Concreet aan de slag met toetsen & toetsbeleid

vo

Concreet aan de slag met toetsen & toetsbeleid

Training, advies & studiedagen in het voortgezet onderwijs

Bureau ICE De nieuwe generatie toetsen en examens

CONCREET aan de slag met toetsen en toetsbeleid Hoe is het met de toetsing en het toetsbeleid op uw school gesteld? Hoe kunt

Inhoud Op een inspirerende manier aan de slag met toetsing

4

Meten om te groeien

5

Audits & Advies

6

Van beleid naar toetskwaliteit en andersom

6

Audit toetsbeleid en toetskwaliteit Gericht het startpunt in beeld

8

u samen met uw vaksectie gericht met toetsing aan de slag? Hoe kunt u als docent grip krijgen op alle toetsen die u maakt? Bureau ICE is expert op het gebied van toetsing en een solide partner voor trainingen en adviestrajecten bij u op school. Samen zetten we concrete stappen om uw toetsbeleid en toetsing gericht te verbeteren en op peil te houden!

blz.

Advies en begeleiding Een solide toetsbeleid

10

Trainingen & studiedagen

14

Concreet aan de slag met toetskwaliteit

15

U wilt zelf aan de slag! Sparren met collega’s, inspiratie opdoen en aan het

Trajecten op maat

17

einde van een training met iets concreets in handen en een goed gevoel naar

Gericht werken aan professionalisering

17

huis. Niet trainen om het trainen, maar gericht werken aan uw visie op

De zin en onzin van een taxonomie

18

toetsing en toetsbeleid en aan bruikbare producten die u direct in uw

De toetsmatrijs als blauwdruk van je toets

19

dagelijkse praktijk kunt inzetten.

Hoe maak je een goede toets?

20

Praktische toetsvormen werkbaar maken

21

Ons aanbod gaat daarbij uit van advies en trainingen op maat. Wilt u op basis

Zinvol nabespreken van je toets

22

van ons aanbod gebruik maken van een training of adviestraject of heeft u

De inzet van groeps-, peer- en zelfbeoordeling

23

specifieke wensen voor de inhoud van een training? Laat het ons weten!

E-training: Toetsconstructie kennistoets

24

Onze adviseringstrajecten en trainingen staan altijd garant voor energie: samen toewerken naar de volgende stap. Want als docent of als vaksectie wilt u niet de hele dag naar één iemand luisteren en informatie consumeren.

Uiteraard komen we graag eens bij u langs om te praten over de mogelijkheden. Neem gerust contact op met ons voor een vrijblijvend advies.

Meer dan toetsing alleen... ...wat doen we nog meer?

25

Rekenen

26

Taal

26

TOA

27

Namens Bureau ICE, Hannelies Boelhouwer, Hoofd Expertteam onderwijs [email protected] | 0345-65 66 10

2

3

Op een inspirerende manier aan de slag met toetsing Bevlogen, concreet, op maat

Geen toetsen om het toetsen, maar in dienst van het leerproces.

4

Onze manier van adviseren Bij Bureau ICE geloven wij dat het toetsbeleid in dienst moet staan van het leerproces van de leerling. De leerling moet zich kunnen ontwikkelen en toetsing en toetsbeleid zijn daaraan ondersteunend. Onze bevlogenheid rond dit thema ziet u in onze adviestrajecten terug. Inhoudelijke deskundigheid, het spiegelen van het nut en het doel van toetsing, een eerlijke manier van communiceren en gezamenlijk komen tot een eindproduct zijn voor ons vanzelfsprekend. Daarbij vragen wij van de opdrachtgever betrokkenheid en openheid. Onze manier van trainen Wij zijn pas tevreden als de deelnemers na een training met inhoudelijke bagage, een goed gevoel en in de meeste gevallen met een concreet product naar huis gaan. In onze optiek bepalen de trainer, het programma en de deelnemers de effectiviteit van een training. We zorgen dan ook voor een optimale voorbereiding op onze trainingen, zodat we het programma kunnen toespitsen op uw dagelijkse praktijk en persoonlijke wensen en verwachtingen. Als deelnemer neemt u eigen materiaal mee, zodat u zo veel mogelijk direct zelf aan de slag kunt gaan met uw eigen toets of toetsbeleid in een enthousiaste en prettige sfeer. Onze deskundige trainers hebben allemaal ervaring in het onderwijs en worden gemiddeld met een ruime 8 beoordeeld.

