Communicatie op maat voor ouderen met kanker: Het nut van oude en nieuwe media
Julia van Weert
De oudere patiënt met kanker: op weg naar behandeling op maat. Veldhoven, 14 maart 2013
Kennis van de patiënt…
Belangrijke voorspeller van gedrag en gezondheid (Maibach & Cotton, 1995)
O.a. relatie met: therapietrouw zelfmanagement tevredenheid (Bishop et al., 2003; Cameron, 1996; Galloway et al, 1997; Kessels, 2003; Mossman et al., 1999)
Onderzoeksopzet
Online vragenlijst
Respons: N = 3254 (903 > 65 jaar) Patiënten (n=1074; 263 > 65 jaar) Zeer betrokken (geweest) bij patiënt (n=881; 233 > 65 jaar) Niet zeer betrokken (geweest) bij patiënt (n=1299; 407 > 65 jaar)
Gemiddelde leeftijd: 57 (range 18-100)
74% vrouw
31% laag; 30% middelhoog; 39% hoog opgeleid
Model
Achtergrond kenmerken
Psychosociale factoren
(Onvervulde) informatie behoeften / Gebruik Informatiebronnen
Kennis
Model
Achtergrond kenmerken
Psychosociale factoren
(Onvervulde) informatie behoeften / Gebruik Informatiebronnen
Kennis
Kennis Patiënt
Zeer betrokken
Niet zeer betrokken *3
*1,2
*1,2
*3
*1,2
(0 en
To e
di en
in g
sv o
St el lin
rm
ge n
en
(0
(0
15 )
-6 )
-1 2)
*3
in g
*3
*3
er k
*3
Bi jw
12 10 8 6 4 2 0
(Bolle et al., 2012)
Meest bekende bijwerkingen
Vermoeidheid
Haaruitval
Misselijkheid en braken
Minst bekende bijwerkingen Patiënten:
Niet-patiënten:
Bloedingen
Bloedingen
Vruchtbaarheidsproblemen
Hand- en voetklachten
Allergische reacties
Verandering waarneming
Oudere patiënten minder kennis dan jongeren: Verandering van waarneming
Koorts en infecties
Diarree en verstopping
Droge huid en
Bloedingen
nagelproblemen
Klachten in mond- en keelholten
Allergische reacties
Seksualiteit
Vruchtbaarheidsproblemen
Geheugen- en concentratie
door zintuigen
Oudere niet-patiënten minder kennis: Verandering van waarneming
Koorts en infecties
Diarree en verstopping
Droge huid en
Bloedingen (groep 2)
nagelproblemen
Klachten in mond- en keelholten
Allergische reacties
Vruchtbaarheidsproblemen
door zintuigen
(groep 2)
Hand en voetklachten (groep 2)
Model
Achtergrond kenmerken
Psychosociale factoren
(Onvervulde) informatie behoeften / Gebruik Informatiebronnen
Kennis
Informatie- en communicatie behoeften KANKER SPECIFIEK
GENERIEK
Categorie
Categorie
Medische-technische info
.76
Aandacht voor naasten
.82
Gevolgen dagelijks leven
.73
Omgaan met de ziekte
.78
Persoonlijke afstemming
.79
Realistische verwachtingen/ .65 prognose
Affectieve communicatie
.78
Top-3 onvervulde informatiebehoeften Categorie
% meer aandacht gewild
< 65
> 65
Gevolgen voor dagelijks leven
39%
42%
Aandacht voor naasten
35%
36%
Toekomst / realistische verwachtingen
32%
32%
(Bolle et al., 2012)
Top-5 specifieke aspecten Item
% meer aandacht gewild
< 65
> 65
Emotionele gevolgen van de behandeling
46%
45%
Thuis omgaan met bijwerkingen
44%
43%
Toekomst bespreken
40%
36%
Zorgen en angsten bespreken
37%
36%
Rol van naasten in geven van steun
36%
38%
(Bolle et al., 2012)
Oudere vs. jongere patiënten
% had meer aandacht gewild (p < .05) 50
< 65
40 30 20 10 0 Affectieve communicatie
> 65
Oudere vs. jongere patiënten
% had meer aandacht gewild (p < .05) < 65
50
> 65
40 30 20 10 0 Affectieve communicatie
Open
Aardig
Conclusie Meest onvervuld:
Informatie over de gevolgen
Ouderen (> 65)
Affectieve communicatie
voor dagelijks leven
(nog) belangrijker dan
Aandacht voor naasten
jongeren
Realistische verwachtingen
• Ontevredener over Affectieve communicatie dan jongeren
(Bolle et al., 2012)
via
*, *
*
*
(Bolle et al., 2012)
t* ,* *
fa ce *, **
gin g
en *
ek **
in te rn e
to -
ve re ni fa ce en
en Pa tie nt
Pa tie nt
en
/v rie nd
th e
**
Zeer betrokken
Pa tie nt
Fa m ilie
Ap o
in io n
**
Patiënt
op
gn
isa rts **
at ie ve
Se co nd
**
di ge **
un
Hu
le eg k
Al te rn
Ve rp
Ar ts* ,
Persoonlijke informatiebronnen (% score 4 of 5) Niet zeer betrokken
100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
Mediale informatiebronnen (% score 4 of 5) Patiënt
Zeer betrokken
Niet zeer betrokken
90 80 70 60 50 40 30 20 10
* TV /r ad io *
** Bo ek en
** nt en Kr a
Ti
jd sc hr if
te
n* *
t* * rn e In te
s* * Br oc hu re
Be
ha nd el
w
ijz e
rC
T*
*
0
(Bolle et al., 2012)
Oudere patiënten minder gebruik van:
Internet
Andere patiënten face-2-face
Andere patiënten via Internet
Patiëntenvereniging
Oudere patiënten meer gebruik van:
Huisarts
Model
Achtergrond kenmerken
Psychosociale factoren
(Onvervulde) informatie behoeften / Gebruik Informatiebronnen
Kennis
Inhoud gesprek: Gemiddeld div. zkh.: 82.2 items algemeen 10% psycho-sociaal 1%
bijwerkingen 28%
medischtechn.info 29%
omgaan met bijwerkingen 32%
(Jansen e.a., Gerontologist, 2008)
Wat wordt er onthouden?
