Contents. Natuurvezels Overzicht... Wol... Katoen... Organisch katoen... Linnen... Zijde

Textielinformatie

Contents Natuurvezels Overzicht.......................................................................................................................................................... Wol.......................................................................................................................................................................... Katoen................................................................................................................................................................. Organisch katoen.................................................................................................................................... Linnen.................................................................................................................................................................. Zijde.......................................................................................................................................................................

7 9 1  1 1  1 13 15

Kunstvezels Overzicht.......................................................................................................................................................... Geregenereerde vezels..................................................................................................................... Viscose............................................................................................................................................................... Synthetische vezels.............................................................................................................................. Polyester........................................................................................................................................................... Trevira CS......................................................................................................................................................... Polyamide / nylon.................................................................................................................................... Polyethuraan................................................................................................................................................. Helanca.............................................................................................................................................................. Modacryl.......................................................................................................................................................... Microvezels....................................................................................................................................................

1 7 19 19 19 19 21 23 23 25 25 25

Garens Spinnen.............................................................................................................................................................. Stapelgaren / filamentgaren........................................................................................................ Strijkgaren / kamgaren....................................................................................................................... Getwijnd garen.......................................................................................................................................... Chenille..............................................................................................................................................................

29 29 29 29 29

Verven Materiaal verven....................................................................................................................................... 33 Garen verven................................................................................................................................................ 33 Stukverven...................................................................................................................................................... 33 Bedrukken Pigmentdruk.................................................................................................................................................. Reactieve druk............................................................................................................................................ Etsdruk (burn-out).................................................................................................................................. Inkjet / digitale druk..............................................................................................................................

37 37 37 37

Weven Platbinding..................................................................................................................................................... Keperbinding............................................................................................................................................... Satijnbinding................................................................................................................................................ Jacquard........................................................................................................................................................... Dubbelweefsel........................................................................................................................................... Épinglé................................................................................................................................................................ Velours................................................................................................................................................................ Merceriseren................................................................................................................................................ Vollen.................................................................................................................................................................... Sanforiseren.................................................................................................................................................

4 1 4 1 43 43 45 45 45 45 45 45

Nabehandelingen Vuilafstotende nabehandeling.................................................................................................. 49 Alucoating....................................................................................................................................................... 49 Brandvertragende nabehandeling........................................................................................ 5 1 Tests en materiaaleisen Slijtvastheid.................................................................................................................................................. Pillen...................................................................................................................................................................... Lichtechtheid............................................................................................................................................... Verweringsbestendigheid.............................................................................................................. Wrijvingsbestendigheid................................................................................................................... Brandveiligheidstests.........................................................................................................................

55 57 57 57 59 59

Brandveiligheidseisen Woninginrichting – Meubelstoffen........................................................................................ 63 Projectinrichting – Meubelstoffen......................................................................................... 65 Projectinrichting – Gordijnstoffen......................................................................................... 67 Onderhoud en symbolen Wassen............................................................................................................................................................... Bleken.................................................................................................................................................................. Chemisch reinigen................................................................................................................................. Drogen................................................................................................................................................................ Nabehandelen - strijken.................................................................................................................... Onderhoud van meubelstoffen................................................................................................. Onderhoud van Trevira CS-gordijnen................................................................................ Vlekverwijdering

7 1 7 1 7 1 72 72 73 75 77

Kwaliteit en milieu Kwaliteit............................................................................................................................................................. 8 1 Milieu.................................................................................................................................................................... 83 Het eco-keurmerk van de E............................................................................................................ 85

Voorwoord In elke omgeving wordt gebruik gemaakt van textiel: in kantoren, ziekenhuizen, verzorgingstehuizen, theaters, hotels en in woningen. Elke omgeving stelt zijn eigen, specifieke eisen aan de meubelstof, de gordijnen of een kamerscherm. Het is belangrijk om het materiaal te vinden dat aan die concrete eisen voldoet. Als u deze Kvadrat-brochure leest, zult u ontdekken dat er een grote variatie aan materialen, weefsels en nabehandelingsmethodes is, elk met zijn speciale eigenschappen en voordelen. Deze brochure geeft u een overzicht van de belangrijkste punten van het productieproces van textiel en vormt een goede richtlijn bij het werken met interieurtextiel en bij het kiezen van de juiste stof.

Natuurvezels Natuurvezels zijn afkomstig van dieren of planten.

Dierlijk

Haar

Mineraal

Plantaardig

Cocon

Bast

Blad

Stengel

Zaad/

Asbest

vrucht Wol Angora

Zijde

Kokos

Manila

Vlas

Sisal

Hennep

Katoen

Mohair Lama Kameel Kasjmier

7

8

Wol Wol bestaat uit de vacht van schapen en is dan ook een dierlijke natuurvezel. Wollen stoffen bezitten van nature veel goede eigenschappen. Wolvezels zijn gekruld en elastisch, waardoor een wollen draad uitrekt als eraan getrokken wordt en daarna weer zijn oorspronkelijke vorm aanneemt. Wollen stoffen zijn daardoor zeer slijtvast en praktisch kreukvrij. Dankzij de unieke structuur van de wolvezel en de lage statische elektriciteit, is wol beter bestand tegen vuil dan veel andere stoffen. Wol is van nature brandvertragend en ontvlamt pas bij zeer hoge temperaturen. Bij brand druipt of smelt wol niet, maar verkoolt. Een vonk van een lucifer of sigaret veroorzaakt alleen een schroeiplek die eenvoudig weggeborsteld kan worden. Wollen stoffen zijn zeer comfortabel omdat de wolvezels zich door hun compactheid aanpassen aan de kamertemperatuur. Dat betekent dat wollen bekleding warmte biedt als het koud is en koel aanvoelt als het warm is. Wol uit Nieuw-Zeeland De organisatie Wools of New Zealand zet zich in voor de promotie van wol uit Nieuw-Zeeland. Producten mogen het label ‘Wools of New Zealand’ pas dragen als ze voldoen aan een aantal voorwaarden met betrekking tot slijtvastheid, pillen, lichtechtheid, kleurechtheid, kreukvrijheid, afgeven van kleur etc. Bovendien moeten de stoffen op milieuvriendelijke wijze geproduceerd zijn.