Meten om te groeien Onze visie op toetsing Waarom zou een schoolorganisatie zich druk maken om toetsing? Vaak klinken de Onderwijsinspectie, schoolresultaten en verantwoording aan ouders als belangrijke redenen voor een goed toetsbeleid. Bij Bureau ICE geloven we dat deze redenen legitiem zijn, maar vinden we ook dat we niet moeten vergeten waarvoor we het allemaal doen. Uiteindelijk toetsen we om een leerling verder te helpen in zijn of haar leerproces. Toetsen, toetsresultaten en de manier waarop scholen met toetsing omgaan leveren een positieve bijdrage aan de ontwikkeling van leerlingen, als dit op een goede en doordachte manier gebeurt. Dat maakt toetsing tot een zeer waardevol en uitdagend terrein om schoolbreed en op docentniveau mee aan de slag te gaan.

Ons aanbod In deze trainingsgids hebben we onderscheid gemaakt tussen onze adviestrajecten (gericht op management en schoolleiding) en onze trainingen en studiedagen (gericht op docenten). Beide werken vanuit een heldere visie aan kwaliteit van toetsing voor nu en op de langere termijn.

5

BELEID

SCHOOLLEIDING etsbeleid To

Schoolresultaten

pe

Ontwikkeling van de leerling

en

at tsm rijz

Toe

PTA /

n ele

O/einddo PT

r l e e rj a a r

Toetsen

Van beleid naar TOETSkwaliteit en andersom Kwaliteit van toetsing zit niet alleen in het gebruik van kwalitatief goede toetsen, maar ook in een duidelijke visie op toetsing die schoolbreed gedragen wordt. Een goed toetsbeleid leidt tot goede toetsen, maar het maken van een goede toets vereist ook dat over de grote lijnen wordt nagedacht. Kaders die houvast bieden aan vaksecties en docenten zorgen voor een eenduidige ontwikkeling en doorvertaling van PTA’s/PTO’s naar doorlopende leerlijnen. Ook over vaksecties heen biedt een gedegen toetsbeleid een basis voor discussies over overgaan of blijven zitten, determinatie en opbrengstgericht werken. Een gedegen toetsbeleid borgt dat de betrokkenen dezelfde taal spreken en er concreet kan worden nagedacht over de doelen en visie van de school op toetsen.

Een levend toetsbeleid is een must.

Zowel de toetsen in de dagelijkse schoolpraktijk als de manier waarop deze binnen de school worden ingebed, hebben direct effect op de schoolresultaten en de ontwikkeling van de leerling. Een schoolbrede aanpak op beide thema’s is noodzakelijk om een kwaliteitsslag te maken op het gebied van toetsing en om concreet aan de slag te gaan met toetskwaliteit en de borging hiervan binnen de organisatie. Door docenten en de schoolleiding samen te laten werken in dit proces, wordt de toetsvisie breed gedragen. Niet alleen een visie op papier, maar vooral een levende visie die direct vertaald wordt naar de dagelijkse praktijk van de school.

DOCENTEN 6

TOETSKWALITEIT 7

Met de audit van Bureau ICE heb ik goed zicht op waar we als school staan.

Audit toetsbeleid en toetskwaliteit Gericht het startpunt in beeld Voor management en schoolleiding

Ik weet nu zeker dat de toetsen die ik maak van goede kwaliteit zijn.

8

Hoe staat het ervoor met onze toetsen? Hoe kunnen we onze toetsen nog verbeteren? Hoe kunnen we nog gerichter onze schoolexamens inzetten? Is het proces van toetsen en schoolexamens maken voor iedereen helder? Hoe kunnen we onze docenten verder professionaliseren op het gebied van toetsing en waar is dan behoefte aan? Om antwoord te krijgen op deze en aanvullende vragen kan Bureau ICE gericht een audit op uw school uitvoeren. Onze ervaren adviseurs bekijken samen met u welke onderwerpen van belang zijn bij een audit. Dit nemen we met u en andere direct betrokkenen vooraf uitgebreid door, zodat helder is wat de exacte doelstelling van de audit moet zijn en welke speerpunten we hierbij oppakken. Tijdens de audit voert Bureau ICE een documentenanalyse uit, neemt producten onder de loep en gaat in gesprek met direct betrokkenen. Op basis van onze observaties en analyses stellen we een adviesrapport op. Dit rapport geeft u direct inzicht in de belangrijkste punten en bevindingen en geeft daarnaast concrete adviezen over nog op te pakken of verder te ontwikkelen punten. Het rapport wordt mondeling besproken met de betrokkenen.

Audit toetsbeleid en toetskwaliteit In onze overall audit kijkt Bureau ICE naar alle aspecten van toetsing: proces, product en professionaliteit. Om een goed beeld te krijgen van hoe u er als school voor staat, interviewen wij betrokkenen en screenen wij het toetsbeleid. Zo krijgt u een compleet beeld van de stand van zaken op zowel beleidsniveau als op uitvoerend niveau. Daarbij kijken we ook naar de verschillende rollen en verantwoordelijkheden. Dit totaalbeeld wordt in een adviesrapport weergegeven. Het rapport is gelinkt aan de uitgangspunten van het toezichtkader voortgezet onderwijs van de Onderwijsinspectie. Op basis van dit adviesrapport kunt u aan de slag met de aanbevelingen.

