C. Vaststelling van de Notulen van de vergadering van donderdag 8 september 2011

Twaalfde vergadering gemeenteraad Den Haag gehouden op donderdag 29 september 2011 (Geopend te 18.30 uur)

RIS181259NO1_7-DEC-2011

Voorzitter: de burgemeester, J.J. van Aartsen. Griffier: de wnd griffier, H.R. Lingen.

Agenda A.

Vaststelling agenda.

B.

Spreektijd burgerij.

C.

Vaststelling van de Notulen van de vergadering van donderdag 8 september 2011

D.

Interpellatie: dhr. Ter Linden (PVV) inzake homostel Laak.

E.

Beraadslaging over: Algemene Beschouwingen over de (ontwerp) Programmabegroting 2012 – 2015 (RIS 181195).

De voorzitter. Ingevolge het Reglement van Orde open ik de vergadering.

Presentielijst Tegenwoordig zijn 42 leden: mevr. Abbenhuis, mevr. Abels, Bakker, mevr. Bogers, mevr. Bolle, Bordewijk, Brands, Dander, Van Doorn, De Graaf, mevr. De Groot, Guernaoui, Gülsen, mevr. Gyömörei, Van der Helm, De Jong, Kajouane, Khoulani, Küçük, Lakerveld, Ter Linden, mevr. Michels-Spee, De Mos, mevr. Mulder, mevr. Van Nieuwenhoven, Okcuoglu, mevr. Rambaran, Ramnewash, Revis, Rietveld, Sepers, Sneller, Verspuij, mevr. Vianen, mevr. Van Vroonhoven-Kok, mevr. Van de Waal, mevr.Waanders, mevr. Weening, Wijsmuller, mevr. De Winter, Wörsdörfer en mevr. Zandstra. De voorzitter. Aangezien het vereiste aantal leden tegenwoordig is, kan de vergadering voortgang vinden. De voorzitter deelt mede dat bericht van verhindering is ontvangen van mevr. Van Geest-Jacobs, de heren Van Kent en Van de Laar.

Aan de orde is: A.

Vaststelling agenda.

De agenda wordt ongewijzigd vastgesteld.

717

Aan de orde is: B.

Spreektijd burgerij.

Mevrouw Kamstra (E). Goedenavond. Ik ben hier namens de Kinder- en Jongerenrechtswinkel Den Haag. U gaat het vanavond hebben over de programmabegroting en daarom ben ik hier. De Kinder- en Jongerenrechtswinkel maakt zich namelijk zorgen. Onze structurele subsidie van de gemeente Den Haag wordt volgend jaar gehalveerd. Dat betekent de facto het einde van de Kinder- en Jongerenrechtswinkel. Dat is heel jammer, want het is de enige instantie in Den Haag die gratis en laagdrempelig juridisch advies geeft aan minderjarigen. Om u een beeld te geven van wat de Kinderen Jongerenrechtswinkel voor Den Haag betekent, wil ik heel kort ingaan op wat we precies doen. De Kinder- en Jongerenrechtswinkel bestaat al 25 jaar, heeft een kantoor op de Witte de Withstraat en geeft, zoals gezegd, gratis juridisch advies aan minderjarigen. Het advies wordt gegeven door rechtenstudenten, veelal van de Rijksuniversiteit Leiden. Zij doen dit op vrijwillige basis. De adviezen worden nagekeken door advocaten, die dat ook op vrijwillige basis doen. Zo wordt de kwaliteit van het advies bewaakt. De onderwerpen zijn zeer uiteenlopend. De laatste tijd zien we dat werkgevers jongeren vaak niet uitbetalen voor hun bijbaantje. Wat kunnen zij daartegen doen? Daarvoor kunnen zij bij de Kinder- en Jongerenrechtswinkel terecht. Zij kunnen daar ook terecht voor informatie over waar zij heen kunnen als zij zijn weggelopen. Wat gebeurt er als zij onder toezicht worden gesteld? Wat gebeurt er als zij uit huis worden geplaatst? Waar kunnen zij terecht als zij mishandeld worden? Voor al dit soort vragen kunnen zij voor praktisch juridisch advies terecht bij de Kinder- en Jongerenrechtswinkel. We hebben ook een complementaire functie naast andere instanties, zoals het Jongeren Informatie Punt, dat voor juridische vragen naar ons doorverwijst. Bij praktische vragen verwijzen wij door naar het Jongeren Informatie Punt. Naast het geven van juridisch advies dragen onze vrijwilligers bij aan burgerschapsonderwijs. Wij bieden namelijk gratis gastlessen aan op scholen in Den Haag over mensenrechten en specifiek over kinderrechten. Waar maken wij ons zorgen over? Onze structurele subsidie komt voor de helft uit de sector jeugd en voor de helft uit de sector maatschappelijke zorg en volksgezondheid. De laatstgenoemde sector heeft aangegeven dat de subsidie wordt stopgezet, omdat zij vindt dat dit terrein meer bij de sector jeugd thuishoort. De sector jeugd wil het tekort niet aanvullen. Daar redden wij het gewoon niet mee. Zowel de sector jeugd als de sector maatschappelijke zorg en volksgezondheid erkent dat de Kinder- en Jongerenrechtswinkel een belangrijke maatschappelijke functie vervult, waardevol is en moet blijven bestaan, maar toch worden we enorm gekort. Ter vergelijking: onze subsidie van € 27.000 wordt nu teruggebracht naar € 14.000, terwijl de Kinder- en Jongerenrechtswinkel in Amsterdam wordt gesubsidieerd met € 110.000 per maand. De gemeente Den Haag is de internationale stad van recht en vrede, met fantastische initiatieven, zoals de actieperiode kinderrechten en de dag van de rechten van het kind. Daarmee wil de gemeente laten zien wat de kinderrechten zijn en wie zich inzetten voor kinderrechten. Dat is allemaal ontzettend mooi, maar vervolgens wordt de enige instantie die zich echt op een praktische wijze inzet voor kinderrechten, wegbezuinigd. Dat is gewoon heel jammer. We hebben uiteraard bezwaar aangetekend tegen het besluit en we hebben een inspraakreactie geleverd op het conceptprogramma Jeugd en Gezin. Ik doe hierbij alsnog een klemmend beroep op de gemeenteraad om de Kinder- en Jongerenrechtswinkel te redden en de halvering van de subsidie ongedaan te maken. Het gaat uiteindelijk om € 14.000. Dat is niet zo heel veel. Dank u wel.

