Checklist bij het administratief afhandelen na een overlijden. Te ondernemen stappen tot aan de plechtigheid.
Dagen tot aan de plechtigheid. •
Informeer de werkgever/uitkeringsinstelling.
•
Laat een Verklaring van Erfrecht opstellen.
•
Indien er een testament is opgemaakt.
•
In dien er geen testament is opgemaakt.
•
De erfenis aanvaarden of verwerpen?
•
Stel de bank(en)/Postbank op de hoogte.
•
Vraag een Algemene nabestaandenuitkering aan.
•
Vraag een Algemene Ouderdomswet-uitkering aan.
•
Licht het ziekenfonds of de particuliere verzekering in.
•
Vraag een overlijdensuitkering aan.
Dagen tot aan de plechtigheid. •
Bezwaar en/of beroep aantekenen.
•
Als de overledene een eigen woning achterlaat.
•
Als de overledene een huurwoning achterlaat.
•
Een nabestaanden- of wezenpensioen aanvragen.
•
Een verlaging van belastingstarieven aanvragen.
•
Huursubsidie aanvragen.
•
Tegemoetkoming in studiekosten aanvragen.
•
Zeg lidmaatschappen op.
•
Zeg abonnementen op.
•
Stop ongewenste post.
De werkgever/uitkeringsinstantie informeren. Het op de hoogte stellen van de werkgever of uitkeringsinstelling kan schriftelijk gebeuren. De werkgever is wettelijk verplicht de nagelaten betrekkingen van de overleden werknemer een overlijdensuitkering te verstrekken. Stuur een brief waarin u vermeld wat de bedoeling is onder vermelding van naam en adres van de overledene en eventueel het nummer waaronder de overledene staat geregistreerd bij de betreffende instantie. Wanneer u uitkeringen verwacht, vermeld dan uw bank- of postbank. Bij onzekerheid neemt u contact op met de afdeling personeelszaken of salarisadministratie van de werkgever.
De Verklaring van Erfrecht. Een verklaring van erfrecht is een door een notaris opgestelde notariële akte waarin staat vermeld wie de erfgenamen zijn. De notaris maakt deze verklaring aan de hand van door hem te verzamelen gegevens. Daartoe behoort in elk geval het bericht van het Centraal Testamentenregister of er wel of geen testament is. Daarnaast raadpleegt de notaris bijna altijd het bevolkingsregister. Om deze redenen kan het enkele weken tot soms enkele maanden (als er veel erfgenamen zijn of als ze moeilijk te vinden zijn) duren voordat de notaris een verklaring van erfrecht kan afgeven. De notaris heeft nodig: de akte van overlijden, het eventuele trouwboekje of samenlevingscontract, een lijst met namen en adressen van de erfgenamen en een identiteitsbewijs (rijbewijs of paspoort).
Er is een testament, Een testament is een akte opgesteld door een notaris waarin iemand bepaalt wat hij wil dat er na zijn overlijden gebeurd. Alle testamenten zijn geregistreerd in het Centraal Testamenten Register. Buitenlandse testamenten worden niet opgenomen in het CTR. Men kan bij een testament of codicil een executeur-testamentair benoemen, deze moet de laatste wil van de overledene uitvoeren. In de praktijk neemt de notaris een deel van deze taak over, namelijk het klaarmaken van de nalatenschap oor verdeling.
Er is geen testament, Wanneer de overledene geen testament heeft, gelden de wettelijke bepalingen bij het verdelen een de erfenis. In deze wet staat wie de wettelijke erfgenaam zijn: 1.
Als eerste komen de huwelijkspartner, de partner in de zin van geregistreerd partnerschap en kinderen van de overledene in aanmerking. Zij erven ieder een gelijk deel: het kindsdeel. Wanneer de kinderen reeds overleden zijn, komen hun kinderen (de afstammelingen) in aanmerking (plaatsvervulling).
2.
Als er geen huwelijkspartner, geregistreerd partner (bij een alleenstaande) of kinderen (of afstammelingen) zijn, erven de ouders, broers en zusters van de overledene. Zij erven ieder een gelijk deel, maar een ouder erft nooit minder dan ¼ deel. De verdeling van de nalatenschap tussen ouders, broers en zusters hangt onder andere af van het aantal broers en zusters en of beide ouders al dan niet in leven zijn. Hierbij nemen eventuele neven en nichten van de overledene plaats in voor hun overleden ouders (plaatsvervulling).
