Chanukah (Een lichtje met enkele kritische kanttekeningen)
De oorsprong van het Chanukah feest In het Hebreeuws is het חנכהof חנוכה, hɑːnəkə, wat 'inwijding' betekent. Chanoeka, Chanukah of Hanukah is een feest dat over de hele wereld, door voornamelijk Joden, wordt gevierd. Het feest duurt 8 dagen en de eerste dag van dit feest begint na de zonsondergang van de 24e dag van de joodse maand Kislev. Het feest is vooral bekend als 'het feest van de lichtjes’, Chag Ha'Orot en als het inwijdingsfeest of toewijdingsfeest van het brandofferaltaar in 164-165v.Chr. Daarom staat het feest in het teken van bevrijding en toewijding. De oorsprong en vastlegging is te vinden in de beschrijvingen in het boek Makkabeeën. “En Judas met zijn broeders, en de ganse vergadering van Israël, bepaalden dat de dagen der inwijding van het altaar, op hun tijden, jaar na jaar, acht dagen lang, van de vijfentwintigste dag der maand Chasleu, zouden gehouden worden met vreugde en blijdschap.“ 1 Makkabeeën 4:59
Jehuda HaMacabi, een man uit het Aaronitisch Priesterlijke geslacht, was met zijn manschappen een kleine guerrilla beweging begonnen om tegen de Syrische bezetters van die tijd in opstand gekomen. Toen Jehuda uiteindelijk Jeruzalem in 164 v.Chr. wist te bevrijden, wilden ze de Tempel weer inwijden, maar zagen dat onder meer het altaar was verontreinigd omdat daarop onreine offers waren gebracht. Onder andere met varkens. De priesters besloten het altaar te vervangen en de stenen weg te doen. Ook was een van de taken van de priesters om de Menorah in de Tempel weer aan te steken en deze opnieuw weer dagelijks te laten branden. Sinds een aantal eeuwen is er in de overleveringen een verhaal bij gekomen en dat verhaal is dat er een bijzondere gebeurtenis zou hebben plaats gevonden, namelijk het 'Chanoeka-wonder'. Dit ‘wonder’, zou plaats hebben gevonden tijdens de tempelinwijding. De priesters zouden in de verwoeste en onteerde Tempel één klein kruikje koosjere olijfolie hebben gevonden om daarmee de 7 lampen van de Menorah (de Lichtdrager) aan te steken. Dit kleine beetje olie, dat eigenlijk maar genoeg was voor één dag, bleek voldoende te zijn om gedurende de 8 dagen de lampen van de Menorah te kunnen laten branden. Deze 8 dagen waren precies nodig om nieuwe koosjere olijfolie te bereiden. Hoewel dit specifieke wonder niet wordt beschreven, zelfs niet door enig geschiedschrijver zoals Flavius Josephus, is het evengoed een wonder geweest dat het volk onder de verdrukking is vrijgekomen door de inzet van een zeer kleine groep guerrillastrijders. Het besef van dit Godswonder is tot op de dag van vandaag niet vergeten. Vermoedelijk is door de Farizeeërs dit verhaal van de wonderbare olie er later aan toegevoegd om de gebeurtenis wat mystieker te maken.
Wat wel is beschreven en op waarheid is berust en niets mystieks is toegevoegd is het feit dat het altaar moest worden vervangen aangezien hier op door de Seleucidiers onreine offers waren gebracht. Pas daarna kon er weer worden geofferd en de priesterdiensten in de tempel worden hervat. Voor deze vernieuwing was 8 dagen nodig voordat de priesters hun werk konden beginnen.
