C OL OF ON Martin Byttebier 056 7 7 5 9 27
[email protected]
Gerrit Plovie 056 4 0 24 5 6
[email protected]
Donald Samyn 056 2 1 0 9 0 6
[email protected]
Krist Hugelier 056 72 9 7 8 1
[email protected]
Jan Algoed 056 2 1 9 0 74
[email protected]
Gilbert Lapere 056 3 5 8 4 19
[email protected]
http://www.aquatropica.be/
[email protected]
Geert Vandromme 056 7 1 8 2 07
[email protected]
Erik Vansteenkiste Langebrugstraat 4 bus 21, 8500 Kortrijk 056 3 5 0 8 4 8
[email protected]
Kees Snoeren 051 3 0 47 0 1
[email protected]
Donald Samyn Korenbloemlaan 15, 8500 Kortrijk 056 2 1 0 9 0 6
[email protected] Jan Algoed Sen. Claysstraat 5, 8500 Kortrijk 056 2 1 9 0 74
[email protected] 001- 1057147-20 "De Klokke" Boudewijn IX-laan 2, 8500 Kortrijk 056 2 1 79 9 0
[email protected] http://www.deklokkeathene.be
DECEMBER 2003
Zoetwater
Zeewater
Vijver
Terrarium
Lidgeld:
€ 20,-
Lidgeld + Aquariumwereld: € 28,Lidgeld + Het Zeeaquarium: € 35,(enkel voor verlengingen) Lidgeld + Het Zeeaquarium: € 45,(enkel voor nieuw lid vanaf2004) Lidgeld + AW + HZA: (enkel voor verlengingen)
€ 49,-
Lidgeld + AW + HZA: € 59,(enkel voor nieuw lid vanaf2004) Martin Byttebier 056 7 7 5 9 27 De uitgever is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties
- 1-
Index
AQUATROPI CA' S I NF OBL AD DE KORTRIJKSE AQUARIUM- EN TERRARIUMVERENIGING
Jaargang 1 8 - D ecember 2 003
Colofon ............................................................................................................. 1 Editoriaal .......................................................................................................... 3 Een beplant cichlidenaquarium ..................................................................... 4 Finding Nemo .................................................................................................. 7 Persbericht Marine Aquarium Council Alternatiefvoedsel voor onze vissen .......................................................... 10 Blijdorp kweekt duizenden kwalletjes voor in het Oceanium ................. 15 Lidgeld 2004 .................................................................................................. 17 Het aquarium van Hendrik de Muynck ..................................................... 19 Het zeeaquarium ... nieuw!!! ........................................................................ 26 Aquatropica's vijverbabbel ........................................................................... 28 Verslag bijeenkomst werkgroep vijvers, 7 november Uitnodiging algemene bijeenkomst, 19 december .................................... 31 Duiken met ... Agenda werkgroepen .................................................................................... 32
-2-
Jaargang 18
E DI TORI AAL Waarom zou j e nog komen?
Onze wereld is in volle verandering en aan veranderingen doen we niet graag mee. Op uw werkvloer was het een paar j aar terug anders dan het nu is. Hoe het er straks zal uitzien kan j e amper vermoeden. Meestal hinkt het sociaal weefsel van onze maatschappij een paar j aartjes achter op veranderingen in de samenleving en voelen we dat pas later. Maar nu reeds zijn vele tekenen aan de wand zichtbaar ... zijn de vroegere gezellige bijeenkomsten voltooid verleden tijd? Ik ken slechts één groep van verenigingen die nog groeit . .. en dat zijn de sportverenigingen. Alle andere hebben de laatste j aren alleen maar ledenverlies gekend. Maar dergelijke grijze voorruitzichten mogen ons niet " thuis houden ". De tv en de computer zijn nu individuele genotsartikelen geworden. Geeftoe: 24 u nadien ben j e ofwel vergeten wat je gezien hebt, ofwel gafhet geen enkele meerwaarde aan j e vrije tijd. Daartegenover staat een b ezoekje aan ons lokaal op elke laatste vrijdag van de maand, borg voor een avond waar ieder van ons zijn steentje kan bijdragen aan "Aquatropica's Vriendenkring ". Heb j e warme ofkoude vissen, een grote ofkleine plas binnen ofbuiten, j e bent bij ons altijd welkom. Breng mee wat j e graag meebrengt, leute en een sterk verhaal, algen en hun bestrijdingsmiddelen, j e ervaringen met "den nieuwen bak", j ongbroed ofzuurstofplanten, j e vrouw ofiemand anders ... wij hebben tijd voor iedereen en iemand heeft altijd wel een oplossing die j e na 24 u nog niet vergeten b ent Donald Samyn
DECEMBER 2003
-3-
EE< N BEPL ANT CI C HLI DE NAQUARI U M C. D ens. "Rosaceus Wilrijk" Niet lang g eleden h oorde ik e en a quariumliefhebber tegen e en beginner z eggen: “Cichliden h ouden ? N ee, begin daar toch n iet m ee, z ij e ten a l u w p lanten op en graven a l h et zand weg! Hou liever een beplante bak m et . .. (zijn geliefkoosde visjes). D at is n ogal wat m ooier!” Toen m ijn v erdriet over d eze opmerking v erwerkt was, besloot ik toch m aar e ens iets te s chrijven over dit o z o tere onderwerp.
Ik kan zeer goed begrijpen dat men graag een plantenbak in zijn huiskamer heeft, want er zijn weinig aquaria die mooier zijn. Ook kan ik begrijpen dat er liefhebbers zijn die graag cichliden houden, is het niet om hun interessant gedrag, dan toch voor hun bijzondere mooie kleuren. Maar ... waarom b eide niet combineren? Je moet niet altijd geloven wat men zegt! Ik herhaal het steeds weer: leer eerst uw vissen kennen uit b oeken, vraag ernaar in uw hobbyclub, plunder daar de bibliotheek, ga de vissen bekijken bij uw handelaar. vraag − lees − leer !!! We kunnen cichliden houden zoals zovele anderen. Een glazen b ak, grofzand en een kale hoop stenen, opgesmukt met wat kienhout en kokosnoten. Ja, toegegeven, sommige cichliden moeten we zo houden, ze vreten alles kaal en ploegen de bak om. Maar gelukkig, er bestaan nog andere soorten! Even een summiere opsomming. Etroplus maculatus heeft over het algemeen een vreedzaam karakter en is te houden in een beplante bak. Indien u een speciaal aquarium wil houden, mogen er natuurlijk alleen Aziatische planten in voorkomen, waaronder het j avamos niet mag ontbreken. In Zuid-Amerika leven ook soorten die met -4-
Jaargang 18
Een beplant cichlidenaquarium planten kunnen gehouden worden: bijv. Symphysodon discus , S. aequifasciata , Scalares, Cleithracara maronii (syn. Aequidens maro), (syn. ni Laetacara curviceps Aequidens curviceps ), Apistogramma , Mesonauta f es), Nandopsis tivus ( syn. Cichlasoma festivum fa (syn. ), ceta Cichlasoma f acetum Heros severus (syn. Cichlasoma severum ), Cichlasoma salvini , Crenica - en Geophagus -soorten zijn zeer geschikt. Hier en daar mag er ra -, Nannacara dan wel wat gegraven worden, doch dat valt goed mee. Geefuw vissen nu en dan een blaadje sla, mals gemaakt in heet water, dat beperkt het planten eten. Uit Afrika komen de riviervissen waaronder de geslachten Nannochromis en Pelvicachromis , ook gemakkelijk met planten te houden. Uit het Victoriameer komt het geslacht Haplochromis , die over het algemeen insecten, plankton en ander dierlijk voedsel eten. In het Tanganjikameer is er praktisch geen beplanting, dus weinig ofgeen plantenvraat. Wij zouden deze vissen kunnen houden met veel planten zoals Myriophyllum , Ca , enz. . .. Bij een streekaquarium bomba , Ludwigia wat Vallisneria en misschien wat Crypto 's. Voor de meeste van deze vissen zorgen we natuurlijk voor de nodige schuilplaatsen. In het Malawimeer komt Vallisneria en Aponogeton voor. Soms wordt er wel eens een plant losgewoeld, maar echt vernietigen gebeurt praktisch nooit. Komen hier voor: Pseudotropheus en Melanochromis . Daarentegen zijn Nimbochromis venustus (syn. Haplochromis venustus ) en Protomelas similis (syn. Haplochromis similis ) echte plantenvreters. Opgepast dus, eerst goed laten voorlichten! Er zijn mensen die een kale hoop stenen in hun aquarium mooi vinden. Nu ja, ieder zijn goesting! Maar smuk dat zelfde aquarium eens op met enkele harde planten zoals j avavaren, riet, waterranonkel, biezen, Echinodorus , Cryptocoryne 's, enz., bekijk het geheel, en geeftoe, het oogt veel mooier. Indien planten uitgeDECEMBER 2003
-5-
Een beplant cichlidenaquarium graven worden, gebruik dan p otjes, b eleg ze met grove kiezel, klem ze tussen de rotsen ofbegraafze in het zand. Zorg dat uw planten groeien, want als ze beginnen te verslijmen, worden ze graag gegeten door de vissen. Gebruik alleen planten die kunnen overleven in het water waar uw vissen zwemmen, bijv. het Tanganjikameer heeft een pH van 8,5 à 9, dus daar zeker geen planten die zuur water verlangen. Ik hoop hiermede enkele misverstanden uit de weg geruimd te hebben en wat reactie los te krijgen.
