Cerebrovasculaire accidenten: Dossier. loopt u risico? Nr 11 Tweemaandelijks April-Mei 2013 P Charleroi X. blog.depatientenkrant

Nr 11

blog.depatientenkrant.be

Tweemaandelijks April-Mei 2013 P913800 - Charleroi X

Dossier Actua Bijwerkingen van een geneesmiddel melden: erg nuttig!

Cerebrovasculaire accidenten: loopt u risico?

Pediatrie Steeds meer allergieën bij onze kinderen

Dermato Hoe omgaan met de zon…

ISSN 2034-4449

Uitgave voorbehouden voor de wachtkamer van uw arts

Een unieke dagelijkse verzorging

*Données Nielsen. Part de Marché Saforelle ® en volume sur le circuit pharmaceutique, CMA à fin octobre 2011.

De intieme zone is delicaat en vereist een aangepaste verzorging. De zachte wasverzorging Saforelle® respecteert het fysiologische evenwicht en garandeert zachtheid & comfort. De formule met hoge tolerantie combineert een zachte wasbasis met een natuurlijk actief bestanddeel dat erkend wordt voor zijn verzachtende en kalmerende eigenschappen : kliskruid. De zachte wasverzorging Saforelle® wordt reeds 20 jaar aanbevolen door gynaecologen voor de dagelijkse intieme & lichaamshygiëne. De wasoplossing wordt ook aanbevolen bij intieme ongemakken (mycose, irritatie…) als aanvulling op een aangepaste behandeling.

@

Advies van experten op www.saforelle.com

Zonder zeep Zonder parabenen Zonder fenoxyethanol

De Patiëntenkrant Nr 11 Mei 2013

oplage: 48.000 exemplaren

Woord vooraf

3

hoofdredaCteUr Dr. Vincent Leclercq hebben meegewerkt aan dit nUmmer: Dr. Dominique-Jean Bouilliez Nathalie Evrard Dr. Jean-Yves Hindlet Nicolas Poncelet Heidi Van De Keere reClameregie RMN sa/nv [email protected] 02/785 07 20 Verantwoordelijke UitgeVer F Neven 127 Chemin des Postes 1410 Waterloo De Patiëntenkrant www.depatientenkrant.be blog.depatientenkrant.be Verschijnt eveneens in het Frans Le Journal du Patient www.lejournaldupatient.be Tweemaandelijks (6 nummers/jaar) abonnement 6 nummers 45 euro Volg ons op Facebook www.facebook.com/depatientenkrant

Lid van de Unie van de uitgevers van de Periodieke Pers

De Patiëntenkrant informeert u en tracht hierbij zo exact en juist mogelijk te zijn. Vanwege de snelle evolutie van de wetenschap en de complexiteit van de medische wetenschappen, raden we u echter aan om steeds het advies van uw arts te vragen alvorens de raadgevingen in dit tijdschrift te volgen. Enkel zijn advies kan als referentie genomen worden. Alle teksten op basis van interviews werden nagelezen en goedgekeurd door de auteur. Geen enkel artikel mag overgenomen worden – ook niet gedeeltelijk – noch vertaald zonder de formele toestemming van de uitgever (Reflexion Medical Network).

Alles over uw gezondheid

op de blog van de Patiëntenkrant!

R

ugpijn die maar niet weggaat, u voelt zich niet goed in uw vel, een veel te hoge cholesterol, een familielid dat een cerebrovasculair accident krijgt… Voordat we onze arts raadplegen gaan we bijna allemaal op het internet op zoek naar informatie. Het onderzoeksbureau InSites onderzocht de surfgewoontes van de Belgische patiënten. Uit dit onderzoek blijkt dat drie kwart van de patiënten medische informatie zoekt op het internet , en dat 20% van hen iets opzoekt voordat ze naar de dokter gaan, ongeacht hun leeftijd. En als ze gaan surfen… lopen ze het risico om overspoeld te worden met niet altijd even coherente of pertinente tips of informatie, die meestal niet wetenschappelijk onderbouwd zijn. Op het internet circuleren zo veel ideeën, dat we soms verbaasd of verward achterblijven! We hebben dus nood aan duidelijke antwoorden op vragen omtrent onze gezondheid en die van onze familieleden. We verlangen gezondheidsinformatie die is gevalideerd door specialisten, die ons niet ongerust maakt, en ons bovendien informeert in een klare en duidelijke taal. Want een patiënt die goed is ingelicht, is

een patiënt die zijn behandeling goed opvolgt, want hij neemt zijn gezondheid in eigen handen .

Dit is exact het type informatie dat wij u trachten te verstrekken: zes keer per jaar aan de hand van ons magazine De Patiëntenkrant , en nu ook wekelijks via onze blog ! Ga zeker eens een kijkje nemen. De bedoeling is om u alleen recente

informatie en tips te geven over wat u het meest interesseert… uw gezondheid! Surf snel naar blog.depatientenkrant.be : stel er uw vragen, geef er uw mening

en vergeet zeker niet te reageren op onze artikels! Copyright

Nathalie Evrard

JP0291N

De Patiëntenkrant ook op internet. Varenslaan 6 1950 Kraainem 02/785 07 20 www.rmnet.be

blog.depatientenkrant.be Veel online leesplezier!

Abonneer u!

De rationele keuze in combinatie met een aangepaste levensstijl

Innoverende formule Wetenschappelijk bewezen aan de hand van studies uitgevoerd met ArmoLIPID Snelle, signiﬁcante en meetbare werking Goede tolerantie en goed veiligheidsproﬁel Gestandaardiseerde samenstelling Geproduceerd volgens de «Good Manufacturing Practices» (GMP)

1 tablet per dag

Armolipid is een natuurlijk voedingssupplement dat hoogkwalitatieve, natuurlijke ingrediënten bevat. De ingrediënten van Armolipid zijn polycosanolen, rode gist rijst, foliumzuur, co-enzym Q10 en astaxanthine. Polycosanolen: Polycosanolen zijn een mengsel van natuurlijke vetalcoholen die aanwezig zijn in de wasachtige matrix van suikerriet (Saccharum officinarum), rijstzemelen (Oryza sativa) en in bijenwas (Apis mellifera). De polycosanolen in Armolipid worden verkregen uit suikerriet. Rode gist rijst: Rode gist rijst in Armolipid wordt verkregen onder gestandaardiseerde omstandigheden en wordt geproduceerd door de fermentatie van rijst (Oryza sativa) met een bepaalde stam van Monascus purpureus, geselecteerd voor een optimale opbrengst van monacoline K. Foliumzuur: Armolipid bevat de fysiologische dagelijks aanbevolen hoeveelheid van foliumzuur (dit is 0.2 mg) voor het compenseren van mogelijke tekorten aan foliumzuur, te wijten aan een ongebalanceerd dieet veroorzaakt door een moderne levensstijl. Foliumzuur draagt bij tot de normale aminozuursynthese, een normale bloedvorming en een normaal metabolisme van homocysteïne. Co-enzym Q10 (CoQ10): CoQ10 is een fysiologisch bestanddeel van alle cellen in ons lichaam. Astaxanthine: Astaxanthine is een roze-rood pigment dat men onder meer terugvindt in zalm, forel, kreeft, krill en microalgen. De astaxanthine in Armolipid is aangemaakt door de microalg Haematococcus pluvialis. Samenstelling Armolipid: 1 tablet Armolipid bevat polycosanolen 10 mg, rijst gefermenteerd met Monascus purpureus (rode gist rijst) 200 mg (equivalent aan monacoline 3 mg), foliumzuur 0.2 mg, co-enzym Q10 2.0 mg en astaxanthine 0.5 mg. Indicaties: Armolipid biedt een natuurlijke hulp als voedingssupplement met polycosanolen, rode gist rijst, foliumzuur, co-enzym Q10 en astaxanthine. De ingrediënten van Armolipid zijn nuttige aanvullingen bij een typisch westers dieet. Gebruiksaanwijzing: De aanbevolen dosis is 1 tablet per dag of volgens doktersadvies. Voorzorgen: Niet te gebruiken gedurende de zwangerschap, borstvoeding of in combinatie met hypolipidemische geneesmiddelen. Buiten het bereik van kinderen onder de 3 jaar bewaren. De aanbevolen dagelijkse dosis niet overschrijden. Het product moet gebruikt worden samen met een gevarieerde en evenwichtige voeding en het aannemen van een gezonde levensstijl. Studies naar het veiligheidsprofiel hebben aangetoond dat bij gebruik van Armolipid dyspepsie en spierpijn kunnen voorkomen, dit laatste vooral bij patiënten die intolerant zijn aan statines. Deze ongemakken leiden zelden tot stopzetting van het gebruik van dit product. Glutenvrij.

5

Inhoud Edito

Alles over uw gezondheid op de blog van de Patiëntenkrant! Nathalie Evrard

3

Actua

Bijwerkingen van een geneesmiddel melden: zo gebeurd en erg nuttig! Petra Vandijck

6

Is er nog gezondheidsnieuws?

8

Zware en pijnlijke benen: neem er geen loopje mee!

10

Psycho

Relatie tussen ouders en kinderen: communiceren om samen te groeien! Een gesprek met Franse psychosocioloog Jacques Salomé

12

Vrouw & gezondheid

Dossier Wat is een beroerte?

Is mijn pil gevaarlijk? Nathalie Evrard

16

Pediatrie

In samenwerking met prof. Vincent Thijs (neuroloog, UZ Leuven)

22

CVA: zeer variabele gevolgen

26

Kun je een beroerte voorkomen?

Steeds meer allergieën bij onze kinderen

In samenwerking met prof. Philippe Van de Borne (cardioloog, ULB, Brussel)

Met de medewerking van prof. Philippe Rombaux (Dienst NKO, UCL) en prof. Philippe Gevaert (specialist in allergieën en coördinator van het Allergienetwerk van het UZ Gent)

19

16

In samenwerking met prof. Jean-Pierre Baeyens (Algemeen Secretaris van de Belgische Vereniging voor Gerontologie en Geriatrie)

31

Patiëntenverenigingen

Verslaafd aan alcohol?: AA biedt hulp! In samenwerking met Raymond Gueibe (alcoholdeskundige en liaisonpsychiater aan de Clinique Saint-Pierre van Ottignies)

Is mijn pil gevaarlijk?

28

Het leven na een CVA

34

Voeding

Ik heb een te hoge cholesterol. Wat moet ik doen? In samenwerking met prof. Pierre Block (cardioloog, VUB)

36

Dermato

Hoe omgaan met de zon… In samenwerking met dr. Françoise Guiot (dermatologe, medisch centrum St. Georges)

40

Cosmetica

Kent u de BB-crèmes al? Voor een frisse, vlekkeloze huid! Caroline Cuvelier

44

Praktische fiche

I

n Frankrijk wordt er nog altijd hevig gedebatteerd over de anticonceptiepil van de 3e en 4e generatie. De Franse overheid heeft de terugbetaling van deze pil vervroegd stopgezet en heel wat vrouwen blijven klacht indienen. De polemiek heeft nu ook België bereikt, maar onze overheid achtte het vooralsnog niet nodig om iets te veranderen. Wat moeten we nu denken van deze mediaheisa? En vooral, welke houding moeten we aannemen tegenover deze anticonceptie?

Ik heb een te hoge cholesterol. Wat moet ik doen?

B

36

ij een bloedafname heeft uw arts u verteld dat u een te hoge cholesterol heeft? Wat moet u doen als uw cholesterolpeil in het rood gaat? Een artikel over de beste manier om uw cholesterol te verlagen.

Een blauwe plek, een buil, een kneuzing: tips om de pijn meteen te verlichten

46

Tips & trucs

Goed in je buik! Nicolas Poncelet

Relatie tussen ouders en kinderen: communiceren om samen te groeien!

V

48

12

eel ouders voelen zich vandaag niet gewapend tegen het gedrag van hun kinderen. We ontmoetten de Franse psychosocioloog Jacques Salomé voor een gesprek over de uitdagingen in de relatie ouder-kind. Zijn terechte woorden overtuigden ons ervan dat – zelfs al is het leven soms behoorlijk ingewikkeld – ‘ouder’ zijn nog altijd het meest buitengewone menselijke avontuur is!

6


Actua Wat is een bijwerking van een geneesmiddel? Een bijwerking van een geneesmiddel is een schadelijke en ongewilde reactie op een geneesmiddel. Zo een reactie kan optreden als gevolg van een normaal gebruik van het geneesmiddel (in overeenstemming met de vergunning voor het in de handel brengen), maar ook als gevolg van een verkeerd gebruik (gebruik buiten indicatie en dus niet volgens de bijsluiter), een verkeerde toedieningsweg (hoe het geneesmiddel wordt toegediend, via de mond, druppels voor de ogen, de oren, inspuiting…) en/of een verkeerde indicatie (voor welke aandoening/ ziekte het geneesmiddel mag worden gebruikt). Verder kan het om een medicatiefout, misbruik of (toevallig) contact met een geneesmiddel tijdens het werk gaan.

bijwerkingen van een geneesmiddel melden: zo gebeurd en erg nuttig!

Het toezicht op een geneesmiddel Voordat een geneesmiddel een vergunning krijgt en beschikbaar is voor patiënten, moet het in lange klinische studies uitvoerig worden getest om aan te tonen dat het veilig en doeltreffend is. Zo duurt het tussen de 10 en 15 jaar voor een geneesmiddel op punt staat en in de handel kan worden gebracht. De studies verlopen in opeenvolgende fasen. Ze worden echter uitgevoerd bij een relatief klein aantal patiënten, onder gecontroleerde omstandigheden en voor een relatief korte periode (maximaal een paar jaar).

Geneesmiddelenbewaking: definitie

G

JP0280N

eneesmiddelenbewaking is het voorkomen en opsporen van bijwerkingen van geneesmiddelen. De risico’s en voordelen van geneesmiddelen moeten gedurende heel hun levenscyclus aandachtig worden geëvalueerd: vanaf de fase die aan de officiële goedkeuring (in de handel brengen) voorafgaat tot het gebruik.

Petra Vandijck

S

inds september 2012 kunt u zelf de bijwerkingen van geneesmiddelen, voedingssupplementen of zelfs cosmetische producten melden. Moet u alle bijwerkingen melden? Waarom? Hoe doet u dat concreet? Wanneer het geneesmiddel eenmaal op de markt is gebracht, wordt het niet meer in die studieomstandigheden gebruikt, maar in de uiteenlopende dagelijkse omstandigheden. Het kan dan, soms chronisch, door miljoenen patiënten worden gebruikt. Die patiënten komen uit verschillende leeftijdsklassen, hebben soms bijkomende aandoeningen, nemen misschien nog andere geneesmiddelen (waardoor er kans is op wisselwerking) en hebben verschillende levensstijlen. Een geneesmiddel is dus een product dat ‘leeft’, dat (net als elk ander product) tijdens zijn levenscyclus evolueert en dat

mogelijke ongemakken (bijwerkingen) veroorzaakt. Die bijwerkingen zijn dikwijls ernstiger naarmate het geneesmiddel doeltreffender is. Men heeft het daarom altijd over de risicobatenverhouding. Het risico slaat daarbij op de bijwerkingen en de baten op de gezondheid. Wees u daarvan bewust en respecteer bij het nemen van uw geneesmiddelen dus altijd strikt het doktersvoorschrift. Op die manier beperkt u de bijwerkingen! Hoewel de meest voorkomende en voorspelbare bijwerkingen in de klinische studies worden geïdentificeerd, komen sommige zeldzame bijwerkingen pas boven

7


Zo vermindert u het risico op bijwerkingen • Informeer uw arts en/of apotheker over welke geneesmiddelen u reeds neemt en over uw gekende allergische reacties. Uw arts en/of apotheker kan met die kennis de kans op wisselwerking tussen de verschillende geneesmiddelen beoordelen en het risico op een eventuele overdosering bepalen. • Vraag informatie aan uw arts en/of apotheker over mogelijke bijwerkingen en hoe u die door een aantal voorzorgen kunt verzachten (met name met betrekking tot de dosis, het moment van inname, de invloed van voeding). • Lees aandacht de bijsluiter van elk geneesmiddel. Respecteer de voorgeschreven hoeveelheid en de richtlijnen die u hebt gekregen. • Wees nog voorzichtiger als de geneesmiddelen bestemd zijn voor baby’s en kinderen (dat zijn geen minivolwassenen), bejaarden of ernstig zieken, zwangere vrouwen of vrouwen die borstvoeding geven.

water wanneer het geneesmiddel door een veel groter aantal patiënten en onder dagelijkse omstandigheden wordt gebruikt. Bovendien worden sommige bijwerkingen pas ontdekt wanneer het geneesmiddel langdurig wordt gebruikt of wanneer de behandeling is stopgezet. Het is dan ook belangrijk dat de veiligheid van geneesmiddelen verder wordt opgevolgd eens ze in de handel zijn. Dat noemt men geneesmiddelenbewaking. Het doel daarvan is om alle voorheen ongekende informatie over bijwerkingen te identificeren en, indien nodig, actie te ondernemen om te verzekeren dat de voordelen van geneesmiddelen opwegen tegen de risico’s ervan, ter bescherming van de Volksgezondheid en elk individu.

Wat moet u doen als u een bijwerking vaststelt? Als u een bijwerking vaststelt, neemt u best onmiddellijk contact op met uw arts om te weten hoe u uw behandeling moet voortzetten. Afhankelijk van de intensiteit en de ernst van de bijwerkingen zal uw arts mogelijk een van de volgende acties ondernemen:

Indien u niet zeker weet of de klinische symptomen die u ervaart met het innemen van een geneesmiddel te maken hebben, vraagt u best raad aan uw huisarts.

• de voorgeschreven hoeveelheid verlagen: bijwerkingen kunnen gerelateerd zijn aan de toegediende dosis van het geneesmiddel en worden in dat geval veroorzaakt door een overdreven therapeutisch effect (zoals hypoglykemie veroorzaakt door een geneesmiddel tegen diabetes, te lage bloeddruk door een bloeddrukverlager of te diepe sedatie door een kalmerend geneesmiddel); • uw behandeling stopzetten; • uw geneesmiddel door een ander geneesmiddel vervangen; • uw behandeling ongewijzigd voortzetten.

Bijwerkingen melden: zo gebeurd Uw arts of apotheker kan de bijwerking via de ‘gele fiche’ voor zorgverleners aan het FAGG (Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten) melden. Hij/zij kan die gele fiche eventueel samen met u vervolledigen met de gegevens die hem/haar belangrijk lijken voor de evaluatie van de melding. Sinds september 2012 kunnen patiënten de bijwerkingen van een geneesmiddel ook rechtstreeks aan het FAGG melden. Dat kan via een meldingsfiche die te vinden is op hun website. Om een bijwerking te melden gaat u naar de site www.fagg.be en dan naar , vervolgens naar en tot slot naar .

