik van me afglijden. Ik stel mezelf open en laat de gedachten weer binnenkomen. Ik geef ze een plek in mijn onderbuik. Ik blijf me concentreren op mijn ademhaling. Dat helpt om rustig te blijven. Ik geniet van de stroming in de buis tussen mijn hoofd, mijn hart en mijn buik. Ik heb nu een rustiger gevoel over de hele situatie. Stap 5. Visualiseer jezelf in de toekomst Merk maar hoe anders je de situatie nu ervaart die eerst zoveel spanning opriep. Zie hoe je veranderd bent, doordat je nu zo anders met spanning omgaat. Zie jezelf nu in de toekomstige situatie zoals je die graag zou willen hebben. Zie maar hoe blij je bent, of opgelucht, tevreden of voldaan, omdat je je problemen hebt opgelost, of je doel bereikt. Misschien zie je een speciale plek waar je je op dat moment heel prettig voelt of heb je mensen om je heen die voor jou belangrijk zijn in deze situatie. Zie hoe je ervan geniet dat het is zoals je al die tijd zo graag wilde. Je weet nu dat je alle spanning die er was prima aankon. Je merkt hoe rustig je bent in je lichaam en in je hoofd. Het is als een vloeiende beweging of stroming die soepel door je heen gaat, van top tot teen. Alles wat je denkt, voelt, doet, wilt of fantaseert, klopt met elkaar. Jij bent degene die deze stroming op gang heeft gebracht, en gaande houdt. Jij bent de bron. Het geeft je een intens gelukkig gevoel. Je bent er nu van overtuigd dat je beschikt over het vermogen om innerlijke rust te creëren. Geef deze overtuiging een plek in al je cellen in je lichaam. Als je dat hebt gedaan, kom je geleidelijk terug in het nu. Neem de tijd die je daarvoor nodig hebt. En open je ogen als je zover bent.
Zintuiglijk specifiek voorbeeld Ik fantaseer over hoe het is zoals ik graag het graag wil. Ik kan het bijna niet geloven, maar ik haal mezelf over om dat tóch te doen. Ik word er rustig van. Ik geniet. Ik voel me goed. Ik heb plezier en een voldaan gevoel. Het is genieten om dit te zien, om erin te stappen. Ik denk bij mezelf: “Het is me gelukt.”. Ik voel me sterk en ik ben blij. 9. Commentaar Wat opvalt, is dat de expert veel vertrouwen heeft in degenen die haar nabij staan en dat zij hen waardeert. Ze is ervan overtuigd dat zij prima mensen zijn: “Zonder mij doen ze het ook geweldig.” Ze is positief: “We hebben het nu fijn samen en we hebben een fijne tijd gehad. Dat blijft altijd bestaan.” Daarnaast is ze sterk gericht op wat wèl kan, i.p.v. op wat niet kan. Ook kan de expert heel soepel switchen tussen 1e, 2e en 3e positie. Vooral door die 3e positie ontstaat rust. Het fantaseren over de toekomst heeft op mij indruk gemaakt, vooral omdat die toekomst inmiddels ook gerealiseerd is.
Herma Wichman
Pagina 5 van 9
Oktober 2006
Het is opvallend, dat de expert door deze innerlijke strategie weinig behoefte heeft gehad om te praten over de emoties en de spanning. Zij omschrijft het zelf als naar binnen gericht zijn. Zij benadrukt dat dit is ontstaan vanuit focus, en niet vanuit eenzaamheid. In het externe gedrag was dit zichtbaar in een rustige uitstraling en naar binnen gekeerd zijn, met weinig zichtbare emoties. Alleen de kleine kring was belangrijk (man, dochter, moeder, belangrijkste vrienden). Ook overdag had de expert een cocon om zich heen, vooral als er mensen aanwezig waren van buiten de kleine kring. De cocon vind ik interessant vanuit het perspectief van bescherming, zoals het ook ter sprake is gekomen in de workshop van Robert Dilts over ‘field based NLP’: het creëren van een tweede huid, die je naar gelang de situatie en behoefte aan bescherming dichterbij of verder weg kunt plaatsen. Het effect van een cocon is bovendien dat je die eenvoudig dunner of dikker kunt maken, op specifieke plaatsen in je lichaam waar meer of minder fysieke spanning is. 10. De belangrijkste stap Er zijn twee belangrijke stappen: het in de ruimte plaatsen van de gedachtenstroom en het visualiseren in de toekomst. Ik heb de neiging om te kiezen voor het visualiseren in de toekomst als belangrijkste stap. Het effect van jezelf in een toekomst zien waar alles is zoals je het wenst, heeft een sterk relativerend effect. Je neemt letterlijk afstand van het nu en van de situatie die de spanning oproept. Bovendien weet je door de visualisatie nauwgezet wat je gaat doen, hoe je dat gaat doen en waarom je dat gaat doen. Je krijgt er een stevige basis door en een grote motivatie. Het geeft focus en een gevoel van controle. Je kunt tijdens de visualisatie switchen tussen 1e, 2e en 3e positie, wat eveneens veel ruimte geeft in denken, voelen en er komen andere opties in beeld. Mijn ervaring is, dat dit een grote mate van innerlijke rust geeft en zelfs een gevoel van geluk. Dat is opmerkelijk, gezien de mate van spanning en onrust. De expert benoemt deze fase als quality time, zelfs al is er op dat moment het besef dat ze die toekomst zelf misschien niet meer mee zal maken. Zij haalt veel geluk uit ‘de weg er naar toe’ en omschrijft dit als ‘Happiness is the way.” 11. De relatie tussen de stappen De stappen 1 t/m 3 zijn de emotionele en fysieke voorbereiding voor stap 4 en 5. STAP 1
De cocon om je heen geeft een veilig gevoel en is de voorbereiding voor het hele proces van innerlijke rust creëren.
