Colofon. Redactieadres: Communicatie & Voorlichting Postbus DZ s-hertogenbosch Tel. (073)

Jaarverslag 2013

Colofon Het jaarverslag 2013 geeft een indruk van de activiteiten van het afgelopen jaar en vormt een aanvulling op de gegevens waarover de Reinier van Arkel groep verantwoording dient af te leggen. In dit jaarverslag treft u dan ook geen financiële of daaraan te relateren informatie aan. Redactie: (Eind)redactie: Fotografie: Vorm, productie: Verspreiding:

Team Communicatie Ilse van den Eeden Toine Maurix btz vorm en regie Kartonnage Reinier van Arkel groep

Redactieadres: Communicatie & Voorlichting Postbus 70058 5201 DZ ’s-Hertogenbosch Tel. (073) 658 60 17 e-mail: communicatie @rvagroep.nl © Niets uit dit jaarverslag mag worden vermenigvuldigd of openbaar worden gemaakt zonder voorafgaande toestemming van team Communicatie & Voorlichting van de Reinier van Arkel groep.

Inhoudsopgave Voorwoord Onderzoek alles en behoud het goede............................................................................................................................................................................................... 5 Zorg voor de Toekomst Persoonlijke zorg in strakke kaders........................................................................................................................................................................................................ 6 De inzet van e-health Zelf het moment en de plek van je contact met de GGZ bepalen......................................................................................................... 8 Ambulantisering: passende hulp in een vertrouwde omgeving Thuis samen werken aan herstel.............................................................................................................................................................................................................10 Behandeling en ondersteuning in de eerste lijn Ypse: fris, ondernemend en durft te pionieren.................................................................................................................................................................. 12 Kijken naar de mens als geheel Aandacht voor leefstijl en zingeving.................................................................................................................................................................................................. 14 GGZ Oost Brabant en de Reinier van Arkel groep vormen een nieuwe facilitaire organisatie Samenwerken én samengaan om voor de toekomst klaar te staan................................................................................................ 16 Focus op handelen Op weg naar integrale veiligheid............................................................................................................................................................................................................. 18 Empowerment en ervaringsdeskundigheid breed uitgerold ‘Herstel’ als olievlek door de organisatie.................................................................................................................................................................................. 20 Familie- en naastenbeleid Samen handen en voeten geven ........................................................................................................................................................................................................... 22 ISO-certificaat 2013 Medewerkers alert op verbeteren van kwaliteit............................................................................................................................................................... 22 Wijziging Raad van Bestuur en benoeming geneesheer-directeur................................................................................................... 22 Medewerkers, vrijwilligers en opleidelingen.......................................................................................................................................................................... 23 Verwenzorg Talrijke grote en kleine verwennerijen............................................................................................................................................................................................. 24 Overzicht gemeenten van waaruit cliënten in zorg komen.......................................................................................................................... 24 Eerste ouderenpsychiaters afgestudeerd Ouderenpsychiatrie een vak apart......................................................................................................................................................................................................... 25 Herlaarhof Jeugdhulpverlening Werk maken van kwaliteit.................................................................................................................................................................................................................................... 25 Waardering door cliënten................................................................................................................................................................................................................................... 26

4

JAARVERSLAG 2013 REINIER VAN ARKEL GROEP

Voorwoord

Onderzoek alles en behoud het goede 2013 Was een bewogen jaar, waarin fors is ingezet op het toekomstbestendig maken van de zorg die wij bieden. Een jaar waarin we onze zorg en onze processen tegen het licht hebben gehouden om deze verder te verbeteren. En een jaar dat gekenmerkt werd door veel onzekerheden, maar dus ook door kansen. De wijze van financiering van de zorg is veranderd, verantwoordelijkheden voor zorg worden verlegd en de uitgavengroei in de tweedelijns GGZ moet beperkt worden. Er zal een verdere omslag plaats gaan vinden van klinisch naar ambulant en van tweede lijn naar eerste lijn, met daarbij een duidelijkere rol voor de huisarts. Aan al deze ontwikkelingen ligt het gedachtegoed van de eigen kracht van cliënten en medewerkers ten grondslag. De genoemde ontwikkelingen zijn in lijn met ons eigen denken zoals dat is neergelegd in het meerjarenbeleidsplan voor de jaren 2012-2014. Het meerjarenbeleidsplan berust op drie pijlers: duurzaamheid en vitaliteit, het nieuwe werken en trust-rules, en innoveren en leren.

Deze drie begrippen komen samen in onze kernwaarden autonomie en verantwoordelijkheid. In 2013 hebben we ons georiënteerd op de consequenties van alle transities op Reinier van Arkel. De transitie van onderdelen van de AWBZ naar de WMO en WLZ en de transitie van de jeugdzorg naar de gemeenten en de ontwikkeling van de Basis GGZ, maakten dat wij veel energie staken in het versterken van de band met onze samenwerkingspartners. Het gaat dan vooral over gemeenten, huisartsen en andere partijen die binnen onze regio actief zijn op het terrein van zorg en welzijn. Op zich geen nieuwe partners in de zorg, maar wel een andere wijze van samenwerken. Een ander belangrijk initiatief dat veel aandacht verdiende, is ons voornemen om samen met GGZ Oost Brabant, GGZ Breburg, GGZ Westelijk Noord-Brabant en De Viersprong de samenwerking te intensiveren. We doen dat op een aantal ondersteunende thema’s - opleiding en onderzoek, bij- en nascholing en e-learning,

REINIER VAN ARKEL GROEP

facilitaire zaken en verkoop en salarisen personeelsadministratie- om daar zowel efficiënter als kwalitatief beter te kunnen gaan werken. Op die manier kunnen ook meer middelen voor zorg ingezet worden. Daarnaast zullen we bezien of krachten kunnen worden gebundeld ten aanzien van hoog specialistische zorg. Hierbij heeft de zorginkoper dan wel de leidende positie. Doelstelling van de Reinier van Arkel groep is en blijft: open staan voor deze nieuwe ontwikkelingen en verantwoorde keuzes maken om te kunnen blijven doen waar wij voor staan: het bieden van goede zorg. In dit publieksjaarverslag 2013 presenteren wij u met trots een overzicht van een aantal van onze activiteiten.

Raad van Bestuur Gerton Heyne Marie-Louise van der Kruis

JAARVERSLAG 2013

5

Zorg voor de Toekomst

Bij Herlaarhof, centrum voor kinderen jeugdpsychiatrie, zijn voor diagnoses als ADHD en autisme zorgtrajecten beschreven met een duidelijk verloop. Als de diagnose is gesteld, kiest de behandelaar welk traject het meest geschikt is voor het kind. Het behandeltraject heeft een duidelijk begin en eind, en afspraken worden direct vastgelegd. Zo weet iedereen die bij de behandeling betrokken is, waar hij aan toe is. Daarnaast heeft Herlaarhof het afgelopen jaar een pilot uitgevoerd waarbij het elektronisch patiëntendossier anders werd ingericht. Hierdoor is het mogelijk geworden management- en stuurinformatie te genereren die de behandelaar meer inzicht en

6

meer mogelijkheden biedt om te sturen op het zorgproces. Anders werken mogelijk maken Carlo van de Water is manager bij Herlaarhof. “We wilden al jaren veranderen, maar lieten ons veel te veel leiden door beperkingen. Anders gaan werken paste nooit in de planning. Door druk van buitenaf ga je het wel doen. Het kan niet? Het moet!” Grote winst is volgens Van de Water dat professionals zich veel meer bewust zijn geworden van de te declareren tijd en de tijd die nodig is om een kwalitatief goed gesprek te kunnen voeren met kinderen en hun ouders of verzorgers. Er is nu een normtijd vastgesteld


voor een gesprek. Direct daarna wordt in de agenda van de behandelaar uitwerktijd gepland.

“Plannen van de zorg gebeurde al langer, nu pakken we door en worden de voordelen ook voelbaar voor mij. Het geeft me rust dat ik weet dat ik 45 minuten kan uittrekken voor een gesprek en dat er in die tijd niets anders hoeft te gebeuren.”