Er is eveneens een ‘vraag-enantwoorddocument’ beschikbaar om u bij het invullen van de fiche te helpen. Geef nauwkeurig antwoord op de gevraagde informatie. Men informeert naar de naam en het lotnummer van het geneesmiddel (dat vindt u normaal gezien op de doos of blisterverpakking), de gebruikswijze, de gebruikte dosis, de datum van de behandeling en de reden voor de voorschrijving. U moet tevens het optreden van de bijwerking (ervaren symptomen), de evolutie in de tijd en de invloed van de bijwerking op uw dagelijkse leven beschrijven. Let op: u mag zelfs de bijwerkingen die al in de bijsluiter staan opgesomd melden. Op dit moment zijn koorts, huiduitslag, misselijkheid, diarree en braken de bijwerkingen die patiënten het meest melden.

De bijwerkingen van uw geneesmiddelen melden is vast en zeker nuttig! Artsen en andere zorgverleners geven de bijwerkingen al door, dat is waar. Toch zorgt het feit dat patiënten dat nu ook zelf kunnen doen voor een verrijking van de databank. Een arts ervaart een bijwerking immers anders dan een patiënt. Zo zullen artsen misschien veeleer op de acutere bijwerkingen letten. Andere klinische symptomen, die mogelijk wat minder opvallend zijn maar toch het leven van de patiënt kunnen verstoren, worden soms over het hoofd gezien. Wanneer de bijwerkingen bovendien redelijk intiem zijn, kan het voor de patiënt moeilijk zijn om die tijdens een consult aan te kaarten. De bevoegde autoriteiten zullen de bijwerkingen van een geneesmiddel steeds opnieuw analyseren. Daardoor kunnen ze de risico-batenverhouding opnieuw evalueren en op termijn een optimaal, volledig veilig gebruik mogelijk maken. Het kan dan ook gebeuren dat de bijsluiter wordt aangepast, dat de afleveringswijze van bepaalde geneesmiddelen wordt gewijzigd, dat andere geneesmiddelen niet meer mogen worden verkocht en weer andere nieuwe indicaties krijgen toegewezen… Redenen genoeg om de bijwerkingen onmiddellijk te melden. ■

Ga naar onze blog blog.depatientenkrant.be

8

Is er nog gezondheidsnieuws?


De overmaat aan energiedrankjes baart onrust…

H

et aantal jongvolwassenen dat wegens energiedrankjes is opgenomen in het ziekenhuis, is verdubbeld. Dat baart de Amerikaanse gezondheidsdienst zorgen. In 2011 zijn er in de Verenigde Staten zo’n 20.000 tieners en jongvolwassenen op de spoed gepasseerd voor angstaanvallen, tachycardie en zelfs een infarct. Die stijging maakt de onrust rond de drankjes, die zijn verrijkt met stimulerende ingrediënten, weer wat groter. Des te meer omdat het cafeïneen taurinegehalte hoger zou zijn dan wat op het etiket staat.

Ook papa’s hebben de babyblues

N

iet enkel mama’s hebben de babyblues! Ongewone stress, ergernissen, geen eetlust en een gebrek aan vertrouwen in zijn kwaliteiten als vader: blijkbaar lijdt ook 12% van de papa’s aan de babyblues, voornamelijk wanneer hun baby tussen de 3 en 6 maanden is.

Ouders van ernstig zieke kinderen genieten een beter aangepast verlof

O

uders met een kind in het ziekenhuis kunnen een week rust nemen en die week met nog een week verlengen. Werknemers zijn ook beschermd tegen ontslag. Na die periode is het verlofstelsel voor de verzorging van een zwaar ziek familielid van toepassing, dat hernieuwbaar is per schijf van een maand. Na twee weken kan de werknemer met andere woorden zoals tevoren voor zorgverlof kiezen. Dat moet hij per schijf van een maand opnemen. Tijdens die verlofperiode voor medische bijstand ontvangt hij een onderbrekingsuitkering van de RVA. Meer info: www.werk.belgie.be

Dikkedarmkanker opsporen: een actie die levens kan redden…

D

ikkedarmkanker komt vaak voor en kent een hoog sterftecijfer. Wereldwijd is het de derde meest voorkomende kanker bij mannen en de tweede bij vrouwen. In België zijn in 2008 1.555 mannen en 1.375 vrouwen aan deze kanker overleden. Dikkedarmkanker is echter ook een geneesbare ziekte. Tenminste wanneer ze in het begin van de ontwikkeling wordt ontdekt en behandeld, voordat de symptomen opduiken.

Met de screeningstest kan de kanker vroeger worden opgespoord en stijgt de kans op genezing. Dikkedarmkanker kan worden gedetecteerd door naar verborgen bloed in de stoelgang te zoeken. Tegenwoordig wordt daarvoor de Hemoccult®-test gebruikt. Verschillende studies hebben aangetoond dat een tweejaarlijks onderzoek het sterftecijfer van deze kanker met 15% verlaagt. Daar komt nog eens bij dat een vroeger ontdekte kanker een lichtere behandeling inhoudt, wat de patiënt een betere levenskwaliteit garandeert. Bovendien kunnen er dankzij de screening goedaardige gezwellen (poliepen) worden opgespoord. Door die weg te halen, kan worden vermeden dat dikkedarmkanker later nog opduikt.

Vroeg muziek leren spelen maakt je handiger!

W

ie vóór zijn 7e levensjaar een muziekinstrument is beginnen te spelen, is handiger in het uitvoeren van dagelijkse taken die een goede coördinatie vereisen. Dat ten opzichte van alle anderen, of ze nu muzikant zijn of niet. Een onderzoek dat in het Journal of Neuroscience is verschenen, toont aan dat de hersenbalk, die de activiteit van de twee hersenhelften verbindt en coördineert, bij jonge muzikanten dichter is. Er zijn ook meer verbindingen tussen de motorische gebieden te zien. Na de leeftijd van 7 jaar zijn de voordelen van het leren van muziek niet meer zo groot.

Vanaf maart 2009 krijgen alle mannen en vrouwen tussen de 50 en 74 jaar die in Wallonië en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wonen, per post een uitnodiging om gratis aan het programma voor dikkedarmkankerscreening deel te nemen. Een brief is in het haastige dagelijkse leven echter gemakkelijk aan de kant gelegd en snel vergeten. Interesseert deze screening u? Spreek er dan over met uw huisarts.

Wist u dat…

D

ranken op basis van soja worden vaak verrijkt met calcium zodat het calciumgehalte vergelijkbaar is met dat in koemelk. Bovendien worden ze nog eens extra verrijkt met vitamine D, die belangrijk is voor de calciumopname.

Evenwichtig eten en bewegen zorgt voor betere erecties!

E

rectiestoornissen hebben dezelfde oorzaak als cardio- en cerebrovasculaire aandoeningen: een vernauwing van de slagaders. De essentiële risicofactoren zijn hypertensie, diabetes, een te hoog cholesterolgehalte, roken en zwaarlijvigheid.

JP0282F

Die factoren beïnvloeden het risico op een hart- en vaatziekten. Hun invloed kan echter worden verminderd door de levensstijl aan te passen en mediterrane voeding te eten. Het mediterrane dieet raadt aan om volkoren granen, (gedroogd) fruit, groenten en olijfolie te eten. Voor de preventie van erectiestoornissen heeft het zijn doeltreffendheid al aangetoond. Verder is het wetenschappelijk bewezen dat meer fysieke beweging bevorderlijk is voor erecties. Het risico op erectiestoornissen daalt met 30% bij mannen die anderhalf uur per week rennen of 3 uur per week intensief sporten.

Nervositeit angst-

symptomen

geassocieerde slaapstoornissen

Opnieuw in evenwicht AFHA GEEN NKE LIJK H

Sedatif PC® is een homeopathisch geneesmiddel. Vraag raad aan uw apotheker. Lees aandachtig de bijsluiter. Geen langdurig gebruik zonder medisch advies.

03/2013

EID

10


Zware en pijnlijke benen: neem er geen loopje mee!

Actua Wie krijgt last van veneuze insufficiëntie?

Z

ware en pijnlijke benen, een opgeblazen of prikkelend gevoel en nachtelijke krampen, allemaal tekens die een veneuze ziekte doen vermoeden. Deze vaak voorkomende ziekte mogen we niet als onbehandelbaar beschouwen! Enkele eenvoudige dagelijkse handelingen kunnen de symptomen verlichten en de evolutie afremmen.

JS0264N

De veneuze ziekte evolueert: zonder behandeling wordt het alleen erger!

I

n een recente studie met meer dan 90.000 patiënten kregen 8 op 10 de diagnose ‘veneuze ziekte’. 3 op 4 waren zich hier niet van bewust*. Veneuze insufficiëntie is een frequent probleem dat vaak wordt gebanaliseerd. Het kan nochtans ernstige gevolgen hebben.

* Rabe E, Guex JJ, Puskas A, Scuderi A, Fernandez Quesada F, The VCP coordinators, Int Angiol 2012;31:105-15.

Wat is veneuze ziekte?

Hoe evolueert veneuze insufficiëntie?

Veneuze insufficiëntie (of veneuze ziekte) wil zeggen dat de aders niet meer in staat zijn om het bloed van beneden (de voeten) behoorlijk terug te stuwen naar het hart. Met andere woorden: de aders zijn niet sterk genoeg om het bloed omhoog te stuwen, daardoor stagneert het bloed in de benen en ontstaat er een ontstekingsreactie. Veneuze ziekte kan in dat stadium worden gekenmerkt als een zwaar, pijnlijk gevoel in de benen, opgezwollen voeten of enkels (oedeem) op het einde van de dag of bij warm weer, of kleine adertjes (fijne blauwe ‘draadjes’) die op de huid van de benen voorkomen. Als u deze symptomen vertoont, raadpleeg dan snel uw arts want hij kan u helpen!

In het stadium dat volgt op de bovenstaande symptomen verschijnen er fijne blauwachtige adertjes in de vorm van spinnenwebben. Zonder behandeling kan veneuze insufficiëntie geleidelijk evolueren en tot ernstige complicaties leiden, zoals spataders en veneuze ulcera.

Loopt u risico? Erfelijkheid, leeftijd, vrouw zijn, het aantal zwangerschappen, gewicht, het soort beroepsactiviteit (langdurig rechtstaan) en te weinig lichaamsbeweging verhogen de kans op een veneuze aandoening. Dr. Philippe Blanchemaison stelde de Fleboscore® op (zie kader): enkele simpele vragen waarmee u kan nagaan of u al dan niet risico loopt om veneuze insufficiëntie te krijgen.

De Fleboscore®: een check-up van de aders!

M Warmte, vijand nummer 1 van uw benen

O

m uw aders te beschermen moet u zich zo ver mogelijk van warmtebronnen houden (zoals de zon of vloerverwarming), want deze zorgen voor extra zwelling. Ook epileren met warme was, een heet bad, een ontspannende sauna of stoombad zijn uit den boze - ze doen uw aders nog meer uitzetten. Koude heeft een heel positieve invloed omdat het de samentrekking van de aders bevordert. Een koude douche op de benen activeert de veneuze functie. Met een wandeling langs het water combineert u koude en beweging.

Wanneer uw arts raadplegen? U moet uw arts raadplegen wanneer u pijn in uw benen heeft, u gezwollen voeten of enkels heeft, of als uw aders zichtbaar worden. Stel het niet uit!

Welke behandelingen? De bedoeling van de behandeling is om de pijn te verlichten en om de evolutie van de ziekte af te remmen om uw ‘veneuze kapitaal’ te behouden. Compressieverbanden of steunkousen : de eerste behandeling Deze behandeling berust op het dragen van steunkousen (maar ook sokjes, panty’s en compressiewindels) die van ‘s morgens tot ‘s avonds druk uitoefenen op de benen en de enkels. Door die druk worden de spieren en het weefsel rond de aders samengedrukt en wordt het bloed in de aders beter teruggestuwd. Er bestaan verschillende categorieën van steunkousen, in functie van de druk die ze uitoefenen. Elke categorie is geschikt voor een stadium van de veneuze ziekte. Uw arts zal steunkousen voorschrijven die voor u geschikt zijn. Venotonica Venotonica verhogen de tonus van de vaatwand, beschermen de cellen aan de binnenwand van de aders en sommige middelen hebben ook een lokale ontstekingswerende werking. Ze helpen om de symptomen nog meer te verlichten. Let op: niet alle venotonica zijn even efficiënt. Vraag raad aan uw arts en laat u niet vangen door misleidende reclame die u op het internet kunt vinden! Uw arts kan u ook andere behandelingen voorstellen zoals sclerotherapie (een zieke ader wordt vernietigd) of stripping (de ader wordt weggenomen). Als bijkomende maatregel kan u regelmatig voor fysieke activiteit zorgen: wandel ten minste 40 minuten per dag, fiets, zwem of beoefen een andere uithoudingssport. Vermijd activiteiten waarbij er hevige druk op de aders wordt gezet, zoals bij squash of tennis. Een evenwichtige voeding wordt aanbevolen in de preventie van alle chronische aandoeningen. ■

et deze test kunt u bepalen of u al dan niet risico loopt om veneuze insufficiëntie te krijgen. Geef antwoord op de vragen en tel de punten op die rechts van de vragen staan. Lees daarna de uitleg die bij uw score hoort. Doe de fleboscore met uw smartphone Geslacht Mannelijk Vrouwelijk

0 1

Leeftijd Jonger dan 14 jaar Tussen 14 en 29 jaar Tussen 30 en 45 jaar Ouder dan 45 jaar

0 1 2 3

Hoe lang hebt u al een zittend leven? (gestopt met sporten, gebruik van de auto, van de lift…) Actieve levensstijl 1-3 jaar 3-10 jaar Meer dan 10 jaar

0 1 2 3

Heeft u overgewicht ten opzichte van uw ideale gewicht? Neen Ja, 1 tot 5kg Ja, 5 tot 10kg Ja, meer dan 10kg

0 1 2 3

Hoeveel voldragen zwangerschappen hebt u gehad? Geen zwangerschap 1 zwangerschap 2 zwangerschappen Meer dan 2 zwangerschappen

0 1 2 3

Hoelang zit of staat u terwijl u aan het werk bent? Minder dan 4 uur per dag Tussen 4 en 8 uur per dag Meer dan 8 uur per dag Meer dan 8 uur per dag, dikwijls in combinatie met lange trajecten in de auto, de trein of het vliegtuig Heeft u familieleden (vader of moeder) met spataders? Neen 1 ouder met spataders 2 ouders met spataders 2 ouders met spataders waarvan 1 met complicaties (beenulcus)

0 1 2 3

Wandelt, zwemt, fietst, jogt en/of turnt u? Ja, minstens 3 uur per week Minder dan 3 uur per week Onregelmatig (vakantie) Nooit

0 1 2 3

Hebt u last van zware benen? Nee, nooit Occasioneel Ja, vaak Ik heb quasi permanent veel pijn in de benen

0 1 2 3

Wanneer u zware benen heeft, wordt dit gevoel verergerd door: De warmte De pil en hormonale behandelingen Systematisch voor de menstruatie

1 2 3

Hebt u gezwollen enkels? Nee, nooit Alleen bij warm weer of gedurende lange reizen per vliegtuig, trein of auto Ja, bijna iedere dag maar enkel ‘s avonds Ja, alle dagen, vanaf s ‘ochtends

0 1 2 3

Resultaten

Denk eraan! u Ga niet met de benen gekruist zitten op het werk en aarzel niet om een voetenbankje te gebruiken.

0 1 2 3

Het totaal van uw score is: • ≤ 11: u loopt slechts een klein risico op chronische veneuze ziekte. Draag goed zorg voor uw ‘veneuze kapitaal’! • 12 tot 22: u loopt wel risico om veneuze insufficiëntie te krijgen en/of deze aandoening zorgt bij u al voor een aantal tekens die erop wijzen dat uw aders zwakker worden. Tijd voor actie! • ≥ 23: u heeft duidelijk veneuze insufficiëntie of u loopt veel risico om het ooit te krijgen. Laat de ziekte niet verder evolueren! Referentie Blanchemaison P. Les facteurs de risque de l’insuffisance chronique des membres inférieurs. Angéiologie 1997;49(1):53-60.

12


Psycho

Relatie tussen ouders en kinderen: communiceren om samen te groeien! Nathalie Evrard

V

JP0275N

eel ouders voelen zich vandaag niet gewapend tegen het gedrag van hun kinderen. We ontmoetten de Franse psychosocioloog Jacques Salomé voor een gesprek over de uitdagingen in de relatie ouder-kind. Zijn terechte woorden overtuigden ons ervan dat – zelfs al is het leven soms behoorlijk ingewikkeld – ‘ouder’ zijn nog altijd het meest buitengewone menselijke avontuur is!


Hoe kunnen we best dat kind, waar we zo naar verlangd hebben, verwelkomen? Jacques Salomé: Ouder worden betekent dat je in het hart van twee werelden staat: de wereld gemaakt van alles dat we zelf ontvangen hebben en de wereld die gemaakt wordt door wat wij overdragen. Omdat ik in het centrum van mijn relaties zit, is het misschien belangrijk om die relaties eens op een rijtje te zetten. Vooral dan de relatie met mijn eigen ouders, om zo beter te weten wat ik zelf wil doorgeven aan mijn kinderen. We moeten terugdenken aan datgene wat we geleerd hebben en hiervan een selectie maken met enerzijds dat wat ik wil doorgeven en anderzijds niet te doen wat niet goed was. We moeten ook vooral ook luisteren naar onszelf. Dat is erg belangrijk in deze periode van grote verandering, die de komst van een kind toch is.

Ouder zijn vraagt een dubbel luisterend oor: het ene gericht op ons kind, het andere op onszelf. Dat laatste kan soms door een woord of bepaald gedrag een herinnering of een trauma uit ons eigen verleden weer tot leven wekken.

