COLOFON
Projectleider Veva Roesems
Programmaleider - Planologisch ambtenaar Katlijn Van der Veken
Secretariaat Bedrijfseenheid Stadsontwikkeling Francis Wellesplein 1, 2018 Antwerpen tel +32 3 244 52 39
[email protected]
Nazicht Paul Arts (Antea Group, MER-deskundige)
_SCREENING
1
2
3
4
5
6
INLEIDING ................................................................................................................................4 1.1
Aanleiding en doelstellingen van het RUP ..................................................................4
1.2
Toetsing aan de plan-MER-plicht ................................................................................4
1.3
Voorgeschiedenis van het RUP ..................................................................................5
BESTAANDE TOESTAND .....................................................................................................17 2.1
Plangebied A .............................................................................................................17
2.2
Plangebied B .............................................................................................................19
2.3
Plangebied C .............................................................................................................22
GEWENSTE TOESTAND .......................................................................................................24 3.1
Plangebied A .............................................................................................................25
3.2
Plangebied B .............................................................................................................26
3.3
Plangebied C .............................................................................................................27
BELEIDSVISIE EN PLANNINGSCONTEXT ..........................................................................28 4.1
Het strategisch ruimtelijk structuurplan Antwerpen (s-RSA)......................................28
4.2
Gewestplan ...............................................................................................................28
4.3
RUP Groen Zuid ........................................................................................................28
4.4
RUP Gravenhof .........................................................................................................28
4.5
Masterplan Hoboken centrum ...................................................................................28
4.6
Decreet Integraal Waterbeleid ...................................................................................30
4.7
Beschermde natuurgebieden ....................................................................................32
SCREENING MOGELIJKE EFFECTEN .................................................................................33 5.1
Algemeen ..................................................................................................................33
5.2
Discipline Bodem en water ........................................................................................34
5.3
Discipline Fauna en flora ...........................................................................................37
5.4
Discipline Landschap en erfgoed ..............................................................................39
5.5
Discipline Mens .........................................................................................................41
ARGUMENTATIE WAAROM GEEN PLAN-MER OPGEMAAKT DIENT TE WORDEN .......46 6.1
Verzoek tot advies binnen 30 dagen .........................................................................46 RUP Bufferzone Hoboken 1
_SCREENING
Lijst der figuren Figuur 1 I Gewestplan 1978 (uittreksel uit kaartblad 15-7) ....................................... 5 Figuur 2 I GWP herziening 1995 ............................................................................... 6 Figuur 3 I Actueel gewestplan, met in stippellijn aanduiding van de RUP-contour .. 6 Figuur 4 I Luchtfoto met, in transparant, de bestemmingszoneringen van het gewestplan ................................................................................................................ 7 Figuur 5 I Luchtfoto met indicatieve aanduiding (rode stippenlijn) van de grenzen van het RUP .............................................................................................................. 7 Figuur 6 I Aanduiding van de BPA’s die tot 1 dec 2000 (BVR) het planologische kader vormden voor het gebied ................................................................................ 8 Figuur 7 I Uittreksel uit BPA 33 (KB 26/9/1972)........................................................ 9 Figuur 8 I Ontwerp herziening BPA 33 (19/11/1980) ................................................ 9 Figuur 9 I Ontwerp-BPA Visputten (1/12/1979) ...................................................... 10 Figuur 10 I luchtfoto 1967 ....................................................................................... 12 Figuur 11 I luchtfoto 1972 ....................................................................................... 12 Figuur 12 I luchtfoto 1982 ....................................................................................... 13 Figuur 13 I luchtfoto 1986 ....................................................................................... 13 Figuur 14 I luchtfoto 1992 ....................................................................................... 14 Figuur 15 I luchtfoto 1997 ....................................................................................... 14 Figuur 16 I luchtfoto 2003 ....................................................................................... 15 Figuur 17 I luchtfoto 2006 ....................................................................................... 15 Figuur 18 I luchtfoto 2007 ....................................................................................... 16 Figuur 19 I luchtfoto 2011 ....................................................................................... 16 Figuur 20 I Situering op luchtfoto (2011) met aanduiding: de begrenzingen van het RUP ......................................................................................................................... 17 Figuur 21 I Situering op luchtfoto (2011), in transparant, de bestemmingen van het gewestplan. ............................................................................................................. 18 Figuur 22 I Situering op bingmaps view: de bufferzone tussen KMO zone en woonwijk polderstad. ............................................................................................... 18
RUP Bufferzone Hoboken 2
_SCREENING
Figuur 23 I Situering op de luchtfoto (2011) deelgebied B met aanduiding van de begrenzingen van het RUP. .................................................................................... 20 Figuur 24 I Situering op luchtfoto met, in transparant, de bestemmingszonering van het gewestplan ........................................................................................................ 21 Figuur 25 I Situering op bingmaps view, ter hoogte van de jachthaven en Boombekelaan. ....................................................................................................... 21 Figuur 26 I Situering op de luchtfoto van het deelgebied C met aanduiding van de begrenzingen van het RUP ..................................................................................... 22 Figuur 27 I Situering op luchtfoto van plangebied C met, in transparant, de bestemmingszoneringen van het gewestplan ......................................................... 23 Figuur 28 I Situering op bingmaps view, ter hoogte van de Maccabilaan en de Zaatlaan .................................................................................................................. 23 Figuur 29 I Bestemmingen RUP Bufferzone Hoboken (deelgebied A). .................. 25 Figuur 30 I Bestemmingen RUP Bufferzone Hoboken (deelgebied B) ................... 26 Figuur 31 I Bestemmingen RUP Bufferzone Hoboken (deelgebied C). ................. 27 Figuur 32 I Risicozones voor overstroming (geraadpleegd in december 2012) ..... 31 Figuur 33 I Habitatrichtlijngebied “Schelde- en Durme-estuarium van de Nederlandse grens tot Gent” ................................................................................... 32 Figuur 34 I Natuurreservaat Hobokense Polder (groen) en VEN-gebied (arcering) ................................................................................................................................ 32
RUP Bufferzone Hoboken 3
_SCREENING
1
INLEIDING
De initiatiefnemer voor het opstellen van het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan ‘Bufferzone Hoboken’ is de stad Antwerpen, Grote Markt 1, 2000 Antwerpen
1.1 Aanleiding en doelstellingen van het RUP De opmaak van het ruimtelijk uitvoeringsplan resulteert uit een interpretatieprobleem dat ontstaan is sinds het vervallen van de BPA’s nrs 33, 29,32 en 17 die in het gebied van kracht waren. Met het BVR (1/12/2000) werd het planologisch vergunningenkader het gewestplan, tot voordien werden de BPA’s gehanteerd als kader. Er zijn verschillende bestemmingszoneringen van het gewestplan die niet overeenkomen met de bestaande feitelijke toestand. Hierdoor is een situatie ontstaan waardoor er stedenbouwkundige vergunningsaanvragen niet vergunbaar zijn in zones waar het bedoeld geacht wordt en vice versa. Het doel van dit RUP beperkt zich dus tot het aanpassen van de grenzen van de bestemmingszones van het gewestplan. Er moet benadrukt worden dat het hier niet gaat om het regulariseren van een niet of ten onrechte vergunde zonevreemde toestand, maar om het corrigeren van bestemmingsgrenzen die bij de opmaak van het gewestplan verkeerd werden ingetekend (zie verder §1.2). De plancontour van het RUP beperkt zich tot de gebieden waar het gewestplan niet overeenstemt met de feitelijke en vergunde toestand. Het neemt waar mogelijk de voorschriften van het gewestplan over. Het RUP dat met deze screeningsnota wordt onderzocht, heeft dus betrekking op zones waar de bestaande, feitelijke en vergunde toestand niet overeenkomen met het huidige juridisch planologisch kader. Het RUP wordt opgesteld om de bestaande feitelijke toestand te behouden en deze opnieuw juridisch planologisch te verankeren.
1.2 Toetsing aan de plan-MER-plicht
Stap 1 Het RUP valt onder de definitie van een plan of programma zoals geformuleerd in het Decreet Algemeen Milieubeleid (DABM).