Begin 2013 zijn we met het project Zorg voor de Toekomst van start gegaan, en hebben we de focus voor Reinier van Arkel voor het hele jaar duidelijk bepaald. We maken werk van Zorg voor de Toekomst. Dat betekent dat we de kwaliteit, efficiency en transparantie van de behandelingen verbeteren en borgen. Marie-Louise van der Kruis, lid van de Raad van Bestuur, benoemt de voornaamste redenen om van start te gaan met dit instellingsbrede project. “We vinden het belangrijk dat het voor cliënten bij de start van de behandeling duidelijk is hoe het zorgtraject eruit gaat zien. Ook dienen we op transparante wijze verantwoording af te leggen aan partijen als zorgverzekeraars over zowel zorginhoud als zorgkosten.

Doelstellingen project Zorg voor de Toekomst: • Het doorontwikkelen van kwalitatief hoogwaardige en doelgroepspecifieke zorgtrajecten. De zorgtrajecten zijn doorberekend op DBC-financiering. • Het verbeteren van doelgerichte zorggerelateerde en bedrijfsmatige stuur- en managementinformatie en het aanbrengen van samenhang hierin zodat een integrale besturingssystematiek ontstaat. • Het verbeteren van de DBC-registratie en het nemen van productiviteitsbevorderende maatregelen. • Het verhogen van de resultaatgerichtheid en de implementatiekracht.

Persoonlijke zorg in strakke kaders Zorgtrajecten dragen bij aan kwaliteit van het contact Zakelijker werken kan botsen met de autonomie van professionals, maar eerste geneeskundige Wim Schlooz staat positief tegenover de zorgtrajecten omdat hij resultaten ziet. Hij voelt het niet als druk dat de gesprekken nu precies gepland zijn. “Ik was al gewend om binnen een tijdslimiet te werken. Het geeft me rust dat ik weet dat ik 45 minuten kan uittrekken voor een gesprek en dat er in die tijd niets anders hoeft te gebeuren.” Grote winst is volgens hem dat er nu een duidelijk eind aan een zorgtraject zit. “Ouders hebben er vaak moeite mee als de behandeling stopt. Ze vinden het eng als ze er weer alleen voor staan. Maar het is natuurlijk een blijk van vertrouwen.” In de wachtkamer zitten moeder Janneke en zoon Corné (10). Ze komen vandaag voor een intakegesprek. Vooral Corné vindt het spannend. Hij wil nog wel even vertellen dat hij ADHD heeft

en vertrekt dan snel naar de tafel met speelgoed. Janneke is blij dat ze sneller dan verwacht terecht kunnen en dat ze nu al weten wanneer ze een diagnose krijgen. “We weten al jaren dat Corné ADHD heeft, maar er zijn veel problemen op school en we vermoeden dat hij ook een stoornis in het autistische spectrum heeft. Er is nu al een vervolgafspraak gepland en dat is fijn, je weet zo een beetje waar je aan toe bent.”

gewerkt wordt. Het is zakelijker maar daardoor ook transparanter en helderder geworden. Wat we impliciet of gaandeweg al deden, is nu meer gestructureerd en er zijn keuzes gemaakt. We kijken nu meer naar de hulpvraag van de cliënt en welk van de twaalf standaardtrajecten het beste daarop aansluit. Daarnaast is er op indicatie een dertiende traject, zodat we flexibel kunnen zijn als de situatie daarom vraagt.

Zakelijk én transparant Het centrum Ambulante Psychiatrie werkte drie zorgprogramma’s uit: unipolaire stemmingsstoornissen, angststoornissen en persoonlijkheidsstoornissen. Annemiek van de Brand, GZ-psycholoog, toetste als lid van de expertisegroep persoonlijkheidsstoornissen de beschrijvingen van de zorgpaden en zorgtrajecten. “Het is nu voor zowel de medewerkers als de cliënten een stuk duidelijker hoe de zorg eruit gaat zien en dat elk traject een duidelijk doel en einde heeft waar naartoe

In het voorjaar van 2014 is een nieuwe fase van het project Zorg voor de Toekomst ingeluid. De projectorganisatie is inmiddels vrijwel overgenomen door medewerkers uit onze eigen organisatie. Nu de grootste zorgprogramma’s zijn ontwikkeld, verschuift de nadruk naar de ontwikkeling van doelgroepspecifieke zorgprogramma’s zoals voor de doelgroep asielzoekers, vluchtelingen en veteranen.


JAARVERSLAG 2013

7

De inzet van e-health

Zelf het moment en de plek van je contact met de GGZ bepalen De ambities van de Reinier van Arkel groep op het gebied van e-health (het gebruik van met name internet binnen de behandeling) voor 2013 waren duidelijk: • De bouw van een cliëntenportaal. • De start van pilots e-health binnen alle divisies met hieraan gekoppeld trainingen voor behandelaren.

• Eind 2013 maakt 30% van alle cliënten gebruik van het cliëntenportaal inclusief email. Met de invoering van e-health kiest de Reinier van Arkel groep voor kwaliteit. Maud Jansson, directeur Markt & Innovatie: “In onze visie draagt e-health in belangrijke mate bij aan de kwaliteit van de

E-health verdiept het persoonlijk behandelcontact Aan het eind van 2013 hadden 4500 cliënten toegang tot het cliëntenportaal. Binnen de divisie Behandeling Volwassenen worden in verschillende teams e-health modulen aangeboden, ook wordt daar de autoanamnese in het portaal door cliënten ingevuld. Helma Cissen, programmacoördinator Angst, stemming en somatoforme stoornissen: “De internettherapie is in eerste instantie niet in plaats van de reguliere behandelingen, maar is extra.” De cliënt krijgt direct na aanmelding een persoonlijke inlogcode voor de beveiligde portal, en kan meteen een vragenlijst invullen. Daardoor heeft de behandelaar al voor de eerste ontmoeting een uitgebreid beeld. Bovendien is dan al duidelijk wat de cliënt van de behandeling verwacht. “Omdat je nu vooraf veel informatie digitaal hebt gekregen, kun je in

8

het eerste gesprek meteen dieper gaan,” merkt Cissen op. “Wat ik tijdens een sessie met de cliënt bespreek, ontvangt hij ook online. Daarnaast ziet hij bij bepaalde oefeningen andere cliënten over hun ervaringen vertellen, een soort lotgenotencontact dus. En er is een e-therapeut die sommige behandelonderdelen introduceert.” Het valt Helma Cissen op dat cliënten achter hun pc of laptop soms eerder iets willen prijsgeven van hun gevoelens of gedachten dan in de spreekkamer. E-health verlaagt de drempel.

“Ik vind het prettig dat ik vanachter mijn laptop kan werken aan mijn herstel waar en wanneer het mij uitkomt”


zorg die wij bieden. De voordelen voor de cliënt zijn onder andere: meer regie en zelfredzaamheid, meer betrokkenheid bij de behandeling, informatie altijd en overal beschikbaar. Voor de behandelaren zijn de voordelen: betere monitoring, meer diepgang voor de face-to-face contacten en minder behandeltijd per cliënt maar wel meer behandelcontacten.”