22,3% recall
50 40 30 20
30,5
10
6,8
0 aantal adviezen gegeven
aantal adviezen onthouden
(Jansen et al, Gerontologist, 2008)
Hoe kennis verder verbeteren?
eHealth????
Toegang tot Internet 65-74 jarigen 100 90 80 70 60 2005 2011
50 40 30 20 10 0 2005
2011
CBS, 2012
Internetactiviteiten 65-74 jarigen
Internet informatie voor patiënten met kanker
Kanker in Top-3 (Fogel, 2003) Patiënten met kanker die Internet gebruiken voelen zich beter geïnformeerd en voorbereid (Eysenbach, 2008) Internet informatie hielp 46% van de patiënten met kanker beter om te gaan met hun ziekte (Rice & Katz, 2006)
Complexiteit
Slechts 30% vond wat men zocht
83% had problemen de informatie te begrijpen (Rice & Katz, 2006)
• Veel (website) informatie is geschreven op een te hoog leesniveau (Berland et al., 2001; Doak et al., 1998; Graber et al., 1999)
Waarom visuele ondersteuning gebruiken?
Functional approach1
Multimedia learning: modality effect2
Information delivery theory: personalization effect3
Socioemotional selectivity theory4
1
Levie & Lenz, 1982 1999; Mayer & Moreno, 2002; Sweller, Ayres, & Kalyuga, 2011 3 Kreuter et al., 2007; Mayer, 2002; Reinard, 1988 4 Carstensen, Isaacowitz & Charles, 1999 2 Mayer,
30
Resultaten (n=436) Recall
Geen leeftijdsverschillen in recall
Tevredenheid
Ouderen én jongeren: Hogere score op aantrekkelijkheid bij afbeelding, zowel cognitieve als affectieve afbeelding
Jongeren hogere score op begrijpelijkheid dan ouderen
Ouderen hogere score op emotionele steun dan jongeren Bol et al, in press 34
Resultaten (2)
Interactie tussen leeftijd en emotionele steun op recall van informatie
Bol et al, in press 35
Experiment 2 Tekst
Video arts
Video patiënt
36
Resultaten (n = 169)
Effect van video op recall van information 14
*
12
*
10 8 6
toegang tot Internet
4 2 0 Tekst
Video arts
Video patient
Geen effect van leeftijd op recall van information Bol et al, submitted 37
Resultaten (2)
Effect van video op website tevredenheid ***
7
a
6
**
a
5
*
a,b
4 Begrijpelijk
3
Aantrekkelijk
2
Emotionele steun
1 0 Tekst
Video arts
Video patient
Bol et al, submitted 38
Resultaten (3)
Leeftijd en tevredenheid: Ouderen (> 65) scoren hoger op aantrekkelijkheid en emotionele steun van de website
Bol et al, submitted 39
Conclusies Visuele elementen hebben toegevoegde waarde:
Afbeeldingen verhogen tevredenheid met de website Video’s verhogen tevredenheid en recall van informatie Tevredenheid hoger bij ouderen, met name aantrekkelijkheid en emotionele steun Ouderen die emotionele steun ervaren van de website scoren hoger op recall van informatie 40
Toekomst
Verder met: Wat is goede informatie aan ouderen op het Internet?
Verbeteren de communicatie tijdens het consult en recall
van informatie als patiënten tevoren goede informatie aangeboden hebben gekregen via het Internet?
Contact
[email protected] (Julia van Weert) Rapport te downloaden via www.chemotherapie.nl
