COLOFON -1- Martin 2Byttebier Donald2Samyn. Jan 2Algoed

C OL OF ON Martin Byttebier  056 7 7 5 9 27 [email protected]

Gerrit Plovie   056 4 0 24 5 6 [email protected]

Donald Samyn  056 2 1 0 9 0 6 [email protected]

Krist Hugelier   056 72 9 7 8 1 [email protected]

Jan Algoed 056 2 1 9 0 74 [email protected]

Gilbert Lapere   056 3 5 8 4 19 [email protected]

http://www.aquatropica.be/ [email protected]

Geert Vandromme   056 7 1 8 2 07 [email protected]

Erik Vansteenkiste Langebrugstraat 4 bus 21, 8500 Kortrijk 056 3 5 0 8 4 8 [email protected]

Kees Snoeren   051 3 0 47 0 1 [email protected]

Donald Samyn Korenbloemlaan 15, 8500 Kortrijk 056 2 1 0 9 0 6 [email protected] Jan Algoed Sen. Claysstraat 5, 8500 Kortrijk 056 2 1 9 0 74 [email protected]

Zoetwater

Zeewater

Vijver

Terrarium

Lidgeld:  

€ 20,-

Lidgeld + Aquariumwereld:   € 28,Lidgeld + Het Zeeaquarium:  € 45,Lidgeld + AW + HZA:  

€ 59,-

001- 1057147-20 "De Klokke" Boudewijn IX-laan 2, 8500 Kortrijk 056 2 1 79 9 0 [email protected] http://www.deklokkeathene.be

JUNI 2003

Martin Byttebier   056 7 7 5 9 27 De uitgever is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties

- 1-

Index

AQUATROPI CA' S I NF OBL AD DE KORTRIJKSE AQUARIUM- EN TERRARIUMVERENIGING

Jaargang 1 8 - J uni 2 003

Colofon  ............................................................................................................. 1  Editoriaal  .......................................................................................................... 3  Over bultkoppen gesproken  ........................................................................... 4 

Cyphotilapia frontosa 

Groefkopadders ............................................................................................... 8  Addendum groefkopadders  ......................................................................... 12  Verklaring moeilijk woorden enzo... Voedseldieren  ................................................................................................. 16  2003, j aar van de reuzen  .............................................................................. 20  Diergaarde Blijdorp, Aquatropica's clubreis Aquatropica's b arbecue  ................................................................................ 22  Uitnodiging Aquatropica's eetfestijn, 5 juli  Een cursus zeewater volgen?  ........................................................................ 24  In en rond het paludarium  ........................................................................... 25  Verslag bijeenkomst werkgroep zoetwater 25 april LimB eurs 2003  .............................................................................................. 29  Uitnodiging bijeenkomst werkgroep vijvers 20 juni .................................. 30  Aquatropica's vijverbabbel, vragen staat vrij Uitnodiging bijeenkomst werkgroep zoetwater 27 juni  ........................... 31  Agenda werkgroepen  .................................................................................... 32  -2-

Jaargang 18

E DI T ORI AAL Als ik zo eens terugblader in ons clubboekje door de j aren heen, zie ik dat we al die tijd steeds b eroep kunnen doen op bepaalde mensen (ook wel "ouwe rotten in het vak "  genoemd)  die  ons,  als  minder  ervaren aquarianen, altijd met raad en daad bijstaan. We mogen  ze  constant  lastig  vallen  met  onze problemen, toch hebben  die mensen plezier  als ze ons in de goeie b aan kunnen leiden. We kunnen blijven rekenen op een vast bestuur.  Toch is het niet evident en vanzelfsprekend om te kunnen rekenen  op  een goede  opvolging, want  ook  die  ervaren raadgevers komen en gaan. D aarom blijven we steeds op zoek naar mensen die bereid zijn zich  bij  de  kern  toe  te  voegen.  Geïnteresseerden  kunnen  altijd  contact opnemen met het b estuur. Ze zullen zonder twijfel met open armen ontvangen worden. Laat dit toch een duidelijke oproep zijn. Maar toch, de zomer komt eraan, de langste dagen, de zwoelste nachten. D e zonnige dagen in de lente hebben er voor gezorgd dat de tuinvijvers ons weer zullen verrassen ( ofreeds verrast hebben) met een rijke groei en bloei. Terwijl we het aquarium in huis terug rijkelijk kunnen voorzien met massa's levend voer. D e grote zwermen watervlooien waren er ook dit j aar weer vroeg bij. Dit kan ons viskes enkel maar ten goede komen en dit wordt ook duidelijk beloond als we ze zien pronken in de zonnestraaltjes die het aquarium bereiken. Onze zomermaanden zijn ook dit j aar goed gevuld bij Aquatropica. Zo hebben we  ondermeer  een voorstelling van  een  eigen  ontwikkeld  dimsysteem voor TL-lampen door Didier Glorieux. D e werkgroep vijvers p akt uit met een vrije vijverbabbel deze maand. Op 5 juli is er Aquatropica's b arbeque en natuurlijk niet te vergeten: Aquatropica's j aarlijkse clubreis op 6 september naar de Zoo van Rotterdam. Het is dan ook een mooie dank voor het b estuur om zo talrijk mogelijk aanwezig te zijn op deze activiteiten. Veel leesplezier Free D evos.  JUNI 2003

-3-

OVE R BULTKOPPE N GESPROKE N! Auteur onbekend, Maroni Maaseik Indien in onze ogen Vieja s ynspila ( syn. Cichlasoma  s ynspilum ) de monarch is van de Amerikaanse cichliden, dan is Cyphotilapia f  rontosa  de naam  “Opperkoning  der Afrikaanse cichliden” vast en zeker waard want . .. hij is majestueus, gedistingeerd en aanhankelijk. De wieg van Cyphotilapia frontosa ligt in het Tanganjikameer, dat vooral beroemd is door de ontelbare soorten cichliden die het meer b evolken.  Deze dieren worden tamelijk groot, in het bijzonder de mannelijke dieren die een grootte van om en nabij de 30 cm bereiken en soms overschrijden. Hun tamelijk hoge lichaam is zijdelings samengedrukt en heeft een witte ondergrond met blauwachtige schijn, waarop in een prachtige verdeling zes ofzeven zwarte dwarsbanden aftekenen. Er  bestaan  inderdaad  verschillende  variëteiten  van  de  frontosa:  deze  met zeven dwarsbanden heeft zijn oorsprong in Tanzania en is de meest langgerekte van vorm, deze met slechts zes dwarsbanden bevolken de noordelijke, westelijke en zuidelijke oevers. D e tweede variëteit, het meest verspreid, is ook de meest gehouden soort. In Zambia, in het zuidelijke deel van het meer, zijn de frontosa's nog hoger van lichaam en hebben een langgerekte oogstreep. Sommigen noemen deze soort: "Zambiaanse vijfband". Vijf, zes ofzevenband, het lijkt allemaal erg ingewikkeld, zeker indien men weet dat ichtyologen de oogstreep  niet  meetellen.  In  het  aquarium  vindt  men  de  variëteiten  van Zambia en Tanzania zeer zelden en de meest voorkomende is dan ook die van Burundi.  Het belangrijkste kenmerk van de frontosa is ontegensprekelijk de fantastische bult die deze dieren gedurende de loop der j aren op het voorhoofd ontwikkelen. Dit opvallende kenmerk laat een dusdanige indruk na op diegene die het -4-