Cliënt Joost onderschrijft het verhaal van Helma: “Ik vind het prettig dat ik vanachter mijn laptop kan werken aan mijn herstel waar en wanneer het mij uitkomt. De combinatie van online met rechtstreekse contacten werkt heel goed voor mij. Ik begin meestal wat te lezen en dan volgt er vaak een filmpje van de e-therapeut als inleiding op een oefening. Dan maak ik de opdracht en verstuur die aan mijn behandelaar. Dat voelt niet als huiswerk. Via de e-mail krijg ik dan een melding als de behandelaar heeft gereageerd. En als ik een oefening niet begrijp of er niet goed uitkom, dan bespreek ik dat gewoon de eerste keer dat ik mijn behandelaar weer zie.” Vijftig deelnemers in de eerste zes maanden Op de polikliniek van Herlaarhof in Helmond wordt sinds juni 2013, de e-healthmodule ‘Psycho-educatie voor Autisme

PAGINATITEL

Spectrum Stoornissen’ gebruikt. Bart Jannes, sociaal psychiatrisch verpleegkundige, en Janneke de Bruin, GZpsycholoog, vertellen: “We zijn na het volgen van de cursus E-health voor behandelaren, met veel enthousiasme begonnen met het aanbieden van de eerste e-health-module van Herlaarhof, de module psycho-educatie voor Autisme Spectrum Stoornissen (ASS). Het was een spannend begin omdat we geen idee hadden van wat er allemaal op ons af zou komen.” Nu, zo goed als zes maanden later volgen vijftig ouders/ouderparen. De module bestaat uit elf sessies waarin verschillende onderwerpen worden behandeld, zoals informatieverwerking bij ASS, communicatie met het kind, opvoedingsadviezen en het aanbrengen van structuur. De module richt zich op het

“Tot nu toe zijn we louter enthousiast over zowel de mogelijkheid tot veilig mailverkeer via het cliëntenportaal als over de efficiëntie en het gebruiksgemak van e-health.”

vergroten van het inlevingsvermogen van de ouders in het kind en het verbeteren van de omgang met de stoornis. “Tot nu toe zijn we louter enthousiast over zowel de mogelijkheid tot veilig mailverkeer via het cliëntenportaal als over de efficiëntie en het gebruiksgemak van e-health. Ook de eerste reacties van cliënten zijn positief, vooral de bereikbaarheid en het gebruiksgemak worden


veel teruggehoord.” De meerwaarde bestaat volgens Janneke en Bart uit de toegenomen klantvriendelijkheid. De module stelt cliënten in de gelegenheid om zelf te plannen en laagdrempelig advies in te winnen. ”Wij zijn nu ongeveer een uur per week bezig met het geven van feedback en het beantwoorden van vragen.”

De Reinier van Arkel groep sloot zich eind 2013 aan bij het strategisch netwerk ‘G5’. Binnen dit netwerk werken Novadic-Kentron, Dimence, GGZ Noord-Holland-Noord, GGZ Eindhoven en De Kempen en de Reinier van Arkel groep samen om de uitbreiding van e-health binnen deze organisaties te versnellen. Men wil de kwaliteit, toegankelijkheid en efficiency van de gezamenlijke dienstverlening op het gebied van e-health verbeteren.

JAARVERSLAG 2013

9

Ambulantisering: passende hulp in een vertrouwde omgeving

De Reinier van Arkel groep bouwt het aantal bedden de komende jaren verder af. Dat doen we niet alleen om de zorg betaalbaar te houden maar ook om cliënten zoveel mogelijk thuis te kunnen behandelen en begeleiden. Hierbij vertrouwen wij op de eigen kracht van mensen.We vinden het belangrijk dat mensen kunnen deelnemen aan het maatschappelijk leven. Onze hulp moet daarom ook dichtbij in de eigen omgeving geboden worden. Dat vraagt om een omslag

10


in de manier van werken. Waar mogelijk behandelen we de cliënt thuis, vanzelfsprekend met daarbij passende middelen. Voorbeelden hiervan zijn de FACTteams, die in 2012 van start zijn gegaan en zich in 2013 verder hebben ontwikkeld, en de start van het project IHT (Intensive Home Treatment). We vertrouwen erop dat dit een goede bijdrage gaat leveren aan de afbouw van bedden, met behoud van de zorg die de cliënt nodig heeft.

Thuis samen werken aan herstel Thuis contact op maat FACT staat voor Flexible Assertive Community Treatment en gaat uit van de gedachte ‘herstellen doe je thuis’. Negen disciplines uit de zorg werken intensief samen met elkaar. Samen ondersteunen zij cliënten met een ernstige psychiatrische aandoening en ze doen dat dichtbij, in de wijk. Zij hebben ook korte lijntjes met de huisarts, de familie, gemeente, welzijns-, zorg- en andere organisaties. Leren leven met de aandoening, een goede lichamelijke gezondheid, prettig kunnen wonen, passend en plezierig werk of een zinvolle dagbesteding, een leuke opleiding en goede relaties met familie en vrienden zijn belangrijke behandeldoelen. Cliënten zien de hulpverleners die aansluiten bij hun zorg en herstelvragen. “Soms is het lastig om bij iemand thuis te komen. Je bent toch te gast en dat vergt een andere aanpak”, meent Annemarie Neesen, woonbegeleider. Door op bezoek te gaan, houdt ze contact met de

cliënten. Het team moet altijd een lijntje onderhouden met de cliënten, eenzaamheid is een van de grootste problemen. “Je blijft contact houden, naar gelang de behoefte passen we de frequentie aan”, legt Mariëlle van Engeland, sociaal psychiatrisch verpleegkundige, uit. “We zijn heel laagdrempelig, iedere cliënt heeft het nummer van onze werkmobieltjes.” Daardoor zijn ze elke werkdag bereikbaar, terwijl de cliënt voor een gedeelte de regie in handen heeft en het initiatief kan nemen. Crisisbehandeling thuis In 2013 is het project IHT gestart, een project waarin voorbereidingen zijn getroffen om de crisisbehandeling bij mensen thuis te organiseren. IHT staat voor ‘Intensive Home Treatment’, een intensieve vorm van behandeling en begeleiding. Het IHT-team is ervan overtuigd dat sommige mensen beter thuis aan hun herstel kunnen werken dan tijdens een opname in een psychiatrisch ziekenhuis.


“In de thuissituatie kan de cliënt zijn rol in het leven, bijvoorbeeld als partner of ouder, beter behouden en wordt het dagelijks leven zo min mogelijk verstoord”, legt Remke Walraven, sociaal psychiatrisch verpleegkundige, uit. “Als het moet komen we meerdere malen per dag langs bij de cliënt en kijken we samen met hem en zijn naasten welke stappen gezet moeten worden op weg naar herstel en het hervinden van de regie over het eigen leven.” Naast de contacten thuis kan de cliënt ook gebruikmaken van het aanbod van de deeltijdbehandeling van het IHT. Mocht het toch nodig zijn om iemand op te nemen dan doen we dit zo kort mogelijk, om daarna de cliënt thuis weer verder te begeleiden. De projectstatus is inmiddels beëindigd en het IHT-team is officieel van start gegaan op 1 februari 2014.

JAARVERSLAG 2013

11

De B.V. Ypse is door de Reinier van Arkel groep opgericht om de eerstelijns zorg van onder andere huisartsen te versterken en mensen met psychische klachten laagdrempelige zorg te bieden. Ypse is een logisch antwoord op de huidige en toekomstige ontwikkelingen in de GGZ zoals de komst van de basis-GGZ. Ook het afbouwen van bedden en het behandelen van meer GGZ-problematiek in de eerste lijn hebben bijgedragen aan het ontstaan van Ypse.

Behandeling en ondersteuning in de eerste lijn

Ypse: fris, ondernemend en durft te pionieren Kopen of zelf ontwikkelen? De trend is minder medicaliseren en diagnosticeren en zorg op maat bieden. “Dat is een omwenteling in het denken, zowel bij professionals als bij cliënten. Wanneer mensen aankloppen voor hulp, nemen professionals de zorg niet meer over, maar kijken samen met de cliënt naar wat zij zelf kunnen doen. Door mensen snel, zonder wachtlijsten, handvatten aan te reiken en in te zetten op de mogelijkheden, is het minder snel nodig mensen in de tweede lijn te behandelen”, vertelt Anja Clement, projectleider van Ypse.”Reinier van Arkel heeft ervoor gekozen zelf een concept te ontwikkelen, samen met haar partners in de regio, omdat dat meer passend is gezien de diepgewortelde samenwerkingverbanden die zij heeft. Ypse is het resultaat.” Eerste lijn en meer Ypse heeft een breed aanbod: het ondersteunen van de eerste lijn, het behandelen in de eerste lijn en het bieden van consultatie en scholing. Wanneer professionals twijfels of vragen hebben over de

12

benaderingswijze, diagnose of klachten kan er een beroep gedaan worden op Ypse voor bijvoorbeeld een diagnostisch advies of een andersoortig advies. Bij een vermoeden van een diagnose, kan een huisarts doorverwijzen naar Ypse. De behandeling van Ypse vindt meestal plaats in de huisartsenpraktijk. Er is een individueel aanbod. Ook biedt Ypse trainingen, waarin deelnemers leren hoe zij zelf het beste kunnen omgaan met de problemen die zij ervaren in het dagelijkse leven. Mensen met psychische klachten kunnen zelf contact opnemen met Ypse, om in behandeling te komen is wel een verwijzing nodig van de huisarts. Indien nodig kan Ypse doorverwijzen naar de tweede lijn en de tweede lijn kan ook weer terugverwijzen naar Ypse, als een cliënt na de behandeling bijvoorbeeld nog enkele gesprekken of een training nodig heeft.