Stap 2 Het RUP valt onder het toepassingsgebied van het DABM aangezien het een kader vormt voor stedenbouwkundige vergunningen.
Stap 3 Onderhavig RUP is niet van rechtswege plan-MER-plichtig omdat:
Het geen kader vormt voor de toekenning van een vergunning voor de in bijlage I of II van het besluit van de Vlaamse Regering van 10 december 2004 of opgesomde projecten volgens omzendbrief LNE 2011/1-22 juli 2011;
RUP Bufferzone Hoboken 4
_SCREENING
Stap 4 Onderhavig RUP is van rechtswege screeninggerechtigd omdat:
Het RUP vormt een kader voor de toekenning van een vergunning voor een project opgesomd in bijlage I of bijlage II van het project-m.e.r. besluit van 10 december van 2004, of voor een project opgesomd in de bijlage bij Omzendbrief LNE 2001/1 – 22 juli 2011, namelijk voor de rubriek 10a en 12 b van de bijlage bij de omzendbrief. Het RUP bepaalt echter het gebruik van een klein gebied of lokaal niveau of houdt een kleine wijziging in omdat voor het beperkte plangebied de huidige gewestplan bestemming wordt gecorrigeerd zodat ze overeenstem met de feitelijke en destijds vergunde toestand.en is dus screeningsgerechtigd.
Het RUP valt wel onder de ‘screeningsplicht’ opdat kan geoordeeld worden of het plan mogelijk aanzienlijke milieueffecten kan hebben, vandaar onderhavige screeningnota.
1.3 Voorgeschiedenis van het RUP 1.3.1 Gewestplan – plan met bindend karakter Sinds het vervallen van de BPA’s nrs 33, 29, 32 en 17 (BVR 1/12/2000) is het gewestplan terug van kracht in het plangebied. Het oorspronkelijk gewestplan uit 1978 werd meermaals gewijzigd, waarbij de gewestplanwijziging van 1995 relevant was voor het plangebied: toen werd de bestemming “parkgebied” ten noorden van de jachthaven gewijzigd in “natuurgebied”.
Figuur 1 I Gewestplan 1978 (uittreksel uit kaartblad 15-7)
RUP Bufferzone Hoboken 5
_SCREENING
Figuur 2 I GWP herziening 1995
Op basis van de luchtfoto met in transparante overdruk de zoneringen van het gewestplan (figuur 4) is duidelijk zichtbaar dat de grenzen van de bestemmingszones niet overeenkomen met de bestaande, feitelijke en vergunde toestand. Meer bepaald: een aantal bestemmingszones zijn verschoven t.o.v. de feitelijke toestand. In het RUP worden deze zones aangepast aan de feitelijke en vergunde toestand, maar de voorschriften van het gewestplan worden quasi volledig hernomen in het RUP (zie hoofdstuk 3).
Figuur 3 I Actueel gewestplan, met in stippellijn aanduiding van de RUP-contour
RUP Bufferzone Hoboken 6
_SCREENING
Figuur 4 I Luchtfoto met, in transparant, de bestemmingszoneringen van het gewestplan
Figuur 5 I Luchtfoto met indicatieve aanduiding (rode stippenlijn) van de grenzen van het RUP
RUP Bufferzone Hoboken 7
_SCREENING
1.3.2 BPA’s – vervallen planologisch kader De BPA’s opgemaakt door de toenmalige gemeente Hoboken die het gebied bedekten, vormden het planologisch kader voor de huidige bestaande en vergunde toestand. Het betreft BPA’s nr 33 Poldergebied, dat het grootste gedeelte van het plangebied omvat, nr 32, nr 29 (Moretusburg) en nr 17 (Visputten). De relevante data voor deze (ontwerp-)BPA’s zijn:
BPA nr 33 Poldergebied: KB 24/02/1966, herzien KB 26/09/1972,.ontwerp 19/11/1980)
BPA nr 32: ontwerp of aanvraag 30/04/1954
BPA nr 29 Moretusburg: bestemmings- en rooilijnplan KB 7/07/1951, herzien KB 16/07/1959 en KB 26/10/1964
BPA nr 17 Visputten: ontwerp of aanvraag 1/12/1979
Figuur 6 I Aanduiding van de BPA’s die tot 1 dec 2000 (BVR) het planologische kader vormden voor het gebied
RUP Bufferzone Hoboken 8
_SCREENING
BPA 33 Poldergebied In 1972 werd een BPA goedgekeurd voor de ontwikkeling van een groot deel van het poldergebied van de gemeente Hoboken tussen de Schelde en de spoorweg Antwerpen-Boom.
Figuur 7 I Uittreksel uit BPA 33 (KB 26/9/1972)
Figuur 8 I Ontwerp herziening BPA 33 (19/11/1980)
RUP Bufferzone Hoboken 9
_SCREENING
Op basis van dit weinig gedetailleerd plan werd een concreet inrichtingsplan uitgewerkt voor de woonwijk Polderstad en het industriegebied ten zuiden daarvan. Daarbij werd tevens een bufferzone voorzien tussen de woonwijk en het industriegebied. Tevens werd het buitendijks gebied uit de woonzone gehaald, en ingekleurd als parkgebied, behalve de zone van de toen bestaande jachthaven, die de bestemming recreatiegebied kreeg. Deze configuratie werd in 1978 overgenomen op het gewestplan Antwerpen. Parallel bereidde de gemeente Hoboken een herziening van het BPA nr 33 voor, maar dit ontwerp werd nooit geformaliseerd, omdat het – naar men toen dacht – volledig in overeenstemming was met het gewestplan. BPA 17 Visputten In de jaren ’70 begon de gemeente Hoboken tevens met de ontwikkeling van de woonwijk Visputten tussen de wijk Moretusburg en de bestaande terreinen van sportclub Maccabi ten noorden, met twee groenzones die de nieuwe woonwijk bufferen t.o.v. het industriegebied ten westen ervan (cfr. BPA’s 32 en 33). Dit resulteerde in het ontwerp-BPA nr 17 Visputten, waarvan de bestemmingen in gegeneraliseerde vorm werden overgenomen op het gewestplan. Net als de herziening van BPA 33 werd ook BPA 17 nooit geformaliseerd.
Figuur 9 I Ontwerp-BPA Visputten (1/12/1979)
RUP Bufferzone Hoboken 10
_SCREENING
Conclusie Het is op basis van de ontwerp-BPA’s 33 en 17, ingetekend op het kadasterplan, dat alle vergunningen voor de bedrijven in de KMO- en industriezone werden afgeleverd tot begin jaren 2000. Toen kwam men, bij de digitalisering van de analoge gewestplannen en het maken van een overlay met het kadasterplan, tot de constatering dat de grenzen van de gewestplanbestemmingen aanzienlijk verschillen van de kadastrale grenzen. Concreet:
De bufferzone tussen Polderstad en de KMO-zone is “gekanteld”, met een afwijking van meer dan 100m in de NW hoek.
Zowel het woongebied van de wijk Visputten als de recreatiezone van Maccabi sterkken zich op het gewestplan te ver westelijk uit, waardoor de bufferzone ten noorden van het W-O gedeelte van de Leo Bosschartlaan ingetekend is binnen het feitelijk industriegebied i.p.v. ten oosten ervan. Uit de BPA’s blijkt duidelijk dat de straten Leo Bosschartlaan (N-Z gedeelte) en de Maccabilaan steeds bedoeld zijn als de grens tussen het industrieen KMO-gebied enerzijds en de bufferzone aan de westrand van de wijk Visputten anderzijds, aangezien deze straten de grens vormen tussen BPA’s 32 en 33 enerzijds en BPA 17 anderzijds.
De westelijke helft van de recreatiezone van de jachthaven valt in de Schelde.
Het gaat hier duidelijk om een foutieve intekening van de bestemmingsgrenzen op het gewestplan van 1978. Deze kan toegeschreven worden aan twee factoren:
De kleine schaal waarop het gewestplan handmatig is ingetekend (topografische kaart op schaal 1/10.000), waardoor er per definitie een grote topografische foutenmarge kan opzitten in vergelijking met BPA’s en RUP’s die ingetekend worden op kadasterplan (schaal 1/1000 tot 1/2500).
