CONCEPT FORMAT SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL EDISON COLLEGE Hoofdstuk 1. Inleiding In dit Schoolondersteuningsplan (SOP) worden alle gegevens opgenomen die relevant zijn voor de ondersteuningsstructuur op het Edison College in Apeldoorn. We hanteren daarbij het format van het Samenwerkingsverband, zodat alle zakelijke gegevens en beschrijvingen tussen alle scholen vergelijkbaar en “stapelbaar” zijn in een totaaloverzicht. Aan de hand van dit totaaloverzicht bepaalt het samenwerkingsverband of een continuüm van ondersteuning wordt aangeboden en of aan de zorgplicht voor passend onderwijs voor iedere leerling wordt voldaan.
Hoofdstuk 2. Algemene gegevens 2.1 Contactgegevens Naam school: Adres:
Het Edison College Waleweingaarde 103 7329 AD Apeldoorn Telefoonnr: 055-5332492 Fax: 055-5393866 Email:
[email protected] Website: www.edisoncollege.nl Rector: Fred Meijer Zorgcoördinator: Mariska Arendsen
1
2.2 Onderwijsvisie / schoolconcept De visie van Edison College gericht op ondersteuning en begeleiding, ontwikkelt zich van een overwegend curatief/specialistische gedachte naar een meer preventief/inclusieve gedachte. Dit betekent dat de begeleiding niet exclusief buiten de les plaatsvindt, maar vooral inclusief en tijdens de les. Hierbij staat de individuele onderwijs- en ondersteuningsbehoefte centraal. De begeleiding helpt de leerling zich te ontwikkelen op cognitief gebied, op sociaal-emotioneel gebied en met betrekking tot het maken van studie- en beroepskeuzes. Doel van de begeleiding is alle leerlingen te helpen de school met optimaal resultaat in een prettige en veilige omgeving te doorlopen. Het Edison College wil een veilige school zijn waar kinderen in een stimulerende omgeving en in een goed pedagogisch klimaat aan hun toekomst kunnen werken. Uitgangspunten: • De ondersteuningsbehoefte van de leerling is leidend. • Begeleiding en ondersteuning zijn een zorg van alle docenten en schoolmedewerkers. • Begeleiding en ondersteuning vindt zoveel mogelijk plaats tijdens de geplande lesuren. • Begeleiding en ondersteuning van buiten de school is kortdurend en oplossingsgericht. Op het Edison College wordt onderscheid gemaakt tussen ondersteuning in de eerste, tweede en derde lijn: Eerste lijn: de begeleiding die wordt gegeven in de klas. De mentor/coach is de spil in deze begeleiding. Tweede lijn: de begeleiding die wordt gegeven door docenten/begeleiders met een specifieke taak, die deel uitmaken van het expertisepunt. Hierbij valt te denken aan schoolmaatschappelijk werk, orthopedagoog/GZ-psycholoog, leerlingbegeleiders, remedial teachers en ambulant begeleiders. De docent of mentor kan een beroep doen op deze ondersteuning. Derde lijn: de begeleiding die buiten de school wordt gegeven. Te denken valt aan de GGD, Bureau Jeugdzorg en Leerplicht. Voor een verdere uitwerking verwijzen wij u naar het ondersteuningsplan van het Edison College 2.3 Kengetallen
Totaal aantal leerlingen Aantal LWOO-beschikkingen Aantal leerlingen Intern ZAT Aantal leerlingen Extern ZAT Aantal leerlingen met LGF Cluster 2 Cluster 3 Cluster 4 Aantal leerlingen OSCAR/DG
2010-2011 1431 522 64 29
2011-2012 1234 497 62 30
2012-2013 1142 524 61 38
2013-2014 1027 560 ? ?