3.
Als de overledene ook geen ouders, broers of zusters (en afstammelingen) achterlaat, gaat de nalatenschap naar verdere familieleden. Dan gaat de helft naar de verwanten in de vaderlijke lijn (familie van de vader). De andere helft gaat naar de verwanten in de moederlijke lijn (familie van de moeder).
4.
De overige zijverwanten die niet behoren tot groep 2.
De erfenis aanvaarden of verwerpen. U kunt de erfenis (onder voorbehoud) aanvaarden of zelfs weigeren, raadpleeg hierover de Griffie van de Arrondissementsrechtbank. U kunt 4 maanden de tijd krijgen voor uw beslissing dankzij het Recht van Beraad. D erfenis zuiver aanvaarden betekent dat de baten en de schulden zonder meer zullen worden overgenomen. Dit kan “uitdrukkelijk” (door een akte) of “stilzwijgend” gebeuren. Neemt u daarom niet van tevoren iets uit de inboedel mee. Dit wordt gezien als daad van aanvaarding. Verwerping is dan niet meer mogelijk. De erfenis beneficiair aanvaarden betekent dat de erfgenaam voor de schulden uit de nalatenschap niet verder kan worden aangesproken dan dat er baten zijn. Een eventueel negatief saldo wordt niet verhaald op de erfgenaam. Het verwerpen van de erfenis doet u door het (via de notaris) afleggen van een schriftelijke verklaring bij de Griffie van de Arrondissementsrechtbank waar de erfenis is opengevallen (de laatste woonplaats van de overledene is daarbij bepalend).
Bank(en) en Postbank op de hoogte. Bij overlijden wordt een rekening direct geblokkeerd, deze is na de uitvaart te deblokkeren m.b.v. documenten van de aangifte van overlijden bij de burgerlijke stand (en een verklaring van erfrecht). Via de verklaring van erfrecht kan een nieuwe bevoegdheid geregeld worden voor rekeningen van de overledene. Rekeningen kunnen worden opgeheven of op een andere naam overgeschreven worden. Tevens kan de nieuwe bevoegde nog lopende betalingen afronden. U kunt een brief sturen – inclusief een verklaring van erfrecht en/of een akte van overlijden – met de gegevens erop van de rekeningnummers die de overledene gebruikte. Soms is ook een kopie van een trouwboekje of samenlevingscontract nodig. Zie totaaloverzicht van alle Nederlandse banken en enkele bekende kredietverstrekkers. (?)
Een Algemene nabestaandenuitkering aanvragen. In het algemeen is iedereen die in Nederland woont of werkt, ongeacht nationaliteit, verzekerd voor de Algemene nabestaandenwet. Dit houdt in dat er bij overlijden recht op een Anw-uitkering kan ontstaan. Onder voorwaarden hebben u en uw kinderen recht op een uitkering op grond van de Algemene nabestaandenwet (Anw). Ook kinderen die beide ouders hebben verloren, kunnen voor de Anw in aanmerking komen voor een zogenoemde wezenuitkering. Een aanvraag voor een Anw-uitkering dient u in bij het Regiokantoor van de Sociale Verzekeringsbank. De Anw kent verschillende uitkeringsbedragen voor nabestaanden met of zonder kinderen jonger dan 18 jaar en voor weeskinderen. De Anw-uitkering wordt maandelijks uitbetaald. De hoogte van de Anw-uitkering is afhankelijk van uw leefsituatie en andere inkomsten.
Vraag een Algemene Ouderdomswet uitkering aan. Nabestaanden van 65 jaar of ouder die gehuwd , als partner geregistreerd of samen woonden met de overledene behouden het recht op een AOW-uitkering. Na overlijden van een van beide partners heeft de overblijvende partner meestal recht op een overlijdensuitkering. Na overlijden van de langstlevende partner bestaat er alleen in uitzonderingsgevallen recht op een overlijdensuitkering voor nabestaanden. Voor het aanvragen van een AOW-uitkering ontvangt u drie tot zes maanden voor het bereiken van de 65-jarige leeftijd automatisch een formulier van de Sociale Verzekeringsbank. Voor het wijzigen hoeft u alleen een rouwcirculatie (rouwbrief), kopie van de akte van overlijden of een wijzigingsformulier met het sofi-nummer van de betrokkene te verzenden.