Aquatropi ca wenst al haar leden een
-6-
Jaargang 18
Vandaag i n ons boekj e, mor gen i n de fil mzaal
FI NDI NG NE MO E ur opese pr e mi er e van Fi ndi ng Ne mo wekt i nt er esse i n de ver ant woor de en duurza me zee water aquari sti ek.
Persbericht Marine Aquarium Council De M arine Aquarium Council e n a cteur Alexander Gould − d e s tem v an N emo − zetten z ich in voor h et behoud van h et koraalrif en h aar bewoners.
Na de première van Finding Nemo in de Verenigde Staten, hebben honderden kinderen getracht hun huisdieren te "bevrijden" door ze door het toilet te spoelen. De Marine Aquarium Council en "Nemo" hopen dat met de première van de film in Europa (de Nederlandse première vindt plaats op 27 november), soortgedriebands a nemoonvis of clownvisje lijke situaties zich niet zullen voordoen. “Finding Nemo is een ontroerende en meeslepende film, maar wij dringen ouders er sterk op aan om niet zomaar tot de aanschafvan tropische zeewater aquariumvissen over te gaan”, zegt Paul Holthus, voorzitter van de Marine Aquarium C ouncil. “Het is verder ook de taak van de ouders aan hun kinderen uit te leggen dat vissen niet kunnen worden "bevrijd" wanneer ze door het toilet worden gespoeld.” Tegelijk met de première van Finding Nemo, start de Marine Aquarium Council met de promotie van het eerste certificeringsysteem voor zeewateraquariumdieren. mac -gecertificeerde vissen en lagere dieren zijn gezonder en kunnen vele j aren in aquaria leven. Ze zijn gevangen, getransporteerd en verzorgd volgens de hoogste eisen met b etrekking tot dierenwelzijn en het duurzaam b eheer van de koraalriffen. DECEMBER 2003
-7-
Finding Nemo Het eerste mac -gecertificeerde bedrijf in Europa is Sierviskwekerij Waterweelde in Den Haag, een van de meest toonaangevende importeurs van Europa op het gebied van zeewateraquariumvissen. Verder zijn er gecertificeerde bedrijven in de Verenigde Staten, C anada en Engeland, naast enkele gecertificeerde vangstations en exporteurs in de Filippijnen. “Burgers' Zoo en andere dierentuinen spelen een belangrijke rol in de educatie met b etrekking tot natuurbehoud, zegt Max Janse, curator van Burgers' O cean in Arnhem. D e internationale mac -certificering is een b elangrijke stap voorwaarts naar een maatschappelijk verantwoorde en duurzame zeewateraquaristiek, waarbij de toekomst van de zo kwetsbare koraalriffen gewaarborgd blijft.” "Nemo" zelfsteunt het idee van een duurzame zeewater aquaristiek. D e negen jarige Alexander Gould, de stem van "Nemo", roept iedereen op die vissen wil houden, deze bij mac -gecertificeerde bedrijven aan te schaffen. “Het is prima om tropische vissen te houden, als j e maar weet hoe j e ze moet verzorgen”, legt Alexander Gould uit. "De mac zorgt ervoor dat de vissen op een dier vriendelijke manier zijn gevangen en draagt hiermee bij tot de bescherming van het koraalrif, omdat als het rifverdwijnt de vissen ook zullen verdwijnen." Het Verenigde Naties Environment Programme's World Conservation Monitoring Centre ( unep-wcmc ), heeft onlangs middels het door haar gepubliceerde rapport From O cean to Aquarium: The Global Trade in Marine Ornamental Species haar steun toegekend aan een duurzame zeeaquariumindustrie. Een van de belangrijkste conclusies uit het rapport stelt dat een duurzame zeeaquariumindustrie kan bijdragen aan de bescherming van de koraalriffen en daarmee tevens de aquariumindustrie ziet als een b elangrijk wapen om de armoede te b estrijden bij lokale kleinschalige vissers in derde wereld landen. Geschat wordt dat in de Filippijnen zo'n 7 0 00 vissers actiefzijn, waarvan de meeste een gezin onderhouden. Een rapport van unesco schat dat in Sri Lanka allen al zo'n 50 0 00 mensen werkzaam zijn in deze industrie. Daarnaast hebben aquariumvissen een veel hogere economische waarde dan bijvoorbeeld vissen voor consumptie. Een vis voor het aquarium kost al gauw zo'n $ 5 00,− per kilo, een vis voor consumptie komt niet veel verder dan $ 6 ,− -8-
Jaargang 18
Finding Nemo per kg. O ok koraal voor de aquaristiek kost gemiddeld zo'n $ 7,50 p er kilo, terwijl "gebrand koraal", gebruikt voor het vervaardigen van cement, niet veel meer opbrengt dan $ 0 ,06 p er kilo. "Net zo als we nu "dolfijnvriendelijke" tonijn kunnen kopen, is het nu ook mogelijk om koraalvriendelijke aquariumvissen te kopen", zegt Jean-Michel Cousteau, van de Ocean Futures Zwarte anemoonvis Society. "De mac maakt dit mogelijk middels haar certificeringstandaards. Ik roep iedereen op om samen de koraalriffen te beschermen." “De toekomst van het koraalrifis mede afhankelijk van een verantwoordelijke en duurzame aquarium industrie, stelt Miriam Winkels-Ryan, coördinator van de publieke aquaria afdeling in Sierviskwekerij Waterweelde. In ontwikkelingslanden kan de aquaristiek een ecologisch alternatiefbrengen tegen het dynamietvissen voor voedsel of de koraalverwerkende cement industrie, waarbij grote onherstelbare schade wordt toegebracht aan het koraalrifen haar bewoners. D e vangst van koraalvissen is kleinschalig en met de standaards van de Marine Aquarium Council en de bewuste hobbyist kunnen wij allen zorgdragen voor een betere b escherming van het zo kostbare koraalrif”. Noot voor de redactie: The Marine Aquarium C ouncil ( mac ) is een internationale non-profit organisatie die zetel houdt in Hawaï, en zich inzet voor de bescherming van het koraalrifen haar bewoners. Inmiddels zijn er meer dan 3 0 00 hobbyisten, importeurs, natuurbescherming organisaties en onderzoekers in meer dan 6 0 landen aangesloten bij het mac -netwerk. Voor meer informatie omtrent mac , b ezoek de website: www.aquariumcouncil.org
Het Verenigde Naties Environment Programme's World Conservation Monitoring Centre ( unep-wcmc ) rapport From Ocean to Aquarium: The Global Trade in Marine Ornamental Species en gerelateerde artikelen vindt u op: www.unep-wcmc.org/information_services/publications/oceanaquarium/index.htm
DECEMBER 2003
-9-
ALTE RNATI EF VOE DSEL VOOR ONZE VI SSE N Auteur onbekend Met dank overgenomen uit Ons Genoegen, Tilburg Om o nze v issen v an l evend v oedsel t e v oorzien h oeven w e n iet a ltijd n aar s loot e n plas te trekken. De gelukkige bezitter van een tuin(tje) vindt a ltijd wel iets dat voor onze vissen z eer welkom z al z ijn op h un dagelijks m enu.