Het feit dat de toenmalige topografische kaart in deze zone weinig of geen referentiepunten bevatte – het ging toen nog om een “maagdelijk” poldergebied zonder opgaand groen of bebouwing – waarop een volledig nieuwe toestand moest ingetekend worden.
Deze foutieve intekening was niet gekend toen men in 2000 beslist heeft om alle BPA’s binnen het plangebied te laten vervallen. Maar ze heeft sindsdien wel belangrijke negatieve effecten voor de bedrijven die op basis van het digitaal gewestplan deels zonevreemd blijken te liggen in bufferzone, woongebied of recreatiegebied voor het bekomen van bouw- en milieuvergunningen. Tevens bestaat het risico dat niet wenselijke bouwaanvragen worden ingediend voor woningbouw e.d. in woongebied volgens het digitaal gewestplan dat in de feitelijke toestand industriegebied of bufferzone is en ook als dusdanig had moeten bestemd zijn.
RUP Bufferzone Hoboken 11
_SCREENING
1.3.3 Historiek van het plangebied a.d.h.v. luchtfoto’s Het plangebied kende een transformatie. Aan de hand van enkele historische luchtfoto’s is de wijziging van het gebruik van het gebied duidelijk.
Figuur 10 I luchtfoto 1967
Op de foto van 1967 is te zien dat een deel van het gebied aan de Schelde gebruikt wordt als jachthaven. Van het toekomstige woongebied ‘Polderstad’ is niets zichtbaar. De voetbalterreinen aan de Maccabilaan zijn zichtbaar. Het veer naar Kruibeke aan Leo Bosschartaan is al aanwezig.
Figuur 11 I luchtfoto 1972
RUP Bufferzone Hoboken 12
_SCREENING
In 1972 is er relatief weinig gewijzigd t.o.v. 1967.
Figuur 12 I luchtfoto 1982
Op de luchtfoto van 1982 is te zien dat ‘Polderstad’ in opbouw is. De wegenis van de wijk Visputten is zichtbaar. Tevens is in de zone voor KMO en ambachten de eerste aanzet van de bedrijfsgebouwen ter hoogte van de Boombekelaan zichtbaar. Er is bebouwing van de industriezone ten noorden van het veer. De jachthaven is uitgebreid tot haar huidige grootte, de twee hellingen zijn aanwezig.
Figuur 13 I luchtfoto 1986
RUP Bufferzone Hoboken 13
_SCREENING
De zone voor KMO en ambachten wordt systematisch vervolledigd met bedrijfsgebouwen. Ook ‘Polderstad’ wordt verder bebouwd. De wijk Visputten is nog niet bebouwd.
Figuur 14 I luchtfoto 1992
In 1992 is er een verdere bebouwing in de zone voor KMO en ambachten, de Smallandlaan is aangelegd. Woongebied ‘Polderstad’ wordt verder bebouwd.
Figuur 15 I luchtfoto 1997
In 1997 zijn de eerste woningen in de wijk Visputten gebouwd. Verder bebouwing van de zone voor KMO en ambachten. RUP Bufferzone Hoboken 14
_SCREENING
Figuur 16 I luchtfoto 2003
De zone voor KMO en ambachten is zo goed als vervolledigd. De zone ten noorden van het veer is bouwrijp gemaakt, het grondverzet is zichtbaar. De wijk 'Visputten' is voltooid.
Figuur 17 I luchtfoto 2006
In 2006 is ten noorden van het veer de aanleg van de Congobootstraat zichtbaar.
RUP Bufferzone Hoboken 15
_SCREENING
Figuur 18 I luchtfoto 2007
De Congobootstraat is gerealiseerd.
Figuur 19 I luchtfoto 2011
De ontwikkeling van industriegebouwen aan de Congobootstraat is te zien. Besluit: Het gebied kende een bebouwing sinds 1975. De jachthaven had haar huidige grootte sinds ca 1985. Sinds 1990 is de KMO zone systematisch volledig bebouwd. RUP Bufferzone Hoboken 16
_SCREENING
2
BESTAANDE TOESTAND
De gebieden waar het gewestplan niet overeenkomt met de feitelijke, bestaande en vergunde omgeving is omwille van een heldere beschrijving opgedeeld in 3 plangebieden (A, B en C). Ze behoren alle drie tot het plangebied RUP Bufferzone Hoboken. Ze zijn gelegen in het westelijk deel van Hoboken, tussen de spoorlijn Antwerpen-Boom en de Schelde.
2.1 Plangebied A Plangebied A omvat volgens het gewestplan twee deelzones: enerzijds de bufferzone tussen het woongebied ‘Polderstad’ scheidt van de zone voor KMO en ambachten, en anderzijds een deel van het woongebied ‘Polderstad” zelf. In de feitelijke toestand bestaat het gebied eveneens uit twee deelzones, die evenwel duidelijk verschillen van die op het gewestplan:
De effectieve bufferzone tussen Polderstad en de KMO-zone, een beboste groene ruimte die aan de noordzijde grenst aan de private tuinen van de woningen gelegen aan de Jan van de Wervelaan.
Ten zuiden daarvan een deel van de KMO-zone, meer bepaald een aantal (delen van) bedrijfspanden gelegen aan de Smallandlaan.
De feitelijke toestand stemt volledig overeen met het ontwerp van herziening van BPA 33 “Poldergebied” uit 1980, aangezien dit gebruikt werd als vergunningverlenend kader op perceelsniveau. De verschuiving van de bufferzone op het gewestplan is het gevolg van een foutieve intekening van het gewestplan.
Figuur 20 I Situering op luchtfoto (2011) met aanduiding: de begrenzingen van het RUP
RUP Bufferzone Hoboken 17
_SCREENING
Figuur 21 I Situering op luchtfoto (2011), in transparant, de bestemmingen van het gewestplan.
Figuur 22 I Situering op bingmaps view: de bufferzone tussen KMO zone en woonwijk polderstad.
Overzicht dossiers Smallandlaan (KMO-zone) tussen 2000 en 2007 Relevant voor de huisnummers tussen 15 - 37 internnr
2000215
dossiernumme r
huisn r
2000/b/0018
25
naam
Fashion car
advies
Geen
RUP Bufferzone Hoboken 18
_SCREENING
20002968
2000/b/0114
25
Fashion car
Gunstig advies rwo
20013385
2001/b/0099
37
D’haens
Voorwaardelijk gunstig advies RWO
20031210
2003/b/0063
19
Gedima
Voorwaardelijk gunstig advies RWO
20052091
2005/b/0080
27
Mommens
Voorwaardelijk gunstig advies RWO
20054132
2005/b/0161
15
Wilco
Voorwaardelijk gunstig advies RWO
20072584
2007/b/0355
15
Wilco
Ongunstig advies
Daarnaast enkele milieuvergunningen klasse 1
Gunstig advies RWO
2.2 Plangebied B Plangebied B omvat drie deelzones die op het gewestplan resp. bestemd zijn voor dagrecreatie, natuur en zone voor ambachten. Het gebied situeert zich rond de zone van de jachthaven en de terreinen aan de Boombekelaan. De jachthaven is in feite een 'droge' jachthaven, de boten worden via twee hellingen in het slikken en schorrengebied op het droge getrokken. Door de getijden werking is dit tweemaal daags mogelijk. Historisch gezien waren er steeds twee clubs gevestigd, sinds 2007 zijn de twee clubs verenigd. Oorspronkelijk lag er enkel een club ten zuiden van de kil, vandaar dat enkel ten zuiden van de kil recreatiegebied is ingetekend op het gewestplan en het ontwerp van herziening van BPA 33. Door middel van concessies is vanaf eind jaren ‘70 ook de activiteit van de club ten noorden van de kil mogelijk gemaakt in toenmalig parkgebied. De concessieovereenkomst voor het volledige terrein dateert van ca.1985. De concessie wordt elke 9 jaar vernieuwd. Bij de gewestplanherziening van 1995 werd het parkgebied langs de Schelde omgezet in natuurgebied (om de natuurwaarden van de “Hobokense Polder” beter te kunnen vrijwaren), maar daarbij werd geen rekening gehouden met de aanwezigheid van de noordelijk deel van de jachthaven. De gewestplanbestemming recreatiegebied is topografisch verschoven t.o.v. de feitelijke toestand. Daardoor ligt enerzijds de westelijke helft van het recreatiegebied in de loop van de Schelde (slikken en schorren), terwijl het zuidoostelijk deel van de jachthaven in parkgebied (later natuurgebied) kwam te liggen. De recreatiezone op het ontwerp van herziening van BPA 33 stemt wél overeen met de feitelijke terrein-inname van het zuidelijk (oorspronkelijk) deel van de jachthaven. De verschuiving is dus duidelijk het gevolg van een foutieve intekening op het gewestplan. Het gebied ten zuiden van de Boombekelaan is bestemd als industrie- en KMOzone. Het gaat evenwel om een groen ingericht gebied, met de functie waterberging en –bufferingscapaciteit. Er is een pompgemaal aanwezig (Aquafin). De waterhuishouding van de hele omgeving wordt er geregeld. Het betreft een effectief overstromingsgevoelig gebied. De overstort wordt ter hoogte van de kil RUP Bufferzone Hoboken 19
_SCREENING
(aan de Schelde) weggewerkt. Het gebied heeft ruimte voor een natuurlijke buffering van overtollig water. De huidige functie van het gebied is te behouden, maar in principe niet compatibel met de gewestplanbestemming.
