concept JAARVERSLAG 2008

concept JAARVERSLAG 2008

Mailadres

Permar WS Statutair gevestigd te Ede Postadres : Postbus 350, 6710 BJ Ede Kantooradres : Horaplantsoen 2, 6717 LT Ede Telefoon : (0318) 67 91 11 Telefax : (0318) 67 93 08 : [email protected] Internet : www.permar.nl

Permar WS

1

INHOUDSOPGAVE blz

INHOUDSOPGAVE .........................................................................................................................1 Voorwoord........................................................................................................................................3 DIRECTIEVERSLAG.......................................................................................................................5 1. Inleiding....................................................................................................................................5 2. Doelstellingen SW ....................................................................................................................6 Permar Energiek BV...................................................................................................................13 4. Financieel beleid.....................................................................................................................16 5. Vooruitzichten voor 2009........................................................................................................18 Paragrafen BBV.............................................................................................................................19 1 Weerstandsvermogen............................................................................................................19 2 Kapitaalgoederen....................................................................................................................21 3 Financiering............................................................................................................................21 4 Bedrijfsvoering........................................................................................................................22 5. Verbonden partijen en deelnemingen.....................................................................................26 6. Rechtmatigheid, doelmatigheid en doeltreffendheid...............................................................26 Kerncijfers en kengetallen..............................................................................................................27 Maatschappelijk rendement Permar WS........................................................................................29

Jaarrekening 2008 Permar WS Jaarrekening 2008 Permar Energiek BV Bijlage Consolidatiestaat 2008

Jaarverslag 2008

Inhoudsopgave

2

Permar WS

Voorwoord Geachte lezer, Het jaar 2008 stond in het teken van de gewijzigde Wet op de sociale werkvoorziening. Daarin is voor de gemeente een belangrijke rol neergelegd. De gemeente is voortaan regievoerder ten aanzien van de volgende taken: 1. Het voeren van het wachtlijstbeheer en wachtlijstbeleid. 2. Het vormgeven en het invulling geven aan de cliëntenparticipatie en persoonsgebonden budget (PGB). 3. Het stimuleren van Begeleid Werken. 4. De financiering en verantwoordingsplicht naar het Rijk (ministerie van SZW) van de Wsw naar de uitvoerder (Permar WS). Binnen de gemeenschappelijke regeling van Permar WS is voortvarend gestart met de uitvoering van deze taken. Hoewel er uitdrukkelijk sprake is van een eigen verantwoordelijkheid voor bovenstaande taken per gemeente ben ik zeer verheugd dat we er binnen ons samenwerkingsverband voor gekozen hebben om tot een integrale aanpak over te gaan. Op deze wijze zijn we gekomen tot uniforme beleidsregels ten behoeve van het wachtlijstbeheer, de cliëntenraad en regelgeving ten aanzien van het persoonsgebonden budget (PGB). Vooral de ambtelijke adviesgroep is daarbij voortvarend te werk gegaan, hetgeen geresulteerd heeft in een verordening van de cliëntenraad en een verordening PGB. Op 8 oktober 2008 kon de Wsw-cliëntenraad officieel geïnstalleerd worden, ter afsluiting van een gedegen wervings- en vormingstraject van alle leden van deze raad. Ook het wachtlijstbeheer is voortvarend opgepakt en resulteerde in een extra instroom van nieuwe medewerkers in de Wsw, daarnaast zijn er veel inspanningen gepleegd om de in 2007 ingeslagen weg met betrekking tot sociale activering van mensen op de wachtlijst, verder uit te bouwen. Deze zogenaamde pre-Wsw trajecten worden uitgevoerd binnen Permar Energiek BV. Om deze reden zijn in dit financieel jaarverslag niet alleen de gegevens van Permar WS verantwoord maar ook die van Permar Energiek BV. Op deze wijze hopen wij aan u een beter inzicht te verschaffen in zowel de publieke taken m.b.t. de Wsw binnen Permar WS, als de meer private taken binnen Permar Energiek BV. Deze private taken van Permar Energiek BV bestaan uit de uitvoering van het voortraject PreWsw, de uitvoering van re-integratiediensten voor de gemeenten en UWV, in het kader van Wwb, Ww en WAJONG en het verlonen van nieuwe medewerkers (payrolling). Deze payrolling diensten worden uitgevoerd voor Permar WS, Permar Energiek BV en de stichting Voorwerk Ede. Het is een genoegen u hierbij het jaarverslag 2008 aan te bieden. Namens het Algemeen Bestuur van Permar WS R. Kremers Voorzitter

Jaarverslag 2008

Inleiding

DIRECTIEVERSLAG 1. Inleiding Het managementteam van Permar WS kijkt met enige tevredenheid terug op het jaar 2008. Tevredenheid omdat in dit jaar de wachtlijst WSW aanzienlijk is gedaald. Door de invoering van de nieuwe Wsw per 1 januari 2008, kregen de gemeenten een belangrijke regierol in de uitvoering van de Wsw. In goed overleg met de directie van Permar WS is een ambtelijke adviesgroep gevormd die deze regierol op een voortvarende wijze heeft opgepakt. Dit resulteerde in een goed samenwerkingsverband waarbinnen de volgende resultaten werden bereikt:  In dit jaar werd onder meer de basis gelegd voor een duidelijke financieringstructuur Wsw;  werd de Wsw-clientenraad geïnstalleerd, op basis van de verordening cliëntenparticipatie Wsw, welke in 2008 binnen algemeen bestuur is vastgesteld;  daarnaast werd dit jaar eveneens door het Algemeen bestuur vastgesteld de verordening Persoonsgebonden budget Wsw (PGB);  en werd een beleidsnotitie wachtlijstbeheer voor de gemeenschappelijke regeling Permar WS uitgewerkt. Besloten werd de uitvoering voor het wachtlijstbeheer bij Permar WS neer te leggen, op basis van het FIFO-principe per gemeente. De financiële resultaten ontwikkelden zich echter minder voorspoedig dan op voorhand in de bijgestelde begroting was berekend. Desalniettemin was het eindresultaat van Permar WS met € 173.000 positief. Daarnaast bedroeg het exploitatieresultaat in Permar Energiek BV € 42.000 positief, waarbij het totale resultaat komt op € 215.000. Begroot was een totaal resultaat voor beide organisaties tezamen van € 100.000. Belangrijke tegenvallers in de omzet en kosten konden worden opgevangen door extra subsidieinkomsten (uit hoofde van loonkostenontwikkelingen) en de bekostiging van extra taakstellingen, deels uit het weerstandsvermogen en deels door aanvullende financiering vanuit de gemeenten. Juist deze tegenvallers temperden onze tevredenheid aanzienlijk. Op basis van de beschikbare personele capaciteit werd een veel hogere omzet realisatie verwacht dan daadwerkelijk werd gerealiseerd. Hiervoor zijn twee hoofdoorzaken te noemen: 1. De samenvoeging van de kwekerijen, die van Lunteren naar die van Achterberg, kostte veel meer moeite (vertraging in verlening van de bouwvergunning) dan vooraf op was gerekend. Gevolg was vooral dat de verkopen in 2008 sterk achterbleven op de begroting. Verschil ca. € 300.000 lager dan de begroting 2. Daarnaast stagneerde de omzet in detacheringen als gevolg van uitplaatsing van een categorie medewerkers met veel lagere capaciteiten en ontwikkelingsmogelijkheden. Verschil ruim € 600.000 ten opzichte van de begroting. Gelukkig konden deze tegenvallers worden gecompenseerd door de veel lagere personeelskosten Wsw. Door de verruiming in taakstelling door de gemeenten, konden nieuwe medewerkers instromen waardoor onze gemiddeld zeer hoge SW-personeelskosten aanzienlijk daalden. In plaats van een tekort zoals in 2007 en de jaren daarvoor, kon er nu een ruime besparing worden gerealiseerd. De dubbele huisvestingskosten m.b.t. de kwekerijen resulteerden ook in een duidelijke overschrijding van de overige bedrijfslasten en de diverse baten en lasten. Een overschrijding die echter deels door lagere kapitaalslasten kon worden gecompenseerd. Tenslotte moet nog worden opgemerkt dat de verkoop van het pand aan de Verlengde Blokkenweg 14 in 2008 zijn beslag heeft gekregen. Deze verkoop resulteerde in een extra baat in de overige bedrijfsopbrengsten, maar wordt geëlimineerd door de toevoeging aan de algemene reserve van € 974.000.

