CHOCOLADE, LEKKERNIJ VAN DE GODEN

“CHOCOLADE, LEKKERNIJ VAN DE GODEN”

Algemeen informatiedossier over chocolade : Geschiedenis – productie – soorten – wetgeving – gezondheid – cijfers MEI 2000

BROCHURE GEREALISEERD DOOR VZW CHOPRABISCO Koninklijke Belgische Vereniging van de Chocolade-, Praline-, Biscuit- en Suikergoed-industrie

HOOFDSTUK III.

CHOCOLADE, GENOT EN GEZONDHEID 1. IS HET WAAR DAT CHOCOLADE BELANGRIJKE VOEDINGSSTOFFEN LEVERT ? 2. IS CHOCOLADE EEN DIKMAKER ? 3. VERHOOGT CHOCOLADE HET CHOLESTEROLGEHALTE ? 4. IS CHOCOLADE VERBODEN VOOR DIABETICI ? 5. VEROORZAAKT CHOCOLADE LEVERCRISISSEN ? 6. VEROORZAAKT CHOCOLADE CONSTIPATIE ? 7. KUNNEN SOMMIGE PERSONEN ALLERGISCH ZIJN VOOR CHOCOLADE ? 8. VEROORZAAKT CHOCOLADE MIGRAINE ? 9. WERKT CHOCOLADE VERSLAVEND ? 10. ZOU MEN CHOCOLADE NIET BETER LATEN WANNEER MEN ACNE HEEFT ? 11. VEROORZAAKT CHOCOLADE CARIËS ? 12. MEN ZEGT SOMS DAT CHOCOLADE EEN ANTIDEPRESSIEVE WERKING HEEFT. IS DIT WAAR ? 13. HEEFT CHOCOLADE EEN ZINNENPRIKKELENDE WERKING ? 14. HEEFT CHOCOLADE KANKERWERENDE EIGENSCHAPPEN ? 15. IS PURE CHOCOLADE VERBODEN VOOR COELIAKIE-PATIENTEN ? 16. BIBLIOGRAFIE & BRONNEN

HOOFDSTUK IV.

p 25 p 25 p 26 p 26 p 27 p 27 p 28 p 28 p 28 p 29

DE CHOCOLADEMARKT 1. KORT OVERZICHT VAN DE CHOCOLADECONSUMPTIE IN EUROPA 2. DE CHOCOLADEMARKT IN BELGIË EN DE BENELUX 3. DE FAVORIETE CHOCOLADE VAN DE BELGISCHE CONSUMENT 4. BIBLIOGRAFIE & BRONNEN

BIJLAGE :

p 21 p 23 p 23 p 24 p 24 p 25

DE CHOCOLADESECTOR IN BELGIË

p 30 p 31 p 33 p 34

p 35

P3“CHOCOLADE, LEKKERNIJ VAN DE GODEN”

WOORD VOORAF Dit document werd gerealiseerd op initiatief van Choprabisco, de Koninklijke Belgische Vereniging van de Chocolade-, Praline-, Biscuit- en Suikergoed-industrie. Als officiële Belgische vereniging van de sector waarborgt Choprabisco de vertegenwoordiging van de belangen van 90 aangesloten ondernemingen, waaronder 29 chocolatiers en pralinefabrikanten, van KMO’s tot multinationals. Naast de algemene promotie van de sector komt Choprabisco op voor de gemeenschappelijke belangen van haar leden inzake voedingswetgeving, handelsreglementering, het Europees beleid met betrekking tot marktordeningen van grondstoffen, invoerregelingen en exportrestituties. Door haar constante betrokkenheid in de sector beschikt Choprabisco over een schat aan informatie die voortdurend geactualiseerd wordt. Zo groeide het idee om een algemeen document over chocolade samen te stellen waarin een antwoord gegeven wordt op de talrijke vragen van consumenten, studenten, journalisten en andere belangstellende personen. Dit document behandelt de geschiedenis van chocolade, de moderne productiemethoden, de invloed op de gezondheid en de economische situatie van de chocolademarkt. Er wordt tevens een non-exhaustieve samenvattende beschrijving gegeven van de chocolade en chocoladeproducten. Voor meer informatie kan u per brief, fax of e-mail terecht bij : Choprabisco Roodebeeklaan 30 1030 Brussel BELGIË Fax :32/2/736.81.75 e-mail : [email protected]

P4 “CHOCOLADE VOEDSEL VAN DE GODEN”

HOOFDSTUK III : CHOCOLADE, GENOT EN GEZONDHEID ANTWOORDEN OP AL UW VRAGEN OVER CHOCOLADE EN GEZONDHEID. 1. IS HET WAAR DAT CHOCOLADE BELANGRIJKE VOEDINGSSTOFFEN LEVERT ?

