CO2-FOOTPRINT ANALYSE TIMMERHUIS GROEP ANALYSE 2011 (D.D. 05-07-2012) RECTIFICATIE (10-04-2013)
1. INLEIDING
De Timmerhuis Groep hecht waarde aan duurzaamheid en het milieu. Daarom wordt de CO2-footprint van Timmerhuis middels dit document in kaart gebracht. Om tot een kwalitatief goede analyse te komen worden de volgende stappen doorlopen. Allereerst is het van belang de organisatorisch grens te bepalen. Hierin wordt bepaald welke onderdelen tot het bedrijf gerekend worden en welke emissies dus meetellen voor de CO2-footprint en welke niet. Hierbij is de grens bepaald volgens het Green House Gas - protocol. Vervolgens worden alle emissies die binnen de organisatorische grens vallen geanalyseerd en toegewezen aan verschillende groepen emissies. Deze groepen worden scopes genoemd, hierbij beperken we ons tot scope 1 (directe emissies) en scope 2 (indirecte emissies). Ten slotte vergelijken we het geanalyseerde jaar met het referentiejaar. Deze uitkomst wordt vergeleken met het reductieplan. Dit wordt uitgevoerd volgens het PDCA principe beschreven in het reductieplan.
2
INHOUDSOPGAVE
1.
Inleiding .......................................................................................................................................................... 2
2.
Organisatorische grens ................................................................................................................................... 4
Organisatie ...................................................................................................................................... 4 Projectgroep .................................................................................................................................... 4 Organisatorische grens .................................................................................................................... 4 3.
Emissies .......................................................................................................................................................... 5
Scopes .............................................................................................................................................. 5 Analyse scope 1 ............................................................................................................................... 6 Analyse scope 2 ............................................................................................................................... 7 4.
Meetonnauwkeurigheden en onzekerheden ................................................................................................. 8
Scope 1 ............................................................................................................................................ 8 Scope 2 ............................................................................................................................................ 8 5.
Vooruitgang ten opzichte van het referentiejaar ........................................................................................... 9
vooruitgang 2011 scope 1 ............................................................................................................... 9 6.
Bijlagen ......................................................................................................................................................... 10
Bijlage 1
Overzicht wagenpark ................................................................................................. 10
Bijlage 2
Overzicht materieel ................................................................................................... 11
Bijlage 3
Bronnenlijst ............................................................................................................... 12
3
2. ORGANISATORISCHE GRENS
ORGANISATIE Timmerhuis is al sinds 1976 actief in de weg- en waterbouw op verschillende vlakken. Timmerhuis Groep is gevestigd in Vriezenveen en is de overkoepelende naam voor 6 businessunits, elk met hun eigen expertise en discipline. Deze kunnen los worden ingezet maar ze fungeren ook complementair en kunnen elkaar waar nodig ondersteunen en versterken. Timmerhuis wordt onder andere ingeschakeld voor het ontwikkelen, coördineren en realiseren van civieltechnische projecten, het bouw- en woonrijp maken van diverse locaties, het uitvoeren van sloop- en saneringswerkzaamheden en het leveren van ophoog- en industriezand.