Jaargang 18

Over bultkoppen gesproken dier voor het eerst zien, dat men er zeker van kan zijn dat men deze vis niet vergeet en zeer dikwijls  een  onvoorwaardelijke  liefhebber wordt van  deze  "buiten-het-gewone"  cichlide.  De  mannelijke  dieren  hebben  zeer  puntige vinnen die eindigen in losse filamenten. Bij beide geslachten zijn de vinnen en het onderste gedeelte van de kop blauwachtig De vrouwelijke dieren zijn veel kleiner en kunnen ook het b eginsel van een bult krijgen, wat hen een intelligent uiterlijk geeft, een soort overpeinzende rimpel.  Tijdens hun j eugd, voornamelijk in de aquaria van de aquariumhandel, kan de frontosa  zeer  gemakkelijk verwisseld worden  met Neolamprologus tretocephalus ofNeolamprologus s exfasciatus , die b eiden dezelfde kleur hebben. Niettegenstaande  dit,  zijn  de Neolamprologus langgerekter van vorm  en blijven aanzienlijk kleiner. Daarbij valt op dat de oogstreep bij Neolamprologus  niet verder loopt onder het oog zoals dat bij Cyphotilapia  het geval is. In de natuur is er ook nog een andere cichlide, Plecodus s traeleni . Om niet opgemerkt te worden heeft deze stiekemerd, meester in de camouflagekunst, het uitzicht en de kleuren aangenomen van C. f rontosa . Hij begeeft zich tussen de scholen frontosa's en, gesterkt door het vertrouwen dat hij uitstraalt, profiteert hij op een laffe manier om zich te voeden met schubben en stukken staartvin. Gelukkig zijn onze frontosa's in het aquarium tenminste beschermd tegen deze slechterik. Gast van de diepten In hun geboortemeer b ewoont C.  frontosa een tamelijke diepe zone, zo tussen  de 30 en 45 meter diepte. Over het algemeen vindt men ze in grote groepen, zwervend tussen de rotsen en gebruik makend van de zandwegen daartussen. Al duikend zal de aquariaan, zeker diegene die zich de tijd herinneren dat deze dieren zeer moeilijk te vinden waren,  (ongeveer  10 jaar geleden)  een hartaanval riskeren bij het bewonderen van zo'n aantal. We raden een trage afdaling aan, zeker bij die p ersonen die gevoelig zijn voor kunstwerken. Dit leven op grote diepte houdt grote moeilijkheden in voor de professionele verzamelaars bij het duiken en het vangen van deze dieren, Te meer daar de drukverschillen niet worden verdragen door de dieren die bijgevolg in verschillende etappen naar boven gebracht moeten worden. Dit zal tot enkele dagen in beJUNI 2003

-5-

Over bultkoppen gesproken slag nemen waarbij de dieren in korven vertoeven, waarin ze zich kunnen verwonden. Vandaar dat de eerste C . frontosa die geïmporteerd werden zeer duur waren. Nu gaat het er heel anders aan toe doordat de dieren zich vrij gemakkelijk voortplanten in het aquarium. De grote exemplaren die werden gevangen zijn verre van goedkoop. Op kleinere diepten, ongeveer 20 meter vindt men echter halfwas exemplaren, en men b esluit daaruit dat de vrouwtjes van deze muilbroeder naar het oppervlak komen, langs de rotshellingen, om hoger hun jongen los te laten. Een groot aquarium Om op een correcte manier deze grote cichlide te kunnen houden is een aquarium met een minimumlengte van  1,50 m een absoluut minimum. Het kan zelfs een beetje klein lijken voor een soort van deze afmetingen. Niettemin passen  de  dieren  zich  aan  omdat  ze  niet  zo  erg  beweeglijk  zijn.  Kleinere bakken kunnen natuurlijk gebruikt worden voor het opkweken van de j ongen in de verschillende stadia van hun groei.  Zoals  alle  Tanganjikacichliden  eist  de  C. frontosa  een  alkalisch  water,  pH boven de 7,5. De dieren zijn wel minder gevoelig voor de watersamenstelling dan de meeste andere Tanganjikamuilbroeders (Tropheus, P etrochromis, X  eno ). Een goede filtering en een correcte doorluchting tilapia en Ophthalmotilapia zijn  onontbeerlijk.  Waterverversingen,  zeer  gemakkelijk  uit  te  voeren  want alkalisch water is het meest voorkomende, zijn zeer bevorderlijk voor de gezondheid en de eetlust van de dieren. D e ideale oplossing is een continu-druppelverversingssysteem. De temperatuur waarop de dieren gehouden kunnen worden ligt tussen 24 en 28 graden Celsius. 

Links:  Boven: 

-6-

(naa r  Boulenger) va riant

Jaargang 18

Over bultkoppen gesproken De inrichting van het aquarium dient met de nodige zorg te gebeuren, want de dieren houden niet van te grote lichtcontrasten. Grote hoeveelheden op elkaar gestapelde stenen moeten enkele grotten vormen waarin ze zich kunnen terug trekken.  Deze  grotten  mogen  echter  niet  te  diep  zijn,  want  de  volwassen mannen laten zich anders niet meer zien en nemen een donkere kleur aan. Zoals bij elk Tanganjika-aquarium is het nodig om aan de voorzijde van de bak een grote zandzone te voorzien zodat de dieren hun vinnen eens kunnen strekken.  Frontosa's eten geen planten. Het kan echter wel eens gebeuren dat er een plant  ontworteld wordt,  alleen  maar  om  eens  achter  of onder  de  plant  te kunnen kijken, ofbij een andere intelligente activiteit.  De medebewoners van  dat  aquarium zullen gezocht moeten worden bij  de kalme soorten uit het meer. Daaronder verstaan we de Lamprologus,  Julidochromis,  Telmatochromis,  Chalinochromis,  Cyprichromis  ofXenotilapia .  Samenwonen met Tropheus ofPetrochromis kan, doordat deze dieren zeer onrustig en levendig zijn, tot een benarde situatie leiden. D eze vissen zijn veel te actiefvoor het temperament van C. f rontosa . Het gevaar bestaat ook dat ze zich onvoldoende kunnen voeden. Indien Tropheus klein in aantal zijn, zullen er meestal geen problemen opduiken, maar gezien het welzijn van de Tropheus  erin b estaat om met een grote groep samen te kunnen zijn, zien we toch maar van dat voornemen af. In een grote b ak, groter dan 2 m zullen veel van de problemen in veel mindere mate voorkomen en in grote openbare aquaria helemaal onbestaande zijn zodat men daar vrijwel elke Tanganjikasoort kan in onderbrengen.  De voeding van C.  frontosa is voornamelijk vlezig van aard. Gepelde garnalen,  hele mosselen en visvlees. Indien de j onge dieren echte slokoppen zijn, die alles eten wat ze voorgeschoteld krijgen, dan worden ze later des te kieskeuriger naarmate ze ouder worden. S ommige individuen voeden zich slechts om de twee à drie dagen en dan nog alleen als het aangeboden voedsel in de onmiddellijke buurt van hun schuilplaats terecht komt. Er is immers geen sprake van dat de oudere mannen hun schuilplaats zouden verlaten, al is het zelfs om te eten, indien deze schuilplaats interesse zou kunnen wekken bij buurman frontosa die even koppig en vastberaden de schuilplaats zou in gebruik nemen en niet meer zou verlaten. Indien de j ongen gulzig droogvoer eten, komt het veelvuldig voor dat de dieren, eenmaal volwassen, weigeren droogvoer te eten.

JUNI 2003

-7-

GROEF KOPADDE RS Reptielenzoo Serpo

7 Bosmeester, Lachesis  m uta

familie  geslacht  tandtype  gif lengte  voortplanting  aantal eieren  voedsel  biotoop  verspreiding 

: groefkopadders ( , onderfamilie:  : Lachesis  : solenoglyf : haemotoxine : 150 - 400 cm : eierleggend : 10 - 12 : knaagdieren : regenwouden : Midden en Zuid-Amerika v i p e r i dae

c r o ta l i na e

)

Deze slang is de langste (groefkop)addersoort ter wereld. Samen met de koningscobra en de zwarte mamba behoort zij tot de top drie van de langste gifslangen, zij staat op de derde plaats.  Bosmeesters  zijn  legendarische  dieren  waarover  veel  (sterke)  verhalen  de ronde doen. Zo zou de bosmeester kunnen tellen. Volgens de verhalen zou zij, van een groep mensen die bijvoorbeeld op expeditie zijn in een regenwoud altijd degene bijten die haar als derde voorbijloopt.  Over haar giftigheid en haar temperament doen eveneens de wildste verhalen de ronde. Het gifvan de bosmeester is niet buitengewoon krachtig. Alleen de grote hoeveelheid gifdie zij bij een b eet kan produceren kan daardoor in sommige  gevallen  dodelijk  zijn.  In  de  homeopathie  wordt  het  gif van  de  bosmeester gebruikt tegen tal van kwalen. Heel veel mensen zullen - zonder dat zij daar erg in hadden - middelen gebruikt hebben met daarin het zeer, zeer  sterk  verdunde  bosmeestergif. Een b ekend middel is Lachesis  , deze naam  is  afgeleid  van  haar  Latijnse naam, Lachesis  m uta .

