15e jaargang, nr 54
6 augustus 2008
Nederlands Beroepsgoederenvervoer over de Weg
INHOUDSOPGAVE
Bedrijvigheid valt weer tegen Internationaal vervoer krimpt ten opzichte van vorig jaar Omzet- en winstniveau dalen mee Kosten op hoogste niveau Dieselprijs in een korte tijd omhoog geschoten Consument uiteindelijk de dupe Vrachtprijsniveau daalt Vacaturegraad onveranderd Goede chauffeurs moeilijk te vinden Uitzend- en oproepkrachten Investeringsgraad daalt Vertrouwen op laagste punt in vijf jaar Slecht 2e kwartaal 3e kwartaal 2008, veel indicatoren wijzen richting mindere tijden
Conjunctuurbericht, 2e kwartaal 2008 Mindere tijden zijn aangebroken voor het beroepsgoederenvervoer over de weg. De transportondernemer is in vijf jaar tijd niet zo negatief geweest als in de laatste dagen van het tweede kwartaal. De stemmingsindicator springt van positief naar zwaar negatief. De bedrijvigheid stelt teleur, zowel bij binnenlandse als buitenlandse activiteiten. De omzet- en winstresultaten halen bij lange na niet hetzelfde niveau als die van vorig jaar. En onder aanvoering van de alsmaar stijgende dieselprijs stijgen transportkosten naar ongekende hoogten. Dit alles bij elkaar zorgt er voor dat het aantal negatieve ondernemers momenteel sterk in de meerderheid is. Een opmerkelijke situatie, aangezien dit in de afgelopen 9 jaar slechts 2 keer is voorgekomen. Bedrijvigheid valt weer tegen Afgezet tegen de verwachtingen valt, net als in het eerste kwartaal ook in het tweede kwartaal de bedrijvigheid tegen. Vorig jaar stond de indicator voor bedrijvigheid (jaarbasis) op 9,1 terwijl hij nu op 5,4 staat. De bedrijvigheid in het binnenlandse vervoer laat ten opzichte van het eerste kwartaal meer bedrijvigheid zien, maar afgezet tegen de bedrijvigheid van vorig jaar is ook de binnenlandse bedrijvigheid afgenomen. Stemmingsindicator bedrijvigheid kw.2-2007 kw.1-2008 kw.2-2008* kw.2-2008 kw.3-2008* *verwachting
klein 8,1 4,4 7,4 5,6 4,9
middel 8,3 4,4 8,1 6,4 5,2
groot 8,6 4,6 9,0 7,5 2,8
bin. 8,4 4,4 7,9 6,3 4,9
int. 7,1 3,9 8,2 6,2 4,3
log. 7,8 4,3 7,3 6,9 4,8
totaal 8,2 4,4 7,8 6,1 4,9
Het niveau van bedrijvigheid nam ten opzichte van het 1e kwartaal weliswaar bij alle categorieën toe, maar bleef ver onder het niveau van het 2e kwartaal 2007 en onder het gemiddelde niveau over tweede kwartalen. Van alle bedrijven meldt 28% ten opzichte van vorig jaar meer, en 31% minder bedrijvigheid. De stemmingsindicator voor de totale bedrijvigheid steeg bij kleine bedrijven van 4,4 in het 1e kwartaal naar 5,6 in het 2e kwartaal. Bij middelgrote bedrijven steeg de indicator van 4,4 naar 6,4 en bij grote bedrijven van 4,6 naar 7,5. De bedrijven uitgesplitst naar binnenlandse en internationale activiteiten steeg de indicator bij binnenlandse bedrijven van 4,4 naar 6,3 en bij internationale bedrijven van 3,9 naar 6,2. De stemmingsindicator bij logistieke bedrijven steeg van 4,3 naar 6,9. Internationaal vervoer krimpt ten opzichte van vorig jaar Gemiddeld ondervonden transportbedrijven in het grensoverschrijdende vervoer ten opzichte van vorig jaar, met uitzondering van Bulgarije en Griekenland minder bedrijvigheid. Van de landen waar qua gewicht de meeste goederen worden geladen en gelost is de grootste afname van transportbedrijvigheid te zien in Frankrijk, Spanje en het Verenigd Koninkrijk. Maar ook de transportbedrijvigheid op Duitsland, goed voor bijna de helft van het bilaterale vervoer, is sterk teruggelopen. Duitsland is voor Nederland de belangrijkste handelspartner. Bijna een derde van de totale Nederlandse uitvoerwaarde van goederen binnen Europa heeft betrekking op de uitvoer