Op rozen en vlierstruiken krioelt het zeer dikwijls van ongewenste gasten; bladluizen. Ze worden aanzien als schadelijke insecten, b ehorend tot de h omoptera , dit is een onderorde van de halfvleugeligen ofh emiptera . Bladluizen worden door praktisch alle vissen gegeten, vooral de oppervlaktevissen, zoals bijlzalmen, zijn er verzot op. D aar de bladluizen het plantensap opzuigen smaken ze er ook naar. Bladluizen, afkomstig van een rozenstruik, worden liever gegeten dan die van de vlierstruik, omdat de laatste zuurder schijnen te smaken. Natuurlijk voeren we de bladluizen niet als de struiken behandeld werden met insecticiden. Wie een moestuin bezit zal tot zijn ergernis wel eens opgemerkt hebben dat zijn kolen aangevreten worden door groene haarloze rupsen. Dat zijn de nakomelingen van het koolwitje die zich tegoed doen aan onze groenten. Van deze vlinder bestaan er zelfs twee soorten, het groot koolwitje (Pieris brassicae ) en het klein koolwitje (Pieris rapae ). Voor grotere vissen, zoals cichliden, zijn deze rupsen een uitstekend voedsel. In principe zijn alle haarloze rupsen als voedsel geschikt. Meestal treffen we deze veelvraten in kolonies van enkele (groot koolwitje) honderden aan en is het vangen helemaal geen omslachtige karwei. - 10-
Jaargang 18
Alternatiefvoedsel voor onze vissen Ook wantsen ( heteroptera ) zijn ‘schadelijke' insecten. Door het uitzuigen van de plantensappen brengen ze schade toe aan diverse gewassen. Ze zijn familie van de wantsen die we tussen onze watervlooien aantreffen. De boomwants is voorzien van een groen kleedje, de weidewants is oranjerood gekleurd, terwijl de vuurwants felrood gekleurd is met op de rug een zwart vlekkenpatroon. Ze zijn erg gesteld op elkaars gezelschap, daarom zitten ze altijd in grote kolonies bijeen. Even schudden aan het takje waarop ze zitten en we vangen ze in een glazen p otje gemakkelijk op. Iedereen kent wel de ijverige mieren. In tuin en b os treffen we de rode b osmier aan (Formica r ufa ). D eze is veel groter dan de wegmier (Lasius n iger ) en de faraomier (Monomorium pharaonis ). Alhoewel mieren vangen een nogal omslachtig karwei is, is het toch de moeite waard daar ze voor de vissen een niet te versmaden lekkernij zijn. Bij het omwoelen van een nest, waarop de mieren steevast alarm slaan, treffen we hun vuilwit gekleurde poppen aan. Met een pincet zijn deze poppen gemakkelijk en veilig tussen de rennende en sjouwende mieren weg te vangen. Wel oppassen want mieren zullen rustverstoorders niet zomaar hun gang laten gaan. Als u het 'voelt' is het te laat. Mierenpoppen zijn als voedsel geschikt voor alle vissen. De pissebed (ofgrijze keldermot, muurpissebed, kelderpissebed, kelderzeug) hoort thuis bij de geleedpotigen ( arthropoda , orde isopoda ), praktisch alle leden van deze uitgebreide familie huizen in het water, zoals de waterpissebed. D e vertegenwoordigers op het land zijn meestal te vinden op donkere, vochtige plaatsen, stenen, planken, stukken hout, enz. zijn geliefde verblijfplaatsen voor de pissebed. Met honderden zitten ze gezellig samen te hokken. Bij plotseling optillen van hun verblijfplaats blijven ze meestal rustig zitten. Met een pincet zijn ze dan gemakkelijk te vangen. D e grootste laten we rustig zitten, want met een lengte van ongeveer 16 mm zijn ze te groot voor onze vissen. Kleinere (vanaf3 à 4 mm), zijn een lekkernij. D e volgende dag kunnen we nog eens terug gaan naar onze vindplaats, de vluchters zijn dan teruggekeerd. DECEMBER 2003
- 1 1-
Alternatiefvoedsel voor onze vissen In het aquarium zinken de pissebedden, als ze er de kans voor krijgen, naar de bodem en ze blijven onder water nog geruime tijd in leven. Mooi om te zien is hoe de vissen aangetrokken worden door de wriemelende pootjes van de pissebedden, met de b ekende gevolgen. Regenwormen (Lumbricus ) behoren ook tot de geleedpotigen. In de natuur zijn zij onmisbaar, daar ze de zuurstofhuishouding in de bodem verzorgen. Een regenworm bestaat uit segmenten waarop stijve b orsteltjes staan, deze zijn met een vergrootglas zeer goed waar te nemen. Deze borstels gebruikt de regenworm, samen met zijn spitse snuit, om zich te kunnen voortbewegen in de grond. Het eigenaardige is dat er rode en bleke regenwormen worden aangetroffen. De rode variëteit verplaatst zich verticaal in de grond. Ze trekken bladdeeltjes in de grond om deze in een paar dagen op te eten. D e bleke exemplaren kruipen kriskras door de aarde en worden ook aan de oppervlakte waargenomen. Ze leven van humus die in de grond aanwezig is. De grootste vijand van de regenwormen is de mol, maar egels, kippen en vogels lusten ook wel eens een lekker wormpje. Om regenwormen te vangen moeten we weten dat ze zich ophouden op alle plaatsen waar het vochtig is, niet zelden treffen we ze aan op dezelfde plaatsen als pissebedden. Onder een goede weide of gazon zitten honderden regenwormen. We kunnen ze vangen door een spade in de grond te steken. D oor ritmisch op de steel te kloppen brengen we de grond aan het trillen wat door de regenwormen niet op prijs wordt gesteld. De regenwormen vluchten dan de grond uit, waarschijnlijk omdat ze denken dat hun aartsvijand, de mol, in aantocht is. De gevangen regenwormen bewaren we een dag ofwat op een donker, koel en vochtig plekje. Licht (vooral uv -stralen) en droogte doden de regenwormen in zeer korte tijd. Gedurende (mol) die dag zullen de regenwormen hun darmkanaal ontlasten zodat ze proper genoeg zijn om als voeder te dienen. De wormen kunnen zo gevoerd worden aan grotere vissen, in stukjes gesneden is het een lekkernij voor kleine vissen. Regenwormen, gevangen in de buurt van mesthopen en dergelijke, moeten we als verdacht voedsel beschouwen. - 12-
Jaargang 18
