Colloquium zorg & vastgoed Wordt er anno 2046 nog geïnvesteerd in zorgvastgoed ?
26 April 2016
-1-
Zorgvastgoed als investeringsobject
-2-
Zorgvastgoed als investeringsobject > Anno 2016 : voornamelijk senior housing > Anno 2016 : voornamelijk collectieve huisvestingsvormen gericht op zorgafhankelijkheid Voorbeelden: WZC in Vlaanderen, Pflegeheim inDuitsland, EPHAD in Frankrijk
-3-
Zorgvastgoed als investeringsobject
Zal er in 2046 nog geïnvesteerd worden in dergelijk zorgvastgoed ? > > > > >
Demografie Medische wetenschap De consument Technologie De overheid
-4-
Demografie in 2046
> Piek in vergrijzing zo goed als bereikt: is het hoogtepunt voorbij?
-5-
Demografie Ageing in Belgium
Source: "Perspectives de population 2014-2060", Federal Planning Bureau, 2015.
-6-
Demografie Ageing in Germany
Source: "Bevölkerung Deutschlands bis 2060", Statistisches Bundesamt (Deutschland), 2009.
-7-
Demografie Ageing in The Netherlands
Source: "Prognose bevolking kerncijfers 2014-2060“, Centrale Bureau voor de Statistiek (CBS), 18 December 2014.
-8-
Demografie
> Vergrijzing binnen de vergrijzing − Vraag naar specifieke huisvesting en consumptie van gezondheidsgoederen op piek − Mature markt => andere dynamiek minder gedreven door groei van de markt zorgexploitant = cash cow ? concurrentie door kostenefficiëntie en prijszetting − Impact op investeren in zorgvastgoed : huur ? facility management ? -9-
Medische vooruitgang inzake ouderdomsziekten? > Dementie : ziekte van de 21ste eeuw ? België : van ca. 100,000 naar ca. 172,000 patiënten in 2050
Veel aandacht voor specifieke collectieve huisvestingsprojecten omwille van verwachte groei dementiepatiënten,… …. tenzij de medische wetenschap het probleem oplost ? > Medische vooruitgang kan zowel positieve als negatieve impact op vraag naar zorgvastgoed hebben ! -10-
De bewoner in 2046?
> Perceptie van ouderdom : Pensioenleeftijd van 65 jaar werd in Duitsland ingevoerd door Bismarck in 1880
-11-
De bewoner in 2046?
-12-
De bewoner in 2046?
-13-
De bewoner in 2046?
> Bevraging vandaag : niemand wil naar het “rustoord” , iedereen wil “thuis” oud worden Marktonderzoek in Duitsland : DPF /JLL “Wohnen im Alter”, 2014
> Individueel wonen geniet voorkeur > Bedenking : tijdig overstappen naar collectieve huisvesting zou langer en gezonder leven bevorderen
-14-
De bewoner in 2046?
> De bewoner is een bewuste consument die keuzes wil maken INDIVIDUALITEIT
-15-
Technologie
-16-
Technologie
-17-
Technologie
-18-
Technologie
> “Barrier free” > Veiligheid – monitoring > Maakt technologie individueel wonen langer mogelijk ? > Wordt zorgvastgoed op termijn vervangen door residentieel vastgoed ?
-19-
De overheid in 2046 ? > Druk op beschikbaarheid overheidsmiddelen 50% van de inkomsten van de zorgexploitant ? Steeds meer noden, steeds minder middelen ? Besparingsmodus ? > Neiging om “wens van de burger” te koppelen aan “besparingsnood” Langer thuis blijven = goedkoper voor de overheid ? Overheid is de objectieve bondgenoot van de moderne senior ? -20-
De Nederlandse casus
“Scheiden wonen en zorg” > Van intramuraal naar extramuraal > Geen financiering van de wooncomponent > Financiering van zorg via een Persoons Gebonden Budget (PGB)
-21-
De Nederlandse casus > Alle trends komen samen in nieuw beleid > Grote schokken in de markt afbouw bedden in reguliere zorg 800 verzorgingshuizen sluiten ?
> Impact op vastgoed reconversie van vastgoed “afstoten” van vastgoed grote onzekerheid bij zorgexploitanten
-22-
De Nederlandse casus > Doemscenario ? Als de overheid besparingspolitiek koppelt aan drang naar individualiteit van de babyboomer, zullen we dan de WZC’s sluiten ? > Nieuwe initiatieven : − Zorgvilla’s
-23-
De Nederlandse casus
-24-
De Nederlandse casus
> > > >
Van regulier naar particulier Van gelijkheid naar verscheidenheid Kleinschaligheid Maar ook risico’s : lagere marktsegment, eenzaamheid ?
> Maar meest opvallend : collectieve woonvormen blijven opduiken (cfr. zorgvilla )
-25-
Duitse casus : AWG > Duitsland : strikte scheiding tussen residentiële zorg (Pflegeheim) en ambulante zorg (thuiszorg) > Subsidies voor thuiszorg stijgen > Thuiszorgorganisaties stellen dienstenpakket samen met inbegrip van huurovereenkomst in een “woongemeenschap” > Theoretisch : afzonderlijke diensten (wonen en zorg) waar consument vrij tussen kiest = optimalisering van thuiszorg (‘selbstverantwortete Wohngemeinschaft”)
-26-
Noordrijn-Westfalen (Duitsland): AWG > Woongemeenschap heeft beter imago dan rustoord > Zelfde kost voor bewoner (maar meer gediversifieerde inkomsten bronnen voor exploitant) > Overheid : besparingsfactor voor lokale overheid
> Is / was “grijze zone” (of zelfs illegaal) want de facto één aanbod van wonen en zorg
-27-
Noordrijn-Westfalen (Duitsland): AWG > Sedert 2014 opgenomen in wetgeving in NRW : Anbieterverantwortete Wohngemeinschaft = woongemeenschap waar terbeschikkingstelling woonruimte niet kan worden losgekoppeld van dienstenpakket Onderscheid met rustoord ??
Basisidee vertrekt vanuit thuiszorg, maar komt uit bij een collectieve woonvorm
-28-
Noordrijn-Westfalen (Duitsland): AWG >
-29-
Conclusie
-30-
Conclusie > Op weg naar 2046 zijn “schokken” mogelijk op vlak van wetgeving en financiering verdwijnen van programmatie, invoeren van PGB, … > Maar we zullen nog mogen/ moeten investeren in zorgvastgoed ̶ Weliswaar veel ruimer en breder aanbod : independent living tot assisted living (en alles daartussen ) , kleinschalig vs grootschalig, duur vs toegankelijk, … ̶ meer consument gericht ̶ meer marktgericht ̶ meer concurrentieel
> Veel aandacht voor individuele beleving, … …. maar vaak toch in een collectieve woonvorm !
-31-
-32-