CONJUNCTUURBERICHT
1
Begripsomschrijving: Categorie bedrijven: Klein (<5 vrachtauto’s) Middelgroot (5-50 vrachtauto’s) Groot (>50 vrachtauto’s) Binnenlands (>75% omzet uit binnenlandse activiteiten) Internationaal (> 75% omzet uit internationale activiteiten) Logistiek (> 40% omzet uit logistieke diensten, naast transport) De Stemmingsindicator zoals in dit bericht bedoeld, stelt TLN samen uit het percentage positieve en negatieve respondenten ten opzichte van het totaal aantal respondenten, waarbij de uitkomst wordt gewogen. Het minimum is 0, maximum is 11 Vacaturegraad = aantal vacatures ten opzichte van het aantal ingevulde arbeidsplaatsen, als percentage weergegeven Investeringsgraad = aantal geplande aanschaffen voertuigen (koop/lease) ten opzichte van het in gebruik zijnde aantal voertuigen, als percentage weergegeven Graad oproep- en uitzendkrachten = aantal oproep- en aantal uitzendkrachten ten opzichte van het aantal ingevulde vaste arbeidsplaatsen, als percentage weergegeven Kwartaalbasis = kwartaal vergeleken met voorgaand kwartaal Jaarbasis = kwartaal vergeleken met hetzelfde kwartaal van voorgaand jaar
naar Duitsland. Maar helaas gaat het niet goed met de Duitse economie. Duitse consumenten hebben in juni 3,9% minder uitgegeven dan een jaar geleden. De inflatie in Duitsland (3,3%) is de hoogste in 15 jaar. Berichten van een dergelijke strekking komen ook uit Spanje en het Verenigd Koninkrijk. Een veeg teken voor het internationale transport. Stemmingsindicator internationale bedrijvigheid Klein
middel
groot
bin.
int.
log.
totaal
kw.2-2007
6,8
7,1
8,7
-
-
7,2
7,1
kw.1-2008
4,9
5,3
5,8
-
-
4,8
5,2
kw.2-2008
5,1
5,5
5,6
-
-
6,5
5,4
De stemmingsindicator voor het niveau in de internationale bedrijvigheid steeg van 5,2 naar 5,4. Bij kleine bedrijven zien we een stijging van 4,9 naar 5,1 en bij middelgrote bedrijven van 5,3 naar 5,5. De internationale bedrijvigheid bij grote bedrijven daalde licht van 5,8 naar 5,6. Op landenniveau is op kwartaalbasis alleen een stijging van bedrijvigheid te zien in België, Denemarken en Duitsland. Op de indicator van Oostenrijk na daalt de indicator van de overige landen. Op jaarbasis is de bedrijvigheid in het vervoer op alle landen gedaald. Ten opzichte van het 2e kwartaal 2007 laat het internationale vervoer een krimp zien. De bedrijvigheid in het vervoer op het Verenigd Koninkrijk laat een dramatische daling zien. De indicator stond vorig jaar op 9,1 en nu op 4,9. Ontwikkeling stemmingsindicator bedrijvigheid per land
Duitsland België Frankrijk Italië
II 8,0 7,2 7,1 8,1
2006 III 7,1 6,4 7,0 7,1
IV 6,6 6,4 6,4 6,9
I 6,1 6,2 5,9 8,0
2007 II 7,3 6,8 7,3 6,6
III 6,5 6,2 5,6 6,3
IV 6,5 6,1 5,8 6,2
2008 I 5,4 5,1 5,1 5,2
II 5,7 5,9 5,0 5,0
Verenigd Koninkrijk Zweden Spanje Denemarken Oostenrijk polen
6,3 7,8 7,7 6,5 6,1 6,5
7,1 7,3 7,3 7,0 5,5 6,9
7,9 6,8 6,2 6,8 4,8 7,3
7,3 6,1 4,8 6,6 5,5 6,9
9,1 7,3 7,5 7,1 7,1 5,5
7,0 8,4 5,8 6,4 5,6 5,2
6,4 5,7 6,1 6,1 5,5 5,5
5,7 5,6 4,9 5,4 4,9 6,6
4,9 5,3 4,7 5,8 4,9 5,0