Jaarverslag 2008

Directieverslag

2. Doelstellingen SW De missie van Permar is: “Via Permar halen mensen in een professionele werkomgeving het beste uit zichzelf richting de best passende functie”. Door mensen te begeleiden en te ontwikkelen groeien zij in hun functioneren. Met een gevarieerd aanbod van werkzaamheden is Permar in staat om aan medewerkers een passende werkplek te bieden; van complex tot meer eenvoudige werkzaamheden. In de afgelopen jaren werd op succesvolle wijze invulling gegeven om samen met lokale partners aan het 1/3 – 1/3 – 1/3 beleid vorm te geven. Daarom heeft Permar WS besloten om een nieuwe stap te zetten. Daartoe is een nieuwe visie voor de komende jaren uitgewerkt; Permar WS wil het gemeentelijk arbeidsmarktinstrument zijn voor doelgroepen, die niet in staat zijn om op eigen kracht het minimum loon te verdienen. Permar WS wil daarmee de natuurlijke werkgever zijn voor deze doelgroepen in onze (GR) regio. 2.1 Taakstelling Voor het jaar 2008 is door het Ministerie een bruto taakstelling afgegeven van totaal 776,6 Standaard Eenheden (SE) voor alle gemeenten in de GR. Van dit bruto aantal dient 62,9 SE te worden afgetrokken aan taakstelling welke onze GR-gemeenten aan de “buiten”-schappen moet bekostigen. De reden hiervoor is dat deze inwoners bij een ander werkvoorzieningschap dan Permar WS werkzaam zijn. Netto bedraagt de taakstelling dus 776,6 SE minus 62,9 taakstelling voor buitenschappen, is totaal 713,7 SE taakstelling voor Permar WS. Hier komt nog bij de taakstelling welke Permar realiseert voor “buiten”-gemeenten, medewerkers woonachtig in een andere gemeente dan de GR-gemeenten maar die in dienst zijn bij Permar WS. Deze buitengemeenten zijn goed voor een taakstelling van 21,25 SE, waarmee de totale taakstelling van Permar WS voor 2008 uit komt op 734,95 SE (713,7 + 21,25), afgerond op 735 SE. Met dit aantal daalde dus in 2008 opnieuw de taakstelling van het aantal SE van 747,1 naar 735 SE, een verschil van 12,1 SE

780,00

10

770,00

5 0

760,00

-5

750,00

-10 740,00

-15

730,00

-20

720,00

-25

710,00

-30 2004

2005

2006

2007

SE (mutaties en cumulatief)

SE (taakstelling en bezetting)

In onderstaande grafiek is een overzicht gemaakt van de taakstelling van de afgelopen 5 jaren.

Taakstelling in SE Bezetting in SE mutatie in SE cumulatief (SE)

2008

grafiek 1

Na een stijging in 2005 zijn we de laatste jaren alleen maar geconfronteerd met afnames in taakstelling. Een afname die vanaf 2004 resulteert in een daling van 30,5 SE tot de taakstelling van 2008.

Wachtlijst De wachtlijst Wsw is als gevolg van de dalende taakstelling in de afgelopen jaren sterk gegroeid, met als hoogtepunt een stand van ca. 260 geïndiceerden in het voorjaar van 2008. De groei van de wachtlijst per ultimo in de afgelopen jaren staat in grafiek 2 vermeld.

aantal personen

250

500% 450% 400% 350% 300% 250% 200% 150% 100% 50% 0%

200 150 100 50 0 2004

2005

2006

2007

index %

Groei wachtlijst WSW

Wachtlijst in personen index wachtlijst

2008

grafiek 2

Als gevolg van de intensivering van het wachtlijstbeheer is in nauw overleg met de gemeenten in de loop van 2008 de wachtlijst verder opgeschoond. Deze opschoningsactie deed op voorhand al de wachtlijst dalen, maar als gevolg van een sterk natuurlijk verloop van WSW-medewerkers in de gemeente Ede, ontstond er echter een nieuwe mogelijk voor instroom van SW-medewerkers. Omdat deze instroom pas medio 2008 bekend werd, diende ruim het dubbele aantal medewerkers dan normaal in te stromen, zodat daarmee de realisatie van de taakstelling 2008 ook daadwerkelijk kon worden behaald. Deze extra instroom betekende een overrealisatie van ca. 8 SE in 2008 en van ca. 15 SE in 2009. Door het Dagelijks bestuur werd besloten deze overrealisatie eenmalig te bekostigen vanuit het weerstandsvermogen, door de vorming van een extra bestemmingsreserve overrealisatie 2008-2009. Door deze instroom daalde in de loop van 2008 de wachtlijst van 239 per ultimo 2007 naar 159 geïndiceerden per ultimo in 2008. Realisatie 2008 Als gevolg van de extra instroom van nieuwe SW-medewerkers steeg de realisatie van SE ruim boven de taakstelling en kwam uit op 742,2 SE, per saldo een overrealisatie van 7,2 SE. Een deel hiervan werd aanvullend gefinancierd uit de reguliere taakstelling. Zowel de gemeenten Scherpenzeel en Renkum verhoogden hun taakstelling naar Permar WS, omdat de “buiten”schappen een lagere taakstelling 2008 in SE realiseerden. Daarmee kon bijna 2 SE aanvullend worden bekostigd, het resterende deel werd gedekt door een vrijval van € 200.000 vanuit de gevormde bestemmingsreserve overrealisatie 2008-2009. In het jaarverslag van 2007 werd reeds melding gemaakt van het feit dat een daling van de taakstelling ook effect heeft op de bedrijfsvoering doordat het kostenniveau m.b.t. de gemiddelde salariskosten en de dekking van de overheadkosten per SE, per saldo toenemen. De nieuwe instroom in 2008 heeft naar verwachting een tegenovergesteld effect teweeg gebracht, namelijk een daling van de gemiddelde SW-salariskosten. In 2008 is nader onderzoek gedaan naar de hoogte, omvang en oorzaken van de hoge SW-salariskosten per FTE. De uitkomsten van dit onderzoek bevestigden het beeld dat de beperkte instroom in de afgelopen jaren en de sterke veroudering van het personeelsbestand, de oorzaken waren voor de relatief zeer hoge SWsalariskosten binnen Permar WS. De nieuwe instroom van SW-medewerkers heeft er toe geleid dat het gemiddelde bedrag aan SW-salariskosten sterk is gedaald. Jaarverslag 2008

Directieverslag

Subsidieresultaat Door de nieuwe instroom van SW-medewerkers is ook het subsidieresultaat in 2008 opnieuw sterk verbeterd. Het tekort is door de nieuwe instroom in 2008 gedaald van ca. € 580.000 in het jaar 2007, naar een verschil van € 455.000 in 2008. Deze verhouding is ook een belangrijke indicator voor de bedrijfsvoering. De loonkostenontwikkeling binnen de werknemerspopulatie van Permar WS dient in principe dusdanig te zijn, dat er sprake is van een positief dan wel nihil subsidieresultaat. Immers in de subsidiebijdrage per SE zitten ook nog componenten die betrekking hebben op de secundaire arbeidskosten. Deze secundaire arbeidskosten zijn gemakshalve niet meegenomen in de opstelling en berekening van deze verhouding.

Verhouding Rijkssubsidie en salariskosten per SE

(bedrag x €1000)

€ 27,00 € 26,50 € 26,00 € 25,50

Rijkssubsidie WSW per SE

€ 25,00 € 24,50

Salariskosten WSW per SE

€ 24,00 € 23,50 € 23,00 € 22,50 2004

2005

2006

2007

2008

grafiek 3

Project Vroegtijdige instroom Wsw Binnen Permar Energiek BV wordt het project vroegtijdige instroom Wsw uitgevoerd. In het kader van dit project kunnen SW-geindiceerden eerder, d.w.z. met behoud van uitkering, instromen in een voorbereidend dienstverband in een dochteronderneming van Permar WS, genaamd Permar Energiek BV. In het kader van dit project/dienstverband wordt reeds in een eerder stadium begonnen met de arbeidsoriëntatie en persoonlijke ontwikkeling van nieuwe medewerkers. De verwachting is dat alle medewerkers in de loop van hun voorbereidend dienstverband kunnen instromen in een regulier dienstverband in de Wsw, uitgevoerd door Permar WS. In 2008 is het aantal van pre-Wsw medewerkers toegenomen van ca. 21,65 SE in 2007 naar ca 36,9 SE in 2008. Naar verwachting zal dit aantal in 2009 toenemen naar ca 70,0 SE.

2.2 Personeel & Organisatie In de afgelopen jaren is Permar WS er in geslaagd om aan het 1/3 beleid een succesvolle invulling te geven. In de loop van 2008 stagneerde echter de groei in het aantal detacheringen. In toenemende mate moesten geplaatste kandidaten terugvloeien tijdens hun proefperiode. Uit een nadere analyse bleek dat de kwaliteit van de gedetacheerde medewerkers dusdanig was teruggelopen, dat hiervoor aanvullende voorwaarden in begeleiding of tariefsverlagingen

noodzakelijk waren om een succesvolle plaatsing te garanderen. De populatie van nog te detacheren medewerkers is hierdoor nog maar beperkt. In grafiek 4 valt dus ook duidelijk op dat de groei in het blauwe deel (detacheren en begeleid werken) iets terug loopt. Veel medewerkers kunnen vaak nog wel een tweede stap maken in hun ontwikkeling door de overstap van “beschut” (industrie) naar “werken op locatie” (is groenvoorziening of schoonmaak) te maken. Vandaar dat de populatie in “beschut” is teruggelopen ten gunste van een groei van “werken op locatie”.