Oorzaak van verdrukking Hoe was het eigenlijk gekomen dat onderdrukkers de tempel hadden ontwijd? De achterliggende oorzaak was, dat het volk zelf G'ds Geboden aan de kant had gezet. Hoe verschrikkelijk en desastreus de gevolgen hiervan ook waren, G'd zelf had het volk hiervoor al vele malen gewaarschuwd door Zijn profeten. “….en dit volk zal opstaan en als in hoererij achter de vreemde goden van het land waar het naartoe gaat, aangaan, in het midden van dat land. Het zal Mij verlaten en Mijn verbond, dat Ik ermee gesloten heb, verbreken. Dan zal Mijn toorn op die dag tegen hen ontbranden. Ik zal hen verlaten en Mijn aangezicht voor hen verbergen, zodat zij opgegeten zullen worden; en veel verschrikkelijke dingen en noden zullen het volk treffen, zodat het op die dag zal zeggen: Hebben deze verschrikkelijke dingen mij niet getroffen omdat mijn God niet in ons midden is? Ik zal Mijn aangezicht op die dag zeker verbergen, vanwege al het kwaad dat het gedaan heeft, want het heeft zich tot andere goden gekeerd.” Deuteronomium 31:16-18
G’d had Zijn volk gewaarschuwd voor de gevolgen als ze zich zouden afkeren van Zijn Geboden. Hoewel de gevolgen verschrikkelijk waren, zou je, na de bevrijding van deze onderdrukking verwachten dat er wel een langdurige periode aan zou breken van volledige toewijding. Maar het teleurstellende is, dat na deze geweldige bevrijding het helemaal niet zolang duurde voordat de Romeinen de overhand kregen. Bij wijze van spreken was het altaar nog langer heilig en meer toegewijd geweest dan het volk zelf. Zo is korte tijd later het volk opnieuw onderdrukt en zelfs zo erg dat de Romeinen de Tempel volledig hebben verwoest. Zodanig verwoest dat niet één steen op de andere is blijven staan, zoals was voorzegt door Yeshua; “En Hij (Yeshua) antwoordde hun en zei: Ik zeg u dat de stenen zouden roepen, als dezen zouden zwijgen. En toen Hij dichtbij kwam en de stad zag, weende Hij over haar. Hij zei: Och, dat u ook nog op deze uw dag zou onderkennen wat tot uw vrede dient! Nu echter is het verborgen voor uw ogen. Want er zullen dagen over u komen dat uw vijanden een wal rondom u zullen opwerpen, u zullen omsingelen en u van alle kanten in het nauw zullen brengen. En zij zullen u met de grond gelijkmaken en uw kinderen in u verpletteren. Ook zullen zij in u geen steen op de andere steen laten, omdat u het tijdstip waarop er naar u omgezien werd, niet hebt onderkend. Lucas19: 40-44
En waarom heeft Yeshua voorzegt dat dit zou gaan gebeuren? En waarom heeft YHWH ook al aan Mozes een soortgelijke voorzegging gedaan? De reden waarom YHWH dit heeft gedaan is omdat hij het volk wilde waarschuwen. YHWH wilde het volk waarschuwen omdat ongehoorzaamheid aan Thora enorme gevolgen zou hebben. De oorzaak van de verdrukking is dus ongehoorzaamheid geweest.
Maar Yeshua legt het ook uit doordat Hij zegt; ‘omdat het volk het tijdstip; de ‘appointed times’ of ‘Mo’ed’, waarop er naar hen werd omgezien door G’d, niet heeft onderkend.’ (vs. 44) Het volk heeft G'ds Tijden niet onderkend. Met andere woorden heeft het volk de tijden die licht geven op Zijn plan (Menorah) aan de kant gezet. Dat zijn de tijden die YHWH in Leviticus 23 heeft vastgesteld. Dat zijn de Sabbatten, Pesach, Chag HaMazot, Jom HaBikurim, Shavuot, Jom Teroea, Jom Kippur en Sukkot. Op deze tijden wil YHWH Zijn reddingsplan voor de schepping vertellen. Maar het volk heeft daar eigen ideeën over en opnieuw afvallig geraakt van G'ds weg en G’ds tijden. En het is niet de eerste keer dat dit gebeurt. Elke keer lijkt het volk zich weer te moeten beseffen dat het is afgeweken van G’ds Geboden omdat ze zich minder hebben toegewijd dan ze zich voor hadden genomen. Daardoor zijn ze er andere ideeën op na gaan houden en hebben zo langzamerhand G’ds Geboden veronachtzaamd met alle gevolgen van dien. Door die ongehoorzaamheid liet G’d het volk los en was het Zijn bescherming kwijt. Daardoor konden de omringende volken zich gemakkelijk op het volk storten en hen onderdrukken. En iedere keer is G’d weer zo genadig om Zich naar Zijn volk om te keren en hen te bevrijden van die onderdrukkers. Om hen opnieuw een kans te geven zich opnieuw volledig toe te wijden. Maar iedere keer zie je door de geschiedenis heen dat het volk zich opnieuw weer van G’ds geboden afkeert. Het lijkt wel een jojo effect van bevrijding, toewijding, zonde, verdrukking, verwoesting, bevrijding, toewijding, zonde, verdrukking enzovoort. Alleen lijkt het elke keer van kwaad tot erger te worden. Hoe zou dat toch komen?