Figuur 23 I Situering op de luchtfoto (2011) deelgebied B met aanduiding van de begrenzingen van het RUP.
RUP Bufferzone Hoboken 20
_SCREENING
Figuur 24 I Situering op luchtfoto met, in transparant, de bestemmingszonering van het gewestplan
Figuur 25 I Situering op bingmaps view, ter hoogte van de jachthaven en Boombekelaan.
RUP Bufferzone Hoboken 21
_SCREENING
2.3 Plangebied C Plangebied C omvat volgens het gewestplan eveneens drie deelzones: recreatiezone in het noorden, woonzone in het oosten en bufferzone in het westen. De feitelijke toestand wijkt daar duidelijk vanaf:
De noordwestelijke hoek is in gebruik als industrieterrein
De noordoostelijk hoek en heel het centraal en zuidelijk deel zijn in gebruik als groen/bufferzone, deels gebruikt als parking.
De grens tussen de industrie en de bufferzones worden gevormd door de Leo Bosschartlaan en de Maccabilaan. De feitelijke toestand stemt volledig overeen met de geplande toestand op de BPA’s 32, 33 en 17. BPA’s 32 en 33 vormden het kader voor de vergunningverlening van de bedrijven in de industrie- en KMO-zone. Ten gevolge van een foutieve en gesimplifieerde intekening van de bufferzones op het gewestplan reikt het woongebied te ver westelijk, evenals het recreatiegebied. Dit schept planologische problemen.
Figuur 26 I Situering op de luchtfoto van het deelgebied C met aanduiding van de begrenzingen van het RUP
RUP Bufferzone Hoboken 22
_SCREENING
Figuur 27 I Situering op luchtfoto van plangebied C met, in transparant, de bestemmingszoneringen van het gewestplan
Figuur 28 I Situering op bingmaps view, ter hoogte van de Maccabilaan en de Zaatlaan
RUP Bufferzone Hoboken 23
_SCREENING
RUP Bufferzone Hoboken 24
_SCREENING
3
GEWENSTE TOESTAND
Met het RUP bufferzone Hoboken heeft het stadsbestuur de doelstelling om de juridisch planologische problemen op te lossen die ontstaan zijn sinds het niet meer van kracht zijn van de BPA’s 17, 32 en 33 (BVR 1 dec 2000). Hoewel het gewestplan in principe de bestemmingen van deze BPA overnam, blijken de zones van het gewestplan t.g.v. foutieve intekening niet overeen te komen met de feitelijke en vergunde toestand. De voorschriften van het RUP hernemen grotendeels de oorspronkelijk bedoelde bestemmingen en laten aldus opnieuw de ontwikkelingen toe die afgestemd zijn op de schaal en functie van dit gebied.
3.1 Plangebied A In plangebied A verschuift het RUP Bufferzone Hoboken de groene bufferzone tussen de zone voor ambachten en KMO en de woonwijk Polderstad naar zijn feitelijke locatie, en het gebied ten zuiden daarvan krijgt de bestemming KMOzone, overeenkomend met de feitelijke toestand. Hierdoor wordt het planologisch probleem opgelost.
Figuur 29 I Bestemmingen RUP Bufferzone Hoboken (deelgebied A).
3.1.1 Bestemmingen De voorschriften uit het gewestplan blijven zoveel mogelijk behouden. De grenzen van de zonering worden gelegd op de feitelijke en vergunde zonegrenzen. Ten opzichte van het gewestplan wijzigen de voorschriften niet. Het RUP herstelt de begrenzing zoals deze feitelijk bedoeld waren:
De zonering van de groene buffer wordt gepositioneerd op de feitelijke en initieel bedoelde groene buffer tussen de woonwijk ‘Polderstad’ en de zone voor ambachten en KMO;
RUP Bufferzone Hoboken 25
_SCREENING
de begrenzingen van de zone voor ambachten en KMO worden gelegd op de feitelijke en initieel bedoelde gebied;
de begrenzingen van de zone voor natuur (natuurgebied Hobokense polder) worden gelegd op de feitelijke en initieel bedoelde gebied.
De gehanteerde voorschriften zijn afgestemd op de bestaande, de initieel beoogde en vergunde omgeving. Concreet betekent dat de voorschriften van het gewestplan worden overgenomen en overeenstemmen met de vergunde omgeving.
3.2 Plangebied B In plangebied B stelt het RUP Bufferzone Hoboken voor het gebied van de gehele jachthaven te bestemmen als gebied voor dagrecreatie. De slikken en schorren ten zuidwesten van de jachthaven worden bestemd als gebied voor groen – slikken en schorren - met een overdruk voor de nodige waterontsluiting van de jachthaven. Het huidige groen ingerichte gebied ten zuiden van de Boombekelaan met de functie van waterberging en -bufferingscapaciteit wordt bestemd als groengebied – waterbuffering en dus niet langer als industriegebied of zone als voor ambachten en KMO.
Figuur 30 I Bestemmingen RUP Bufferzone Hoboken (deelgebied B)
3.2.1 Bestemmingen Het RUP Bufferzone Hoboken voorziet de volgende bestemming:
Zone voor dagrecreatie;
Zone voor groen – slikken en schorren met overdruk voor de nodige ontsluiting van de jachthaven; RUP Bufferzone Hoboken 26
_SCREENING
Zone voor groen – waterbuffering.
3.3 Plangebied C In plangebied C stelt het RUP Bufferzone Hoboken voor de feitelijke industrieterreinen te bestemmen als industriezone (conform BPA 33) en de zones tussen de Maccabilaan en de Zaatlaan en tussen de Leo Bosschartlaan en de Charlotta Fincklaan als groenbuffer (conform BPA 17). Het uiterste zuiden van het plangebied (Kapelstraat) wordt herbestemd tot woongebied i.p.v. bufferzone.
Figuur 31 I Bestemmingen RUP Bufferzone Hoboken (deelgebied C).
3.3.1 Bestemmingen Het RUP Bufferzone Hoboken voorziet de volgende bestemming:
Zone voor industrie;
Zone voor dagrecreatie;
Zone voor groen;
Zone voor wonen.
RUP Bufferzone Hoboken 27
_SCREENING
4
BELEIDSVISIE EN PLANNINGSCONTEXT
4.1 Het strategisch ruimtelijk structuurplan Antwerpen (s-RSA) Het strategisch ruimtelijk structuurplan Antwerpen, het s-RSA, werd definitief goedgekeurd door de Bestendige Deputatie op 22 december 2006.