1/3 beleid in FTE

100% 80% 60% 40% 20% 0%

2005

2006

2007

2008

Beschut (industrie)

242,57

284,33

223,35

188,96

Werken op lokatie (G&S)

339,04

228,98

213,36

265,25

Extern (Detacheren en BW)

166,80

229,22

275,20

263,93

grafiek 4

Het is daarom van belang dat er in de komende jaren aanvullende stappen in de mensontwikkeling worden gezet, zodat in de toekomst de groei in detacheren maar ook in begeleid werken kan worden gecontinueerd. De opleiding en de begeleiding van de medewerkers speelt daarin een cruciale rol, maar leiden voor onze organisatie wel tot meer kosten. In de komende jaren zal worden bekeken op welke manieren het rendement en de ontwikkeling van medewerkers kan worden verbeterd. Extra inzet van financiële middelen hiervoor is noodzakelijk is.

Personeelsopbouw en kosten Permar WS kent een relatief oud personeelsbestand met als gevolg een relatief hoog bedrag aan gemiddelde salariskosten per FTE. In 2008 is nader onderzoek gedaan naar de oorzaken en achtergronden van dit relatief hoog gemiddeld bedrag aan SW-salariskosten per FTE. De uitkomsten van dit onderzoek zijn zowel binnen het Dagelijks bestuur als het Algemeen bestuur besproken. Gebleken is dat Permar WS maar in beperkte mate gebruik heeft gemaakt van de mogelijkheid om nieuw personeel conform CAO op het minimumloon in te schalen. De Jaarverslag 2008

Directieverslag

voornaamste reden was echter de vergrijzing van het personeelsbestand en de zeer beperkte nieuwe instroom als gevolg van de dalende taakstelling in de afgelopen 3 jaren. In grafiek 5 wordt de leeftijdsopbouw weergegeven van de jaren 2007 en 2008. Door de instroom in 2008 is de jongste leeftijdscategorie behoorlijk gegroeid, maar tevens valt de toename op van de oudste leeftijdscategorieën.

SW personeel naar leeftijdscategorie 180 160 140 120 100 Aantal medewerkers 80 60 40 20 0

1823

2429

3034

3539

4044

4549

5054

5559

6065

2007

14

40

56

77

115

142

159

137

44

2008

29

37

46

95

106

151

162

140

56

Leeftijdscategorie grafiek 5

De mensontwikkelfunctie is een belangrijk instrument. Op basis van een individueel ontwikkelplan (IOP) worden per medewerker afspraken gemaakt om een verdere doorgroei in vaardigheden en competenties mogelijk te maken. Op basis van deze persoonlijke groei kan de individuele medewerker opnieuw enige stappen op de werkladder zetten, hetgeen zijn verdiencapaciteit ten goede komt. Deze mensontwikkelfunctie betekent dat er extra eisen worden gesteld aan de begeleiding en coaching van de medewerkers door de werkleiding. Door de groei aan werk en activiteiten zijn echter op het begeleidingsvlak enige personele knelpunten naar boven gekomen. Om de kwaliteit van de mensontwikkeling niet in gevaar te laten komen maar juist verder te verbeteren, zal in het komende jaar de capaciteit aan (vaak ambtelijke) werkleiding binnen de bedrijfsonderdelen Industrie en Groen & Kwekerij worden verhoogd. Personeelsbeleid Binnen het personeelsbeleid is nu de mensontwikkeling in toenemende mate verankerd. Aan een verdere professionalisering moet echter nog verder gewerkt en geïnvesteerd worden. Met name de begeleiding op de werkvloer, het trainen “on the job” is daarbij van groot belang. In de komende jaren zal verder geïnvesteerd worden in structurele formatieplaatsen voor werkleiding bij alle interne afdelingen. Nieuw personeel wordt voortaan uitsluitend aangesteld binnen Permar Energiek BV. Hierdoor is een aanzienlijke besparing in werkgeverslasten bereikt en biedt dit voor de toekomst meer

mogelijkheden voor een flexibele en meer prestatiegerichte beloning van het ondersteunende apparaat. Tevens wordt getracht om daar waar het mogelijk is medewerkers van het ondersteunende apparaat te stimuleren in eigen ontwikkeling en eigen verantwoordelijkheid m.b.t. de organisatiedoelstellingen. Naast de periodieke rapportage van financiële gegevens in de marap worden voortaan ook persoonsgebonden meetgegevens in de vorm van kritische prestatie factoren (KPI’s) benoemd en gerapporteerd. Op deze wijze stuurt het management meer op verantwoordelijkheden, doelstellingen en target, met als einddoel een beter sociaal en financieel resultaat. Ziekteverzuim Het ziekteverzuim kende in 2008 een redelijk stabiel verloop zoals uit onderstaande grafiek (grafiek 6) blijkt.

Ziekteverzuim 2008 cumulatief 14,00 12,00 ziekteverzuim WSW

8,00

ziekteverzuim AMBT

6,00

ziekteverzuim WSW BEGR.

4,00

ziekteverzuim ambt begr.

%

10,00

2,00

ju se li pt em be no r ve m be r

m ei

ja nu ar i m aa rt

0,00

grafiek 6

De doelstelling voor 2008 was een Wsw-ziekteverzuimpercentage van 11,5%. Deze doelstelling is ook conform de begroting behaald. Het ziekteverzuim bij het ambtelijk personeel kwam in 2008 aanzienlijk lager uit dan voorgaande jaren. In het jaar 2008 komt dit percentage gemiddeld uit op 5,0% tegen 5,4% in het jaar 2007. In grafiek 7 is het verloop van het cumulatief ziekteverzuim (verzuim op jaarbasis) in de afgelopen jaren weergegeven.

Jaarverslag 2008

Directieverslag

Ziekteverzuim 2006-2008 14,00 12,00

verzuim in %

10,00 8,00

WSW Ambtelijk

6,00 4,00 2,00 0,00 2006

2007

2008

jaar grafiek 7

Kwaliteit en Arbo In 2007 is binnen het bedrijfsonderdeel Groen & Schoon een drietal kwaliteitskeurmerken verworven. De verhuizing van de Verlengde Blokkenweg 14 naar het Horaplantsoen van deze afdeling betekende veel huiswerk voor de nieuwe kwaliteitsfunctionaris en de portefeuillehouder voor arbo en milieubeleid. Desalniettemin werd dit jaar opnieuw een externe audit met succes afgerond, waardoor de keurmerken behouden bleven. Inmiddels zijn er verdere stappen gezet waardoor de inbedding van het kwaliteitsdenken ook daadwerkelijk binnen de organisatie is verankerd. Door het MT is een kwaliteits- en arbowerkgroep samengesteld die maandelijks bijeenkomt om alle organisatorische zaken te kunnen regelen. Daarnaast zijn er binnen dit team afspraken gemaakt over de Arboplanning, RIE, VGWM-commissie enzovoort. Jaarlijks wordt door deze werkgroep een zogenaamd Arbojaarverslag opgesteld dat door het MT wordt vastgesteld. Payrolling via Permar Energiek BV Binnen deze vennootschap worden de meer private re-integratieactiviteiten uitgevoerd. Daarnaast vindt binnen deze BV ook de uitvoering plaats van het project Vroegtijdige instroom Wsw, waarover in de vorige paragraaf ook al verslag van werd gedaan. Permar Energiek BV wordt voornamelijk gebruikt voor haar oorspronkelijke doelstelling, het tijdelijk aanstellen van (ambtelijk) personeel. Deze werknemers worden daarna tegen kostprijs gedetacheerd bij Permar WS. Per ultimo 2008 zijn ruim 20 personeelsleden binnen deze BV aangesteld, welke voorheen in ambtelijke dienst waren gekomen bij Permar WS.