3 6 17 8
5 4 27 6
3 5 23 4
2 6 22 29
2
Hoofdstuk 3 1. Aanpassing onderwijssituatie A. De leerling heeft behoefte aan een samenwerkingsrelatie met de docenten en een vertrouwensband met zijn mentor. Categorie 1: basisarrangementen Categorie 2: onderwijsondersteuningsarrangementen (Basisondersteuning) (Extra ondersteuning) Een mentor ziet zijn mentorleerling meerdere keren per week in een lessituatie. De leerling heeft een vast aanspreekpunt binnen de school, waar hij dagelijks op terug kan vallen. Een mentor voert regelmatig geplande gesprekken (individueel) met de leerling. De mentor stelt met leerling en ouders doelen op, waar in gesprekken aan gewerkt wordt. De leerling kan gebruik maken van een leerlingbegeleider wanneer hij behoefte heeft aan vertrouwelijke gesprekken. De leerling kan gebruik maken van het Expertisepunt (oa. Orthopedagoog/ psycholoog/schoolmaatschappelijk werk) wanneer hij behoefte heeft aan vertrouwelijke gesprekken, via IZAT, wanneer hij vastloopt op sociaal- emotioneel gebied. B. De leerling heeft behoefte aan positieve aandacht, stimulans en feedback. Categorie 1: basisarrangementen (Basisondersteuning) De docenten geven feedback op concreet waarneembaar gedrag. De docenten benoemen positief gedrag en stimuleert dit zoveel mogelijk. De docenten kunnen feedback timen, afgestemd op de ondersteuningsbehoefte van de leerling.
Categorie 2: onderwijsondersteuningsarrangementen (Extra ondersteuning)
Observatie in de klas, Video Interactie Begeleiding Expertisepunt kan ingezet worden t.a.v. feedback docenten, leerlingen, oudergesprekken
De docenten stimuleren de leerling bij het werken aan zijn doelen en bij het laten zien van positief gedrag. De mentor heeft oog voor wat er speelt in het leven van de leerling, en 3
communiceert dit met de andere docenten indien nodig. C. De leerling heeft behoefte aan sturing van gedrag Categorie 1: basisarrangementen (Basisondersteuning) Er zijn positief geformuleerde gedragsregels voor de diversiteit aan onderwijssituaties en deze zijn bekend bij leerlingen en docenten.
Categorie 2: onderwijsondersteuningsarrangementen (Extra ondersteuning) Er is de mogelijkheid om expertise in te zetten om de leerling individueel te helpen inzicht te krijgen in zijn gedrag, oorzaak-gevolg te leren herkennen en vaardigheden te vergroten, na incident en op afspraak. Diagnostisch onderzoek naar onverklaarbaar gedrag van leerlingen met plan van aanpak Psycho-educatie aan docenten over specifieke aanpak
Onze docenten zijn in staat helder te benoemen wat er verwacht wordt in het gedrag van de leerling en daar gericht feedback op te geven. Het docententeam bespreekt de aanpak van de leerling op basis van heldere criteria in de leerlingbespreking, zodat deze eenduidig is. Onze docenten en afdelingsleiders zijn in staat consequent regels te hanteren.
Bij vrije momenten is extra toezicht nodig voor leerlingen die niet om kunnen gaan met vrije situaties Leerlingen die zonder medicatie niet kunnen functioneren, krijgen ondersteuning bij inname van medicatie in het expertisepunt
Onze docenten hebben kennis van groepsdynamica, zodat zij het functioneren van groepen kunnen bevorderen zodat conflictsituaties waar mogelijk vermeden kunnen worden. Er is de mogelijkheid voor een time-out onder toezicht binnen de school, onder toezicht van een volwassene.
Begeleidingsgesprekken binnen school, direct na een incident. Inzetten Agressie Regulatie Training bij leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften Time Out (afgesproken in ZAT) wordt beschreven in handelingsplan Docent- en klassenvoorlichting bij specifieke aanpak en coaching van docenten
Onze docenten zijn in staat de verschillende stappen van een time-out goed te hanteren (weloverwogen kiezen voor een time-out, daadwerkelijk time-out, nagesprek en vervolgafspraken maken). OOP informeren over specifieke aanpak voor een leerling D. De leerling heeft behoefte aan controle van de schoolgang. Categorie 1: basisarrangementen (Basisondersteuning) Bij afwezigheid van een leerling wordt dezelfde dag met ouders en/of leerling gebeld.
