CEST-RICHTLIJNEN INVENTARISEREN Bert Lemmens & Henk Vanstappen (PACKED vzw)
INHOUD
• business case van registreren • standaarden? • tools?
WAAROM REGISTREREN?
• collectie vindbaar maken • collectie beheren • data hergebruiken & uitwisselen • data publiceren
Pieter Brueghel de Oude Pieter Brueghel I Pieter Bruegel, 1525-ca 1569 Bruegel, Pieter, 1525?-1569 Bruegel, Pieter de Oudere Bruegel, Pieter, l'ancien Bruegel, Pieter, d.ä. Brueghel, Pieter, o Velho Брейгель, Питер, ок. האב, פיטר,ל Brueghel, Pieter the Elder, 1528-1569 Breughel, Pieter, the Elder
DATASTANDAARDEN
• datastructuur: welke gegevens? • data value: welke waarden? • data content: hoe noteren?
DATA STRUCTUUR STANDAARDEN
Een datastructuurstandaard (schema) legt een groep beschrijvingselementen vast, waarmee een bepaald objecttype wordt beschreven.
DATA STRUCTUUR STANDAARDEN
Een datastructuurstandaard (schema) legt een groep beschrijvingselementen vast, waarmee een bepaald objecttype wordt beschreven. Een beschrijvingselement bevat informatie over een bepaald aspect van een objectbeschrijving.
DATA STRUCTURE STANDAARDEN • • • •
generiek: Dublin Core collecties: Cometa, DC-CAP, RSLP archieven: EAD, ISAD(G) museumobjecten: CDWA, Spectrum, LIDO • bibliotheek: MARC, ISBD • digitale collecties: METS, MPEG-DIDL
DATA SRUCTURE STANDAARDEN • • • • •
leerobjecten: IEEE LOM film: EN 15907 personen: FOAF, MADS concepten: SKOS locaties: KLM, WGS84
DUBLIN CORE METADATA SCHEMA element
betekenis
title
titel
creator
vervaardiger
subject
onderwerp
description
beschrijving
publisher
uitgever
contributor
andere bijdrager
date
datum
type
objecttype
format
vorm of afmeting
identifier
unieke code
source
bron
language
taal van het object
relation
gerelateerde bron
coverage
plaats of tijd
rights
rechten
CDWA LITE
TERMINOLOGIE IN XSD (MODS XML)
TERMINOLOGIE IN SKOS (RDF)
CROSSWALK
DATA METADATA CROSSWALK
Een crosswalk legt bepaalt hoe elementen van verschillende schema’s zich tot elkaar verhouden.
METADATA CROSSWALKS • • • •
brug tussen Silos of the LAMs vaak op basis van Dublin Core soms deel van standaard twee richtingen
DATA VALUE STANDAARDEN
Een data value standaard legt vast welke waarden binnen een beschrijvingselement kunnen worden gebruikt.
DATA VALUE STANDAARDEN 1 • generiek: Wikipedia, wikidata, dbpedia, freebase • personen & organisaties: ULAN, RKDArtists, ODIS, ISIL, viaf.org • concepten: AAT, Iconclass, LCSH
AAT
ODIS
VIAF
VIAF Links: http://viaf.org/ http://viaf.org/viaf/95761864/ http://viaf.org/viaf/95761864/rdf.xml http://viaf.org/viaf/95761864/viaf.xml http://viaf.org/viaf/95761864/marc21.xml http://viaf.org/viaf/95761864/justlinks.json Queries: http://viaf.org/viaf/search?query=cql.any+%3D+”Brueghel, Pieter”&httpAccept=application/rss%2bxml
DATA VALUE STANDAARDEN • locaties: TGN, Geonames, ISO 3166, CRAB • talen: ISO 639-x • museumobjecten: CONA
DOMEINEN & IDENTIFIERS domein Jansens ISBN AAT Wordnet viaf.org wikipedia.org dbpedia.org geonames.org
identifier Jan 978 0 5862 0747 5 300033618 painting 95761864 Pieter_Bruegel_the_Elder Pieter_Bruegel_the_Elder 2800867
PERSISTENTE URLS base url http://viaf.org/viaf/ http://wikipedia.org/ http://dbpedia.org/ page/ http://geonames.org/
identifier 95761864/ Pieter_Bruegel_the_Elder/ Pieter_Bruegel_the_Elder/ 2800867/
DATA VALUE STANDAARDEN: GEBRUIK • • • •
identifier (unieke code, bv. URI) bron (de standaard zelf, bv. VIAF) waarde (string, bv. naam) extra elementen (enrichment, bv. datum)
DATA CONTENT STANDAARDEN
Een data content standaard legt vast hoe een waarde binnen een beschrijvingselement wordt genoteerd.
DATA CONTENT STANDAARDEN • • • •
publicaties: AACR2, RDA, VLACC archiefcollecties: DACS museumobjecten: CCO, MovE Invulboek datum & tijd: ISO 8601 (YYYY-MM-DD)
MOVE INVULBOEK
GETTY DATE RULES
DATAPROFIELEN • ook: application profile • standaarddatastructuur + elementen uit andere schema’s + standaardterminologie + beschrijvingsregels • terugwaarts compatibel • onmisbaar
DATAPROFIELEN
TOOLS: REGISTRATIESOFTWARE • • • • •
open technologie open architectuur: modulair ondersteuning standaarden logging en gebruikersbeheer user community
TOOLS: DATACLEANING • spreadsheet: sorteren, filteren, … • Erfgoedstats • Open Refine