Permar Energiek BV 3.1 Re-integratieactiviteiten en externe trajecten Het bestuur en directie hebben eerder besloten de private en publieke activiteiten van Permar WS van elkaar te scheiden. Op deze wijze worden de rijksgelden uitsluitend besteed aan de eigen doelstelling zonder dat vermenging met private middelen kan plaatsvinden. In het kader van de ontwikkeling van Permar WS tot arbeidsmarktinstrument zijn de activiteiten m.b.t. de “externe” trajecten, zoals re-integratieactiviteiten als Work First en Werk Werkt per 1 januari 2008 binnen de Energiek BV ondergebracht. Deze activiteiten hebben in 2008, na een forse groei in 2007, als gevolg van de oprichting van de stichting Voorwerk Ede een daling laten zien in de omzet en activiteiten. In 2008 werd een omzet gerealiseerd van ruim € 545.000 terwijl in 2007 nog een omzet van € 667.000 werd gerealiseerd. Stichting Voorwerk Ede De gemeente Ede heeft besloten om haar Work First activiteiten voortaan te laten uitvoeren door de stichting Voorwerk Ede. Permar WS mag op zijn beurt het personeel, het management en de huisvesting en andere facilitaire zaken voor zijn rekening nemen. Binnen deze stichting wordt een drietal activiteiten ontplooid: 1. uitvoering van de Work First trajecten voor de gemeente Ede 2. uitvoering van de participatiebanen voor de gemeente Ede 3. uitvoering van de doorstroombanen voor de gemeente Ede Doordat Permar WS de huisvesting, het management en diensten op het gebied van financiën, ICT en P&O verzorgt, kan een deel van de vaste lasten doorberekend worden aan de Stichting Voorwerk. Ook inhoudelijk wordt er vanuit het Trainings en Adviescentrum (TAC) van Permar WS personele ondersteuning geboden op het gebied van trajectbegeleiding en advisering. Daarnaast zijn er binnen Permar WS ook 60 tot 80 leerwerkplekken gecreëerd, waardoor clienten van de Stichting Voorwerk Ede ook daadwerkelijk arbeidservaring kunnen opdoen. In het afgelopen jaar is er veel tijd geïnvesteerd met als doel de werkprocessen van beide organisaties nauw op elkaar af te stemmen. Het einddoel daarvan is om onze wederzijdse dienstverlening binnen een gezamenlijk en integraal concept aan de markt aan te bieden. Dankzij deze samenwerking zal naar verwachting de omzet van Permar WS door aanvullende activiteiten in de toekomst op dit gebied opnieuw een groei doormaken. 3.2 Project Vroegtijdige instroom Wsw Binnen dit project kunnen personen met een Wsw-indicatie vervroegd instromen in een soort kennismaking en ontwikkelingstraject. Begin 2007 is het project gestart met als doel de wachtlijst Wsw te verkorten. Door mensen vanuit een uitkeringsituatie eerder in dienst te nemen, creëren we een win-win situatie voor alle partijen. De cliënt kan eerder aan de slag; de gemeente of het CWI wint doordat mensen hun uitkeringsituatie verlaten en in een eerder stadium werkervaring kunnen opdoen. Permar wint hiermee de productiecapaciteit verder kan worden vergroot. Met de gemeenten zijn in het kader van de Wwb afspraken gemaakt voor de financiering van dit project. Daarnaast levert ook het UWV een bijdrage in de loonkosten voor personen met een Jaarverslag 2008

Directieverslag

Wajong-, WAO- of WW-uitkering. Door het bestuur is medio 2007 besloten om het positieve resultaat van het boekjaar 2006 (€ 232.000) in te zetten voor het in dienst nemen van niet uitkeringsgerechtigden, de zogenaamde nuggers. Inmiddels maken ruim tien personen van deze mogelijkheid gebruik, waarbij ruim 6 van hen inmiddels regulier zijn ingestroomd in de Wsw. Gezien de lengte van de wachtlijst en de verwachte reguliere instroomduur is besloten om het huidige aantal van vier personen niet verder te laten groeien. Per 2007 waren ruim 50 personen aangesteld in een voortraject, waarmee een aanvullend 21,65 SE extra konden worden gerealiseerd. In dit jaar (2008) bedroeg de realisatie bijna 37 SE, en zijn er 93 personen in dienst of in dienst geweest. Een aantal van hen kon in de loop van 2008 regulier instromen in de Wsw en daarmee een dienstverband krijgen binnen Permar WS. Voor 2009 wordt op basis van het bijgestelde jaarplan een realisatie verwacht van ca. 70 SE. Naar verwachting zal daarmee de wachtlijst slechts nog in formele zin (dus alleen op papier) bestaan. Instroom 2007 en 2008 In onderstaande tabel is een overzicht gegeven van de instroom naar herkomst en financiering. Kengetallen Voortraject WSW Medewerkers voortraject WSW in 2007

Financiering WWB Ede WWB Barneveld WWB Wageningen UWV NUG

instroom uitstroom 19 2 4 0 6 0 26 3 9 6 64 11

gerekend over geheel 2007: eindstand niet totaal in per ultimo verlengd 2007 17 1 18 4 0 4 6 0 6 23 2 25 3 1 4 53 4 57

Van de ingestroomde 64 deelnemers zijn er inmiddels 11 weer uitgestroomd zodat er per ultimo 2007 53 medewerkers nog in dienst zijn. Van de uitgestroomde 11 medewerkers werd van 4 medewerkers hun dienstverband niet verlengd. Kengetallen Voortraject WSW Medewerkers voortraject WSW in 2008 Financiering WWB Ede WWB Barneveld WWB Wageningen WWB Renkum UWV NUG

Beginstand instroom uitstroom 17 3 16 4 0 0 6 14 0 0 6 23 14 23 3 3 4 53 40 43

gerekend over geheel 2008: eindstand niet totaal in per ultimo verlengd 2007 4 1 5 4 0 4 20 0 20 6 6 14 0 14 2 0 2 50 1 51

Aanvang 2008 waren 53 personen in dienst. In de loop van het jaar zijn 40 personen ingestroomd zodat het totaal aantal trajecten voor het jaar 2008 uitkomt op 93. Door de onderrealisatie bij de gemeente Ede zijn 42 personen van het totaal van 93 personen, ingestroomd in de reguliere Wsw

binnen Permar WS. Van 1 persoon werd het dienstverband niet verlengd. Per ultimo 2008 zijn nog 50 personen in dienst. In 2009 zal dit aantal groeien naar ca. 80 a 90 personen (70 SE).

Jaarverslag 2008

Directieverslag

4. Financieel beleid In dit hoofdstuk maken we Permar-breed een analyse en evaluatie van het gevoerde financieel beleid in het boekjaar 2008. In volgorde van de resultatenrekening komen de items aan de orde. Er wordt daarbij een vergelijk gemaakt met de bijgestelde begroting 2008 en niet met het Jaarplan 2008. De reden hiervoor is dat de cijfers in het jaarplan de meest reële verwachtingscijfers van het boekjaar waren en daardoor naar onze mening een eerlijker vergelijk zijn. Dit hoofdstuk wordt afgesloten met een korte analyse van de balanspositie. 4.1 Omzet en bedrijfsopbrengsten De omzet is ruim € 830.000 lager uitgekomen dan in de begroting was geraamd. De redenen hiervoor zijn lagere omzetten bij detachering en kwekerij. Een toename in de voorraad van de kwekerij van ruim € 230.000 resulteert in een lagere productieomzet (som der bedrijfsopbrengsten) van € 600.000. Ter vergelijking met het jaar 2007 is een groei in omzet gerealiseerd van € 216.000 (2,4 %). De som der bedrijfsopbrengsten groeit door de voorraadtoename met € 571.000 (6,4). Deze voorraadtoename heeft grotendeels betrekking op de kwekerij. Dit geldt ook voor de kostenstijging bij grondstoffen en de indirecte productiekosten. De toename hierbij bedraagt respectievelijk € 357.000 (39.6%) en € 37.000 (37,4%). De opstart van de kwekerij in Achterberg en de lagere voortzetting van de exploitatie in Lunteren hebben geleid tot extra kosten. De overige bedrijfsopbrengsten zijn € 1.458.000 hoger dan in 2007. De voornaamste oorzaak hiervoor is de verwerking van de verkoop van het pand aan de Verlengde Blokkenweg 14 te Ede, van ca. € 1,2 miljoen. Daarnaast waren er extra baten m.b.t. collegiale uitruil 2007 en hogere opbrengsten door de Stichting Voorwerk Ede. In totaal waren de totale bedrijfsopbrengsten hierdoor bijna € 350.000 hoger dan begroot, en € 1.635.000 hoger dan in 2007. Indien de bijzondere bate van € 1,2 miljoen buiten beschouwing wordt gelaten, kan gesproken worden van een toename van ruim € 400.000 (5,3%). 4.2 Kosten Bij de lasten is gebroken met het verleden. De personeelskosten zowel als totaal bedrag, maar ook de loonkosten Wsw komen € 350.000 lager uit dan begroot. De stijging ten opzichte van 2007 bedraagt maar 1,1% (€ 276.000). Dit alles ondanks een overrealisatie van 7,25 SE op jaarbasis. Als gevolg van de instroom van nieuwe medewerkers, die zijn aangesteld tegen de CAO-bepaling (minimumloon) zijn de gemiddelde salariskosten gedaald. Ten opzichte van de begroting werd op de totale personeelskosten € 350.000 (1,4%) bespaard. Bespaard werd er ook op de kapitaalslasten. Als gevolg van latere investeringen in 2007 en 2008 zijn kosten € 363.000 (34,7%) lager uitgevallen dan begroot. De overige bedrijfslasten zijn, als gevolg van incidentele lasten welke voornamelijk veroorzaakt zijn bij de kwekerij in Achterberg overschreden. De uitgestelde bouwplannen van de nieuwe kassen in Achterberg leverden dubbele lasten op bij huisvestingskosten, extra lasten bij de onderhoudskosten en extra onvoorziene uitgaven bij de post diverse baten en lasten. De overschrijding bij advies- reis en verblijfskosten wordt veroorzaakt door extra kosten wagenpark en dienstreizen alsmede hogere advieskosten door extra consultancy werkzaamheden voor ICT applicaties. In totaal zijn de overige bedrijfskosten met bijna 41% (€ 872.000) overschreden ten opzichte van de bijgestelde begroting. De overschrijding ten opzichte van het jaar 2007 bedraagt ca € 193.000