4.2 Gewestplan De voorschriften volgens het gewestplan zijn van kracht. De begrenzingen van de verschillende bestemmingsvoorschriften komen echter niet overeen met de feitelijke toestand. Tot eind jaren 90 waren er verschillende BPA’s van kracht als vergunningen kader. Ter informatie worden de BPA’s opgesomd:
Het BPA’s nr 33 ‘poldergebied’ (24/02/1966, gedeeltelijke wijziging 26/09/1972, gedeeltelijke wijziging polderstad-aanleg 17/11/1972, wijziging: 20/09/1973, gedeeltelijke wijziging 06/01/1975),
BPA nr 17 Wijk Visputten, (1/12/1979);
BPA nr 32, 30/04/1954;
BPA nr 29 Moretusburg (7/07/1951), wijziging: 16/07/1959 en 26/10/1964 en 17/01/1978);
Het RUP bouwt verder op de voorschriften uit het gewestplan. Voor meer toelichting verwijzen we naar hoofdstuk 1.
4.3 RUP Groen Zuid Groen Zuid ligt oosten van het RUP Bufferzone Hoboken. Het wordt een nieuwe verkeersluwe groene woonwijk met een buurtpark. De wijk zal worden gebouwd op de oude bedrijfsterreinen van Scanfil in Hoboken. Naast net geen 500 woningen en appartementen is er plaats voor 118 serviceflats en een kinderopvang. Het gebied vormt een nieuwe groene verbinding voor fietsers en voetgangers tussen Hoboken centrum en Polderstad. Deze worden verbonden via een nieuwe fietstunnel onder de treinsporen t.h.v. de Fodderiestraat.
4.4 RUP Gravenhof Het wordt opgemaakt voor het perceel waar het cultuurcentrum Gravenhof wordt gerealiseerd. In het huidige gewestplan is het perceel ingekleurd als 'woongebied'. Door het opmaken van een RUP worden de bestemmingen gewijzigd. Hierdoor wordt het resterend parkgebied als groene zone maximaal gegarandeerd. Het cultuurcentrum Gravenhof krijgt een bestemming als maatschappelijke functie.
4.5 Masterplan Hoboken centrum Een van de krachtlijnen van het masterplan Hoboken centrum is Hoboken opnieuw met de Schelde te verbinden en de relatie ermee te verbeteren. Mogelijke maatregelen zijn: een betere ontsluiting van de jachthaven voor recreanten en bewoners, zowel vanuit het water als vanuit Hoboken centrum. Ook het publieke domein langs het water kan in kwaliteit verbeteren waardoor de Schelde opnieuw een centralere rol krijgt. De bufferzones tussen woon- en industriegebied dienen kwalitatief ingericht te worden. Zodat de publieke ruimte groene en RUP Bufferzone Hoboken 28
_SCREENING
landschappelijke kwaliteit heeft die het gebruik ervan stimuleert. De uitstraling, de ecologische waarde en de leefbaarheid in de wijken wordt erdoor verhoogd. Het samengaan van wonen en industrie is een uitdaging en lokaal precair vraagstuk. Er werd ontwerpend onderzoek verricht naar de optimalisatie van het ruimtegebruik van de jachthaven en een ruimtelijke vertaling van de krachtlijn om de relatie met het water te verbeteren en de natuur- en ecologische waarde in het gebied. De relatie met de Schelde kan door middel van een optimalisatie van het publieke karakter van de jachthaven verbeterd worden. De verplaatsing van het veer, geeft een win win situatie voor de potentie van deze plek, de cafetaria laadt de activiteit van het veer op, de recreatieve aantrekkingskracht van het Scheldelandschap stijgt. De hellingen kunnen gesupprimeerd worden waardoor de natuurlijke vegetatie en wandeling langs de Schelde meer aantrekkelijk wordt.
Bestaande situatie: twee clubs - twee hellingen
Middellange termijn: afbraak loodsen (nieuwe ruimte voor stalling v. boten) – 1 club – aanzet optimalisatie cafetaria
RUP Bufferzone Hoboken 29
_SCREENING
Lange termijn: ontsluiting via water incl veer compenseert hellingen - optimalisatie stallingsruimte boten - relatie met Schelde verbetert - publieke(re) cafetaria optimaliseren
4.6 Decreet Integraal Waterbeleid Conform artikel 8 van het decreet inzake integraal waterbeleid moet het RUP in het kader van de planvorming en het vergunningenbeleid getoetst worden op de watergerelateerde aspecten. De kaart ‘Overstromingsgebieden in Vlaanderen’ die beschikbaar wordt gesteld op de site www.gisvlaanderen.be geeft aan dat de onmiddellijke omgeving van het deelgebied A,B en C zones voor mogelijke overstroming zijn, met in de meest noord oostelijke hoek een zone met effectief overstromingsgevoelig (versie 2011). 4.6.1 Maatregelen naar aanleiding van wateroverlast Met de woningbouw in de polder is systematisch het stroomafwaarts deel van de Grote Leigracht en de Kleine Leigracht ingebuisd en onderdeel gaan vormen van het rioleringsstelsel. Momenteel stroomt het noordelijk deel van de Grote Leigracht langs de Naftaweg naar de Olieweg, onder de D’herbouvillekaai om in de Schelde te lozen. Het zuidelijke deel van de Grote Leigracht watert af in zuidwestelijke richting naar de Scheldelei. Daar stroomt het in de openbare riolering naar het pompstation aan de Boombekelaan, hoek Congobootstraat. Dit pompstation perst het gemengde afval- en rivierwater naar de rwzi Antwerpen-Zuid aan het Kielsbroek. Na zuivering wordt het geloosd in de Schelde. Omdat dit geen positieve situatie is, heeft de zuiveringsbeheerder Aquafin een bovengemeentelijk project voorgesteld om de Grote Leigracht af te koppelen van de riolering en een RWA uitlaat voor Hoboken centrum te voorzien die rechtsreeks op de Schelde loost. Dat project is in voor-ontwerp fase en het is onduidelijk wanneer het uitgevoerd wordt. Planning momenteel is na 2015. De overstromingen van 1998 gaven aanleiding tot overleg tussen de verschillende politieke niveaus. Een belangrijke vaststelling was dat in de Schijnkoker, omwille van een grote lengte en een beperkte hellingsgraad, in de loop der jaren heel wat slib was verzonken. Kortelings na de overstromingen van 1998 werd gestart met de RUP Bufferzone Hoboken 30
_SCREENING
voorbereiding en de uitvoering van de opruimingswerken van deze koker. Een tweetal jaar later werden de werken beëindigd. Een andere maatregel die werd vooropgesteld was het plaatselijk afkoppelen van het Schijn. Volgens dit principe wordt bijvoorbeeld de Schijnkoker parallel met de E19 beperkt voor water dat vanuit de omgeving van Merksem toekomt. Eenzelfde scenario is uitgewerkt voor Ekeren, waar het Schijn langs de A12 op die manier nog enkel als ‘lokale’ opvang van water dient. Aquafin nam de sanering van de Oude Donkse beek op in het Optimalisatieprogramma 2008 (goedgekeurd door Vlaamse Regering in 2006).
Figuur 32 I Risicozones voor overstroming (geraadpleegd in december 2012)
RUP Bufferzone Hoboken 31
_SCREENING
4.7 Beschermde natuurgebieden
Figuur 33 I Habitatrichtlijngebied “Schelde- en Durme-estuarium van de Nederlandse grens tot Gent”
Heel de loop van de Schelde en de aangrenzende slikken en schorren t.h.v. het plangebied zijn aangeduid als habitatrichtlijngebied.
Figuur 34 I Natuurreservaat Hobokense Polder (groen) en VEN-gebied (arcering)
Natuurreservaat Hobokense Polder ligt volledig in VEN-gebied; daarnaast is ook nog een deel slikke en schorre in de Schelde en het zuidoostelijk deel van de jachthaven aangeduid als VEN-gebied. Dit laatste is het gevolg van de foutieve intekening van de jachthaven (recreatiegebied) op het gewestplan.