Licht het ziekenfonds of de particuliere verzekering in. Wanneer door het overlijden de polis(sen) en premie(s) gewijzigd moeten worden dan moet u het ziekenfonds en/of de particuliere verzekeraar inlichten. Noodzakelijke gegevens vind u terug op de polis of ziekenfondskaart.
Vraag een overlijdensuitkering aan. Nabestaanden van personen die in loondienst werkten of een uitkering ontvingen, komen meestal in aanmerking voor een overlijdensuitkering. Het recht op loon en uitkering eindigt op de dag van overlijden. De overlijdensuitkering bestaat uit eenmaal het maandloon, verhoogd met de tot en met de dag van overlijden nog niet uitbetaalde vakantie-uitkering. De overlijdensuitkering is belasting- en premievrij en gebaseerd op bruto maandloon of uitkering. De overlijdensuitkering wordt automatisch op de rekening van de overledene gestort en valt in de nalatenschap. Ex-echtgenoten en ex-geregistreerde partners kunnen geen aanspraak maken op de overlijdensuitkering.
Bezwaar en/of beroep aantekenen. Bent u het niet eens met de beslissing van een uitvoeringsinstelling sociale verzekeringen, een ziekenfonds, de Sociale Verzekeringsbank of de Sociale Dienst, dan kunt u een bezwaarschrift indienen. Dit moet u binnen zes weken (voor de ziektewet binnen 2 weken) doen nadat de beslissing aan u is verzonden.
Als de overledene een eigen woning achterlaat. Bij een hypothecaire lening is het belangrijk dat een verklaring van erfrecht wordt opgemaakt. Echtparen of samenwonenden hebben bij het afsluiten van de hypotheek vaak ook een overlijdensrisicoverzekering afgesloten. De bank stelt zo`n levensverzekering vaak zelfs als voorwaarde, zodat bij het overlijden van een van de partners geen problemen ontstaan bij het aflossen van de hypotheek. Wanneer een partner overlijdt keert de verzekering een bedrag uit ten grootte van de hypotheekschuld of een gedeelte daarvan. Met dit bedrag wordt de hypotheekschuld afgelost. Bij een onbelast huis (zonder schuld) dat na overlijden in de nalatenschap terecht komt voor alle kinderen, kan de achterblijvende partner in de problemen raken als kinderen hun deel van het huis opeisen, hiervoor bestaat een langstlevendentestament. De achterblijvende partner houd het huis in vruchtgebruik tot hij of zij overlijdt. Pas dan wordt het huis verdeeld onder de erfgenamen. Voor verdere informatie kunt u terecht bij uw assurantietussenpersoon of verzekeraar, uw notaris of wets- en rechtswinkels en sociaal raadslieden.
Als de overledene een huurwoning achterlaat. Indien de overledene een huurhuis bewoonde, stelt u de verhuurder in kennis. Het contract eindigt op de laatste dag van de tweede maand na het overlijden (bijvoorbeeld 30 juli bij het overlijden op 12 mei). Houdt u zich wel aan de opzegtermijn, anders betaalt u langer. De huur moet per aangetekende brief of door een deurwaarder worden opgezegd. Indien de overledene niet alleen woonde, wil de huisgenoot het huurcontract misschien voortzetten. Huwelijkspartner en medehuurder worden automatisch huurder. Wanneer men geen medehuurder is, verloopt het huurcontract na 6 maanden. Voor verlenging is toestemming nodig van de verhuurder. Beroep tekent u aan bij de kantonrechter.
Een nabestaanden- of wezenpensioen aanvragen. Voor het opvragen van het nabestaandenpensioen, neemt u contact op met het pensioenfonds of de pensioenverzekeraar. Denk ook aan de `oude` pensioenen. Bent u de naam kwijt van de pensioenuitvoerder of is de naam veranderd? Mogelijk kan de Nederlandsche Bank of de Vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen (VB) de vroegere werkgever van de overledene in verband brengen met de juiste pensioenuitvoerder.