(6,9%). De totale lasten zijn € 159.000 (0,6%) hoger dan verwacht in de bijgestelde begroting. Ten opzichte van het voorgaande jaar, 2007 zijn de totale lasten met 2,1% (€ 600.000) toegenomen. 4.3 Operationeel resultaat Het bedrijfsresultaat van € 19.073.000 negatief is, dankzij een incidentele bate uit hoofde van de verkoop van het pand aan de Verlengde Blokkenweg 14, beter dan was begroot. De boekwinst van € 974.000 dient eigenlijk hierop in mindering te worden gebracht, daar tegen over staat de vrijval uit de bestemmingsreserves waarvoor extra kosten in de exploitatie verwerkt staan. Deze dienen dus ten bedrage van € 382.000 verrekend te worden. Per saldo komt het hiermee herrekend bedrijfsresultaat uit op € 19.665.000. Daarmee komt het bedrijfsresultaat ruim € 400.000 lager uit dan in de bijgestelde begroting was verondersteld. De subsidieopbrengsten zijn als gevolg van hogere realisaties in taakstellingen en nabetalingen vanuit het Ministerie van SZW ten aanzien van loon en prijscompensatie over de subsidiegelden hoger uitgevallen dan was begroot. Het voordeel van € 360.000 compenseert grotendeels het tekort op het bedrijfsresultaat. 4.4 Exploitatieresultaat Het nog te bestemmen exploitatieresultaat van 2008 bedraagt € 173.000 positief. De directie van Permar WS stelt voor het positieve resultaat toe te voegen aan de algemene reserve. Aan het Dagelijks en Algemene bestuur is de bevoegdheid gegeven om een besluit hierover te nemen. 4.5 Business redesign Met de uitvoering voor het plan van business redesign wordt voortvarend uitvoering aan gegeven. De hoofdlijnen van dit plan zijn de volgende: 1. Uitwerking van een nieuwe organisatiestructuur waarbij processen en functies beter (efficiënter en effectiever) op elkaar aansluiten, uitkomend op een rendement van in totaal 1 miljoen euro winst. 2. Het uitwerken van een meetsysteem t.a.v. de mensontwikkeling bij Permar WS gecombineerd met een planningsysteem van instroom, doorstroom en uitstroom van cliënten op de werkladder zodat een betere personeelsplanning en ontwikkeling kan worden bewerkstelligd. 3. Hoewel dit nog niet in het bovenstaande bedrag is verwerkt, de uitvoering van de Wsw te laten plaatsvinden zonder gebruik te maken van een gemeentelijke bijdrage. Deze bijdrage zou Permar WS in samenspraak met de gemeenten willen inzetten t.b.v. vooraf door de Gemeenteraad te bepalen specifieke doelstellingen en/of doelgroepen. (De rendementsverbetering wordt daardoor verlaagd naar ca. € 450.000). Door het Algemeen bestuur is een bestemmingsreserve gevormd met als doel deze operatie te bekostigen. Naar verwachting zal de uitvoering van het business redesign per eind 2010 zijn afgerond. 4.6 Balanspositie Het eigen vermogen is door de opbrengst van het pand met € 974.000 toegenomen, echter de dotatie aan de bestemmingsreserve overrealisatie 2008-2009 komt hierop in mindering. De algemene reserve bedraagt per ultimo 2008 ca. 2,4 miljoen euro. In 2009 zal naar verwachting het positief resultaat 2008 van € 173.000 nog worden toegevoegd, waarmee het weerstandsvermogen uitkomt op bijna € 2,7 miljoen. Jaarverslag 2008

Directieverslag

De langlopende schulden zijn dit jaar door aflossingen ca. € 0,5 miljoen gedaald. Door extra investeringen zijn de materiële vaste activa toegenomen tot een bedrag van € 9,5 miljoen. Een toename van ca. € 700.000. Ondanks deze investeringen is er sprake geweest van een positieve kasstroom. De verhouding eigen/ totaal vermogen was in 2007 ca. 24%, maar is in 2008 duidelijk verbeterd naar 29%. Gestreefd wordt naar een balansverhouding tussen de 30 en 35%.

5. Vooruitzichten voor 2009 In de loop van het boekjaar 2008 tekende zich de eerste verschijnselen van de kredietcrisis af. In eerste instantie meenden ook wij dat deze crisis en de daaraan gekoppelde economische teruggang ons minder snel zou naderen. In december hadden wij nog een redelijke volle orderportefeuille voor de eerste 6 tot 8 maanden van 2009. Op basis van dit vertrouwen is dan ook de bijgestelde begroting 2009 opgesteld. De groei in taakstelling voor 2009 is daarbij uitgekomen op 20 SE. De omzetprognoses zijn gemaakt op basis van reële prognoses op klantniveau door de bedrijfsleiders en coördinatoren. Daar bovenop is een target toegevoegd voor nog te verwerven omzet. Een target werk is reeds voor ca. 50% ingevuld. Desalniettemin zijn de verwachtingen getemperd. De omzet Groen en MOB ontwikkelen zich redelijk stabiel. De omzet Industrie staat sterk onder druk van de huidige recessie. Naar verwachting zal de omzet van het nieuwe bedrijfsonderdeel Facilitair een groei moeten realiseren. De targets voor dit bedrijfsonderdeel zijn redelijk voorzichtig opgesteld, zodat aanvullende groei mogelijk moet zijn. De druk op de loonkosten zal door de nieuwe instroom van dit jaar duidelijk minder worden, maar aanvullende materiële en mogelijk personele kostenbesparingen worden voor mogelijk gehouden. De doelstelling blijft, ondanks de druk op de omzet industrie, zorg te dragen voor zwarte cijfers op de exploitatierekening. De marges in de bijgestelde begroting 2009 om aanvullende tegenvallers op te vangen zijn op grond van het verwachte resultaat van € 125.000 maar beperkt. Echter, een goede en daarmee betrouwbare voorspelling met betrekking tot het eindresultaat voor 2009 durven wij niet te geven. De directie en medewerkers van Permar WS zullen zich echter tot het uiterste inspannen om dit jaar ondanks de economische tegenwind met een positief resultaat af te sluiten.

Paragrafen BBV 1 Weerstandsvermogen In het voorjaar van 2008 is in nauw overleg met de gemeenten binnen de GR een nieuwe notitie voor weerstandsvermogen vastgesteld. In deze notitie is vastgelegd op basis van welke redenen en onder welke voorwaarden het weerstandvermogen dient te worden bepaald. Op basis van een periodieke risico-inschatting en een kansberekening wordt op basis van een drietal factoren een berekening van het benodigde weerstandsvermogen gemaakt. Deze drie factoren zijn: 1. Economische en marktrisico’s 2. Maatschappelijke risico’s 3. Bedrijfs- en ondernemingsrisico’s Vervolgens wordt het berekende risicobedrag afgezet tegen het aanwezig weerstandsvermogen van Permar WS. In een eerste berekening werd een benodigd vermogen becijferd van ruim 5 miljoen euro. Op basis van de risico-inschatting per begin 2009 luidt de berekening voor het benodigde weerstandsvermogen als volgt: Berekening van het Weerstandsvermogen: (bedragen x € 1.000)

Item

Omschrijving en berekening

Grondslag

Kans

Risicobedrag

(jaarplan 2009)

Economische en marktrisico's (omzet) 1.1 Verlies van een grote industriële klant (omzet ABB)

1.100

1.2 Daling van het aantal gedetacheerde medewerkers (ca 20% afname van de omzet)

middel

550

772

middel

386

1.3 Verlies van opdrachten bij gemeenten in Groenvoorziening

1.500

beperkt

375

1.4 Omzetverlies door verminderde afzet kwekerij

1.000

middel

500

750

middel

375

1.5 Omzetverlies overige opdrachten Telling

5.122

2.186

Maatschappelijke risico's (subsidies) 2.1 Wijziging garantieregeling WSW van 97,5% naar 90%

1.451

beperkt

363

2.2 Beperking van WSW bijdragen door PGB (10%)

1.935

beperkt

484

500

middel

250

2.3 Beperking van gemeentelijke budget door bezuinigingen Rijksoverheid 2,5% subsidie Telling

3.887

1.097

Bedrijfs- en ondernemingsrisco's (kosten) 3.1 Aantrekken van extra vreemd vermogen t.a.v. liquiditeitstekorten (4,0% rente)

131

groot

98

3.2 Opvang verliezen Permar Energiek BV bij teruglopende opdrachten

500

beperkt

125

3,3 Boetebedingen Groenvoorziening bij extra groeizaam weer

600

middel

300

1.000

middel

500

3.4 Onvoorziene omstandigheden Telling

2.231

1.023

Totaal

11.240

4.306

De rekenfactoren zijn in onderstaande tabel reeds vastgesteld:

Jaarverslag 2008

Directieverslag

Rekenfactor kansberekening categorie beperkt middel groot zeer groot

factor 0,25 0,50 0,75 0,90

Op basis van de eerder vermelde berekeningsfactoren dient het bestaande weerstandsvermogen van ca. 2,6 miljoen euro te worden aangevuld tot het gewenste bedrag van 4,3 miljoen euro conform onderstaand verloopoverzicht. Algemene Reserve

(bedragen x € 1.000,--) verloop algemene reserve

saldo per 1 januari 2008 Bij: resultaatsbestemming 2007 stand per ultimo

1.830 2 1.832

Bij: resultaat 2008 Bij: resultaat verkoop pand vb14 Af: dotatie bestemmingreserves Stand per 31 december 2008

173 974 4002.579

Weerstandsvermogen

4.306

(volgens berekening in tabel 1)

verschil

1.727

Het resterende deel van 1,7 miljoen dient in de komende jaren op basis van de te verwachten positieve exploitatieresultaten te worden toegevoegd aan de algemene reserves van Permar WS.