Hoe kunnen we een kind helpen opgroeien? Vandaag vergeten ouders misschien dat ze er niet zijn om te antwoorden op de wensen van hun kinderen, maar wel op hun noden. En dat het vervullen van die noden inhoudt dat men enkele duidelijke oudertaken moet opnemen (papa/ mama, vader/moeder, standvastigheid en flexibiliteit in de eisen, sentiment en relatie niet met elkaar verwarren). Het mooiste cadeau dat we een kind kunnen doen, is niet zozeer van hem te houden maar wel hem te leren liefhebben. Verder moeten we naar het kind leren luisteren en het op de juiste aanhoren; een antwoord geven op relationele noden; niets doen voor hem (in zijn plaats), maar wel met hem; het onderscheid maken tussen noden en wensen om hem toe te laten op te groeien zodat hij ons op een dag gelukkig kan verlaten en vertrekken naar nieuwe uitdagingen en ontdekkingen. Waarom is het soms zo moeilijk om ouder te zijn? Wel ja, het is moeilijk ouder te zijn en vaak zijn we niet gewapend tegen de reacties van onze kinderen of onze adolescenten. Kinderen zijn er expert in om het vroegere kleine meisje of de kleine jongen in ons wakker te maken en zo de (niet

13

uitgesproken) trama’s, die we steeds met ons meedragen, opnieuw bloot te leggen. Ik denk dat ieder van ons in elk van zijn kinderen gebeurtenissen kan herinneren of terugzien die in het volwassen leven voorvallen en dat we ons zo kunnen verzoenen met wat onze kinderen uitspoken. Sommige gebeurtenissen uit de kinderjaren laten diepe sporen na, goede en slechte. Het feit kinderen te hebben, wekt bij volwassenen emoties en herinneringen op, maar kan ook ontvluchte of verborgen trauma’s blootleggen. In wezen betekent luisteren naar een kind dat men in staat is om tegelijk een luisterend oor te hebben voor wat ons kind zegt en oor te hebben voor de gevoelens en de perceptie die we zelf hebben. Om dat te bereiken, mogen we geen angst hebben om het kind in ons opnieuw te reactiveren. Kan men leren ‘ouder zijn’? Ik geloof dat het niet mogelijk is te leren ‘ouder zijn’ eenvoudigweg door een boek te lezen of door naar goede raad te luisteren. Ouderlijke taken leren we vooral aan dankzij de ervaring als ouder, dus terwijl we onze kinderen opvoeden. Dit gezegd zijnde, is het perfect mogelijk bewuster om te gaan met de relatie met onze kinderen en kunnen we leren communiceren met hen dankzij bepaalde bakens en hulpmiddelen om zo dagelijkse situaties aan te pakken. De meeste relatieproblemen vloeien voort uit een communicatieprobleem. Wat gezegd wordt, is niet wat er gehoord wordt. En dat is een bron van veel lijden en onbegrip. We hebben niet geleerd te communiceren en voor veel onder ons geldt dat we in een nefast systeem leven. Dit systeem kan ertoe leiden de andere zijn waardigheid aan te tasten, hem te beschuldigen of een schuldgevoel te geven. Vaak gebeurt dat met de beste bedoelingen ter wereld. Een voorbeeld. Ik zeg tegen mijn dochter: “Je moet meer wiskunde studeren, anders zal je nog slechte punten behalen.” Ik doe dat om haar aan te sporen meer te werken, maar dit type boodschap is erg schadelijk voor een relatie. Het zorgt voor twijfel en afhankelijkheid bij de andere, en dat geldt zeker bij een kind. Wanneer deze opmerkingen dagelijks herhaald worden,


14

De meeste relatieproblemen vloeien voort uit een communicatieprobleem. Wat gezegd wordt, is niet wat er gehoord wordt. En dat is een bron van veel lijden en onbegrip.


leidt dat tot een verminderd zelfrespect, tot minder zelfvertrouwen en tot minder eigenliefde. We moeten er ons van bewust zijn dat we in een relatie steeds met drie zijn: ik, de andere en de relatie die ons met elkaar verbindt. Deze relatie wordt gesymboliseerd door een sjaal, een essentieel hulpmiddel dat toelaat te visualiseren dat iedereen verantwoordelijk is voor zijn stuk van de relatie en niet voor dat van de ander. Dit leidt u tot een belangrijke stelregel in relaties: ik praat over mezelf tegen de ander, ik praat niet meer over de andere. ‘Ik’ gebruiken om te getuigen over wat ik voel eerder dan ‘ jij’ biedt de mogelijkheid om de kwaliteit van de relaties aanzienlijk te vergroten, omdat we gebruik maken van een oprechte communicatie. Een laatste vraag: is het geen utopie altijd goed te willen doen voor uw kind? Klopt helemaal. Het gaat er niet om uw kind tegen elke prijs gelukkig te maken, want in dat geval leggen we daar te veel van onze angsten, van onze verlangens en van onze niet-verwezenlijkte dromen in.

Jacques Salomé

Het gaat er ook niet om onze eigen moeilijkheden op school te ‘herstellen’ door te wensen dat zij slagen op school. Het gaat erom hen te vergezellen: de taak van het vergezellen is een fundamentele taak die erin bestaat aanwezig, aandachtig, ondersteunend, waarderend en vooral stimulerend te zijn voor onze kinderen. Indien men zou leren communiceren, meer bepaald als een apart vak op school, dan zou het leven van onze kinderen er helemaal anders uitzien. Ze zouden dan leren communiceren door discussie en niet door confrontatie (zijn standpunt voorleggen aan de andere, niet tegen de andere); ze zouden hun negatieve gevoelens leren uiten (wat ervoor zorgt dat die niet ontaarden in verbale of fysieke agressie); het zou hun gevoeligheid, hun beschikbaarheid en hun bekwaamheden vergroten, eerder dan hen in een defensieve of agressieve positie te houden. We hebben allemaal nood aan respectvolle communicatie over onze relationele noden (gehoord, gewaardeerd en gerespecteerd worden) om een wereld te bouwen waar vrede de immense mogelijkheden van het leven kan vergroten. ■

Gezwollen en/of pijnlijke benen? Nachtelijke krampen? Oedeem? Zware en/of vermoeide benen? Daflon® 500 (gezuiverde gemicroniseerde flavonoïdenfractie) moet als volgt worden ingenomen:

• Veneuze ziekte : 2 tbl/dag • Aambeien (hemorroïden) : Acute aanval: 6 tbl/dag gedurende 4 dagen gevolgd door 4 tbl/dag gedurende 3 dagen Onderhoudsbehandeling: 2 tbl/dag

Daflon® 500 mg is een geneesmiddel. Lees aandachtig de bijsluiter en vraag raad aan uw apotheker. Geen langdurig gebruik zonder geneeskundig advies. Goedkeuringsdatum van de medische informatie: 14/02/2012 • 05010902

16


Vrouw & gezondheid

Is mijn pil gevaarlijk?

Nathalie Evrard

I

JP0269N

n Frankrijk wordt er nog altijd hevig gedebatteerd over de anticonceptiepil van de 3e en 4e generatie. De Franse overheid heeft de terugbetaling van deze pil vervroegd stopgezet en heel wat vrouwen blijven klacht indienen. De polemiek heeft nu ook België bereikt, maar onze overheid achtte het vooralsnog niet nodig om iets te veranderen. Wat moeten we nu denken van deze mediaheisa? En vooral, welke houding moeten we aannemen tegenover deze anticonceptie?

Wat betekent 1e, 2e, 3e en 4e generatie als het gaat over de anticonceptiepil? De anticonceptiepil is het meest gebruikte voorbehoedsmiddel in België. We spreken van de 1e, 2e, 3e en 4e generatie om de opeenvolgende evoluties aan te duiden die de samenstelling en de dosering van de orale contraceptiva, meer bepaald het gehalte aan oestrogenen (ethinylestradiol of EE) en progestagenen, in de loop der jaren hebben ondergaan. De combinatie van oestrogenen en progestagenen blokkeert de ovariële werking: er vindt dan geen ovulatie plaats. Bovendien sluit het cervixslijm zich af voor de zaadcellen.


17

Tabel van de belangrijkste bijwerkingen Vooral verbonden aan de oestrogenen • Misselijkheid en braken • Hoofdpijn • Prikkelbaarheid, vermoeidheid • Spotting (bloedingen tussen de regels) • Oedeem, congestie van de borsten (pijnlijke borsten) • Buikpijn • Pijn in de benen als gevolg van congestie van de spataders Vooral verbonden aan de progestagenen • Depressieve neigingen • Dyspareunie (pijn bij het vrijen) • Verlaagd libido • Gewichtstoename • Acne • Hypomenorroe (minder overvloedige en/of kortere menstruatie)

De niet-contraceptieve voordelen van oestroprogestativa • Regularisatie van de menstruatiecyclus • Totale reversibiliteit • Vermindering van het premenstrueel syndroom (minder pijnlijke en minder overvloedige menstruatie) • Verlaging van het risico van anemie • Vermindering van acne • Verlaging van het risico van functionele ovariële cystes • Verlaging van het risico van ovariële en baarmoederkanker • Vermindering van hirsutisme

Wat zijn de bijwerkingen? Anticonceptiepillen met oestrogenen en progestagenen zijn een zeer efficiënte contraceptiemethode. Vóór het eerste voorschrift moet u een medisch onderzoek ondergaan. Ook nadien is een regelmatige surveillance nodig om de contra-indicaties en bijwerkingen op te sporen. Daarom zijn anticonceptiepillen enkel verkrijgbaar op voorschrift. De meest omstreden bijwerkingen zijn trombo-embolische accidenten (zoals flebitis en cerebrovasculaire accidenten). Vasculaire

accidenten treffen vooral patiëntes met comorbiditeiten, dit wil zeggen andere ziektes of risicofactoren zoals een hoge bloeddruk, roken, diabetes, hypercholesterolemie, obesitas om de belangrijkste te noemen. Over het feit dat de pil het risico van borstkanker zou verhogen, bestaat geen consensus en de verschillende studies zijn daarover niet eenduidig. Hoe dan ook is dit effect zeer beperkt. De combinatie van tabak met oestroprogestativa (hoe laag ook gedoseerd) is nog steeds een contra-indicatie. In tegenstelling tot wat men zou denken is het niet de pil maar wel een


18


zwangerschap die het grootste risico op veneuze trombose vormt: 6 gevallen per 10.000 vrouwen versus 4 gevallen per 10.000 vrouwen die een derde- of vierdegeneratiepil nemen, en 2 gevallen per 10.000 vrouwen die een pil van de tweede generatie nemen

Wat moet ik doen als ik een pil neem van de derde of vierde generatie?’

Hoe is de situatie in België? Volgens het kabinet van minister Onkelinx neemt in Belgïe ruim één miljoen vrouwen de pil. Iets meer dan 50.000 vrouwen laten elk jaar een hormonaal spiraaltje plaatsen en 5.000 vrouwen kiezen voor een contraceptief implantaat. Verder worden jaarlijks ook nog eens 190.000 morning-afterpillen genomen. “Sommige anticonceptiepillen duiken sinds ongeveer een jaar met de regelmaat van de klok in de actualiteit op, stelt het kabinet van minister Onkelinx vast. Het gaat daarbij om pillen van de derde en de vierde generatie die volgens de laatste analyses een risico op trombose vertonen dat tweemaal hoger ligt dan bij de oudere pillen. Dit risico, dat zeldzaam maar wel potentieel gevaarlijk is, ligt nog steeds lager dan bij een zwangerschap.” In ons land zijn drie op de vier voorgeschreven anticonceptiepillen van de derde of de vierde generatie. Begin januari maakte de minister van Volksgezondheid een stand van zaken op, samen met het Federaal Agentschap van Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG). Ze deden dit op basis van de beschikbare internationale wetenschappelijke gegevens. “Momenteel zijn er in België volgens de gegevensbank van potentiële ongewenste effecten een twintigtal meldingen van ongewenste neveneffecten van de anticonceptiepil van de derde en de vierde generatie aan het FAGG gemeld. De geregistreerde problemen hadden met name betrekking op trombose en gezichtsproblemen. En dit op een totaal van één miljoen vrouwen die de pil nemen. Onze experts zijn niet verontrust aangezien het gaat om zeldzame ongewenste effecten die gekend zijn door artsen. Dit dossier wordt tevens op Europees niveau opgevolgd.” Het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) publiceerde op 11 januari eveneens een geruststellend persbericht. “Momenteel is er geen enkele nieuwe aanwijzing die wijst op een wijziging van het veiligheidsprofiel voor gecombineerde pillen die momenteel op de markt gebracht worden. Op dit moment is er geen enkele reden voor vrouwen om met de anticonceptie te stoppen”, staat te lezen in dit communiqué.

S

top niet met uw pil zonder eerst een arts te raadplegen. Want zomaar plots stoppen met de pil – ongeacht van welke generatie ze is – veroorzaakt bij hervatting van de pil een verhoogd risico. Dit risico is het hoogst tijdens de eerste maanden vanaf het moment dat u opnieuw de pil begint te nemen. Anderzijds is de combinatie van roken en de pil nemen zeer gevaarlijk. Roken verzwakt de bloedvaten en de weefsels,en verhoogt de risico’s op flebitis en embolie. Wie rookt kiest het best voor een spiraaltje of een implantaat, of kan uiteraard ook stoppen met roken, wat nog beter is. Het risico op een ongewenste zwangerschap is reëel als men zomaar met de pil stopt zonder andere voorzorgen te nemen. Voordat uw arts een anticonceptiemiddel voorschrijft, zal hij de risicofactoren overlopen, zoals trombose, en de risico’s bespreken die verbonden zijn aan de combinatie roken/ hormonale contraceptie. Als u om een bepaalde reden ongerust bent, besef dan dat er andere anticonceptiemiddelen bestaan en dat ze allemaal voor- en nadelen hebben. Elke vrouw kan het middel kiezen dat het best aan haar verwachtingen beantwoordt. Men moet echter rekening houden met de contra-indicaties en de mogelijke ongewenste bijwerkingen. De keuze van een anticonceptiemiddel is dus een onderwerp dat zorgvuldig dient te worden besproken met uw arts.

Na rijp beraad besloot minister Onkelinx de terugbetaling van anticonceptiepillen niet te wijzigen. “Deze pillen moeten niet verboden worden, maar wel met de nodige voorzorg worden gebruikt, en er is geen reden om de patiënten die ze thans gebruiken, te straffen. De baten-risicobalans van de anticonceptiepillen blijft positief, ongeacht hun samenstelling, op voorwaarde dat men de contra-indicaties en de voorzorgsmaatregelen bij het gebruik naleeft.” ■

19


Pediatrie

Steeds meer allergieën bij onze kinderen Met de medewerking van prof. Philippe Rombaux (Dienst NKO, UCL) en prof. Philippe Gevaert (specialist in allergieën en coördinator van het Allergienetwerk van het UZ Gent)

A

llergieën zijn in volle opmars, vooral bij kinderen. De diagnose verontrust sommige ouders, omdat allergieën zich heel heftig kunnen manifesteren. Dankzij de vooruitgang in de behandeling kunnen kinderen met een allergie tegenwoordig volstrekt normaal leven, op voorwaarde dat er snel een aangepaste behandeling wordt ingesteld.

Welke allergie heeft mijn kind?

JP0274N

Allergische rinitis is het gevolg van een ontsteking van de luchtwegen en treft bijna één op de drie Belgen (28,5%); de ernst ervan kan verschillen.

In België is de meest voorkomende allergie, zowel bij kinderen als bij volwassenen, een stofmijtallergie. Andere allergenen zijn graspollen, stuifmeel van berkachtigen (hazelaar, els, haagbeuk, berk), katten- en hondenharen, kakkerlakken, schimmels in de lucht of haar van konijnen en paarden. Ook voedselallergieën komen steeds vaker voor. Naargelang de leeftijd hebben we het dan over een allergie voor koemelk, eieren, aard- of pindanoten, vis, schaalvruchten (hazelnoten, walnoten…) en in zeldzamere gevallen soja of mosterd.

Allergisch geboren of niet? We weten nog steeds niet waarom, in een identieke omgeving, bepaalde personen hooikoorts ontwikkelen en andere niet. De erfelijke component lijkt een belangrijke

factor te zijn. Als de moeder (of de vader) allergisch is, bedraagt de kans dat zijn/haar kind het ook is 30 tot 40%. Als beide ouders lijden aan dezelfde allergie is de kans dat het kind deze allergie ook ontwikkelt 70 tot 80%. Sinds enkele jaren stellen we wel een toename vast van het aantal gevallen van allergische rinitis bij patiënten die geen enkele gekende genetische aanleg vertonen.

Hypothesen en niet enkel antwoorden Allergieën komen in ons land steeds vaker voor, zowel bij kinderen als bij volwassenen. Het aantal gevallen van allergie is op twintig jaar bijna verdubbeld. Tegenwoordig lijdt bijna 1 op 4 kinderen aan een allergie. Dat kan een voedselallergie zijn, hooikoorts, eczeem, astma.


20


Verschillende factoren spelen een rol in de ontwikkeling van een allergie: • De leeftijd van de moeder bij de geboorte zou een belangrijke factor zijn: kinderen van vrouwen die bevallen na de leeftijd van 30 jaar hebben meer kans op een allergie (vooral het eerste kind). • Luchtvervuiling – ook in huis – zou een invloed hebben op de gevoeligheid en/of de ontwikkeling van de longen van kinderen en zo luchtwegaandoeningen in de hand werken. • De veranderde voedingsgewoonten, in het bijzonder de zeer vroege diversificatie bij kinderen, verhogen het risico op blootstelling aan allergenen. • Ook onze sedentaire levensstijl speelt een rol. We weten namelijk dat regelmatige lichaamsbeweging beschermt tegen allergische manifestaties en in het bijzonder tegen astma. • Hygiënistische theorieën: een te ver doorgedreven hygiëne en een gebrek aan infecties. Bacteriële kolonisatie bij baby’s is cruciaal in de preventie van allergieën. Er zijn verschillende vaststellingen gedaan: natuurlijke (vaginale) bevallingen verdienen de voorkeur omdat dit de beste manier is om een adequatere microbiële kolonisatie te verkrijgen (via de vaginale en fecale flora van de moeder); langdurig borstvoeding geven, moet eveneens worden aangemoedigd omdat dit de ontwikkeling mogelijk maakt van een darmflora rijk aan bifidobacteriën en lactobacillen.