“De medewerkers van Ypse zijn erop gericht problemen vroegtijdig te signaleren en onnodige complexe behandeling in de tweedelijns GGZ te voorkomen.”

Klaar voor de start….. af! “Het team van Ypse bestaat uit gedreven, innovatieve medewerkers, die graag sa-

Op www.ypse.nl leest u meer informatie over Ypse.


menwerking zoeken en buiten gebaande paden durven treden”, vertelt Anja enthousiast. “Het team bestaat uit SPV’en, psychiaters, GZ-psycholoog, secretaresse en een aantal flexwerkers.” Ypse huurt kamers bij huisartspraktijken en gezondheidscentra waar zij werkzaam is, en medio 2014 betrekt Ypse ook een eigen ontmoetingswerkplek in het nieuwe gezondheidscentrum aan de Kooikersweg in ’s-Hertogenbosch. Begin 2014 heeft projectleider Anja Clement haar werkzaamheden overgedragen aan de directeur van Ypse, Connie Tabor.


JAARVERSLAG 2013

13

Kijken naar de mens als geheel

Aandacht voor leefstijl en zingeving Binnen de Reinier van Arkel groep groeide in 2013 de aandacht voor leefstijl en zingeving binnen de behandeling, omdat een gezonde leefstijl en een passend antwoord op zingevingsvraagstukken bijdragen aan de gezondheid en het herstel van de cliënt. Zo ging de integrale psychiatrie van start. En Demarrage, ons bedrijfsonderdeel dat zich richt op de keten van zinvolle dagbesteding tot begeleiding naar werk, werkte aan een toekomstgerichte visie en een ondernemingsplan waarin ruimschoots aandacht is voor burgerschap en participatie.

Cursus ‘Voel je vrij’ Het onderwerp leefstijl komt nadrukkelijk aan bod in de cursus ‘ Voel je vrij’. Begin september startte binnen de Reinier van Arkel groep een pilotgroep waarin cliënten en medewerkers samen in een groep werk maken van het stoppen met roken en leefstijl. Aan de pilot ging een instellingsbrede enquête vooraf. De enquête ‘Hoe leeft het roken binnen de Reinier van Arkel groep’ maakte duidelijk dat ongeveer de helft van de rokende cliënten en medewerkers belangstelling heeft voor een cursus Stoppen met Roken & Leefstijltraining. Inspelen op de wens van de cliënt “Demarrage speelt steeds meer in op de wensen en behoeften van de cliënt. Dat is

14

van grote invloed op ons aanbod en tevens een cultuuromslag. ‘Wij weten wat de cliënt wil’, geldt niet meer. De cliënt maakt zijn eigen keuzes en wij spelen daarop in. Overigens spreken wij niet van cliënten maar van deelnemers aldus Marion Raaijmakers, teamleider. Bij de maatschappelijke steunpunten De Stijl en Trefpunt Oost zijn we hiermee het verst. Deze steunsystemen worden al meer en meer gerund voor en door deelnemers. Tevens gaan we steeds meer wijkgericht werken. Marion: “Voor een groep huidige deelnemers is de toekomst van Demarrage ook heel spannend, zij denken: ‘Ik heb een indicatie, ik doe dit al, dus ik heb er recht op’. Dat geldt straks niet meer voor ieder-


een. Deelnemers en medewerkers vinden het soms eng een begeleiding af te sluiten. Deelnemers gaan nu leren in zichzelf te geloven en medewerkers moeten leren de deelnemers waar mogelijk dat vertrouwen mee te geven.” Integrale psychiatrie combineert het goede van de reguliere, bestaande behandelingen met wetenschappelijk bewezen, effectieve en veilige alternatieve behandelingen. Het is een aanvulling op het reguliere behandelaanbod van de Reinier van Arkel groep. Het wordt ingezet voor mensen die al een behandelcontact hebben, maar die op zoek zijn naar verdere verbetering van de klachten en openstaan voor andere invalshoeken. Doelstelling is nadrukkelijk om de uit-

gangspunten van integrale psychiatrie en reguliere behandeling zoveel mogelijk met elkaar te verbinden. “Integrale psychiatrie is voor veel mensen een mogelijkheid om psychiatrische behandeling anders te benaderen en probleemgedachten om te buigen naar meer levensvreugde en welbevinden”, vertelt Nicole van Maanen, klinisch psycholoog/psychotherapeut, een van de tien medewerkers die verbonden zijn aan het team. Nicole: “Het initiatief om een breder aanbod aan te bieden was een lang gekoesterde wens van de Cliëntenraad. Het punt heeft vaak op de agenda gestaan. Het besef dat gebruik van medicatie een gegeven is, sluit niet uit dat er andere alternatieve behandelmogelijkheden zijn

die ook goede resultaten boeken. Spreken vanuit je hart en stimuleren van eigen kracht, daar gaat het om. Vooral de inspanningen van de Cliëntenraad hebben resultaat opgeleverd bij de zorgverzekeraar. Er is een extra vergoeding gekomen om dit mogelijk te maken.” “Integrale psychiatrie is er voor volwassenen die last hebben van depressie, angst, persoonlijkheidproblematiek, stress of psychose en zoeken naar een integrale behandeling. Samen wordt gekeken welke behandelingen effectief kunnen zijn en wat het advies is. Een goed contact met de behandelaar is essentieel en de focus is gericht op welzijn en gezondheid. Juist de combinatie van regulier en alternatief maakt het zo interessant om te ervaren wat kan, wat haalbaar is en


hoe het werkt. De behandeling vindt plaats in een ’healing environment’: een rustige omgeving waarin mensen zich prettig en goed voelen.” Het team Integrale Psychiatrie is voor iedereen toegankelijk en ook te raadplegen voor consultatie. Aanmelden gaat via de Centrale Aanmelding en Advies. Meer informatie is te verkrijgen via www.reiniervanarkelgroep.nl Informatie over maatschappelijke participatie, dagbesteding, leerwerktrajecten, praktijkplaatsen, jobcoaching, trajectbegeleiding en trainingen vindt u op de website www.demarrage.info.

JAARVERSLAG 2013

15

De veranderingen in de geestelijke gezondheidszorg hebben ook directe gevolgen voor de facilitaire afdelingen van de Reinier van Arkel groep. “Om als facilitaire organisatie klaar te zijn voor de toekomst staan wij voor de uitdaging goed werk te leveren en dat zo flexibel mogelijk te doen tegen lagere kosten. Dat kan alleen als we veranderen en keuzes maken. Keuzes over de organisatie van ons werk. De verandering en keuzes moeten de zorgverlening zo min mogelijk raken. Wij willen onze klanten zo goed mogelijk blijven helpen”, aldus René Peijnenburg, directeur Servicebedrijf Reinier van Arkel groep. “Als we niet veranderen, redden we het op de lange termijn niet. We moeten nu dus al kijken hoe we dat het beste kunnen doen.” Harrie van den Bergh, Manager Facility Services, GGZ Oost Brabant vult aan: “Vele handen maken licht werk is een bekend gezegde. Door krachten te bundelen, bereiken mensen meer. Vanuit die gedachte keken GGZ Oost Brabant en de Reinier van Arkel groep naar de mogelijkheden op het gebied van facilitaire zaken. We werken al langer samen, in 2011 werden de magazijnen van onze organisaties één en in 2013 zijn de inkoopafdelingen van beide organisaties samengegaan. Dit gaat goed en levert voordelen op.”