Omzet- en winstniveau dalen mee Parallel aan de teruglopende bedrijvigheid laat zowel de omzet- als de winstindicator een flinke afname zien. De winstindicator is bijvoorbeeld vergeleken met het tweede kwartaal van vorig jaar van 6,7 gedaald naar 4,0. Deze daling wordt niet alleen veroorzaakt door minder bedrijvigheid. Een groot aantal transportondernemers klaagt over het feit dat de oplopende kostprijs niet of niet direct door te berekenen is aan klanten. De winst gaat hierdoor in rook op, aldus deze ondernemers. Naast oplopende brandstofkosten zorgen ook oplopende rentekosten voor een verhoging van de totale transportkosten. De indicator voor de transportkosten heeft sinds de eerste kostprijsmeting in 1998 niet zo hoog gestaan. Zowel de indicator voor het omzet- als voor het winstniveau daalt op jaarbasis mee met de indicator voor bedrijvigheid. Op kwartaalbasis stijgt de omzetindicator. Bij kleine bedrijven zien we een stijging van 5,3 naar 6,4, bij middelgrote bedrijven van 5,6 naar 7,3 en bij grote bedrijven van 5,1 naar 8,3. Bij bedrijven met overwegend binnenlands vervoer stijgt de omzetindicator van 5,2 naar 7,1 en bij internationale bedrijven van 5,0 naar 6,2. Bij bedrijven waar de omzet voor een groot deel wordt bepaald door logistieke activiteiten naast transport stijgt de omzetindicator van 5,0 naar 7,9. Dat de omzetindicator op kwartaalbasis stijgt, is niet verwonderlijk aangezien in een eerste kwartaal vergeleken met andere kwartalen weinig bedrijvigheid is. Stemmingsindicator omzet kw.2-2007
klein 7,4
middel 7,9
groot 10,3
bin. 8,4
int. 6,3
log. 7,6
totaal 7,9
kw.1-2008
5,3
5,6
5,1
5,2
5,0
5,0
5,4
kw.2-2008
6,4
7,3
8,3
7,1
6,2
7,9
6,9
In tegenstelling tot de omzetindicator daalt de winstindicator bij alle categorieën met uitzondering van de indicator bij logistieke bedrijven. De winstindicator daalt van 5,1 naar 4,0. Bij kleine bedrijven daalt de indicator van 4,9 naar 3,9, bij middelgrote bedrijven van 5,2 naar 4,1 en bij grote bedrijven van 5,3 naar 4,1. Bij binnenlandse bedrijven daalt de winstindicator van 5,0 naar 4,4 en bij internationale bedrijven van 5,2 naar 3,3. Bij logistieke
CONJUNCTUURBERICHT
2
bedrijven stijgt de winstindicator zowel op jaar- als op kwartaalbasis. De indicator stijgt op kwartaalbasis van 3,8 naar 6,9. Stemmingsindicator winst klein 6,6 4,9 3,9
kw.2-2007 kw.1-2008 kw.2-2008
middel 6,6 5,2 4,1
groot 7,6 5,3 4,1
bin. 6,7 5,0 4,4
int. 5,4 5,2 3,3
log. 6,5 3,8 6,9
totaal 6,7 5,1 4,0
Ontwikkeling stemmingsindicator winst 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 I
II
III
IV
I
II
2006
III
IV
2007
I
II 2008
(kwartaal/jaar)
Kosten op hoogste niveau Sinds het begin van het onderzoek naar het niveau van de kosten in 1998 is het kostenniveau in het 2e kwartaal 2008 op het hoogste punt ooit beland. De indicator stijgt op kwartaalbasis van 10,1 naar 10,6. Bij kleine bedrijven stijgt de indicator van 8,1 naar 9,8, bij middelgrote bedrijven van 9,2 naar 10,2 en bij grote bedrijven van 10,6 naar 10,8. Bij bedrijven met overwegend binnenlands vervoer stijgt de kostenindicator van 9,9 naar 10,6 en bij internationale bedrijven blijft deze met 10,1 gelijk aan het 1e kwartaal. Bij logistieke bedrijven stijgt de indicator van 9,3 naar 11,0. De voornaamste oorzaak is de stijgende dieselprijs. Dieselprijs in een korte tijd omhoog geschoten De dieselprijs is in een korte tijd omhoog geschoten. In januari van dit jaar betaalden we voor een liter diesel gemiddeld 0,99 euro en in juni 1,21 euro per liter, excl. btw. Vergeleken met de dieselprijs in het tweede kwartaal 2007 steeg deze in het afgelopen tweede kwartaal met 29 procent. Zoals de zaken er nu voorstaan zal één vrachtauto met een jaarkilometrage van 100.000 km dit jaar al gauw 6.000 euro meer betalen aan brandstof. Afhankelijk van het soort vervoer, kunnen brandstofkosten 20 tot 30 procent van de totale kostprijs beslaan, met uitschieters naar boven. Als de hogere kosten niet worden gecompenseerd, dan zal menig transportbedrijf in de problemen komen. Stemmingsindicator kosten kw.2-2007 kw.1-2008 kw.2-2008