Ja, want chocolade bevat : ■ eiwitten met de 8 essentiële aminozuren : onontbeerlijk voor het behoud en de

vernieuwing van cellen; ■ lipiden of vetten : geen negatief effect op het cholesterolgehalte (zie vraag 3).

De lipiden leveren energie; ■ koolhydraten (suikers en zetmeel) : in variabele hoeveelheden naargelang het

■ ■

■ ■ ■

suikergehalte en andere ingrediënten van de chocolade. Koolhydraten, de belangrijkste energieleveranciers, spelen gedurende gans het leven en vooral tijdens de groeiperiode een heel belangrijke rol; vezels : actief bij de spijsvertering; mineralen : onontbeerlijk voor de opbouw, vernieuwing en herstel van onze cellen, waaronder, met name : kalium, ideaal voor de spieren, fosfor, essentieel voor de beenderen, ijzer, waarvan we heel wat nodig hebben voor ons bloed, vooral jonge meisjes, calcium, vooral in melkchocolade, noodzakelijk voor gezonde beenderen, en magnesium, in grote hoeveelheden, noodzakelijk voor gezonde spieren en voor onze tonus in het algemeen; spoorelementen : leveren een waardevolle bijdrage, zoals koper en polyfenolen, met oxidatieremmende eigenschappen, en fluor, bekend om zijn bescherming tegen cariës ; vitaminen : voornamelijk vitaminen B1, B2, PP, E (en vitamine A in melkchocolade) verzekeren de optimale werking van alle organen en versterken ons weerstandsvermogen; tot slot het fameuze theobromine : stimuleert het zenuwstelsel, heeft een diuretische en hartversterkende werking en zou een heilzaam middel zijn tegen zwaarmoedigheid!

P21“CHOCOLADE, LEKKERNIJ VAN DE GODEN”

Magnesium: 100 gram donkere chocolade levert 110 mg magnesium, ofwel éénderde van de voorgeschreven inname per dag. Een tekort aan magnesium komt vrij vaak voor en kan leiden tot vermoeidheid, spiermoeheid, bevingen, angst, … ; bovendien ontstaan deze angstgevoelens vaak door stress waardoor de behoefte aan magnesium toeneemt, enzovoorts… Kortom, een vicieuze cirkel ! We hebben hier slechts enkele bestanddelen van chocolade aangehaald. In totaal zijn er dat nagenoeg... achthonderd! Er worden regelmatig nieuwe wetenschappelijke onderzoeken uitgevoerd om de eigenschappen van deze bestanddelen te bestuderen: waarschijnlijk staan er ons nog heel wat (leuke) verrassingen te wachten. Dit rijke voedingsmiddel, complex en boordevol goede eigenschappen, is dus de manier bij uitstek om te genieten op een gezonde manier. En zelfs indien men niet te veel chocolade mag eten, is het toch een tonisch en energierijk voedingsmiddel met een lichte antidepressieve werking. Bovendien staat op chocolade geen leeftijd. Het is echter verbazingwekkend dat er zoveel heisa gemaakt wordt over de chocoladeconsumptie, terwijl chocolade zowel in Mexico bij de Azteken als veel later in Europa beschouwd werd als een echte weldaad. Chocolade betekende voor hen een bron van goede kwaliteiten: voedzaam, bevorderend voor de spijsvertering, stimulerend en zelfs zinnenprikkelend; de adellijke dames verorberden chocolade op elk uur van de dag en lieten hun dienstmeisjes zelfs chocolade serveren in de kerk om wakker te kunnen blijven tot op het einde van de mis! De apotheken werden volgestopt met geneesmiddelen op basis van chocolade. Deze werden voorgeschreven tegen allerlei kwaaltjes (onder andere ook tegen tuberculose en cholera!). Er is nog steeds een grote gevoelswaarde verbonden aan chocolade die vaak stamt uit de kinderjaren. Dit maakt het soms moeilijk om louter objectieve conclusies te trekken over de effecten van chocolade. Bijvoorbeeld: kan het alom bekend opwekkend effect toegeschreven worden aan de tegenwoordigheid van bepaalde stoffen die ook gebruikt worden in antidepressiva? Dit kan niet zomaar bevestigd worden. Ondanks deze vragen heeft de recente wetenschappelijke kennis en de kennis over de voeding geleid tot een realistischere visie op de kwaliteiten van chocolade. De zinnenprikkelende werking, bijvoorbeeld, blijkt (helaas) tot de legenden te behoren. Want de cacao die keizer Montezuma in overvloed dronk alvorens zijn harem te bezoeken, waren sterk gekruid en gepeperd. Maar peper, dat inderdaad een afrodisiacum is, wordt niet meer gebruikt in de chocolade die we tegenwoordig consumeren!