RUP Bufferzone Hoboken 32
_SCREENING
5
SCREENING MOGELIJKE EFFECTEN
5.1 Algemeen Een screening werd uitgevoerd naar de mogelijke milieueffecten van het RUP Bufferzone Hoboken. In dit hoofdstuk is een samenvatting te vinden van de verschillende relevante thema’s waarover binnen de screening uitspraken gevraagd worden. Zoals uit voorgaande hoofdstukken – en in het bijzonder uit de figuren in hoofdstuk 2 – duidelijk blijkt, is de planologische toestand die vastgelegd wordt in het RUP in de feitelijke toestand reeds (lang) gerealiseerd. De zones bestemd voor industrie, KMO en de jachthaven zijn volledig ingevuld, en de voorziene bufferzones zijn aanwezig. Dit betekent dat er t.o.v. de feitelijke toestand op geen enkel vlak bijkomende significant negatieve milieueffecten te verwachten zijn. Het RUP zal toelaten dat de bestaande industriële activiteiten bestendigd worden of vervangen worden door gelijkaardige activiteiten. De potentiële milieueffecten t.o.v. de nabije woonwijken Polderstad en Visputten worden gemilderd door de reeds aanwezige bufferzones. T.h.v. de woonwijk Visputten zijn positieve milieueffecten te verwachten: de herbestemming naar industriegebied laat toe dat het hier aanwezige bedrijf BM Titan, conform haar milieuvergunning, op eigen terrein een geluidsbuffer aanlegt langs de Maccabilaan ter afscherming van de woonwijk. Het bedrijf kon deze werken tot op heden niet uitvoeren omwille van de hiermee niet compatibele gewestplanbestemming. De opmaak van het RUP laat toe om in het plangebied sterker in te zetten op duurzame ontwikkeling, één van de uitgangspunten van het s-RSA. In de toelichtingsnota van het RUP wordt opgenomen dat duurzame ontwikkeling, zowel wat betreft materiaal- en energiegebruik als via ontwerpmatige ingrepen die flexibiliteit voor later hergebruik toelaten uitgangspunten moeten zijn voor de ontwikkelingen in het plangebied. In de bijzondere voorschriften van het RUP wordt opgenomen dat duurzame ontwikkeling wordt gestimuleerd: waterhuishouding volgens het duurzaam principe (eerst vasthouden, dan bergen en dan pas afvoeren); natuurlijke bufferzone tussen industrie en wonen; terreinen gebruikt voor de bootberging aanleggen in waterdoorlatende materialen. Inzake ruimtebalans heeft het RUP een positieve balans t.o.v. het gewestplan inzake de verhouding tussen “zachte” en “harde” functies:
Zacht: groen en natuur
Hard: o o o
GP: 7,71 ha
RUP: 8,28 ha
Wonen: GP: 5,09 ha Industie/KMO: GP: 2,13 ha Recreatie (jachthaven): GP: 2,96 ha
RUP: 0,09 ha RUP: 6,14 ha RUP: 3,38 ha
Er is dus vooral een netto verschuiving van wonen naar industrie en KMO, maar zoals eerder aangegeven is dit van bij de conceptie van de woonwijken en industriegebieden van het Hobokens poldergebied in de jaren ’70 de bedoeling geweest.
RUP Bufferzone Hoboken 33
_SCREENING
5.2 Discipline Bodem en water 5.2.1 5.2.2 Referentiesituatie Bodemgebruikskaart
Het plangebied wordt ingenomen door industrie- en KMOactiviteiten (paars), recreatie en natuur (groen) en stedelijke bebouwing (oranje).
Bodemkaart
Volgende bodemtypes komt voor in het plangebied: ° ob kunst: kunstmatige gronden bebouwde zone (grijs) ° vpep ZS: nattere zandleem en licht zandleembodems (oranje) * sEep ZS: sterk gleyige kleibodem zonder profiel (groen)
Vlaamse Hydrografische Atlas - waterloopclassificatie
Het plangebied is gelegen in het Beneden-Scheldebekken. * Ten westen, langs het plangebied stroomt de waterloop Zeeschelde (bevaarbaar); * Doorheen het plangebied stromen de Kleine Leiegracht (niet geklasseerd) en de Grote Leiegracht (niet geklasseerd)
RUP Bufferzone Hoboken 34
_SCREENING
Watertoetskaarten:
Het plangebied is:
Overstromingsgevoeligheid
* grotendeels overstromingsgevoelig: Legende: effectief overstromingsgevoelig groen; mogelijk overstromingsgevoelig (blauw) * grotendeels niet erosiegevoelig, maar in de zones waar grotere hellingen aanwezig zijn – vnl. dijken en taluds – is het wel erosiegevoelig. Legende: niet erosie gevoelig (geel) en erosie gevoelig (paars) * grotendeels zeer gevoelig voor grondwaterstroming. Legende: zeer gevoelig (paars), weinig gevoelig (geel) en matig gevoelig (donker) * voor het grootste deel niet infiltratie gevoelig, sommige delen zijn wel infiltratiegevoelig Legende: niet infiltratiegevoelig (wit), infiltratiegevoelig (donkere kleur)
Erosiegevoeligheid
Infiltratiegevoeligheid Grondwaterstromingsgevoeligheid
Verder zijn volgende randvoorwaarden van belang voor de beoordeling:
Milieuwetgeving;
Verplichte watertoets en de bepalingen van de gewestelijke verordening inzake hemelwaterputten, infiltratievoorzieningen, buffervoorzieningen en RUP Bufferzone Hoboken 35
_SCREENING
gescheiden lozing van afvalwater en hemelwater bij stedenbouwkundige vergunningsaanvragen;
In het plangebied zijn geen acties van het bekkenbeheerplan van kracht.
5.2.3 Beoordeling van de effecten Verstoring van de bodemlagen en het natuurlijk reliëf In de delen van het plangebied die bestemd zijn voor bedrijvigheid, wonen en recreatie zijn in principe bijkomende verharding en bebouwing mogelijk. Deze delen zijn evenwel reeds volledig bebouwd en de ondergrond is er van bij de inrichting van het gebied in de jaren ’70 volledig verstoord door vergravingen en ophogingen. In de momenteel nog niet bebouwde delen van het plangebied (de buffer- en groenzones) wordt geen bebouwing toegestaan. Wijziging van de infiltratiemogelijkheden In principe is in bepaalde delen van het plangebied bijkomende verharding mogelijk, maar de momenteel nog onverharde oppervlakte in deze zones is zeer beperkt. Bovendien is voor alle nieuwe bebouwing de gewestelijke stedenbouwkundige verordening inzake hemelwaterputten, infiltratievoorzieningen, buffervoorzieningen en gescheiden lozing van afvalwater en hemelwater (het zgn. Hemelwaterbesluit) van toepassing. Vervanging of hervergunning van bestaande actitviteiten en gebouwen kan aldus een verhoging van de infiltratie- en buffercapaciteit mogelijk maken. Het RUP schrijft voor dat op de plaatsen waar het mogelijk is, de verharding in waterdoorlatende materialen moet worden uitgevoerd. In de momenteel nog niet bebouwde delen van het plangebied wordt geen verharding of bebouwing toegestaan, waardoor de infiltratie- en buffercapaciteit wordt gevrijwaard. De belangrijke bestaande bufferfunctie van de zone ten ZO van de jachthaven wordt met het RUP bestendigd en versterkt. Wijziging grondwaterstromen Het plangebied is matig tot zeer gevoelig voor grondwaterstromingen (type 2 en 1). Indien er in een type 1 gebied een ondergrondse constructie gebouwd wordt met een diepte van meer dan 3 meter of een horizontale lengte van meer dan 50 meter dient advies aangevraagd te worden bij de bevoegde adviesinstantie. Voor type 2 geldt dit bij een diepte van meer dan 5 meter en een lengte van meer dan 100 meter. Dergelijke ondergrondse bouwlagen zijn niet toegelaten in het plangebied. Veiligheidsaspecten als gevolg van gewijzigde waterhuishouding Het plangebied ligt in belangrijke mate in mogelijk of effectief overstromingsgevoelig gebied. In deelgebieden B en C gaat het daarbij vooral om onbebouwde buffer- en groenzones, in deelgebied A is naast de bufferzone ook een belangrijk deel van de KMO-zone mogelijk overstromingsgevoelig. Aangezien dit gebied actueel reeds quasi volledig verhard is, heeft het plan geen significante effecten op de overstromingsproblematiek. In de overstromingsgevoelige delen van de KMO-zone is het aan te bevelen dat een infiltratie- en/of buffercapaciteit wordt voorzien die (beduidend) groter is dan opgelegd wordt door het Hemelwaterbesluit. RUP Bufferzone Hoboken 36
_SCREENING
Wijziging waterkwaliteit Alle bedrijven binnen het plangebied moeten voldaan de milieuwetgeving. Via hun milieuvergunning wordt opgelegd dat ze geen verontreinigende stoffen in het oppervlaktewater mogen laten terecht komen. Conclusie Indien rekening gehouden wordt de voorgestelde maatregelen zijn geen significant negatieve effecten te verwachten m.b.t. de discipline bodem en water.