klein 8,1 9,8 10,3
middel 9,2 10,2 10,7
groot 10,7 10,6 10,8
bin. 8,6 9,9 10,6
int. 9,4 10,1 10,1
log. 9,7 9,3 11,0
Totaal 8,9 10,1 10,6
Consument uiteindelijk de dupe Uiteindelijk krijgt de consument de rekening van hogere transportkosten gepresenteerd. In de prijs van consumentengoederen (food en non-food) zit gemiddeld 2 tot 5% aan transportkosten verweven. Naast transportkosten stijgen door de hoge olieprijs ook de kosten voor de Nederlandse industrie; dit komt tot uiting in hogere afzetprijzen. Dus de consumen-
CONJUNCTUURBERICHT
3
tenprijzen liggen al hoger door hogere productie- en hogere transportkosten. En hoewel het BTW percentage gelijk blijft, wordt de BTW dan geheven over een hoger bedrag. Dus de consument betaalt ook een hoger bedrag aan BTW. De consument is uiteindelijk de dupe en draait in veel gevallen driedubbel op voor de hoge olieprijs: hogere fabricagekosten, hogere transportkosten en een hoger BTW-bedrag. Ontwikkeling advies dieselprijs per kwartaal
€ 1,20
€ 1,00
€ 0,80
€ 0,60
€ 0,40
€ 0,20
€ 0,00 I
II
III
IV
I
2006
II
III
IV
2007
I
II 2008
Bron: BP Vrachtprijsniveau daalt De indicator voor het vrachtprijsniveau haalde in het 1e kwartaal het hoogste punt sinds het 1e kwartaal 2000. In het afgelopen kwartaal is deze indicator op kwartaalbasis gedaald, maar op jaarbasis gestegen. Op kwartaalbasis daalt de vrachtprijsindicator van 9,0 naar 8,7. Bij kleine bedrijven blijft de indicator met 8,3 gelijk. Bij middelgrote bedrijven daalt de indicator van 9,5 naar 9,1 en bij grote bedrijven van 10,6 naar 9,4. Bij binnenlandse bedrijven daalt de vrachtprijsindicator van 8,9 naar 8,7 en bij internationale bedrijven van 9,2 naar 8,4. Net als bij de winstindicator vormt de vrachtprijsindicator bij logistieke bedrijven een uitzondering. In plaats van een daling zien we bij logistieke bedrijven een stijging van de vrachtprijsindicator van 8,3 naar 10,0. Stemmingsindicator vrachtprijs kw.2-2007 kw.1-2008 kw.2-2008
klein 6,6 8,3 8,3
middel 7,0 9,5 9,1
groot 8,9 10,6 9,4
bin. 6,9 8,9 8,7
int. 6,8 9,2 8,4
log. 6,5 8,3 10,0
totaal 7,0 9,0 8,7
Vacaturegraad onveranderd Met een vacaturegraad van 3,9% in het 2e kwartaal is de vacaturegraad ten opzichte van het 1e kwartaal onveranderd. Alleen het aantal bedrijven met één of meerdere vacatures daalt met 3,2 procentpunt van 25,7% naar 22,5%. Sinds het 2e kwartaal 2005 is het aantal bedrijven met vacatures niet zo laag geweest. Waarschijnlijk mede door afnemende bedrijvigheid neemt het aantal bedrijven met vacatures af. Vorig jaar had 38 procent van alle transport en logistieke bedrijven één of meerdere vacatures. Een afname van ruim 1.800 bedrijven. Hebben deze bedrijven in een jaar tijd het tekort aan personeel op weten te lossen? Zeer waarschijnlijk zit er ook een aantal bedrijven bij dat het zoeken naar personeel verder heeft gestaakt door tegenvallende bedrijvigheid en teruglopende bedrijfsresultaten. Bij kleine bedrijven daalt de vacaturegraad van 3,3% in het 1e kwartaal naar 1,5% in het 2e kwartaal. Bij middelgrote bedrijven stijgt de vacaturegraad van 4,0 naar 4,2% en bij grote bedrijven daalt de vacaturegraad van 3,8 naar 3,7%. De vacaturegraad bij binnenlandse bedrijven stijgt van 4,1 naar 4,4% en bij internationale bedrijven van 1,9 naar 2,4%. Bij logistieke bedrijven stijgt de vacaturegraad van 5,9 naar 6,8%.