-8-

Jaargang 18

Groefkopadders

7 Koperkop , Agkistrodon  contortrix 

familie  geslacht  tandtype  gif lengte  voortplanting  aantal j ongen  voedsel  biotoop  verspreiding 

: groefkopadders ( : mocassinslangen : solenoglyf : haemotoxine : 1 10 - 130 cm. : eierlevendbarend : 1 - 14 : knaagdieren : b eboste b erghellingen : Zuidelijk N-Amerika

v i p e r i dae

, onderfamilie: 

c r o ta l i na e

)

In  sommige  streken van Amerika is de koperkop  de meest voorkomende gifslang. Zij is verantwoordelijk voor de meeste gifslangebeten in de  . Haar gifis gelukkig zwak en het aantal ongelukken met dodelijke afloop is dan ook klein. Een lijder aan epilepsie (vallende ziekte) werd eens door een koperkop gebeten. Na de beet trad er een verbetering op in het ziektebeeld van de man. Het zwakke gifwordt tegenwoordig toegepast in de farmaceutische industrie als b asis voor medicijnen tegen epileptische aanvallen.  vs

7 Texaanse ratelslang, Crotalus a trox 

familie  : groefkopadders ( , onderfamilie:  ) geslacht  : ratelslangen  tandtype  : solenoglyf gif : haemotoxine  lengte  : 90 - 210 cm.  voortplanting  : eierlevendbarend  aantal j ongen  : 4 - 25  voedsel  : knaagdieren  biotoop  : rotsachtige, spaarzaam b egroeide gebieden  verspreiding  : Zuiden N-Amerika, Mexico   Deze licht prikkelbare ratelslang moet regelmatig gastrollen vertolken in tal van westerns,  alwaar zij voor  de nodige  spanning moet zorgen. In  de film wordt de giftigheid van de slang over het algemeen schromelijk overdreven. D e beet zou binnen enkele seconden onherroepelijk de dood ten gevolge hebben. v i p e r i dae

JUNI 2003

c r o ta l i na e

-9-

Groefkopadders Gelukkig is het in de praktijk anders, minder dan 3 % van de mensen die gebeten worden door ratelslangen in de  komen te overlijden. In de  worden jaarlijks ruim  duizend mensen  door gifslangen gebeten:  daarvan  sterven  er dertig. Een natuurverschijnsel als onweer, waar men over het algemeen niet zo angstig voor is, maakt in diezelfde periode driemaal zoveel slachtoffers. Om van de duizenden verkeersslachtoffers maar niet eens te spreken.  vs 

vs

7 Witlip bamboeadder, Trimeresurus albolabris 

familie  : groefkopadders ( , onderfamilie:  ) geslacht  : lanspuntslangen  tandtype  : solenoglyf gif : haemotoxine  lengte  : 90 cm  voortplanting  : eierlevendbarend  aantal j ongen  : 5 - 18  voedsel  : kikkers, hagedissen, vogels  biotoop  : wouden  verspreiding  : Zuid-Oost Azië  De b amboeadders b ehoren met ( o. a.) de ratelslangen tot de groep van de zogenaamde groefkopadders.  De groefkopadders bezitten  onder het  oog  een diepe groefwaarin zich een warmtegevoelig orgaan b evindt. Met dit zintuig is de  slang  in  staat  warmbloedige dieren  te  lokaliseren.  Temperatuurverschillen  van  0,003  ˚ C. kunnen  hiermee  waargenomen worden. Zelfs het moderne leger maakt van deze wijze van  "zien" dankbaar gebruik. Dit met behulp van  technisch  hoog  gespecialiseerde infrarood apparatuur. Met deze  bamboeaddersoort  hebben wij  al  meermalen  in  gevangenDe donkere vlek tussen neus en oog is het schap gekweekt.  warmtegevoelig orgaan.   v i p e r i dae

- 10-

c r o ta l i na e

Jaargang 18

Groefkopadders

7 Lanspuntslang (fer de lance), Bothrops   asper / atrox

familie  geslacht  tandtype  gif lengte  voortplanting  aantal j ongen  voedsel  biotoop  verspreiding 

: groefkopadders ( , onderfamilie:  : Z-Amerikaanse lanspuntslangen  : solenoglyf : haemotoxine  : 200 - 250 cm.  : eierlevendbarend  : 15 - 71  : gewervelde diertjes  : wouden  : Zuiden van Zuid-Amerika  v i p e r i dae

c r o ta l i na e

)

Lanspuntslangen zijn in Zuid-Amerika beruchte dieren. Haar felle temperament, haar sterke gifen het feit dat zij vrij veel voorkomt zijn er voor verantwoordelijk  dat  vrij  veel  mensen  door  haar  gebeten  worden.  In  sommige streken heeft de overheid getracht de lanspuntslangen uit te roeien door premies uit te loven voor (ge)dode exemplaren. Hoewel er massaal dode slangen ingeleverd werden nam het aantal exemplaren in de natuur niet af. Het bleek dat  het  gemiddeld  aantal  jongen per  worp  sterk  toenam,  zo  sterk zelfs dat het aantal dieren ondanks de uitroeiingspogingen gelijk bleef. De oorzaak hiervoor is gelegen in het feit  dat  door weg vangen van veel dieren de overgebleven dieren een overvloed aan voedsel ter beschikking hadden. Normaal wordt de grootte van een p opulatie bepaald door o.a. het voedselaanbod, neemt dit afdan slinkt de populatie, is er voedseloverschot dan groeit de populatie. In plaats van slangen te verdelgen doet de overheid er b eter aan goede voorlichting te geven over deze dieren, zodat door betere kennis het aantal beten en eventuele gevolgen daarvan minder omvangrijk zullen zijn dan heden. 

JUNI 2003

- 1 1-

ADDE NDU M GROEF KOPADDE RS Ver kl ari ng moeilij ke woor den enzo..

.

Martin Byttebier, Aquatropica Kortrijk De groefkopadders onderscheiden zich van de andere gifslangen  door  de  opening  die tussen het oog en neusgat zit. D eze groef, ofzoals de Engelse het zeggen, "pit" vandaar "pitvipers",  loopt  enkele  mm  door  in  de  kopholte  en  bevat  ontelbare  zenuwuiteinden, waardoor ze in staat zijn temperatuursverschillen van 0,003  ˚ C waar te nemen. Hierdoor weet bv. een ratelslang in het duister haar prooi perfect weer te vinden. De  wereld  telt  2940  soorten  slangen,  waarvan  gelukkig slechts  eenderde  min  of meer  giftig  is.  Het  slangengif heeft een tweetal functies. Aangezien slangen geen poten hebben en niet in staat zijn hun prooi te verscheuren, moeten  ze  wel  over  een  andere  methode  beschikken  om  de prooi gemakkelijk te verorberen. Hun gifdient dan ook niet alleen voor het doden van de prooi, maar ook als hulp bij het verteren  ervan. Eenmaal het giftoegediend begint het  verteringsproces  al.  Door  het  versnellen  van het  verteringsproces  zijn  ze  minder  kwetsbaar voor roofdieren. Een wurgslang, zoals een boa, is in staat immens grote prooien te verslinden. Tijdens het verteringsproces, dat een lange tijd Koningspython,  kan duren, zijn ze evenwel min ofmeer onbehulpzaam, zodat ze vatbaarder zijn voor predatoren. D oor de werking van de enzymes in het gifverandert de stofwisseling van de prooi en ruikt de prooi anders dan niet gebeten dieren. Door die geurverandering kan de  slang de prooi volgen indien deze niet onmiddellijk door de beet werd gedood. Het gif dient ook als verdedigingsmiddel tegenover vijanden. - 12-

Jaargang 18

Addendum groefkopadders De slangen bezitten zes rijen tanden, vier in de b ovenkaak en twee in de onderkaak. Deze rijen kunnen onafhankelijk van elkaar bewegen. Aan de hand van de b etanding kan men de gifslangen ruwweg indelen in drie groepen.