Hooikoorts of allergische rinitis, een seizoensgebonden allergie Hooikoorts is een seizoensgebonden allergische aandoening die wordt veroorzaakt door heel wat soorten stuifmeel in de lucht in bepaalde periodes van het jaar. Ze treedt

Een applicatie om pollenallergieën te voorkomen Dankzij de website en de mobiele applicatie Pollen Info kunt u dagelijks de ‘pollenvooruitzichten’ raadplegen en zo hooikoorts voorkomen! De applicatie kan ook volledig worden gepersonaliseerd en aangepast aan de allergieën van uw kind. In functie van waar u verblijft, stuurt de applicatie berichten met vier verschillende kleurcodes, naargelang de vastgestelde pollen. Dit initiatief van de firma MSD Belgium zal ongetwijfeld de levenskwaliteit van mensen met hooikoorts verbeteren. www.pollen-info.be De applicatie voor iPhone is beschikbaar op https://itunes.apple.com/app/pollen-info/id594511624

u Aanhoudende rinitis moet worden onderzocht en behandeld door een arts; als het ondergeëvalueerd en slecht verzorgd wordt, kunnen er complicaties optreden. op wanneer de bomen, planten en grassen in bloei staan (ongeveer acht maanden per jaar, van februari tot september) en hun stuifmeel via de wind verspreiden. De stuifmeelconcentratie in de lucht is bijzonder hoog op droge, winderige dagen, wat de symptomen van mensen die aan hooikoorts lijden verergert. Ook de plaats, de bloeitijd en het type planten spelen een belangrijke rol in de hoeveelheid stuifmeel in de lucht. De bekende symptomen van hooikoorts zijn niesbuien, een verstopte neus, een loopneus (rinorree) en rode, brandende oogleden. De aandoening is soms zo invaliderend dat het kind zelfs niet naar school kan.

Als de diagnose vroeg wordt gesteld, kan het kind beter worden behandeld Als u denkt dat uw kind lijdt aan allergische rinitis, wacht dan niet. Praat erover met uw arts. Er bestaan doeltreffende behandelingen om de symptomen te verlichten en de levenskwaliteit te verbeteren. Een allergie ontstaat soms op zeer jonge leeftijd en kan verschillende vormen aannemen. Er zijn verschillende signalen die u in de gaten moet houden: symptomen, uitlokkende factoren, periodiciteit… Die informatie is voor de allergoloog essentieel om de allergie te diagnosticeren en de bron ervan te identificeren. Verschillende symptomen kunnen bijdragen tot de identificatie van een allergisch terrein, zoals het aanhouden en/of de frequentie van recidieven van bepaalde ziekten zoals bronchiolitis, conjunctivitis, rinitis, laryngitis, sinusitis. De klinische manifestaties van een allergie bij een kind kunnen in verschillende lichaamsdelen optreden. Bijvoorbeeld ter hoogte van de huid, de luchtwegen en de ogen, het spijsverteringskanaal en de mond. Ze kunnen ook algemeen zijn (atopisch eczeem en urticaria, allergische rinitis en astma, orale en digestieve reacties).

Hoe evolueert allergische rinitis indien het niet correct wordt behandeld? De voornaamste complicaties van allergische rinitis zijn infectie, sinusitis, bloedneuzen, slaapapneu, een verstoorde reukzin of uitbreiding van het allergische terrein naar andere allergenen, maar vooral astma.

Rinitis en astma zijn twee ziekten die met elkaar samenhangen. De prevalentie van rinitis bij astmapatiënten wordt geschat op 60 tot 80%; die van astma bij rinitispatiënten op 20 tot 40%.

Last van pollen? verzacht de luchtwegen

MaxTopchii/Schutterstock.com

bevrijdt de neus

krachtige en snelle werking Geen behandeling zonder preventie Het eerste wat u moet doen, is uiteraard zo veel mogelijk het contact vermijden met de stof of de stoffen die uw allergische rinitis veroorzaken… Wat niet altijd zo eenvoudig is. • Voor pollen moet u de bestuivingskalender raadplegen en zo veel mogelijk binnen blijven wanneer er veel stuifmeel in de lucht hangt. • In de wagen moet u de ramen gesloten houden en een stuifmeelfilter installeren in het aircosysteem. • Zorg dat uw aircosystemen altijd goed onderhouden zijn. • Draag een zonnebril, vooral als er wind is. • Laat uw was niet buiten drogen. • Ook uw kamerplanten of een boeket bloemen kunnen allergische symptomen veroorzaken. • Rook niet in de buurt van kinderen. • Kies voor de zee als vakantiebestemming in de zomer en de bergen in de winter.

Het allergische kind behandelen en begeleiden Voor een allergisch kind is een vroege behandeling essentieel om de allergische manifestaties en de onderliggende oorzaak van de allergie te voorkomen en te behandelen, de evolutie van de allergieën of de ontwikkeling van nieuwe allergieën te vermijden, en het dagelijkse leven van uw kind te vergemakkelijken. Met een geneesmiddelenbehandeling kan de levenskwaliteit van uw allergisch kind worden verbeterd en kunnen de klinische manifestaties worden verminderd. De meest gebruikte symptomatische behandelingen zijn antihistaminica, corticoïden en antileukotrienen. Densensibilisatie is de enige behandeling waarmee de evolutie van de allergische ziekte kan worden gewijzigd. De behandeling verbetert de levenskwaliteit van het kind, vermindert het gebruik van symptomatische behandelingen en zou het risico op nieuwe allergieën terugdringen. Naast het zeer significante effect op de symptomen en de levenskwaliteit tijdens het pollenseizoen, lijkt allergeenspecifieke immunotherapie ook het risico op de ontwikkeling van nieuwe allergieën en het risico op een evolutie naar astma te verkleinen. ■

zonder toegevoegde suikers en kleurstoffen C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

Eindelijk de lente komt eraan, maar de pollen ook! Kinderen en volwassenen krijgen last van tranende ogen, niezen en kriebels in de keel. Ook ademen gaat soms moeilijk. Ontstaan op basis van fytotherapie of planten- geneeskunde bevrijdt Primarini snel de neus en kalmeert Primatux de prikkels op de luchtwegen zodat je weer vrij kan ademen.

K

Gezond, efficiënt en zonder nevenwerkingen! De formules zijn samengesteld uit een selectie van planten die de neus en de ademhalingswegen bevrijden: niaouli, kaneel, tijm, groene thee, vlier, duivenkervel en klaproos.

De natuurlijke oplossing!

Primarini 24 caps CNK 2580-793 Primarini 60 caps CNK 2638-666

Meer weten... ? Stuur een mail met de code PT1 naar [email protected]

Primatux 20ml CNK 2396-851

Bestaat ook voor kinderen! Tel. 050/230.230 Kwaplasstraat 71 - 8820 Torhout

ENKEL VERKRIJGBAAR BIJ

DE APOTHEEK

EXPERTS IN PHYTOTHERAPY

WWW.PRIMROSE.BE

22


Dossier

Wat is een beroerte? Heidi Van de Keere

H

ersenbloeding, herseninfarct, hersentrombose, beroerte… Iedereen kent wel iemand die met deze aandoeningen werd geconfronteerd. Velen weten ook dat ze zich afspelen in de bloedvaten van de hersenen, én dat de gevolgen zwaar kunnen zijn. Wat loopt er nu precies fout? Waarin verschillen deze aandoeningen onderling? Of zijn het gewoon synoniemen? We vroegen het aan prof. Vincent Thijs (neuroloog, UZ Leuven).

“Beroerte, in vaktermen ook cerebrovasculair accident (CVA) genoemd, is een verzamelnaam voor plotse aandoeningen van de bloedvaten in de hersenen”, zegt prof. Thijs. Er kan sprake zijn van een herseninfarct of van een hersenbloeding. “Bij een hersenbloeding zal een bloedvat – een slagader – in de hersenen openbarsten en vindt er onder hoge druk een bloeding plaats in of rond het hersenweefsel.”

JP0266N

Dr. Vincent Thijs: “CVA’s zijn verantwoordelijk voor ongeveer 1/10 van alle sterfgevallen in ons land.”

Het grootste deel van de beroertes zijn echter herseninfarcten. Artsen noemen het ook ischemisch CVA. “Een herseninfarct treedt op wanneer een deel van de hersenen plots te weinig wordt bevloeid en dus te weinig zuurstof krijgt. Een herseninfarct kan worden veroorzaakt

23


Plots en eenzijdig

O

m snel op te treden, is het belangrijk dat mensen de symptomen en alarmtekenen van beroerte kennen en herkennen. “De meeste beroertes gaan gepaard met één of andere vorm van verlamming, zegt prof. Thijs. Het kan een scheve mond zijn, maar ook een verlamming van een arm, been, hand… Het hoeft geen volledige verlamming te zijn. Het kan ook een beperkte zwakte zijn.” Typisch is in ieder geval dat de verlamming of het functieverlies plots ontstaat, van het ene moment op het andere. “De meeste mensen kunnen er de klok op zetten, weten exact op welk moment de klachten begonnen. Iets wat over enkele dagen ontstaat, is typisch geen beroerte.” Eigen aan beroerte is bovendien de halfzijdige verlamming, waarbij het functieverlies zich dus duidelijk beperkt tot één kant van het lichaam. “Een plots optredende taalstoornis – onduidelijke uitspraak, niet meer uit de woorden geraken of de omgeving niet meer kunnen begrijpen – moet eveneens doen denken in de richting van beroerte.” Hetzelfde geldt voor plots niet meer kunnen stappen, de gang verliezen, plotse belangrijke evenwichtsstoornissen of gevoelsstoornissen.

Er kunnen dus veel verschillende symptomen zijn. “Het zou al goed zijn als mensen vooral aandacht hebben voor plots optredende taalstoornissen en verlammingsverschijnselen (mond, arm, been). Op die manier kunnen we toch al een belangrijk deel van de beroertes ontdekken”, aldus de Leuvense expert.

FAS-test

E

en eenvoudige maar nuttige test bij een vermoeden van beroerte is de Face-Arm-Speech (FAS)-test:

• laat de persoon glimlachen: een scheve mond kan wijzen in de richting van beroerte; • laat de persoon de armen recht voor zich uitstrekken: wanneer één arm naar beneden zakt of neervalt, kan dat eveneens op beroerte wijzen; • praat met de persoon: als er onduidelijke taal is of de patiënt niet meer kan spreken, kan er gedacht worden in de richting van een beroerte. Op basis van deze test kun je al een groot deel van de beroertes oppikken. Verlies geen tijd! Als u de periode waarin de bloedvoorziening in de hersenen wordt afgeblokt zo veel mogelijk kan beperken, zal de hersenschade minder groot zijn.

door een hersentrombose, waarbij een bloedklonter – of trombus – een bloedvat in de hersenen verstopt.” Die bloedklonter kan ter plaatse worden aangemaakt, maar vaak ontstaat hij elders in het lichaam en wordt hij met de bloedstroom meegevoerd naar de hersenen. “In dat geval spreken we van een embolie naar de hersenen”, verduidelijkt prof. Thijs. “Bij één op vijf beroertes bevindt de oorzaak van een herseninfarct zich in het hart. Het gaat om een bloedklonter die wordt gevormd ter hoogte van het hart en wordt meegevoerd met de bloedstroom vanuit het hart. Het eerste orgaan dat de klonter tegenkomt, zijn dan de bloedvaten van de hersenen. Op de plaats waar de klonter die vertrekt uit het hart blijft steken, doet zich een herseninfarct voor.” Herseninfarcten en hersenbloedingen zijn frequente aandoeningen. “In België treffen ze ongeveer 20.000 personen per jaar. CVA’s zijn verantwoordelijk voor ongeveer 1/10 van alle sterfgevallen in ons land. In de ranglijst van de oorzaken van een handicap op volwassen leeftijd is de aandoening altijd nummer 1 en bij de doodsoorzaken staat ze op de 3e plaats. Het is dus een belangrijke aandoening.”

De symptomen van CVA kunnen heel uiteenlopend zijn. Het zou al goed zijn als mensen vooral aandacht hebben voor plots optredende taalstoornissen en verlammingsverschijnselen (mond, arm, been). Op die manier kunnen we toch al een belangrijk deel van de beroertes ontdekken.

Nog een term die in deze context wordt gebruikt is TIA, of Transient Ischemic Attack. “Je kan het omschrijven als een miniberoerte, een kortdurende herseninfarct. Vaak is het een verwittiging of voorbode van een grotere beroerte die meestal optreedt in de uren of dagen die volgen”, legt Prof. Thijs uit. Precies omdat ze een voorbode zijn van een grotere beroerte, is het heel belangrijk om die miniberoertes te herkennen en met spoed aan te pakken.

Verlies geen tijd! De hersenschade als gevolg van een beroerte treedt vrij snel op. Geen tijd verliezen is dus de boodschap. “Als men de periode waarin de bloedvoorziening in de hersenen wordt afgeblokt zo veel mogelijk kan beperken, zal de hersenschade minder groot zijn. De beschikbare behandelingen zullen ook het meest doeltreffend zijn als je ze heel snel toepast.” Nog al te vaak gaat er kostbare tijd verloren als mensen bij het optreden van symptomen niet meteen hulp inroepen maar veeleer een afwachtende houding aannemen. “In geval van beroerte is dat nu net de verkeerde houding. Het is van cruciaal belang dat mensen met tekenen van beroerte zo snel mogelijk in het ziekenhuis terechtkomen waar meteen een behandeling kan worden opgestart om de schade beperkt te houden. Als mensen pas laattijdig het


24


Leeftijd & geslacht

u Het is van cruciaal belang dat mensen met tekenen van beroerte zo snel mogelijk in het ziekenhuis terechtkomen waar meteen een behandeling kan worden opgestart om de schade beperkt te houden. ziekenhuis bereiken, staan artsen relatief machteloos in het beperken van de schade die de beroerte heeft aangericht. Het hersenweefsel kunnen we dan niet meer redden. Wat we dan nog wel kunnen doen, is een juiste revalidatie opstarten en voorkomen dat er zich een tweede beroerte voordoet, door de oorzaak op te sporen en die zo goed mogelijk te behandelen,” aldus dokter Thijs. Ook bij personen die een miniberoerte doormaken, is het belangrijk om snel een arts te raadplegen. “De periode die onmiddellijk volgt op een TIA is een heel belangrijk om aan preventie te doen, om te voorkomen dat er een volgende en misschien grotere beroerte optreedt. In de eerste plaats gaan we na of het wel degelijk om een TIA gaat. Zo ja, kijken we na waar de klonter precies is ontstaan: in het hart, in de halsslagader…? Om een volgende beroerte te voorkomen, geven we in veel gevallen medicatie die het bloed verdunt, om klontervorming tegen te gaan, of medicijnen die de cholesterol verlagen om de vorming van atheroomplaques,die bloedklonters kunnen veroorzaken, in de bloedvaten te voorkomen .” De risicofactoren voor een herseninfarct zijn vergelijkbaar met die voor een hartinfarct: hoge bloeddruk, diabetes, hypercholesterolemie, roken, te weinig lichaamsbeweging, overgewicht. Het is dus belangrijk om hier aandacht aan te besteden. “Een beroerte is immers een aandoening die in principe te voorkomen is.”

Behandeling Lange tijd werd een beroerte beschouwd als een onbehandelbare aandoening. “We komen uit een generatie die dacht dat je mensen met een beroerte het best zo snel mogelijk in bed stopt, zo weinig mogelijk medicatie geeft en waarbij je zo snel mogelijk begint met revalideren. Nu denken we daar helemaal anders over en zijn we ervan overtuigd dat medicatie heel belangrijk is en heel snel – in de eerste minuten na aankomst in het ziekenhuis – moet worden toegediend. Natuurlijk waren de geneesmiddelen waarover we nu beschikken vroeger niet voorhanden. Er werd vooral vooruitgang geboekt in de behandeling van ischemische hersenproblemen, de herseninfarcten dus, die toch goed zijn voor 80% van de beroertes. De behandeling die sedert het begin van de jaren 2000 meer en meer naar voren is gekomen, is trombolyse. Door een product in te spuiten, slaagt men erin de bloedklonter die het bloedvat in de hersenen verstopt, op te lossen. Deze medicatie heeft gezorgd voor een duidelijke vooruitgang, zeker als ze snel na

H

et gros van de beroertes treedt op na de leeftijd van 55 jaar, met een toename naarmate de leeftijd vordert. De zware beroertes treffen vaak oudere dames. “Het betekent niet dat vrouwen een hoger risico lopen dan mannen. Het heeft vooral te maken met het feit dat vrouwen ouder worden. Toch is beroerte niet louter een geriatrische aandoening, benadrukt prof. Thijs. Eén op zes beroertes treedt op voor de leeftijd van 55. In dat geval spreken we over een beroerte op jonge leeftijd. Ook bij vrouwen jonger dan 40 zien we om een nog onduidelijke reden iets meer beroertes dan bij jonge mannen. Die beroertes op jonge leeftijd vormen zeker niet het grootste deel van de beroertes, maar als je dat op 30-35 jaar meemaakt, is de impact natuurlijk heel groot. Mensen uit die leeftijdsgroep zitten in het productiefste deel van hun leven en moeten doorgaans voor een gezin zorgen…”

het optreden van het herseninfarct wordt toegediend. Deze patiënten moeten dus bij aankomst in het ziekenhuis ook prioritair worden behandeld.” In het geval van een hersenbloeding zijn de therapeutische mogelijkheden minder groot. “Voor bloedingen rond de hersenen – de hersenvliesbloedingen of subarachnoïdale bloedingen, die voorkomen aan de oppervlakte van de hersenen, dicht bij de schedel, is er technologisch wel duidelijk vooruitgang. In die zin dat we vandaag op een veel elegantere manier dan vroeger het bloedende bloedvat kunnen genezen. Terwijl de chirurg vroeger doorheen die hele bloedplas op zoek moest gaan naar de scheur in het bloedvat waar de bloeding was ontstaan, kunnen we dat vandaag op een veel elegantere manier, namelijk via een katheter die tot in de bloedvaten rond de hersenen wordt geschoven en waarlangs de bloedende uitstulping op het bloedvat wordt afgebonden.” Het grootste probleem vandaag blijven de bloedingen in het hersenweefsel zelf (die dieper gelegen zijn). “We hebben nog een lange weg te gaan om hiervoor een doeltreffende behandeling te vinden.” Er gebeurt momenteel heel wat onderzoek om de behandeling van een beroerte in al haar vormen verder te optimaliseren. “Toch zou er nog veel meer kunnen gebeuren, meent prof. Thijs. Voor iedere vijf onderzoekseuro’s die naar kanker gaan, gaat er slechts één naar beroerte, terwijl het maatschappelijk probleem even groot is en de prognose even slecht. We merken dus toch dat het een beetje een vergeten aandoening is, ook omdat het als een moeilijke aandoening wordt beschouwd. Toch blijven we geloven dat we de komende 10 tot 15 jaar vooruitgang kunnen boeken, benadrukt hij. Samen met de ziekte van Alzheimer is beroertes vandaag één van de belangrijkste maatschappelijke uitdagingen voor de publieke gezondheid.” ■

REMOGEN OMEGA is er ! ®

De allereerste micro-emulsie met omega 3-vetzuren. NIEUW ! • bij droge ogen • bij blepharitis • post-operatief • bij alle soorten oogklachten • met contactlenzen

Heeft u vragen over REMOGEN® OMEGA? Wend u tot uw arts of bezoek onze website www.trbchemedica.be

TRB CHEMEDICA AG · Postbus 1129 · 85529 Haar/Duitsland

REMOGEN® OMEGA is te verkrijgen bij uw apotheker CNK-Code 2999-837


CVA:

zeer

D

e gevolgen van een CVA kunnen sterk verschillen en zijn zeer variabel in ernst en duur. Ze zijn afhankelijk van de plaats en de omvang van het letsel, en uiteraard van de behandeling van de CVA en de snelheid waarmee dit gebeurt. De nasleep kan gaan van een verlamming die snel weer verdwijnt, tot een blijvende, zware handicap. Zo kan een CVA de motoriek aantasten en aanleiding geven tot verlamming van één kant van het lichaam: dit noemen we hemiplegie. Maar een CVA kan ook het zintuiglijke systeem aantasten en stoornissen veroorzaken van de taal, het lezen, het schrijven of het zicht, naargelang de precieze hersenzone waarnaar de vascularisatie/het bloed (en dus de zuurstoftoevoer) is afgesneden. De follow-up van een CVA duurt lang en vereist een multidisciplinaire aanpak.