Audit toetskwaliteit In deze audit onderzoeken wij verschillende toetsen en toetsproducten. Vaak ligt hier een specifieke aanleiding of vraag aan ten grondslag, bijvoorbeeld: hoe staat het met onze schoolexamens? Meten deze examens op een valide en betrouwbare manier? Afhankelijk van de specifieke behoefte worden de geselecteerde producten gescreend. De bevindingen worden verwerkt in een rapport. Het rapport is gelinkt aan de uitgangspunten van het toezichtkader voortgezet onderwijs van de Onderwijsinspectie.

9

Advies en begeleiding Een solide toetsbeleid Voor management, schoolleiding en vaksecties Als management, schoolleiding of vakgroep heeft u duidelijk in kaart waar u de komende jaren mee aan de slag wilt gaan. Toch is het soms prettig om iemand van buitenaf specifiek mee te laten kijken en denken over problemen of uitdagingen die u op dit moment heeft op het gebied van toetsing.

Opbrengstgericht werken en toetsing Hoe borg je dat opbrengstgericht werken daadwerkelijk een meerwaarde heeft? Wat is ervoor nodig om opbrengstgericht werken door te voeren in beleid en uitvoering? En gebruik je toetsing om opbrengstgericht te gaan werken of vertaal je je visie op opbrengstgericht werken in toetsing? De koppeling tussen toetsing en opbrengstgericht werken staat in dit traject centraal.

Adviseurs van Bureau ICE kunnen uw schoolorganisatie begeleiden in het evalueren, ontwikkelen en implementeren van diverse thema’s rond toetsbeleid. U bepaalt met welke thema’s uw school aan de slag gaat; Bureau ICE adviseert over het proces en de inhoud. In onderling overleg kijken we naar de gewenste opbrengst en vertalen we dit naar een plan van aanpak.

Toekomstgericht toetsbeleid

10

Op schoolniveau kunnen keuzes worden gemaakt voor het gebruik van een taxonomie om de kwaliteit van toetsing te vergroten. Maar wat kun je als school of als docent met een taxonomie? Welke taxonomieën zijn er en welke is geschikt waarvoor? Met een aantal afgevaardigden van de school verdiepen we ons in het nut en de noodzaak van taxonomieën. Daarnaast bekijken we op welke manier taxonomieën kunnen worden toegepast in de praktijk van de school. Wat is binnen onze school haalbaar en relevant? En hoe kunnen we vanuit de gekozen taxonomie verder gaan werken? Welke kaders gaan we hierbij hanteren? De adviseur van Bureau ICE begeleidt het proces en borgt dat er na dit traject een stappenplan ligt om te gaan werken met de gekozen taxonomie(ën).

Profiel- en keuzevakken (vmbo vernieuwd)

We bieden verschillende adviestrajecten op maat aan:

Wat is onze visie op toetsing en met welke kaders hebben we te maken? In dit adviestraject begeleidt de adviseur van Bureau ICE uw schoolorganisatie in het opzetten van een nieuw of aangepast toetsbeleid. We starten hierbij met de evaluatie van het huidige beleid, waarna een visie wordt geformuleerd voor de toekomst. Vanuit deze visie volgen kaders rond kwaliteit en kwantiteit van toetsing die kunnen worden vertaald naar schoolbrede afspraken. De school bepaalt de inhoud, Bureau ICE stuurt en borgt het proces en adviseert over het proces en de inhoud. We stippen onderwerpen als PTA/PTO, doorlopende leerlijnen, gebruik van een taxonomie, opbrengstgericht werken en determinatie aan op beleidsniveau.

Het gebruik van een taxonomie

Opbrengst: • Er is gezamenlijk nagedacht over de doelstelling en uitdagingen binnen de eigen school. • Er is concreet in kaart gebracht hoe de visie op toetsing eruit ziet of moet komen te zien. • Er is een plan van aanpak opgesteld om de implementatie vorm te geven op de besproken gebieden.  • Er zijn evaluatieafspraken gemaakt om het plan van aanpak en de toetsvisie levend te houden en gericht te werken aan de toetskwaliteit op de langere termijn.

Het vernieuwen van de beroepsgerichte programma’s in het vmbo betekent dat scholen keuzevakken moeten gaan kiezen en de LOB een belangrijkere rol krijgt. Dit betekent ook het nodige voor het bijbehorende curriculum en de toetsing. Bureau ICE kan in dit traject adviseren en ondersteunen. Waar moet je als schoolorganisatie aan denken? Welke kaders zijn van toepassing? Welke betrokkenen zijn er met welke verantwoordelijkheden? Hoe komen we tot een specifiek en concreet plan van aanpak en welke stappen gaan we daarin zetten? De adviseur werkt naar aanleiding van de bijeenkomsten met de school dit plan van aanpak uit, op basis waarvan u als organisatie direct aan de slag kunt met de vervolgstappen. Uiteraard kan Bureau ICE binnen deze vervolgstappen ook betrokken blijven.