P22“CHOCOLADE, LEKKERNIJ VAN DE GODEN”

2. IS CHOCOLADE EEN DIKMAKER ? De tijd dat men alle vetten en suikers achterwege liet in een vermageringsdieet is voorbij. Zo kan zelfs iemand die wil lijnen regelmatig, maar met mate, chocolade eten. Het is van belang dat men bij het volgen van een dieet een bepaalde calorie-inname per dag respecteert. Dit geldt zowel voor zwaarlijvige mensen als voor iemand die enkele kilo’s moet afvallen. De inname varieert naargelang het geslacht, de leeftijd, levenswijze, fysieke activiteit en het aantal af te vallen kilo’s. Bovendien moet het dieet een voldoende en evenwichtige inname garanderen van koolhydraten, eiwitten, lipiden en andere onontbeerlijke voedingsstoffen voor ons lichaam. Aangezien deze voedingsstoffen niet allemaal in alle voedingsmiddelen aanwezig zijn, moet men altijd zorgen voor een gevarieerde en evenwichtige voeding. Op deze manier krijgt ons lichaam alle noodzakelijke voedingsstoffen in voldoende hoeveelheden. Dit geldt zeker voor vermageringsdiëten die, indien ze niet goed samengesteld zijn, tekorten zouden kunnen veroorzaken. Hier zal chocolade een rol spelen binnen de psychologische aspecten van het voedingspatroon als "genotmiddel" om frustraties te vermijden. Verscheidene dokters raden chocolade aan wegens het heilzaam effect op de gemoedsgesteldheid. Bij wijze van vergelijking : een man van 70 kilo heeft 3.000 calorieën en 410 gram koolhydraten per dag nodig om zijn gewicht te behouden. Een vrouw van 55 kilo heeft 2.150 calorieën en 295 gram koolhydraten nodig. Over het algemeen kunnen we stellen dat lichaamsbeweging nog altijd de beste preventie is.

3. VERHOOGT CHOCOLADE HET CHOLESTEROLGEHALTE? Deze slechte reputatie heeft chocolade te danken aan het feit dat het een tamelijk vet voedingsmiddel is (30 à 40 % naargelang van het cacaogehalte). Het cholesterolgehalte, in het bijzonder het L.D.L. cholesterol (een kwalijke vorm van cholesterol die hartziekten veroorzaakt), wordt verhoogd door de consumptie van verzadigde vetten (vlees, fijne vleeswaren, volle melkproducten). Dit gehalte wordt daarentegen verlaagd door de consumptie van onverzadigde vetten (oliën, margarine, vis). Zo bestaat er een onverzadigd vetzuur, met name oliezuur, dat algemeen bekend is als een cholesterolverlager, omdat het de vorming van LDL (of slechte cholesterol) afremt. Een derde van de vetten in cacaoboter bestaat uit oliezuur. Cacaoboter bevat natuurlijk ook verzadigde vetzuren. Maar 41 % van deze verzadigde vetzuren samengesteld uit stearinezuur. Heel wat wetenschappelijke onderzoeken hebben aangetoond dat stearinezuur een neutraal effect heeft op het cholesterolgehalte. Dit klinkt misschien allemaal een beetje theoretisch, maar uiterst nauwkeurige wetenschappelijke testen, uitgevoerd in de jaren zeventig op dieren en later op mensen, hebben aangetoond dat chocolade het cholesterolgehalte niet verhoogt. Chocolade bevat stoffen die de aderwand beschermen - de polyfenolen van de cacaoboon - en zo bijdragen tot de preventie van hartziekten.