Motorische stoornissen Gedragsproblemen Voeten Handen Gezicht

Voeten

Handen

Gezicht

De effecten van een CVA in de linkerhersenhelft zijn onder meer: • gedeeltelijke of volledige verlamming van de rechterzijde van het lichaam; • gedeeltelijk of volledig verlies van gevoel in de rechterkant van het lichaam;

Taalproblemen (Gebied van Broca)

Kleine hersenen

• spraakproblemen (‘afasie’); • traag en voorzichtig gedrag; • kortere retentieperiodes (memoriseren) en moeite met het opnemen van nieuwe informatie.

Oculomotorische stoornissen (blik)

JP0268N

Hersenstam

variabele gevolgen Linker- en rechterhersenhelft Omdat elk deel van de hersenen instaat voor verschillende functies en mogelijkheden, variëren de effecten van een CVA naargelang van: • het gebied in de hersenen dat beschadigd is; • de omvang van die schade. Meestal zijn de letsels hemisferisch. Dat betekent dat ze optreden in slechts één hersenhelft. Omdat de hersenen routes bevatten die ‘elkaar kruisen’, heeft beschadiging in de rechterkant van de hersenen (rechterhersenhelft) een invloed op de linkerkant van het lichaam en schade in de linkerkant van de hersenen (linkerhersenhelft) gevolgen in de rechterkant

Sensorische stoornissen

van het lichaam. De symptomen verschijnen dus aan de andere kant van het lichaam en creëren zeer specifieke problemen: motorische (zoals verlamming of parese, m.a.w. lichte of onvolledige verlamming met krachtverlies in de spieren), sensorische (zoals gehoor, reukzin of tastzin), mentale of cognitieve problemen… Als de linkerhersenhelft wordt geraakt, verschijnen bijvoorbeeld taal-, lees- en oriëntatieproblemen (linksrechts). Omgekeerd, als de rechterhersenhelft wordt aangetast, ontstaan stoornissen in de inschatting van afstanden, oriëntatie- en aandachtsstoornissen. Een CVA kan fysieke, emotionele, gedrags- en sociale effecten hebben. Het kan ook het vermogen van iemand om te denken en te leren, wijzigen. Er kunnen ook tal van andere stoornissen optreden: stoornissen van het geheugen, het denken, het leervermogen, de emoties, verkleining van het perifere gezichtsveld, verminderd gehoor, verlies van controle over de sluitspieren (urine-incontinentie), enz. Als het CVA optreedt in de hersenstam, zijn mogelijk het kauw- of slikvermogen aangetast, het ademhalingscentrum (met de dood tot gevolg) of het centrum waar het hartritme wordt geregeld.

De effecten van een CVA in de rechterhersenhelft zijn onder meer: • gedeeltelijke of volledige verlamming van de linkerzijde van het lichaam (‘hemiplegie’ genoemd), inclusief mogelijk verlies van spiertonus of beheersing van de linkerkant van het gezicht;

Aantasting van het gezichtsveld

• gedeeltelijk of volledig gevoelsverlies in de linkerkant van het lichaam; • het onvermogen om vertrouwde voorwerpen te herkennen of niet meer weten hoe ze moeten worden gebruikt; • moeite met het inschatten van afstanden en vormen, of met oriëntatie;

Coördinatieproblemen

• impulsief gedrag, plotse stemmingswisselingen of een gebrek aan beoordelingsvermogen; • verlies van kortetermijngeheugen;

Ademhalingsproblemen

• de linkerkant van het lichaam alsook mensen en dingen die zich aan de linkerkant bevinden, niet herkennen (‘neglect’ aan de linkerzijde).

28


Kun je een beroerte voorkomen? Dossier Heidi Van de Keere

B

eroerte eist een hoge tol, zowel aan mensenlevens als aan levenskwaliteit. Wetenschappers zoeken en vinden steeds efficiëntere behandelingen. Recent werd vooruitgang geboekt met nieuwe geneesmiddelen, met name anticoagulantia. Maar beter nog dan behandelen is voorkomen. “In veel gevallen moet dat haalbaar zijn, zegt prof. Philippe Van de Borne (cardioloog, ULB, Brussel). Door aandacht te hebben voor hoge bloeddruk en hartritmestoornissen kun je een aanzienlijk deel van de beroertes vermijden.”

JP0266N

Professor Philippe Van de Borne: “Door aandacht te hebben voor hoge bloeddruk, voor ritmestoornissen en voor cholesterol kun je een aanzienlijk deel van de beroertes vermijden”.

29


Eén op vier

“Eén van de belangrijkste risicofactoren van beroerte, en zeker van herseninfarct, is hoge bloeddruk, beklemtoont prof. Van de Borne. Eigenlijk zou iedere volwassene zijn bloeddruk moeten kennen en moeten weten dat een gezonde bloeddruk lager is dan 140/90mmHg (het eerste cijfer – 140 – geeft de systolische druk weer, het tweede – 90 – de diastolische druk – zie verder). Het is ook belangrijk dat mensen weten waarvoor die twee cijfers staan, meent de Brusselse cardioloog. Om dat te begrijpen moet je het hart zien als een pomp die bij iedere hartslag bloed in de slagaders pompt. Op het moment dat er zuurstofrijk bloed in de slagaders wordt gepompt, zal de bloeddruk ter hoogte van die slagaders maximaal zijn, om nadien weer af te nemen tot zijn laagste waarde terwijl het bloed verder in de bloedvaten wordt gestuwd en het hart zich opnieuw vult met bloed dat uit de longen komt. Wanneer het hart gevuld is, en het bloed opnieuw in de slagaders pompt, wordt de druk ter hoogte van de slagaders opnieuw hoog. En zo gaat het steeds verder.” Het resultaat is een bloeddrukgolf, van hoog naar laag en opnieuw hoog. “De hoogste druk is de systolische bloeddruk. Het is het eerste en hoogste cijfer. Streefdoel is een systolische druk die lager is dan 140mmHg. Het tweede cijfer staat voor de laagst gemeten druk, ook de diastolische druk genoemd. Het is de laagste druk die de patiënt bereikt alvorens de druk in de slagaders opnieuw toeneemt bij de volgende contractie van het hart.” De diastolische druk blijft het best lager dan 90mmHg.

“Niet minder dan één op vier volwassenen heeft een te hoge bloeddruk, vertelt Philippe Van de Borne. Onder 70-plussers is dat zelfs drie kwart van de populatie. Voor een belangrijk deel heeft dat te maken met het verouderen van de bevolking. Met het ouder worden neemt de bloeddruk, en vooral de systolische druk, toe. Jongere personen met hypertensie hebben meestal een te hoge diastolische bloeddruk.” De bloeddruk zal dus van nature wat stijgen met het ouder worden. Toch is het goed om te weten dat een hoge bloeddruk ook op oudere leeftijd niet gezond is. “Lange tijd werd geredeneerd dat een persoon van 60 een systolische bloeddruk van 160mmHg mocht hebben. Die visie is intussen echter achterhaald. Ook op oudere leeftijd is het essentieel een te hoge bloeddruk te laten dalen”, beklemtoont Van de Borne. Door de bloeddruk te doen dalen moet het volgens de Brusselse cardioloog haalbaar zijn ongeveer een derde van de beroertes te voorkomen. “Dat weten we uit studies waarin personen met hoge bloeddruk, die al dan niet werd behandeld, vijf jaar lang werden gevolgd. Blijf je hen veel langer volgen, dan zal het aantal beroertes vermoedelijk nog verder dalen. Op dezelfde manier kun je ook het aantal hartinfarcten met 20% terugdringen na vijf jaar follow-up, en meer als je mensen op langere termijn gaat volgen.” Het zou mooi zijn mochten we er effectief in slagen het aantal beroertes te doen dalen door een betere bloeddrukcontrole. “Beroerte is in België namelijk de derde oorzaak van overlijden, na hart- en vaatziekten op de eerste plaats en kanker op de tweede plaats. Daarnaast is beroerte verantwoordelijk voor heel wat invaliditeit. Wie overleeft na een beroerte houdt er vaak een belangrijke handicap aan over die heel wat leed kan teweegbrengen voor de persoon zelf, maar ook voor zijn familie en naaste omgeving.”

Overgewicht, zout, gebrek aan beweging…

B

ehalve de leeftijd, waar we geen vat op hebben, zijn er verschillende factoren die de bloeddruk beïnvloeden en die we zelf wel enigszins in de hand hebben. “Overgewicht is er één van, zegt prof. Van de Borne. Ruwweg kun je stellen dat een overgewicht van 10kg resulteert in een bloeddruktoename met ongeveer 10mmHg. Als een persoon met een overgewicht van 10kg en een systolische bloeddruk van 150mmHg, 10kg vermagert, betekent het dat zijn bloeddruk met 10mmHg zal dalen tot 140mmHg. De bloeddruk zal dus normaliseren zonder nood aan medicatie. Door jouw leef/eetstijl een beetje aan te passen, kun je vaak heel wat bereiken.” Ook de zoutinname is een belangrijke factor die je zelf kunt beïnvloeden door je eetstijl aan te passen. “Hoe hoger de zoutinname, hoe hoger de bloeddruk, dixit prof. Van de Borne. Door de zoutinname te beperken, is het mogelijk om de systolische bloeddruk met 5mmHg naar beneden te halen.” Toch is zoutarm eten niet zo eenvoudig. Je kan zelf wat zuiniger zijn met het zoutvat, maar bereide voedingsmiddelen, kaas en charcuterie bevatten vaak veel zout. Lichaamsbeweging heeft volgens onze gesprekspartner eveneens een gunstig effect op de bloeddruk. “Probeer minstens drie keer per week een half uur te sporten. Ook op die manier laat je je bloeddruk dalen.”

Door jouw leef/eetstijl een beetje aan te passen, kun je vaak heel wat bereiken.


30


Medicatie “Als mensen al deze adviezen goed zouden volgen, zouden de meesten van ons geen bloeddrukdalende medicatie nodig hebben, benadrukt Van de Borne. De realiteit is natuurlijk anders. Lang niet iedereen slaagt erin zijn leef/eetstijl in die zin aan te passen, of het op lange termijn vol te houden. Toch vind ik het belangrijk dat mensen het op zijn minst proberen.” Wanneer na enkele maanden blijkt dat een aanpassing van de leef/ eetstijl niet lukt of de bloeddruk op die manier onvoldoende is gedaald, zal de arts bloeddrukdalende middelen voorschrijven. Om het effect van deze middelen te begrijpen, definieert Van de Borne de bloeddruk als de hoeveelheid bloed die van het hart naar de slagaders stroomt vermenigvuldigd met de weerstand van de bloedvaten. “Alle bloeddrukdalende geneesmiddelen werken in op deze formule, zegt hij. De groep van waterafdrijvende middelen – diuretica - bijvoorbeeld, zorgt ervoor dat het lichaam water en zout verliest, en dus minder vocht ophoudt. Gevolg is dat ook het bloedvolume afneemt. Bij contractie van de hartspier zal er een kleiner volume bloed van het hart naar de slagaders stromen, en zal de bloeddruk dalen.” Andere bloeddrukdalende geneesmiddelen, zoals de calciumblokkers, zetten de bloedvaten open. “Gevolg is dat de weerstand in de bloedvaten kleiner wordt en de bloeddruk afneemt.” Een derde groep, de ACE-remmers (die de werking van angiotensine I converterend enzym (ACE) in de weefsels en het bloedplasma remmen), beïnvloedt zowel het vocht als de weerstand, via inwerking op het hormonale systeem. De betablokkers tot slot zorgen ervoor dat het hart langzamer slaat en ook met minder energie. “Gevolg is een kleinere hoeveelheid bloed die naar de slagaders wordt gestuwd wanneer het hart samentrekt, en dus ook een lagere bloeddruk.”

Vaak schrijft de arts een combinatie voor van twee geneesmiddelen uit verschillende klassen die op verschillende aspecten inwerken en dus complementair zijn.

Alert voor ritmestoornissen Nog een belangrijke oorzaak van herseninfarct zijn ritmestoornissen en voorkamerfibrillatie in het bijzonder. “Ongeveer 10% van de 60-plussers heeft voorkamerfibrillatie, aldus prof. Van de Borne. Het treedt op wanneer de voorkamers van het hart niet meer gecoördineerd samentrekken. Iedere spiercel contracteert volgens eigen ritme, zonder synchronisatie met de andere, met als gevolg dat het geheel nog nauwelijks beweegt.” De voorkamers trekken dus niet goed samen, het bloed blijft er stagneren, en dat verhoogt het risico op klontervorming. “Vooral wanneer zich een klonter vormt in het linkerhartoortje, een klein aanhangsel in de voorkamer, kan dat gevaarlijk zijn. Als die bloedklonter in circulatie komt (een bloedklonter die in beweging komt wordt een embolus genoemd), bestaat het risico dat hij ergens in een kleiner bloedvat vast komt te zitten, met verstopping van dat bloedvat als gevolg (we spreken van een embolie). Als dat een bloedvat in de hersenen is, kan dat aanleiding geven tot een herseninfarct.” Wie last heeft van ritmestoornissen of ervaart geen regelmatige polsslag te hebben, laat dat dus het best nakijken bij de huisarts om voorkamerfibrillatie uit te sluiten.

Wie last heeft van ritmestoornissen of ervaart geen regelmatige polsslag te hebben, laat dat het best nakijken bij de huisarts om voorkamerfibrillatie uit te sluiten. Prof. Van de Borne benadrukt nog dat er ook voor voorkamerfibrillatie heel goed werkende medicatie voorhanden is, met name bloedverdunners. “Ook deze medicatie kan dus een belangrijke rol spelen in de preventie van beroerte.” Cholesterol, tot slot, kan eveneens een boosdoener zijn. “Vooral wanneer zich in de halsslagader een cholesterolplaque vormt. Daarvan kunnen kleine stukjes loskomen (ook hier spreken we van embolus) die meegevoerd worden naar de bloedvaten in de hersenen waar ze aanleiding geven tot beroerte.” Cholesterol die op de bloedvatwanden wordt afgezet, doet de aders verharden en geeft dus aanleiding tot hypertensie, en zo ontstaat er een vicieuze cirkel van risicofactoren. Prof. Van de Borne geeft nog mee dat er naast dat alles nog andere, minder frequente oorzaken van beroerte zijn. Ook factoren waar we niet altijd vat op hebben. “Maar door aandacht te hebben voor hoge bloeddruk, voor ritmestoornissen en voor cholesterol kun je zonder twijfel al een belangrijk deel van de problemen voorkomen”, besluit hij. ■


31

Dossier

Het leven na een CVA Met de medewerking van prof. Jean-Pierre Baeyens, Algemeen Secretaris van de Belgische Vereniging voor Gerontologie en Geriatrie

W

ie een CVA heeft gehad, leeft niet meer hetzelfde leven als ervoor. Al naargelang de ernst van de aandoening en het getroffen hersendeel, kunnen de gevolgen erg uiteenlopen (zie pagina 26-27). Hoe trager de reactie van de omgeving, hoe erger en onomkeerbaarder die gevolgen meestal zijn. Een CVA is immers een noodsituatie waarin elke seconde telt!

de prognose na CVa in enkele cijfers

JP0267N

Na een CVA sterft 1 op 5 patiënten binnen de eerste maand. 3/4 van de overlevenden houdt er blijvende gevolgen aan over en 1/3 blijft voor de rest van zijn leven hulpbehoevend. Concreet slaagt 1/4 van de getroffen patiënten er door zijn handicap niet in om nog professioneel actief te zijn. De handicap kan trouwens ook psychisch van aard zijn: 1/4 van de patiënten die een CVA hebben gehad, lijden aan depressie.


32


Preventief handelen om herval te voorkomen Patiënten die in het verleden een CVA hebben gehad, lopen meer risico op een nieuwe aanval. Het is dan ook ontzettend belangrijk om de verschillende risicofactoren aan te pakken. • Hypertensie is de voornaamste risicofactor voor CVA. De bloeddruk moet nauwgezet worden gecontroleerd en mag niet hoger zijn dan 140/90mmHg als er geen andere risicofactoren aanwezig zijn. Indien nodig zal de arts een behandeling voorschrijven. De patiënt kan dan zelf regelmatig (in het begin verschillende keren per dag) thuis zijn bloeddruk meten om te controleren of de behandeling aanslaat. • De zoutinname mag niet meer dan 6g/dag bedragen. • Bij een te hoog cholesterolgehalte is een medische aanpak vereist. • De glykemie (het suikergehalte in het bloed) moet regelmatig worden gecontroleerd. • De patiënt moet stoppen met roken, indien nodig door toediening van nicotinevervangers. • Alcoholconsumptie moet zo veel mogelijk worden beperkt. Mannen mogen zeker niet meer dan 3 glazen per dag drinken. Voor vrouwen geldt een maximum van 2 glazen per dag. • De patiënt moet vermageren wanneer zijn tailleomvang te groot wordt, namelijk meer dan 88cm bij vrouwen en meer dan 102cm bij mannen. • Het is belangrijk dat de patiënt in de mate van het mogelijke blijft bewegen. Regelmatige lichaamsbeweging (elke dag 30 minuten) is goed voor de gezondheid!

Een CVA kan worden voorkomen… • door uw levensstijl aan te passen • door uw risicofactoren onder controle te brengen • door dagelijks de behandeling te volgen die uw arts heeft aanbevolen

Hypertensie vormt de voornaamste risicofactor voor CVA.