GGZ Oost Brabant en de Reinier van Arkel groep vormen een nieuwe facilitaire organisatie

Samenwerken én samengaan om voor de toekomst klaar te staan Een nieuwe organisatie oprichten Vanuit beide organisaties namen vertegenwoordigers van de facilitaire diensten plaats in een projectgroep. “Samen onderzochten zij hoe we de samenwerking het beste vorm konden geven. De organisaties leerden elkaar beter kennen en werkten samen aan het opstellen van een basisdocument waarin de uitgangspunten voor de samenwerking beschreven staan”, legt René uit.

16

We kwamen tot de conclusie dat het oprichten van één nieuwe facilitaire organisatie de beste keuze is. De Reinier van Arkel groep en GGZ Oost Brabant worden allebei eigenaar van deze nieuwe organisatie. De werknaam is Match. Voordelen van samengaan Samengaan heeft veel voordelen. Er ontstaat iets nieuws, in plaats van ‘meer van hetzelfde’. En iets nieuws hebben we no-


dig om de op ons afkomende uitdagingen aan te kunnen. Ook kunnen we veel van elkaar leren, door informatie en kennis te delen. Van deze kennis kunnen medewerkers én klanten gebruikmaken. Meer flexibiliteit is ook een voordeel van het samengaan. Daarnaast worden er kosten bespaard. Die besparingen ontstaan vooral door het verminderen van dubbele functies. Er ontstaat één nieuwe, gezamenlijke onderneming met meer slagkracht en onderlinge verbondenheid. Dé specialist “De nieuwe organisatie wordt dé specialist in het faciliteren van zorgklanten. Dankzij de kennis en kunde van onze medewerkers weten we wat klanten nodig hebben, kunnen we dit vertalen naar aansprekende producten en diensten en geven we klanten waar voor hun geld“, legt Harrie van den Bergh uit. “Maar daarmee zijn we er nog niet”, zegt René Peijnenburg. “De aandacht voor de klant die zij hebben, maakt het verschil. Iemand vriendelijk goedemorgen wensen, werk verrichten voordat een klant erom vraagt en net dat stapje extra zetten. Dat

tovert een glimlach op het gezicht van onze klant. Dat is onze kracht.” Wat betekent dit alles voor de organisatie? De nieuwe op te richten facilitaire onderneming richt zich vooral op de regievoering. Veel uitvoerende taken zullen uitbesteed worden. Intern gaat de aandacht uit naar het afstemmen van vraag en aanbod, het inkopen van facilitaire diensten en het monitoren van de prestaties van gecontracteerde leveranciers. Deze werkwijze levert voor beide bestaande GGZ-organisaties besparingen op en maakt de nieuwe onderneming flexibeler. Voordat de nieuwe organisatie start, kijkt de projectorganisatie goed welke taken de nieuwe onderneming gaat uitvoeren. Hoe ziet de nieuwe facilitaire organisatie eruit? “We houden de kennis die we nodig hebben in huis”, vertelt Wilco Kanters, teamleider Advies en control GGZ Oost Brabant. “De coördinatie en regie besteden we niet uit. We willen hiermee voorkomen dat we te afhankelijk worden van marktpartij-

en. Dat wordt de regieorganisatie.” Anne Marie Netelbeek, manager Facilitaire Ondersteuning Reinier van Arkel groep vult aan: “Veel uitvoerend werk laten we partners doen. Zij kunnen pieken goed opvangen, leveren kwaliteit die vaak net zo goed is als de onze en hun kosten zijn vaak lager. Wanneer we overwegen werk uit te besteden, stellen we per geval een apart plan van aanpak (een businesscase) op.” Uitbesteden of zelf doen? Het uitgangspunt is dat de nieuwe organisatie haar uitvoerende taken uitbesteedt, tenzij… Er wordt gekeken naar wat het beste is voor de nieuw te vormen organisatie en wat de gevolgen voor onze medewerkers zijn. HR adviseurs Caroline de Rooij, Reinier van Arkel groep en Barbara Nieman, GGZ Oost Brabant: “Het is op dit moment nog niet duidelijk wie waar gaat werken. Maar het kan dus zijn dat medewerkers in de toekomst bij de nieuwe onderneming of een externe leverancier gaan werken.”


Wanneer gebeurt wat? De plannen om een nieuwe organisatie op te richten, staan in grote lijn beschreven in een basisdocument. Hierna wordt een vervolgplan (transitieplan) opgesteld waarin staat hoe de nieuwe organisatie er precies uit gaat zien.

Vijf productgroepen De nieuwe organisatie gaat vijf diensten/producten aanbieden: • Magazijn en transport • Veiligheid en receptie • Schoonmaak en linnen • Eten en drinken • Onderhoud aan gebouwen, installaties en terreinen

Wilt u meer weten over de nieuwe organisatie. Dan kunt u terecht op www.sporendoejesamen.nl

JAARVERSLAG 2013

17

Focus op handelen

Op weg naar integrale veiligheid

18


Aandacht voor veiligheid en veiligheidsbewustzijn is niet meer weg te denken bij de Reinier van Arkel groep. We beschouwen veiligheid als onlosmakelijk onderdeel van kwalitatief goede zorg waarin ieder zijn of haar verantwoordelijkheid heeft, welke rol hij of zij ook heeft in onze organisatie. Bewust bezig zijn met veiligheid betekent jezelf steeds afvragen wat je vanuit jouw perspectief kunt bijdragen aan het scheppen van een zo veilig mogelijke behandel-, werken leefomgeving. Samen met cliënten, naasten en samenwerkingspartners heeft het integrale veiligheidsbeleid vorm gekregen.

De ambitie is steeds een zo veilig mogelijke situatie te creëren voor onze cliënten, medewerkers, bezoekers en omgeving. We richten ons daarbij op het onderkennen, verminderen en beheersen van risico’s in alle onderdelen van de organisatie en op het beperken van schade indien zich onverhoopt incidenten of calamiteiten voordoen. Het integrale veiligheidsbeleid beslaat een breed spectrum en omvat cliëntveiligheid, medewerkerveiligheid, informatieveiligheid, omgevingsveiligheid en fysieke veiligheid. Daarbinnen is ruim aandacht besteed aan de inhoudelijke speerpunten van het Patiëntveiligheidsprogramma GGZ: medicatieveiligheid, suïcidepreventie, dwang en drang, agressie, psychiatrische en somatische comorbiditeit en brandveiligheid. Focus op handelen In de voorgaande jaren lag de nadruk op het inregelen van de harde kant, het systeem. Visie en beleid, protocollen en richtlijnen zijn ontwikkeld. In 2013 lag de focus op de zachte kant die te maken heeft met gedrag, veiligheidsbewustzijn, dagelijks handelen in de praktijk en het onderkennen van risico’s. Zo heeft de inzet op het verbeteren van de medicatieveiligheid zijn vruchten afgeworpen, is de ‘Multidisciplinaire Richtlijn Diagnostiek en Behandeling van suïcidaal gedrag’ als standaard binnen de Reinier van Arkel groep geïmplementeerd en is een beslisboom gemaakt die medewerkers helpt om het besluitvormingsproces rondom risico’s eenvoudig te doorlopen zonder concessies te doen aan de kwaliteit. Een van de momenten waarop binnen de Reinier van Arkel groep het veiligheidsbewustzijn extra aandacht krijgt is de jaarlijkse Week van de Patiëntveiligheid. Samen met de Cliëntenraad en Familieen Betrokkenenraad zijn diverse activiteiten georganiseerd om het veiligheids-


JAARVERSLAG 2013

bewustzijn van cliënten en medewerkers te prikkelen. Het digitale Meldpunt Veiligheid, waar cliënten, medewerkers en omwonenden van het Zorgpark Voorburg in Vught onveilige situaties kunnen melden werd gelanceerd, evenals de cliëntenkaart ‘Bereid u goed voor op uw afspraak’ met tips om een gesprek met een hulpverlener zo goed mogelijk voor te bereiden. Ook werd een veiligheidsronde gehouden in een van de klinieken, een methodiek om systematisch allerlei veiligheidsaspecten te doorlopen met een delegatie bestaande uit raad van bestuur, afdelingsmanager, medewerker veiligheid, kwaliteitsmedewerker en medewerkers van de afdeling zelf. Tot slot werden een aantal woonsettings bezocht door afgevaardigden van Cliëntenraad en Familie- en betrokkenenraad waar tijdens huiskamerbesprekingen de veiligheidsbeleving met cliënten is besproken. Risicomanagement In het kader van de dagelijkse bedrijfsvoering wordt de Reinier van Arkel groep geconfronteerd met risico’s op het gebied van veiligheid en gezondheid van cliënten en medewerkers, financiën, vastgoed en productie. Enkele aspecten zijn hierboven al belicht. Om de veiligheid te vergroten of de bedrijfsvoering gezond te houden wordt geanticipeerd op risico’s. Dat gebeurt met betrekking tot een gezonde bedrijfsvoering structureel door een goed functionerende planning en budgetcyclus, treasurybeleid en – beheer en de interne controlefunctie. Op het gebied van veiligheid worden retrospectieve en prospectieve risicoanalyses uitgevoerd naast de structurele audits, RIE’s en veiligheidsscans. De resultaten worden omgezet in verbeteringen die een gezonde bedrijfsvoering en een veilig behandelen werkklimaat bevorderen.