R

9

10

Katoen Katoen is een plantaardige vezel. Katoengaren wordt gemaakt van de haren van de zaden van de katoenplant, die uit cellulose bestaan. Het is zeer sterk en slijtvast en ook goed bestand tegen zonlichtt Katoen is heel geschikt voor verven en bedrukken omdat de vezel een hoog absorptievermogen heeft. Hierdoor bindt de verf zich goed aan het materiaal. Omdat de katoenvezel vrij onelastisch is, hebben katoenen producten de neiging om te kreuken. Bovendien zullen katoenen producten over het algemeen iets krimpen in de was. Dit kan worden voorkomen door de katoen te sanforiseren (voorkrimpen), waardoor het product gestabiliseerd wordt en de afmetingen bij normaal wassen nauwelijks meer veranderen.

M Organisch katoen Organisch katoen is volledig natuurlijk. Bij de teelt worden geen kunstmatige meststoffen of bestrijdingsmiddelen gebruikt en genetisch gemanipuleerd zaad is verboden. Op het veld wordt de teelt van organisch katoen afgewisseld met andere gewassen. Er wordt bemest met dierlijke mest en compost, waardoor de vruchtbaarheid van de bodem in stand gehouden en zelfs verbeterd wordt. Zowel bij de teelt als bij de productie van organisch katoen wordt gewerkt met duurzame, langetermijnmethodes die voordelen bieden voor mens en milieu Organisch katoen kan worden gerecycled en is biologisch afbreekbaar.

11

12

Linnen Een andere plantaardige textielvezel is vlas, afkomstig van de stengel van de vlasplant. Linnengaren wordt gemaakt van de vlasvezels in de stengel, die net als de vruchtharen van de katoenplant, bestaan uit cellulose. Vlasvezels zijn bijzonder lang en glad, waardoor linnen een grote treksterkte heeft en nauwelijks rekbaar is. Desondanks is linnen slecht bestand tegen mechanische bewerking. In dat opzicht is het niet te vergelijken met katoen. Door de lange, onelastische vlasvezels zal een onbehandeld linnenproduct krimpen en kreuken bij het wassen. Dankzij het gladde oppervlak van de vlasvezels kan droog vuil eenvoudig verwijderd worden. Nat vuil dringt juist gemakkelijk in de vezels.

13

14

Zijde Zijde is een dierlijke vezel. Het wordt gewonnen uit de cocon van de zijderups, die gesponnen is uit hele lange draden zijde. Het houden van zijderupsen vereist nauwlettende aandacht en veel werk. Het klimaat is ook van belang: het enige voedsel van de zijderups bestaat uit bladeren van de moerbeiboom, en die groeit alleen op plaatsen waar het nooit vriest. Zijde is een levend materiaal, want zijderupsen produceren nooit precies dezelfde draden. Het garen kan daarom verschillen in dikte en glans. Een kilo cocons (ongeveer 2000 stuks) levert tussen 200 en 300 gram zijde op. Vandaar de hoge prijs van zijden stoffen. Eén cocon bestaat uit ongeveer 4 km zijdedraad, waarvan 3 km gebruikt kan worden voor A-klasse producten. Van nature is het garen niet extreem lang. De draden worden daarom aan elkaar gebonden, waardoor kleine knoopjes ontstaan. Het is raadzaam om zijde chemisch te laten reinigen en te strijken op een lage temperatuur zonder stoom. Zijde kan niet tegen water omdat dat vlekken kan geven. Zulke vlekken kunnen verwijderd worden door de stof chemisch te reinigen. Zijde is slecht bestand tegen zonlicht en verbleekt vrij snel. In feite beschadigt zonlicht de vezels. Als zijden gordijnen voor een zonnig raam moeten komen, kunt u ze het beste voeren met een andere stof.

15

16

Kunstvezels Kunstvezels worden verdeeld in twee hoofdgroepen: geregenereerde vezels en synthetische vezels.

Geregenereerd

Cellulose

Cellulose

Proteïne

Diverse

esters Viscose Modal

Acetaat

Synthetisch

Polyamide Polyester

Nylon

Trevira

Polyacryl

PVC

Polyvinyl Polychloride Polypropyleen Elasthaan Polyethuraan

Lycra

Polyvinyl

Teflon

Diverse

alcohol

Cordelan

17

18

Geregenereerde vezels Geregenereerde vezels worden gemaakt uit natuurlijke vezels en hout en hebben daardoor een hoog cellulosegehalte. Viscose De belangrijkste geregenereerde vezel is viscose, gemaakt uit houtsnippers.en materiaal dat overblijft na het spinnen van katoen. Viscose is zeer.geschikt als gordijnstof, omdat de vezel uitermate goed bestand is tegen.zonlicht. Voor meubelstoffen kan viscose ook gemengd worden met wol,.zodat de stof meer glans krijgt. Omdat de viscosevezel vrij onelastisch is, kan een viscoseproduct gemakkelijk kreuken. Het materiaal kan echter goed op hoge temperatuur gestreken worden. Synthetische vezels Synthetische vezels worden gemaakt uit chemische verbindingen in de vorm van olie, aardgas en koolwaterstof. Polyester Polyester is de populairste kunstvezel en wordt vaak gebruikt in combinatie met katoen en wol. Het is uitermate slijtvast en wordt daarom vaak verwerkt in meubelstoffen. Ook wordt polyester vaak gebruikt voor gordijnen omdat het goed bestand is tegen zonlicht en nauwelijks kreukt.

19

20

Trevira CS Trevira CS is een speciale soort polyester. De chemische samenstelling van de vezels maakt deze stof permanent brandvertragend. Deze eigenschap blijft ook na vele wasbeurten en langdurig gebruik behouden. Trevira CS voldoet aan alle actuele brandveiligheidseisen in Europa, zowel voor het gebruik in woningen als voor projectinrichting. Bovendien is deze stof makkelijk in het onderhoud en zeer lichtecht, zodat er nauwelijks verkleuring optreedt.