— Slangen met een opistoglyfe gebit

Dit gebit b estaat uit massieve naar achteren gerichte tanden met achterin de bovenkaak twee gegroefde en ietwat vergrote giftanden. D e groeven in de giftanden dienen om het gifnaar de prooi te geleiden. Aangezien de giftanden achteraan de bovenkaak zitten moet de prooi reeds gedeeltelijk verzwolgen zijn vooraleer de giftanden in werking kunnen treden. Over het algemeen is een beet van een slang met dit type gebit voor de mens relatiefongevaarlijk. Zoals  steeds  zijn  er  uitzonderingen  die  de  regel  bevestigen.  De  ZuidAfrikaanse b oomslang (Dispholidus typus ) bv. is toch een slang die men met de nodige omzichtigheid dient te b ehandelen. 

– Slangen met een proteroglyfe gebit

Ook  deze  slangen hebben massiefnaar  achteren gerichte tanden, maar  de grote, gegroefde giftanden zitten onbeweeglijk vast voorin de b ovenkaak. Om voldoende gifte kunnen inbrengen in het prooidier moet de slang de wonde vergroten. Hij doet dit door te kauwen. Via een groefaan de zijkant van de tand stroomt het gifin het lichaam van de prooi. De belangrijkste groepen slangen met dit soort gebit zijn de zeeslangen, mamba's en cobra's.   – Slangen met een solenoglyfe gebit Ook de slangen van deze groep hebben massiefnaar achteren gerichte tanden. De twee scharnierende giftanden zitten voorin de bovenkaak. In rust liggen deze tanden tegen het gehemelte geklapt. Bij een beet klappen deze dan vliegensvlug naar buiten. D oordat de giftanden in hun b ek liggen kunnen ze veel langer zijn dan bij de andere gifslangen. Bij de Gabonadder (Bitis gabonica ) kunnen de giftanden zo'n 5 cm worden. D oor die lange tanden kunnen deze

JUNI 2003

- 13-

Addendum groefkopadders slangen hun gifveel dieper in het lichaam van hun prooi brengen. Heel bijzonder is ook dat deze slangen reservegiftanden bezitten. De voor een deel ontwikkelde reservetanden groeien in  een rij  achter  de hoofdgiftanden. Ze blijven  daar verborgen zitten  achter  een  soort flexibel  omhulsel totdat  een hoofdtand  afbreekt.  Van  zodra  dit  gebeurt  groeit  de  reservetand  verder. Binnen de 5-6 dagen is de verloren tand vervangen.  Voorbeelden van deze groep slangen zijn ratelslangen, adders en p ofadders. Het gifdat de slangen produceren is onder te verdelen in twee groepen

– Haemotoxine

Zoals de naam het doet vermoeden veroorzaakt dit gifde afbraak van de rode bloedcellen en gaat het meestal gepaard met volgende symptomen: zwellingen,  weefselafsterving,  daling  van  de  bloeddruk,  weefselbloeding  en eventueel hartstilstand. Dit soort gifkomt meestal voor bij slangen met een solenoglyfe gebit.

Zo ziet  de  hand  eruit  na  gebeten te zij n d oor een volwassen G abonadder. Voorwaar een  niet zo fraai gezicht.

– Neurotoxine

Dit gifverhindert de goede werking van het zenuwstelsel. D e prikkels worden niet  meer  doorgegeven  met  als  gevolg  verlammingen.  Verlamming  van  de ademhalingsspieren bv. kan uiteindelijk leiden tot de verstikkingsdood. Dit soort gifkomt vooral voor bij slangen met een proteroglyfe gebit, zoals cobra's. Het is wel zo dat veel slangen een gifproduceren dat een mengeling bevat van verschillende soorten gif. De meest dodeljke slang ter wereld (volgens sommige bronnen toch), de Australische inlandse taipan (Oxyuranus m icrolepidotus ) bv. produceert zo'n gifbrouwsel. Het hoofdcomponent b estaat uit een neurotoxine  die  verlamming  teweegbrengt.  Het  neurotoxine  werkt  in  op  de - 14-

Jaargang 18

Addendum groefkopadders neuromasculaire  verbinding.  Dit  is  het  punt  waar  de  zenuwen  zich  bij  de spieren aansluiten. Het gifbindt zich vast aan de uiteinden van de zenuwen en blokkeert op die manier de elektrische activiteiten waardoor de communicatie tussen de hersenen en de spieren wegvalt. Alsofdit nog niet erg genoeg is, het neurotoxine is eveneens een myotoxine. Myotoxine lost letterlijk het spierweefsel op. Het tweede component is een procoagulant die het bloedstollen verhindert door het wegnemen van het lichaamseigen bloedstollingsmiddel, fibrinogen. Dit veroorzaakt niet te stoppen bloedingen op de plaats van de beet en kan ook soms aanleiding geven tot meer ernstige interne bloedingen. Zoals j e ziet een b eet van de inlandse taipan is zeer zeker geen kattenpis. Gelukkig voor de Australiërs komt deze slang enkel voor in één van de meest droge en onhergbergzame gebieden ter wereld, de  Simpsonwoestijn. Tot op heden zijn er geen dodelijke slachtoffers gemeld. Zijn neefde kusttaipan, O. scutellatus scutellatus is eveneens een zeer gevaarlijk b eestje, maar toch niet zo gevaarlijk als de inlandse taipan. D e kusttaipan kan men vinden langsheen de noordelijke en noord-oostelijke kustgebieden van Australië. 

Leefgebied van de  kusttaipan, 

Leefgebied va n de  inlandse taipan, 

I nlandse taipan

JUNI 2003

- 15-

VOE DSEL DI E RE N Jean-Pierre Verbesselt, Aquarianen Gent Vissen v oeden i s n iet m  oeilijk: je  d raait h et d eksel v an d e d oos, je  d oet e en flinke  greep en laat de vlokken op h et oppervlak vallen. D  eze h andeling enkele m alen per d ag h erhalen e n je  b ent e r v an a f. Z  o e envoudig i s h et. M  aar h et k an a nders ... en g elukkig voor de vissen h ebben veel aquarianen h et a l lang begrepen.

Het is zeker niet de bedoeling dat ik hier een klaagzang ga aanheffen tegen het gebruik  van  droogvoer.  Laat  ik  stellen  dat  het  hedendaags  droogvoer  niet slecht is, maar dat er beter voedsel voorhanden is. Het is ook niet zo dat j e daar halsbrekende toeren moet voor uithalen om het te b ekomen, ofhet moet zijn dat het openen van een diepvriezer voor j ou enig risico inhoudt. Je kan het iets gewaagder maken door erop uit te trekken en het voedsel in de natuur te gaan vangen. Wel is het zo dat j e moet opletten waar j e gaat “ scheppen”: in natuurgebieden kan het j e meer kosten dan wat het j e opbrengt. “Wat kunnen we nu allemaal aan onze vissen geven?“ Dit is een zeer veel gehoorde vraag. Om aan deze vraag tegemoet te komen, gaan we hier zoveel mogelijk soorten voer b espreken. Ofj e ervoor kiest om het levend ofdiepgevroren te verstrekken, is geheel j ouw beslissing. Maar b edenk dat vissen levend voer aantrekkelijker vinden. Met diepgevroren voer gaat het wel gemakkelijk:  een blokje uit de vriezer halen, laten ontdooien en j e bent klaar om te voeren. Het ontdooien vind ik een noodzaak, want onze vissen kennen van nature uit geen ijsjes. B ovendien kunnen ze hun lippen verbranden aan het blokje. Onder een koude waterstraal ontdooit het blokje vrij snel.