PROJECTGROEP Voor het in kaart brengen van de CO2- footprint is de volgende projectgroep opgesteld: Bert Wolterink Remco Wissink Kasper Kolman Berend van Raaij
Directeur Bedrijfsleider Projectvoorbereider Werkvoorbereider
ORGANISATORISCHE GRENS Het reglement1a stelt: “de organisatorische grens dient zodanig gekozen te zijn dat er zich geen C-aanbieders onder de A-aanbieders bevinden”. A-aanbieders zijn hierbij de aanbieders die samen verantwoordelijk zijn voor 80% van de inkoopomzet van het bedrijf. De C-aanbieders zijn bedrijven die een zeggenschapsrelatie met het bedrijf hebben.1b Het GreenHouse Gas – protocol (hierna GHG) geeft twee methoden voor het bepalen van de organisatorische grens zodat deze voldoet aan bovenstaande voorwaarde: de financial control approach en de operational control approach (vrij vertaald: gebaseerd op de omzet of op het operationele vlak van het bedrijf).2 In dit geval zijn de grenzen bepaald op grond van het operationele vlak van het bedrijf. Hieronder vallen alle 6 de businessunits waaruit de Timmerhuis Groep bestaat: -
Timmerhuis Projecten Devri Infra – civieltechnisch projectburo Maathuis Braakhuis – sloopwerken en (asbest)saneringen Timmerhuis Sloop en Milieu Timmerhuis Zandwinning Timmerhuis Weg- en Waterbouw
4
3. EMISSIES SCOPES Een goede CO2-footprint is niet alleen bepalen hoeveel een bedrijf uitstoot maar ook welke onderdelen binnen het bedrijf het meeste uitstoten. Zo kan men gemakkelijk inzicht verkrijgen in waar de emissies vandaan komen en hoe deze te verminderen. Het Handboek CO2-prestatieladder maakt hierbij (gebaseerd op het GHGprotocol) onderscheid in drie groepen emissies, scopes genoemd. De scopes zijn schematisch weergegeven in Figuur 1. SCOPE 1 Scope 1 omvat alle directe emissies, emissies die direct door de eigen organisatie worden uitgestoten. Het gaat hier bijvoorbeeld om het gasverbruik van het pand en het brandstofverbruik voor het wagenpark en het materieel. Een aparte groep in scope 1 zijn airco’s en koelingapparatuur. Zij stoten niet direct CO2 uit maar lekken wel koelvloeistoffen direct in de lucht die tot de broeikasgassen gerekend worden. SCOPE 2 Scope 2 omvat alle indirect emissies, emissies die al zijn uitgestoten voor een grondstof die door de organisatie wordt verbruikt. Voorbeelden hiervan zijn het elektriciteitsverbruik (op de centrale verbrand men fossiele brandstoffen om elektriciteit op te wekken), brandstofverbruik van zakenreizen met een privéauto of met het vliegtuig. SCOPE 3 Scope 3 omvat alle overige indirecte emissies. Hieronder vallen bijvoorbeeld de emissies die vrijkomen bij de afvalverwerking, bij het printen op papier of bij de elektra van klanten. In dit document zullen alleen de emissies uit scope 1 en 2 geanalyseerd worden over het jaar 2011.
Figuur 1 Overzicht scopes
5
ANALYSE SCOPE 1 Voor de analyse van scope 1 is de CO2 uitstoot voor drie subgroepen bepaald: Brandstofverbruik wagenpark Van de aanwezige wagens in het wagenpark is het gemiddelde verbruik, gemiddelde uitstoot en de getankte liters opgezocht. Hieruit is bepaald hoeveel ton CO2 elke auto heeft uitgestoten. Hiermee kwam de totale uitstoot van het wagenpark in 2011 op 159 ton. Een overzicht van alle auto’s in het wagenpark is te vinden in Bijlage 1 Overzicht wagenpark. Brandstofverbruik materieel Van het aanwezig materieel is ook de hoeveelheid CO2 bepaald. Dit kon echter niet per voertuigtype aangezien daar geen specificaties van bekend zijn. Daarom is hiervoor de hoeveelheid diesel dan wel gasolie (1c) vermenigvuldigd met een standaard getal, de conversiefactor , waaraan een liter van desbetreffende brandstof gelijk staat (in dit geval 1L = 3,135 kg CO2). De totale uitstoot van het materieel kwam in 2011 uit op 615 ton CO2. Een overzicht van het materieel is te vinden in Bijlage 2 Overzicht materieel. Gasverbruik In 2011 is er 11302 m³ gas verbruikt door Timmerhuis. De conversiefactor voor aardgas(1c) bedraagt 1825 gCO2/m³. De uitstoot voor het gasverbruik bedraagt daarmee respectievelijk 20,62 ton CO2. Lekgas airco’s en koelinstallaties In de onderhouds- en handboeken van de airco’s is niet teruggevonden hoeveel koelmiddel er is gelekt in 2011. Wel is er uit de onderhoudsboeken te achterhalen hoeveel koudemiddel er in de verschillende (3) airconditioningunits moet zitten. Aangenomen wordt dat ongeveer 5% lekt (generiek) . In alle airco’s van Timmerhuis zit 10,45 kg van het koelmiddel Freon R22. Deze heeft een aardopwarmingsvermogen van 1810. (1c) Dat wil zeggen dat 1 gram Freon de aarde even hard opwarmt als 1810 gram CO2 . Aangenomen wordt dat 0,05*10,45 = 0,52 kg Freon is gelekt. Dit komt overeen met 0,945 ton CO2 voor het jaar 2011 Scope 1 De totale uitstoot van directe CO2-emissies bedraagt in 2011 800.50 ton, de verdeling over de verschillende categorieën is weergegeven in Diagram 1. Hierbij zorgt het materieel voor ruim driekwart van de emissies in scope 1. Het wagenpark neemt 20% voor zijn rekening en het gas 3%.