P23“CHOCOLADE, LEKKERNIJ VAN DE GODEN”

4. IS CHOCOLADE VERBODEN VOOR DIABETICI ? Diabetici mogen chocolade eten. In tegenstelling tot wat men vroeger dacht, is geen drastische beperking van de koolhydraten (suikers) nodig. De inname van koolhydraten moet wel gecontroleerd worden. Diabetici moeten inderdaad de inname van enkelvoudige suikers beperken (glucose, sacharose, ...) om onverwachte verhogingen van de bloedsuikerspiegel te vermijden, wat niet wil zeggen dat ze van het menu geschrapt moeten worden. In feite moeten diabetici de inname van enkelvoudige suikers verspreiden over de dag zonder de toegestane hoeveelheid te overschrijden. Hetzelfde geldt dus ook voor chocolade. Bovendien is chocolade een voedingsmiddel met een lage glycemische index, wat wil zeggen dat het geen onverwachte verhoging van de bloedsuikerspiegel veroorzaakt.

5. VEROORZAAKT CHOCOLADE LEVERCRISISSEN ? Neen, dit is weer zo’n typisch fabeltje waar men trouwens te pas en te onpas spreekt over ‘levercrisissen’. In werkelijkheid bestaan er niet zo veel producten die schadelijk zijn voor de lever. Tot deze groep behoren vooral de giftige paddestoelen, alcohol en bepaalde geneesmiddelen. Bij biologische bloedonderzoeken traden er geen wijzigingen op van de leverfuncties na het eten van chocolade. Dus wanneer u de volgende keer getroffen wordt door een ‘levercrisis’ hoofdpijn en misselijkheid -, dan ligt dat zeker niet aan de chocolade die u eventueel gegeten zou hebben! Zoals alle lipiden kunnen ook die in chocolade (normale) contracties van de galblaas veroorzaken. Bij mensen met galstenen kan dit leiden tot galkolieken. Dit kan te wijten zijn aan de eventuele consumptie van chocolade, maar in de meeste gevallen is de schuldige een ander vetrijk voedingsmiddel. In tegenstelling tot wat meestal beweerd wordt, is chocolade gemakkelijk verteerbaar. Chocolade van goede kwaliteit wordt verteerd binnen het halfuur, als deze niet genuttigd wordt na een (veel te) zware maaltijd. Chocolade kan terugvloeiingen van maagsap in de slokdarm bevorderen. Daarom is chocolade geen aanrader voor mensen die last hebben van reflux.

P24“CHOCOLADE, LEKKERNIJ VAN DE GODEN”

6. VEROORZAAKT CHOCOLADE CONSTIPATIE ? Neen, integendeel. In de eerste plaats omdat de looizuren van chocolade de samentrekkingscapaciteit van de spieren van de darmwand stimuleren. In de tweede plaats omdat de cacaomassa van chocolade, zoals de meeste plantaardige voedingsmiddelen, vezels bevatten die het voedseltransport bevorderen (100 g donkere chocolade bevat 6,6 g vezels). Het is mogelijk dat chocolade bij bepaalde personen constipatie veroorzaakt. Dit is echter te wijten aan een individuele overgevoeligheid voor bepaalde voedingsmiddelen. Meestal reageren we niet allemaal op dezelfde manier op onze voeding.