N

21

22

Polyamide / nylon Net als polyester wordt polyamide (of nylon, zoals het meestal genoemd wordt) vaak gebruikt in combinatie met wol. Polyamide / nylon is slijtvast en kan in kleine hoeveelheden (5-10%) worden toegevoegd aan wol om de duurzaamheid van het materiaal te vergroten. Polyethuraan Polyethuraan is een synthetische polymeer die ontstaat bij de r eactie tussen di-isocyanaat en polyvalente alcohol. Polyethuraan is een veelzijdige vezel die onder andere in het Kvadrat-product Bazil gebruikt wordt. Bazil een samengesteld materiaal op basis van katoen / polyester waarop een gekleurd polyethuraanlaagje is aangebracht om de gewenste schaduwwerking te krijgen. Dit laagje heeft een ingewikkeld patroon, waardoor de oppervlakte een buitengewoon precieze afwerking krijgt. Bazil wordt op conventionele wijze geproduceerd, maar met respect voor het milieu. De voordelen van dit type technische producten zijn de intensieve gebruiksmogelijkheden en het onderhoudsgemak.

23

24

Helanca Helanca is de merknaam van een rekbare nylonvezel die in combinatie met wol een bijzonder geschikt materiaal vormt voor de bekleding van bepaalde meubelsoorten. Een voorbeeld van zo´n meubelstof is de Tonus. Modacryl Dit is een gemodificeerde polyacrylvezel met brandvertragende eigenschappen. Modacryl wordt gebruikt in combinatie met polyester, bijvoorbeeld in gordijnstoffen. Microvezels Microvezels zijn buitengewoon dunne vezels die meestal gemaakt zijn uit nylon, polyester, polyethuraan of een menging van deze kunstvezels. Een materiaal wordt als ‘microvezel’ aangemerkt als het gewicht van 9000 meter draad 1 gram of minder bedraagt, in denier uitgedrukt dus 1 denier of minder. De microvezels die gebruikt worden in Waterborn, de microvezelmeubelstof van Kvadrat, worden ‘supermicrovezels’ genoemd, omdat hun waarde in denier slechts 0,001 bedraagt. Bij de productie van microvezelstoffen worden de vezels eerst met behulp van naalden samengeperst, waarna het oppervlak wordt opgeruwd om een suèdeachtige uitstraling te krijgen. Dankzij de extra fijne vezels zijn microvezelstoffen heel licht en zacht, maar tegelijkertijd bijzonder slijtvast.

25

26

Garens Door het gebruik van verschillende spinmethodes ontstaan verschillende soorten garen

27

28

Spinning Om van losse vezels tot garen te komen, ondergaan de vezels een reeks bewerkingen. Tijdens deze processen worden de vezels geopend, gereinigd, parallel gelegd en ineengedraaid tot een ‘lint’. Ten slotte worden deze linten uitgerekt en getwist, waardoor het garen zijn uiteindelijke dikte en sterkte krijgt. Stapelgarn / filamentgarn ‘Stapelgaren’ is een aanduiding voor garen dat gemaakt is van vezels van een bepaalde lengte. Garen van natuurvezels is altijd stapelgaren. Synthetische producten zijn juist meestal gemaakt van ‘filamentgaren’. Dit is de aanduiding voor garen dat gemaakt is van vezels van oneindige lengte. Strijkgaren en kamgaren Wollen strijkgaren ondergaat slechts enkele processen om de vezels parallel te leggen en is daardoor een relatief ruig of ‘wollig’ garen. Kamgaren doorloopt meer van zulke processen en wordt bovendien gekamd, waardoor de zeer korte vezels worden verwijderd. Daarom ziet kamgaren er heel glad en glanzend uit.

Strijkgaren

Kamgaren

Getwijnd garen Voor meer sterkte, trekvastheid en gelijkmatigheid kunnen twee of meer garens ineengedraaid worden. Met speciale machines kunnen ook verschillende soorten garen worden getwijnd, waarbij aan het uiteindelijke garen een speciaal effect gegeven kan worden, zoals bouclé, flamé en frotté. Chenille Chenillegaren bestaat uit een draad waarop korte vezels zijn bevestigd, waardoor het eruitziet als een pijpenrager.

29

30

Verven

31

32

Materiaal verven Met deze term wordt het verven van losse wol, katoen of synthetische vezelmassa aangeduid. Garen verven Voorafgaand aan het weven wordt het ongekleurde garen geverfd in de gewenste tint(en). Stukverven Het ongekleurde garen wordt voor het verven eerst verwerkt tot stof. Als met deze methode effen stoffen worden gemaakt, kunnen er altijd kleine kleurverschillen zijn tussen stoffen uit verschillende verfbaden.

33

34

Bedrukken

35

36

Pigmentdruk Pigmentdruk wordt o.a. gebruikt voor eenvoudige patronen, maar ook voor patronen waarbij een bijzonder effect gewenst is, zoals patronen met parelmoerkleur of een wit patroon op een witte ondergrond. Bij pigmentdruk zijn de voor- en achterkant duidelijk verschillend. Deze techniek kan worden toegepast op synthetische en katoenen stoffen. Reactieve druk Reactieve druk wordt uitsluitend toegepast op synthetische stoffen, omdat de verfstof daarbij een verbinding aangaat met de vezel. Reactieve druk lijkt daarom op verven. Het verschil tussen voor- en achterkant is bij deze druktechniek minder duidelijk. Etsdruk (burn-out) Bij etsdruk wordt gedrukt met kleurloze pasta of met pasta waaraan een kleurstof is toegevoegd. De pasta etst een van de vezelcomponenten, waardoor dit deel transparant wordt. Etsdruk kan worden toegepast op veel verschillende soorten materiaal, waaronder samenstellingen van katoen en polyester en stoffen van zuiver polyester. Inkjet / digitale druk Inkjet/digitale druk is een vrij nieuwe druktechniek voor textiel. Het drukprocedé lijkt op dat van een gewone printer, waarbij het patroon rechtstreeks vanuit een computer wordt geprint. Deze techniek is zeer geschikt voor producties in kleine aantallen. Inkjet/digitale druk kan gebruikt worden voor het afdrukken van veelkleurige patronen, kleurpatronen met fijne lijntjes, foto’s en zeer grote, herhalende patronen.

37

38

Weven

39

40

Een weefsel bestaat uit twee draadsystemen. De kettingdraden zijn de lengtedraden en de inslagdraden zijn de dwarsdraden. De gewenste stof wordt verkregen door deze draadsystemen op een bepaalde manier in elkaar te weven. Er zijn veel verschillende weefmethoden, die echter allemaal herleid kunnen worden tot drie basisbindingen: de platbinding, de keperbinding en de satijnbinding. Platbinding Dit is de eenvoudigste en meest voorkomende binding. De inslagdraden lopen afwisselend over een kettingdraad heen en onder de volgende kettingdraad door. Een platbinding ziet er aan de voor- en achterkant hetzelfde uit. Deze binding is stevig en levert een sterk product op, aangezien het maximale aantal kruisingen wordt gebruikt.