CONJUNCTUURBERICHT
4
Vacaturegraad naar soort personeel, 2e kwartaal 2008 voor:
klein
middel
groot
bin.
int.
log.
totaal
Chauffeur
1,8%
4,4%
3,8%
4,5%
2,8%
7,5%
4,0%
Niet rijdend
0,0%
3,5%
3,4%
4,1%
0,7%
5,8%
3,4%
Totaal personeel
1,5%
4,2%
3,7%
4,4%
2,4%
6,8%
3,9%
De vraag naar chauffeurs is met een vacaturegraad van 4,0% in het 2e kwartaal relatief groter dan de vraag naar niet rijdend personeel met een vacaturegraad van 3,4%. Van alle vacatures in het beroepsgoederenvervoer over de weg aan het einde van het 2e kwartaal heeft 57% betrekking op uitbreiding en 42% op vervanging van personeel. Ontwikkeling aantal transportbedrijven met één of meerdere vacatures 50%
39,7%
40%
38,3% 33,8%
33,6% 30,9%
30%
29,4%
28,4%
27,0%
25,7% 22,5%
20%
10%
0% I
II
III
IV
I
II
2006
III
IV
2007
I
II 2008
(kwartaal/jaar)
Goede chauffeurs moeilijk te vinden Naast de afnemende bedrijvigheid en de oplopende transportkosten, wordt een aantal bedrijven ook geplaagd door problemen rond het invullen van vacatures. De grote vraag naar chauffeurs is sinds vorig jaar weliswaar afgenomen, het aantrekken van ‘goede’ chauffeurs vormt volgens eigen zeggen voor veel transportondernemers al langere tijd een groot probleem. De vacaturegraad voor chauffeurs bedroeg verleden jaar 4,8 procent en staat nu op 3,9 procent. Niet alarmerend hoog. Het gaat om ± 3.700 vacatures voor chauffeur en ± 1.700 voor kantoor, loods, garage of ander logistiek personeel. Maar het aantrekken van personeel vormt voor veel bedrijven een probleem. Bijna 70 procent van de ondernemers geeft aan dat het ‘moeilijk tot zeer moeilijk’ is om personeel te vinden. Vooral gespecialiseerde bedrijven waar bijvoorbeeld de chauffeur eveneens een laadkraan moet kunnen bedienen of autotransporteurs en bedrijven in het veetransport hebben moeite chauffeurs te vinden. Ook voor bedrijven waar chauffeurs weekenddiensten of 24-uur diensten moeten draaien geldt hetzelfde. ‘Goede chauffeurs zijn moeilijk te vinden’. Vacaturegraad klein
middel
groot
bin.
int.
log.