20,6 3%
0,9 0%
Scope 1 jaar 2011
164,0 20%
Wagenpark Materieel Gas
615,0 77%
Airco's
Diagram 1 Directe emissies 2011
6
ANALYSE SCOPE 2 Ook voor de analyse van de scope 2 emissies is de CO2- uitstoot in subgroepen gedeeld. Electra De verbruikte hoeveelheid elektriciteit is afgeleid uit de energierekening. Timmerhuis koopt groene stroom. (1c) Groene stroom heeft een CO2 footprint van 300 gram CO2/kWh . De energierekening van 2011 bedroeg 61.210 kWh wat neerkomt op 18.36 ton CO2. Zakenreizen vliegtuig Met het vliegtuig zijn in het jaar 2011 twee zakenreizen gemaakt, één keer naar Londen en één keer naar Genève. Naar Londen is hemelsbreed 415 kilometer, naar Genève 1000 kilometer. De conversiefactoren voor (1c) vliegverkeer bedragen voor deze afstanden respectievelijk 270 en 200 gCO2/km . Dit komt neer op een totale uitstoot voor het zakenvliegverkeer van 3.6 ton CO2. Zakenreizen privé auto In 2011 zijn er 756 kilometers met privéauto’s gereden voor zakelijke doeleinden. Kijkend naar de eigenschappen van de auto’s komt dit neer op 0.12 ton CO₂ . Scope 2 De totale uitstoot van directe CO2-emissies bedraagt in 2011 22,08 ton, de verdeling over de verschillende categorieën is weergegeven in Diagram 2. De elektra stoot veruit de meeste CO2 uit van scope 2. Dit is niet vreemd aangezien er weinig met vliegtuig en privéauto gereisd wordt voor de zaak.
0,1 1%
Scope 2 jaar 2011
3,6 16% Elektra Zakenreis Vliegtuig Zakenreis privé auto 18,4 83%
Diagram 2 Indirecte emissies 2010
7
4. MEETONNAUWKEURIGHEDEN EN ONZEKERHEDEN
SCOPE 1
Het brandstofverbruik van het wagenpark wordt per wagen bijgehouden met een tankpas. Iedereen wordt voorzien van brandstof door Weitzelpoort Brandstoffencentrum. Niet iedereen heeft zijn kilometerregistratie bijgehouden waardoor niet voor elke auto de uitstoot via de kilometerstand is berekend maar via de conversiefactor voor benzine of diesel. Hier valt dus nog wat winst te behalen op de nauwkeurigheid. Een deel van het materieel en de machines is bevoegd op de openbare weg waardoor deze een eigen tankpas hebben. Het verbruik en de bijbehorende CO2-uitstoot kan dus betrouwbaar toegeschreven kunnen aan deze machines. Er zijn ook machines die naar het werk worden getransporteerd en daar uit een algemene brandstoftank tanken. Dit is dus minder goed toe te schrijven aan elke machine apart. Maar het aantal verbruikte liters geeft nog steeds een vrij accuraat beeld van de totale uitstoot van het materieel. Het gasverbruik is bepaald aan de hand van de gasrekening. Er wordt vanuit gegaan dat de meters van de gasleverancier een betrouwbaar beeld geven over het gasverbruik. Er is gerekend aan de hand van de jaar nota. De jaar nota loopt van november 2010 tot november 2011. Dit geeft ons inzien een goede weerspiegeling van het jaarverbruik van het jaar 2011 Voor de airco en koelingapparatuur is een schatting gemaakt van 5% lekgas (generiek). Er is niet bekend of deze schatting ook klopt voor Timmerhuis en daarom zit hier naar alle waarschijnlijkheid een onnauwkeurigheid in. Daarentegen is het aandeel van de airco’s in scope 1 nihil waardoor geen grote verschillen in de verhoudingen worden verwacht.