7 Rode muggenlarven

Ongetwijfeld de nummer één onder het voedsel. D e gedachte dat rood (bloed) voer zeker goed is zal daar wel voor iets tussen zitten. Nochtans zijn ze de minst voedzame onder de muggenlarven. Het is zo dat sommige vissen er een voorkeur voor hebben ( denken we maar aan de Corydoras  ), en dat ze voor andere levensgevaarlijk zijn. Bepaalde Afrikaanse cichliden kriigen er gegarandeerd  ernstige  darmproblemen  van  ...  opletten  dus.  Fijngehakt  vormen  ze prima voer voor jongbroed, zalmpjes  en  andere  kleine vissen. Deze larven - 16-

Jaargang 18

Voedseldieren zakken snel naar de bodem. D e muggenlarven, b ehorend tot de dansmuggen, leven voornamelijk in sterk verontreinigd water.  Dit  betekent voor hen  die  ze  zelf wilenl  vangen:  een vies werkje. Ik heb er mij welgeteld eenmaal  aan  gewaagd,  maar  mijn maag  bleek  er  niet  tegen  bestand. Sindsdien ga ik naar  de hengelwinkel. Na  enig  spoelen gaan  de  muggenlarven in een schaal water en vertoeven  ze  enkele  dagen  in  het groentenvak van de ijskast. Zo nu en dan gaan er enkele druppels multi-vitaminen bij om de muggenlarven, die snel stoffen uit het water opnemen, te verrijken. Opgelet, j e kan ze maximaal tien dagen houden in de koelkast.

7 Zwarte muggenlarven

Ze zijn in de natuur voor veel vissen het hoofdvoedsel. D e guppy werd zelfs in enkele landen uitgezet om de larven van de malariamug uit te roeien. Voor vissen die er in het aquarium voor het eerst kennis mee maken kan het een tijdje duren alvorens ze toehappen. Levend worden ze veel vlotter genomen . .. maar niet opgegeten larven veranderen in het warme aquariumwater zeer snel tot muggen. Zwarte muggenlarven hangen steeds aan de waterspiegel en zijn dus ideaal voedsel voor vissen die gemakkelijk aan het wateroppervlak komen. Diepgevroren zweven ze geruime tijd doorheen alle lagen van het aquarium. De larven komen van de steekmuggen en dat er daar genoeg van zijn ondervinden we maar al te vaak. Om larven te bekomen vul j e een emmer met water en leg j e er enkele brokken houtskool in. Dit stel j e op in de tuin ofop het terras. Daar de muggen een voorkeur hebben voor zuiver water, zal j e niet al te lang moeten wachten. Je merkt de larven net onder de waterspiegel op. Bij de minste beweging kronkelen ze weg naar de b odem. Als j e geen larven in de emmer meer aantreft, wordt het tijd om het water en de houtskool te vervangen. Bij warm weer worden de  larven  zeer  snel  muggen, dus regelmatig kijken. JUNI 2003

- 17-

Voedseldieren

7 Witte muggenlarven 

Ook deze larven komen in de natuur vrij veel voor, zij het dan in b ehoorlijk proper  water.  Ze  zijn  zeer  goede zwemmers en dus een extra uitdaging voor de vissen. Eveneens geldt hier dat de vissen een gewenningsperiode nodig hebben. Maar eens die voorbij is, krijgen ze er maar niet genoeg van. Ze zijn, in levende toestand, minder geschikt voor kleinere vissen en helemaal niet geschikt voor j ongbroed. D e kans is groot dat zij de j onge visjes gaan aanvallen. Levende exemplaren houden zich op in de bovenste waterlagen, liefst tussen de  planten,  dode  (diepgevroren  dus)  drijven  meestal  aan  het  oppervlak. Schuwe vissen weigeren soms ze daar te komen halen. De witte muggenlarven komen van de pluimmuggen en stellen hoge eisen aan de waterkwaliteit. Zodoende heb ik ze nog nooit in een beek aangetroffen. Wel heb ik er al enkele keren gevonden in plassen in een weide. Overdag is het een hele klus om ze te verschalken, b eter gaat het tijdens de schemering. D aar de buit doorgaans niet al te groot was, kan ik maar weinig vertellen over de houdbaarheid.

7 Watervlooien

Qua populariteit moeten ze het maar nipt afleggen tegen de muggenlarven. Waarschijnlijk heeft dit te maken met het feit dat grote vissen er nauwelijks interesse voor hebben, zeker als ze uit de diepvries komen. Levend zijn ze echter voor bijna alle vissen aantrekkelijk voedsel. Helemaal onmisbaar zijn ze bij het opkweken van j ongbroed. Komt daar nog bij dat het pantser bestaat uit chitine, een b allaststofdie de darmwerking bevordert. Watervlooien  behoren  tot  de  groep   (schaaldieren)  en  komen vanafmei tot september massaal voor. De enige vereiste is warm en vooral zonnig weer.  Op  een regendag moet je heel veel geluk hebben  om  er  (voldoende) te vinden.  Wat heb j e nog nodig? Een fijn net (nylonkous gaat prima), een ruime emmer en natuurlijk  een vindplaats.  Om levende watervlooien tot thuis te houden moet j e veel water en weinig vlooien in de emmer doen. Watervlooien zijn zeer zuurstofbehoevend en sterven bij gebrek aan zuurstofzeer snel. Thuis kan j e ze best in vers water doen ( eventueel meegebracht water van de vindplaats) en in de schaduw en/ofkoelte plaatsen. Om ze langere tijd in leven te houden is er wel een grotere watermassa gewenst. Bij mij deden ze het heel goed in het c r u s ta c e a

- 18-

Jaargang 18

Voedseldieren

Boven:  Rechts: 

zwembad van de kinderen. Als voedsel gafik ze plantenresten, algtabletten en Liquifry (voedsel voor vislarven). Tot laat in de herfst had ik zo steeds levende watervlooien ter beschikking. Natuurlijk kan j e een eventueel overschot ook invriezen. Rest mij nog te vermelden dat er in Europa drie soorten voorkomen: Daphnia   m agma, D  aphnia p ulex en Daphnia cucullata .

TE KOOP Ik  heb  heel  wat  grote  en  kleine  "vinger-lederkoralen"  ter beschikking voor leden van onze club. Meestal Sinularia  sp. en altijd  op  een  steentje  vast  gegroeid.  Je  kan  er  eentje  komen halen,  maar graag iets mee brengen om te ruilen. D at mag om het even wat zijn, mag klein zijn en liefst ook op een steentje.  Voorafeven afspreken:  Intercoiffeur  056 2 1 3 6 8 9  Gentse Steenweg Kortrijk,  zie ook sponsorbladzijden. nic o

JUNI 2003

- 19-

2003, J AAR VAN DE RE UZE N Olif ant gebor en i n blij dor p

Nieuwsdienst Diergaarde Blijdorp, Rotterdam Ook de olifanten in Diergaarde Blijdorp hebben een bijdrage geleverd aan het 'Jaar  van  de  '  met  de  geboorte  van  een  olifantje.  De  neushoorns gingen hen al voor met de geboorte van neushoornbaby Hugo. reuze n

Het olifantje is geboren op 13 mei om 1 1 u 30,  midden  in  de  olifantengroep.  Het  is een klein maar dapper meisje. Binnen drie minuten stond zij al overeind: voor Blijdorp is dit een recordtijd. Ze heeft ook al gedronken. De verzorgers noemen haar Trong Nhi naar een beroemde vrouwelijke leidster in de geschiedenis van Vietnam. Het is b ekend dat zij, gezeten op de rug van een olifant, haar rijk inspecteerde. D e moeder van de kleine is D ouanita, die hiermee voor het eerst een levend j ong heeft gebaard. In j anuari 2000 beviel zij van een levenloos j ong dat zijzelfdoor middel van mond-op-slurfbeademing tevergeefs heeft geprobeerd leven in te blazen. D e tweede b evalling verliep gelukkig vrij voorspoedig omdat de dierenarts relatiefsnel heeft ingegrepen. Afgelopen zondag bleek uit bloedonderzoek dat het progesterongehalte was gedaald en dat een bevalling niet lang op zich zou laten wachten. Gistermorgen bleek uit een ander bloedonderzoek dat het calciumgehalte in haar bloed te laag was. Na een calciuminfuus, een hormooninjectie en massage van de b ekkenbodem, werd het j ong geboren. Er ontstond een opgewonden kakofonie van geluiden: alle olifanten, inclusief vader Alexander, b egonnen te tetteren en zelfs de gibbons in hetzelfde gebouw lieten luidkeels van zich horen. Douanita heeft een bewogen leven achter de rug en daarom is deze geslaagde bevalling extra feestelijk. Zij kwam in  1988 in de Diergaarde terecht nadat ze in de Rotterdamse haven in b eslag was genomen door de Algemene Inspectie Dienst. Zij was in het wild (Vietnam) gevangen en onderweg naar Tsjechië. Al -20-

Jaargang 18

2003, j aar van de reuzen snel heeft ze haar eigen plekje kunnen veroveren in de olifantenfamilie van Blijdorp en bleek zij een zeer zorgzame tante voor eerder geboren j ongen. D e geboorte is belangrijk voor het fokprogramma van de Aziatische olifant, dat door Blijdorp wordt gecoördineerd. D ouanita is onverwant aan alle andere olifanten in Europese dierentuinen. Voor Blijdorp is dit de tiende olifantengeboorte. Twee j ongen werden dood geboren. Overigens zijn er nog twee andere olifanten  drachtig.  Hun jongen worden in  de loop van  de  komende twaalf maanden verwacht.