7. KUNNEN SOMMIGE PERSONEN ALLERGISCH ZIJN VOOR CHOCOLADE ? Een allergie is een abnormale reactie van het immuunsysteem op een bepaalde voedingsstof. (Allergieën mogen niet verward worden met voedselintoleranties, die niet tot stand komen door reacties van het immuunsysteem.) Allergieën worden gekenmerkt door een toename van de afscheiding van de bloedvatverwijdende stof histamine. Voedselallergieën manifesteren zich tamelijk snel (onmiddellijk of enkele uren later) na de inname van het voedingsmiddel in kwestie. De gevolgen kunnen heel verschillend zijn. Het is niet altijd gemakkelijk om het element op te sporen dat de allergie veroorzaakt, want het gaat hier over één enkel ingrediënt, met name een eiwit. Maar een chocoladeallergie komt zelden voor: slechts 1,5 % van de personen die reeds aan allergie lijden, in de vorm van astma, rinitis of netelroos, zouden vatbaar kunnen zijn voor een chocoladeallergie. Bovendien moet er een duidelijk onderscheid gemaakt worden tussen allergieën en intoleranties. Intoleranties zijn eveneens abnormale reacties van het lichaam op een bepaalde voedingsstof, maar deze doen geen beroep op het immuunsysteem. Voedselintoleranties kunnen veroorzaakt worden door een slechte werking van het enzym dat noodzakelijk is voor de transformatie van stoffen die zich in het voedingsmiddel bevinden.

8. VEROORZAAKT CHOCOLADE MIGRAINE ? Neen, chocolade zelf veroorzaakt geen migraine. Chocolade bevat bepaalde stoffen, zoals tyramine, die migraine kunnen veroorzaken, maar hun concentratie is veel te laag om een aanval teweeg te brengen. Stress, hypoglycemie en de menstruatie kunnen ook leiden tot migraine tijdens de inname van chocolade. We moeten echter benadrukken dat bepaalde personen migraine kunnen krijgen na het eten van chocolade alleen. Dergelijke reacties komen zelden voor en worden veroorzaakt door deficiëntie bij deze personen van een bepaald enzym, de monoamineoxidase. Bij de meeste mensen zorgt dit enzym voor de afbraak van tyramine. Als dit niet gebeurt, kan de opstapeling van tyramine onrechtstreeks migraine veroorzaken.

P25“CHOCOLADE, LEKKERNIJ VAN DE GODEN”

9. WERKT CHOCOLADE VERSLAVEND ? Neen, men kan niet spreken van verslaving, want chocolade leidt niet tot gewenning. Toch beweren sommige mensen dat ze niet zonder kunnen. In feite kunnen zelfs fervente snoepers gedurende verscheidene dagen hun chocolade laten zonder ontwenningsverschijnselen te vertonen. Men heeft ontdekt dat chocolade stoffen bevat die verwant zijn aan stoffen aanwezig in cannabis, maar men zou eigenlijk 11 kilo chocolade per dag moeten eten om dezelfde uitwerking te hebben! Het lijkt er dus sterk op dat de ‘chocoladejunkies’ veeleer op zoek zijn naar een soort van genot dat op een complexe manier verbonden is aan het aspect ‘verwennerij en terugkeer naar de geborgenheid van de kinderjaren’ van chocolade. Indien men deze behoefte niet kan beheersen, indien het een echte obsessie wordt, spreekt men veeleer van boulimie dan van toxicomanie.

10. ZOU MEN CHOCOLADE NIET BETER LATEN WANNEER MEN ACNE HEEFT ? Goed nieuws voor alle tieners die last hebben van jeugdpuistjes: chocolade mág! Dit is natuurlijk nog geen reden om zich de hele dag door vol te proppen met chocolade. Eigenlijk bestaat er objectief gezien geen relatie tussen acne en het voedingspatroon. Deze opvatting is ongetwijfeld ontstaan uit een - onterechte - associatie tussen het aspect van een ‘vette huid’ dat toegeschreven wordt aan acne en voedingsmiddelen die vetten bevatten. Alleen door totaal te vasten kan de talgafscheiding gedeeltelijk verminderd worden. Dit raadt natuurlijk niemand aan. Acne heeft verschillende oorzaken, met name psychische factoren - stress bijvoorbeeld - die de talgafscheiding bevorderen. Chocolade heeft ten onrechte een slechte naam gekregen wat acne betreft en dat geldt trouwens ook voor een heleboel andere huidaandoeningen. De reden hiervoor zou misschien ook kunnen gevonden worden in het oude volksgeloof. Vroeger bracht men acne in verband met ‘schandelijke’ jeugdpraktijken. God strafte de ‘zondaars’ met huidziekten! Zonder dat men het echt besefte, werd alles wat goed en plezierig was vaagjes beschouwd als een zonde. Ook de heerlijke chocolade ontsnapte niet aan dit oordeel. Bovendien deed het verhaal de ronde dat chocolade een afrodisiacum was. Enkele eeuwen geleden verbood de Kerk zelfs de consumptie van chocolade.