Gevolg van eigenwijsheid Het antwoord op de vraag hoe het toch komt dat het volk zich telkens weer opnieuw afwend van G’ds Geboden is niet gemakkelijk te geven. Als je er van een afstand naar kijkt dan zou het makkelijk zijn daar iets van te zeggen of te vinden. Maar als je onderdeel uitmaakt van het volk, dan zal je de verleidingen vast wel anders ervaren. Want gehoorzaam zijn aan de opdracht; “Wees Heilig wat Ik ben Heilig” is niet zo vanzelfsprekend. Het is niet voor niets een indringend gebod. Heiligheid vraagt toewijding, elke dag opnieuw. G’d weet dat het volk zich volledig zou moeten toewijden om zich te kunnen richten op hun priesterlijke taak. Hij wist ook dat het volk zich gemakkelijk af zou wenden van Zijn Geboden en het zich zou overgeven aan hun eigen inzichten en dwalingen. Zo heeft Hij het volk geboden om de gedenkkwasten te dragen. “Spreek tot de Israëlieten en zeg tegen hen dat zij voor zichzelf, al hun generaties door, kwastjes moeten maken aan de hoeken van hun kleren. Aan de kwastjes aan de hoek moeten zij een blauwpurperen draad bevestigen. Die zal voor u aan de kwastjes zitten, opdat u, wanneer u hem ziet, aan al de geboden van de HEERE denkt en die doet, zodat u niet uw eigen hart en uw eigen ogen zult onderzoeken, waar u als in hoererij achteraan gaat; opdat u aan al Mijn geboden denkt en die doet, en heilig bent voor uw God.” Numeri 15:38-40
“Die zal voor u aan de kwastjes zitten, opdat u, wanneer u hem ziet, aan al de geboden van de HEERE denkt en die doet, zodat u niet uw eigen hart en uw eigen ogen zult onderzoeken, waar u als in hoererij achteraan gaat;” Numeri 15:39
G’d probeert zo te voorkomen dat het volk niet het eigen hart en ogen achteraan zou gaan. Zo probeert G’d ook met behulp van de Feesten het volk iets bij te brengen. Namelijk dat het volk op vaste Tijden de rust van G’d in zou gaan. G’d kent onze harten en onze ogen en weet dat we op bepaalde tijden de rust nodig hebben om ons te kunnen focussen op Zijn Tijden. Alleen vanuit de rust van deze Sabbatten en Feesten kan G’d Zichzelf laten zien. Dus wat is de oorzaak geweest van de verdrukking? Zou het zo kunnen zijn dat er een periode van bevrijding en hernieuwde toewijding toch weer een minder toegewijde houding is ontstaat bij het volk? Zou de reden kunnen zijn dat het volk zijn eigen hart en ogen is gaan volgen? Zou het zo kunnen zijn dat het volk opnieuw zijn eigen-wijze is gaan doen en G’d daarbij aan de kant heeft gezet? Zou het zo kunnen zijn dat er daarmee toch weer zaken van Thora zijn afgedaan of toegevoegd? Werkelijke toewijding zou betekenen dat het volk G’ds Geboden nauwgezet in acht neemt. Als men G’ds Geboden in acht neemt zou opnieuw het gebod te horen zijn; “U mag aan het woord dat ik u gebied, niets toevoegen en er ook niets van afdoen, opdat u de geboden van de HEERE, uw God, die ik u gebied, in acht neemt.” Deuteronomium.4:2 “Dit alles wat ik u gebied, moet u nauwlettend in acht nemen. U mag er niets aan toevoegen en er ook niets van afdoen.” Deuteronomium 12:32
Ze zouden het karakter van de Heilige G’d weer onder ogen krijgen. Het Soevereine karakter van YHWH waarvan Hijzelf zegt; “Want ik getuig aan ieder die de woorden van de profetie van dit boek hoort: Als iemand iets aan deze dingen toevoegt, zal God hem de plagen toevoegen die in dit boek geschreven zijn.” Openbaring 22:18
Dus alle waarschuwingen ten spijt, de oorzaak van de onderdrukking ligt blijkbaar iedere keer opnieuw aan het feit, dat het volk G’ds Geboden niet in acht neemt omdat het er iets aan toe voegt of er iets van af haalt. Daarmee richt het zich op eigen inzichten en dat is eigen-wijsheid.