Keperbinding Deze binding wordt gekenmerkt door de vorming van diagonale strepen. Als de diagonaal van rechtsboven naar linksonder loopt, wordt het een Z-binding genoemd. Loopt de diagonaal van linksboven naar rechtsonder, dan heet het S-binding. Weefsels met keperbinding hebben minder kruisingen dan stoffen met platbinding en zijn daarom soepeler.

41

42

Satijnbinding Stoffen in deze groep worden gekenmerkt door een glad en vaak glanzend oppervlak. Er is een duidelijk verschil tussen de voor- en de achterkant omdat aan de ene zijde de kettingdraden en aan de andere zijde de inslagdraden het slijtvlak vormen. Satijnproducten zijn zeer soepel en kunnen dichter worden geweven worden dan stoffen met andere bindingen

Jacquard Als er grote patronen geweven moeten worden, bijvoorbeeld bloemmotieven, wordt er gebruik gemaakt van een speciale techniek, waarbij het mogelijk is om elke kettingdraad onafhankelijk van de andere draden omhoog of omlaag te halen. Voor het weven van zulke patronen wordt de jacquardtechniek gebruikt. De jacquardmachine bevindt zich boven het weefsel en wordt meestal digitaal bestuurd.

43

44

Dubbelweefsel Met dubbelweefsel worden weefsels aangeduid die bestaan uit twee producten die in elkaar geweven zijn. Meestal wordt er gebruik gemaakt van de platbinding en ontstaan er twee voorkanten, waarbij de ene kant het kleurnegatief is van de andere kant. Dubbelweefsel wordt vaak gebruikt voor bedspreien. Epinglé Epinglé is een klassieke weeftechniek waarbij iedere lus éénof tweemaal in de vorm van een V of een W in het basisweefsel wordt gebonden. Dat levert een zeer sterk oppervlak op, waaruit de lussen bijna niet omhoog getrokken kunnen worden. Velours Voor het maken van velours kan dezelfde techniek gebruikt worden als bij épinglé. Bij velours worden de lussen echter doorgesneden, waardoor een zeer zacht oppervlak ontstaat. Merceriseren Katoengaren of katoenen metergoed wordt tegelijkertijd uitgerekt en behandeld met een sterke natronloog. Merceriseren verhoogt de glans en de sterkte van de katoen. Het effect is blijvend. Vollen Vollen is een nabehandeling voor wollen stof, waarbij het product een mechanische bewerking met zeep en water ondergaat. De stof krijgt daardoor een viltachtig uiterlijk. (Maar gevolde stof kan niet vergeleken worden met echt vilt, want vilt is niet geweven). Sanforiseren Een gecontroleerd krimpproces voor geweven katoenen stoffen, dat resulteert in stoffen die zeer stabiel van vorm blijven.

45

46

Nabehandelingen

47

48

Vuilafstotende nabehandeling Met een vuilafstotende nabehandeling wordt de stof beschermd tegen de meest voorkomende soorten vlekken en vuil. Het blijft echter wel noodzakelijk om de stof regelmatig schoon te maken. De behandeling gebeurt gewoonlijk op basis van fluorkoolstoffen, die de kwaliteit en het uiterlijk van de stof intact laten. De behandeling is hypoallergeen en niet schadelijk voor het milieu. Daarnaast is het middel relatief goed bestand tegen wassen en chemisch reinigen. Na het reinigen kan de werking worden verbeterd met behulp van warmte, bijvoorbeeld van een strijkijzer. Teflon is een geregistreerd handelsmerk binnen deze categorie. Alucoating Alucoating wordt gebruikt bij transparante gordijnen. Op de stof wordt een coating aangebracht die warmte en licht weerkaatst. De mate waarin dat gebeurt, is afhankelijk van de kleur en de soort stof. Gordijnen met alucoating dragen bij aan een aangenaam en gezond binnenklimaat in gebouwen die blootstaan aan veel zonlicht en warmte. De installatie van een duur airconditioningsysteem wordt daarmee vaak overbodig. Brandvertraging Producten die gebruikt worden in openbare gebouwen moeten vaak voldoen aan bepaalde brandveiligheidseisen. Veel textielsoorten komen goed uit de tests, maar in sommige gevallen blijkt nog een brandvertragende nabehandeling nodig. Er zijn verschillende soorten brandvertragende nabehandeling verkrijgbaar. Een daarvan is Low Smoke Zirpro, een behandeling die ontwikkeld is door het Internationaal Wolsecretariaat (IWS) ter verbetering van de brandveiligheid van wollen stoffen. Een andere brandvertragende nabehandeling is Flovan. Deze behandeling kan toegepast worden op verschillende materialen. Daarnaast bieden ook andere merken brandvertragende behandelingen aan voor diverse materialen. De meeste stoffen met brandvertragende nabehandeling zijn goed bestand tegen chemisch reinigen en sommige kunnen zelfs gewassen worden. Bij de meeste genoemde brandvertragende nabehandelingen wordt de stof ondergedompeld in een bad met het behandelingsproduct, maar er kan ook een coating op de achterkant van de stof worden aangebracht. 49

50

Flovan Een brandvertragend middel gebaseerd op stikstofhoudende fosforzuurzouten. Flovan is wateroplosbaar en daarom alleen geschikt voor chemische reiniging. Low smoke zirpro Door het Internationaal Wolsecretariaat (IWS) goedgekeurd impregneermiddel, speciaal ontwikkeld om stoffen nog beter brandvertragend te maken. Bestand tegen wassen en chemisch reinigen. Zirpro is gebaseerd op zirkoniumverbindingen en lost niet op in water.

51

52

Tests en materiaaleisen

53

54

Slijtvastheid De meest gebruikte methode voor het bepalen van de slijtvastheid is de martindale-methode, omdat is aangetoond dat deze de werkelijkheid het dichtst benadert. Bij deze methode wordt een staal van het te testen product met een bepaalde gewichtsbelasting tegen een wollen standaardstof gewreven .