Determinatie Welke leerling komt op welk niveau het best tot zijn of haar recht? Hoe bepaal je als school welke leerling kan doorstromen naar welk niveau? Determinatie is een lastig onderwerp waar veel over gesproken wordt. Een samenhangend plan voor determinatie over alle vakgroepen heen is van groot belang. Dit betekent dat je inzicht moet hebben in taxonomieën, doorlopende leerlijnen en de samenhang met cesuur en normering, maar ook een visie op de ontwikkeling van leerlingen en op de professionaliteit van docenten. Bureau ICE ondersteunt uw schoolorganisatie door evaluatie, door te spiegelen en door het in kaart brengen van de mogelijke stappen. De opbrengst van dit adviestraject is een plan waarin de vervolgstappen beschreven staan.

11

Verschil tussen SE en CE Een belangrijk en terugkerend thema binnen toetsing in het voortgezet onderwijs is het verschil tussen de schoolexamens en het centraal examen. Welke vaardigheden worden waar getoetst en op welke manier? In dit adviestraject denken we gezamenlijk na over een plan van aanpak om de verschillen te verkleinen.

Evalueren om te leren

PTA/doorlopende leerlijnen

Wat zijn de voorwaarden om in een schoolorganisatie tot leren te komen? Hoe worden toetsen op een goede manier ingezet binnen de brede context van de school? Hierbij spelen ook didactiek, leerklimaat, reflectie en visie op de leerling een rol. De adviseur van Bureau ICE begeleidt uw school in het inventariseren van deze thematiek en in het opzetten van een traject.

Het schoolexamenprogramma wordt vastgelegd in het Programma van Toetsing en Afsluiting (PTA). In het PTA staan uitspraken over het doel, de kwantiteit en de kwaliteit van toetsen in een vakgebied. Wat zijn de kenmerken van een goed PTA en hoe worden deze vertaald in doorlopende leerlijnen en het PTO? We gaan gezamenlijk aan de slag met de vakgroep(en) en komen tot een doordacht en praktisch PTA. Bureau ICE stuurt en borgt het proces en adviseert over de inhoud.

De trainingen hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van ons docententeam.

12

De trainers van Bureau ICE brengen hun expertise uitstekend over, omdat ze met hun voeten stevig in de onderwijspraktijk staan.

Concreet aan de slag met toetskwaliteit Naast onze adviestrajecten op beleidsniveau bieden wij ook diverse trainingen aan die ingezet kunnen worden als losse training of als onderdeel van een studiedag. Bij elke training sluiten wij zo goed mogelijk aan bij de situatie op uw school. Wij werken altijd praktijkgericht, met materialen en kaders uit uw eigen dagelijkse praktijk. Bij elke training is het mogelijk om vooraf en/of achteraf toetsproducten te laten screenen om de opbrengst van de training nog verder te vergroten en de koppeling met de dagelijkse praktijk te optimaliseren. Iedere training wordt afgesloten met een certificaat. Ons totaalaanbod staat aangegeven in het schema op de volgende bladzijde. Per training staat aangegeven welke onderwerpen aan de orde komen. Zo kunt u in één oogopslag zien welke training(en) voor uw school zinvol zijn. Verderop in de brochure wordt de inhoud van iedere training verder toegelicht.

Trainingen & studiedagen 14

Wilt u meer informatie over onze trainingen? Neem dan contact op met Hannelies Boelhouwer: [email protected] of 0345 - 65 66 10. Actuele prijzen vindt u op onze website: toets.nl

15

Trajecten op maat

Gericht werken aan professionalisering

U kunt kiezen voor een losse training of voor meerdere trainingen die elkaar opvolgen. Op deze manier worden de verschillende onderdelen van toetsing met elkaar in verband gebracht en kan er dieper worden ingegaan op bepaalde onderdelen. Wij geven u een voorbeeld van mogelijke trajecten met betrekking tot formatief toetsen, schriftelijke toetsen en praktische opdrachten. U kunt een van deze voorbeeldtrajecten kiezen, maar u kunt uiteraard ook uw eigen traject samenstellen. Wij denken graag met u mee om u te helpen het best passende traject voor uw school samen te stellen.