Bevrijding Toen G’d het volk op een bovennatuurlijke manier had bevrijd met behulp van Jehuda HaMacabi en zijn guerrilla beweging, heeft Jehuda het feest ingesteld. Dat lazen we hiervoor in het boek van de Makkabeeën; “En Judas met zijn broeders, en de ganse vergadering van Israël, bepaalden dat de dagen der inwijding van het altaar, op hun tijden, jaar na jaar, acht dagen lang, van de vijfentwintigste dag der maand Chasleu, zouden gehouden worden met vreugde en blijdschap.“ 1 Makkabeeën 4:59
Chanukah is een feest van bevrijding geworden, want uiteindelijk is werkelijke vrijheid om G'ds Geboden te mogen houden. Ze waren niet vrij omdat ze werden vervolgd en zelfs gedwongen om ongehoorzaam te zijn aan Zijn Geboden. Werkelijke bevrijding betekent voor G’ds volk om opnieuw te kunnen leven vanuit Thora. De Egyptenaren maakten dat indertijd het volk onmogelijk. De Syrische overmacht dwongen hen ook om ongehoorzaam te zijn. Later dwongen de Romeinen en uiteindelijk de Christenen de Joden ook daartoe. Ze werden gedwongen om varkensvlees te eten, verboden om de besnijdenis nog langer uit te voeren of moesten die zelfs weer ongedaan maken. Ze mochten de Sabbatten en de Feesten niet meer houden en er werden in plaats daarvan andere dagen en tijden ingesteld, verbonden met heidense gebeurtenissen en rituelen.
Toewijding Chanukah is ook het feest van hernieuwde toewijding. Nadat het volk besefte dat het onder de verdrukking van de vijand was gekomen, heeft het zich gerealiseerd dat het van G’ds Geboden was afgeweken. Opnieuw hebben ze zich omgekeerd en G’d aangeroepen. Opnieuw heeft G’d hen gehoord en is Hij hen genadig geweest. Een van het meest pure en zuivere gebeurtenissen uit de geschiedenis van de her inwijding van de Tempel, is wel het feit dat het altaar als onrein werd verklaard. De Syrisch Hellenistische tiran Antiochus Epiphanes had namelijk opdracht gegeven om het Heilige Altaar te gebruiken door onreine dieren te offeren. Doordat het bloed van deze onreine offers was vergoten op het stenen altaar, vonden de priesters het altaar niet meer geschikt om G'ds offers te brengen. Vervolgens is gedurende de volgende dagen het Brandofferaltaar vervangen en ingewijd zoals aangegeven is in Exodus 20, 29 enzovoort.
Een kritisch lichtje Wat is er intussen van het bevrijdende en toegewijde karakter van Chanukah overgebleven? Het feest van Chanukah wordt nog steeds over de hele wereld gevierd. Ook zijn er steeds meer uit de heidenen die er deel aan nemen en daar al dan niet een eigen invulling aan geven. Ik zou er graag wat kritische opmerkingen bij willen maken en met een aantal gedachten wat Licht op willen laten schijnen. Wat te denken van het feit dat het mysterieuze verhaal over de wonderbaarlijke vermenigvuldiging helemaal nooit vastgelegd blijkt te zijn. Een van de meest zorgvuldige geschiedschrijvers uit die tijd, Flavius Josephus, heeft, behalve dat het feest 8 dagen duurde, hier helemaal niets van vermeld. Zou het toegevoegd zijn door de Farizeeërs om het verhaal meer ‘jeu’ te geven?