Alternatiefvoedsel voor onze vissen Vliegen zijn ook een lekkernij voor vissen. In huis treffen we de gewone huisvlieg (Musca domestica ) aan. Een beschrijving van deze plaaggeest is niet nodig want zoals de mens over de wereld verspreid is, zo is de vlieg overal vertegenwoordigd. Hoewel de vliegen opruimers zijn, worden ze toch als schadelijke insecten beschouwd. De vlieg is overdrager van de meest afschuwelijke, besmettelijke ziekten, zoals lepra, tyfus en p est. Het opsommen van de familieleden van Gewone huisvlieg de huisvlieg is onbegonnen werk, want er bestaan honderden soorten vliegen in diverse groottes en kleuren. Vliegen die we neer gemept hebben met een gevouwen krant ofmet een efficiënt werktuig, de vliegenmepper, kunnen zo aan de vissen gevoerd worden. Zelfs de toch niet zo grote keizertetra kan een ganse vlieg wel aan. Geen vis die dit lekkere hapje zal versmaden. Ook vliegmaden zijn een prima afwisseling op het menu van onze vissen. Voor de grotere cichliden kunnen we deze zelfs kopen in de winkel waar de sportvisser ze aanschaft. Dit zijn dan meestal maden van de grauwe vleesvlieg (Sarcophaga carnaria ) ook wel lollen ofdollen genoemd. Door het doosje, dat voorzien is van luchtgaatjes, in de koelkast offrisse kelder te plaatsen, wordt het levensritme sterk afgeremd. We kunnen van een portie gemakkelijk een week voederen. Voor kleinere vissen kunnen we de maden gemakkelijk zelf kweken daar de gekochte maden meestal serieuze afmetingen ( ong. 12 mm) hebben. We leggen een b al gehakt op een b eschutte plaats waar geen vogels ofkatten bij kunnen komen, de volle zon dienen we te vermijden daar de Grauwe vleesvlieg vliegen droge plaatsen als ongeschikt beschouwen om hun eitjes te deponeren. Na ca. 3 dagen, afhankelijk van de buitentemperatuur, komen de larven al uit hun eitjes om zich te goed te doen aan het vlees. De larven vangen we van het vlees door ze erafte schudden en direct aan de vissen voeren. Een ware lekkernij, voor de vissen tenminste. Dansmuggen (onderorde: nematocera , familie: chironomidae ) treffen we ‘s avonds in grote wolken aan onder b omen, langs struiken, enz. We vangen ze met een fijnmazig net, het net moet zo diep mogelijk zijn, zodat we het dicht kunnen houden en de gevangen exemplaren niet kunnen ontsnappen. Als we een wolk muggen ontdekt hebben zwiepen we er eens flink met het net door, DECEMBER 2003
- 13-
Alternatiefvoedsel voor onze vissen honderden muggen kunnen we zo vangen. Het dichtgeknepen net houden we onder een flinke straal koud water, de koude versuft de muggen en het water vermijdt dat ze direct weer kunnen vliegen. De vissen zullen de muggen gretig van het wateroppervlak wegpikken. D ansmuggen steken (gelukkig) niet. Spinnen en vooral de kleinere, zijn ook als voedsel geschikt. D e spin is geen insect zoals velen denken. D e lichaamsbouw der spinnen (stam: arthropoda , klasse: arachnida ) is zeer verschillend ten overstaan van insecten (stam arthropoda , klasse: insecta ), zodat ze in een aparte groep werden onderverdeeld. Het duidelijks verschil is het aantal poten: insecten hebben zes poten, terwijl de spinnen op acht p oten door het leven gaan. Spinnen zijn nuttige diertjes, ze leven van insecten, gebruik ze dus niet als visvoeder. Wandelt er eentje door de huiskamer, tot schrik en ergernis van de huisgenoten, pak hem op (als j e durft) en laat hem los in de vrije natuur. En schrik niet, onze inheemse spinnen kunnen niet door onze hand bijten. Tot zover een overzicht van alternatieve voedseldieren. En waarom moeten we meer met insecten voeren? D e meeste vissen hebben in de vrije natuur ook insecten op hun dagelijks menu staan, immers volgens onderzoekingen ter plaatse, waar vissen leven, blijken er zeer weinig voedseldieren aanwezig te zijn. Naschrift Redactie MRC De meeste voedseldieren, zeker de maden en rupsen, die in het b ovenstaande aan bod komen zijn zeer eiwitrijk, het is dus wel zaak dat we hiermede zeer matig dienen te voeren. Gedacht wordt aan eenmaal p er week een portie van deze voedseldieren. D agelijks deze voedseldieren aan de vissen verstrekken zal uiteindelijk toch tot vervetting leiden. De waterwantsen die we met de watervlooien mee scheppen worden niet gegeten door de vissen, dit zal ook het geval zijn met de wantsen uit dit verhaal, waar nog bijkomt dat wantsen een zeer hard p antser hebben, dat moeilijk door de vissen te verteren is. Overigens zijn insecten een zeer welkome afwisseling van de hapklare brokken uit het p otje en voor de kwekers is een insectenmenu een goede voorbereiding om tot eiproductie en eiafzetting van de vissen te komen.
- 14-
Jaargang 18
LI DGEL D 2004 Het lidgeld bij Aquatropica blijft volgend j aar ongewijzigd en bedraagt 20 euro. Hiervoor kan j e deelnemen aan ALLE activiteiten van de club, krijg j e korting bij speciale activiteiten ingericht door Aquatropica (etentje, uitstappen ...) voor u en uw partner en ontvang j e 1 1 keer ons informatiefmaandblad. Wie zich abonneert op Aquariumwereld en/of Het Zeeaquarium, krijgt eveneens, zoals in het verleden, een serieuze korting. 1.Waarom deze korting? Omdat wij van mening zijn dat elke liefhebber zich op de hoogte moet houden van alles wat met de liefhebberij te maken heeft. Een passend tijdschrift betekent op termijn een meerwaarde aan kennis en informatie. 7
Omdat Aquatropica aangesloten is bij de bbat (Belgische Bond voor Aquarium- en Terrariumkunde) en de nbbz (Nederlands-Belgische B ond voor Zeeaquariumverenigingen).
7
Verder: Wie ontvangt is tevens lid van de . Zo kan j e zich dan o .a. aan gunstige voorwaarden op andere buitenlandse tijdschriften abonneren.
7
Wie het zee-aquarium ontvangt, is lid van de nbbz . Opgelet: wie dit jaar (in 2003) een abonnement had op het zee-aquarium , b etaalt voor 2 004 € 10,00 minder!!! zie 2 . Het waarom van deze − € 10,00 maakt D onald duidelijk in een bijgaande tekst, zie blz. 26 7
Niets dan voordelen dus!
DECEMBER 2003
- 15-
2.Hoeveel bedraagt mijn lidgeld? Je wil lid worden en aquariumwereld ontvangen: dan betaal j e: 20 + 15 – 7 (korting) = 28 euro
7
Je wil lid worden en het zeeaquarium ontvangen: dan b etaal j e: 20 + 31,80 – 6,80 (korting) = 45 euro Ontvang j e hza in 2003, dan b etaal j e 35 euro!!!
7
Je wil lid worden en beide tijdschriften ontvangen: dan b etaal j e: 20 + 15 + 31,80 – 7,80 (korting) = 59 euro Ontvang j e hza in 2003, dan b etaal j e 49 euro!!!!
7
Alle inlichtingen over lidgeld en/of abonnementen worden u graag verstrekt door uw werkgroepcoördinator, secretaris ofuw penningmeester. 3.Wanneer en hoe betalen? Betaal zoveel mogelijk per overschrijving (zie bijgaand formulier). Het is voor ons en voor u de veiligste en gemakkelijkste manier. U kan echter ook b etalen aan uw coördinator. Betaal uiterlijk op 20 december, zeker wanneer j e een ofander tijdschrift wenst, dan heb j e geen enkele onderbreking in j e abonnement(en). Vermeld bij je betaling ook welke je specialiteit is (zee, zoet, vijver ofterrarium), indien je ons dit nog niet eerder gemeld hebt. 4.Gratis lid worden in '2004? Dat kan! Wie zijn/haar lidgeld betaalt voor 20 december, aanwezig is op onze nieuwjaarsreceptie op 30 j anuari en uitgeloot wordt door onze voorzitter, krijgt 20 euro lidgeld in klinkende munt terugbetaald.
Uw penningmeester Jan Algoed
- 16-
Jaargang 18
BLI J DORP K WEE KT DUI ZE NDE N K WALLETJES VOOR I N HET OCE ANI U M Persbericht Diergaarde Blijdorp Het is n iet omdat de clubreis n aar Blijdorp wegens onvoldoende belangstelling uitgesteld w erd, d at d e r edactie B lijdorp a ls a quaristische t rekpleister v ergeten i s. Nee!! H et Oceanium i s e n b lijft h et m eest a antrekkelijke o penbaar z eeaquarium in E uropa! E en p ersbericht laat je g enieten van toekomst, informatie en kennis!