Categorie 2: onderwijsondersteuningsarrangementen (Extra ondersteuning) Klassenvoorlichting/docentenvoorlichting door lid van het expertiseteam of externen 4
Bij ziekte worden ouders gebeld, alleen zij kunnen hun kind toestemming geven om naar huis te komen. De mentor signaleert ziekteverzuim en treedt in gesprek met ouders wanneer dit veel voorkomt. We hebben vastgelegde, consequente maatregelen bij ongeoorloofd verzuim. De leerplichtambtenaar wordt volgens protocol ingeschakeld bij vermoedens van signaalverzuim, door afdelingsleider. De mentor en leerplichtambtenaar gaan in gesprek met leerling en ouders om te achterhalen wat de oorzaak is van het ziekteverzuim.
Begeleidingsgesprekken binnen school vanuit Expertisepunt bij veelvuldig afwezig zijn of via externen Lesrooster /examenrooster ( structureel) aanpassen bij langdurig ziekteverzuim. Maatwerk protocol inzetten bij langdurig ziekteverzuim
Samenwerken met externe deskundigen
E. De leerling heeft behoefte aan hulp bij concentratie en motivatie voor de lesstof. Categorie 1: basisarrangementen Categorie 2: onderwijsondersteuningsarrangementen (Basisondersteuning) (Extra ondersteuning) Onze docenten doen actief interventies om de leerling op gang te helpen bij Toetsen maken/schoolwerk maken in het Expertisepunt, na bespreking in het IZAT motivatie en/of concentratieproblemen. Onze docenten maken bewuste keuzes bij het indelen van groepen in de diverse Diagnostiek t.a.v. verklaring van het gedrag na bespreking IZAT onderwijssituaties. Onze docenten zijn in staat gebrek aan motivatie te zien als een proces, waar actief Begeleiding van de leerling en/of de docent in de lessituatie vanuit het aan gewerkt kan worden. Expertisepunt Onze docenten hebben kennis van mogelijke hulpmiddelen die concentratie en Coachen van docenten, Video Interactie Begeleiding op aanvraag of signaal van de motivatie bevorderen. afdelingsleider. Onze docenten zijn in staat af te wijken van hun lesplan, wanneer de leerling daar om vraagt. F. De leerling heeft behoefte aan ondersteuning in het nemen van verantwoordelijkheid. Categorie 1: basisarrangementen Categorie 2: onderwijsondersteuningsarrangementen (Basisondersteuning) (Extra ondersteuning) De mentor overlegt met ouders/verzorgers over praktische zaken als schoolboeken, Begeleiding vanuit het Expertisepunt voor leerlingen die structureel vastlopen gymspullen e.d. De mentor leert de leerling hoe hij zijn schoolspullen op orde moet hebben en Inzet schoolmaatschappelijk werk t.a.v. ondersteuning ouders 5
houden. De mentor coacht de leerling waar hij wat moet regelen en hoe hij dit kan aanpakken. De vakdocent coacht de leerling op gebied van werknemersvaardigheden in geval van stage. Wij kunnen leerlingen intensief begeleiden bij het kiezen van sector of beroepsrichting op basis van een loopbaanorientatieprogramma. 2. Aanpassing leersituatie A. De leerling heeft behoefte aan controle op gebied van schoolwerk. Categorie 1: basisarrangementen (Basisondersteuning) Er is dagelijks of wekelijks de mogelijkheid om agendacontrole uit te voeren.
Categorie 2: onderwijsondersteuningsarrangementen (Extra ondersteuning) Inzet huiswerkbegeleiding indien ondersteuning door de mentor of vanuit de thuissituatie ontoereikend is.