2 Kapitaalgoederen Het onderhoud aan kapitaalgoederen wordt binnen Permar WS in eigen beheer uitgevoerd. Ten behoeve van de gebouwen is er een voorziening groot onderhoud. Het pand aan het Horaplantsoen 2 (eigendom) is in de loop van 2008 verbouwd en geheel gerenoveerd. Daarnaast zijn in de loop van 2008 nieuwe investeringen gedaan in de kwekerij te Achterberg. Het totaalbedrag van investeringen zal in de loop van 2009 en 2010 oplopen tot ca. 1 miljoen euro. Al deze investeringen zijn gefinancierd uit eigen middelen.

3 Financiering Renterisiconorm Uit het navolgende overzicht blijkt dat de opgelopen renterisiconorm nagenoeg conform de begroting is. In 2008 is de ruimte benut voor de financiering van de verbouwing. De benutte ruimte is volgens het bij ministeriële regeling vastgestelde minimum. Berekening renterisiconorm Omschrijving 1a. Rente herziening op vaste schuld (o/g) 1b. Rente herziening op vaste schuld (u/g) 2. Netto herziening op vaste schuld (1a-1b)

Uitkomst 2008 Begroot 2008 (x € 1.000,=) (x € 1.000,=)

0 0 0

0 0 0

3a. Nieuw aangetrokken vaste schuld 3b. Nieuw uitgezette lange leningen 4. Netto nieuw aangetrokken vaste schuld (3a-3b)

2.500 0 2.500

0 0 0

5. 6. 7. 8.

628 0 0 4.841

629 0 0 5.469

20% 968 2.500

20% 1.094 2.500

Betaalde aflossingen Herfinanciering (laagste van 4 en 5) Rente risico op de vaste schuld (2+6) Stand van de vaste schuld per 1-1-2008

9. Het bij ministeriële regeling vastgestelde percentage 10. Rente risico norm (8x9) 11. Minimum en ruimte

Ter financiering van de verbouwing en daarmee samenhangende investeringen is een drietal leningen afgesloten. Ultimo 2006 is de eerste lening ad. € 2,5 miljoen aangetrokken. In het voorjaar van 2008 werd wederom € 2,5 miljoen geleend. Tenslote werd ter afdekking van risico’s en ten behoeve van de verbouwing van de kwekerij een lening aangetrokken van IW4 ter grote van € 100.000 euro. Tenslotte werd ter afdekking van risico’s van de verbouwing een onderpand van € 100.000 van IW4 opgevraagd. Deze “lening” is na gereedkoming van de verbouwingen van een kwekerij nagenoeg direct opvraagbaar. Kasgeldlimiet De hoogte van de netto vlottende middelen bleef gedurende het hele jaar 2008 ruim onder de toegestane kasgeldlimiet.

Jaarverslag 2008

Directieverslag

4 Bedrijfsvoering Permar WS bestaat uit drie productieve bedrijfsonderdelen en een algemeen (overhead) bedrijfsonderdeel. Deze drie productieve bedrijfsonderdelen zijn Industrie, Groen & Schoon en Mensontwikkelbedrijf (MOB). Per bedrijfsonderdeel wordt hieronder een toelichting gegeven ten aanzien van de doelstellingen voor 2008 en de behaalde resultaten. 4.1 Industrie Dit bedrijfsonderdeel scoorde voldoende. De omzet kwam ca. € 100.000 lager uit dan de begroting. Een minpunt was echter de hoge bezetting van medewerkers. Helaas bleek het niet mogelijk om de voor dit jaar gewenste doorstroom ook daadwerkelijk te realiseren. De meerkosten werden echter door hogere en daarmee samenhangende subsidieopbrengsten gecompenseerd. Het nadelige verschil in bedrijfsresultaat kwam voort uit het lagere bedrag aan gerealiseerde omzet. 4.2 Groen & kwekerij Groen scoorde in 2008 zeer goed. De omzet groeide, maar deze groei werd teniet gedaan door een veel lagere omzetrealisatie (€ -350.000) bij de kwekerij. Daarnaast zijn de kosten grondstoffen en werk derden binnen Groen goed beheerst, maar de overschrijding van deze post is te wijten aan hoge inkopen voor de kwekerij. Deels werden deze inkopen gecompenseerd door een (hogere) voorraadtoename. Maar per saldo was het tekort ten aanzien van de totale opbrengsten opgelopen tot ruim € 450.000. Een deel van deze achterstand kon worden beperkt door lagere personeelskosten. Ondanks de dubbele huisvesting- en onderhoudskosten die tot een overschrijding van de overige bedrijfskosten leidden, werd door deze meevaller het tekort aan bedrijfsopbrengsten en daarmee het exploitatieresultaat teruggebracht tot ca. € 300.000. 4.3 Mensontwikkelbedrijf Ook bij het Mensontwikkelbedrijf is sprake van een daling in de opbrengsten. De totale bedrijfsopbrengsten komen uiteindelijk uit op een daling van ca. € 450.000. De oorzaak hiervoor is de beperkte aanwezigheid van kwalitatief goede kandidaten. Hierdoor stagneren de mogelijkheden tot uitplaatsing en blijkt het moeilijk om kwalitatief en langdurig een plaatsing te realiseren. Het personeelsbestand kromp dan ook met als gevolg lagere subsidie-inkomsten maar ook lagere Wsw loonkosten. De meevaller in loonkosten werd opnieuw gecompenseerd door de lagere subsidie-inkomsten, waardoor de daling van de omzet ook de daling in het resultaat is verklaard. Deze daling komt per saldo uit op een ruim € 430.000 lager exploitatieresultaat. 4.4 D&O Binnen dit bedrijfsonderdeel is ook het toekomstig per 2009 nieuwe bedrijfsonderdeel Facilitair opgenomen en verantwoord. Binnen Facilitair vallen de afdelingen schoonmaak, kantine, receptie, technische dienst en vervoer. Door de positieve ontwikkeling van dit onderdeel nam de omzet met ruim € 200.000 toe, en als gevolg van extra rente-inkomsten (toegerekende rente) namen zelfs de totale bedrijfsopbrengsten toe met ruim € 450.000. Als gevolg van hogere personele kosten in de overhead stegen de bedrijfslasten. Door een hogere realisatie van subsidie-inkomsten nam het totale exploitatieresultaat toe met € 800.000.