Donald blijdorp kweekt duizenden kwalletjes voor in het oceanium
Sinds kort kunnen de b ezoekers van Blijdorp kennis maken met een diersoort die nog niet voor de schermen te zien was: blauwe oorkwallen. Het zijn dezelfde kwallen als die j e op het strand, aangespoeld met de Oostenwind, ziet liggen. De kwallen bevinden zich in het Noordzee-deel van het Oceanium. Oplichtend in blauwachtig licht bewegen honderden kwallen en kwalletjes zich in de waterstroom. Die stroom wordt gevormd door de ronde vorm van de diverse aquaria die zich langs de wand en zelfs in het plafond b evinden. Op deze wijze krijg j e als b ezoeker een goed sfeerbeeld van hoe deze dieren zich in de continue stroming door de wereldzeeën laten meevoeren. Het laboratorium in het Oceanium kweekt de oorkwallen in grote aantallen. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de opgedane kennis b etreffende de voortplantingscyclus in de vrije natuur. In zee snoeren duizenden kleine kwalletjes zich in het voorjaar afvan poliepenkolonies die zich op de zeebodem b evinden, zoals bijvoorbeeld in de O osterschelde. Het zijn dan eigenlijk nog heel kleine, stervormige voorstadia van de kwal, zogenaamde ephyra -larven. Na ca. 5 weken zijn het kleine kwalletjes ter grootte van een knikker geworden. In de volgende maanden groeien ze verder uit tot zo'n 25 tot 30 cm. Aan het eind van de zomer vindt de eiafzetDECEMBER 2003
- 17-
Blijdorp kweekt duizenden kwallen ... ting en b evruchting plaats. Die eitjes groeien uit tot larfjes die zich weer als poliep op de zeebodem vasthechten. O ok die poliepen kunnen zich overigens ongeslachtelijk op de b odem vermenigvuldigen. Kwallen “eten dus eigenlijk van twee walletjes” als het om voortplanting gaat. D e volwassen dieren sterven als in de herfst en winter het water kouder en voedselarmer wordt. In het lab van het Oceanium wordt in de aquaria met poliepen het voorjaar kunstmatig nagebootst door de temperatuur, het licht en het voedselaanbod te vergroten De ephyra -larven komen vrij en worden ondergebracht in bolvormige flessen waar ze verder worden gevoerd met plankton, dat overigens ook in hetzelfde lab als voedseldiertje doorlopend gekweekt wordt. Zo groeien er langzamerhand duizenden kwalletjes voor de aquaria voor de schermen; wat overblijft wordt opgegeten door vissen, sepia's en anemonen, net als in de natuur. In de aquaria voor de schermen, ziet de bezoeker de kwallen in de diverse stadia van ontwikkeling, van klein naar groot.
HET L AC HHOE KJE Brieven aan de Vlaamse Dienst voor Huisvesting - het betere schrijfwerk. Hier volgt een bloemlezing van verschrijvingen, gehaald uit brieven, verstuurd n aar de dienst h uisvesting van een Vlaamse s tad (echt g ebeurd).
Ik heb een lekhaasje op zolder die naar b eneden is gekomen. D e hond blaft de hele avond en met de kat is het hetzelfde geval.
!
Ik b en verstoten van de wc. D enkt U eens in, Burgemeester, U en Uw hele gezin, schijtend op een emmer, met een eerbiedige verontschuldiging richt ik mij hiervoor tot Uw edelachtbaarheid.
!
Weleerwaarde Burgemeester (...) hiermede kom ik U een aanzoek doen om Uw welwillende goedheid. Mijn woning wordt te klein want ik krijg ieder j aar een kind bij. D aar moet U iets aan doen, want ik b en niet bij machte.
!
- 18-
Jaargang 18
HET AQUARI U M VAN HE NDRI K DE MUYNCK Hendrik de Muynck, Aquatropica Kortrijk Opstart Steeds ben ik geïnteresseerd geweest in biologische processen. Aanvankelijk was ik in een (zoetwater) club uit de regio midden West-Vlaanderen, waar ik een p assie leerde ontwikkelen voor de hobby. Mijn eerste zoetwaterbakje ( 1 m 60 op 50 op 50) werd door de toenmalige voorzitter van die club in elkaar gestoken en op een metalen onderstel bij mij thuis geïnstalleerd. Dit was b egin de j aren '80. Na een achttal j aren wilde ik me wagen in de zoute wateren. Men verwees me naar “Aquatropica” te Kortrijk, die bekend stond voor zijn specialisatie zeewater. We zijn anno ‘92. Daar waren toen een vijftiental mensen vrij actiefmet zeewater bezig. De “kern” ervan, Donald Samyn, Jan Algoed, Eric Algoet, Kees Snoeren en Leo Silvrants hebben me vrij vlug met raad en daad bijgestaan en veel nuttige instructies gegeven. Later kwam daar nog D aan D elbare, mariene bioloog en duiker, bij. Ik woonde elke vergadering bij en nam deel aan de interessante “bakbezoeken” bij andere clubleden. Elk j aar deden we een zoobezoek (achter de coulissen). In '93 installeerde ik mijn eerste zeebakje ( 1 10 cm op 40 op 60), niet direct de ideale afmeting), in mijn kelder: daar kon ik volop experimenteren en smossen. Ondertussen las ik veel en leerde veel bij op technisch gebied. Op die manier deed ik jarenlang ervaring op vooraleer het eens in 't groot te beginnen. Mijn huidige bak heeft als afmetingen: 255 cm breedte op 85 cm diepte op 60 cm waterhoogte. Deze werd ter plaatse deskundig ineengestoken door Donald Samyn en Kees Snoeren (glasdikte 1,5 cm). Dit was een hele karwei die goed was voorbereid. D e b ak staat op 1 10 cm DECEMBER 2003
- 19-
Het aquarium van Hendrik de Muynck hoogte op voorafgemetste muren. Onderin b evindt zich opbergruimte en de elektrische installatie. Er is geen afzonderlijk filtercompartiment voorzien, alles b evindt zich in de b ak, ook de afschuimers en alle pompen, kalkreactor en zwavelfilter. Wat vindt mijn gezin ervan? Slechts de j ongste zoon interesseert zich echt voor de zaak. Mijn echtgenote en de twee andere kinderen vinden het maar goed dat ik me kan uitleven in de hobby, maar staan er (jammer genoeg) eerder onverschillig tegenover. Van waar komt het oorspronkelijke zeewater? Bij de opstart van mijn huidige b ak had ik nog mijn b akje in de kelder wat goed was voor ongeveer 1/4 van de benodigde waterhoeveelheid. De rest werd vers aangemaakt ( 1/2 Instant Ocean, 1/2 ReefCrystals). Techniek van het houderij systeem Het is essentieel een variante van het B erlijnse systeem. Er is, zoals hierboven aangehaald, geen filter onder ofnaast de bak aanwezig. Alles bevindt zich in de b ak. In de twee hoeken achteraan staat een afschuimer van het type Tunze 230, die volgens de fabrikant goed is voor zeshonderd à duizend liter elk. In één van de hoeken bevindt zich een zelfgebouwde kalkreactor, inhoud vier liter. Druppelsnelheid kalkreactor: drie druppels per seconde. Het kooldioxide loopt met een snelheid van één gasbel per seconde door de reactor. D e kalkreactor werkt zonder zelfregulerende pH-meting. D e druppelsnelheid mag ongewijzigd blijven, gezien de grote hoeveelheid rifbouwende koralen in de bak. Indirect ziet men ook aan de groei van de kalkalgen hoe het met de KH in de bak gesteld is. Aan weerszijden b evindt zich telkens een circulatiepomp Eheim 1060 ( 1 2 00 l/h) die b eiden op volle kracht draaien, aangezien er geen hoogteverlies is ( de pompen draaien binnen het systeem). In elke hoek nog telkens één Aquaclear 800 pomp, achteraan in het midden twee Tunze type 3 0 00 Turbellepompen, elk 3 0 00 l/h. D aarenboven werd de recent geïnstalleerde zwavelfilter voorzien van een Eheimpomp. Samen geeft dit: 10 4 00 liter circulatie per uur (inhoud bak: ongeveer 1 0 00 l). 1 2 00 x 2 = 2 4 00 1 0 00 x 2 = 2 0 00 3 0 00 x 2 = 6 0 00 De p ompen van de filters (zwavelfilter, eiwitafschuimer, . ..) dragen niet toe tot de watercirculatie en worden dus niet meegerekend.