De mentor onderhoudt contact met de ouders over huiswerk. Het gemaakte en geleerde huiswerk krijgt altijd aandacht van de leerkracht. Het huiswerk wordt digitaal genoteerd zodat ouders dit te allen tijde kunnen inzien. B. De leerling heeft behoefte aan ondersteuning op het gebied van plannen en organiseren Categorie 1: basisarrangementen Categorie 2: onderwijsondersteuningsarrangementen (Basisondersteuning) (Extra ondersteuning) Hulp bij het opschrijven van huiswerk in de agenda. De mogelijkheid om 1 op 1 met de leerling de dag voor- en na te bespreken Leerling koppelen aan een maatje. (dagprogramma). De docent gebruikt de goede structuur om de leerstof overzichtelijk en gevarieerd Inzet huiswerkbegeleiding indien ondersteuning door de mentor of vanuit de aan te bieden. thuissituatie ontoereikend is. Hulp bij het maken van een planning (bijvoorbeeld door middel van het samen Begeleiding vanuit het Expertisepunt invullen van een weekplanner). De lessen zijn gestructureerd, de lesdoelen staan op het (digi)bord en het is voor de leerling duidelijk wat er gebeurt in de les. 6
Wij bieden leerlingen de mogelijkheid om onder begeleiding huiswerk op school te maken. 3. Aanpassing lesmaterialen A. De leerling heeft behoefte aan extra instructie Categorie 1: basisarrangementen (Basisondersteuning) Er is de mogelijkheid tot verlengde instructie binnen de les. Er is beperkt mogelijkheid tot huiswerkbegeleiding. Er zijn beperkt ondersteunende lesmaterialen aanwezig voor leerlingen met leerproblemen.
Categorie 2: onderwijsondersteuningsarrangementen (Extra ondersteuning) Er is de mogelijkheid tot bijles in de vorm van een 1-op-1 instructiemoment Structurele en langdurige huiswerkbegeleiding Inzet extra ondersteunende leermiddelen voor leerlingen met leerproblemen
B. De leerling heeft behoefte aan begeleiding bij het inhalen van leerachterstanden Categorie 1: basisarrangementen Categorie 2: onderwijsondersteuningsarrangementen (Basisondersteuning) (Extra ondersteuning) Er is mogelijkheid tot differentiatie in tempo en niveau om met diversiteit van Coaching en ondersteuning van docenten leerlingen om te kunnen gaan. Er is de mogelijkheid om extra ondersteuning te krijgen buiten de klas (bijles) Intensieve ondersteuning buiten de klas door remedial teacher C. De leerling heeft behoefte aan taakverrijking dan wel taakverlichting Categorie 1: basisarrangementen (Basisondersteuning) Er is extra verdiepingsstof aanwezig De leerlingen mogen in overleg compenseren (bijv. het laten vallen van een bepaalde taak of vak voor een andere taak of vak) De leerlingen mogen in overleg dispenseren (vrijstelling voor een bepaald vak) De leerling krijgt de mogelijkheid voor extra tijd voor toetsen of vakken
Categorie 2: onderwijsondersteuningsarrangementen (Extra ondersteuning) Aanschaf hulpmiddelen
7
4. Aanpassing ruimtelijke omgeving A. De leerling heeft behoefte aan een overzichtelijke, prikkelarme werkomgeving Categorie 1: basisarrangementen Categorie 2: onderwijsondersteuningsarrangementen (Basisondersteuning) (Extra ondersteuning) De lokalen zijn opgeruimd, alles heeft een vaste plek. De mogelijkheid om prikkels van buiten het lokaal te verminderen De leerling heeft in elk lokaal een vaste werkplek. Inzet Expertisepunt (pauzes) De leerling heeft in elk lokaal de mogelijkheid om rustig, individueel te kunnen werken. De leerling kan een buddy (medeleerling) aan zich gekoppeld krijgen wanneer hij moeilijk de lokalen kan vinden. De lokalen zijn voorzien van een klok en een time-timer.NAVRAGEN De leerling heeft de mogelijkheid om gebruik te maken van een koptelefoon. B. De leerling heeft een fysieke beperking en behoefte aan aanpassingen in de omgeving Categorie 1: basisarrangementen Categorie 2: onderwijsondersteuningsarrangementen (Basisondersteuning) (Extra ondersteuning) De school is rolstoeltoegankelijk Een leerling kan gebruik maken van audio-apparatuur Er zijn brede trappen in de school Een leerling kan gebruik maken van aangepast meubilair De kluisjes zijn goed toegankelijk Ruimte om uit te rusten Er is markering op de trap i.v.m. een visuele beperking Contrasten zijn aangepast bij een digibord C. De leerling heeft behoefte aan een gestructureerde invulling van vrije momenten (pauzes en tussenuren) Categorie 1: basisarrangementen Categorie 2: onderwijsondersteuningsarrangementen (Basisondersteuning) (Extra ondersteuning) Er zijn heldere pauzeregels (m.b.t. roken, bezoek supermarkt, gedrag op plein). Voorbespreken vrije momenten vanuit Expertisepunt Er zijn duidelijke consequenties bij het overtreden van de pauzeregels. Begin en einde van de lesdag melden in Expertisepunt Er zijn heldere regels voor de tussenuren. 8
Er is fysiek toezicht op de gangen, in de aula en op het plein. Er is een stilteruimte waar de leerling heen kan tijdens vrije momenten.