STAP 2
Stap 2 bestaat uit het gedetailleerd registreren van de omgeving en het in de ruimte plaatsen van de gedachtenstroom. Het stelt je in staat om je gedachten en de bijbehorende spanning op eenzelfde manier te registreren als de voorwerpen in de ruimte. Dit zorgt voor een innerlijke rust en stabilisatie. Het is de voorbereiding voor stap 3 t/m 5.
STAP 3
Stap 3 is de fysieke voorbereiding voor stap 4 en 5. De verbinding tussen hoofd, hart en buik maakt het mogelijk om jezelf te openen en je gedachten weer binnen te laten komen.
STAP 4
Stap 4 is de basis om tot stap 5 te komen. Acceptatie van de huidige situatie maakt het mogelijk om jezelf te visualiseren in de gewenste toekomstige situatie.
STAP 5
Door de voorgaande stappen is er flow ontstaan. Stap 5 is de voorbereiding, vanuit interne referentie, om daadwerkelijk iets aan de situatie te gaan veranderen. De hele strategie is daardoor een voortdurend proces van rust creëren en actief werken aan de oplossing.
Herma Wichman
Pagina 6 van 9
Oktober 2006
12. De hindernissen die ik verwacht bij de doelgroep en hoe ik daar mee om wil gaan STAP 1 Probleem:
Je kunt je niet voorstellen hoe je een cocon om jezelf heen kunt plaatsen.
Oplossing:
1. Je zou niet weten hoe: Disneystrategie 2. Circle of excellence, waardoor je je veilig voelt en ontdekt wat voor jou wel werkt
Probleem:
Je kunt je niet concentreren op je kern.
Oplossing:
1. Tot de concentratie komen via een GIP 2. Oefeningen laten doen om dit aan te leren (hierbij denk ik ook aan de workshop van Robert Dilts)
Probleem:
Je ziet het nut van een cocon niet in.
Oplossing:
1. Communiceren met het gedeelte dat het nut er niet van inziet 2. Eventueel op zoek gaan naar het gedeelte dat er wel enthousiast over is en dan onderhandelen tussen deze twee gedeelten
STAP 2 Probleem:
Je weet niet hoe je uitsluitend kunt registreren zonder informatie te verwerken.
Oplossingen: 1. Contact maken met het gedeelte dat de informatie wil blijven verwerken en communiceren met dit gedeelte 2. Leren om te centreren 3. Als je niet weet hoe: Disneystrategie Probleem:
Je hebt het metaprogramma ‘globaal’ aanstaan
Oplossing:
Hiervan bewust maken, zodat er ruimte ontstaat om het metaprogramma ‘specifiek’ aan te zetten
Probleem:
Het lukt niet om de gedachtenstroom in de ruimte te plaatsen.
Oplossing:
1. GIP 2. Miltontaal 3. In de juiste fysiologie brengen (Vc)
Probleem:
Je weet niet hoe je je gedachtenstroom op eenzelfde manier kunt registreren als al het andere in de omgeving.
Oplossingen: 1. GIP 2. Als je niet weet hoe: Disneystrategie 3. Hulpbronnen oproepen
Herma Wichman
Pagina 7 van 9
Oktober 2006
STAP 3 Probleem:
Je kunt geen verbinding maken tussen hoofd, hart en buik.
Oplossing:
1. Hulpbronnen oproepen 2. Leren open te staan voor het grotere veld (3e-generatie NLP)
Probleem:
Er blijft (een onbegrepen gevoel van) spanning bestaan.
Oplossingen: 1. Change personal history of re-imprint 2. Hulpbron van rust overbrengen en ankeren in een ondersteunende fysiologie 3. Communiceren met het gedeelte dat de spanning veroorzaakt of onderhandelen tussen twee gedeelten als er sprake is van een tegenhanger
STAP 4 Probleem:
Je voelt weerstand om de gedachten weer binnen te laten komen.
Oplossingen: 1. 2. 3. 4. 5. Probleem:
Bij een onbegrepen emotie: change personal history Re-imprint Leren open te staan voor het grotere veld Hulpbronnen overbrengen Identiteit als hulpbron
Het lukt niet om de situatie te accepteren zoals die is.
Oplossingen: 1. 2. 3. 4. 5.
Bij een onbegrepen emotie: change personal history Re-imprint Leren open te staan voor het grotere veld Hulpbronnen overbrengen Identiteit als hulpbron
STAP 5 Probleem:
Je kunt niet associëren in de toekomst.
Oplossingen: 1. Communiceren met het gedeelte dat niet wil 2. Als angst een rol speelt terug naar stap 2. Als angst blijft bestaan: change personal history of re-imprint. Probleem:
Je durft geen actie te ondernemen die tot een oplossing leidt
Oplossing:
1. Identiteit als hulpbron 2. Change personal history 3. Re-imprint
Probleem:
Je komt niet tot flow
Oplossing:
1. Identiteit als hulpbron 2. Een GIP 3. ‘I wonder’-strategie
Herma Wichman
Pagina 8 van 9
Oktober 2006
Probleem:
Je bent ervan overtuigd dat alleen anderen voor een oplossing kunnen zorgen.
Oplossing:
1. Change personal history of re-imprint 2. Conflictintegratie
Probleem:
Het lukt niet om te beschouwen vanuit de 3e positie.
Oplossing:
Verschillende ruimtelijke posities innemen
Herma Wichman
Pagina 9 van 9
Oktober 2006