SCOPE 2 Het elektriciteitsverbruik is bepaald aan de hand van de energierekening. Net zoals bij het gas worden de meterstanden van de energieleverancier betrouwbaar genoeg geacht. Er is gerekend aan de hand van de jaar nota. De jaar nota loopt van oktober 2010 tot oktober 2011. Dit geeft ons inzien een goede weerspiegeling van het jaarverbruik van het jaar 2011 De zakenreizen per vliegtuig zijn bepaald aan de hand van de gevlogen kilometers tussen de vliegvelden. Hieraan hangt een conversiefactor die bepaalt is in het CO2 prestatieladder handboek. Dit getal zal bepaald zijn aan de hand van de gegevens van vluchten in het verleden. Er wordt vanuit gegaan dat dit genoeg betrouwbaarheid geeft. De zakenreizen met een privéauto zijn, net als bij de wagens uit het wagenpark, bepaald aan de hand van de gereden kilometers, het type auto en de getankte liters. Dit wordt daarom betrouwbaar genoeg geacht.
8
5. VOORUITGANG TEN OPZICHTE VAN HET REFERENTIEJAAR 2010 Het jaar 2010 wordt voor het eerst geanalyseerd op CO2-emissies. De analyse is uitgevoerd in 2012. Nu de gegevens van het basisjaar bekend zijn kan er een vergelijk worden gemaakt. Aan de hand van de analyse betreffende het jaar 2011 kunnen er conclusies worden getrokken betreffende de doelstellingen die zijn geformuleerd. In het reductieplan is er vastgesteld dat het jaar 2011 geen verbeteringen m.b.t. co₂uitstoot verwacht mag worden. Dit komt doordat de analyse in 2012 is uitgevoerd. Er kan dus niet meer bijgestuurd worden. In hoofdstukken hieronder wordt het jaar 2011 voor scope 1 en scope 2 geanalyseerd en vergeleken met het vorige referentiejaar 2010.
VOORUITGANG 2011 SCOPE 1 In dit hoofdstuk worden de emissies van scope 1 vergeleken met de emissies van het vorige referentiejaar 2010. De totale uitstoot voor scope 1 in 2011 is 719 ton CO₂. In vergelijking met het vorige referentiejaar 2010 is dit een stijging van 36 ton CO₂. In 2010 werkten er 43 mensen bij de Timmerhuis Groep. In 2011 is Maathuis Braakhuis overgenomen. Met Maathuis Braakhuis is het grote verschil van 36 ton te verklaren. Als er wordt gekeken naar het aantal werknemers is dit toegenomen met 7 mensen en komt op een totaal van 50 werknemers in 2011. Dit houdt in dat de CO₂-uitstoot per medewerker meer dan 10% lager is dan het vorige referentie jaar 2010.
VOORUITGANG 2010 SCOPE 2 In dit hoofdstuk worden de emissies van scope 2 vergeleken met de emissies van het vorige referentiejaar 2010. De totale uitstoot voor scope 1 in 2011 is 22.08 ton CO₂. In vergelijking met het vorige referentiejaar 2010 is dit een daling van 0.92 ton CO₂. Deze daling is te wijten aan een daling van de vliegkilometers die er in 2011 zijn gemaakt. Als er wordt gekeken naar het elektriciteitsverbruik kan de conclusie worden getrokken dat er in 2011 meer energie is verbruikt. Er zal meer aandacht besteed moeten worden aan de bewustwording van de werknemers qua energie verbruik.