AQUATROPI CA' S CL UBREI S Trong Nhi en nog veel meer - Blijdorp kent een zeer mooie afdeling vissen, reptielen en amfibieën - kan j e met j e eigen ogen waarnemen als j e op 6 september meegaat met Aquatropica naar Diergaarde Blijdorp. Praktische informatie: We vertrekken aan ons lokaal om 6 uur stipt. Tijdens de heenreis is er een stop voorzien. Je kan j e b oterhammen meebrengen, maar even goed van de kaart eten. Het restaurant van Blijdorp is weliswaar geen viersterrengeval, de keuken is toch wel best te pruimen. Er is een avondstop gepland in een wegrestaurant voor wie warm wil eten. Thuiskomst is voorzien omstreeks 22 uur. Het hele gezin kan als lid van de club mee en iedereen geniet van een gunsttariefvan € 2 5,00/persoon (busreis en inkom zoo) gesponsord door Aquatropica! Kinderen b etalen wel het volle pond, maar er komt tijdens de terugreis een afrekening op de bus waarbij de vermindering voor kinderen in de Zoo contant terug betaald wordt. Voor de dames ( ofheren) die niet echt geïnteresseerd zijn in het dierkijken en enkel Rotterdam willen zien is de prijs vastgesteld op € 13,00.

De plaatsen op de bus - inderdaad met de bus en niet met de trein zoals eerder verkeerdelijk vermeld - zijn beperkt. Aarzel dus niet te lang om j e in te schrijven. Let wel, de plaatsen worden enkel gereserveerd nadat j e het juiste bedrag hebt overgemaakt op de rekening van Aquatropica met vermelding "Reis Aquatropica" + aantal personen.

JUNI 2003

-21-

LAATSTE KANS

BETAAL NU VI A BIJGEVOEGD OVERSCHRIJVI NGSFORMULIER

AQUATR OPI C A' S BARBEC UE Zater dag 5 j uli 2003 Het moet ongeveer  15 j aar geleden zijn dat we nog eens  een  barbecue  georganiseerd  hebben  met  de club. Het was toen op de kinderboerderij van Marke... het was dus meer dan tijd om terug eens den ouden B elg uit te hangen! Dat doen we niet zomaar! Gilbert zorgde voor de meest geschikte plaats van heel Kortrijk: het  in Heule, op het Lagaeplein 24, tel. 056 24 0 6 2 0. Er wordt beroep gedaan op traiteur Chris Verhaeghe uit Rumbeke. oc

d e  vo n ke

Vijverliefhebbers, zeeaquarianen,  zoetwateraquarianen  en terrariumliefhebbers, iedereen is welkom op zaterdag 5 juli.  Omstreeks  16 uur begint  de leute  en het plezier met  een zelfgemaakte aperitiefen vanaf 18 uur delen ze de vorken en de messen uit! Vanaf2 0 uur dienen zich twee vrijwilligers aan om de dans in te zetten en om bier bij te halen?

-22-

Jaargang 18

Aquatropica's b arbecue

Het wordt een gezellige boel in eigen beheer, van en voor alle leden, echtgenoten, kinderen. Ook kleinkinderen, schoonmoeders en andere versieringen zijn welkom. Om het enigszins onder de lakens te houden vragen we om vooraf(vóór 27 j uni) € 10,00  p er volwassen persoon  over  te  schrijven.  Kinderen jonger  dan  12 jaar  betalen € 8,00.  Na  27 juni  betalen  kan  ook  nog,  maar  dan  is  het  wel € 15,00 p er persoon = voor iedereen. Goede  afspraken  zorgen  voor  een  vlotte organisatie, vandaar dat we vragen enkel via  het  overschrijven  op  onze  rekening 001- 1057147-20 uw  deelname te bevestigen. Wij zullen zorgen dat er van alles genoeg zal zijn!! Het b estuur 

JUNI 2003

-23-

EE N CURSUS ZEE WATE R VOL GE N? Krist Hugelier, Aquatropica Kortrijk Bij Aquatropica staat informatie geven hoog in het vaandel geschreven. Dat zeggen we niet alleen, maar dat doen we ook! Dit j aar wordt voor de 9de keer een cursus gegeven. Onze eigen cursus (samengesteld door ervaren mensen!) staat op het menu en dit voor zowel b eginners als begonners!

r Deelnemingsvoorwaarden?

In principe kan iedereen deelnemen, voorwaarde is echter dat j e lid bent van Aquatropica ofdit wil worden gedurende 1 j aar!

q Wanneer?

Deel 1: vrijdag 12 december 2003 van 19 h 00 tot +/- 23 h 00 Deel 2: zaterdag 13 december 2003 van 10 h 0 0 tot + /- 13 h 30

q Belangrijk

De cursus gaat enkel door als er tenminste negen kandidaten zijn. D e prijs voor de cursus is b epaald op € 20,00 (indien j e lid bent van Aquatropica). Inschrijvingen zijn p as geldig als het bedrag is overgemaakt op rekening Aquatropica 001- 1057147-20. Eveneens dient U uw naam op te geven bij Krist Hugelier, coördinator van de zeewaterwerkgroep. De uiterste inschrijvingsdatum is vastgelegd op  1 september 2003 ! Indien de cursus niet doorgaat bij gebrek aan kandidaten, wordt het reeds betaalde b edrag U integraal teruggestort!

q Is er ook een proefvoorzien?

Ja, traditioneel elk j aar in de maand j uni op een nog te b epalen tijdstip zal een toets voorzien worden. Wie slaagt, krijgt van de  een certificaat van b ekwaamheid! n bbz

q Waarom geven we een cursus?

Niet om een certificaat te kunnen uitdelen, maar wel om zo goed mogelijk en op een verantwoorde manier van start te kunnen gaan met deze hobby. Voor het welzijn van onze dieren is het onze plicht ons best te doen en de omstandigheden waarin onze dieren leven zo optimaal mogelijk te houden.

q Vragen?

Krist Hugelier Treurnietstraat  3, 8531 B avikhove 0473 2 7 6 6 0 5 e-mail: [email protected]

-24-

Jaargang 18

I N E N ROND HET PAL UDARI U M Versl ag bij eenko mst wer kgr oep zoet wat er, 25 april

KristofMignauw Gastspreker, Ludwig Verdonck, van de aquariumclub Oostende, bezorgde ons met z ijn u iteenzetting over h et p aludarium een boeiende avond.