19

Empowerment en ervaringsdeskundigheid breed uitgerold

‘Herstel’ als olievlek door de organisatie Weten wat herstel betekent Ervaringsdeskundigen kunnen binnen de instelling op diverse manieren hun expertise laten gelden, bijvoorbeeld bij medezeggenschap en belangenbehartiging, zelfhulp en herstel, voorlichting, training en onderzoek voor individuele clienten en zeker ook als adviseur /coach binnen de teams. In de FACT-teams is de ervaringsdeskundige onderdeel van het multi-disciplnaire team. De ervaringsdeskundige van het FACTteam weet als geen ander wat het herstel van een ernstige psychiatrische aandoening inhoudt. Topmodule ervaringsdeskundigheid Samen met GGZ Oost-Brabant en het ROC de Leijgraaf wordt de Topmodule Ervaringsdeskundigheid voor leerlingen verpleegkundige niveau 4 of persoonlijk begeleider specifieke

20

doelgroepen aangeboden. Deze leerlingen hebben zelf ervaring als cliënt in de GGZ en volgen naast hun reguliere basisopleiding de topmodule. Topmodule voor medewerkers Voor medewerkers met ervaring in de GGz is een topmodule ontwikkeld waarin onze eigen medewerkers leren om hun eigen ervaringen op professionele wijze in te zetten om collega’s en cliënten te ondersteunen. Dat dit scholingsaanbod voorziet in een behoefte blijkt uit een onderzoek naar ervaringsdeskundigheid onder medewerkers, uitgevoerd in 2013. De enquête werd ingevuld door 471 medewerkers (circa 30% respons). Van de invullers geeft 37% aan eens in zijn of haar leven last te hebben gehad van psychische problemen en ruim de helft van deze groep (ongeveer 90 medewerkers)


wil graag deze kennis en ervaring professioneel inzetten. Herstelcursussen voor cliënten We bieden de cursus ‘begin maken met herstel’ actief aan, aan alle cliënten. De cursus is een korte kennismaking met het begrip herstel. Cliënten hebben ieder zo hun eigen doel om aan herstel te werken. Voor de een is het weer een dagritme krijgen, vrijwilligerswerk te gaan doen of via demarrage aan de slag te gaan en terug te keren naar regulier werk. Kleine stappen voor de een zijn grote stappen voor de ander. Vergeten kwaliteiten kunnen in het herstelproces weer boven komen. Na het volgen van deze cursus kunnen deelnemers doorgroeien binnen herstel en kartrekker worden waarbij zij zich inzetten om bijvoorbeeld zelf voorlichting te gaan geven.

In 2012 vond de organisatiebrede kick-off voor de bewustwording van ervaringsdeskundigheid binnen de Reinier van Arkel groep plaats. In 2013 kan worden geconstateerd dat ervaringsdeskundigheid op de kaart staat en zich als een olievlek door de organisatie heeft verspreid. We voorzien een verdere toename van de inzet van ervaringsdeskundigen, onder andere vanwege de ontwikkeling van FACT-teams en het versterken van herstelondersteunende zorg.


JAARVERSLAG 2013

21

ISO-certificaat 2013

Medewerkers alert op verbeteren van kwaliteit Samen handen en voeten geven

Aandacht voor familie en naasten Het betrekken van familie en naasten vormt een niet weg te denken onderdeel in de behandeling van onze cliënten. Want wie zorgt, praat mee. In 2013 werd het, in samenspraak met de Familie- en Betrokkenenraad (FBR) en Familievertrouwens-persoon (FVP) ontwikkelde, familieen naastbetrokkenen-beleid door de Raad van Bestuur vastgesteld. Centraal in het beleid staat het bevorderen van de triadische samenwerking tussen cliënt, familie en medewerker. Dit beleid geeft handen en voeten aan de visie dat naastbetrokkenen een partner in de zorg zijn en dat duidelijke afspraken en goede communicatie tussen de cliënt, naastbetrokkenen en professionals bijdragen aan de kwaliteit van zorg. Wij willen daarom op verschillende manieren in contact komen en blijven met de naastbetrokkenen van de cliënt. Waar mogelijk worden zij betrokken in de behandeling en begeleiding. Het doel is een stabiele situatie voor de cliënt en familie te realiseren. Het beoogde resultaat is dat de cliënt de benodigde, meest optimale zorg - zoveel mogelijk in zijn eigen omgeving – ontvangt. Om het ontwikkelde beleid goed onder de aandacht te brengen bij cliënten, familieleden en medewerkers organiseerde de FBR en FVP twee druk bezochte themabijeenkomsten in juni en oktober. Want het familiebeleid is (nog) niet voor iedereen vanzelfsprekend. Privacywetgeving en het beroepsgeheim spelen daarbij een rol. Wat mag je wel en niet vertellen en houdt je contact als bepaalde informatie niet verstrekt kan worden. In workshops en ervaringsverhalen werd kennis gedeeld en met name begrip voor elkaar bewerkstelligd. Erg waardevol aldus de deelnemers, want waar cliënten in de toekomst meer en meer zorg in en om huis gaan ontvangen, wordt ook een beroep gedaan op familie en naasten. Die komen als partners in zorg nog nadrukkelijker in beeld.

22


Wijziging Raad van Bestuur en benoeming geneesheer-directeur Met ingang van 1 februari 2013 legde Paul Spronken zijn taken als voorzitter van de Raad van Bestuur neer. Hij werkte 26 jaar als bestuurder in de geestelijke gezondheidszorg, waarvan ruim 17 jaar binnen de Reinier van Arkel groep Gerton Heyne nam de functie van bestuursvoorzitter over. Hij is sinds 2003 als bestuurder actief binnen de Reinier van Arkel groep. Als nieuwe bestuurder trad Marie-Louise van der Kruis toe tot de Raad van Bestuur. Zij is sinds 1983 aan onze organisatie, of haar rechtsvoorgangers verbonden en heeft diverse managementfuncties bekleed.

Daniël van Dijk is in augustus aangetreden als geneesheer- directeur. De geneesheer-directeur ziet toe op de uitvoering van het behandelen geneeskundig beleid in het algemeen en specifiek de wettelijke taken vastgelegd in de Wet BOPZ, opdat optimale medische psychiatrische omstandigheden voor behandeling en begeleiding van cliënten binnen de wettelijke en strategische kaders gewaarborgd zijn. De Wet BOPZ gaat worden vervangen door de Wet Verplichte GGz, welke ondermeer voorschrijft dat deze verantwoordelijkheden belegd dienen te worden bij een geneesheerdirecteur die geen deel uitmaakt van een Raad van Bestuur. Met de benoeming van Daniël van Dijk wordt op die nieuwe wet geanticipeerd.