Toepassing

De machine werkt in intervallen van 5000 toeren en gaat net zolang door totdat er twee draden zijn doorgesleten. Het slijtgetal is een van de belangrijkste kenmerken van de stof waar bij de aankoop op gelet wordt.

Rum med normal brugsintensiet zachte bekleding 15.000 toeren harde bekleding 25.000 toeren

Het kleding- en textielcentrum van het Deense Technologisch Instituut heeft een schema ontwikkeld waarin de minimale slijtvastheid voor verschillende toepassingen wordt aangegeven.

Openbare gebouwen en kantoren Niet intensief gebruikte hotelkamers, vergaderruimten, ziekenhuiszalen zachte bekleding 10.000 toeren harde bekleding 15.000 toeren

Woningen Rum med lille brugsintensitet zachte bekleding 10.000 toeren harde bekleding 15.000 toeren

Verblijfsruimten in ziekenhuizen / verzorgingshuizen, feestzalen, studentenkamers zachte bekleding 15.000 toeren harde bekleding 25.000 toeren Kantoren, personeelsruimten, vergader- en conferentieruimten, restaurants, kantines, bioscopen, theaters, vliegtuigen zachte bekleding 25.000 toeren harde bekleding 35.000 toeren Treinen, bussen, passagiersschepen, hotelfoyers, vertrekhallen, cafetaria’s, scholen en kinder- / jeugdinstellingen zachte bekleding 30.000 toeren harde bekleding 45.000 toeren Meubelstoffenclassificatie 2002 (5e herziene editie)

55

56

Pillen Pillen betekent dat er pluisjes op de stof ontstaan. Deze test wordt ook met een martindale-apparaat verricht. De stof wordt tegen dezelfde standaardstof gewreven als bij de slijtvastheidstest, maar nu zonder dat er een gewicht op staat. Het uiterlijk van de stof wordt vervolgens vergeleken met een aantal standaardfoto’s, die variëren van 1 (slechtste) tot 5 (beste). Lichtechtheid Lichtechtheid is het vermogen van een textiel om onder invloed van licht zijn kleur te behouden. Als er getest wordt op lichtechtheid, worden de stalen gedurende een bepaalde periode belicht met kunstmatig daglicht. Tegelijk met de stalen wordt een zogeheten blauwschaal belicht. De blauwschaal bestaat uit acht standaardstoffen waarvan de lichtechtheid bekend is. Bij de beoordeling wordt de verkleuring van de stalen vergeleken met de verkleuring van de blauwschaal. De beoordelingsschaal loopt van 1 tot 8, waarbij 8 de beste score is. Iedere toename met 1 punt komt overeen met een verdubbeling van de lichtechtheid. Dat wil zeggen dat dezelfde verkleuring twee keer zo lang duurt . Kvadrat hanteert als minimumeis 5. We streven ernaar dat al onze materialen aan deze eis voldoen. In sommige gevallen, bijvoorbeeld bij pastelkleuren en ongeverfde producten, kan dit echter moeilijk te realiseren zijn. Verweringsbestendigheid Verweringsbestendigheid geeft aan in welke mate een bepaalde textielsoort vergaat als deze wordt blootgesteld aan het weer. Bij de tests wordt de stof zonder UV-filter belicht met kunstmatig daglicht. Bovendien wordt de stof afwisselend nat gemaakt en gedroogd. De beoordelingsschaal voor de mate van verwering is dezelfde als die voor lichtechtheid. De minimumeis voor woninginrichting bedraagt 4. De minimumeis voor projectinrichting bedraagt 5.

57

58

Wrijfechtheid Wrijfechtheid geeft de mate van afgeven op ander textiel aan. Er wordt onderscheid gemaakt tussen droge en natte wrijfechtheid. Natte wrijfechtheid verwijst naar het afgeven van kleur, bijvoorbeeld als iemand met een licht vochtige broek op een meubel gaat zitten. Het afgeven van kleur wordt beoordeeld door het afgeefcontrast te vergelijken met een grijsschaal. De mate van afgeven wordt aangegeven met een cijfer variërend van 1 tot 5, waarbij 5 de beste score is. Brandveiligheidstests Aan de brandvertragendheid van meubel- en gordijnstoffen worden verschillende eisen gesteld. In elk land gelden weer andere normen en eisen. Over het algemeen gaat het hierbij niet om wettelijke eisen, maar meer om gangbare normen. Bovendien maakt het verschil of het textiel gebruikt wordt voor woninginrichting of voor projectinrichting. In het volgende deel worden de meest algemene regels beschreven, maar het is mogelijk dat er specifieke gebieden zijn waarvoor weer andere eisen gelden. Daarnaast moet het gebruikte textiel meestal door de lokale brandveiligheidsinstantie worden goedgekeurd. Deze informatie is daarom slechts een richtlijn.

K

59

60

Brandveiligheidseisen

61

62

Woninginrichting – Meubelstoffen Denemarken, Duitsland Geen wettelijke eisen, maar wij adviseren: EN 1021-1 (sigarettest). Ontstekingsbron 0. Finland, Noorwegen, Zweden Wettelijke eis: EN 1021-1 (sigarettest). Ontstekingsbron 0. Nederland Hanteert vaak dezelfde eisen als Groot-Brittannië. Groot-Brittannië Wettelijke eis: BS 5852, 1 (sigaret- + lucifertest). Ontstekingsbron 0-1. Als er een tussenvoering wordt gebruikt, hoeft de bekleding alleen de sigarettest, ontstekingsbron 0, te doorstaan. Dit geldt echter alleen als de bekleding voor min. 75% uit katoen, linnen, viscose, modal, zijde of wol bestaat. Frankrijk Geen wettelijke eisen, maar wij adviseren: EN 1021-1/2 (sigaret- + lucifertest). Deze eis geldt ook voor kantoren. België, Spanje Hanteren vaak dezelfde eisen als Frankrijk. Zwitserland Geen wettelijke eisen, maar wij adviseren: SN 198 898, klasse 4.2. Oostenrijk Geen wettelijke eisen Italië Geen wettelijke eisen, maar wij adviseren: EN 1021-1/2 (sigaret- + lucifertest). Ontstekingsbron 0-1. Verenigde Staten Geen algemeen geldende eisen. Cruiseschepen IMO A.652 (16). De stof wordt getest in combinatie met ‘worst case’- schuim. Het resultaat is ‘goedgekeurd’ of ‘afgekeurd’.