9
5. Inzet Expertise A. De leerling heeft behoefte aan een vroege signalering van problemen Categorie 1: basisarrangementen (Basisondersteuning) De mentor signaleert tijdig de onderwijsbehoefte van de leerling. De mentor zoekt tijdig de zorgcoördinator op voor overleg. De mentor consulteert collega’s (signaleren zij hetzelfde?). De mentor consulteert ouders (signaleren zij hetzelfde?). De zorgcoördinator en de mentor bespreken zorgen in het interne ZAT. De zorgcoördinator heeft overzicht van verantwoordelijkheden van de betrokken zorgpartners. Leerlingbesprekingen
Categorie 2: onderwijsondersteuningsarrangementen (Extra ondersteuning) Diagnostiek t.a.v. leer- en gedragsproblemen Video Interactie Begeleiding (VIB) Begeleiding inzetten vanuit het expertisepunt
B. Aanwezige experts
Categorie 1: basisarrangementen Het Edison College heeft een ondersteuningscoördinator, een decaan, een leerlingbegeleider, vertrouwenspersoon en een docentencoach.
Categorie 2: onderwijsondersteuningsarrangementen Een orthopedagoog/GZ-psycholoog en een (school)maatschappelijk werker zijn op afroep beschikbaar binnen de school. Het Edison College werkt samen met verschillende ketenpartners waarvan de functionarissen ook op afroep beschikbaar zijn. Ook zijn er RT-medewerkers die groepjes leerlingen ondersteunen vanuit de LWOO-gelden. Vanuit de clusters zijn AB-ers aanwezig. Cluster 2, 3 en 4 begeleiders zijn regelmatig in de school aanwezig.
10
C. Trainingen
Categorie 1: basisarrangementen Het Edison College biedt sociale vaardigheidstraining, faalangstreductietraining, examentraining, stagetraining en studievaardigheden. Deze zijn dus beschikbaar voor leerlingen met een specifieke onderwijsbehoefte. Categorie 2: onderwijsondersteuningsarrangementen Het Edison College is bekend met andere trainingen die vanuit de extra ondersteuning ingezet kunnen worden. Wij maken hierbij gebruik van externe mogelijkheden zoals rouwverwerkingscursussen en agressieregulatietrainingen. Er worden leerlingen verwezen naar ondersteunende instanties, bv. Tactus en MDVeluwe. D. Remedial teaching Categorie 1: basisarrangementen Begeleiding voor specifieke didactische vaardigheden is mogelijk, afhankelijk van de behoefte van de leerling. E. Docentenondersteuning Basisondersteuning
Extra ondersteuning
Er is begeleiding voor nieuwe docenten
Er is begeleiding in de vorm van co-teaching
Er is begeleiding op het gebied van klassenmanagement Er is de mogelijkheid tot intervisie en casusbespreking voor docenten Er is systematisch aandacht voor de ontwikkeling van docenten waarbij een variëteit aan arrangementen ingezet kan worden Er is begeleiding op het gebied van verslaglegging en het opstellen van handelingsplannen en dossiervorming
11
6. Samenwerking deskundigen A. De leerling heeft behoefte aan samenwerking tussen ouders en scholen Categorie 1: basisarrangementen
Categorie 2: onderwijsondersteuningsarrangementen
(Basisondersteuning)
(Extra ondersteuning)
Er is regelmatig overleg met ouders aan de hand van het handelingsplan.
Er is intensief (1 keer per 6 weken) overleg met ouders aan de hand van het handelingsplan over de ontwikkeling van de leerling.
