Cephir Seminar Overgewicht bij kinderen: Resultaten uit de wetenschap en praktijk
26 januari 2015
Opening Selma Bouthoorn: 3 Maart 15.30 uur (woe) Anne Wijtzes: 13 Mei 11.30 uur (woe) Programma van vandaag Hein Raat: Opening Anne Wijtzes: Sociale verschillen in leefstijl en overgewicht (Generation R) Cornelis Krul en Eiskje Clason: Lekker Fit! (Rotterdam) Evelien Joosten en Michelle Stoel: Doe FF Gezond! (Dordrecht) Hein Raat: Discussie
Agenda Opening Generation R Studie Lekker Fit! (Rotterdam) Doe FF Gezond! (Dordrecht) Discussie: Wetenschap en Praktijk
Sociale verschillen in leefstijl en overgewicht bij jonge kinderen (0-6 jaar) De Generation R Studie Anne I. Wijtzes, Selma H. Bouthoorn
Onderzoeksopzet Generation R studie (Rotterdam): prospectief cohort onderzoek vanaf het foetale leven tot de jongvolwassen leeftijd (0-18 jaar) Inclusie (2002-2006): ± 10.000 kinderen en hun ouders Datacollectie (o.a.): vragenlijsten (leefstijlgedragingen), echo onderzoeken, fysieke onderzoeken (lengte en gewicht), observaties gedrag, biologisch materiaal (haar, speeksel, bloed) Prenataal – 0 jaar
6 jaar
10 jaar
Zwangerschap
Focus @
Focus @
5
9
Jaddoe et al. 2012
Onderzoeksgroepen
Erasmus MC / Sophia Kind & Jeugd Psychiatrie Epidemiologie & Biostatististiek Obstetrie & Gynaecologie
Groei & fysieke ontwikkeling Gezondheid moeder
Kindergeneeskunde MGZ
Gedrag en cognitieve ontwikkeling
Oogheelkunde
Astma en atopie
Kaakchirurgie
Ziekten op de kinderleeftijd
KNO
Gezondheid en gezondheidszorg CJG & GGD
Focus van onderzoek Foetale groeipatronen en de postnatale consequenties Determinanten van zwangerschapsvergiftiging Risico factoren voor het ontwikkelen van hart- en vaatziekten en type 2 diabetes Hersenontwikkeling in pre- en postnataal Neuromotorische ontwikkeling Determinanten van hechting Ontwikkeling van het immuun systeem en infectieuze ziekten Piepen en astma bij kinderen Etnische en sociaaleconomische verschillen in gezondheid en gedrag
Onderzoekspopulatie
Hoog: Mid-hoog: Mid-laag: Laag:
Jaddoe et al. 2012
WO, PhD HBO MBO, havo, vwo Geen opleiding, lagere school, bijzonder onderwijs, mavo, VBO, VMBO
Onderzoekspopulatie
Jaddoe et al. 2012; CBS Jaarrapport Integratie 2003/2010
Onderzoekspopulatie
Jaddoe et al. 2012; CBS Jaarrapport Integratie 2003/2010
Conceptueel model
Silva, 2009
Leefstijl
SES en fysieke activiteit Totale fysieke activiteit (2 jaar): Buitenspelen (6 jaar): (lage SES) Sport participatie (6 jaar): (lage SES)
Etnische achtergrond en fysieke activiteit Buitenspelen (6 jaar): (Surinaams-H, Surinaams-C, Antilleaans, Kaapverdiaans, Marrokkaans, Turks) Sport participatie (6 jaar): (Surinaams-H, Surinaams-C, Antilleaans, Kaapverdiaans, Marrokkaans, Turks)
SES/etnische achtergrond en televisie kijken SES – televisie kijken (4 jaar): (lage SES) Etnische achtergrond en televisie kijken (vier jaar): (Surinaams, Marokkaans, Turks)
SES en eetgedrag Calorierijke snacks (4 jaar): (lage SES) Gezoete dranken (4 jaar): (lage SES) Overslaan ontbijt: (lage SES)
Etniciteit en eetgedrag Overslaan ontbijt: (Surinaams-H, Surinaams-C, Antilleaans, Kaapverdiaans, Marrokkaans, Turks)
Conceptueel model
Silva, 2009
BMI/overgewicht - NL groeistudies
NL kinderen Schönbeck et al. 2011
BMI/overgewicht - NL groeistudies
Factsheet TNO (resultaten vijfde landelijke groeistudie)
SES - BMI (0-6 jaar)
NB: In NL populatie
Gecorrigeerd voor: -
Bouthoorn et al. 2014
BMI SDS (6 jaar)
NB: In NL populatie
Bouthoorn et al. 2014
% Vet massa (6 jaar)
NB: In NL populatie
Bouthoorn et al. 2014
Etnische achtergrond – BMI (0-4 jaar)
Van Rossem et al. 2014
BMI SDS (6 jaar)
Gecorrigeerd voor: geslacht kind, leeftijd kind
Gishti et al. 2014
Preperitoneaal vet SDS (6 jaar)
Gecorrigeerd voor: geslacht kind, leeftijd kind
Gishti et al. 2014
A/G ratio SDS (6 jaar)
Gecorrigeerd voor: geslacht kind, leeftijd kind
Gishti et al. 2014
% Vet massa SDS (6 jaar)
Gecorrigeerd voor: geslacht kind, leeftijd kind
Gishti et al. 2014
Conclusie Consistente sociaaleconomische en etnische (sociale) verschillen in leefstijl en overgewicht bij jonge kinderen t/m 6 jaar Belangrijke verklarende factoren: antropometrie ouders, roken moeder tijdens zwangerschap, leefstijlgedrag ouders Groot deel blijft onverklaard Mogelijkheden voor preventie: leefstijl interventies ouders/kinderen
Mogelijkheden voor preventie Mogelijkheden voor interventies SES verbeteren
heel moeilijk
Leefstijl ouders verbeteren (start preconceptioneel!) Stoppen met roken BMI verlagen Leefstijl kinderen verbeteren (ouders, school, leefomgeving, overheid) Effecten interventies over het algemeen beperkt naar effectieve interventies noodzakelijk
meer onderzoek
Met dank aan Maatschappelijke Gezondheidszorg Hein Raat Frank van Lenthe Wilma Jansen Johan Mackenbach Generation R studie Vincent Jaddoe
Agenda Opening Generation R Studie Lekker Fit! (Rotterdam) Doe FF Gezond! (Dordrecht) Discussie: Wetenschap en Praktijk
Agenda Opening Generation R Studie Lekker Fit! (Rotterdam) Doe FF Gezond! (Dordrecht) Discussie: Wetenschap en Praktijk
Wetenschap en Praktijk Erkennen van sociale verschillen en gebruik van deze kennis voor identificatie van risicogroepen (stigmatisatie?) Komen bevindingen uit Generation R overeen met ervaringen uit de praktijk? Ideeën vanuit praktijk over toekomstig onderzoek?