718

Aan de orde is: C.

Vaststelling van de Notulen van de vergaderingen van donderdag 8 september 2011.

De Notulen van de vergaderingen van donderdag 8 september 2011 worden ongewijzigd vastgesteld.

Aan de orde is: D.

Interpellatie aangevraagd door de heer De Graaf (PVV) inzake homostel Laak.

Voorzitter: mevrouw Zandstra Machiel de Graaf (PVV). Voorzitter. Graag stel ik in dit debat de veiligheid van de stad Den Haag aan de orde. De burgemeester is verantwoordelijk voor de veiligheid in de stad. Zonder veiligheid worden ontwikkelingsmogelijkheden van mensen gefrustreerd en is er angst of ongenoegen in de stad. De voedingsbodem voor onveiligheid is vaak intolerantie: intolerantie vanuit jaloezie, jegens mensen met een ander geloof of een andere kleur, jegens de Westerse waarden en normen of, zoals in dit geval, jegens homoseksualiteit en homoseksuelen. Homohaat zit tegenwoordig in een deel van de Haagse cultuur ingebakken, zodanig dat zelfs zeer jonge kinderen het slechte voorbeeld van wellicht hun ouders of broers maar ook van hun cultuur volgen en erin slagen om een homoseksueel stel uit huis en uit de wijk te pesten. Waar het achterlaten van het 06-nummer van de wijkagent en het opnemen van een melding in plaats van een aangifte voldoende leken, wees afgelopen maandag op televisie, op PowNews, een kind zijn klasgenootjes aan als daders. Hoe eenvoudig kan opsporing soms zijn? Dit is echter niet alles. De schriftelijke vragen van mijn collega Ter Linden werden binnen één dag beantwoord. De antwoorden lazen als een poging tot downplayen die haar weerga in dit huis niet kent. Volgt dit dus hetzelfde traject als de Utrechtse burgemeester Wolfsen of nemen wij als raad vanavond onze verantwoordelijkheid? De paniek lijkt groot, want ook in het keurige Den Haag, waar het lijkt mee te vallen met geweld tegen homo's - daar ben ik heel eerlijk in: het lijkt mee te vallen, ook al is er nog geen registratie, hoewel daar al jaren om wordt gevraagd - kennen wij nu een heus geval van het wegpesten van homoseksuelen door, in dit geval, jonge vertegenwoordigers van een cultuur die de onze niet is. Om interrupties te voorkomen, zeg ik meteen: als het blanke kaalkoppies waren geweest, waren we er net zo hard in gevlogen. Nu komt het echter vanuit een cultuur waar op homoseksualiteit een groter taboe rust dan op het maken van een naaktreportage in het Vaticaan. In de landen waar deze cultuur overheerst, moeten homoseksuelen zichzelf ontkennen. Daar moeten zij ondergronds en daar zijn zij slachtoffer van een achterlijke wetgeving die voorschrijft dat zij gedood moeten worden. Sterker nog: dit gebeurt daar zelfs dagelijks. Tot de standaarduitrusting van de voetbalstadions in bijvoorbeeld Teheran en Kabul behoort naast twee doelen en een paal ook een hijskraan. Abdoe Khoulani (PvdE). U praat een beetje in beeldspraak. Bedoelt u Italië? Machiel de Graaf (PVV). Ik kan u heel slecht verstaan. Abdoe Khoulani (PvdE). Bedoelt u Italië, waar homohaat en intolerantie jegens homo's wordt gepredikt? Machiel de Graaf (PVV). Ik weet niet hoe het met de topografische, demografische en historische kennis van de heer Khoulani gesteld is, maar ik geloof niet dat Teheran en Kabul in Italië liggen.