Het opstellen van een ontwikkelingsperspectief en handelingsplan wordt samen met de ouders gedaan. Evaluatie van het handelingsplan gebeurt samen met de ouders De mentor houdt de ouders op de hoogte, ook van positieve ontwikkelingen De mentor benadert ouders als gelijke samenwerkingspartners
B. De leerling heeft behoefte aan één duidelijk plan en heldere communicatie in de samenwerking met hulpverlening Categorie 1: basisarrangementen Categorie 2: onderwijsondersteuningsarrangementen (Basisondersteuning)
(Extra ondersteuning)
Er is regelmatig contact tussen school en de betrokken hulpverlening
Er is intensief contact tussen school en betrokken hulpverlening
Er wordt gesignaleerd en initiatief genomen in het organiseren van een multidisciplinair overleg met de betrokken hulpverlening
De leerdoelen van een leerling worden afgestemd met de doelen vanuit de hulpverlening
12
13
3.3 Symbiose arrangementen Op dit moment zijn er geen symbiose arrangementen op het Edison College. Er is wel sprake van samenwerkingsverbanden, die wellicht kunnen leiden tot een symbiose arrangement. In het Expertisepunt wordt zeer nauw samengewerkt met het Hoenderloo College. Een docent van het Hoenderloo College verzorgt de begeleiding van de cluster-4 rugzakken. Daarnaast begeleidt hij ODR-trajecten en geeft hij begeleiding aan docenten en leerlingen vanuit het begeleidingsteam. Er is een samenwerking met de Ambelt opgestart om leerlingen die nu in het VSO zitten de mogelijkheid te bieden om op het Edison College de HAVO-opleiding te volgen. Het is de bedoeling dat deze leerlingen ondersteund worden vanuit de Ambelt. 3.4 Onderwijsondersteuningsstructuur Bij dit aspect van de basisondersteuning gaat het om de expertise die in het Edison College aanwezig is om interventies te plegen, de manier waarop wij dat als school georganiseerd hebben en met welke onderwijs- en ketenpartners wordt samengewerkt. Dit staat uitgebreid beschreven in ons ondersteuningsplan (zie bijlage).
Hoofdstuk 4. Conclusie, ambities en ontwikkelagenda Het Edison College heeft verschillende ontwikkelpunten op de agenda staan, onder andere: Het organiseren van effectieve leerlingbesprekingen Aandacht voor handelingsgericht en opbrengstgericht werken Tijdig signaleren van een stagnerende ontwikkeling van een leerling/klas/leerjaar Digitaal noteren van huiswerk zodat ouders en leerling dit ten allen tijde kunnen inzien Hulp bieden bij het maken van een planning en de mogelijkheid om onder begeleiding huiswerk te maken. Mogelijkheid tot differentiatie in tempo en niveau Beleid ontwikkelen op het gebied van compenseren/dispenseren Lokaalverbeteringen: opgeruimd, vaste werkplekken, klok, mogelijkheid om individueel, rustig te werken Ontwikkelen van een betere samenwerking met ouders en externe hulpverlening Systematische aandacht voor de ontwikkeling van docenten o.a. met betrekking tot het in kaart brengen van onderwijsbehoeften en ontwikkelingsperspectief, kennis en kunde op het gebied van o.a. motivatieproblemen, concentratieproblemen en groepsdynamica en het geven en timen van feedback. Systematisch werken aan kwaliteitszorg en aan versterking van het interne ondersteuningsbeleid Structurele evaluatie van de interne en externe zorgstructuur
14
Arrangement behoefte aan ondersteuning bij agressiebeheersing 1
2 3 4
5
6
aanpassing onderwijssituatie Medicatiegebruik monitoren Time-out inzetten Klassengrootte in de gaten houden Voorstructureren van vrije situaties Plek in de klas (rustige lln. Contact met docent etc.) aanpassing leersituatie aanpassing lesmaterialen/instructie rustige, zakelijke, neutrale benadering aanpassing ruimtelijke omgeving Mogelijkheid tot time-out aanbieden Aan het begin en eind van de lesdag melden in expertisepunt (dag doorspreken, schriftje) Pauze monitoren (in expertisepunt, mediatheek) inzet expertise Docenten en klassenvoorlichting Begeleidingsgesprekken binnen school ART-training inzetten OOP informeren Directe feedback na een incident samenwerking deskundigen Overleg met ouders op regelmatige basis Multidisciplinair overleg