Wanneer uw schoolorganisatie breed wil inzetten op professionalisering, biedt Bureau ICE de mogelijkheid om docenten op verschillende niveaus te certificeren. We maken hierbij onderscheid tussen certificering op basis-, professional-, opleider- en expertniveau. Op basis van deze niveaus kunt u langetermijndoelstellingen formuleren voor de interne professionalisering van uw docenten. Zij kunnen een opleiding volgen om intern de scholing rondom toetsing te gaan verzorgen. Op deze manier geeft u gericht vorm en inhoud aan de lerende organisatie.

De inhoud van onze trainingen

beoordelingsmodel

cesuur & cijferbepaling

feedback geven

formatief toetsen

instructie geven

meerkeuzevragen

open vragen

praktische schriftelijke toetsvormen toets

taxonomie

toetsresultaten

De zin en onzin van een taxonomie De toetsmatrijs als blauwdruk van je toets Hoe maak je een goede toets?

toetsvorm

Zinvol nabespreken van een toets

Voorbeeldtrajecten

Praktische toetsvormen werkbaar maken

Traject: Meten om te groeien • De zin en onzin van een taxonomie • Zinvol nabespreken van een toets

De inzet van groeps-, peer- en zelfbeoordeling E-training Toetsconstructie kennistoets

Traject: Verdieping schriftelijke toets

Bureau ICE laat haar trainingsaanbod valideren door registerleraar (www.registerleraar.nl).

• De toetsmatrijs als blauwdruk voor je toets • Hoe maak je een goede toets? • Zinvol nabespreken van een toets Traject: Praktische toetsvormen

• De toetsmatrijs als blauwdruk voor je toets • Praktische toetsvormen werkbaar maken • De inzet van groeps-, peer- en zelfbeoordeling

legenda Doelgroep Duur

Door op de juiste manier te toetsen, kan ik mijn leerlingen het beste uit zichzelf laten halen. 16

Onderwerpen die aan bod komen Voorbereiding Uit te breiden met

17

trainingen

De zin en onzin van een taxonomie Opbrengst • U weet voor welk doel u een taxonomie inzet. • U kunt aan de hand van een taxonomie toetsvragen indelen.

Wat ik heb geleerd tijdens de training kan ik gebruiken om mijn leerlingen eerlijk te beoordelen en vooruit te helpen.

Binnen het onderwijsveld worden verschillende taxonomieën gebruikt om een ordening aan te brengen in bijvoorbeeld leereenheden of toetsvragen. Maar wat zijn de voors en tegens van het gebruik van een taxonomie en voor welke doelen kun je een taxonomie inzetten? In deze training verdiept u zich in nut en noodzaak van een taxonomie, maar ook in het gebruik van een indeling in uw eigen toets. U brengt daarom een eigen toets mee naar de training, zodat u concreet met eigen materiaal aan de slag gaat. Ook kijkt u naar een deel van het Centraal Examen voor uw vak. De ToetsfeedbackWijzer van Bureau ICE kan hierbij als hulpmiddel gebruikt worden, maar ook andere taxonomieën zoals OBIT en de taxonomie van Bloom.

Opbrengst • U kent het doel en de onderdelen van een toetsmatrijs. • U kunt een toetsmatrijs maken bij een eigen toets.

Een toets moet een eerlijk beeld geven van een leerling en recht doen aan wat er geleerd is. Een toetsmatrijs is een hulpmiddel om ervoor te zorgen dat een toets een evenwichtige afspiegeling is van de leerstof. Het gebruik van een toetsmatrijs is een goede manier om de kwaliteit van toetsing te verbeteren. Tijdens deze training staan de verschillende onderdelen in de toetsmatrijs centraal: onderwerpen en toetsdoelen, taxonomie, toetsvorm en cesuur. Door het maken van een toetsmatrijs bij uw zelf meegebrachte schriftelijke toets en praktische opdracht, brengt u het geleerde direct in de praktijk. De ToetsfeedbackWijzer van Bureau ICE kan hierbij als hulpmiddel gebruikt worden, maar ook andere taxonomieën zoals OBIT. Na de training heeft u een concreet product in handen dat u ook kunt gebruiken voor andere toetsen.

Docenten/vaksecties 2 dagdelen (of een beknopte versie van 1 dagdeel )

1 dagdeel

- Cesuur en cijferbepaling - Praktische toetsvormen - Schriftelijke toets - Taxonomie - Toetsvorm

- Formatief toetsen - Taxonomie

Eigen schriftelijke toets en praktische opdracht meenemen naar de training

Eigen toets en centraal examen meenemen naar de training

- De zin en onzin van een taxonomie - Hoe maak je een goede toets? - Praktische toetsvormen werkbaar maken - Zinvol nabespreken van je toets

Vaksecties

- De toetsmatrijs als blauwdruk van je toets - Zinvol nabespreken van je toets

18

 e toetsmatrijs als D blauwdruk van je toets

19

trainingen

Hoe maak je een goede toets?