5.3 Discipline Fauna en flora 5.3.1 Referentiesituatie Biologische waarderingskaart (2010)
De biologische waarderingskaart geeft aan dat er in het gebied: Terreinen zijn met zeer biologisch waardevolle delen. Grote eenheid loofhoutaanplant (Hobokense polder) is biologisch waardevol. (licht groen) (terreinbezoek 2000) Slik of spuikom, biologisch zeer waardevol (donker groen) (terreinbezoek 1998), er zijn echter twee betonnen hellingen ifv de jachthaven aanwezig. Dijk, complex van biologisch waardevolle en zeer waardevolle elementen (terreinbezoek 2000)
Habitat, Vogelrichtlijn, Ramsar
In het plangebied komt geen Ramsar gebied voor. Er komt wel een habitatgebied voor. Het betreft het ‘Schelde en Durme estuarium van de Nederlandse grens tot Gent’ (dat inmiddels de gehele loop van de Schelde omvat, niet alleen de oeverzones). Aan de overzijde van de Schelde komt zowel habitat- als volgelrichtlijngebied voor: ‘Durme en de middenloop Schelde’.
VEN en IVON
Het ZO deel van de jachthaven is aangeduid als VENgebied. Reeds rond 1970 was dit stuk echter al in gebruik als jachthaven. Het GEN-gebied komt hier overeen met de gewestplanbestemming “natuurgebied”. Zoals eerder aangegeven zijn er destijds topografische fouten gebeurd bij de intekening van het gewestplan.
RUP Bufferzone Hoboken 37
_SCREENING
5.3.2 5.3.3 Natuurreservaat
Het natuurreservaat de Hobokense polder grenst aan het gebied.
5.3.4 Beoordeling van de effecten 5.3.5 Biotoopverlies door ruimtebeslag Het RUP bevestigt en beschermt de bestaande beschermde natuurwaarden in het plangebied. Het deel van het habitatrichtlijngebied dat in recreatiegebied lag wordt herbestemd tot “zone voor groen – slikken en schorren”. Anderzijds wordt een deel van het GEN-gebied herbestemd tot recreatiegebied. Maar in beide gevallen gaat het om een correctie van vroegere planologische fouten, niet om een intrinsieke bestemmingswijziging. Het RUP biedt een betere bescherming voor de biologisch waardevolle delen van de bufferzones t.h.v. Polderstad en Visputten en vooral van de zone ten ZO van de jachthaven, die van industriegebied in zone voor groen – waterbuffer wordt omgezet. Zeker dit laatste is als een positief effect te beschouwen. RUP Bufferzone Hoboken 38
_SCREENING
De geplande noodzakelijke ontsluiting van de jachthaven gaat gepaard met het supprimeren van de bestaande twee hellingen, waardoor de effecten op het slikkeen schorregebied als neutraal kunnen beschouwd worden. Verstoring door toename hinder: geluid en/of licht Er wordt geen bijkomende geluids- en lichthinder verwacht wordt t.a.v. fauna en flora. Voor zowel de bestaande als eventuele nieuwe activiteiten geldt dat bij het toekennen van een milieuvergunning moet rekening gehouden worden met de nabijheid van VEN- en Natura 2000-gebied. Conclusie Indien rekening gehouden wordt de voorgestelde maatregelen zijn geen significant negatieve effecten te verwachten m.b.t. de discipline bodem en water.
Discipline Landschap en erfgoed
5.4.1 Referentiesituatie Kenmerken landschap
De omgeving van het plangebied is een infrastructureel landschap. Er liggen nabij de Schelde: eenheid van natuur (Hobokense polder) en Schelde, woonwijken (polderstad en Visputten) en industriegebied. Het plangebied wordt aan de Schelde ervaren als een groene ruimte, maar het wordt ook ervaren als een industrie ruimte en woonruimte.
Landschapsatlas – Traditionele landschappen
Het plangebied ligt grotendeels in het traditioneel landschap ‘Grote delen van de Schelde vallei, stroomafwaarts Gent’. De rest van het plangebied is gekarteerd als “stedelijk gebied” en dus niet landschappelijk ingedeeld.
Landschapsatlas - ankerplaatsen, relictzones, punt- en lijnrelicten
Het plangebied ligt gedeetelijk in relictzone ‘Hobokense polder’ (roze). Aan de overzijde van de Schelde bevindt zich de ankerplaats ‘Polder van Kruibeke, Basel en Rupelmonde’ (paars) die deel uitmaakt van de grotere relictzone ‘Scheldevallei van Dendermonde tot Kruibeke’. Puntrelicten in de omgeving (ten oosten) zijn Kasteel
RUP Bufferzone Hoboken 39
_SCREENING
Gravenhof en Kasteel Broydenborgh.
Beschermde monumenten, landschappen, stads- en dorpsgezichten
Er is een beschermd landschap in het gebied aanwezig: ‘Het landschap de Hobokense polder’ (8/03/1996). In de onmiddellijke omgeving is geen beschermd monument gelegen, noch een landschap of stads- en dorpsgezicht. Er is geen beschermde archeologische zone in het plangebied aanwezig..
Inventaris bouwkundig erfgoed
In de onmiddellijke omgeving (ten zuiden) is er een waardevol bouwkundig geheel aanwezig, ‘Tuinwijk Moretusburg’. Tevens in de omgeving (ten noorden) een eengezinswoning ‘Jan van de Wervelaan 1’ in de wijk Polderstad.
Archeologie
Het betrokken gebied is gelegen in een zone met adviesplicht (blauw). Voor slechts een klein deel ter hoogte van de Maccabilaan.is er geen adviesplicht nodig.
RUP Bufferzone Hoboken 40
_SCREENING
5.4.2 Beoordeling van de effecten Effecten op landschap Het plangebied ligt buiten het beschermd landschap “Hobokense Polder”, m.u.v. een smalle strook, overeenkomend met de Scheldedijk, t.h.v. Polderstad. Het RUP herbestemt deze strook naar natuurgebied, waardoor niet alleen de natuurwaarde maar ook de landschappelijke waarde (beter) kan beschermd worden. De delen van het traditioneel landschap “Scheldevallei stroomafwaarts Gent” en de relictzone “Hobokense Polder” beslaan gedeeltelijk de industriegebieden van Hoboken langs de Schelde, maar deze industriegebieden waren reeds ingevuld of minstens bestemd bij de opmaak van de Landschapsatlas. De bij de relictzone horende landschapskenmerken en –waarden zijn dus sinds lang niet meer van toepassing op het plangebied. Effecten op erfgoed Het plan heeft geen directe of indirecte effecten op beschermd of waardevol bouwkundig erfgoed in de omgeving. (archeologie > nog aan te vullen) Conclusie Er zijn geen significant negatieve effecten te verwachten m.b.t. de discipline landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie.