Zo snel mogelijk starten met revalidatie Onze hersenen kunnen de schade die het CVA heeft aangericht, compenseren door hersendelen te activeren die voordien niet werden gebruikt. Dit ongelofelijke aanpassingsvermogen – de zogenaamde plasticiteit van de hersenen – is enkel mogelijk als de hersenen intens en langdurig worden gestimuleerd. Dit stimuleren is nu net één van de taken van revalidatie. De bedoeling is om complicaties en neurologische gevolgen te beperken, en om de essentiële functies (kunnen stappen, spraak, gezichtsvermogen, manuele vaardigheden) opnieuw aan te leren. Hoe sneller het revalidatieproces wordt opgestart, hoe kleiner de kans op blijvende gevolgen voor de patiënt. De lokalisatie van het hersenletsel speelt echter ook een niet te onderschatten rol. De gevolgen zullen immers ernstiger zijn als de beroerte optreedt in een deel van de hersenen met een heel specifieke functie. De logopedist zal de patiënt opnieuw moeten leren communiceren via gesproken of geschreven taal, of op een andere manier (gebaren, houding enz.) als talige communicatie niet meer mogelijk blijkt. De kinesist en de ergotherapeut (revalidatie van de manuele vaardigheden) helpen de patiënt om opnieuw mobiel en vaardig te worden in bepaalde handelingen. Een (quasi) volledige revalidatie is in bepaalde gevallen mogelijk (ongeveer 35%), maar het vergt tijd en geduld. De revalidatie wordt opgestart in het ziekenhuis zodra de patiënt daartoe in staat is, en wordt nadien voortgezet in een ambulante omgeving, in een zorgcentrum, een centrum voor revalidatie of thuis. Het komt erop aan om niet alleen de revalidatie op te volgen, maar ook

Revalidatiesessies helpen de handicap te beperken en ze bevorderen bovendien de levenskwaliteit.

Na een CVA moet het revalidatieproces zo snel mogelijk worden opgestart om complicaties te vermijden en de kansen op herstel te bevorderen.


specifiek aandacht te hebben voor het valrisico en voor mogelijke urine-incontinentie. Deze twee punten hebben immers een sterke impact op de levenskwaliteit.

Een opkikker voor de geest… De psycholoog of psychiater zal ook de depressieve gevoelens, de paniekaanvallen en de angst moeten behandelen. Dit zijn verschijnselen die vaak optreden na een CVA. Het is belangrijk dat de patiënt kan vertellen wat hij voelt en beleeft om zo een zekere levenskwaliteit te herwinnen. De psychologische ondersteuning moet in de meeste gevallen worden voortgezet nadat de patiënt uit het ziekenhuis is ontslagen.

Aandacht voor de voeding Na een CVA loopt 60% van de patiënten een verhoogd risico op ‘dysfagie’ (slikstoornis). De patiënt ondervindt moeilijkheden om te eten en het risico bestaat dat hij ondervoed raakt. Wat zijn de gevolgen van deze stoornis? “Ondervoeding zorgt er natuurlijk voor dat de patiënt vermagert en vermoeid raakt. Het gevolg is dat er spierzwakte optreedt, waardoor de patiënt vaker valt, verklaart prof. Baeyens, Algemeen Secretaris van de Belgische Vereniging voor Gerontologie en Geriatrie, en tevens voorzitter van de International Association of Gerontology and Geriatrics (zone Europa). Ten slotte gaat het immuunsysteem erop achteruit, littekens genezen minder snel en er kunnen zelfs psychische stoornissen ontstaan. Allemaal factoren die een succesvolle revalidatie in het gedrang brengen.” Het voedingsevenwicht moet worden bewaard. Een correcte, evenwichtige voedingsinname is dan ook een vereiste. Voor het behoud van de spiermassa is de inname van kwaliteitsvolle eiwitten onontbeerlijk (vlees, vis, eieren, zuivelproducten). Eiwitten en calcium (zuivelproducten) zorgen bovendien voor het behoud van de botmassa. Vetzuren en vitamines hebben dan weer een positieve invloed op de cognitieve functies. We vinden ze terug in vis, olie en voedingsmiddelen die rijk zijn aan omega 3. Fruit en groenten maken vanzelfsprekend deel uit van het aanbevolen voedingspatroon. Het maaltijdritme (drie maaltijden + eventueel een vieruurtje) moet worden aangehouden. Daarnaast is het heel belangrijk dat het lichaam voldoende gehydrateerd blijft. De hele dag voldoende drinken, zelfs al heeft de patiënt geen dorst,

33

Aangezien een cerebrovasculair accident (CVA) een impact heeft op de hersenen, kunnen alle functies, van het geheugen tot de mentale gezondheid, daardoor worden aangetast en moeten ze mogelijk opnieuw worden aangeleerd. is dan ook de boodschap (water, thee, koffie, melk, kruidenthee, fruitsap). Bij vele ouderen laat het dorstgevoel immers te wensen over. Een goede hydratatie zorgt trouwens ook voor een goede werking van de nieren. Tot slot is het ook van belang om aandacht te hebben voor het behoud van eetlust en smaak bij de patiënt. In dat opzicht kan het nuttig zijn om specerijen te gebruiken en om maaltijden te verrijken met specifieke stoffen. In vele gevallen is het toedienen van orale voedingssupplementen noodzakelijk. In de apotheek zijn producten verkrijgbaar die extra veel energie en/of eiwitten leveren (zoals Clinutren, Fortimel, Nutridrink, Resource, Fresubin Drink of Renutryl). Opdat iedereen zijn gading zou vinden, bestaat er een grote verscheidenheid aan smaken, vormen en texturen. Deze orale voedingssupplementen moeten los van de maaltijd worden ingenomen (2 uur voor of na de maaltijd). Ze kunnen een maaltijd niet vervangen. Normaal gezien dient de patiënt dagelijks twee eenheden in te nemen. Vergeet ook niet om het product te schudden voor gebruik. Gesuikerde voedingssupplementen kunnen bovendien best heel koel worden geserveerd. Vraag advies aan uw apotheker of arts. Een CVA vergt niet alleen een medische, maar ook een sociale aanpak (persoonlijke assistentie, materiële en financiële ondersteuning). Nadat de patiënt het ziekenhuis heeft verlaten, dient hij nogmaals een afspraak te maken met de arts om zijn noden te laten vaststellen en de ergonomie van zijn woning te laten evalueren. Naast een aangepaste leefruimte kan de levenskwaliteit ook worden bevorderd door voldoende aandacht en geduld te hebben en door voldoende beschikbaar te zijn voor de patiënt. ■


34


Verslaafd aan alcohol? Patiëntenverenigingen

AA biedt hulp! Caroline Cuvelier, met de medewerking van Raymond Gueibe, alcoholdeskundige en liaisonpsychiater aan de Clinique Saint-Pierre van Ottignies

E

en alcoholverslaving: niemand wenst het zich toe, maar toch kan iedereen er op een dag mee te maken krijgen. Alcoholisme is immers een ziekte. Wanneer of in welke mate u drinkt, doet er niet toe. Het echte gevaar schuilt in uw reactie op alcohol. Hebt u hulp nodig of zoekt u een luisterend oor voor uw alcoholprobleem, neem dan contact op met de Anonieme Alcoholisten. AA: steun in moeilijke tijden

JP0271N

De Anonieme Alcoholisten zijn een vereniging van mannen en vrouwen die hun ervaringen, hun kracht en hun hoop met elkaar delen om een oplossing te vinden voor hun gemeenschappelijk probleem en om andere alcoholisten er weer

bovenop te helpen. De nadruk ligt daarbij niet op medische hulpverlening, maar wel op het bespreekbaar maken van hun probleem. De enige voorwaarde om lid te worden van AA is de wil om te stoppen met drinken. Momenteel telt AA zo’n 200 groepen, die regelmatig een bijeenkomst organiseren. De groepsdiscussie wordt door een gespreksleider in goede banen geleid. Hij biedt iedereen de kans om vrijuit te praten. De groep put steun uit de ervaringen, de successen en mislukkingen, groot of klein, van eenieder. De bijeenkomsten worden georganiseerd in klinieken, ziekenhuizen en penitentiaire instellingen. In principe zijn ze voorbehouden voor alcoholisten. Geïnteresseerden krijgen echter de kans om een zogenaamde ‘open’ bijeenkomst bij te wonen om met eigen ogen te zien hoe het eraan toegaat.


35

Ben ik alcoholverslaafd?

D

oor de volgende vragen eerlijk te beantwoorden, kunt u voor uzelf nagaan of u lijdt aan een alcoholverslaving. Beantwoordt u minstens vier vragen met JA, dan is uw alcoholconsumptie echt wel problematisch. 1.

Probeert u al 1 à 2 weken te stoppen met drinken, zonder dat u daar langer dan enkele dagen na elkaar in slaagt?

2.

Vindt u dat de mensen zich beter zouden bezighouden met hun eigen zaken in plaats van u te zeggen dat u moet stoppen met drinken?

3.

Hebt u al eens een andere drank uitgeprobeerd, in de hoop dat u op die manier niet dronken wordt?

4.

Is het u het laatste jaar al overkomen dat u een glas alcohol nodig had om ‘s ochtends op te staan?

5.

Bent u soms jaloers op mensen die drinken zonder daar problemen bij te ondervinden?

6.

Hebt u het afgelopen jaar problemen gehad als gevolg van uw alcoholgebruik?

7.

Veroorzaakt uw drankgebruik problemen thuis?

8.

Gebeurt het wel eens dat u op feestjes probeert om extra bediend te worden, omdat u niet voldoende hebt gekregen?

9.

Maakt u zichzelf wijs dat u op elk moment kunt stoppen, terwijl u toch blijft drinken?

11. Hebt u soms black-outs? Zaken die u zich plots niet meer herinnert? 10. Bent u als gevolg van alcohol weleens niet gaan werken of niet naar de les gegaan? 12. Had u weleens de indruk dat het leven mooier zou zijn als u niet zou drinken?

Probeer jongeren er niet van te overtuigen dat alcohol slecht voor ze is. Het gevaar schuilt immers niet in de alcohol zelf, maar in het overdadig gebruik ervan.

Jongeren en alcohol Jongeren beginnen steeds vroeger te experimenteren met alcohol, het aantal regelmatige drinkers onder de jeugd neemt toe en dronkenschap wordt almaar vaker gebanaliseerd… Jaarlijks betalen vele jongeren hiervoor echter een zware tol. Verkeersongevallen, agressief gedrag, onbeschermd seksueel contact en zittenblijven op school zijn vaak het gevolg van alcoholmisbruik. Te veel, te vroeg, te snel: zo luidt het verdict van Raymond Gueibe, alcoholdeskundige en liaisonpsychiater aan de Clinique Saint-Pierre van Ottignies, met betrekking tot het alcoholgebruik bij jongeren. AA schenkt dan ook veel aandacht aan dit probleem. ■

Contact opnemen met AA • www.aavlaanderen.org

Hoewel de bijeenkomsten van AA niet altijd op dezelfde manier verlopen, wordt er systematisch aandacht besteed aan de gevolgen van alcohol op het leven en de persoonlijkheid van de aanwezigen. Ook de methodes om van hun verslaving af te raken en de wijze waarop ze momenteel leven zonder alcohol, komt ter sprake.

• Telefonisch bereikbaar, 24 uur per dag, zeven dagen per week, bel: 03/239.14.15 of mail: [email protected]


36


Voeding

Ik heb een te hoge cholesterol. Wat moet ik doen? In samenwerking met professor Pierre Block, cardioloog, VUB

B

ij een bloedafname heeft uw arts u verteld dat u een te hoge cholesterol heeft? Wat moet u doen als uw cholesterolpeil in het rood gaat? Een artikel over de beste manier om uw cholesterol te verlagen.

Cholesterol, een levensnoodzakelijke stof… maar te veel is schadelijk Cholesterol is onmisbaar voor de werking van ons lichaam. Het is een vet dat voor twee derde in de lever wordt aangemaakt; een derde wordt geleverd door onze voeding. Cholesterol zit in de wand van al onze cellen en verleent ze hun soepelheid en kracht.

JP0273N

Cholesterol, en in het bijzonder slechte cholesterol, installeert zich onopgemerkt in het lichaam, zonder dat alarmsignalen optreden in de vorm van symptomen. Zonder regelmatige controles zijn de gevolgen vaak dramatisch.

Het beschermt ze ook tegen externe aanvallen. Om de verschillende organen te bereiken, gebruikt cholesterol transporters, zodat de cholesterol in het bloed kan circuleren. De HDL’s (High Density Lipoproteins – lipoproteïnen van hoge dichtheid), de zogenaamde ‘goede cholesterol’, recupereren het cholesteroloverschot en brengen het terug naar de lever, waar het wordt omgezet voordat het wordt afgevoerd. De LDL’s (Low Density Lipoproteins – lipoproteïnen van lage dichtheid), de zogenaamde ‘slechte cholesterol’, transporteren de cholesterol van de lever naar alle cellen. Als de LDL’s slecht werken of als hun concentratie te hoog is, stijgt het cholesterolpeil in het bloed. De cholesterol stapelt zich op en vormt atheromateuze plaques die geleidelijk aan ‘de aders doen dichtslibben’ (zie op blog.depatiëntenkrant.be, onder de rubriek atherosclerose). Daarom wordt de LDL ook ‘slechte cholesterol’ genoemd.


37

U wilt uw cholesterol verlagen? Begin met een anticholesteroldieet!

Bij een bloedcontrole is een zo laag mogelijk LDL (de ideale waarde is een concentratie van ongeveer 160mg/dl) en een zo hoog mogelijk HDL het best.

Wat is een goed cholesterolpeil? Bij de meting van het cholesterolpeil wordt rekening gehouden met verschillende factoren (leeftijd, familiale antecedenten). Zeker is wel dat hoe lager de LDL en de totale cholesterol, hoe kleiner de kans op cardiale of cerebrale events. De oorzaken van een hoge cholesterol zijn talrijk: een te vet- en cholesterolrijke voeding (meest voorkomende oorzaak), een slecht werkende schildklier, slecht gecontroleerde diabetes, een leverziekte, het gebruik van hormonen, zwaarlijvigheid, aanleg… allemaal tekens die waakzaamheid vereisen.

• Beperk de hoeveelheid vetten in uw voeding: vermijd sausen, vervang volle melk door halfvolle melk en beperk suiker. • Kies de vetten verstandig (vermijd zogenaamd verzadigde vetten): geef de voorkeur aan plantaardige vetten (vooral maïs-, soja-, zonnebloemolie, die E-vitamines bevatten) of vetten uit vis; vermijd dierlijke vetten (vlees, beleg…) zo veel mogelijk. • Verrijk uw voeding met fruit, groenten, peulvruchten, pasta en volkorenbrood (bronnen van zetmeel, voedingsvezels, mineralen en vitaminen) die uw cholesterol helpen verlagen. • Eet meer eiwitten uit vis (en vooral vette vis, die rijk is aan omega 3); ze beschermen u tegen cardiovasculaire ziekten. • Let op met alcohol. • Geef de voorkeur aan specerijen en kruiden in plaats van zout. • U kunt ook producten met een verlaagd vetgehalte gebruiken, op voorwaarde dat u er niet meer van eet onder het voorwendsel dat ze ‘light’ zijn.

Uw cholesterol beheersen… Als er jarenlang te veel cholesterol in het bloed zit, wordt die afgezet in de wand van de aders, met complicaties die zeer zware gevolgen kunnen hebben: dit noemt men atherosclerose. De plaque wordt dikker en kan ernstige aandoeningen zoals hypertensie in de hand werken. Als de plaque een halsslagader afsluit (carotis, ader die het bloed naar de hersenen brengt), kan dit een cerebrovasculair accident veroorzaken (zie ons CVA-dossier in dit nummer). Als een kransslagader (ader naar het hart) wordt afgesloten, spreken we van een infarct. Beide zijn soms onomkeerbare voorvallen. Daarom zeggen we dat hypercholesterolemie een risicofactor is voor cardiovasculaire accidenten. Het is bijzonder belangrijk om het cholesterolpeil te bewaken als er tegelijk ook andere risicofactoren aanwezig zijn. Zo hebben rokers, diabetici en zwaarlijvige mensen nog meer kans om een cardiovasculaire ziekte te ontwikkelen als ze ook lijden aan hypercholesterolemie dan iemand met een normale cholesterol.

Vijfentwintig procent van de westerse bevolking heeft cholesterolproblemen. Dat cijfer stijgt jaarlijks als gevolg van ons steeds minder evenwichtige voedingspatroon en levensstijl.

Een hoge HDL-cholesterol en een lage LDL-cholesterol: twee tekens die in de gaten moeten worden gehouden om atheromatose te vermijden • De HDL-cholesterol moet hoger zijn dan 35mg/100ml bloed bij mannen en 50mg/100ml bloed bij vrouwen. • De LDL-cholesterol moet lager zijn dan 120mg/100ml bloed. Als hij hoger is dan 160mg/100ml bloed, is behandeling noodzakelijk (dieet en eventueel geneesmiddelen). Het lijkt erop dat de LDL- en de HDL-cholesterol afzonderlijk moeten worden beschouwd als risicofactoren en dat hun voorspellende waarde hoger is dan die van de totale cholesterol.


38


Nuttige voedingssupplementen… De oplossing voor een evenwichtig leven De preventie van cardiovasculaire ziekten berust in de eerste plaats op de naleving van de regels op het vlak van levenshygiëne en voeding, met onder andere een beperking van cholesterol en verzadigde vetzuren in de voeding. Dankzij een evenwichtige voeding kan de LDL-cholesterol met gemiddeld bijna 10% worden verlaagd. “Bepaalde specifieke voedingspatronen, zoals dat van vegetariërs, kunnen de LDL-waarde sterk verlagen, tot waarden van 30%, legt professor Pierre Block, cardioloog, uit. Bepaalde voedingssupplementen met fytosterolen, omega 3-vetzuren en roderijstgist hebben een gunstige invloed op de cholesterolwaarden in het bloed, maar ze kunnen een gezonde voeding, van het Kretenzische (zie inzet) of meer algemeen mediterrane type, niet vervangen”, benadrukt hij.

Dankzij een evenwichtige voeding kan de LDL-cholesterol met gemiddeld bijna 10% worden verlaagd. Lichaamsbeweging is essentieel. Presteren is niet het doel. Regelmaat is belangrijk. U kunt dus beter elke dag 30 minuten wandelen dan tijdens het weekend één keer gaan sporten. De activiteit moet worden aangepast aan de fysieke mogelijkheden van de patiënt: in de tuin werken, ‘fysieke’ klussen in huis, wandelen (met de hond), alles is goed; zolang u maar kapt met uw sedentaire levensstijl.