Praktische toetsvormen werkbaar maken

Opbrengst

Opbrengst • U vergroot uw kennis over praktische toetsvormen. • U kent de kwaliteitseisen die aan opdrachtbeschrijvingen gesteld worden en u krijgt praktische handvatten om de kwaliteit van uw eigen praktijkopdracht te verbeteren. • U kent de onderdelen van het beoordelingsmodel en kunt een beoordelingsmodel ontwikkelen voor uw eigen praktische opdracht.

• U kent de kwaliteitseisen die gesteld worden aan toetsvragen en u heeft praktische tools gekregen om de kwaliteit van uw eigen toets te verbeteren. • U kent de onderdelen van het correctiemodel en heeft handvatten gekregen om de kwaliteit van uw correctiemodel te verbeteren.

U wilt dat uw toets een eerlijk beeld geeft van een leerling, maar ook dat de toetsvragen eenduidig te interpreteren zijn voor de leerling en objectief na te kijken zijn door de docent. Kortom, u wilt een valide, betrouwbare en bruikbare toets. U leert meer over deze basisbegrippen van toetskwaliteit en de kwaliteitseisen aan open vragen en meerkeuzevragen.

Pluspakket Als u het rendement van deze training wilt verhogen, kunt u vooraf een aantal toetsen laten screenen door de experts van Bureau ICE. De bevindingen worden tijdens de training teruggekoppeld en meegenomen in het programma.

Daarnaast gaat u aan de slag met het correctiemodel en de onderdelen die daarbij horen: antwoordmodel, scoringsvoorschrift, beoordelaarsinstructie, cesuur en cijferbepaling. Ten slotte leert u meer over wat belangrijk is in de instructie voor de leerling. U beoordeelt uw zelf meegebrachte toetsvragen, correctiemodel en instructie voor de leerling op basis van een checklist, waardoor u de kwaliteit van uw eigen toets kunt verbeteren.

Pluspakket Als u het rendement van deze training wilt verhogen, kunt u vooraf een aantal praktische opdrachten laten screenen door de experts van Bureau ICE. De bevindingen worden tijdens de training teruggekoppeld en meegenomen in het programma.

Docenten/vaksecties 2 dagdelen (of een beknopte versie gericht op kwaliteit van toetsvragen van 1 dagdeel ) - Beoordelingsmodel - Cesuur en cijferbepaling - Meerkeuzevragen en open vragen - Schriftelijke toets Eigen toets meenemen naar de training - De toetsmatrijs als blauwdruk van je toets - Zinvol nabespreken van je toets

20

Het maken van goede praktijkopdrachten vraagt een andere expertise dan het maken van schriftelijke toetsen. Tijdens de training komen de kenmerken van verschillende praktische toetsvormen (verslag, werkstuk, presentatie, praktijkopdracht, practicum, portfolio) aan bod waarbij specifiek wordt ingegaan op de validiteit, betrouwbaarheid en bruikbaarheid van iedere toetsvorm. Van cruciaal belang is een eenduidige opdrachtbeschrijving en een gedegen bijbehorend beoordelingsmodel waardoor geen discussie kan ontstaan tussen beoordelaars. De BeoordelingsWijzer van Bureau ICE kan hierbij als hulpmiddel gebruikt worden. Tijdens deze training leert u wat de uitgangspunten en kwaliteitseisen zijn bij het formuleren van beoordelingscriteria en vult u de BeoordelingsWijzer in voor uw meegenomen praktische opdracht.

Docenten/vaksecties 1 dagdeel - Cesuur en cijferbepaling - Instructie geven - Praktische toetsvormen Eigen praktische opdracht meenemen naar de training De toetsmatrijs als blauwdruk van je toets

21

trainingen

Zinvol nabespreken van je toets

De inzet van groeps-, peer- en zelfbeoordeling Opbrengst

Opbrengst

• U kent de mogelijkheden van groeps-, peer- en zelfbeoordeling en kunt deze toepassen in verschillende situaties.

• U kunt met behulp van de toetsmatrijs toetsresultaten analyseren. • U kunt met behulp van de LeerlingWijzer toetsresultaten inzichtelijk maken voor leerlingen om zodoende het leereffect te verhogen. • U heeft de beschikking over verschillende werkvormen voor het nabespreken van een toets.

In veel gevallen beoordeelt de docent de leerling volgens een vastgesteld correctie- of beoordelingsmodel. Praktische toetsvormen kunnen vragen om andere manieren van beoordelen. Maar ook de visie op ontwikkeling van leerlingen kan leiden tot een andere keuze. Praktische opdrachten vinden steeds meer in groepsverband plaats. Geeft u in dit geval een groepscijfer of individueel cijfer? En hoe komt u tot een individueel cijfer bij groepswerk? Peerbeoordeling kan hierbij een krachtig instrument zijn. Daarnaast zijn zelfbeoordeling en zelfreflectie beoordelingsinstrumenten waarbij recht wordt gedaan aan de individuele leerbehoefte van leerlingen. Wanneer en hoe zet u deze vormen van beoordelen in?