Wat te denken van het feit dat de helft van de Joden zo langzamerhand het feest combineren met het feest Thanksgiving? Dat is de dag waarop Amerikanen en Canadezen zich vol eten aan kalkoenen en zo. Terwijl het voor de Wampanoag en andere Indianen precies op die dag een rouwdag is voor wat hen is aangedaan door de voorouders van dezelfde Feestvierders. Niets zo tegenstrijdig als dat. Maar nog veel erger is het Christelijke sausje waarmee het feest is overgoten. Die dag zou volgens hen een feest van de oogst moeten zijn. De oorsprong daarvan is een Nederlandse dankdag voor gewas en arbeid. Het is nog maar de vraag of G'd vreugde put uit de gedane "arbeid" van de feestgangers. Want die arbeid was jaren lang het grootste gedeelte van de indianenbevolking uit te roeien. Dus in dat licht gezien zou je bijna denken dat de enige schittering op die dag ‘de schittering van G'ds afwezigheid’ is! Als Amerikaanse en Canadese Joden dat ten diepste zouden beseffen, dan zouden ze zich hier heel ver van willen distantiëren. Wat te denken van het feit dat er een kaarsenstandaard is gemaakt met daarop 9 kaarsen, terwijl het verhaal draaide om de olie voor de Menorah, de Lichtdrager die G'd aan Mozes had laten zien met zijn 7 lichten. Hij had de priester geboden deze doorlopend brandend te houden in het Heilige. De 7 lichten van het ‘volmaakte’ zijn vervangen door de 9 lichten van de ‘duisternis’. Over vervangingstheologie gesproken. Wat te denken van de christelijke beïnvloeding die voorzichtig dit feest probeert te integreren in het andere lichtfeest, namelijk Kerstfeest. Niet lang zal het meer duren of Chanoeka zal volledig worden geïntegreerd in het van oorsprong heidense Kerstfeest. Terwijl vreemd genoeg dit christelijke feest is ingesteld om een scheiding te maken tussen de G'd van de Joden en de god van de christenen. Wat te denken van de christelijke invloed in veel Messias belijdende Gemeenten. Het lijkt er tegenwoordig op dat er geen kritisch geluid meer hoorbaar is als het gaat om toevoegingen en aanhangsels in het Woord van G'd, Zijn Thora. Zodra er kritische houding is ten aanzien van iets wat het volk verkeerd doet, dan wordt die kritiek al snel aan de kant gezet als iets dat antisemitisch is. Datzelfde gebeurt omgekeerd, als de B’rit Hadasha, het vernieuwde Testament, bijna wordt herschreven om maar te kunnen meehuppelen met de Joden. Zo wordt er bijvoorbeeld gesuggereerd dat Yeshua het feest van de Tempelvernieuwing ook vierde. Maar als we de tekst nauwkeurig lezen, dan is Yeshua ten tijde van dit feest alleen maar in de omgeving van de Tempel. Er staat dus helemaal niet dat Hij het feest meevierde. Hooguit was Hij daar om te laten zien om Wie het werkelijk gaat in de Tempel, namelijk om HEM, de Zoon van G’d. Dat is veel passender in het karakter van Yeshua. Dat zelfde deed Yeshua overigens ook tijdens Sukkot toen Hij riep; ´Als iemand dorst heeft, laat hij tot Mij komen en drinken´. Dus suggereren dat Yeshua ook het feest vierde is de wens der gedachten, en complete invulkunde. Als Yeshua werkelijk het feest vierde dan zou Hij het feest zeker Heilig hebben gehouden. Dan zou Hij ook voorkomen hebben dat Ze Hem tot twee keer toe wilden gaan stenigen, of beter gezegd dat Hij voorkomen zou hebben dat er een opstootje zou worden veroorzaakt.
Nee, wat Hij deed was dat Hij tot twee keer toe zo’n opstootje uitlokte en dat Hij later met een groep richting de Jordaan vertrok, naar de plek van Teshuvah de plek van ommekeer en afwassing van zonden. HIJ is namelijk het Licht der wereld. (Luc 2:32 Opb. 21:23 Opb. 22:5) en precies daarvoor was tussen ons gekomen en heeft hij bij ons ‘getabernakeld.’ Wat te denken van sommige Messias belijdende Joden die het Chanoeka feest vieren en veronderstellen dat Yeshua nooit geboren zou zijn en er dus geen mens gered had kunnen worden, als deze bevrijding niet had plaatsgevonden. Daarmee rechtvaardigen zij dus het Chanukah feest en geven er een ‘bijbels’ karakter aan. Dit alles zou te danken zijn aan het daadkrachtig optreden van Jehuda HaMacabi en zijn mannen. In feite wordt hiermee verondersteld dat G'd verlossingswerk niet voltooid had kunnen worden door het ingrijpen van Jehuda. Jehuda krijgt daarmee een messiaans karakter. Het heldhaftige ingrijpen van Jehuda en zijn mannen is absoluut lovenswaardig. Maar ook zijzelf waren er stellig van overtuigd dat dit nooit plaats had kunnen hebben zonder bovennatuurlijk ingrijpen van G'd. G'd heeft namelijk geen menselijk ingrijpen nodig om zijn plan te kunnen voltrekken. Alle geloofshelden wisten dat maar al te goed. Kijk maar naar Noach, Avraham, Jozef, David, Shaul en ga zo maar door. Wat te denken van de veronderstelling dat het een feest is dat is opgedragen door G'd. Het is zelfs zo, dat in menige siddoer (gebedenboek) de volgende zegespreuk uitgesproken wordt; “Barukh atah Adonai, Elohaynu, melekh ha-olam asher keed'shanu b'meetzvotav v'tzeevanu l’had’lik neir shel Chanukah.” Maar G'd heeft ons helemaal niet opgedragen om de kaarsen van Chanoeka aan te steken. Wat te denken van enkele Messias belijdende uit de volken, die het belangrijk vinden dat we door het meevieren van het Chanoeka feest onze verbondenheid met de Joden tonen. Dat is op zich een liefdevolle gedachte en zelfs een goede zaak. Doordat de omvang van het antisemitisme zoveel verdriet, onbegrip en onmacht heeft veroorzaakt is het goed om naast hen te staan en daardoor blijk te geven van verbondenheid. De vraag moet dan wel zijn wát het is dat je met elkaar verbind. Dat is toch Thora? Dat is toch de Waarheid? Dan kan je ook afvragen of er überhaupt iemand bij gebaat is als er niemand reageert op de onwaarheden die in dit feest zitten? Je bent dan eigenlijk deelgenoot in die onwaarheid. Sterker nog; als je ziet dat iemand aan de hand van onwaarheden handelt dan wordt je medeverantwoordelijk gehouden voor zijn val. “ U mag in uw hart uw broeder niet haten. U moet uw naaste zeker terechtwijzen, zodat u geen zonde op hem laadt.” Leviticus 19:17
En we hebben het hier wel over het ‘dienen’ van De Eeuwige. Wat zou je doen als iemand op een hoge duikplank staat en er van uitgaat dat er voldoende water in het zwembad zit, terwijl jij weet dat het maar een klein laagje is? Dan pak je zo iemand toch even vast, om hem te waarschuwen? Is het zo ook niet met het domweg meedoen aan het Chanukah feest?
Nogmaals het meevieren van een feest van bevrijding en toewijding is geen verbod. Maar meelopen met de onnadenkende meute is vooral iets wat Joden verafschuwen. Vaak genoeg zijn Joden de dupe geweest door toedoen van de meelopende meute. Een meute die gehoorzaam was aan de bevelen van soms maar één enkel boosaardig persoon. Dwars door het lijden van het uitverkoren volk, zijn Joden veelal uniek gebleven en hebben hun identiteit behouden. Dus ook uit een gevoel van medelijden met de Joden het feest meevieren zal zeker niet door elke Jood op prijs worden gesteld, bovendien zou dát pas antisemitisch over kunnen komen. Voor veel Joden geldt; ‘be a voice, not an echo.’ Rabbi Shaul (Paulus) zegt ” Ik roep u er dan toe op, broeders, door de ontferming van God, om uw lichamen aan God te wijden als een levend offer, heilig en voor God welbehaaglijk: dat is uw redelijke godsdienst.” Romeinen 12 :1
Nu we weten dat ons lichaam niet meer aan onszelf toebehoort, maar aan G’d, zou het dan niet een goede zaak zijn als wij op z’n minst onze stem, als levend offer, aan Zijn Bruid geven? Dat doen we allereerst door gehoorzaam te zijn aan G’ds Geboden en Instellingen en als gevolg daarvan mogen wij het licht van Thora reflecteren en daardoor ook Lichtdragers zijn. Dat is de mooiste manier om als gelovige uit de volken, naast hen te staan. Want als we samen G’d gehoorzaam zijn door zijn Thora te onderhouden, dan zullen we samen met Zijn volk door de wereld worden uitgespuugd, vervolgd en waarschijnlijk ook vermoord worden. Door in dát lijden naast elkaar te staan, in de wetenschap dat Abba Vader Zijn Verbond niet zal verbreken, voelt een Jood die onderlinge band en zal dat voor hem veel meer tot troost zijn. Is het dan verkeerd om een feest te vieren dat teruggrijpt naar een overwinning en bevrijding door G'd? Dan is het antwoord natuurlijk “NEE”. We kunnen