P26“CHOCOLADE, LEKKERNIJ VAN DE GODEN”

11. VEROORZAAKT CHOCOLADE CARIËS ? Neen, chocolade alleen veroorzaakt geen cariës. Chocolade kan echter, zoals vele andere voedingsmiddelen die suikers bevatten (onder andere brood of aardappelen!), de uitbreiding van bestaande cariës bevorderen als men geen goede mond- en tandhygiëne in acht neemt. Cariës ontstaan door het samengaan van verschillende factoren, waaronder : de erfelijkheid die invloed heeft op de kwaliteit van het tandglazuur, op de samenstelling van het speeksel en op de plaatselijke immuniteit, de periode gedurende dewelke de voedingsmiddelen zich in de mond bevinden, de transformatie van koolhydraten (suikers, zetmeel…) in zuren door de aanwezigheid van micro-organismen. Deze zuren tasten het tandglazuur aan. de innamefrequentie (6 maaltijden bestaande uit voedingsmiddelen of drankjes rijk aan koolhydraten en in combinatie met twee poetsbeurten met fluortandpasta = een goede mond- en tandhygiëne). Cacao kan natuurlijk de negatieve erfelijke factoren niet wijzigen, maar bevat stoffen die cariës tegengaan : de looizuren bevatten 6 % polhydroxyfenol die de ontwikkeling van micro-organismen voorkomen; de fosfaten breken de zuren af die gevormd werden door het metabolisme van suikers; en fluor (0,5 à 2,0 mg per kilo droge materie) verstevigt de weerstand van het glazuur. Bovendien komen de koolhydraten van chocolade minder lang in contact met de tanden dan wanneer men bijvoorbeeld brood eet! Over het algemeen is er dus geen enkele reden om kinderen chocolade te ontzeggen om cariës tegen te gaan. De Franse Unie voor de Orthodentale Gezondheid (Union Française pour la Santé Bucco-Dentaire) heeft cacaoboter en de looizuren van cacao (polyfenolen), evenals vetten trouwens ingedeeld bij de tandbeschermende voedingsmiddelen. Een goede tand- en mondhygiëne en minstens twee poetsbeurten per dag met fluortandpasta (‘s morgens en vooral ‘s avonds voor het slapengaan : ‘s nachts is de speekselafscheiding heel beperkt; het speeksel draagt bij tot het natuurlijk herstel van het glazuur) zijn de beste garantie voor de bescherming van de tanden.

12. MEN ZEGT SOMS DAT CHOCOLADE EEN ANTIDEPRESSIEVE WERKING HEEFT. IS DIT WAAR ? Inderdaad, chocolade bevat verschillende stoffen zoals fenylethylamine en tyramine (antidepressiva verwant met amfetaminen), serotonine, die vaak gebruikt wordt als antidepressivum in de farmacologie, en theobromine en cafeïne, die, zoals iedereen weet, een opwekkend en stimulerend effect hebben. Men moet dus achterhalen welk reëel effect deze verschillende stoffen hebben in chocolade, een onderwerp dat heel wat onderzoekers boeit. Sommige wetenschappers menen dat chocolade een antidepressieve werking heeft dankzij de xanthogene basen die de adrenalinereceptoren blokkeren en de stresseffecten verminderen. Anderen houden zich liever bezig met het proeven van chocolade. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat depressieve personen zich spontaan aangetrokken voelen tot chocolade. Chocolade is een genotmiddel dat in staat is endorfine, een stof met een opbeurend effect, te laten afscheiden door het organisme. De inname van iets lekkers vermindert de afscheiding van catecholamines (adrenaline) die stress veroorzaken.

P27“CHOCOLADE, LEKKERNIJ VAN DE GODEN”

13. HEEFT CHOCOLADE EEN ZINNENPRIKKELENDE WERKING ? Fenylethylamine (antidepressieve stof die men terugvindt in chocolade) zou de seksuele activiteit bevorderen... bij laboratoriumratten. Maar dat volstaat niet om enige wetenschappelijke geloofwaardigheid te hechten aan het fabeltje van chocolade als afrodisiacum... De chemie van de liefde is heel complex. In de 16de eeuw was chocolade rijk aan kruiden die een zinnenprikkelend effect hadden kunnen veroorzaken (kaneel, kruidnagel, peper, vanille, anijs). Vandaag bevat chocolade alleen maar suiker, cacao en eventueel een vleugje vanille. De vanilleplant heeft een bescheiden zinnenprikkelende reputatie in de fytotherapie. Geen enkele moderne wetenschappelijke studie heeft aangetoond dat cacao enig sexueel prikkelend effect zou hebben. De opwekkende en opbeurende rol van cafeïne, theobromine, serotonine en fenylethylamine kan echter wel de ontwikkeling van een intense seksuele activiteit bevorderen...