Het nabespreken van een toets wordt maar weinig gedaan. De reden is vaak dat het tijdrovend is en weinig effect heeft op inzet en leeractiviteiten van leerlingen. In deze training leert u aan de hand van casussen hoe u met behulp van de toetsmatrijs toetsresultaten kunt analyseren op groeps- en leerlingniveau. U vult de LeerlingWijzer van Bureau ICE in aan de hand van dezelfde casussen. Met behulp van de LeerlingWijzer maakt u het toetsresultaat voor de leerling inzichtelijk en ervaart u hoe u de leerling zelf een belangrijke rol kunt geven in het leerproces. Tijdens de training wisselt u met de andere deelnemers good practices uit voor het nabespreken van een toets.

Docenten/vaksecties 1 dagdeel - Feedback geven - Formatief toetsen - Schriftelijke toets - Taxonomie - Toetsresultaten Eigen werkvorm voor het nabespreken van een toets meenemen naar de training - De toetsmatrijs als blauwdruk van je toets - De zin en onzin van een taxonomie

22

In deze training verkent u de mogelijkheden en leert u meer over de randvoorwaarden en de toepassing in de praktijk.

Docenten/vaksecties 1 dagdeel - Beoordelingsmodel - Cesuur en cijferbepaling - Feedback geven - Formatief toetsen - Instructie geven - Toetsresultaten Eigen praktische opdracht meenemen naar de training Praktische toetsvormen werkbaar maken

23

trainingen

E-training: Toetsconstructie kennistoets Opbrengst • U vergroot uw kennis over summatieve én formatieve schriftelijke toetsen. • U kent de basisbegrippen voor toetskwaliteit: validiteit, betrouwbaarheid en bruikbaarheid. • U kent de kwaliteitseisen aan de toetsmatrijs, open vragen en meerkeuzevragen, aan het correctiemodel en de instructie voor de leerling. • U kunt toetsresultaten analyseren én inzichtelijk maken voor uw leerlingen.

Wij hebben niet alleen expertise op het gebied van toetsing. Onze trainers kunnen u helpen bij de thema’s rekenen en taal. Deze onderwerpen staan wel altijd in de context van toetsing en beoordeling. Om ook deze thema’s aan te laten sluiten op de specifieke vragen die u heeft, bieden we ook maatwerktrajecten aan. Als u wensen heeft die niet in ons aanbod voorkomen, neemt u dan contact met ons op om de mogelijkheden te bespreken.

Kunt u overdag geen tijd vrijmaken voor een training toetsconstructie, maar wilt u wel leren hoe u een goede toets maakt? Volg dan de e-training Toetsconstructie kennistoets. De online training is een combinatie van zelfstudie en interactieve opdrachten onder begeleiding van een e-trainer.

• De e-training gaat in op het construeren van schriftelijke toetsen binnen het voortgezet onderwijs. Daarbij komen onderwerpen als de toetsmatrijs, de • basisbegrippen toetskwaliteit, de kwaliteitseisen aan toetsvragen, het correctiemodel en de instructie voor de leerling aan bod. De • e-training heeft een doorlooptijd van acht weken en wordt afgesloten met een certificaat. • U werkt samen in een groep onder begeleiding van een e-trainer. Het • zelfstudiemateriaal bestaat uit behapbare informatie, weergegeven in animatie, tekst en beeld, met handige tips en uitdagende toepassingen. • De studiebelasting bedraagt gemiddeld twee à drie uur per week, afhankelijk van voorkennis en ervaring.

Meer dan toetsing alleen... ...wat doen we nog meer?

Docenten/vaksecties 8 weken, 2 à 3 uur per week - Beoordelingsmodel - Cesuur en cijferbepaling - Feedback geven - Formatief toetsen - Meerkeuzevragen en open vragen - Schriftelijke toets - Taxonomie - Toetsresultaten Eigen praktische opdracht meenemen naar de training Praktische toetsvormen werkbaar maken

24

25

Rekenen

Taal

TOA

Bureau ICE ondersteunt bij het evalueren en formuleren van rekenbeleid. Dit kan op basis van een concrete aanleiding, maar ook wanneer u behoefte heeft om eens te spiegelen met een externe deskundige. Wij starten dergelijke trajecten altijd met een intakegesprek waarin we de vraag definiëren en de aanpak bespreken.

Bureau ICE adviseert en ondersteunt uw organisatie op het gebied van taalbeleid en -ontwikkeling. Dit kan op basis van een concrete aanleiding, maar ook wanneer u behoefte heeft om eens te spiegelen met een externe deskundige. Wij starten dergelijke trajecten altijd met een intakegesprek waarin we de vraag definiëren en de aanpak bespreken.