ons beter afvragen of we dan ook niet aan elk ander religieus feest mee zouden moeten doen? Dat kan toch niet goed gaan? Want hoe gaan we dan om met feesten zoals Kerst, Walpurgisnacht, Suikerfeest, Ramadan, Holi Phagwa, Wesak en zo? Het zijn stuk voor stuk religieuze feesten die te maken hebben met geboorte, bevrijding, oogst, vruchtbaarheid en inkeer. Heel religieus dus. Als we nu het ene doen, dan moeten we het ander niet na laten, toch? Kijk eens op hoeveel kalenders er tegenwoordig alle religieuze feest en gedenkdagen broederlijk naast elkaar staan, dus hoe gewoon zal dat over een jaar of 10 zijn? Moeten we dan maar weglopen voor Chanoeka? We kunnen ons beter afvragen of het niet een keuze van ons vraagt om de Waarheid niet te verloochenen. Want door Chanoeka mee te vieren zoals het op dit moment wordt gevierd is het niet waarheidsgetrouw en ook niet volgens de Waarheid. We mogen daarin best wel stelling nemen, want deed Rabbi Shaul (Paulus) niet precies hetzelfde? Zijn liefde voor de Joden ging zover dat hij zelfs bereid was om voor hen te sterven. Juist Shaul riep op om kritisch te zijn en zaken te louteren en te toetsen. “Test, keur en proef alle dingen en gebruik het goede er van.” 1Thess 5:21 21 (Adams translation)
“En word niet aan deze wereld gelijkvormig, maar word innerlijk veranderd door de vernieuwing van uw gezindheid om te kunnen onderscheiden wat de goede, welbehaaglijke en volmaakte wil van God is.” Romeinen 12:1
Doen wij dat ook of gaan we klakkeloos mee met de meute?
Wat denkt G’d van Chanukah? Als je kritisch bent en vanuit G'ds perspectief zou kunnen kijken, dan zie je dat G'd juist DE Feesten heeft ingesteld om ieder jaar weer opnieuw de bevrijding te vieren. Om ieder jaar weer opnieuw het wonder te vieren van het Licht dat tot ons gekomen is. Om ieder jaar weer opnieuw de verlossing te vieren die nodig is om Heilig tegenover onze Schepper te kunnen staan En ieder jaar weer opnieuw het feest van de ontvangst van Zijn Thora, Zijn Geest te mogen vieren. Want zonder zoveel liefde voor Zijn Schepping, zou Hij nooit instructies hebben gegeven voor het onderhouden van Zijn Moadiem; Zijn tijden en Feesten. Zou G'd het niet een gemiste kans vinden als we andere feesten gingen vieren dan die Hij heeft bedoeld? YHWH zegt: “En Hij (Yeshua) antwoordde hun en zei: Ik zeg u dat de stenen zouden roepen, als dezen zouden zwijgen. En toen Hij dichtbij kwam en de stad zag, weende Hij over haar. Hij zei: Och, dat u ook nog op deze uw dag zou onderkennen wat tot uw vrede dient! Nu echter is het verborgen voor uw ogen. Want er zullen dagen over u komen dat uw vijanden een wal rondom u zullen opwerpen, u zullen omsingelen en u van alle kanten in het nauw zullen brengen. En zij zullen u met de grond gelijkmaken en uw kinderen in u verpletteren. Ook zullen zij in u geen steen op de andere steen laten, omdat u het tijdstip waarop er naar u omgezien werd, niet hebt onderkend. Lucas19: 40-44
Omdat u het tijdstip, de ‘appointed times’, de ‘Mo’ed’, waarop er naar u werd omgezien (bezoek van G’d), niet hebt onderkend. Oftewel doordat het volk Zijn Tijden niet heeft herkend of nauwkeurig heeft bekeken, was de Tempel vernield en geen enkele steen op de andere blijven staan. Dit is niets anders dan dat G’d heeft gezegd dat we Zijn Geboden moeten onderhouden en daarin heeft Hij aangegeven dat Zijn Tijden belangrijk zijn om die te onderhouden en na te leven. En nogmaals; hoewel het nooit verkeerd is om feest te vieren nádat G'd een overwinning heeft gegeven, is Chanukah geen feest (Mo'ed) dat door G'd is ingesteld. G'd heeft namelijk Zijn volk opgedragen om Zijn Feesten, de Moadim, te vieren en die te onderhouden. En niet anders dan DIE Feesten en DIE Sabbatten. “De HEERE sprak tot Mozes: Spreek tot de Israëlieten en zeg tegen hen: De feestdagen van de HEERE, die u moet uitroepen, zijn heilige samenkomsten. Dit zijn Mijn feestdagen: …” Leviticus 23:1-2
In heel Leviticus 23 legt G’d uit wat Zijn Feesten inhouden en wanneer ze moeten worden gevierd. Hierin wil G’d Zijn plannen aan ons uitleggen en laten zien dat Hij Zijn Verbond gedenkt.