14. HEEFT CHOCOLADE KANKERWERENDE EIGENSCHAPPEN ? Chocolade bevat oxidatieremmende stoffen met kankerwerende eigenschappen. Uit resultaten van jarenlang onderzoek naar de effecten van chocoladeconsumptie op de mens, blijkt dat cacao bepaalde stoffen bevat die een positieve uitwerking op de gezondheid kunnen hebben. Deze natuurlijke, vitamineachtige stoffen, polyphenolen, spelen door hun anti-oxiderende werking een rol bij de handhaving van het immuunsysteem van het menselijk lichaam. Een bijkomende bescherming van het lichaam tegen o.a. borst- en prostaatkanker, infarcten en embolieën.

15. IS PURE CHOCOLADE VERBODEN VOOR COELIAKIE-PATIENTEN ? Neen. Pure chocolade bevat alleen maar cacaomassa, cacaoboter en suiker. Het bevat geen gluten. Bij sommige fantasiechocolade kunnen de gluten afkomstig zijn van andere ingrediënten zoals koekjes (informatie vragen aan de fabrikant).

P28“CHOCOLADE, LEKKERNIJ VAN DE GODEN”

16. BIBLIOGRAFIE & BRONNEN - Chocola, feiten & fabels, Haarlem Week 8, 14 februari 1997 - Acne en suiker, J.-P. Deslypere, rubriek " De Dokter antwoordt ", De Eetbrief, n°9, januari 1995 - Verergert chocolade acne?, Eric Van Hecke, De Eetbrief, n° 4, augustus 1994 - Hoe (on)gezond is chocolade?, Blik, 4 maart 1997 - Last van Stress? Eet Chocolade, Barbara Vuylsteke, Magazine, 11 oktober 1997 - Chocolade: waar of niet waar?, doc. Master Foods gerealiseerd in samenwerking met het voedingsbulletin Health & Food, 1999 - Evenwichtige voeding voor een actief leven: de positionering van de chocoladeversnaperingen in het kader van een globale envenwichtige voeding, doc. Master Foods gerealiseerd in samenwerking met het voedingsbulletin Health & Food, 1999 - Alimentation et Santé bucco-dentaire, Union Française pour la Santé Bucco-Dentaire (UFSBD) - Harel-Raviv M, Laskaris M, Chu KS. ; Dental caries and sugar consumption into the 21st century ; Am J Dent 19936 Oct ; 9 (5) :184-90 - Mourir de Chocolat, Marcel Desaulniers, uitg. Minerva, 1992 - Gatineaud ME, Paccalin J. ; Le chocolat et la thérapeutique ou la thérapeutique par le chocolat : Diététique et médecine 1991 n° 4 :165-173 - British Scientist touts health benefits of chocolate, World Food Chemical News, pagina 19, 10 juni 1998 - ILSI Europe Concise Monograph series. Healthy lifestyles Nutrition & Physical activity, International Life Sciences Institute 1998. - Parts des glucides dans l'équilibre alimentaire, G. Debry, Paris 1985 - Hydrates de carbone et performance, A. X. Bigard, Information diététique 1997 - Réponses santé, L. Maes, La Lettre de la Santé-Question Santé - Impressions Chocolat: quand le chocolat était un médicament, doc. Chambre Syndicale Nationale des Chocolatiers, (France) Hors Série n° 1 - 1999 - Les Vertus thérapeutiques du Chocolat, Docteur Hervé Robert, uitg. Artulen, - Colloque "Plaisir et Chocolat", D. Chapelot, Parijs 1998 - Physiol & Behav, W.Michener, P. Rozin, n° 56, 1994

P29“CHOCOLADE, LEKKERNIJ VAN DE GODEN”