63

64

Projectinrichting – Meubelstoffen Denemarken Geen wettelijke eisen, maar wij adviseren: EN 1021 Noorwegen Restaurants: geen eisen. Plaatselijke brandveiligheidsinstanties verlangen eventueel: EN 1021-1 (sigarettest). Ontstekingsbron 0. Zweden Wettelijke eisen voor hotels en restaurants: dezelfde als voor woninginrichting. In sommige gevallen verlangen de plaatselijke brandveiligheidsinstanties bovendien: EN 1021-2 (lucifertest). Ontstekingsbron 1. Kantoren en ziekenhuizen: geen eisen Finland Wettelijke eis voor hotels en restaurants: EN 1021-1/2 (sigaret- + lucifertest). Ontstekingsbron 0-1. Kantoren en ziekenhuizen: geen eisen. Nederland Hanteert vaak dezelfde eisen als Groot-Brittannië. Groot-Brittannië Wettelijke eis: EN 1021-1/2 (sigaret- + lucifertest). BS 5852, crib 5. Kantoren: BS 5852, Ontstekingsbron 2-5. Frankrijk NF P 92 507 M2 is vervangen door NF D 60 013 / AM. EN 1021-1/2 (sigaret- + lucifertest) wordt vaak geaccepteerd voor verplaatsbaar meubilair. België, Spanje Hanteren vaak dezelfde eisen als Frankrijk

65

Duitsland Restaurants: wettelijke eis DIN 54 342, deel 1 (=EN 1021-1, sigarettest). In bioscopen waar roken is toegestaan moet de bekleding voldoen aan DIN 4102 B1. Kantoren: geen wettelijke eisen, maar wij adviseren EN 1021-1/2 of DIN 4102 B2. Voor hotels en ziekenhuizen worden regels opgesteld door de plaatselijke brandveiligheidsinstanties, vaak bestaande uit DIN 4102, B2 of B1. Voor ziekenhuizen wordt vaak B1 verlangd. Openbare gelegenheden die bestemd zijn voor 200 personen of meer: DIN 4102 B1 (MV V § 33). Zwitserland Geen wettelijke eisen, maar wij adviseren: SN 198 898, klasse 5.2. Oostenrijk Geen wettelijke eisen, maar wij adviseren: ÖNORM 3800, Teil 1 ÖNORM 3825. Italië Wettelijke eis: UNI 9175, klasse 1 IM. Bovendien moet de gehele combinatie van materialen getest worden. Verenigde Staten Sommige staten kennen wettelijke eisen, bijvoorbeeld Californië, waar California Tech. Bulletin 133 wordt voorgeschreven bij ‘high risk buildings’ e.d. en op basis van vrijwilligheid Cal. Tech. Bulletins. 116 en 117 aangehouden kunnen worden. Andere staten hebben helemaal geen eisen. Daarom moeten bij elk project afzonderlijk de brandveiligheidseisen worden onderzocht. Cruiseschepen IMO A.652 (16) De stof wordt getest in combinatie met ‘worst case’-schuim. Het resultaat is ‘goedgekeurd’ of ‘afgekeurd’.

66

Projectinrichting – Gordijnstoffen Denemarken Geen eisen. Noorwegen Geen eisen bekend. Zweden Geen eisen bekend. Soms wordt NT 043 vereist; in sommige gevallen wordt BS 5867 geaccepteerd. Finland Geen eisen bekend Nederland Hanteert vaak dezelfde eisen als Groot-Brittannië. Groot-Brittannië Wettelijke eis: BS 5867, deel 2. Frankrijk NF P 92 507 M1 of M2. België, Spanje Hanteren vaak dezelfde eisen als Frankrijk. Duitsland DIN 4102 B1. Zwitserland Geen wettelijke eisen. De test die wordt gebruikt voor meubelstoffen wordt ook toegepast op gordijnstoffen. Oostenrijk Geen wettelijke eisen, maar wij adviseren: EN 13 773. Italië Wettelijk vereist: UNI 9177, klasse 1. Cruiseschepen Gordijnstoffen IMO A.471 (XII). Bij deze test wordt de stof in verticale positie in brand gestoken. Het resultaat is ‘goedgekeurd’ of ‘afgekeurd’. Muur- en plafondbekleding: IMO A.653 (16). Hierbij wordt de stof aan stralingswarmte blootgesteld. Het resultaat is ‘goedgekeurd’ of ‘afgekeurd’. 67

68

Onderhoud en symbolen

69

70

Wassen Y De wastobbe wordt gebruikt als basissymbool voor wassen. F Het getal geeft de hoogste wastemperatuur aan waartegen het textiel bestand is. S

Als er een streep onder de wastobbe staat, moet een fijnwasprogramma gebruikt worden. Fijnwas betekent een voorzichtige manier van wassen en een hoger waterpeil, waardoor het textiel minder kreukt. Tevens kunnen de aanduidingen ‘halfvolle trommel’ en ‘lage centrifugeersnelheid’ aangegeven worden.

Drogen V Een cirkel in een vierkant wordt gebruikt als basissymbool voor drogen na het wassen. W X

Indien alle droogwijzen, dat wil zeggen machinaal drogen, hangend drogen, nat ophangen en liggend drogen mogelijk zijn, wordt in het symbool de maximale temperatuur voor machinaal drogen aangegeven in de vorm van een of twee stippen.

C Als machinaal drogen onherstelbare schade aan het product oplevert, staat er een kruis door het basissymbool.

G Als het product niet bestand is tegen wassen, staat er een kruis door het basissymbool, tenzij in een aanvullende tekst informatie wordt gegeven over het risico.

Nabehandelen – strijken U Het strijkijzer is het basissymbool voor nabehandeling. De temperatuur wordt aangegeven met één, twee of drie stippen in het strijkijzer.

Bleken

E Strijken met of zonder stoom. Max. 110°C (acryl/acetaat).

Z Een driehoek wordt gebruikt als basissymbool voor het bleken na het wassen. Indien bleken met chloor mogelijk is, staat de chemische aanduiding voor chloor ‘cl’ in de driehoek aangegeven.