719

Abdoe Khoulani (PvdE). Ik wilde al eerder interrumperen. Ik had mijn vinger al omhoog en toen ging u over op hoofdsteden van andere geweldige landen, maar daarvoor had u een heel betoog over landen waar homo's ondergronds moeten en waar homoseksualiteit niet getolereerd wordt. U linkte dat aan cultuur en allerlei elementen. Mijn vraag aan u was daarom of u het ook over Italië had. Machiel de Graaf (PVV). Nee, Italië is geen land waar deze cultuur overheerst. Ik merk nu dat de PvdE denkt dat Italië islamitisch is, maar volgens mij is de sharia daar nog lang niet ingevoerd. Op 60 miljoen inwoners zijn daar maximaal 1 miljoen moslims. Volgens mij heb ik het dus niet over Italië. Abdoe Khoulani (PvdE). Daar ging het niet om. U had het over landen waar homo's ondergronds moeten. U zei helemaal niets over sharia of over 'islamitisch'. U hield alleen een betoog over landen of culturen waar homo's ondergronds moeten en zichzelf moeten ontkennen. Daarom vroeg ik of u het over Italië had. Maar goed, ik stel vast dat het ook met uw kennis van nieuwsfeiten niet al te best gesteld is. Machiel de Graaf (PVV). Die tekst laat ik aan de heer Khoulani. Ik begrijp de ontwijkende manoeuvre best, hoor. Daar heb ik alle begrip voor. Ik zou dat in zijn positie misschien ook gedaan hebben. Nogmaals: daar waar ik het zojuist over had, zijn zij slachtoffer van achterlijke wetgeving die voorschrijft dat zij gedood moeten worden. Ik had het al over de voetbalstadions en over een hijskraan. Die hijskraan behoort daar tot de standaarduitrusting en heeft plaats voor drie veroordeelden, die gedood worden door hen langzaam aan de nek op te hijsen, waarbij zij de hoon ondergaan van het verplicht aanwezige publiek. Joris Wijsmuller (HSP). Ik wil een punt van orde maken. Ik ben op zich reuze benieuwd hoe het ook in Groenland en in Canada gesteld is, maar volgens mij gaat het hier over Den Haag, in dit specifieke geval over Laak. Al die onzin over wat er allemaal in het buitenland gebeurt, kunnen wij hier dus buiten beschouwing laten. Machiel de Graaf (PVV). Wat ik net verteld heb, is een belangrijk deel van mijn betoog. Als de heer Wijsmuller als multiculturele ontkenner van de feiten in deze stad wil weten hoe het op Groenland is, zou ik zeggen: ga een kijkje nemen in Reykjavik, want daar wonen de meeste IJslanders. Joris Wijsmuller (HSP). De heer Wijsmuller is fractievoorzitter van de Haagse Stadspartij en wil het graag over Den Haag hebben en niet over wat er in allerlei andere landen gebeurt. Daar gaan wij helaas niet over. Dat kunt u er allemaal wel bijslepen en dat geeft waarschijnlijk iets weer van de agenda die u hanteert, maar wij hebben het hier over Den Haag en daar zou ik het graag toe willen beperken. Machiel de Graaf (PVV). Nogmaals: ik kom vanzelf terug op Nederland. Dat was mijn volgende zin; ik voldoe dus meteen aan het verzoek van de heer Wijsmuller van de Haagse Stadspartij. Mijn volgende zin is immers: in Nederland kennen wij deze toestanden gelukkig niet, maar waar in de jongste jeugd van een groeiende groep niet-westerse allochtonen het zaad van de haat jegens homoseksuelen wordt geplant, groeit uiteindelijk een ondoordringbaar woud van buurten waar je als homoseksueel niet graag komt, laat staan dat je daar vrij van angst hand in hand kunt lopen of zelfs kunt wonen. Het is onvergeeflijk dat de naam van het wooncomplex waarheen het weggepeste stel is verhuisd, is doorgespeeld aan de pers. Daarom heb ik zeven vragen aan de burgemeester. Vanaf welk moment was u op de hoogte van het doorspelen van de naam van het wooncomplex? Wat is de reden van het doorsturen van het memo waarin de naam van het wooncomplex staat? Waarom stond de naam van het wooncomplex in het naar buiten gebrachte memo? Hoe schat u zelf de gevolgen in voor de veiligheid van het weggepeste homostel als gevolg van het lekken van deze info?