• Roderijstgist is een microscopische schimmel (monascus purpureus) die wordt gekweekt op de rijst. Het product dankt zijn naam aan het pigment (rood) dat door de schimmel wordt geproduceerd. Deze rijstgist wordt gebruikt als voedingssupplement voor zijn cholersterolverlagende effecten. Hij dankt zijn eigenschappen aan de ‘natuurlijke statines’ (monacoline) die bijdragen aan een verlaging van de ‘slechte’ cholesterol (LDL). Studies hebben het bewezen: in combinatie met een goede levenshygiëne (evenwichtige voeding, lichaamsbeweging) is roderijstgist een natuurlijk en doeltreffend voedingssupplement, op voorwaarde dat het voldoende monacoline bevat en dat het gaat om een gestandaardiseerd extract. Er zijn veel producten op de markt die geen voldoende dosis bevatten. Vraag raad aan uw arts. • Fytosterolen zijn lipiden (vetten) die in plantaardige voedingsmiddelen aanwezig zijn: olie, granen, verse groenten en fruit, oliehoudende vruchten zoals pinda’s en amandelnoten. Er bestaan verschillende soorten van, zoals sitosterol, campesterol en de groep van stanolen. In de darmen gaan ze de strijd aan met cholesterol en zorgen ze er mee voor dat er minder cholesterol in het bloed terechtkomt. De cholesterol wordt vervolgens via de stoelgang afgevoerd. Gevolg: de cholesterolconcentratie in het bloed daalt. In de versafdeling van onze supermarkten vindt u margarines, yoghurt en andere producten verrijkt met fytosterolen. De fabrikanten schrijven aan deze producten het vermogen toe om de LDLcholesterol (de slechte cholesterol) te verlagen. In de apotheek zijn ook voedingssupplementen op basis van fytosterolen verkrijgbaar. Maar verwacht geen mirakels van deze producten! Het zijn slechts goede aanvullingen op een andere behandeling. • Bepaalde vissoorten zijn rijk aan meervoudig onverzadigde vetzuren uit de omega 3-reeks, zoals zalm, sardines en makreel. De meervoudig onverzadigde vetzuren EPA (eicosapentaeenzuur), DHA (docosahexaeenzuur) en ALA (alpha-linoleenzuur) verbeteren de lipidenbalans (cholesterol- en triglyceridenpeil) en kunnen de cholesterolaanslag op de bloedvatwanden tegengaan. Visolie is dus een interessant voedingssupplement dat de aders helpt beschermen tegen de effecten van de tijd.

Als geneesmiddelen noodzakelijk zijn Als een aanpassing van de voeding, al dan niet in combinatie met de hierboven vermelde voedingssupplementen niet volstaat om uw cholesterol te verlagen, beschikt uw arts tegenwoordig over behandelingen waarmee uw cholesterol kan worden verlaagd. Een voorbeeld zijn statines. “Deze geneesmiddelen zijn een belangrijke vooruitgang in de behandeling van cardiovasculaire ziekten, legt Professor Block uit. Andere geneesmiddelen, zoals fibraten, werken meer in op de triglyceriden, een ander vetbestanddeel in ons bloed.» Als uw arts u een geneesmiddel van dit type voorschrijft, zal hij u informeren over de bijwerkingen ervan en de voorzorgsmaatregelen die u moet nemen. ■

u Het is essentieel om elke arts die u raadpleegt te informeren over uw gebruikelijke geneesmiddelenbehandeling.

"Uw buste net zo royaal als de Natuur" VANAF 4 WEKEN:

Volume*

71%

Stevigheid*

71%

Liftend effect** Hydratatie**

* Klinische test – % vrouwen waarbij een toeneming gemeten werd – 30 vrijwilligsters – 28 dagen. ** Tevredenheidstest – 30 vrijwilligsters – 42 dagen.

66%

97%

BUST

PHYTOSERUM Het natuurlijke "push-up effect" Afkomstig van de ayurvedische technieken

In de APOTHEEK & DE PARAFARMACIE

®

40


Dermato

Hoe omgaan met de zon…

Huidkanker is een van de kankers waarvan de frequentie het snelst toeneemt in Europa, ook al valt de ziekte goed op en kan de diagnose in een heel vroeg stadium worden gesteld.

In samenwerking met Dr. Françoise Guiot (dermatologe, medisch centrum St. Georges)

V

JP0278N

oor onze huid is de zomer ongetwijfeld het gevaarlijkste seizoen. Uv A, uv B, alle soorten huidreacties en vroegtijdige huidveroudering kunnen schuilgaan achter een glamoureus bruin kleurtje. Bescherm uw huid tegen de negatieve kantjes van de zon, en volg de tips die dermatologe Françoise Guiot hieronder opsomt!

Wat zijn de gevaren van de zon? Naast de onmiddellijke gevaren van een zonnesteek (die omkeerbaar zijn), zijn de twee andere grote risico’s die de zon met zich meebrengt risico’s op lange termijn. Uw huid veroudert sneller en u kunt huidkanker krijgen. De zon heeft echter ook een positieve kant: ze warmt op, zorgt voor de aanmaak van vitamine D via de huid en helpt zelfs bij depressies (dankzij het licht).

41


Welke regels moet ik volgen als ik in de zon kom?

H

et zijn simpele regels: volg uw gezond verstand. Geniet wel volop van de buitenlucht, of van uw vakantie, maar stel uzelf niet overmatig bloot aan de zon. Lang in de zon liggen wordt sterk afgeraden. Kom niet in de zon tussen 11 en 15 uur. Draag lichte kleding, een hoofddeksel en een zonnebril.

Breng op de zones die wel zon krijgen een zonnecrème met hoge factor aan. Wees niet zuinig met de zonnecrème en breng de crème om de 2 uur opnieuw aan. Stel een baby nooit (helemaal niet!) bloot aan de zon.

Dr. Françoise Guiot: “We mogen de gevaren van de zon zeker niet minimaliseren. Te veel zon zorgt voor problemen op korte termijn, en doet op langere termijn de huid verouderen en kan kanker veroorzaken.”

Hoe de risico’s voorkomen? Bescherm uzelf en denk na over wat u doet. Fotoprotectie betekent niet meer uzelf alleen maar beschermen tegen een zonnesteek, maar ook tegen huidkanker. In veertig jaar tijd evolueerde fotoprotectie van producten voor op het strand tot een probleem van de volksgezondheid. En het werd hoog tijd! Te veel zon kan een risicofactor zijn voor huidkankers, carcinomen en melanomen. Zo worden er sensibiliseringscampagnes georganiseerd door de overheid, de verenigingen van dermatologen en de betrokken industrie. Ze willen zon natuurlijk niet verbieden (dat zou al te gek zijn), maar waarschuwen voor de gevaren van overmatige blootstelling: dit kan op korte termijn een zonnesteek of acute fotodermatose uitlokken(een huidaandoening die verschijnt na blootstelling aan de zon) en op lange termijn een versnelde veroudering van de huid veroorzaken en de kans op huidkanker vergroten.

het cijfer 1 persoon op 6 krijgt huidkanker in zijn leven.

Bescherm kinderen zeker.

Hoe kies ik een goede zonnecrème? Het ontcijferen van etiketten is essentieel om meer veiligheid en werkzaamheid te garanderen. Producten met externe fotoprotectie (zoals zonnecrèmes) zijn heel efficiënt indien u ze correct gebruikt. De regelgeving hieromtrent is heel strikt. In bepaalde landen zoals de Verenigde Staten, hebben ze het statuut van geneesmiddel. Het gaat om een crème, melk, spray of stick met twee soorten filters die zowel uv Aals uv B-stralen absorberen, met inerte minerale filters die de uv-stralen afbuigen. De werkzaamheid van fotoprotectieve producten wordt gemeten aan de hand van beschermingscoëfficiënten. Vandaag worden zonneproducten volgens hun graad van bescherming ingedeeld in klassen (zie tabel hieronder), in plaats van ze te beoordelen op basis van hun factor. Het huidige onderzoek is gebaseerd op het verkrijgen van een zo homogeen mogelijke bescherming tussen uv A(het logo anti-uv A) en uv B-straling (de SPFfactor). Het anti-uv A-logo is de enige garantie op een goede fotoprotectie tegen uv A-stralen.

Een zonnesteek wil zeggen dat u de voorzichtigheidregels voor de zon die iedereen zou moeten kennen, niet hebt gevolgd.

Tabel: De beschermingsfactor. Bescherming

SPF (meet de uv B-bescherming)

Laag

2-4-6

Gemiddeld (gekleurde huid)

8-10-12

Hoog (gemiddelde huid)

15-20-25

Heel hoog (lichte huid)

30-40-45

Ultra (gevoelige/allergische huid)

50+


42


Psoriasis en de zon: het kan, maar wees voorzichtig!

Hoe de juiste beschermingsfactor kiezen?

V

oor de meeste psoriasispatiënten betekent de zomer dat hun symptomen aanzienlijk verminderen of zelfs verdwijnen. Ook al is dat effect grotendeels aan de zon te danken, toch moet u enkele voorzorgsmaatregelen nemen om te veel uv-straling te vermijden. “We weten al lang dat verstandige blootstelling aan de zon een gunstig effect kan hebben. Blootstelling aan zonnestraling is zelfs al heel lang een specifieke behandeling voor psoriasis”, aldus Françoise Guiot. “Psoriasispatiënten moeten koste wat het kost een zonnesteek vermijden, want die kan onherstelbare schade aan de huid veroorzaken. Hun huid is gevoelig en ontsteekt snel, daarom moeten ze ze op de juiste manier beschermen, zeker tussen 11 en 15 uur, wanneer de zonnestraling maximaal is.” We raden aan om een kwaliteitsvol zonneproduct te gebruiken met een hoge factor (30 tot 50+). Breng de crème op heel het lichaam aan, meerdere keren per dag. “Zelfs in de schaduw bent u niet helemaal veilig voor zonnestralen”, waarschuwt dr. Guiot. Zwemmen wordt aangemoedigd, zowel in het zwembad, een meer als de zee. “Naast de zonnebescherming is de enige noodzakelijke voorwaarde dat de patiënt een douche neemt na het zwemmen, om de chloor, de chemische producten of het zout weg te spoelen, want die kunnen de huid irriteren.” Om tot slot episodes van psoriasis te vermijden raden we aan om de huid rijkelijk te hydrateren met emolliëntia, om evenwichtig te eten en de consumptie van alcohol en tabak te beperken.

Denk aan uw fototype (de kleur van uw huid, van heel licht tot donker), en het geografische gebied waar u naartoe gaat. Hoe dichter men bij de evenaar komt, hoe korter en heviger de zonnestralen, en des te hoger moet dus de bescherming zijn (hetzelfde geldt voor een vakantie in de bergen, door de hoogte). Kom heel geleidelijk aan meer in de zon, met een factor 30 tot 50. Bouw de duur van uw blootstelling aan de zon langzaam op over een paar dagen. Blijf natuurlijk in de schaduw als de zon op haar hoogste punt staat (van 11 tot 15-16 uur). Zelfs indien de beschermingsfactor heel hoog is, biedt het zonneproduct nooit een volledige bescherming. Als u een factor 50+ gebruikt, wordt de extra aanmaak van melanine (verantwoordelijk voor de verkleuring van uw huid) niet verhinderd. Alleen zal u iets trager bruinen… maar u blijft eveneens langer bruin, aangezien uw huid maximaal beschermd werd.

Wie loopt er extra risico in de zon? De huid van kinderen is gevoeliger voor uv-stralen dan die van volwassenen. Ze is onvolgroeid tot de adolescentie, wat wordt bewezen door het toenemende aantal moedervlekjes tot een jaar of 10 bij meisjes en tot 17 jaar bij jongens. Dat toenemende aantal vlekjes staat in verband met het risico om een melanoom te ontwikkelen op volwassen leeftijd. Voor kinderen jonger dan 3 jaar moet u rechtstreeks zonlicht vermijden. Een parasol, hoedje, zonnebril, T-shirt en zonnecrèmes met factor 50+ zijn onmisbaar. Als het ouder is dan 3 jaar, dient het kind een aangepaste bescherming krijgen. Die zonnebescherming moet regelmatig opnieuw worden aangebracht (om de 2 uur en rijkelijk gesmeerd), en ook een hoedje en zonnebril blijven nodig. De specifieke bescherming voor kinderen bevat van een versterkt filtersysteem, een formule om het risico op allergie te minimaliseren, en is aangepast aan de actieve levensstijl van kinderen (heel waterbestendig).

Mensen die al huidkanker hebben gehad, een licht fototype hebben (bleke huid, rode of blonde haren, heldere ogen, bij wie de huid snel rood wordt in de zon en weinig of niet bruint) en patiënten met een verzwakt immuunsysteem (bijvoorbeeld na een orgaantransplantatie), moeten heel voorzichtig zijn met blootstelling aan de zon. Als u een geneesmiddel moet nemen dat u gevoeliger maakt voor licht (fotosensibiliserend), moet u zeker kunstmatige uv-stralen en de zon vermijden. Weet dat zelfs blootstelling van uw decolleté of handen voldoende kan zijn om een reactie uit te lokken. Aarzel niet om dit met uw arts te bespreken, want hij kan indien nodig een geneesmiddel voorschrijven dat geen fotosensibiliserend effect heeft. Onder de geneesmiddelen die niet samengaan met de zon, zitten onder andere antibiotica (zoals tetracyclines en quinolonen), sulfamiden, bepaalde onstekingsremmers, amiodaron, kinine, kinidine, enz.

Een laatste tip? De ervaring toont aan dat de tips voor veilig zonnen – die zo eenvoudig lijken – moeilijk te begrijpen en moeilijk correct toe te passen zijn. Sommigen denken bijvoorbeeld dat de zon alleen op het strand schijnt, dat je ‘veilig’ bent op de straat, op het platteland, in de tuin… Zonnebescherming is overal nodig en vraagt vooral gezond verstand! Hoe een zonnecrème dan goed gebruiken? Ook daar zijn enkele simpele regels voor: een voldoende hoeveelheid gebruiken (gemakkelijk dankzij de nieuwe doseertubes) en regelmatig opnieuw crème aanbrengen, zeker indien u ook zwemt. Hoe goed u uzelf ook beschermt, vergeet uw moedervlekjes niet te controleren, zeker als er antecedenten van melanoom in uw familie zijn (iemand die is geopereerd voor melanoom). Als een moedervlek dik wordt, groter wordt, als de rand onregelmatig wordt, de vlek van kleur verandert, de kleur niet meer gelijkmatig is of de vlek tweekleurig wordt, is dat verdacht. Raadpleeg onmiddellijk uw dermatoloog! Het is trouwens ideaal om één keer per jaar langs uw dermatoloog te gaan om uw moedervlekken van boven tot beneden te laten controleren! ■

U vindt de tips en de video van dr. Françoise Guiot terug op de blog van de Patiëntenkrant:


NIEUW

NIEUWE FORMULE

Wetenschappelijk bewezen: Het zonnegamma dat ook het DNA van uw huid beschermt De nieuwe Eucerin-formule biedt een geavanceerde bescherming dankzij : ▲

Een hoge en efficiënte UVA/UVB bescherming die vroegtijdige huidveroudering tegen gaat

▲

Het Glycyrrhetinezuur ➜ ondersteunt de huideigen DNA-beschermingsmechanismen

▲

Het natuurlijk antioxydant Licochalcone A ➜ beschermt de huidcellen zelfs in de diepere lagen van de huid

Zin in gratis producten en exclusieve voordelen ? Afspraak op www.eucerin.be

44


Kent u de

BB-crèmes al? Voor een frisse, vlekkeloze huid! Cosmetica Caroline Cuvelier

Z

ult u aan de verleidelijke BB-crème kunnen weerstaan? Deze wondercrème met sexy initialen belooft het onmogelijke: uw teint egaliseren en tegelijk uw huid verzorgen, met een 100% natuurlijk resultaat. Hydraterend, egaliserend, corrigerend én verkwikkend! De BB-crème is een drie-in-ééncrème die de concurrentie wakker schudt. Het product verzorgt uw huid en is een prima alternatief voor fond de teint, die dikwijls te dekkend is. Nu de nude look het zo goed doet in de make-upwereld, komt de BB-crème als geroepen. Hij kleurt niet maar corrigeert onvolmaaktheden en geeft u een fluweelzachte ‘perzikhuid’.

BB, zei u?

JP0279N

BB staat letterlijk voor ‘blemish balm cream’ (in het Nederlands ‘balsem tegen onvolmaaktheden’). De crème is ontstaan in Duitsland, waar dermatologen een product wilden voor vrouwen die een esthetische ingreep hadden ondergaan. De verdere ontwikkeling gebeurde in Korea. De crème werd aangeraden om rode vlekken na ingrepen te verzachten en te camoufleren. BB-crème werd het schoonheidsgeheim van de perfecte Aziatische huid en wordt nu in westerse variant uitgevoerd als half verzorgings- en half make-upproduct. Het grote verschil tussen de Aziatische en Europese BB-crèmes schuilt voornamelijk in de dekkingsgraad en de voorgestelde kleuren. Die zijn aan de plaatselijke tinten of gelaatskleuren aangepast.


Ochtenden waarop we er niet zo fris uitzien en kringen onder onze ogen hebben: we kennen ze allemaal. Op zo een momenten doet de BB-crème uw doffe en vermoeide teint weer opleven.

45

Is het nu een crème of make-up? Allebei… BB wordt over het algemeen aangeboden in de vorm van een crème, die naargelang het merk meer of minder licht is. U kunt deze crème elke dag gebruiken, alleen of als basis voor make-up. Die uitdrogende of té dekkende fond de teint hebt u dus niet meer nodig. De zeer bijzondere textuur van de crème verandert en verdampt door de warmte van uw huid. U kunt overigens prima voor de nude look gaan. BB-crème biedt een vlekkeloze, uiterst transparante dekking!

Een multifunctionele crème De talrijke merken die hun eigen BB-crème hebben ontwikkeld, volgen allemaal dezelfde aanpak. Alleen de specifieke eigenschappen verschillen. BB-crème moet een kalmerende en corrigerende crème zijn die een verkwikkend effect op de huid heeft.

Na de BB-crème is er nu ook de CC-crème

CC-crème staat voor ‘Color Control ’. Een verzorging die zich aan elke huid aanpast, de kleur egaliseert en onvolkomenheden als een doffe teint en rode vlekken vermindert.