-20-
Jaargang 18
Het aquarium van Hendrik de Muynck
Verlichting Er branden drie HQI-lampen 150 W (merk Osram type ), dit gedurende zes uur per dag. D aarnaast twee Philips 03 actinic 3 6 W, gedurende 12 uur; verder tweemaal Osram type 67 (58 W), gedurende 14 uur; tweemaal Philips 86 (58 W) en één Lumilux plus eco daylight. Laatste drie lampen branden 1 1 uur p er dag. D e blauwe lampen gaan het eerst aan en gaan het laatst uit. De fluorescentielampen worden per paar door een afzonderlijke tijdsschakelaar voorzien en gaan progressiefaan en worden degressiefweer uitgeschakeld. Wanneer alle lampen branden, heb ik een verbruik van 800 Watt per uur. Theoretisch is dit 200 Watt te weinig, doch de belichting is niet overal even intens. De HQI-lampen alsook de blauwe O sramlampen zijn gemonteerd in een armatuur die 35 cm b oven het wateroppervlak hangt. D e HQI-lampen hebben een onderlinge afstand van 50 cm. De lichtverdeling is vrij egaal en homogeen over de middelste tweederde van de b ak. Aan de zijkanten is er over een breedte van 40 cm b eduidend minder lichtinval, doch zachte koralen en rode kalkwieren gedijen er bevredigend. Ook de vissen blijken dit duidelijk te appreciëren. Wisseling l ampen: D e TL-lampen worden om de acht maand vernieuwd, weliswaar niet allen tegelijk! Met de HQI-lampen kan het tot twee jaar duren vooraleer van lamp wordt gewisseld (branden ook minder uren per dag). Ritme: de HQI-lichten branden niet tijdens de maanden j uni, j uli en augustus. Het aantal uren wordt progressiefingekort wanneer de zomer er aankomt, en progressiefopnieuw verlengd bij het aanbreken van de herfst: dit om de opwarming van het water gedurende de zomermaanden binnen de perken te houden. Waterkwaliteit: pH : 's ochtends 7.9, s' avonds 8.2 KH : 8,8 Ca : 430 mg/ liter I : 0 ,06 mg/l 4 PO : 0 NO 3 : 60 mg/ liter!! Densiteit : 1022 DECEMBER 2003
Geelstaartdoktersvis
-21-
Het aquarium van Hendrik de Muynck Temperatuur : 26 ˚ C Momenteel gebruik ik Salifert reagentia. Er is geen continue pH-meting. Toevoegingen: Lugol 5 % ( alcohol oplossing van Iodium): 2 druppels om de 2 dagen. Strontiumchloride (50 gr op 500 ml aqua: 25 druppels elke dag) Zes maand geleden staakte ik de systematische toevoeging met kalkwasser ( als aanvulling voor het verdampingswater). Het bleek dat de KH eerder daalde dan steeg na handmatige toevoeging van het aangemaakte kalkwater (door neerslag van calcium). Dit klopt met de beschrijving in het b oek van J . Sprung (vol. 1 pag. 247). Tweewekelijks voeg ik een theelepel opgeloste bakkersgist (korrelgist Brocades in wat zeewater opgelost) 's avonds aan de bak toe, om vit B deficiëntie te voorkomen. Vroeger voegde ik systematisch Marinvit oplossing toe; het laatste jaar niet meer: er staat nooit gespecificeerd waaruit het toegevoegde product is samengesteld. Ik heb tot nu toe slechts éénmaal op actieve kool gefilterd (gedurende 4 8 uur, via een afzonderlijke filterpomp): ik had de indruk dat de intense kleur van Acropora's verbleekte. Verder zag ik daar geen enkel voordeel van. Bijzonderheden: De zandbodem is op sommige plaatsen een viertal centimeter dik ( ik heb lipvissen); meestal doorgaans slechts één à twee cm . Er werd de laatste twee j aar geen vers levend steen ingebracht, misschien ware het inderdaad beter eens te wisselen en nieuw levend steen in te brengen, teneinde de biodiversiteit te bewaren. Inhoud van het aquarium: Er steekt grosso modo 2 50 kg levend steen in de bak. Het meeste levend steen is reeds tien j aar oud. D e helft werd van andere aquarianen afgekocht. Het levend steen is los gestapeld op glazen tafeltjes, zodat ze in de tijd en in de ruimte nog verplaatsbaar blijven. Geen enkel element is vastgebonden ofverankerd aan de bak ofde bodem. O ok de stenen zelfblijven individueel los van elkaar. Vissen: 1 Zebrasoma x anthurum 2 Zebrasoma flavescens 2 Picassodoktersvis Paracanthurus h epatus
-22-
Jaargang 18
Het aquarium van Hendrik de Muynck 1 Amphiprion p ercula 1 Chelmon rostratus 1 Ecsenius p ictus 6 Chromis viridis 1 Pseudochromis fridmani Pseudocheilinus h exataenia 1 De voedering gebeurt één à tweemaal daags, zeer gevarieerd. D aaraan hecht ik buitengewoon veel belang. Om de 14 dagen is er een "regimedag". Gezien de aanwezigheid van vijf doktersvissen, wordt er veel groenvoer gevoerd: spinazie, sla, en (gekookte) broccoli. Verder geefik Artemia , Mysis , inktvis, mosselvlees, soms een oester, Cyclops , Daphnia , rode, witte en zwarte muggenlarven. Zelfbereide vispaté: mengeling van fijngemalen koolvis, spinazie, gekookte wortelen, stukgewreven garnaal, daaraan wordt vitaminesupplement toegevoegd en met gelatine bewerkt en ingevroren. Na ontdooiing breng ik een stukje "paté van de chef" in via een met gaatjes geperforeerd buisje (lengte 12 cm). Dit om te zorgen dat ook trage eters zoals de Chelmon aan hun trekken komen. Elke week geefik ook ontvroren viskuit. D aar zijn zowel vissen als lagere dieren verzot op. Stukgesneden aardwormen staan afen toe ook op het menu. Ieder kwartaal geefik stukjes hardgekookte eierdooier en rauwe kippenlever. Lagere dierenbestand: Ik kwam tot mijn keuze voornamelijk door lectuur en talrijke b akbezoeken bij andere leden van de Aquatropica. Eénderde van het huidige bestand lagere dieren werd aangekocht in de handel, de rest kweekte ik naderhand zelfdoor aftoppen, afbreken ofkreeg ik van andere clubleden. Ik voer mijn lagere dieren niet speciaal. Bepaalde schijfanemoontjes (genre Discosoma ) groeien naar mijn gevoel ondermaats, andere soorten (bijv. Ricordea ) groeien dan weer goed. Alles florida heeft volgens mij meer te maken met de in het water aanwezige netelstoffen van andere dieren. Bij mij bestaat de huidige b ezetting voor de helft uit steenDECEMBER 2003
-23-
Het aquarium van Hendrik de Muynck koralen, voor de andere helft uit lederkoralen. Ik verwacht ook niet dat elk dier het evengoed doet in mijn b ak: in de natuur ziet men dikwijls ook dat de ene soort overweegt ten koste van de andere. Seriatopora hystrix, P ocillopora damicornis, M ontipora, H ydnophora, A cropora formosa, Acropora selago, Psammocora contigua, Euphyllia divisa, Pseud oplexaura (gorgoon), Sinularia brassica, Sinularia dura, Sarcophyton tenuispiculatum, Sarcophyton glaucum, Sarcophyton ehrenbergi, Lemnalia, A nthelia, Pachyclavularia, Capnella imbricata, Cladiella, Protopalythoa, Parazoanthus, Zoanthus, D iscosoma, R icordea . Rode kalkalgen: Jania, M esophyllum .