totaal
kw.2-2007
1,1%
6,2%
3,7%
5,2%
5,1%
8,3%
4,8%
kw.1-2008
3,3%
4,0%
3,8%
4,1%
1,9%
5,9%
3,9%
kw.2-2008
1,5%
4,2%
3,7%
4,4%
2,4%
6,8%
3,9%
CONJUNCTUURBERICHT
5
Ontwikkeling vacaturegraad voor chauffeur 9% 8% 7%
6,6%
6% 5%
5,6%
5,5% 5,0%
4,7%
4,9%
4,7% 4,0%
3,9%
3,8%
4% 3% 2% 1% 0% I
II
III
IV
I
II
2006
III
IV
I
2007
II 2008
(kwartaal/jaar)
Uitzend- en oproepkrachten Het aantal oproep- en uitzendkrachten binnen de transportbranche is een goede graadmeter voor het economische klimaat. In drukke perioden met veel bedrijvigheid en gunstige resultaten ligt het aantal ingeschakelde ‘losse’ krachten vele malen hoger dan in mindere tijden. Het aantal oproepkrachten bedraagt aan het einde van het 2e kwartaal 3,2% van het totaal aantal ‘vaste’ krachten. Het aantal uitzendkrachten bedraagt 4,0%. Aan het einde van het 2e kwartaal heeft een bedrijf gemiddeld 1,31 ‘losse’ krachten in tijdelijke dienst. De categorie middelgrote bedrijven telt met 7,7% de meeste tijdelijke of losse krachten. Bij bedrijven verdeeld naar binnenlandse en internationale activiteiten zijn het de binnenlandse bedrijven die met 8,9% relatief de meeste losse krachten tellen. Bij logistieke bedrijven is 15,6% van alle werknemers in vaste loondienst een losse kracht. Aan het einde van het 2e kwartaal hebben logistieke bedrijven gemiddeld 9 losse krachten per bedrijf in tijdelijke dienst. Graad oproep- en uitzendkrachten, 2e kwartaal 2008 klein
middel
groot
bin.
int.
log.
totaal
oproepkrachten
3,7%
4,1%
2,0%
3,4%
uitzendkrachten
3,0%
3,5%
4,7%
5,6%
4,6%
2,8%
3,2%
1,7%
12,8%
oproep-/uitzendkrachten
6,7%
7,7%
6,7%
8,9%
4,0%
6,3%
15,6%
7,2%
Gemiddeld aantal oproep- en uitzendkrachten per categorie bedrijven klein
middel
groot
bin.
int.
log.
totaal
oproepkrachten
0,09
0,89
2,54
0,65
0,48
1,63
0,59
uitzendkrachten
0,07
0,76
6,00
1,06
0,18
7,38
0,72
oproep-/uitzendkrachten
0,15
1,65
8,54
1,71
0,65
9,00
1,31
Investeringsgraad daalt De gemiddelde investeringsgraad voor vervoermaterieel komt voor een 2e kwartaal uit op 4,7%. Nu komt de investeringsgraad echter niet hoger uit dan 4,0%. De investeringsgraad daalt op kwartaalbasis van 5,4 naar 4,0%. Bij kleine bedrijven stijgt de investeringsgraad van 7,1% in het 1e kwartaal naar 8,7% in het 2e kwartaal. Bij middelgrote bedrijven daalt de investeringsgraad van 5,5 naar 4,6% en bij grote bedrijven van 5,0 naar 2,5%. Bij bedrijven met overwegend binnenlands activiteiten daalt de investeringsgraad van 5,8 naar 4,5% en bij bedrijven met overwegend internationale activiteiten daalt de investeringsgraad van 6,1 naar 4,8%. De investeringsgraad bij logistieke bedrijven daalt van 9,9 naar 4,8%. De investeringen aan het einde van het 2e kwartaal richten zich met 5,5% voornamelijk op bestelauto’s en met 5,4% op motorwagens. Ruim 44% van alle aanschafplannen per voer-
CONJUNCTUURBERICHT
6
tuigheeft betrekking op uitbreiding van het wagenpark en de overige 56% heeft betrekking op vervanging van materieel. Investeringsgraad klein
middel
groot
bin.
int.
log.
totaal
kw.2-2007
5,5%
7,7%
7,3%
6,7%
6,4%
5,4%
7,5%
kw.1-2008
7,1%
5,5%
5,0%
5,8%
6,1%
9,9%
5,4%
kw.2-2008
8,7%
4,6%
2,5%
4,5%
4,8%
4,8%
4,0%
Investeringsgraad naar soort materieel, 2e kwartaal 2008 klein
middel
groot
bin.
int.
log.