De Reinier van Arkel groep heeft het ISO-certificaat ook in 2013 behouden. Onze cliënten mogen van ons verwachten dat we naar hen luisteren en ons blijven inspannen om kwalitatief goede en veilige zorg te bieden. We vinden het belangrijk dat ze met ons meedenken en dat geldt ook voor familieleden en verwijzers. Cliënten en hun naasten worden structureel betrokken bij ontwikkelingen binnen onze organisatie, bijvoorbeeld op het gebied van cliëntveiligheid, kwaliteit en voorlichting. Jaarlijks worden wij door een certificerende instelling getoetst op hoe wij de zorg regelen, naar onze klanten luisteren en de zorg verbeteren. “Het kwaliteitsdenken zit bij de medewerkers goed tussen de oren”, concludeerde Lloyd’s Register na afloop van de intensieve bezoeken aan onze organisatie. Zij onderzochten veel afdelingen

zoals klinieken en ambulante teams, maar ook de Raad van Bestuur, Inkoop en andere diensten. Sinds 2007, het jaar waarin we voor het eerst een certificaat in ontvangst mochten nemen, zijn er nooit ernstige tekortkomingen geconstateerd. Natuurlijk zijn er altijd verbeterpunten. Zo is het afgelopen jaar op het gebied van medicatiebeheer een flinke verbeterslag gemaakt. Cliënten moeten ervan op aan kunnen dat we daar verantwoord mee omgaan. Verder zijn medewerkers van het team Veiligheid gestart met een veiligheidsscan van al onze locaties. En als zij bijvoorbeeld een defecte rookmelder aantreffen, wordt die meteen vervangen. Ze geven ook voorlichting, zodat medewerkers en cliënten weten wat ze zelf kunnen doen om de veiligheid in hun directe omgeving te verbeteren. Zo werken we samen aan kwalitatief goede en veilige zorg.

Medewerkers, vrijwilligers en opleidelingen Aantal medewerkers Reinier van Arkel groep

Aantal vrijwilligers Reinier van Arkel groep

01 januari 2013: 31 december 2013:

01 januari 2013: 31 december 2013:

1. 695 medewerkers (1.279,52 FTE) 1.617 medewerkers (1.321,70 FTE)

222 vrijwilligers 282 vrijwilligers

Aantal opleidelingen Postdoctorale opleidingen

in opleiding 2013

Initiële opleidingen

afgestudeerd in opleiding in 2013 2013

afgestudeerd in 2013

Psychiater 16 3 Verpleegkundige MBO

22 1

GZ Psycholooog 15 5 Verpleegkundige HBO

9 5

KP psycholoog 8 3

Agog. opleidingen MBO

40* nvt**

Psychotherapeut 2 1

Agog. opleidingen HBO

52* nvt**

Verpleegkundig specialist 3 Klinisch Geriater

1

2 Stagiaires anders Nvt**

Verzorgenden

6

nvt**

8

0

* Aantallen zijn gebaseerd op ijkmoment, kan fluctueren. **Stagiaires studeren af op het HBO of MBO, maar niet in de praktijkinstelling zelf


JAARVERSLAG 2013

23

Talrijke grote en kleine verwennerijen

Cliënten de vitamine V van Verwenzorg laten ervaren, daaraan werd ook in 2013 uitvoering gegeven binnen de Reinier van Arkel groep. Onze verwenzorg ambassadeurs, medewerkers en vrijwilligers spanden zich in om cliënten te laten genieten van kleine en grotere verwennerijen. Een greep uit de verwenzorgactiviteiten: Op een zomerse dag waren er spontaan ijsjes voor jong en oud. De jon-

geren van de Jeugdhulpverlening bakten pizza’s in het oudste bakhuisje van Nederland in Boxtel en gingen samen met medewerkers kersen plukken. En, het wordt bijna een traditie, er was het uitje naar de Efteling. Door het winnen van een van de Verwenzorgprijzen van het CZfonds, konden de vrouwen van de Russchische Vrouwengroep een dag naar het Rijksmuseum in Amsterdam om daar een mooie reis door de Nederlandse geschiedenis te maken. Op Zorgpark Voorburg verscheen een Kersenbank gemaakt door deelnemers van de Houtgroep (onderdeel van Demarrage). De bank is geplaatst bij de kersenboomgaard een prachtige plek om te ontspannen in de buitenlucht. Medewerkers van de provincie Noord-Brabant organiseerden een geweldige feestmiddag voor onze cliënten met een optreden van Willeke Alberti. En ook dit jaar zorgde de Verwenzorg voor kerstpakketten voor cliënten die binnen de Reinier van Arkel groep verblijven.

Overzicht gemeenten van waaruit cliënten in zorg komen bij de Reinier van Arkel groep (inclusief Herlaarhof )

Gemeente % Cliënten met behandelcontact bij Reinier van Arkel groep 1 ’s-Hertogenbosch 29,74% 2 Vught 6,47% 3 Heusden 5,21% 4 Boxtel 4,71% 5 Oss 4,44% 6 Schijndel 3,80% 7 Sint Michielsgestel 3,77% 8 Eindhoven 3,75% 9 Maasdriel 3,68% 10 Helmond 3,55% 11 Zaltbommel 3,45% 12 Veghel 1,92% 13 Haaren 1,69% 14 Geldrop - Mierlo 1,67% 15 Uden 1,62% 16 Veldhoven 1,52% 18 Bernheze 1,32% 19 Best 0,85% 20 Maasdonk 0,86% 21 Gemert – Bakel 0,84% 22 Valkenswaard 0,81% 23 Laarbeek 0,79% 24 Landerd 0,75% 25 Deurne 0,73% 26 Son en Breugel 0,61% Totaal bovenstaande gemeenten 90,12% Rest overige gemeenten 9,88%

24


Herlaarhof Jeugdhulpverlening

Werk maken van kwaliteit Herlaarhof Jeugdhulpverlening biedt opvang en (ambulante) begeleiding aan kinderen en jeugdigen van 0 tot 18 jaar die dat op dat moment nodig hebben vanwege ernstige opvoedof gedragsproblemen. Herlaarhof Jeugdhulpverlening maakt sinds 2012 onderdeel uit van het centrum voor kinderen jeugdpsychiatrie Herlaarhof. In 2013 werd fors ingezet op verbetering van kwaliteit van zorg en van processen. Het verbetertraject omvatte doelgerichte acties en plannen om zowel binnen als buiten de eigen organisatie zichtbaar te worden.

Eerste ouderenpsychiaters afgestudeerd

Een nieuwe missie en visie werden vastgesteld en in een cultuurtraject zijn de ‘trust rules’ (het werken op basis van autonomie, eigen verantwoordelijkheid en vertrouwen) ingevoerd. Er is een werkoverleg en cliëntgebonden overleg ingevoerd om nieuwe werkprocessen en – procedures meer te structureren. Hierdoor kregen belangrijke zorginhoudelijke thema’s zoals aandacht voor kindermishandeling, seksueel misbruik en verwaarlozing en weerbaarheidtrainingen ook een prominente plek op de agenda. Herlaarhof jeugdhulpverlening is net als de andere afdelingen van Herlaarhof gaan werken met een jaarplan en bijbehorende jaarplanning waarin de voortgang wordt opgevolgd. Voor alle kinderen is er nu een individueel begeleidingsplan, dat in samenspraak met het kind wordt opgesteld. Het zorgaanbod is modulair beschreven en cliëntroutes in kaart gebracht.