Onderhoud en nazorg: Ik maak vers zeewater met zelf aangemaakt osmosewater. Ik bezit een klein osmoseapparaat (uit de aquariumhandel). Per week verbruik ik ongeveer 60 liter osmosewater. De geleidbaarheid van het aangemaakte osmosewater wordt regelmatig gemeten met een geleidbaarheidsmeter. Momenteel b edraagt de geleidbaarheid 20m S (microsiemens). Vanaf40m S wordt ofwel de voorfilter van mijn osmoseapparaat vervangen, ofwel én het membraan én de vuilfilter. Om de zes maand ververs ik de actieve kool in één van de voorfilters. Het membraan heeft bij mij een gemiddelde levensduur van twee j aar. Waterverversing: gemiddeld 80 liter per maand. De b ak wordt m .a.w. j aarlijks éénmaal ververst.
Recent installeerde ik een zwavelfilter (inhoud: 5 liter zwavel). Bedoeling is dermate te denitrificeren, dat de te verversen waterhoeveelheid stilaan kan verminderen, niettegenstaande de continue waterbelasting. Ik zorg wel dat mijn afschuimers steeds maximaal afgesteld blijven, en reinig de opvangbeker driemaal p er week. Er wordt wekelijks ongeveer 400 ml afgeschuimd (donkerbruin). Verdamping: dagelijks ongeveer 4 liter. Vroeger b edroeg de hoeveelheid verdampt water dagelijks tien liter, tot ik het aquarium heb afgedekt met zes dekglazen ( dikte: 4 mm). Het wateroppervlak bedraagt 2 ,1 m 2, ' s winters had ik teveel condenswater en ' s zomers hadden we een onaangenaam “ saunagevoel” binnenshuis. Het (grotendeels) afdekken van -24-
Jaargang 18
Het aquarium van Hendrik de Muynck mijn aquarium is een van de beste verbeteringen die ik eraan heb gebracht. Mijn afdekruiten maak ik éénmaal per week schoon. Het is een fabeltje dat het afdekken schade zou veroorzaken aan lagere dieren: men moet temperatuur en voldoende waterbeweging in de gaten houden. De afmetingen van de bak spelen uiteraard ook een rol: het relatieve voordeel is groter bij grotere bakken. Als voordeel heeft het verder dat de TL-lampen veilig op de dekglazen kunnen liggen en dat vissen niet meer uit de bak springen. Een nadeel is wel dat men niet om het even welk moment in de b ak kan voor een kleinigheid. De bakbewoners schijnen te appreciëren dat ze op die manier met rust worden gelaten. Op warme dagen worden de afdekruiten lichtjes opgetild, en wordt er langs de zijkant een ventilator geplaatst, zodat er voor voldoende luchtcirculatie kan worden gezorgd tussen afdekruiten en het wateroppervlak. Een logboek heb ik tot verleden jaar bijgehouden. Ik noteerde er werkelijk alles in: aangekochte dieren, waterverversing, verdamping, waterparameters zoals densiteit, temperatuur, pH, KH, nitraat, fosfaat, toevoeging j odium, SrCl 2, soort voeding, luchtdruk (beïnvloedt de afschuiming), hoeveelheid afschuimsel, vochtigheidgehalte in de kamer etc. . .. tot ik tot de Gele doktersvis vaststelling kwam dat ik mijn vroegere nota's slechts weinig consulteerde. Een aquarium is m.i. dan ook een “perpetuum mobile”, dat continu op gepaste manier dient te worden bijgestuurd. In die zin zijn er steeds minstens twee ofmeer p arameters die gewijzigd worden en kan men moeilijk veel vergelijken met toestanden ofsituaties van vroeger. Ondertussen wijzigde de bezetting, dieren werden verplaatst, verlichting werd misschien gewijzigd, het circulatiepatroon veranderde eventueel. Dit alles heeft zijn invloed. Van b elang is regelmatig te blijven meten, de dieren dagelijks gade te slaan en er rekening mee te houden dat een groter aquarium een zeker “traagheidseffect” heeft: indien men iets wijzigt, ziet men daarvan de gevolgen dikwijls pas veel later. Geraadpleegde literatuur: Als b asiswerken consulteeer ik dikwijls de boeken van Fossa & Nilsen; verder DECEMBER 2003
-25-
HET ZEE AQUARI U M... NI E U W!!! Wie koos voor een abonnement op het z ee-aquarium in 2003 heeft lang moeten wachten op zijn nummers en heeft nu nog altijd maar nr. 6 ontvangen, ofvijfnummers van een te verwachten serie van tien nummers per j aar!! Als medewerker aan die redactie word ik b oos om deze gang van zaken. We kunnen bladzijden en lange e-mails schrijven over de problemen bij de redactie, sakkeren op de redacteurs, op de drukker, op de postvertragingen, op de slechte communicatie, op kopiegebrek zeg maar tijdsgebrek van iedereen, op het internet als “de grote boosdoener”, ofop de concurrentie van Duitse aquariumbladen en ga zo maar door. Een gedeelte van mijn grijze haren zal hierdoor niet “herkleuren”. Nog net op het j uiste ogenblik zijn er een p aar beslissingen gevallen en dat heeft geleid tot de geboorte van: Het Zeeaquarium
Aan de doopvont staan de peter en de meter Jan Harbers, voorzitter van de nbbz en Hans Schuurmans, de nieuwe hoofdredacteur. Uw eisen als lezer zijn bekend, onze plannen zijn groots het kind is nieuw, modern van vorm en moet vlot leesbaar zijn voor de aankomende generatie zeeaquarianen. Het klinkt als muziek in de oren van veel bestuursleden van nbbz-verenigingen, die zo stilaan het vertrouwen verloren in hun B ondsblad. Er ligt naast mij reeds een “modelvoorbeeld” op tafel, een kleurrijk fris blinkend blad, in A4-formaat, vierkleurendruk met moderne lay-out!
-26-
Jaargang 18
Het Zeeaquarium ... nieuw
Er zijn goede afspraken gemaakt: In j anuari 2 004 komt “Het zeeaquarium” nieuw in uw bus! (let op de juiste schrijfwijze zonder liggend streepje a.u.b.). Er komen zes nummers uit in 2 004 van elk 3 2 p agina's. Zowel de beginners als de meest ervaren liefhebbers zullen aan bod komen. Er wordt vertaalwerk gebracht, techniek, chemie, eigen ervaringen, randactiviteiten in de kalender, samenwerking met het forum www.zeewaterforum.net, enz. D e redactie speurt op internet bijna dagelijks naar bruikbare informatie voor alle Nederlandstalige lezers! Wat nu met de overgang???? Extra : Een leuke overstap is voorzien! Wegens het niet meer verschijnen van de laatste drie nummers dit j aar ( 10, 1 1 en 12) is er een korting enkel voor de doorlopende abonnementen. Was j e reeds abonnee oflid bij a quatropica voor de j aargang 2 003? Dan b etaal j e € 10,00 minder voor de nieuwe j aargang 2004. Wat zal er nog dit j aar in uw bus vallen? De nummers 7-8 en 9 van het zee-aquarium
De vernieuwde redactieploeg zal er alles aan doen om in 2004 met een nieuw tijdschrift uw vertrouwen te herwinnen. We wensen het behoud van het enige Nederlandstalige blad voor zeeaquarianen want daarop heb j e recht, als liefhebber van deze mooie hobby! Donald Samyn Mederedacteur hza
DECEMBER 2003
-27-
AQUATROPI CA' S VI J VE RBABBEL: NABESC HOU WI NGE N E N TOE KOMSTPL ANNE N Versl ag ver gaderi ng wer kgr oep vij vers, 7 nove mber
Rik Valcke Om 20 u 10 verwelkomde Gilbert de vijftien aanwezigen en opende hij de laatste vergadering van dit j aar. Allereerst begon hij met de agenda voor volgend j aar voor te stellen. Het b elooft alweer een b oeiend j aar te worden. 20 februari: “Koi in het algemeen - deel twee”. Hans van 't Viske komt zijn voordracht van februari 2003 verder zetten. 23 april:
Guido Lurquin - “Vijvers, keuring, tips, waar op letten“. Dit wordt zeker een heel interessante lezing voor iedereen die nog een vijver gaat aanlegen ofwat aan een vijver wil veranderen. Iedereen mag ook niet-leden uitnodigen!