totaal
Trekker
8,3%
6,1%
2,7%
5,4%
5,9%
3,3%
4,8%
Oplegger
8,4%
3,6%
1,4%
2,8%
3,9%
3,2%
2,8%
14,0%
4,5%
5,8%
6,3%
5,9%
7,8%
5,4%
Aanhangwagen
7,5%
2,9%
3,5%
3,4%
4,1%
6,3%
3,4%
Bestelauto
4,9%
6,0%
3,5%
7,3%
4,8%
6,7%
5,5%
Totaal materieel
8,7%
4,6%
2,5%
4,5%
4,8%
4,8%
4,0%
Motorwagen
Vertrouwen op laagste punt in vijf jaar Mindere tijden zijn aangebroken voor het beroepsgoederenvervoer over de weg. Na twee uitmuntende jaren - 2006 en 2007 - maakt een sombere tijd zijn opwachting. De transportondernemer is in vijf jaar tijd niet zo negatief geweest als in de laatste dagen van het tweede kwartaal. De stemmingsindicator springt van positief naar zwaar negatief. Hoewel de vertrouwensindicator al 4 kwartalen achtereen een lichte daling laat zien, is een afname zoals in het laatste kwartaal niet eerder voorgekomen. Ontwikkeling stemmingsindicator vertrouwen transportondernemers 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 I
II
III
IV
I
II
2006
III 2007
IV
I
II 2008
(kwartaal/jaar)
De bedrijvigheid stelt teleur, zowel bij binnenlandse als buitenlandse activiteiten. De omzeten winstresultaten halen bij lange na niet hetzelfde niveau als die van vorig jaar. En onder aanvoering van de alsmaar stijgende dieselprijs stijgen transportkosten naar ongekende hoogten. Dit alles bij elkaar zorgt er voor dat het aantal negatieve ondernemers momenteel sterk in de meerderheid is. Een opmerkelijke situatie, aangezien dit in de afgelopen 9 jaar slechts 2 keer is voorgekomen. De indicator voor het ondernemersvertrouwen daalt van 7,0 in het 1e kwartaal naar 4,9 in het 2e. Bij kleine bedrijven daalt de vertrouwensindicator van 6,8 naar 5,0, bij middelgrote bedrijven van 7,1 naar 4,9 en bij grote bedrijven van 7,8 naar 4,5. Bij binnenlandse bedrijven daalt de stemmingsindicator van 7,2 naar 5,3 en bij internationale bedrijven van 6,9 naar 5,0. Bij logistieke bedrijven daalt deze indicator van 7,3 naar 4,8.
CONJUNCTUURBERICHT
7
Stemmingsindicator vertrouwen klein 7,3 6,8 5,0
kw.2-2007 kw.1-2008 kw.2-2008
middel 7,9 7,1 4,9
groot 7,2 7,8 4,5
bin. 7,7 7,2 5,3
int. 6,6 6,9 5,0
log. 8,3 7,3 4,8
totaal 7,6 7,0 4,9
Slecht 2e kwartaal Het 2e kwartaal 2008 scoort ondermaats. Met uitzondering van de vrachtprijsindicator scoren alle andere belangrijke indicatoren onder de gemiddelden voor 2e kwartalen. Afgezet tegen de indicatoren van vorig jaar kunnen we het 2e kwartaal ronduit een ‘slecht’ kwartaal noemen. De hoge olieprijs is de hoofddader van alle negatieve cijfers. Deze zorgt niet alleen voor hogere transportkosten, maar is voor het grootste deel ook debet aan de oplopende inflatie en een sterke koopkrachtvermindering bij consumenten, zowel binnen als buiten Nederland. 2e kwartaal 2008 t.o.v. 2e kwartaal 2007 en gemiddelde resultaten (2e kwartalen)
Winst 9,0 8,0 7,0 6,0
Int. bedrijvigheid
5,0 4,0
Bedrijvigheid
3,0 2,0 1,0 0,0
Vertrouwen
Vrachtprijs
kwartaal 2-2008 gem. indicator 2e kwartalen kwartaal 2-2007
Omzet
3e kwartaal 2008, veel indicatoren wijzen richting mindere tijden De transportondernemer voorspelt niet veel goeds voor het 3e kwartaal. Misschien gevoed door angst en een ‘slechte’ stemming, maar volgens 30% van alle transportondernemers neemt de bedrijvigheid in het 3e kwartaal ten opzichte van het 2e af. Gemiddeld genomen meldt 23% een afname van bedrijvigheid in een 3e kwartaal. Hoewel de stemming van de Nederlandse consument vanaf september 2007 flink in mineur is, handelde hij er tot nu toe gek genoeg niet naar. Bij een laag consumentenvertrouwen hoort matigheid. Maar afgelopen mei nog werd er volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) flink geld uitgegeven. Vooral schoenen, kleding en duurzame goederen zoals elektronica vonden gretig afname. De bestedingen aan duurzame goederen stegen vergeleken met een jaar geleden maar liefst met 6,7 procent. Ook de detailhandel deed met een omzetgroei van 8 procent in mei goede zaken. Maar of consumenten dit tegenstrijdige gedrag blijven tonen is zeer de vraag. Recente cijfers van het CBS laten zien dat het consumentenvertrouwen eind juli geland is op het laagste punt sinds februari 2004. Het consumentenvertrouwen is ingestort, zoals het CBS het zelf uitdrukt. De indicator daalt in één keer van -19 naar -30. Consumenten zijn uiterst negatief over de toekomstige economische situatie. Mede door oplopende prijzen voor levensonderhoud, de inflatie, is de consument somber over de eigen financiële situatie. De indicator voor koopbereidheid maakt dan ook een unieke vrije val. Uniek, omdat een dergelijke daling van deze indicator (-8 punten) slechts één keer eerder is voorgekomen.