4.5 Investeringen In de begroting werd rekening gehouden met € 1.251.750 aan investeringen, waarvan € 290.000 bedoeld was als uitbreidingsinvesteringen. Door de samenwerkingsplannen ten aanzien van de kwekerij in Achterberg is dit laatste bedrag met € 500.000 verhoogd tot in totaal € 790.000. In 2008 werd voor ruim € 1.455.000,= aan investeringen geactiveerd, waardoor het totaal geïnvesteerd bedrag binnen de kaders van de begroting en aanvullende afspraken hierover zijn gebleven. 4.6 Organisatiestructuur ALGEMEEN BESTUUR Het Algemeen Bestuur bestaat uit de politieke leden van het Dagelijks Bestuur, aangevuld met een raadslid uit elke deelnemende gemeente. Het Algemeen Bestuur kwam driemaal in openbare vergadering bijeen in aanwezigheid van de algemeen directeur, de manager Financiën&ICT, de commissaris en overige belangstellenden. De samenstelling van het Algemeen Bestuur was als volgt: Voorzitter: R. Kremers, wethouder te Ede Secretaris: H.B.S. Slegten, wethouder te Wageningen Plv. voorzitter: D. van Uitert, wethouder te Renkum Leden: J.L. van Kampen, wethouder te Scherpenzeel, tot 31-08-2008 T.G. van de Weert, wethouder Scherpenzeel, vanaf 1-9-2008 L.A. Verweij, wethouder te Barneveld L. de Knegt, raadslid Barneveld Mevrouw I. Bouma, raadslid Ede C.H. van Silfhout, raadslid Renkum F. Mijnten, raadslid Scherpenzeel J. Soolsma, raadslid Wageningen Commissaris: W.E. van den Brandt DAGELIJKS BESTUUR Sinds 1992 wordt het Dagelijks Bestuur gevormd door de vijf wethouders van de deelnemende gemeenten, die de sociale werkvoorziening in hun portefeuille hebben. Het Dagelijks Bestuur wordt ter zijde gestaan door een commissaris: een adviseur van buiten de kring van dat bestuur, welke beschikt over aantoonbare deskundigheid met betrekking tot met name de bedrijfseconomische aspecten van de aan het werkvoorzieningschap opgedragen taak. Het Dagelijks Bestuur kwam in 2008 zesmaal in reguliere vergadering bijeen in aanwezigheid van de algemeen directeur. De samenstelling van het Dagelijks Bestuur was als volgt: Voorzitter: R. Kremers Secretaris: H.B.S. Slegten Plv. voorzitter: D. van Uitert Leden: J.L. van Kampen, tot 31-8-2008 T.G. van de Weert, vanaf 1-9-2008 L.A. Verweij Commissaris: W.E. van den Brandt

Jaarverslag 2008

Directieverslag

DIRECTIE De directie wordt vertegenwoordigd door de algemeen directeur, R. Spiegelenberg. BESTUURLIJKE COMMISSIES Aan Permar zijn geen bestuurlijke commissies toegevoegd. Maandelijks en zoveel vaker als nodig is, vindt er een ambtelijk overleg plaats, waaraan wordt deelgenomen door vertegenwoordigers van de vijf gemeenten, de algemeen directeur en de manager Financiën & ICT van Permar. In het overleg worden de nota’s/besluiten voorbereid voortkomend uit de regiefunctie van de gemeenten als gevolg van de veranderde Wsw. Daarnaast worden in dit overleg de bestuursvergaderingen voorbereid c.q. voorbesproken. Deelnemers aan dit ambtelijk vooroverleg zijn per 31-12-2008: Barneveld Ede Renkum Scherpenzeel Wageningen Permar

W.H. Buitenhuis R. Albersnagel G. Hemme T. Schut Mevrouw B. Bonting R. Spiegelenberg E.G. van der Veen

ONDERNEMINGSRAAD (OR) / GEORGANISEERD OVERLEG (GO) Permar kent een geïntegreerde OR waarbinnen vertegenwoordigers namens medewerkers met zowel Wsw- als ambtelijke dienstverbanden zitting hebben. De verhouding van de zetels binnen de OR is 9 Wsw en 4 ambtelijke leden. Het GO kent sinds 2005 een slapend bestaan. De OR brengt over haar werkzaamheden in 2008 een apart verslag uit. De OR was per 31-12-2008 als volgt samengesteld: voorzitter : J.T. Gerritsen plv vz : N. Bos leden : D.W.T. van Dijk A. van den Brink A.J. van Harn T.J. Kampert mevr. I.A.Th. Kleinveld H.H. Lensink F. Moorman 1 Vacature ambtelijk 3 Vacatures Wsw toegevoegd: G. Groen, ambt. secretaris leden kleine commissie : N. Bos D.W.T. van Dijk J.T. Gerritsen F. Moorman toegevoegd: G. Groen, ambt. secretaris

De OR kent twee soorten vergaderingen. De OR-vergadering, waarin alleen de OR-leden en de ambtelijke commissie bijeen komen en de Overlegvergadering waarin de OR-leden, de ambtelijke commissie en de algemeen directeur bijeen zijn. In 2008 hebben er zes OR-vergaderingen en zes Overlegvergaderingen plaatsgevonden. Met een zekere regelmaat vond informeel overleg plaats tussen de kleine commissie van de OR en de algemeen directeur. Ook vond er regelmatig overleg plaats tussen de kleine commissie van de OR en het managementteam. Organisatieschema per 31 december 2008

Algemeen Bestuur

Dagelijks Bestuur

Algemeen Directeur

Personeel & Organisatie Facilitair

Directiesecretariaat/Public Relations

Financiën & ICT

Verkoop

Ondernemingsraad/GO

Mens Ontwikkel Bedrijf

Het managementteam bestaat uit: Algemeen Directeur Directiesecretaresse Manager Financiën & ICT Manager Mensontwikkelbedrijf Manager Personeel & Organisatie, Facilitair

Jaarverslag 2008

Groen & Schoon

Industrie

: R. Spiegelenberg : Mevrouw M.C.E. Passies : E.G. van der Veen : Mevrouw I.M.W.H. Obdeijn : Mevrouw R. van der Vlag

Directieverslag

4.7 Administratieve organisatie en informatisering In de laatste managementletter van onze accountant is opnieuw een groei vastgesteld ten aanzien van het “in control” zijn van de organisatie. Er zijn belangrijke stappen gezet in de administratieve organisatie en interne controle daarvan. Er wordt jaarlijks een Jaarplan Interne Audits opgesteld en ten uitvoer gebracht. Ook voor het komende jaar zijn deze plannen uitgewerkt. Na de succesvol afgeronde implementatie van Microsoft Dynamics AX, het nieuwe ERP-pakket, wordt momenteel bestudeerd of een volgende stap in de informatievoorziening wenselijk is. Een belangrijk onderdeel daarbij is de vraag of het mogelijk is om met behulp van de zeer uitgebreide HRM-module van AX de aparte applicatie van het clientvolgsysteem overbodig te maken. De efficiencyvoordelen van deze operatie zijn legio. Minder invoerfouten, verwerking van koppelingen etc. Daarnaast sluit deze software beter aan op andere nieuwe Microsoft producten zoals Office 2007. Het resultaat hiervan een betere en efficiëntere is informatievoorziening waardoor controle beter en eenvoudiger kan worden uitgevoerd en informatie sneller en kwalitatief beter beschikbaar komt. Deze informatie dient als een soort digitaal dashboard aan de gebruiker, zowel intern als extern, ter beschikking worden gesteld.

5. Verbonden partijen en deelnemingen Permar WS heeft drie BV’s in zijn bezit. Dit zijn de Azalea Kwekerij W.Oosterom (inclusief Holding) en Permar Energiek BV. Per 2008 worden de re-integratie en andere externe trajecten ingebracht in deze BV. Hiermee wordt niet alleen financieel - dit was ook binnen Permar WS al het geval - maar ook juridisch een zogenaamde “Chinese muur” tussen de publieke en private activiteiten van Permar aangebracht hetgeen aansluit op de Wsw-regelgeving. De activiteiten welke in deze vennootschap worden uitgevoerd zijn reeds uitgebreid beschreven in dit verslag.

6. Rechtmatigheid, doelmatigheid en doeltreffendheid Door het Algemeen Bestuur is opnieuw het normenkader financiële rechtmatigheid vastgesteld. In dit normenkader is enerzijds sprake van externe regelgeving (zoals bijvoorbeeld het Burgerlijk wetboek) maar anderzijds ook sprake van interne regelgeving (bijvoorbeeld AB en DB besluiten). Ter nadere specificatie staat het normenkader in de inleiding van de jaarrekening vermeld. Op basis van dit normenkader toetst de accountant of de financiële transacties met betrekking tot de bedrijfsactiviteiten van Permar WS, conform deze regelgeving hebben plaatsgevonden. Een oordeel hierover staat in de accountantsverklaring vermeld. In 2008 kreeg de optimalisatie van de bedrijfsvoering evenals voorgaande jaren de nodige aandacht. In dit verband noemen wij: • Het realiseren van de afspraken met betrekking tot het aantal SE. • De uitbouw van het nieuwe ERP-systeem tot één integraal informatiesysteem. De doelstelling voor het komende jaar is om zowel de logistieke als ook de administratieve processen verder te optimaliseren. • Het opstellen van minimaal één Individueel OntwikkelingsPlan (IOP) voor alle medewerkers binnen Permar WS ter invulling van de doelstelling van het Mensontwikkelbedrijf.

• Het uitbreiden van re-integratie-activiteiten voor de externe markt; deze activiteiten in nauw overleg met onze klanten verder te laten evalueren in de richting van een arbeidsmarktinstrument. Deze activiteiten vooruitlopend op de regelgeving af te scheiden van de Wswactiviteiten en onder te brengen in een zelfstandige vennootschap, Permar Energiek BV. • Het uitbreiden van het aantal (groeps)detacheringen, waarmee een grote bijdrage wordt geleverd aan de realisatie van zowel de sociale- als economische doelstelling. • Het concentreren en centraliseren van gemeenschappelijke taken met als doel een betere coördinatie en beperking van de overheadkosten. • Verdere ontwikkeling van de verkoop door middel van Customer Relation Management systeem. De doelstelling voor 2008 was een betere onderlinge afstemming tussen de verschillende afdelingen en met onder meer de stichting Voorwerk ten aanzien van alle klantencontacten zodat de communicatie met de klant verder kan worden geoptimaliseerd.