2 j uli:
Vijvervoorstelling van een tweetal leden. De gekende formule waarbij twee leden hun vijver zullen bespreken aan de hand van dia's offoto's, vanafde aanleg tot hoe hij er nu bijligt.
17 september: Vijverbabbel. 26 november: De vijverplanten: de eisen die ze stellen. We weten allemaal dat bepaalde vijverplanten niet te houden zijn. Aan de hand van dia's gaan we soorten planten bespreken, hoe het zou komen dat ze het bij de een het wel doen en bij de ander niet.
Verder nog: In j uni − vijverbezoek en uitstap naar Geert Verhoeyen, de professionele plantenkweker. 27 j uni: openvijverweekend BBAT.
-28-
Jaargang 18
Aquatropica's vijverbabbel Nu volgt er een b eknopte b eschrijving van de punten die deze avond aan bod kwamen: Gilbert demonstreert een systeem die het waterpeil van de vijver op een vooraf ingesteld niveau houdt. Een bloembak staat opgesteld met water en stelt de vijver voor. Het water niveau wordt geregeld door een drietal sondes (niveauregelaar). Wanneer hij wat water aflaat, wat de verdamping voorstelt, wordt dit gedetecteerd en slaat een pomp ofeen elektromagneet aan om de vijver bij te vullen. Hierdoor kan een vijver altijd op het gewenste p eil gehouden worden. Wanneer bij dit systeem het water hoger komt dan het gewenste p eil (bijv. bij aanhoudende regen) dan loopt het water gewoon over. Er kunnen wel meerdere sondes geplaatst worden om ook dit te detecteren en eventueel een overloopbeveiliging te laten activeren. Het hele systeem werkt op 8 V. Ziehier een richtprijs zonder b .t.w . voor de aankoop van het materiaal, nodig voor het waterniveausysteem zoals Gilbert het op de bijeenkomst heeft gedemonstreerd. Relais OMRON 61F−GP−N8 € 54,79 Relais voet € 5,96 Sonde kop met drie vaste sonden (max 0,30 m) € 22,91 Een kastje 10 modules € 17,26 Tweepolige automaat 3 Ka/6 A € 6,52 Tweepolige differentieelschakelaar 30 mA € 38,56 7
7
7
7
7
7
Totaal:
€ 146,00 (BEF 5889,63)
Een dergelijk systeem kan ook gebruikt worden als uitbreiding om bijv. de waterstand in regenputten te regelen, bijkomende p ompen in ofuit te schakelen en andere toepassingen met waterstanden te regelen. Voor meer inlichtingen daarover kan j e bij Gilbert terecht. Pascal heeft een vraag over de werking van de eiwitafschuimer op (koi)vijvers die zwaar bezet zijn. Hij vraagt wat het molgewicht is. Er komt een uitleg over de soortelijke gewichten van scheikundige stoffen. Donald heeft een vraag over de waterlelies: welke miniwaterlelies zijn best? Wie kan ons daarop beter dan Jan een goed antwoord op geven? Hij geeft dan ook zijn b este advies en nog eens zijn eigen grondsamenstelling: 1/4 turf, 1/4 compost, 2/4 onbemeste tuinaarde. DECEMBER 2003
-29-
Aquatropica's vijverbabbel Hendrik vraagt hoe een Thalia -plant best overwintert. Deze tropische plant overwintert uiteraard het b est binnen en vorstvrij. Gilbert demonstreert nog hoe hij zijn vijver overspannen heeft met een net tegen bladval en reigers. Kristofadviseert om een zwartkleurig net te plaatsen. Dit valt het minste op. Luc heeft dit seizoen draadalgen behandeld met het product Eco-treat. Ze verdwenen geleidelijk. Na de eerste week was al resultaat zichtbaar. Het product werd volgens de dosering toegepast. In het begin iedere dag, na een week om de twee dagen. D e b ehandeling heeft drie weken geduurd. Hij is tevreden over het resultaat. Gilbert vertelde het verhaal over een goudwinde die bij een eerste observatie in het water schijnbaar oogschimmel had. Het was op een zeer warme zomerdag, hij riep mijn hulp in om de vissen te vangen met de hengel. Dit werkte heel goed en snel. D e vijfvissen werden eerst in een grote kuip gezet. Een zuurstofpompje beluchtte het water. Het was de bedoeling ze in quarantaine te plaatsen en te b ehandelen. Toen we de regelingen troffen om onze behandeling te fotograferen hadden we de kuip wat uit het oog verloren. Dit hadden we beter niet gedaan, alle goudwinden lagen namelijk door zuurstofgebrek met de buik omhoog. Een bewijs dat grote vissen veel meer zuurstofgebruiken dan men kan vermoeden. Snel werden de vissen rond het oog b ehandeld met mercurochroom en overgeplaatst in het koelere water van een quarantaine bak en vervolgens b oven de zuurstofbellen gehouden, een kwestie van de eerste hulp bij ongeval toe te passen. Het resultaat was bevredigend, alle vissen werden gered behalve de vis met het ontstoken oog. Achterafbleek het uitpuilend oog geen oogschimmel te zijn, maar een gewone oogontsteking, waarschijnlijk door een inwendige bacteriële infectie. C onclusie, hou rekening met de zonnestralen wanneer j e uw vissen observeert. Tot slot van de bijeenkomst melde Gilbert nog dat hij bezig is aan zijn brochure over de veiligheid rond de vijver met het kind als rode draad. Hij hoopt deze afte krijgen tegen de volgende vergadering. De vergadering werd afgesloten om 22 u 30. De vijverwerkgroep wenst iedereen een g oed eindejaar toe en tot volgend jaar.
-30-
Jaargang 18
Al ge mene bij eenko mst
DUI KE N MET ... Vrij dag 1 9 dece mber De vergadering van vrijdag 19 december is meteen ook alweer de laatste van dit jaar. Zoals gewoonlijk houden we eraan om op een spetterende manier te eindigen. Hoe kunnen we dit beter doen dan even een duik te nemen in een ofander koraalrifergens aan de andere kant van de wereld! Hij is weinig thuis (wel veel op en in zee!), aanstaande vader, fervent duiker en reeds jaren lid van AT met name Daan Delbare. Geeftoe: b eter konden we niet vinden als afsluiter! Waarheen Daan ons dit jaar meeneemt onder water blijft nog een verrassing! We danken D aan op voorhand voor de tijd die hij voor ons wil vrijmaken en hopen dan ook op een massale aanwezigheid van jullie om het j aar afte sluiten! Uw coördinator Waar?: D e Klokke Wanneer?: 19 december om 20.00 u
DECEMBER 2003
-31-
AGE NDA WE RKGROEPE N 19 december Duiken met leden van Aquatropica Door D aan D elbare Meer info op p . 31 30 j anuari 2004 Nieuwjaarsreceptie
19 december Duiken met leden van Aquatropica Door D aan D elbare Meer info op p . 31 30 j anuari 2004 Nieuwjaarsreceptie
19 december Duiken met leden van Aquatropica Door D aan D elbare Meer info op p . 31 30 j anuari 2004 Nieuwjaarsreceptie
De redactie is niet verantwoordelijk voor foutieve vermeldingen
-32-
Jaargang 18