15
Arrangement behoefte aan ondersteuning bij auditieve beperking 1
2 3
4
5
6
aanpassing onderwijssituatie Buddy aanwijzen Plek in de klas aanpassing leersituatie Aantekeningen van klasgenoten overnemen aanpassing lesmaterialen/instructie Gebruik laptop Softwaregebruik Aanschaf hulpmiddelen Veelvuldig gebruik maken van digibord SONAR-apparatuur inzetten Mondelinge instructie zichtbaar geven (liplezen) aanpassing ruimtelijke omgeving Lesgeven in lokaal met digibord Gelegenheid om (luister)toetsen te maken in een aparte ruimte Mogelijkheid tot het houden van pauze op een rustige plek inzet expertise Docenten en klassenvoorlichting Advies over welke aanpassingen noodzakelijk zijn Begeleidingsgesprekken binnen school Ondersteuning remedial teacher voor het effectief gebruik van hulpmiddelen samenwerking deskundigen Overleg met ouders op regelmatige basis Multidisciplinair overleg
16
Arrangement behoefte aan ondersteuning fysieke beperking 1
2
3
4
5
6
aanpassing onderwijssituatie Buddy aanwijzen Erkenning van de beperking Mogelijkheid tot het aanpassen van de praktische opdrachten aanpassing leersituatie Extra toetstijd Indien noodzakelijk mogelijkheid tot overnemen van aantekeningen etc. aanpassing lesmaterialen/instructie Gebruik laptop Extra boekenpakket Softwaregebruik Aanschaf hulpmiddelen aanpassing ruimtelijke omgeving Lokaalwijzigingen beperken Indien nodig extra tijd om tussen lessen te wisselen Aangepast meubilair Mogelijkheid tot het gebruik van een ruimte om uit te kunnen rusten Gebruik maken van de lift inzet expertise Docenten en klassenvoorlichting Advies over welke aanpassingen noodzakelijk zijn Begeleidingsgesprekken binnen school Ondersteuning remedial teacher voor het effectief gebruik van hulpmiddelen Protocol calamiteiten indien nodig aanpassen samenwerking externe deskundigen Overleg met ouders op regelmatige basis Multidisciplinair overleg
17
Arrangement behoefte aan ondersteuning bij langzaam lezen/spellen 1 2
3
4 5
6
aanpassing onderwijssituatie * pre-teaching aanpassing leersituatie * planningsoverzicht * extra toetstijd (in reguliere lessen: verkorte toets, in toetsweken aparte ruimte en extra tijd) * niet laten voorlezen in de klas * mogelijkheid tot het overnemen van aantekeningen van de docent of medeleerling aanpassing lesmaterialen/instructie * indien nodig laptopgebruik (spelling, voorlezen) * leerstrategie aangeven bij het te leren werk/de opdrachten * grammaticakaarten * afspraken over lay-out van toetsen/lesmateriaal aanpassing ruimtelijke omgeving * in toetsweken maakt de leerling toetsen in een aparte ruimte inzet expertise * ondersteuning dyslexie expert voor het effectief gebruik van hulpmiddelen of ondersteuning bij goede leerstrategieën * inloopspreekuur samenwerking deskundigen * afstemming met ouders en dyslexiespecialist * informeren/voorlichten ouders
18
Arrangement behoefte aan ondersteuning reken/wiskundeproblemen 1 2
3
4 5
6
aanpassing onderwijssituatie pre-teaching aanpassing leersituatie planningsoverzicht extra toetstijd mogelijkheid tot het overnemen van aantekeningen van de docent of medeleerling aanpassing lesmaterialen/instructie leerstrategie aangeven bij het te leren werk/de opdrachten rekenkaarten zakrekenmachine formuleschrift afspraken over lay-out van toetsen/lesmateriaal instructie mondeling laten herhalen aanpassing ruimtelijke omgeving in toetsweken maakt de leerling toetsen in een aparte ruimte inzet expertise ondersteuning remedial teacher voor het effectief gebruik van hulpmiddelen of ondersteuning bij goede leerstrategieën Inloopspreekuur samenwerking deskundigen Afstemming met ouders en remedial teacher Uitleg ouders over hulpmiddelen
19
Arrangement behoefte aan ondersteuning bij visuele beperking 1 2 3
4
5.