Kerncijfers en kengetallen

Financiele kerncijfers NTW Bedrijfsresultaat Exploitatieresultaat (voor bestemming) Eindresultaat (na bestemming)

Jaarverslag 2008

werkelijk werkelijk 2004 2005 € 7.996 € 7.700 € € 17.102- € 19.931- € € 2.025 € 315- €

€

525

€

345

€

werkelijk 2006 7.800 € 20.122- € 764- €

begroot 2007 7.767 € 19.095- € 106 €

232

106

€

€

werkelijk 2007 7.989 € 20.108- € 469- €

2

€

werkelijk 2008 8.209 19.073 765

173

Directieverslag

Kengetallen 2008

2007

2006

Aantal dienstverbanden per ultimo: WSW (inclusief Begeleid werken) Ambtelijk (exclusief Permar Energiek BV) Ambtelijk (inclusief Permar Energiek BV)

841 52 81

782 53 79

814 68 86

WSW-personeel in aantallen: Instroom Uitstroom Wachtlijst per ultimo

98 41 159

5 42 230

40 38 131

773,21 48,53 73,21 01:10,6

736,42 50,77 73,37 01:10,1

771,81 62,19 75,69 01:10,2

Urenverantwoording WSW-personeel (x 1000 uur) Productieve uren Indirecte productieve uren Niet productieve uren Subtotaal aanwezige uren Ziekte uren Overige afwezige uren Totaal betaalde uren

816 147 28 991 155 323 1.469

815 151 31 997 155 316 1.468

789 203 14 1.006 166 319 1.491

Balansgegevens Voorraden in % van netto omzet aan derden Handelsdebiteuren in % van netto omzet Vaste activa in % van het langlopend vreemd vermogen Eigen vermogen in % van het totaal vermogen

6,3 18,3 113,0 28,8

4,0 23,9 103,3 24,4

6,3 20,9 82,4 31,6

Resultaten in indexcijfers Netto toegevoegde waarde Loonkosten WSW-personeel Loonkosten ambtelijk personeel Totale personeelskosten Overige bedrijfskosten en kapitaalslasten Totaal van de kosten

105 100 88 100 96 100

102 99 101 99 82 98

100 100 100 100 100 100

Bijdrage in indexcijfers WSW subsidie Eigen bijdrage gemeenten

102 103

101 102

100 100

Opbouw Personeel per ultimo WSW in SE Ambtenaren (gemiddeld aantal FTE) Ambtenaren (gemiddeld aantal FTE), inclusief Energiek Verhouding Ambtelijk/ WSW (incl. Energiek)

Maatschappelijk rendement Permar WS Permar WS is een organisatie met zowel een maatschappelijk (sociale) en economische (bedrijfsmatige) doelstelling. De doelstelling is voorzien in werkgelegenheid voor mensen met een lichamelijke of sociale handicap. Daarnaast dient de organisatie economisch gezien te zorgen voor een kostendekkende exploitatie. De meerwaarde voor de maatschappij wordt daarbij niet in beeld gebracht, terwijl er in maatschappelijk en sociale zin wel waarde wordt toegevoegd. Deze waarde wordt echter niet gekapitaliseerd. In de berekening van de maatschappelijke waarde van een organisatie worden prestatiefactoren bepaald welke weergeven welke waarde er wordt toegevoegd. In mindering hierop dienen de verstrekte subsidies te worden gebracht. Er is sprake van rendement indien het saldo positief is. Vervolgens kan door meerdere metingen beoordeeld worden wat de ontwikkeling is, groei of verlies aan waarde. In het onderstaande model worden eerst de prestatiefactoren gespecificeerd vermeld. De keuze van deze “meetbare” factoren is bepaald door de algemeen directeur en manager F&I van Permar WS. Er zijn natuurlijk meerdere factoren mogelijk en benoembaar. Maar deze bleken niet of onvoldoende betrouwbaar te kapitaliseren. Het gebruikte model is een combinatie van het SROI-model (Social Return on Investment) en EVAS (Expanded Value Added Stattment, L. Mook, 2003). Meer informatie is te vinden op www.redf.com en www.coopscanada.coop/newsletter/csr/winter2003/toolkit/. Prestatiefactoren voor maatschappelijke waarde (primair, secundair en tertiair)

Primair Besparing op minimum loon (1356,60*12,96) Besparing op AWBZ middelen (per inwoner) Betaling van Belastingen (32% van 17582)

Secundair Ontwikkeling door eigen inkomen Reeds gerealiseerd in besparing (zie C)

Betaling van Belastingen (32% van 4761)

Tertiair N.v.t. geen opbrengst of kosten

besparingsbedrag

€ 17.581,54 € 1.399,63 € 5.626,09

sociale waarde FTE (wsw) besparings% 706 100% 706 15% 706 100%

gemiddeld per FTE

(x € 1.000)

(x € 1.000)

€ € € €

12.413 148 3.972 16.533

€ € € €

17,58 0,21 5,63 23,42

€ 22.417,00 € 17.581,54€ 4.835,46

706

100%

€

3.414

€

4,84

€

706

100%

€ €

1.092 4.506

€ €

1,55 6,38

€

-

€

-

TOTAAL

€

29,80

subsidie

€

27,15

RESULT.

€

2,66

1.547,35

NB. Toelichting op AWBZ: Gebleken is dat hoewel de kosten van AWBZ sterk zijn gestegen het aandeel t.b.v. Wsw populatie aanmerkelijk lager is dan eerder was aangenomen en ingeschat. Op basis van CBS-cijfers uit 2005 blijkt dit 10% te zijn. Gezien de toename van AWBZ/Wsw indicaties is percentage geëxtrapoleerd op 15%.

Jaarverslag 2008

Directieverslag

Berekening Maatschappelijke waarde

PERMAR WS te Ede

model EVAS-SROI

Resultatenrekening 2008 (bedragen x € 1.000).

financiële waarde

Opbrengsten

2008 gecombineerde waarde

sociale waarde

2007 gecombineerde waarde

Baten 16.533 4.506 21.039 21.039 21.039 21.039

25.760 4.739 30.499 1.257 29.242 136 29.106 1.731 30.837

25.491 4.361 29.852 900 28.952 99 28.853 273 29.126

Totaal lasten

19.783 4.182 1.248 682 2.190 686 100 28.871

-

19.783 4.182 1.248 682 2.190 686 100 28.871

19.717 3.335 1.029 551 3.068 471 100 28.271

Bedrijfsresultaat

19.073-

21.039

1.966

855

19.32851019.838-

-

Netto-Omzet producten en dienstverlening Wijziging in voorraden en onderhanden werk Productie omzet Kosten grondstoffen en uitbesteed werk

Netto toegevoegde waarde Indirecte productiekosten Brutomarge Overige bedrijfsopbrengsten

Totaal bedrijfsopbrengsten

9.227 233 9.460 1.257 8.203 136 8.067 1.731 9.798

Lasten

primair secundair tertiair

Lasten Personeelskosten WSW Personeelskosten ambtelijk Overige personeelskosten Kapitaalslasten Overige bedrijfskosten Div. baten en lasten Dotaties voorzieningen

Bijdragen Rijk & Gemeenten Subsidie Rijk Bijdragen gemeenten

Exploitatieresultaat

19.328 510 19.838

subsidie Rijk subs. Gemeenten

-

Mutatie reserves

765 592-

1.201 -

1.966 592-

Nog te bestemmen exploitatieresultaat

173

1.201

1.374

waarde

waarde

730,81

1.201

1.711

1.663

Jaar

Item

waarde

FTE

855 471 1.326

waarde

(of prognose FTE)

2008

2009

2010

2011

2012

Resultaat Afschrijvingen Totaal cashflow

173 337 510

Resultaat Afschrijvingen Totaal cashflow

125 600 725

698,36

1.892

2.617

2.178

Resultaat Afschrijvingen Totaal cashflow

143 600 743

699,00

1.912

2.655

2.714

Resultaat Afschrijvingen Totaal cashflow

163 600 763

699,00

1.931

2.694

2.835

Resultaat Afschrijvingen Totaal cashflow

183 600 783

699,00

1.951

2.734

2.472

Sociaal

1,0% 8.010

Rente % Contante waarde per 31 dec. 2008

5,0% 3.178

Index

TOTAAL 11.188 toe/afname (+/-)

TOTAAL 10.471 717

Toelichting: In dit verslagjaar is de maatschappelijke waarde toegenomen door een betere financiële waarde dan in het jaar 2007. Opnieuw is de sociale waarde afgenomen, dit als gevolg van de gestegen subsidieopbrengsten. De gecombineerde stijgt door de grotere toename van de financiële waarden. Per saldo neemt in totaal de maatschappelijk waarde toe met € 717.000, naar een bedrag van bijna 11,2 miljoen euro.