I Strijken met of zonder stoom. Max. 150°C (wol/polyester/viscose).

B Indien bleken wordt afgeraden om te voorkomen dat het product beschadigd raakt, staat er een kruis door het basissymbool.

a Als een nabehandeling het product zou beschadigen, staat er een kruis.

Chemisch reinigen

Door het basissymbool Ga naar www.kvadrat.dk voor meer informatie

J Strijken met of zonder stoom. Max. 200°C (katoen/linnen).

T De cirkel wordt gebruikt als basissymbool voor chemisch reinigen. D Een letter in de cirkel geeft de reinigingsvloeistof en -methode aan (informatie voor de stomerij). H Een streep onder het basissymbool betekent dat het textiel voorzichtig moet worden gereinigd. L Als het product niet bestand is tegen chemisch reinigen, staat er een kruis door het basissymbool, tenzij in een aanvullende tekst informatie wordt gegeven over mogelijke beschadiging.

71

72

Onderhoud van meubelstoffen Om meubelstoffen lang mooi te houden, is regelmatig reinigen noodzakelijk. Door vuil en vlekken slijt de stof sneller en nemen de brandvertragende eigenschappen af reiniging algemeen Regelmatig stofzuigen, bij voorkeur elke week. Vlekken zonder vet kunnen verwijderd worden door voorzichtig te deppen met een uitgewrongen pluisvrije doek of spons die gedompeld is in zeepsop of water waaraan een beetje afwasmiddel is toegevoegd (zie samenstelling reinigingsmiddel). Dep het oppervlak na met schoon lauwwarm water. Waarschuwing! Wrijf niet te hard om kleurvervaging of beschadiging van de vezels te voorkomen. Samenstelling reinigingsmiddel Maak een zeepoplossing van 1/4 dl zeepvlokken op 1 liter warm water. Laat de oplossing afkoelen voor gebruik. Oplossing met afwasmiddel: gebruik max. 1 theelepel afwasmiddel op 1 liter water. Gebruik bij een geconcentreerd middel een paar druppels per liter water.

73

74

Onderhoud van Trevira CS-gordijnen normaal gebruik Woningen en hotels, instellingen enz. Gebruik een fijnwasprogramma, 40°C, halfvolle trommel, laagste centrifugeersnelheid. Laat de gordijnen hangend uitdruppen en drogen. Indien nodig strijken op de laagste temperatuur. De stof kan op een hogere temperatuur gewassen worden, maar bij normaal gebruik is dat niet nodig. Bijzonder gebruik Gezondheidszorg Gebruik een fijnwasprogramma, 60°C, halfvolle trommel, laagste centrifugeersnelheid. Laat de gordijnen hangend uitdruppen en drogen Bij een wastemperatuur van 60° is het nodig om de stof te strijken, op de laagste temperatuur. De gordijnen zullen ca. 1% krimpen in de lengterichting Om de stof te desinfecteren kan bij het wassen een geschikt desinfecteermiddel worden toegevoegd, zodat er niet op zeer hoge temperaturen gewassen hoeft te worden Let op: sommige patronen kunnen slechts op max. 40°C gewassen worden. Het uiterlijk van de stof na het wassen is afhankelijk van de wasmethode, de temperatuur, de hoeveelheid water in verhouding tot de hoeveelheid stof, de manier van centrifugeren en van drogen. Alle gordijnstoffen van Kvadrat worden geleverd met onderhoudsinstructielabels

75

76

Vlekverwijdering

Nagellak Deppen met aceton of nagellakremover zonder olie.

Als u er snel bij bent, kunt u iets dat gemorst is gemakkelijk verwijderen en zo voorkomen dat er vlekken ontstaan.

Verf op oliebasis Reinigen met terpentine en deppen met mild zeepsop. Vraag bij oude vlekken advies aan een deskundige.

Zuig vloeistof eerst op met absorberend keukenpapier of een absorberend doekje en schraap hard geworden vlekken eraf met een lepel. Probeer een vlekkenmiddel eerst uit op een minder zichtbare plek om te zien of het geen nadelig effect heeft op de bekleding. Voorkom permanente vlekken door voorzichtig in cirkelvormige bewegingen vanaf de rand van de vlek naar het midden toe te deppen. Gebruik zo nodig een föhn om kringvorming te voorkomen. Waarschuwing Wees voorzichtig met oplosmiddelen om te voorkomen dat het onderliggende bekledingsmateriaal wordt opgelost. Algemeen Deze adviezen dienen slechts als aanbeveling en bieden geen garantie dat vlekken helemaal verdwijnen. Wij adviseren altijd contact op te nemen met een professionele stomerij, vooral bij grote vlekken en/of grondige reinigingt.

Verf op waterbasis Deppen met mild zeepsop. Vraag bij oude vlekken advies aan een deskundige. Schoensmeer Deppen met een oplosmiddel, bijvoorbeeld terpentine of wasbenzine. Kaarsvet Koelen met ijsblokjes in een plastic zakje, het kaarsvet breken en de losse stukken voorzichtig verwijderen. Leg een flinke laag wit absorberend (keuken)papier op de wasresten en ga er met een strijkijzer op de middelste stand overheen. Eventuele resten kunnen worden verwijderd met een doekje dat bevochtigd is met een oplosmiddel, bijvoorbeeld petroleum.

Daarnaast verwijzen wij naar de volgende richtlijnen: Kuglepen Voorzichtig deppen/inwrijven schoonmaakalcohol. Blod Afspoelen met koud water. Als dit niet helpt, voeg dan een neutraal wasmiddel toe. Chocolade Afschrapen met lepel of mes. Ketchup Deppen met lauwwarm water. Daarna wassen met mild zeepsop. Cosmetica Deppen met lauwwarm water. Daarna wassen met mild zeepsop. Evt. deppen met wasbenzine Olie en vet Deppen met een oplosmiddel, bijvoorbeeld terpentine of wasbenzine 77

78

Kwaliteit en milieu

79

80

Kwaliteit Aan het begin van de jaren negentig zijn wij bij Kvadrat begonnen onze arbeidsprocessen en doelstellingen te beschrijven. Als een van de eersten in Denemarken integreerden wij dit in een kwaliteitsbeheersingssysteem en in maart 1992 ontvingen wij het ISO 9001-certificaat. Met het kwaliteitsbeheersingssysteem konden we onze arbeidsprocessen beschrijven en ons ‘gezond verstand’ systematisch in onze bedrijfsprocessen inbrengen.