Kort stelde Ludwig zichzelfen zijn grote passies in enkele dia's voor. Van mecanicien bij De Lijn en Tanganjikaciclidenliefhebber, tot het thema van de avond ... p aludariumliefhebber. Ludwig had twee p aludariums meegebracht: ééntje van eigen makelij en ééntje dat welwillend  door  een Blankenbergse  dierenzaak ter beschikking was gesteld. Prijs van het paludarium: € 315. Al bij al een redelijke prijs, rekening houdend  dat  dit  voor  de  dierenzaak  een  broodwinning  is.  De  “paludarium”-hobby ligt dus binnen ieders bereik. Wat houdt een p aludarium in? In feite zou j e het een combinatie van een aquarium,  een  terrarium  en  een  tropische  plantenkast kunnen noemen. Zo is het bv. mogelijk 10 cm water in het paludarium te hebben, juist gepast voor killivissen.  Het paludarium van Ludwig is ingericht voor blauw-zwart uitziende pijlgifkikkers uit FransGuyana. Doordat de indianen van het regenwoud hun speer-/pijlpunten insmeerden met het  komt  voor  in Noord-Brazilë,  Suriname,  Fra ns- gifvan deze kikkers, kregen deze kikkers Guyana e n G uyana. H ij kent zeer veel (en gelijk ook de rest van de familie) de kleurvarianten. Met zij n 5 cm is hij de algemene  Nederlandse  benaming  pijlgifg rootst wordende  pij lg ifkikker. Alle  pij lgifkikkers  staan  op  de  CITES kikker.  Pijlgifkikkers  zouden tot  12 jaar oud kunnen worden.  Appendix  I I  lij st.  In  het  paludarium  van  70  x  60  x  40 huizen  een  drietal kikkertjes van  enkele  centimeters groot  (twee mannetjes zorgen voor wat rivaliteit). (Meer info over pijlgifkikkertjes – zie ook clubbad april). JUNI 2003

-25-

In en rond het palludarium Inrichting en constructie Dergelijke paludariums kunnen b eplant worden met  , Spaans mos, Anubias , klimop, j avamos, Bromelia orchideeën,  ...  Vrouwentongen  zijn  echter  te groot. Krokodillentranen zijn ook heel populair. De kikkertjes kruipen vaak op deze planten om een overzicht over de b ak te krijgen. B elangrijk  is  dat  de  planten  niet  bespoten zijn met herbiciden. Bromelia's dienen afen toe vervangen te worden, want meestal doen ze het niet zo goed. Niettegenstaande dit worden ze heel vaak gebruikt als blikvanger. Ook de kikkertjes appreciëren deze planten om hun eitjes af te zetten. Onderaan liggen verdroogde beukenblaadjes (beschimmelen niet). Met wat handigheid, tijd en info vooraf, is het ook mogelijk zelfeen paludarium samen te stellen. Het paludarium van Ludwig Verdonck is opgebouwd  uit  betonplexplaten.  Krist Vrouwentong  Hugelier had ons op de uiteenzetting De Engelsen noemen deze pla nt Motherop 28 februari dus geen blaasjes wijsin-law's tongue (schoonmoederstong) gemaakt,  want  een  heleboel  zaken kwamen terug naar b oven. Enkele tips: -Betonplex zagen: oppassen dat zaagblad mooi op 90 ˚ staat. Het is aan te raden eens op een gewoon stuk hout uit te proberen. -Betonplex afschuren waar gelijmd dient te worden -Lijmen met bv. Tec7 In het paludarium zat een schuine voorruit, die eenvoudig uit te nemen was. Onderaan het paludarium zat een verluchtingsroostertje, dat heel fijn dient te zijn, om te voorkomen dat het levend voedsel, dat deze pijlgifkikkertjes toegedient krijgt, ontsnapt en de trotse paludariumbezitter last krijgt met moeder de vrouw. D e b allasten liggen onder dit roostertje om de ruit dampvrij te houden. Nadeel: het roostertje warmt op. D e kikkertjes wagen er zich dan ook niet op. Aan de onderkant van de b ak, zit een in- en afvoer van water. Het water loopt -26-

Jaargang 18

In en rond het palludarium gezapig over het mos van de ene hoek naar de andere. D e zij- en achterwand van de b ak zijn bekleed met een aquariumstruktuurwand (gelijkaardig aan het type Juwel). Niveaus werden in het paludarium gecreëerd d.m.v. isolatieplaten ( -bouwplaten).  Bovenop  deze  isolatieplaten  ligt  een  vijverbeschermingsdoek. In de isolatieplaten, zit acht meter verwarmingslint ( 50 Watt) ingewerkt (kostprijs +/- € 38). D e  -lamp met 2 %  -opbrengst, bovenaan, geeft namelijk niet genoeg warmte afom het paludarium op een constante temperatuur van 25-26  ˚ C te houden. Verder b ehoren ook een thermostaat, thermometer en een luchtvochtigheidsmeter tot de basisuitrusting. Bloempotjes en een filmroldoosje (in dit paludarium, verstopt in een exotische noot), worden door de pijlgifkikkertjes gebruikt om eitjes afte zetten. O ok de onderkant van een  -fles kan voor dit doeleinde gebruikt worden. Ludwig had onlangs nog twee legsels weggenomen. B elangrijk is de eitjes schimmelvrij te houden. Het idee werd geopperd om waterpissebedden bij de eitjes te stoppen, omdat deze de eitjes zouden reinigen en de schimmels zouden wegeten.  Kweek Men kan de kikkertjes tot p aren aanzetten, door het regenseizoen na te bootsen. Normaal wordt het paludarium twee- tot driemaal p er week b eneveld. Bij het nabootsen van het regenseizoen, tweemaal per dag. D e nakweek heeft niet altijd  dezelfde  kleur  als  de  ouders  (hoewel  dit  verwacht  zou  worden).  De kweek met verwanten zou, naar verluidt, niet zo erg zijn, aangezien dit in de natuur  ook  zou  voorkomen.  Kruisen  tussen  verschillende  geslachten  moet men echter voorkomen. pu

tl

uvb

pet

Voeding Fruitvliegjes, krekeltjes en springstaartjes kunnen zelfgekweekt worden. Bij fruitvliegjes moet men oppassen voor mijt. Dit kan men zoveel mogelijk indijken door een goede hygiëne en het afen toe veranderen van kweeklokaal. Springstaartjes eten paddestoel en komkommer. Het rommelen in het compostvat is ook heel nuttig en bespaart heel wat kweekwerk. Soorten In  een  diavoorstelling passeerden nog heel wat pijlgifkikkers  de revue. Bepaalde  gifkikkertjes  hadden  zelfs  namen  met  een  heleboel  medeklinkers, zodat hun naam nauwelijks uitspreekbaar was (zouden bepaalde politici, die onlangs onze Vlaamse wegen sierden, hun inspiratie bij deze pijlgifkikkertjes JUNI 2003

-27-

In en rond het palludarium gehaald hebben?). Soms vergt het heel wat ervaring om de verschillende geografische varianten van elkaar te onderscheiden. Sommige kikkertjes zouden ook een fluitgeluid produceren en een goed alternatiefzijn voor de kanarie. Waar op te letten bij de aanschafvan pijlgifkikkertjes: -liefst geen nachtactieve diertjes kiezen -ofkikkers die hun soortgenoten als eten aanzien (bv. hoornkikker) -ofdieren die zich verschuilen -ofdieren met irriterend huidslijm (gebruik van handschoenen) Ludwig en z ijn p ijlgifkikkertjes lieten z ich a lleszins van h un beste kant z ien. Veel interesse van zoetwater- en zeewateraquarianen . .. spijtig genoeg wachtten vele  “kikkerliefhebbers” waarschijnlijk op h et regenseizoen om n aar buiten te komen.

Na mens h et best uur

GEFELI CI TEE RD! van l i ef de en mi nn ekozen ko mt s o ms zi cht baar r esul t aat j e zi et 'l a vi e en r os e'

en h et ki n d dat voor j e st aat pr ofi ci at met di e l i eve zoon ' n echt e par el  aan j ul l i e kr oon

Nog liever dan we al dachten, is onze zoon Jouw kleine handje grijpt mijn grote vinger vast, mooi toch dat mijn vinger 27 mei  2003 zo in j ouw handje past.

Hannes

KRI ST OF & TI NE MI GNAU W-P AU WEL S

-28-

Jaargang 18

LI M E U RS "2003" De feder ati e van aqu ari u m- ent err ari u mkl u bs ui t Li mbur g ( bbat- limburg) or gani seert op zondag 6j uli e. k.  de veerti ende al o mgekende en dr uk bezocht e Li m eurs.  Deze Li m( bur gse-r uil - en vak) Beurs gaat door i n h et Don Bosco i nsti t uut,  Don Boscostr aat t e Hout h al en- Hel cht er en.  Li m eurs i s een t opgebeurt eni s waar li efhebbers en h andel aars al  j ar en met ar gusogen naar ui tkij ken. St er ke aantr ekki ngspu nt en zij n de pl ant en en vi ssen waar onder heel  wat ci chli den en ander e soort en. Het aanbod i s echt er ni et beper kt t ot vi ssen en pl ant en.  I nt egendeel ,  all e mat eri al en di e eni gszi ns met de hobby ver want zij n wor den er ver handel d.  Ook op gebi ed van t err ari u m i s er een r ui me keuze van mat eri al en en di er en,  en deze i s nog een gr oep di e el k j aar gr oei t. . Het vij ver gebeur en i s de l aatst e j ar en ook op de Li m eurs enor m t oegeno men.  Daar n aast zij n er nog t al rij ke st an ds van li efhebbers,  k wekers,  han del aars en fabri kant en. I eder een wor dt op deze gr ootst e r uil beurs van de benel ux vri endelij k ui t gen odi gd t ussen 1 0 en 1 6 u ur o m t e kopen,  t e ver kopen,  t e r uil en of o m i n de gezelli ge cafét ari a ( waar ook snacks t e ver krij gen zij n) een h obbypr aatj e t e sl aan.  Ter pl aatse i s er r ui me gr ati s par keer gel egen hei d. De t oegangsprij s voor vol wassen e bedr aagt € 1 .  Ki n der en t ot 1 4 j aar gr ati s. Dus zor g dat j e er bij bent op deze mani fest ati e.