720

Naar welke media en naar wie is het memo nog meer gestuurd, afgezien van de fractievoorzitters, vandaag? Hoe beoordeelt u zelf de begane blunder en wie is er volgens u verantwoordelijk? Hoe beoordeelt u zelf de gevolgen voor uw positie als burgemeester als gevolg van de begane blunder? Rachid Guernaoui (D66). Mijnheer De Graaf, hoe schat u zelf de gevolgen voor de veiligheid in, nu de naam van het wooncomplex waar de betrokkenen naartoe zijn verhuisd, naar buiten is gekomen? Machiel de Graaf (PVV). Die schat ik heel ernstig in. Rachid Guernaoui (D66). Waarom? Machiel de Graaf (PVV). Als de media al zo makkelijk aan deze informatie kunnen komen, kan ook een kwaadwillende aan deze informatie komen. Bovendien is door druk vanuit de PVV de informatie vanuit de media niet naar buiten gelekt. De PVV heeft dus ingestaan voor de veiligheid van dit stel. Dat is er aan de hand. Rachid Guernaoui (D66). Wat kan er gebeuren, nu bekend is waar het stel naartoe is gegaan, hoeveel mensen daar wonen en hoeveel appartementen daar zijn? Bovendien is het exacte adres niet bekend. De politie weet waar het stel woont en houdt de situatie in de gaten. Als er toch nog zaken gebeuren, kunnen zij gewoon het 06-nummer van de wijkagent gebruiken en direct gaan bellen. Dus hoe ziet u de situatie op het punt van de veiligheid? Machiel de Graaf (PVV). Nogmaals: ik ben daar duidelijk in, ook tegen D66. Het kardinale punt is dat de naam van het wooncomplex gelekt is. Nogmaals: wij hebben druk uitgeoefend op de media om die naam niet naar buiten te brengen. Het is de burgemeester of de afdeling van de burgemeester die de naam van het wooncomplex gelekt heeft. Wij hebben er juist alles aan gedaan om dit uit de pers te houden. Wij zijn dus uiteindelijk verantwoordelijk geweest voor de veiligheid van deze mensen. Verwijt ons dus niet dat wij zorgen voor onveiligheid. Of begrijp ik u verkeerd? Nee? Oké. Het punt is duidelijk: dit is gelekt en daar ligt de blunder. Als er zo onachtzaam wordt omgegaan met deze gegevens, voorspelt dat weinig goeds voor de veiligheid van deze stad in de toekomst. Joris Wijsmuller (HSP). Misschien vergis ik mij, maar wie is er met een stoet van camera's op bezoek gegaan op de desbetreffende locatie en wie is er dus kennelijk incontinent? Machiel de Graaf (PVV). Excuus, wat was de laatste opmerking? Joris Wijsmuller (HSP). Wie is er dus kennelijk incontinent? Machiel de Graaf (PVV). Ik weet niet of u zelf een 24 uursluier draagt, mijnheer Wijsmuller. Dat gun ik u niet. De heer Van Klaveren, de heer Wilders en de heer Ter Linden zijn daar met een camera geweest. Er is gefilmd van binnen, onherkenbaar. Waar dit complex is, is niet op tv geweest. Het is dus keurig binnen de perken gebleven. In plaats van dat u hier applaudisseert voor de actie van de PVV, duikt u hier weg als de veiligheid in deze stad wordt aangetast. Eigenlijk vind ik dit een schandelijke interruptie. Hier laat ik het bij in de eerste termijn. De heer Van Aartsen. Mevrouw de voorzitter. Ik wil in mijn beantwoording in eerste termijn aandacht besteden aan drie dingen. Het eerste punt waarover de heer De Graaf het had, is het element 'discriminatie'. Het tweede punt betreft de opmerkingen die buiten deze raadzaal zijn gemaakt. Uiteraard kom ik vervolgens op de vragen van de heer De Graaf. Je veilig voelen in je eigen huis en in je eigen omgeving is een eerste behoefte van ons allemaal; daar begon de heer De Graaf ook mee. In de beantwoording van de raadsvragen heb ik aangegeven dat letterlijk iedereen in elke wijk veilig moet kunnen wonen. Veiligheid en sociale