Een verlaging van belastingstarieven aanvragen. Na het overlijden krijgt u ook te maken met de Belastingdienst. Voor de overledene moet de laatste belastingaangifte voor de inkomstenbelasting (IB) gedaan worden. Het kan verstandig zijn om deze IB-aangifte samen met die van uzelf te doen, indien u (fiscaal) partner was van de overledene. U kunt namelijk belasting terugkrijgen of besparen. Na overlijden stuurt de belastingdienst u automatisch een F-biljet toe, waarop u kunt aangeven na afloop van het kalenderjaar de IB-aangifte van de overledene te willen doen. Kosten in verband met het overlijden zijn `buitengewone lasten`. U kunt ze als aftrekpost opvoeren. De natura-verzekering is alleen aftrekbaar in de jaren/het jaar dat de premie/koopsom wordt betaald.
Huursubsidie aanvragen. U komt in aanmerking voor huursubsidie als u 18 jaar of ouder, dan wel getrouwd of getrouwd geweest of als partner geregistreerd (geweest), en als u een zelfstandige woning of wooneenheid huurt.
Tegemoetkoming in studiekosten aanvragen. Voor schoolkosten van kinderen beneden de 18 jaar kunt u bij de Informatie Beheer Groep een aanvraag om Tegemoetkoming studiekosten indienen. Voor extra en bijzondere kosten zoals reiskosten bestaan soms per gemeente of provincie bepaalde fondsen. U kunt hierover op het gemeentetehuis informeren. Voorwaarde is wel dat u eerst bij de Informatie Beheer Groep een aanvraag voor vergoeding schoolkosten heeft ingediend. Voor de studiefinanciering van kinderen boven de 18 kan een aanvraag voor een aanvullende studiebeurs worden ingediend. Als de overledene bekend is bij de Informatie Beheer Groep dan kunt u het overlijden rechtstreeks aan deze instantie doorgeven. U kunt het overlijden telefonisch of schriftelijk melden aan het Centraal Meldpunt Overleden Personen van de Informatie Beheer Groep. De IB-Groep vraagt u dan om een kopie van de overlijdensakte.
Zeg lidmaatschappen op. Om erachter te komen met welke instellingen de overledene contact had, kunt u het bank- of giroboekje en/of de agenda van de overledene doorlopen. Zeg een lidmaatschap op.
Zeg abonnementen op. Diverse verzekeringen kunnen wellicht opgezegd worden of moeten – in naamstelling – aangepast worden. Denk daarbij aan de WA-verzekering (Wettelijke Aansprakelijkheid) en levensverzekering, maar ook aan de brand/inboedelverzekering of reisverzekering. Zeg een abonnement op.
Stop ongewenste post. Op de website van Infofilter kunt u het postadres van de overledene invullen zodat er naar dat adres geen commerciële boodschappen meer worden verstuurd.
Centraal Testamentenregister Het Centraal Testamentenregister (CTR) is een database waarin wordt bijgehouden wie, wanneer en bij welke notaris een testament heeft laten (op)maken. Het CTR biedt geen inzage in de inhoud van het testament, maar beantwoordt wel de vraag of een overledene een testament heeft en bij welke notaris deze zich bevindt. Iedere notaris kan namens de erfgenamen het CTR raadplegen. Als particulier kunt u dit ook (kosteloos) nagaan. U krijgt echter niet zomaar inzage in het Centraal Testamentenregister. Aanvraag U kunt alleen een aanvraag indienen ten aanzien van een overleden persoon. Bij een aanvraag dient u daarom altijd (een kopie van) het uittreksel uit het overlijdensregister mee te sturen.