De cosmetica-industrie komt nu met een nieuw product waar al veel over gesproken wordt: de CC-crème. De CC-crème (Color Control of Complexe Correctie-crème) heeft een oil free samenstelling en is geschikt voor elk huidtype. CC-crème is een knappe mix van vitamine C, een beschermingsfactor tegen de zon en natuurlijke ingrediënten (zoals groene thee, witte thee, Dode Zeewater en macadamia-extracten), maar bevat ook en vooral een echte geïntegreerde verzorging. De lichtere textuur van deze crème laat de huid ademen, en dat is een groot voordeel. De versterkte samenstelling hydrateert de huidlagen ook beter. Voor wie? Voor iedereen, want CC-crème heeft geen bijzondere gebruiksvoorwaarden. De crème egaliseert en beschermt tegen de verandering van de natuurlijke huidskleur. Dit product is dan ook erg geliefd bij mensen met een gekleurde huid (vooral in Azië). ■

Ons gebruiksadvies

B

reng met uw vinger of een penseel kleine toefjes aan op uw gezicht. Vermijd daarbij de huid rond uw ogen. Werk daarna met uw vingertoppen naar buiten toe, zodat de crème de opperhuid binnendringt. Vergeet ’s avonds niet te ontschminken.


46


Een blauwe plek, een buil, een kneuzing:

tips om de pijn meteen te verlichten Praktische fiche Ik heb mij gestoten: bloeduitstorting of buil? Bij een harde botsing kunnen de bloedvaten net onder het huidoppervlak barsten. Bloed en lymfevocht verspreiden zich dan onmiddellijk over de omringende weefsels, vandaar de bloeduitstorting en de vage verkleuring die rond deze zone ontstaan. De huid krijgt verschillende kleurschakeringen: eerst rood, vervolgens paars en ten slotte een combinatie van blauw, groen en/of geel. Wanneer de klap terechtkomt op een harde plek van het lichaam – het hoofd bijvoorbeeld –, dan ontstaat er een al dan niet duidelijk zichtbaar oedeem, waardoor de kneuzing de vorm aanneemt van een buil.

Eerste taak: ijs aanbrengen!

JP0286N

• Hebt u zich gestoten? Breng dan eerst ijs aan gedurende 30 minuten. De eenvoudigste manier is om ijsblokjes in een propere doek of een plastic zak te stoppen en ze onmiddellijk tegen de buil aan te drukken. Zorg er wel voor dat het ijs nooit rechtstreeks in contact komt met de huid, want daardoor kunnen brandwonden ontstaan. Na een pauze van ongeveer 30 minuten herhaalt u deze handeling. • Controleer of u het lichaamsdeel kunt bewegen! Zelfs al hebt u spierpijn, dan nog moet u kunnen stappen, uw arm optillen enz. Als de pijn te hevig is of als u moet braken of overmatig slaperig bent, raadpleeg dan een arts! • Essentiële olie van echte lavendel en strobloem (helichrysum italicum) verkleinen de bloeduitstorting en stimuleren de littekenvorming. Breng 2 druppeltjes essentiële olie aan op een kompres en druk het kompres tegen de buil. Doe dit 3 tot 4 keer per dag! Hirudoïd® is een geneesmiddel dat thuishoort in iedere huisapotheek, en dat zo snel mogelijk na de slag moet worden aangebracht.

H

ebt u zich bezeerd tijdens een karweitje? Liep uw barbecuefeest net iets té letterlijk met een ‘sisser’ af? Of bent u met uw hoofd onzacht in aanraking gekomen met de deur? Dan hebt u vast iets aan de volgende tips. Wie zich verbrandt… Hebt u zich verbrand? Laat dan koud water (15°C gedurende 15-20 minuten) over de wond stromen. Reinig de wond vervolgens en desinfecteer ze (chloorhexidine, iso-Betadine® enz.). Doe dit tweemaal per dag. Breng indien nodig een gaasverband met paraffine aan en omwikkel met een gewoon verband. U kunt na wondreiniging ook een antiseptische en cicatriserende crème aanbrengen (Flammazine® of Flamigel® in een dikke laag). Check of u gevaccineerd bent tegen tetanus. Als de brandwond groot is (meer dan 10% van het lichaamsoppervlak) of indien de wond zich ter hoogte van de ogen, neus of mond bevindt, dient u een arts te raadplegen.

Mijn neus bloedt! Druk de bloedende neusvleugel minstens 2 à 3 minuten dicht of leg een ijsblokje op de neusbrug. Als het bloeden niet ophoudt, kunt u in de neusvleugel een bloedstelpend kompres aanbrengen. Buig het hoofd niet naar achteren om het bloeden te stoppen.

Een kleine (schaaf)wond, een schram Was de wond met water en zeep. Desinfecteer ze vervolgens met een antibacterieel middel. • Indien de wond bloedt: trek de wondranden tegen elkaar met behulp van enkele strips (bv. Steri-Strip). • Om de wond of de Steri-Strip te beschermen brengt u best nog een beschermend verband aan. Verwijder de strips en het verband pas na 24 tot 48 uur.

Een blauw oog: wat nu gedaan? Eerst en vooral dient u na te gaan of het oog zelf geen verwondingen heeft opgelopen. Controleer daarom of u pijn hebt aan het oog en of u nog perfect kunt zien. Normaal gesproken wordt de pijn snel minder hevig.

Soms gebeurt het echter dat u nog wat pijn voelt, vooral wanneer u het oog aanraakt. De omtrek van het oog en het ooglid (dat soms gezwollen is) kunnen nog enkele uren tot dagen pijn doen, maar enkel bij aanraking ervan. Een harde klap op het oog kan soms gevolgen hebben voor het gezichtsvermogen. De patiënt ziet dan bijvoorbeeld voorwerpen dubbel of krijgt een wazig zicht. Als de pijn niet blijft voortduren en het zicht niet is aangetast, gaat het om een gewone kneuzing. In alle andere gevallen dient u dringend medische hulp te zoeken! Opgelet: een slag in het oog kan ervoor zorgen dat het netvlies loskomt en kan ook aanleiding geven tot een bloeduitstorting in het oog zelf.

Een kneuzing? Verlicht de pijn met valkruid!

V

alkruid of wolverlei (arnica montana) helpt tegen kneuzingen en ontstekingen, en heeft tevens een pijnstillende werking. Het is een van de vaakst gebruikte middeltjes om blauwe plekken en builen te behandelen en het is ook doeltreffend tegen vermoeide en pijnlijke spieren (na een sportactiviteit, na zwaar werk). • Valkruid (arnica montana)-granulen C9, 5 granulen om het halfuur, te herhalen totdat de symptomen verminderen. Mee te nemen onderweg, vooral wanneer u gaat sporten. • Valkruidgel, op basis van moedertinctuur. Breng een dun laagje aan op de pijnlijke gebieden en masseer de gel totdat hij volledig is opgenomen. Doe dit 1 tot 2 keer per dag. Opgelet: de gel mag niet worden gebruikt op open wonden.

NIEUW !

Hoge bescherming tegen droge ogen

Hyaluronzuur 0,3% Voor langdurige bevochtiging Hypotone formule

GEEN conserveermiddelen

Met alle contactlenzen

&

TRB CHEMEDICA AG Postbus 1129 · 85529 Haar/Duitsland · [email protected] · www.trbchemedica.be

Enkel verkrijkbaar in de apotheek APB/CNK-Code 2978-047 15,95 Euro

48


Tips & trucs

Goed in je buik!

De buik wordt ook de tweede hersenen genoemd WAAR

JP0276N

De buik dankt deze bijnaam aan zijn extreme gevoeligheid en het grote aantal zenuwen die hij bevat. Onze darmen bevatten immers zowat 100 miljoen neuronen en zijn daarmee de meest bezenuwde zone na de hersenen. Dit verklaart waarom onze zorgen en onze stress zich rechtstreeks doen voelen in onze buik… en vice versa! De hersenen en de buik zijn met elkaar verbonden en communiceren voortdurend met elkaar. Zo kunnen onze dagelijkse zorgen kleine en grote buikklachten veroorzaken. Zorg dus goed voor je buik door stress en stimulerende middelen als cafeïne, tabak en alcohol zo veel mogelijk te vermijden. Geef eerder de voorkeur aan voedingsmiddelen die magnesium bevatten (gekend voor het behoud van een goed evenwicht van zenuwen en spieren) zoals gedroogde groenten, volkoren graanproducten en zaden (amandelen, hazelnoten). Darmbacteriën zouden, volgens sommige studies, bepaalde emotionele gedragingen beïnvloeden, vandaar het belang van een goede gezondheid van de bacteriële flora. Probiotica zouden misschien de dialoog tussen darmen en hersenen kunnen bevorderen…

Nicolas Poncelet

E

en mooie buik zonder complexen en zonder pijn… bijna niet te geloven. Laat pijnlijke darmen je niet ontmoedigen! We leren je alle fijne kneepjes om wispelturige darmen de baas te kunnen en terug te kunnen genieten van elke dag. Vezels regelen de darmtransit WAAR Wanneer je last hebt van een prikkelbare darm moet je het lichaam helpen om de transit te regelen. De beste manier om dit te doen is om voedingsmiddelen te eten die gemakkelijk verteerbaar zijn, in het bijzonder voedingsmiddelen met oplosbare vezels. De darmen houden van deze vezels omdat ze veranderen in een gel tijdens het spijsverteringsproces en zorgen voor een vlotte werking van de darmen. Zemelbrood van haver, fijn tarwebloem, meel en graangewassen van gerst, rogge- of boekweitbrood, wortelen, aardappelen, zoete aardappelen en asperges (gekookt natuurlijk) zijn bronnen van oplosbare vezels. Ook goed om te weten als je last hebt van je darmen: rauwkost kan crisissen opwekken als je reeds gevoelige darmen hebt. Rauwe groenten kan je dus beter vermijden. Vermijd ook voedingsmiddelen die gisten zoals kolen, linzen, droge bonen, rapen. Tot slot zijn ook vruchten met kleine pitjes zoals frambozen, passievruchten of kiwi’s moeilijk rauw te verteren.

49


Het prikkelbaredarmsyndroom is een zeldzame ziekte FOut

Stappen is goed voor de darmen! WAAR Tijdens het wandelen verzet je niet alleen je gedachten, het versterkt ook het lichaam van boven tot onder en zorgt voor een massage van de darmen die bevorderlijk is voor een goede darmtransit. Doe het elke dag minstens 30 minuten. En maak van elke gelegenheid gebruik om lange wandelingen te maken in de natuur, of neem gewoon de trap in plaats van de lift! Lichaamsbeweging is onvermijdelijk om constipatie te vermijden!

Buikpijn, diarree, constipatie, opgeblazen gevoel… Denkt u last te hebben van het prikkelbaredarmsyndroom? Wees gerust, u bent niet alleen! Naar schatting heeft ongeveer 20% van de bevolking last van dit probleem. Het prikkelbaredarmsyndroom is een ontregeling van de normale werking van de dikke darm die spastisch samentrekt maar zonder doeltreffende voortstuwing van de ontlasting. De oorsprong van dit syndroom is nog niet goed gekend, maar er worden tal van onderzoeken naar gedaan. Het wordt vaak toegeschreven aan stressfactoren maar die zouden eerder de crisissen veroorzaken dan de echte oorzaak van het syndroom zijn. Let echter op dat je niet te snel concludeert dat je aan het prikkelbaredarmsyndroom lijdt omdat ook andere ziekten dezelfde symptomen kunnen vertonen. Koffie – vaak gepaard met roken – en ook alcohol zijn de grootste vijanden van een prikkelbare darm. Deze zure substanties versterken de crisissen en kunnen beter volledig vermeden worden. Vraag advies aan uw arts!

Prikkelbare darm: ik begin met probiotica Goed idee!

Probiotica zijn levende organismen die zich in de darmen installeren en de darmflora terug in evenwicht brengen. Ze zorgen voor een betere vertering van voedingsmiddelen en bestrijden andere schadelijke micro-organismen die diarree veroorzaken. Er bestaan tal van formuleringen met verschillende probioticastammen. Het is belangrijk van de juiste keuze te maken! Vraag advies aan uw arts omdat slechts bepaalde probioticastammen hun werkzaamheid hebben bewezen bij het prikkelbaredarmsyndroom.

Mensen met glutenintolerantie hebben doorgaans darmproblemen WAAR Coeliakie, ten gevolge van de pathologische mechanismen van glutenintolerantie, is een aandoening die gekenmerkt wordt door atrofie van de dunne darm. In België zouden 5.000 mensen hieraan lijden! De symptomen: chronische diarree, spijsverteringsstoornissen, verminderde eetlust, vermoeidheid en gewichtsverlies. De enige therapie bestaat erin om definitief alle gluten te weren uit de voeding. Gemakkelijker gezegd dan gedaan want gluten zitten in de samenstelling van tal van graangewassen zoals tarwe, rogge, haver, gerst… maar ook in heel wat gerechten en koekjes die je in de winkel vindt. Kortom, het is een ernstige ziekte die wetenschappelijk gediagnosticeerd dient te worden door een arts!

Munt verlicht darmkrampen WAAR Pepermunt heeft een zeer sterk kalmerend effect op darmspasmen. Het werkt tegen spijsverteringskrampen en misselijkheid. Bovendien beperkt de antiseptische werking de darmgisting en verlicht het opgezette gevoel. Pepermunt bestaat in essentiële olie, capsules of tabletten. Vraag advies aan uw apotheker.

Melk veroorzaakt buikpijn FOut Melk heeft lange tijd op het voetstuk van gezonde voedingsmiddelen gestaan. Vandaag wordt melk echter verweten verantwoordelijk te zijn voor spijsverteringsproblemen, allergieën, obesitas… En nochtans zijn deskundigen unaniem… Melk moet één van de pijlers van onze voeding blijven voor de aanmaak en het behoud van onze botten. De meeste mensen kunnen melk verteren, het is een kwestie van hoeveelheid. De werking van lactase, een enzym dat lactose verteert (melksuiker) in onze darmen, is maximaal bij zuigelingen: dit is normaal aangezien een zuigeling zich uitsluitend met melk voedt. Vervolgens vermindert dit wanneer de voeding gevarieerder wordt, de mate varieert van persoon tot persoon. Er blijft evenwel steeds een werking van lactase, die het mogelijk maakt om de kleinste hoeveelheden lactose te verteren. In België heeft slechts 6 à 10% van de volwassenen last van opgezetheid of buikpijn wanneer ze op een nuchtere maag een glas melk drinkt. Dat is geen gegronde reden om melk uit onze voeding te bannen. Melk wordt beter verdragen wanneer het verwerkt is in een puree, een gratin, een rijstpap, een flan… of gedronken worden tijdens een maaltijd. Yoghurt, waarvan de bacteriën lactose verteren, en kazen die er geen bevatten, worden eveneens perfect verteerd. Er bestaan ook voedingssupplementen voor mensen die lijden aan melkintolerantie.

Een voetmassage kan de buik verlichten WAAR… VOOR SOMMIGEN Onze voeten zijn ver verwijderd van onze buik… En nochtans zou volgens een oude manuele therapie (reflexologie genoemd) een voetmassage stress kunnen doen verdwijnen en buikpijn verlichten. Het belangrijkste effect van voetreflexologie is dat het lichaam wordt geholpen om zijn eliminatiefuncties zo optimaal mogelijk te vervullen en spijsverteringsproblemen te verlichten. Probeer het eens, het kan in elk geval geen kwaad, en misschien heeft het wel een heilzaam effect… Er zijn 3 reflexpunten die gemasseerd kunnen worden voor een verlichting van de spijsvertering: • het reflexpunt van de darmen: druk met de duim geleidelijk en zachtjes van de binnenste rand van de rechtervoet naar de onderkant van de welving van de plant van de voet. Doe hetzelfde met de linkervoet; • de reflexpunten van de lever en de galblaas situeren zich enkel op de rechtervoet: buig de tenen naar achteren, duw afwisselend met de duim op het bovenste deel van de welving van de plant van de voet en masseer vervolgens beide zones in cirkels.


In het volgende nummer Dossier Vakantie

V

akantietips & check-list van je reisapotheek, voor een vakantie zonder zorgen!

Actua

Wat doe je met vervallen geneesmiddelen? Gezondheid van de vrouw

Liefdesziekten Patiëntenverenigingen

Parkinson Liga Voeding

• Afrodisiaca op het menu • Mythes over slankheid Kind & gezondheid

Van fles naar lepeltje Psycho

Panne onder de lakens Dermato

Luizen zonder resistentie Praktische fiche

Hoe kan je ervoor zorgen dat je regels je vakantie niet vergallen? Tips & trucs

Tips om ‘intiem’ te blijven Cosmetica

Oplossingen om droog te blijven… Diergeneeskunde: JP0292F

Vlooien & teken, ongewenste gasten

Acute diarree ? kinderen tot 12 jaar

ter aanvulling van orale rehydratie

Nl/ENT 10 666/05/2012/04

een doordachte keuze

TUTTI FRUTTI

2 zakjes of 2 harde capsules per dag, in 2 innames Dit is een geneesmiddel. Lees aandachtig de bijsluiter en vraag raad aan uw apotheker. Geen langdurig gebruik zonder geneeskundig advies. Biocodex Benelux.

VERMOEID ?

BioActive Q10* biedt je de oplossing Zonder stimulerende middelen ! * Bevat vitamine C dat bijdraagt tot een normaal energieleverend metabolisme

vanaf 14,95 E UR

Pharma Nord QH Active Q10 – Patented Formula

Voor méér ENERGIE om vermoeidheid te verminderen

BE_Q10_Active_Ad_Patientenkrant_1212_210x297

BioActive Q10 Uniqinol – Ubiquinol • coënzym Q10 van de tweede generatie • de vorm die direct actief is in het lichaam – Vitamine C • voor een goede energieproductie ! • voor mindere vermoeidheid • beschermt tegen oxidatieve stress

BioActive Q10 50 mg CNK 2725-281 30+15 caps Adviesprijs: € 14,95 BioActive Q10 100 mg CNK 2899-631 30+15 caps Adviesprijs: € 26,75

BioActive Q10 50 mg CNK 2576-403 90+30 caps Adviesprijs: € 43,20

Verkrijgbaar in apotheken. Speciale verpakkingen beschikbaar tot uitputting voorraad. Vraag uw apotheker het overeenkomstig CNK-nummer.

BioActive Q10 100 mg CNK 2719-219 90+30 caps Adviesprijs: € 72,25

Innoverend voor de gezondheid Minervastraat 14, B-1930 Zaventem Tel.: 02 720.51.20 – Fax: 02 720.51.60 E-mail: [email protected]

Cerebrovasculaire accidenten: Dossier. loopt u risico? Nr 11 Tweemaandelijks April-Mei 2013 P Charleroi X. blog.depatientenkrant

Recommend Documents