9
6. BIJLAGEN
BIJLAGE 1
OVERZICHT WAGENPARK
Auto Toyota Hi-Ace Mercedes Altego Audi Q5 VW Caddy VW Caddy VW Caddy VW T5 VW Golf VW Transporter VW T5 VW Caddy Ginaf Nissan Qashquai VW Transporter Toyota Hi-Ace Toyota Hi-Ace Seat Altea Toyota Avensis Volkwasgen Passat Opel Astra Seat Altea Audi A7 Seat Altea KIA Sportage Opel Astra Renault Megane Skoda Fabia Skoda Octavia
Auto Seat Leon Skoda Fabia Seat Ibiza Ford S-Max Volvo V70
cc
Co2 bwjaar 55 2001
1984 155
2009
47 77 77 77 75 77 66 355 110 75 55 55 103 93 77 81 77 150 77 85 81 96 59 77
2003 2007 2005 2007 2010 2005 2002 12500 2009 2009 2001 1999 2011 2008 2012 2010 2009 2011 2008 2012 2010 2011 2008 2012
1197 77 1390 63 1390 63 1997 103 1997 100
2012 2008 2009 2007 2010
1896 1896 1896 1968 1896 1896 2005 1995 1896
1968 1998 1598 1686 1896 2967 1896 1685 1686 1397 1422 1197
tabel 1 Overzicht wagenpark
10
BIJLAGE 2
OVERZICHT MATERIEEL
Categorie
Omschrijving
Merk
Grondverzet
Shovel Volvo L60F
Volvo
Bouwjaar
Grondverzet
ShovelVolvo L90F
Volvo
Grondverzet
Mini-shovel Ahlmann AZ 45
Ahlmann
Grondverzet
Rupskraan Case CX 210 B
Case
Grondverzet
Rupskraan Case CX 210 B
Case
Grondverdichters
trilplaat DPU 6055
Wacker
1-4-2008
Grondverdichters
trilplaat DPU 6055
Wacker
1-11-2009
Grondverdichters
trilplaat DPU 6055
Wacker
1-2-1997
Grondverdichters
trilplaat DPU 6055
Wacker
Grondverdichters
trilplaat DPU 6555
Wacker
1-11-2010
Grondverdichters
trilplaat DPU 6055
Wacker
1-10-2000
Grondverdichters
trilplaat DPU 6055
Wacker
1-3-2001
Grondverdichters
trilplaat DPU 6055
Wacker
1-3-2001
Grondverdichters
trilplaat Revo DVW 2100 1B20
Revo
Grondverdichters
trilplaat Revo BVW 2100 Honda
Revo
Grondverdichters
wackerstamper
Wacker
1-8-2010
Grondverdichters
wackerstamper BS 60-2
Wacker
1-3-2010
Grondverdichters
wackerstamper BS 60Y
Wacker
Grondverdichters
wackerstamper BS 60Y
Wacker
Grondverdichters
wackerstamper
Wacker
Grondverdichters
wackerstamper BS 60Y
Wacker
Grondverdichters
wackerstamper BS 60-2
Wacker
Grondverdichters
wackerstamper BS 600
Wacker
Klein materieel
Bandenzaag
Stihl
Klein materieel
Bandenzaag
Stihl
Klein materieel
Hogedrukreininger
Alto 42C3VA
Klein materieel
Hefbrug 2 koloms
Autec
1-8-2010
Tabel 2 Overzicht materieel
11
BIJLAGE 3 1.
2. 3.
BRONNENLIJST
Handboek CO2-prestatieladder 2.0, SKAO, 23 juni 2011 a. Hoofdstuk 6 Reglement b. Bijlage A Begrippenlijst c. Bijlage C Conversiefactoren GreenHouse Gas – protocol http://www.ghgprotocol.org/ CO2-calculator PraKtima
12