Een uittreksel uit het overlijdensregister is, door naaste familieleden van de overledene, op te vragen bij de gemeente waarin de overledene stond ingeschreven. Vaak kan de uitvaartonderneming hiervoor zorgdragen. Een (schriftelijke) verklaring van overlijden, afgegeven door een (huis)arts, volstaat niet. Aanvragen worden alleen schriftelijk behandeld. U stuurt uw verzoek, inclusief (een kopie van) het uittreksel uit het overlijdensregister naar: Centraal Testamentenregister (CTR) Postbus 19398 2500 CJ DEN HAAG Een aanvraagformulier
De wettelijke bepalingen bij het verdelen een de erfenis. Artikel 4:13 Burgerlijk Wetboek
1. De nalatenschap van de erflater die een echtgenoot en een of meer kinderen als erfgenamen achterlaat, wordt, tenzij de erflater bij uiterste wilsbeschikking heeft bepaald dat deze afdeling geheel buiten toepassing blijft, overeenkomstig de volgende leden verdeeld. 2. De echtgenoot verkrijgt van rechtswege de goederen van de nalatenschap. De voldoening van de schulden van de nalatenschap komt voor zijn rekening. Onder schulden van de nalatenschap zijn hier tevens begrepen de ten laste van de gezamenlijke erfgenamen komende uitgaven ter voldoening aan testamentaire lasten. 3. Ieder van de kinderen verkrijgt als erfgenaam van rechtswege een geldvordering ten laste van de echtgenoot, overeenkomend met de waarde van zijn erfdeel. Deze vordering is opeisbaar: a. indien de echtgenoot in staat van faillissement is verklaard of ten aanzien van hem de schuldsaneringsregeling natuurlijke personen van toepassing is verklaard; b. wanneer de echtgenoot is overleden. De vordering is ook opeisbaar in door de erflater bij uiterste wilsbeschikking genoemde gevallen. 4. De in lid 3 bedoelde geldsom wordt, tenzij de erflater, dan wel de echtgenoot en het kind tezamen, anders hebben bepaald, vermeerderd met een percentage dat overeenkomt met dat van de wettelijke rente, voor zover dit percentage hoger is dan zes, berekend per jaar vanaf de dag waarop de nalatenschap is opengevallen, bij welke berekening telkens uitsluitend de hoofdsom in aanmerking wordt genomen. 5. Is de vordering, bedoeld in lid 3, opeisbaar geworden doordat ten aanzien van de echtgenoot de schuldsaneringsregeling natuurlijke personen van toepassing is verklaard, dan is de vordering, voor zover zij onvoldaan is gebleven, door beëindiging van de toepassing van de schuldsaneringsregeling natuurlijke personen op grond van artikel 356 lid 2 van de Faillissementswet wederom niet opeisbaar. Artikel 358 lid 1 van de Faillissementswet vindt ten aanzien van de vordering geen toepassing. 6. In deze titel wordt onder echtgenoot niet begrepen een van tafel en bed gescheiden echtgenoot.
Een totaaloverzicht van alle Nederlandse banken en enkele bekende kredietverstrekkers. Link
Aanvraag voor een Anw-uitkering.
Ziekenfonds inlichten. Brief voor het opzeggen van een ziekenfonds polis.
Particuliere verzekering inlichten. Brief voor het opzeggen van een particuliere verzekering.
Wets- en rechtswinkels. Wets- en rechtswinkels zijn er voor iedereen. Hier kunt u terecht voor informatie en advies. Bij de wets- en rechtswinkels werken vrijwilligers, vaak rechtenstudenten. In veel plaatsen is een wets- of rechtswinkel gevestigd. Raadpleeg uw telefoongids voor het adres en telefoonnummer.
Sociaal raadslieden. Het Sociaal Raadsliedenwerk (SRW) geeft gratis advies en informatie op sociaal-juridisch terrein aan mensen die moeite hebben hun eigen belangen te behartigen. Wat is sociaal raadsliedenwerk? Sociaal raadslieden weten alles over wetten en regels die voor u belangrijk zijn. Bijvoorbeeld over de Wet Werk en Bijstand, over Zorg- en Huurtoeslag en over uw rechten als huurder. Ze weten ook hoe instanties werken en hoe u kunt krijgen waar u recht op heeft. Hulp van de sociaal raadslieden kost u geen geld. Contact
Aaangetekende brief voor het opzeggen van de huur. Brief waarmee de huur opgezegd kan worden.
Een F-biljet. Het F-biljet is bedoeld om aangifte te doen voor een overleden persoon bij de belastingen. Het F-biljet wordt in principe toegezonden aan de erven. Heeft u een F-biljet nodig en is dit u niet toegezonden, dan kunt u het biljet aanvragen bij de Belasting Telefoon: 0800 - 0543.
Huursubsidie aanvragen. Huursubsidie is verandert in huurtoeslag. Meer informatie is te vinden op de website van de Belastingdienst.
De Informatie Beheer Groep. De Informatie Beheer groep is belast met de uitvoering van de Wet Tegemoetkoming Studiekosten en uitvoering van verschillende wetten zoals de Wet op de Studiefinanciering en de Wet Les- en cursusgelden. De website beantwoord veel vragen.
Zeg een lidmaatschap op. Voorbeeldbrief voor het opzeggen van een lidmaatschap.
Zeg een abonnement op. Voorbeeldbrief voor het opzeggen van een abonnement.