CONJUNCTUURBERICHT
8
Colofon Het Conjunctuurbericht Nederlands Beroepsgoederenvervoer over de weg is een uitgave van Transport en Logistiek Nederland. De gegevens in dit Conjunctuurbericht zijn gebaseerd op resultaten uit een enquête die elk kwartaal wordt afgenomen onder leden van Transport en Logistiek Nederland. De gegevens in deze uitgave hebben betrekking op de periode april t/m juni 2008. Hoewel bij het samenstellen van dit Conjunctuurbericht de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt aansprakelijkheid voor eventuele onjuistheden door Transport en Logistiek Nederland niet aanvaard, noch aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het directe of indirecte gevolg is van handelingen en/of beslissingen die (mede) gebaseerd zijn op de informatie in dit bericht. Uitgave Transport en Logistiek Nederland Collectieve Belangen, Research Boris Pasternaklaan 22 Postbus 3008, 2700 KS Zoetermeer Telefoon 079 3636111 fax 079 3636200 Onderzoek Afdeling Research, E.R. Doppert
Ook het optimisme van zakelijke dienstverleners en industriële ondernemers slinkt. Hoewel de optimisten onder deze ondernemers nog steeds in de meerderheid zijn, kan een verdere afname van het vertrouwen mindere tijden inluiden. Bij industriële ondernemers stond de vertrouwensindicator vorig jaar juli op 7,6 en nu op 2,4, het laagste punt sinds oktober 2005. Eigenlijk hetzelfde beeld als bij het vertrouwen van transportondernemers. Alleen vormen negatieve ondernemers in het transport sinds het tweede kwartaal een sterke meerderheid. Het is niet te hopen, maar de stemming van transportondernemers zou wel eens vooruit kunnen lopen op die van industriële ondernemers. Naast de stemming van consumenten en ondernemers zijn er nog meer indicatoren die dalen. Zo tonen exportcijfers ook aan dat het allemaal wat minder gaat. Veel landen hebben last van een hoge inflatie, waardoor de buitenlandse consument minder geld uitgeeft aan luxe importgoederen. De Nederlandse bloemenhandel meldt voor juni en juli een exportafname van 10 procent naar Duitsland, Groot-Brittannië en Frankrijk, de grootste afnemers van Nederlandse bloemen. Als deze afname structureel wordt, dan zal de exportwaarde van bloemen en planten dit jaar voor het eerst sinds decennia geen groei meer vertonen, aldus het bedrijfschap voor bloemenexport. Veel Europese landen hebben last van een hoge inflatie en een stagnerende economie. De inflatie in Europa is in juni met gemiddeld 4 procent gestegen naar het hoogste niveau in 16 jaar. Consumenten maken zich zorgen over de hoge inflatie, maar ook over de onrust op de financiële markten en de afzwakkende economie. Helaas wijzen de meeste indicatoren voor de nabije toekomst van transportbedrijven naar beneden. Hopelijk keert het tij snel en kunnen we het tweede kwartaal van dit jaar zien als een incident.
Samenstelling en redactie E.R. Doppert Nadere inlichtingen Afdeling Research telefoon 079 3636126 fax 079 3636233 E-mail:
[email protected] © Bronvermelding is verplicht. Verveelvoudiging voor eigen gebruik of intern gebruik is toegestaan.
CONJUNCTUURBERICHT
9