6
aanpassing onderwijssituatie Buddy aanwijzen aanpassing leersituatie aanpassing lesmaterialen/instructie Gebruik laptop Softwaregebruik Aanschaf hulpmiddelen aanpassing ruimtelijke omgeving Lokaalwijzigingen beperken Aangepast meubilair Liftgebruik Toegankelijkheid gebouw inspecteren inzet expertise Docenten en klassenvoorlichting Advies over welke aanpassingen noodzakelijk zijn Begeleidingsgesprekken binnen school Ondersteuning remedial teacher voor het effectief gebruik van hulpmiddelen samenwerking deskundigen Overleg met ouders op regelmatige basis Multidisciplinair overleg
20
Arrangement behoefte aan ondersteuning faalangst 1
2
3 4
5
6
aanpassing onderwijssituatie Laat de leerling zien dat als iets gelukt is, dit door toedoen van hemzelf komt Leer hem dat fouten maken mag Help de leerling reële doelen stellen Voldoende tijd geven voor toetsing Geen onverwachte beurten of toetsen geven Leerling niet op een te hoog niveau plaatsen aanpassing leersituatie Gericht voorbereiden op toetsing & presentaties (voorbereiding in kleine groep, mogelijkheid tot diagnostische toetsing) Duidelijke planning maken Planning/weektaken op Teletop Rapportcijfers voor onderbouwleerlingen baseren op meerdere cijfers per periode aanpassing lesmaterialen/instructie toets analyse met directe feedback op hun fouten aanpassing ruimtelijke omgeving In de pauzes gelegenheid hebben om een veilige plek te zoeken (bv. expertisepunt) inzet expertise Faalangstreductietraining inzetten Leerlingbegeleider inzetten: psycho-educatie faalangst, ontspanningsoefeningen, studievaardigheden, CGT Toetsen maken in het expertisepunt samenwerking deskundigen Afstemming met ouders
21
Arrangement (langdurig) afwezige leerlingen 1
2
3
4
5
6
aanpassing onderwijssituatie lesrooster aanpassen examen/toetsrooster aanpassen (maatwerkprotocol) Koppelen van een maatje Contact medeleerlingen stimuleren Verzuim goed registreren aanpassing leersituatie vragen stellen via mail aan docenten prioriteiten stellen in opdrachten (dispensatie voor bv. samenwerkingsopdrachten) ondersteuning Sozka/Ozl bijv. bij het afnemen van toetsen, bijles, etc. inzet Teletop ondersteuning planning aanpassing lesmaterialen/instructie inzetten webchair samenvattingen/aantekeningen online Extra boekenpakket (digitaal/fysiek) Extra instructie door docent aanpassing ruimtelijke omgeving mogelijkheid tot het gebruik van een ruimte om uit te kunnen rusten aangepast meubilair etc. lokaalwijzigingen beperken inzet expertise klassenvoorlichting/docentenvoorlichting advies over welke aanpassingen noodzakelijk zijn begeleidingsgesprekken binnen school samenwerking deskundigen overleg met ouders op regelmatige basis via Zat contact met artsen/behandelaars en leerplicht Multidisciplinair overleg
22
Arrangement voor behoefte aan ondersteuning bij structuur, planning en organisatie 1. Aanpassing onderwijssituatie: Lesmodel Dalton Extra controle huiswerk 2. Aanpassing leersituatie: Brede blik agenda Planningsoverzicht Controle op planning Tijdig opgave van huiswerk (bijvoorbeeld 15 min. Voor het einde van de les zowel mondeling als op het bord) 3. Aanpassing lesmaterialen/instructie: Stappen plan boekverslagen, werkstukken, samenwerken etc.
23