5.5 Discipline Mens 5.5.1 Referentiesituatie Bodemgebruik
Het huidig bodemgebruik van het plangebied stemt volledig overeen met de voorziene RUPbestemmingen:
Deelgebied A: KMO-zone, bufferzone t.o.v. woonwijk Polderstad, en deel Scheldedijk (natuurgebied)
Deelgebied B: jachthaven en groen, deels slikken en schorren en deels
RUP Bufferzone Hoboken 41
_SCREENING
waterbufferingsgebied
Beeld- en belevingswaarde
Deelgebied C: industrie en bufferzones t.o.v. woonwijk Visputten
De delen van het plangebied die ingenomen worden door industrie en KMO hebben de typisch matige tot lage beeld- en belevingswaarde van dit soort activiteiten (zie foto hiernaast). De bufferzone tussen de KMO-zone en Polderstad bestaat uit een massieve bosstrook die elke visuele invloed tussen beide functies onmogelijk maakt (zie foto Google Streetview onder). De bufferzones t.h.v. Visputten bieden minder visuele afscherming maar hebben zelf een hogere beeld- en belevingswaarde (zie foto’s Google Streetview onder). De jachthaven heeft op zich geen bijzondere beelden belevingswaarde, maar is ingekapseld in het majestueuze landschap van de Schelde met haar uiterwaarden. De hoge Scheldedijk schermt dit gebied visueel quasi volledig af van de aanpalende industrie- en woongebieden.
buffer Polderstad
J. Bosschaertlaan
Maccabilaan
RUP Bufferzone Hoboken 42
_SCREENING
Mobiliteit
De hoofdontsluiting van het (ruime) plangebied wordt gevormd door de as H. Rosherstraat – Boombekelaan – Maccabilaan – L. Bosschartlaan. Op deze as takt de Smallandlaan aan, de lokale ontsluitingsas van de KMO-zone, evenals de straten van de wijk Visputten. De ontsluiting van Polderstad (op de H. Rosherstraat) is volledig gescheiden van die van de KMO-zone. Het gebied wordt ontsloten met verschillende buslijnen. Er is een veerdienst tussen Hoboken en Kruibeke, gelegen aan het uiteinde van de L. Bosschartlaan. Het masterplan 2020 implementeert de fietsroute Hoboken-Hemiksem langs het gebied. Het fietsverkeer tussen het centrum van Hoboken en het gebied zal worden verbeterd door een fietstunnel t.h.v. de Fodderiestraat (Groen Zuid). Er zijn verschillende parkeergelegenheden, o.a. aan de jachthaven, langs de straten, in de bufferzone aan de L. Bosschartlaan, op de terreinen van verschillende bedrijven, … De verkeersgeneratie van de bedrijvigheid is beperkt tot maximaal enkele tientallen voertuigen per uur.
RUP Bufferzone Hoboken 43
_SCREENING
Leef- en woonkwaliteit
De leef- en woonkwaliteit in de woonwijken Polderstad en Visputten staat onder enige druk door de nabijheid van de industrie- en KMOactiviteiten. De negatieve impact wordt echter in belangrijke gemilderd door de aanwezigheid van bufferzones. T.h.v. Polderstad fungeert de compacte bosbuffer niet alleen als afstandsbuffer maar schermt hij ook in zekere mate geluidshinder en luchtemissies vanuit de KMO-zone af. De open buffers tussen Visputten en de industrie langs de Schelde fungeren enkel als afstandsbuffer. Tussen Visputten en de KMO-zone Smallandlaan fungeren de sportterreinen van Maccabi als afstandsbuffer. Het grootste knelpunt inzake woonkwaliteit is het bedrijf BM Titan (containeroverslag) t.h.v. de Maccabilaan. In de milieuvergunning van dit bedrijf wordt een geluidsbuffer opgelegd om de geluidshinder t.h.v. de wijk Visputten te beperken. Omwille van de eerder beschreven planologische problemen kon het bedrijf de aanleg van deze buffer tot op heden evenwel niet vergund.
Veiligheid (Seveso-activiteiten)
Binnen een straal van 2 km liggen twee hoogdrempelige sevezo inrichtingen: In zuidelijke richting: Umicor Precious Metals Refining, Adolf Greinerstraat 14, 2660 Antwerpen, 147690. Sevezo.263. In noordelijke richting: Alca Petroleum Company, D’Herbouvillekaai 100, 2020 Antwerpen, 149161. Sevezo.145.
5.5.2 Beoordeling van de effecten Effecten op gebruikswaarde Het RUP zal mogelijk maken dat de bestaande of nieuwe bedrijven in het plangebied opnieuw vergund kunnen geraken na een decennium van planologische onzekerheid. Dit is een duidelijk positief effect inzake gebruikswaarde. Ook de jachthaven krijgt door het RUP voor het eerst in zijn geheel de gepaste stedenbouwkundige bestemming. Ten opzichte van het gewestplan beperkt het RUP de uitbreiding van de woonwijken Polderstad (in ZW richting) en Visputten (in W richting), evenals die van de sportterreinen van sportclub Maccabi. Uit de vervallen BPA’s 17 en 33 blijkt evenwel duidelijk dat het nooit de bedoeling is geweest dat deze wijken en sportvelden zich buiten hun huidige contouren zouden uitstrekken. Effecten op beeld- en belevingswaarde Het RUP bestendigt de bestaande groenzones en bufferzones, en dus ook hun beeld- en belevingskwaliteit. Het RUP maakt de aanleg van een geluidsbuffer door RUP Bufferzone Hoboken 44
_SCREENING
het bedrijf MB Titan vergunbaar, die ook als visuele afscherming zal fungeren t.o.v. de woonwijk Visputten. Mobiliteit Aangezien het RUP enkel vervanging of zeer beperkte inbreiding van de bestaande bedrijfsactiviteiten mogelijk toelaat, is er geen significante wijziging van de verkeersgeneratie en –effecten van het gebied te verwachten. Het RUP heeft geen invloed op de multimodale ontsluiting van het gebied. Leef- en woonkwaliteit De planologische bestendiging van de bestaande buffers en de zeer beperkte inbreidingsmogelijkheden binnen bestaand industriegebied en KMO-zone maken dat de bestaande leef- en woonkwaliteit in de woonwijken Polderstad en Visputten minstens behouden kan blijven. Door de omzetting van de zone ten ZW van de jachthaven van industriegebied naar groenzone (voor waterbuffer) is een significante uitbreiding van de industriële activiteiten binnen het plangebied niet langer mogelijk. De reductie van het woongebied tot de bestaande woonwijken maken het onmogelijk dat woningen zouden vergund worden die vlakbij bedrijvigheid gelegen zijn, zonder (noemenswaardige) buffering, hetgeen op basis van het gewestplan in theorie wel mogelijk is. Tot slot maakt het RUP de bouwvergunning mogelijk voor de geluidsbuffer die het bedrijf BM Titan conform haar milieuvergunning moet aanleggen langs de Maccabilaan ter akoestische afscherming van de wijk Visputten. Veiligheidsrisico’s Het plan heeft geen invloed op de veiligheidsrisico’s van de twee Sevesobedrijven in de omgeving van het plangebied. Conclusie Er zijn geen significant negatieve effecten te verwachten m.b.t. de discipline mens, integendeel, het plan zal in principe een aantal duidelijk positieve effecten genereren inzake gebruikswaarde en woon- en leefkwaliteit.
RUP Bufferzone Hoboken 45
_SCREENING
6
ARGUMENTATIE WAAROM GEEN PLAN-MER OPGEMAAKT DIENT TE WORDEN
Gelet op de zeer beperkte impact van het RUP Bufferzone Hoboken op de omgeving, de afwezigheid van risico’s voor menselijke gezondheid en veiligheid en op de relevante milieuproblemen zoals beschreven in het vorige hoofdstuk, en aangezien geen grensoverschrijdende effecten verwacht kunnen worden, zijn we van mening dat geen plan-MER dient opgemaakt te worden.
6.1 Verzoek tot advies binnen 30 dagen Wij vragen U om uiterlijk binnen de 30 dagen na ontvangst van het verzoek tot raadpleging het advies over te maken door betekening of tegen ontvangstbewijs aan de initiatiefnemer.
RUP Bufferzone Hoboken 46