Bureau ICE heeft een eigen methodeonafhankelijk toetssysteem en leerlingvolgsysteem om het niveau van uw leerlingen in kaart te brengen. De TOA is een webbased systeem met meer dan 900 toetsen, goedgekeurd door de Onderwijsinspectie. Zo kunt u snel, efficiënt en eenvoudig meten en krijgt u bovendien een schat aan informatie over de voortgang van uw leerlingen. Voor het voortgezet onderwijs bevat de TOA toetsen rekenvaardigheid, Nederlands, Engels, Duits en Frans.

Daarnaast geven wij praktische trainingen op het gebied van rekenen. In overleg kunnen we bepalen wat een geschikt aanbod is dat past bij uw vraag. Onze praktische trainingen kunnen er bijvoorbeeld zo uitzien: 1. Hoe maak ik een goede rekentoets? Tijdens deze training staat de ontwikkeling van goede rekenopgaven centraal. U leert meer over de invloed van context en taligheid op de inhoud van een rekentoets. Aan de hand van een zesdelig stappenplan gaat u aan de slag met de ontwikkeling van kwalitatief goede rekenopgaven. 2. Differentiëren op basis van toetsresultaten In deze training maakt u kennis met verschillende vormen van differentiatie. Aan de hand van (TOA-) toetsresultaten stelt u instructiegroepen samen. U maakt kennis met verschillende lesopbouwen voor differentiëren in de rekenles en met het groepsplan als een handig hulpmiddel om uw aanpak per instructiegroep te bepalen.

26

Daarnaast hebben wij deskundigheid in huis over het monitoren van taalontwikkeling door bijvoorbeeld het taalportfolio en de TOA. In gezamenlijk overleg kijken we naar passende vormen en maken we een plan voor implementatie. Naast ondersteuning op beleids- of organisatieniveau bieden wij praktische trainingen aan. Een training rond taalontwikkeling kan er bijvoorbeeld zo uitzien:

Een andere mogelijkheid is dat we in een bijeenkomst gezamenlijk de kwaliteit van beoordelingen verhogen. Door in gesprek te gaan met collega’s en de verdieping te zoeken in het model zet u een volgende stap in uw ontwikkeling als beoordelaar. Wilt u meer informatie over de TOA of bent u geïnteresseerd in een demonstratie bij u op school? Neem dan contact op met Stan Broos: [email protected] of 0345 - 65 66 48.

We trainen docenten in het beoordelen en interpreteren van resultaten in de TOA. Afhankelijk van uw wensen kunnen we ingaan op schrijven, spreken en/of gesprekken. U krijgt inzicht in de beoordelingswijze door uw eigen beoordeling te vergelijken met die van uw collega’s. Ook wordt u zich bewust van beoordelaarsvalkuilen.

Differentiëren op basis van toetsresultaten in de taalles Wilt u samen met uw leerling zijn of haar taalontwikkeling nauwkeurig monitoren en sturen? Tijdens deze methodeonafhankelijke training staat centraal hoe u (TOA) taaltoetsen kunt inzetten om samen met uw leerling te werken aan de groei van taalvaardigheid op weg naar de referentieniveaus 1F, 2F en/of 3F. U maakt kennis met de verschillende lesopbouwen voor differentiëren in de taalles en met het groepsplan als een handig hulpmiddel om uw aanpak per instructiegroep te bepalen.

27

Wie is Bureau ICE? Bij Bureau ICE zijn wij ervan overtuigd dat ieder lerend mens zich optimaal moet kunnen ontwikkelen. Wij maken daarom al 25 jaar eerlijke toetsen en examens van hoge kwaliteit voor onderwijs en overheid: zoals ons digitale toetssysteem TOA (grootste in het mbo en groeiend als leerlingvolgsysteem in het voortgezet onderwijs), het Staatsexamen NT2 en de IEP Eindtoets, voor leerlingen in groep 8. Daarnaast zetten wij onze expertise in bij trainingen, adviestrajecten en audits. Op de hoogte blijven van de activiteiten van Bureau ICE voor het voortgezet onderwijs? Schrijf u dan in voor de nieuwsbrief voortgezet onderwijs via toets.nl.

Lees meer over toetsing in Toets! Toets! is het eerste magazine over toetsen in het voortgezet onderwijs. Wilt u Toets! twee keer per jaar ontvangen? Ga dan naar toetsmagazine.nl voor een gratis abonnement. Of bel 0345 - 65 66 10.

BUREAU ICE Postbus 189

T 0345 - 65 66 10

4100 AD CULEMBORG

F 0345 - 54 98 46

Godfried Bomansstraat 4

[email protected]

4103 WR CULEMBORG

toets.nl