Li m eurs i s een begri p ge wor den i n de hobby mi ddens! De Li mbur gse ver eni gi ngen h ebben zi ch er st eeds aan geh ouden o m zeer nau w sa men t e wer ken met de vakhandel  en li efhebber.  Geen enkel e van de or gani ser en de ver eni gi ngen h oudt zi ch echt er bezi g met h andel sacti vi t ei t en,  maar doen wel  bui t en ge wone i nspanni n gen o m de li efh ebberij bekend t e maken i n h et al ge meen.  De or gani sat or en van de Li m eurs n odi gen ook U ui t o m mee t e wer ken aan deze acti vi t ei t.  Mi sschi en was u vori g j aar al  een succesvoll e st andhouder,  dan i s ver der e ui tl eg zeker over bodi g. All e han del aars/li efhebbers di e oude - of ni eu w aquari u mmat eri aal  wensen van de han d t e doen zij n ui t er aar d wel ko m.  De Li m eurs i s bovendi en de mar kt bij ui tst ek voor all es wat met pl ant en en vi ssen t e maken h eeft,  we denken hi er voor al  aan k wekers.  Ook ni ett e ver get eni s det err ari u mhobby,  maar de " conventi e van Washi ngt on" zal  moet en n agel eefd wor den.  Een nat u urli efhebber i s di k wijl s de bezi tt er van een t ui nvij ver.  De Li m eurs st aat ook open voor all es wat hi er mee t e maken heeft. Met onderst aande ant woor dstr ook kan j e de r ui mt e di e j e n odi g wil  hebben r eserver en Een kl ei ne bij dr age van € 5. 00 per t afel  ( 1 . 8 x 0. 6) wor dt aan ger ekend,  r eserver en i s ver pli cht en i nschrij ven kan t ot 25 j uni  2003 Pr akti sch e i nfor mati e LI M E U RS 2003 I nsti t u ut Don Bosco Don Boscostr aat 6 Hout h al en- Hel cht er en ( Bel gi ë) Zon dag 6 j uli ,  doorl open d open t ussen 1 0. 00 uur en 1 6. 00 uur. Opbou w:  zon dag mor gen vanaf 8 uur.

Voor i nfor mati e:

Tel . :  0032( 0) 1 1  27 1 0 80,  fax:  0032( 0) 27 00 47 44 Voor reservati e:  e- mail :  li mbeurs @li mbur gse-feder ati e. be of vi a onze websi t e: htt p: // www.li mbur gse-feder ati e. be/LI MBE U RS/li mb. ht m of vi a fax:  0032( 0) 27 00 47 44 of vi a t el efoon 0032( 0) 1 1  27 1 0 80

JUNI 2003

-29-

Bij eenko mst wer kgr oep vij vers

AQUATROPI CA S VI J VE RBABBEL VRAGE N STAAT VRI J 20 j uni 2003 Juni, juli en augustus, de ideale periode voor de vijverfanaten. De vijver staat op zijn mooist met weelderige plantengroei, rondzwemmende en zichtbaar gezonde vissen, geen vervelende algen. Kortom alles volgens planning en maar genieten.  Maar het kan ook anders zijn, de plannen die u smeedde tijdens de wintermaanden,  uw  uitvoeringen  in  het  voorjaar  zijn  niet  uitgekomen. Handen in het haar en slapeloze nachten van miserie is het resultaat, alles is letterlijk in het water gevallen.  Geen paniek, dit is een moment in de aquaristiek die iedereen wel eens meemaakt. D e oorzaken van sommige mislukkingen gaat men soms veel te ver gaan zoeken en oplossingen zijn er zeker. C ontact zoeken met andere ervaren liefhebbers ofeventueel diezelfde mensen bij u uitnodigen en het probleem bespreken kan in vele gevallen al heel wat oplossen en u verse moed geven. Maar het kan ook nog anders. Uit ervaring weten we dat bij vragen-staatvrij-bijeenkomsten al heel wat liefhebbers nuttige tips hebben meegekregen. Vandaar dat wij de maand juni uitkiezen om te proberen eventuele problemen ofvragen (voor een stuk) op te lossen.  Hebt u een plan klaarliggen om tijdens de zomer aan de slag te gaan, hebt u problemen over filtering, plantengroei, visbestand, randafwerking, waterkwaliteit, elektriciteit in en rond uw vijver, enz., kom dit gerust op tafel gooien. Het hoofddoel van deze avond is oplossingen zoeken door van gedachten te wisselen en van elkaar iets bij te leren.   Wanneer? Op vrijdag 20 juni stipt om 20 u  Waar? In ons clublokaal natuurlijk,  d e k l o k ke

-30-

Jaargang 18

Bij eenko mst wer kgr oep zoet water

VOORSTELLI NG AQUA C ONTROLLE R DI SCUSSI E AVOND Vrij dag 27 j uni Na veel slapeloze nachten en liters koffie, stelt Didier Glorieux, lid van Aquatropica, ons zijn “Aqua controller” voor. Het toestel dient niet alleen om de vissen en planten te vertroetelen, maar ook om het typische kabel- en stekkersspinnenweb te vermijden. De “Aqua controller” dient eerst en vooral om het licht aan en uit te laten gaan door middel van dimmers die tot op de seconde te regelen zijn. Indien nodig voor iedere dag een andere instelling ofvoor het nabootsen van een onweer die de zon verduistert. Zo blijft ook de schrikreactie van de vissen achterwege bij het aangaan van de lichten. Het systeem b estuurt meerdere TL'D-lampen en een temperatuurregelaar zorgt ervoor dat onze vissen het niet te warm ofte koud hebben. D e ingestelde temperatuur is afte lezen op een LCD module. In de toekomst komt er nog een pH- en een koelregelaar bij. D oor gebruik te maken  van  dit  toestel  komt  de  aquariumhobby  weer  een  beetje dichter bij de natuur te staan. Zoals  gewoonlijk  op  een  discussieavond  kunnen  er  vragen  gesteld worden, wie weet kan dit leiden tot andere vraagstukken waarvoor Didier een oplossing moet zoeken. Iedereen  is  welkom,  ook  voor  de  zeeaquarianen  kan  dit  een  zeer waardevol toestel zijn. Na de ver gaderi ng vol gt er nog een to mbol a met nutti ge, aquaristisc he prij zen. Voor de vij verli efhebbers zull en er ook versc hill ende zakken hoornbl ad i n de to mbol a steken. Wanneer? Op vrijdag 27 juni stipt om 20 u Waar? In ons clublokaal natuurlijk,  d e k l o k ke

Gerrit Plovie en Free D evos coördinatie zoetwater

JUNI 2003

-31-

AGE NDA WE RKGROEPE N  Voorstelling  van DiGiT - Aqua C ontroller, een dimsysteem voor  -lampen.  Didier  Glorieux. Meer info op p .31 tl

 Aquatropica's  barbecue  Meer  info op p . 22 Voorstelling  van DiGiT - Aqua Controller, een dimsysteem voor  -lampen.  Didier  Glorieux. Meer info op p .31 tl

 Aquatropica's  barbecue. Meer  info op p . 22  Een  zee aan informatie: Jansen en Meulblok

 Vrije  babbel. Meer info op p .30  Aquatropica's  barbecue. Meer  info op p . 22

De redactie is niet verantwoordelijk voor foutieve vermeldingen

-32-

Jaargang 18