Ouderenpsychiatrie is een vak apart In 2013 studeerden de eerste ouderenpsychiaters nieuwe stijl af. Bijzonder want ouderenpsychiater was voorheen geen echt specialisme. Nu is er een aparte opleiding. In Zuid-Nederland is die opgezet door de Reinier van Arkel groep samen met GGZ-instellingen in Maastricht, Venray, Eindhoven, Breda en Tilburg. Na een basisopleiding van 2,5 jaar tot algemeen psychiater kan gekozen worden uit drie richtingen: kinderen jeugdpsychiatrie, volwassenenpsychiatrie en ouderenpsychiatrie. De eerste twee richtingen bestonden al. Ouderenpsychiater Laura Breuning, werkzaam in het Centrum Ouderen- en Ziekenhuispsychiatrie van de Reinier van Arkel groep in het Jeroen Bosch Ziekenhuis te Den Bosch, was namens de Reinier van Arkel groep nauw betrokken bij de opzet van de nieuwe opleiding tot ouderenpsychiater. Ze heeft talrijke voorbeelden die inzichtelijk maken dat ouderenpsychiatrie een vak apart is. “Pas geleden nog werd een vrouw aangemeld die mogelijk aan een psychose leed. Op de afdeling bleek ze forse geheugenproblemen te hebben. Het feit dat ze haar eigen spullen kwijtraakte, interpreteerde ze alsof deze ontvreemd waren. Binnen twee weken werd helder dat haar achterdocht voortkwam uit dementie”, vertelt ze. Een ouderenpsychiater moet breed kijken, stelt Breuning. “Bij ouderen zijn er voor de psychiatrische beelden vaker neurobiologische oorzaken, zoals een herseninfarct of een hersentumor. Daar moet je alerter op zijn.” Behalve psychiater moet je ook ‘gewoon dokter zijn’. In de opleiding leren de aspirant-ouderenpsychiaters dan ook hoe je een mri-scan van de hersenen moet lezen. Bij ouderen is bovendien het medicijngebruik gemiddeld veel hoger dan bij kinderen of volwassenen. Omdat er steeds meer ouderen langer thuis moeten blijven wonen, ook als ze dementeren, vraagt dat volgens Breuning om intensievere samenwerking tussen mantelzorgers, thuiszorg, huisarts én psychiater. Ook op het terrein van dementie is nog veel onderzoek te doen, stelt Breuning. “We moeten beter inspelen op het toenemend aantal mensen met dementie dat thuis zal blijven wonen. De opleiding tot ouderenpsychiater en de afgestudeerde ouderenpsychiaters kunnen hier zeker een bijdrage aan leveren.” Breuning: “Oudere mensen zijn leuk. Ze hebben een heel leven achter de rug, ze zijn uitgekristalliseerd, en ja, ze hebben veel wijsheid. We moeten ze goed helpen, ze zijn ook kwetsbaar.”


JAARVERSLAG 2013

Ook werd nog een verhuizing gerealiseerd. De locatie in Elshout verhuisde naar een pand in Drunen. In het pand kunnen tien cliënten verblijven van 6 tot 12/13 jaar. Het nieuwe pand ligt centraal in de bebouwde kom, dicht bij openbaar vervoer en winkels. Er zijn meer slaapkamers en er is speelruimte achter het pand.

25

Waardering door cliënten Afgesloten DCB trajecten per maand - Stichting Reinier van Arkel 100

Binnen de divisies Zorg & Resocialisatie en kinderen jeugdpsychiatrie (Herlaarhof) worden spiegelgesprekken gevoerd. Cliënten vertellen tijdens een spiegelbijeenkomst hun ervaringen met de dienstverlening aan de betrokken hulpverleners. Hulpverleners luisteren actief, maar gaan niet in discussie. Spiegelgesprekken, zijn naast moreel beraad, mooie methoden voor medewerkers om te reflecteren op hun handelen.

26

80 Percentage

Een belangrijke graadmeter voor de kwaliteit van zorg is de waardering die onze cliënten uitspreken over de zorg die de Reinier van Arkel groep aan hen heeft geleverd. Deze waardering meten we met behulp van verschillende instrumenten en methodieken; spiegelgesprekken, Routine Outcome Monitoring (ROM) en Consumer Quality Index (CQi).

60 40 20 0

mei 2013

geen metingen alleen nameting

okt 2013 alleen voormeting

Routine Oucome Monitoring Routine Outcome Monitoring (ROM) betekent dat we periodiek (bij aanvang, tijdens en na afsluiten van de behandeling) metingen verrichten bij onze cliënten met het doel de klachten en het beloop daarvan in beeld te brengen. Cliënten krijgen op deze wijze meer inzicht in hun klachten en de ROM-resultaten kunnen een hulpmiddel zijn in het gesprek tussen behandelaar en cliënt. Daarnaast kunnen we ROM gebruiken als kwaliteitsinstrument om de zorgprogrammering verder te ontwikkelen en structuur te geven. Het aanleverpercentage over 2013 komt na verwachting uit op 27% completers (cliënten die na afloop van de behandeling alle periodieke ROM- metingen hebben ingevuld). Consumer Quality Index De CQi (Consumer Quality Index) is in de GGZ het afgesproken instrument om cliëntervaringen en cliëntwaardering te meten. Er is een CQi voor de doelgroepen kortdurend ambulant, klinisch, beschermd wonen en beschermd zelfstandig wonen.


landelijk percentage voor- en nameting

mrt 2014 voor- en nameting

De instrumenten zijn verplicht en de metingen moeten worden uitgevoerd door een onafhankelijk meetbureau. De frequentie van afnemen bij de doelgroepen kortdurend ambulant en klinisch is eens per jaar en bij BW en BZW eens per 2 jaar. In 2013 is binnen centrum voor kinderen jeugdpsychiatrie Herlaarhof de cliëntwaardering gemeten met de Cliëntwaarderingsmeter en in de overige zorgdivisies met de CQi. Hoofdlijnen resultaten CQ metingen 2013

Respons Gemiddeld rapportcijfer

Ambulante meting Klinisch BW: BZW

28,0% 55,9% 36,2% 35,6%

7,4 7,6 7,6 7,5

• Hoewel de doelgroepen van de in 2013 onderzochte afdelingen flink verschillen, beoordelen de respondenten van al deze afdelingen de zorg als ruim voldoende tot goed. Er is geen afdeling die er negatief uitspringt qua tevredenheid.

• Veruit de meeste respondenten geven aan de hen door de Reinier van Arkel groep geboden zorg aan te bevelen aan anderen met dezelfde problematiek. • Het thema bejegening wordt op alle afdelingen als erg positief beoordeeld (scores >90%), respondenten vinden de omgang met hun behandelaar/begeleider vrijwel unaniem positief. • Het thema informatievoorziening scoort op bijna alle onderdelen hoger dan in voorgaande onderzoeken. Dit was eerder een aandachtspunt waarop acties zijn ingezet om cliënten beter te informeren over allerlei aspecten van onze zorg en dienstverlening. Uitkomsten cliëntwaarderingsmeter Herlaarhof, centrum voor kinderen jeugdpsychiatrie

Het gemiddelde rapportcijfers dat ouders geven aan Herlaarhof is een 7,47 (N= 1923). De kinderen ouder dan 12

jaar waarderen Herlaarhof met een gemiddelde van 7,53 (N=659).

Overzicht behandelde klachten in 2013

2013

2012

2011 2010 2009

Aantal klaagschriften ingediend *

35

25

24

24

Aantal klaagschriften dat anderszins is opgelost

19

14

11

8

8

Aantal klachten dat niet ontvankelijk is verklaard

2

1

3

2

0

Aantal klaagschriften in behandeling genomen **

14

10

10

14

Aantal klaagschriften dat is aangehouden Aantal klachten ingediend bij de Klachtencommissie

17

2

52

22

39

43

49

29

22

39

39

49

Aantal klachten door de Klachtencommissie in behandeling genomen Aantal klachten dat gegrond is verklaard

13

5

15

16

11

Aantal klachten dat ongegrond is verklaard

16

17

24

23

16

3

5

1

2

3

Aantal aanbevelingen van Klachtencommissie

De cliëntwaarderingsmeter is een vragenlijst met vragen over onder andere de informatie die cliënten van Herlaarhof ontvangen, over de behandelaar, het resultaat van de behandeling en wat cliënten zelf konden inbrengen. De vragenlijst wordt na afloop van de behandeling afgenomen bij ouders en bij kinderen die ouder zijn dan 12 jaar.

aan de Raad van Bestuur

* E en klaagschrift kan meerdere klachten bevatten. Het aantal klachten is dus groter dan het aantal klaagschriften dat door de Klachtencommissie werd behandeld. ** In 2011 is één klaagschrift ingediend en die is in 2012 behandeld. In 2012 zijn vier klaagschriften ingediend en die zijn in 2013 behandeld. Van een klager is geen reactie meer ontvangen nadat deze zich had ziekgemeld voor de geplande hoorzitting. Deze klaagschriften zijn niet meegeteld in het bovenstaand overzicht.


JAARVERSLAG 2013

27

Stichting Reinier van Arkel Postbus 10150 5260 GB Vught

Colofon. Redactieadres: Communicatie & Voorlichting Postbus DZ s-hertogenbosch Tel. (073)

Recommend Documents