81

82

Milieu Bij Kvadrat hechten wij groot belang aan respect voor het milieu. Wij zorgen ervoor dat er geen grondstoffen verspild worden, wij beperken de verontreiniging van het milieu en zetten ons in voor een gezonde en veilige werkomgeving. Sinds 1997 hebben wij het milieucertificaat ISO-14001. Wij bekiiken continu of onze producten en processen nog mileuvriendelijker kunnen. Door het toepassen van de nieuwste technologieën, verbeteren we de kwaliteit van onze producten en verminderen we de belasting van het mileu. Producten In onze werkwijze werken wij uitsluitend met grondstoffen van de hoogste kwaliteit, voor innovatieve productieprocessen en tijdloze ontwerpen. Hierdoor hebben Kvadrat-stoffen een bijzonder lange levensduur. Al onze stoffen voldoen aan onze eigen strenge kwaliteitsen milieurichtlijnen en aan de relevante wettelijke regels en normen. Daarnaast houden wij ons ook aan de strenge voorschriften van de ‘Danish Environmental Protection Agency’s List of Undesirable Substances’ . Op deze lijst staan de 68 meest schadelijke stoffen van de ‘List of Undesirable Subtances’ van de Europese Commissie Daarnaast De volledige’List of Undesirable Substances’. Wij werken nauw samen met onze partners om ervoor te zorgen dat mogelijk schadelijke stoffen nooit in onze producten en processen terechtkomen. Zo zijn we in 1997 gestopt met de antimotbehandeling van onze wollen producten, om onze medewerkers te beschermen en om de verontreiniging van het afvalwater te verminderen. Wij gebruiken nooit AZO-verfstoffen, omdat die afgebroken kunnen worden tot het kankerverwekkende acrylamine. Verfstoffen die zware metalen bevatten. Bromidehoudende brandvertragers. Chemicaliën die met chloor geproduceerd worden. PVC in basisproductie. Antimotbehandeling voor wollen producten.

83

84

Het Eco-keurmerk van de EU Vanwege hun milieuvriendelijke eigenschappen prijkt een aantal Kvadrat-producten met een Eco-keurmerk. Pure, Molly, Hallingdal en Hacker zijn onderscheiden met de bloem, het eco-keurmerk van de EU. Dit label wordt pas toegekend als de volledige levenscyclus van het product beoordeeld is en als die tot de beste in zijn categorie hoort. (Bij de beoordeling wordt gelet op de vezel die gebruikt wordt, het productieproces, gebruik van chemicaliën en kwaliteitscontrole). De stoffen Flora, Kosmos en Helix, alle drie ontworpen door Fanny Aronsen, mogen het eco-keurmerk ‘Bra Mijloval’ van de Zweedse organisatie voor natuurbescherming dragen. Dit keurmerk geeft aan dat deze producten een milieuvriendelijke keuze zijn. De garens die wij gebruiken voor Trevira CS, zijn gecertificeerd als OEKO-Tex 100. Wij streven ernaar om in de toekomst nog meer eco-keurmerken te mogen voeren.

85

86

Trevira CS 90% van alle Kvadrat-gordijnen wordt gemaakt van Trevira CS, een unieke soort polyester die gemaakt wordt van topkwaliteitgaren en die duurzaam en zuinig in het onderhoud is. Trevira CS wordt gemaakt door Trevira GmbH, een onderneming die ook ISO 14001 gecertificeerd is. De garens waarmee Trevira CS geweven wordt, zijn hypoallergeen en voldoen aan de OEKO-Tex 100-standaard. Ga naar www.trevira.com voor meer informatie over Trevira CS.

Partners Met onze partners bouwen wij langdurige relaties op, die gebaseerd zijn op onze gezamenlijke inzet voor maximale kwaliteit en minimale milieubelasting. Elk jaar organiseren wij een seminar en zoeken gezamelijk nieuwe manieren om die doelstellingen te realiseren Iedere twee jaar evalueren wij onze partners en hernieuwen wij onze contracten. Alle nieuwe contracten die wij sluiten bevatten ook een milieugedragscode.

Wol Wij kiezen voor wol die het best bij het ontwerp past. Onze wol komt uit Nieuw-Zeeland, Australië en Noorwegen. Bij het voorbehandelen en spinnen worden alleen biologisch afbreekbare wasmiddelen en spinolie gebruikt. Het restmateriaal van het spinnen wordt zoveel mogelijk verzameld en gerecycled in andere bedrijven. Lege spoelen en plastic verpakkingsmateriaal worden ook hergebruikt in andere bedrijven. Katoen Wij gebruiken katoen uit Afrika, Griekenland en Zuid-Amerika. De verschillende restmaterialen die tijdens het productieproces overblijven worden zoveel mogelijk verzameld, gesorteerd en hergebruikt. Verfstoffen en afvalwater worden afgevoerd naar de plaatselijke waterzuiveringsinstallatie. Verder wordt vanuit milieuoverwegingen geen spinolie gebruikt. Onze collectie bevat textiel van organische katoen (natuurlijke teelt zonder pesticiden en kunstmatige meststoffen) en van conventionele katoen. Onze stof Pure, die bekroond is met de EU-ecobloem, is gemaakt van 100% organische katoen. Transport Wij verlangen van al onze vervoerders dat ze een milieumanager in dienst hebben, dat zij hun milieubeleid schriftelijk vastgelegd hebben en dat ze hun milieuresultaten bijhouden. Hun vrachtwagens moeten een EU3-motor hebben (een motor met minimale uitstoot en laag brandstofverbruik). Verpakking Wij werken bij Kvadrat met een speciaal voor ons gemaakte verpakkingsmachine, waarmee we de hoeveel plastic bij de verpakking zo beperkt mogelijk kunnen houden. We gebruiken alleen plastic dat gerecycled kan worden (binnen de voorschriften voor de hoeveelheid zware metalen van EU-richtlijn 94/62/EG), en we hergebruiken onze verpakkingen zoveel mogelijk. Onze stoffen komen binnen in kartonnen dozen, die gerecycled of hergebruikt worden.

87

88

Meer informatie vindt u op www.kvadrat.dk

89

90