Maar G’d wilde eerst dat het volk zich losmaakte van hun eigen gewoontes en gebruiken. Hij wilde het volk namelijk afzonderen en het Heiligen. Het volk moest zich in al deze opzichten duidelijk distantiëren van de volken om hen heen. Die andere volken hadden namelijk hun eigen feesten en met al die feesten, offerfeesten en gewoontes, bedreven ze gruwelijke afgoderij. Ze leerden mensen leugenachtige dwalingen en daarvan wilde G’d hen afzonderen. G’d wist ook dat Hij het volk los zou moeten laten als ze opnieuw hun eigen gang zouden gaan en naar hun eigen inzichten gingen leven in plaats van naar Zijn Geboden. Hij wist dat als ze dat gingen doen, ze niet alleen zouden worden besmet door de omringende volken, maar dat die hen ook zouden gaan overheersen. Dus wat zou G’d vinden van het Chanukah feest? Het lijkt erop, dat de oorspronkelijke bedoeling van Chanukah, namelijk bevrijding en toewijding, is vervangen voor een feest van lichtjes. Het lijkt er ook op dat die “lichtjes” een schaduw werpen op het Heilige Licht. Het lijkt erop alsof de 9 lichtjes van Chanukah, de 7 lampen van de Menorah proberen te overstemmen. Door de getallensymboliek wordt de Lichtdrager met zijn 7 lichten - ZEVEN : Het getal van de 'volmaking' of de 'volheid der bedelingen' – vervangen door de 9 lichten - NEGEN: Het getal van de ‘duisternis’, de ‘slang’ en ‘baarmoeder’ .
Conclusie Ik zou een voorzichtige conclusie willen stellen. Het vieren van Chanoeka zou voor ieder een persoonlijke afweging moeten zijn. Maar het zou ons onder geen beding moeten afhouden van het houden van de door G’d ingestelde Feesten (Moadim). Mee feesten met Chanoeka zou betekenen dat er tegelijk een kritisch lichtje geschenen moet worden op de suggestie dat het een door G’d ingesteld feest is. Want dat is het dus pertinent niet. Ook zou het zogenaamde wonder van de lichtjes, niet het wonder van G’ds bevrijding en mogelijkheid tot hernieuwde toewijding moeten vervangen. Meedoen schept ook verantwoording, want wie zwijgt stemt toe en bovendien wordt ons gevraagd om niet alleen het licht van de Waarheid te zijn, maar ook om het Zout te zijn; “Jullie zijn het zout van de aarde. Maar als het zout zijn smaak verliest, hoe kan het dan weer zout gemaakt worden? Het dient nergens meer voor, het wordt weggegooid en vertrapt.” Matteüs 5:13
Dus zou je jezelf kunnen afvragen wat voor boodschap je uitdraagt om het feest mee te vieren zonder er een kritisch lichtje bij te plaatsen. Je zou er beter aan doen door er 2 lichtjes van af te doen om zodoende de 7 lichten van de Menorah te onderzoeken en te gaan verstaan. Bovendien, wat voor getuigenis is het als je naast je broeder gaat staan om een ‘licht voor de wereld te zijn’ met een lichtje dat is gebaseerd op toevoegingen aan Thora en deze daardoor ontkracht?
Er wat van zeggen toont meer respect dan achteraf het verwijt krijgen en bovendien medeschuldig te worden aan het toevoegen en afdoen van Thora. ‘Be a voice, not an echo’ Juist uit de Joodse geschiedenis blijkt men zo’n ‘voice’ te kunnen waarderen. Typerend is dat aan het begin van de expositie in het hoofdgebouw van Yad Vashem een tekst staat. Die tekst blijft de hele ‘tentoonstelling van gruwelen’ door in gedachten nagalmen; ‘The only thing necessary for the triumph of evil, is for good men to do nothing.’ (Edmund Burk)
Waarom zijn de tijden niet verborgen voor de Almachtige, terwijl zij die Hem kennen, Zijn dagen niet zien? Job 24:1 Zelfs een ooievaar in de lucht kent zijn vaste tijden, tortelduif, zwaluw en kraanvogel nemen de tijd van hun aankomst in acht, maar Mijn volk kent niet het recht van de HEERE. Jeremia 8:7
Goede feestdagen en goede discussies toegewenst. Chag Mo’ed Sameach Adam van der Weijden 2014