721

acceptatie van homo's, lesbiennes, transgenders en biseksuelen staan hoog in het vaandel van het program van dit college. Het bewijs daarvan is de nota van wethouder Klein, die volgens mij over twee weken hier zal worden besproken. Een van de elementen daarin is dat wij als stadsbestuur en u als raad geen geweld accepteren. Om een voorbeeld te noemen: er komt een aparte registratie om de omvang van discriminatie tegen homo's goed in kaart te brengen. Dat is ook een van de elementen van het Veiligheidsplan 2011-2014, overigens met hulp van het COC Den Haag. Wij kunnen ons ook volledig vinden in de nota van de ministers Donner en Opstelten, die op 7 juli naar de Tweede Kamer is gegaan en daar ongetwijfeld zal worden besproken. Het beleid wordt daarin aangescherpt. Daarbij gaat het om het vereenvoudigen van aangiften, het scheppen van vertrouwen bij slachtoffers, het verruimen van de mogelijkheden om aangifte te doen en het verbeteren van de politieregistratie. Helaas misdragen sommigen zich in deze stad; zij treiteren en pesten. Ik stel echter meteen voorop dat dit niet aan het stadsbestuur ligt. Wij komen pas in beeld wanneer mensen hiervan melding maken of aangifte doen. Als ik het nou eens in de eerste persoon mag zeggen: ik beschouw de bestrijding van discriminatie op alle fronten als een prioriteit. Dat straalt het stadsbestuur ook uit. Het gezag in de stad - ik heb het nu vooral even over de politie en uiteraard ook onze ambtenaren - is doordrenkt met dat idee. De Haagse politie heeft niet voor niets bij The Hague Pride de John Blankensteinprijs gekregen. Het initiatief van Henk Krol, de hoofdredacteur van de Gay Krant, juichen wij toe, want daar hebben wij met z'n allen enorm veel aan. Tot zover dit punt, discriminatie. Nu het specifieke geval dat hier aan de orde is. Ik wil daar echt behoedzaam mee omgaan, want ik weet dat de betrokkenen onder emotionele druk staan; dat is in dit soort gevallen altijd zo. Gemeente en politie zullen, in welk geval dit ook speelt, zaken zoals deze - als die worden gemeld niet laten rusten. In dit debat moeten echter ook de zeer zware beschuldigingen die de fractiegenoot van de heer De Graaf, de heer Ter Linden, heeft geuit aan het adres van de politie, de gemeente en de woningbouwcorporatie, aan de orde komen. Alle drie hebben - ik citeer uit het FM-interview - 'niets gedaan'. De gemeente vertelt 'pure leugens'. Dergelijke beschuldigingen kan ik niet onweersproken laten. Ik vraag mij echt af of het in het belang van de betrokkenen zou zijn als wij hier opnieuw de hele voorgeschiedenis uit de doeken zouden doen. Via u, mevrouw de voorzitter, zou ik - in dit geval aan de heer De Graaf - dus willen vragen: zou het nou niet het allerbeste zijn als de heer Ter Linden zijn woorden hier en op dit moment zou terugnemen? Daar zou ik de heer Ter Linden toe willen uitnodigen. Machiel de Graaf (PVV). Vanuit de positie van de burgemeester begrijp ik deze move, maar ik lees erdoorheen dat het er meer op lijkt dat de burgemeester er een spel van maakt: het is zijn woord tegen mijn woord en het woord van het homostel tegen het woord van het stadsbestuur. Op dit moment voel ik in het betoog van de burgemeester dat de PVV de dader is en dat het homostel de dader is. Dat zit in het betoog verweven en dat blijft ook tussen de regels achter. De voorzitter. Mijnheer De Graaf, ik stel voor dat u een vraag stelt of dat wij het woord teruggeven aan de burgemeester voor het antwoord. Machiel de Graaf (PVV). De burgemeester stelde een vraag aan mij en ik ben bezig met de beantwoording daarvan. Daarom ben ik niet bereid om samen met mijn collega Ter Linden deze woorden terug te nemen. Wij staan keihard voor deze mensen en voor de veiligheid. De heer Van Aartsen. Ik hoor dit. Ik heb een overzicht laten maken dat een nadere invulling geeft aan datgene wat ik in de beantwoording van de raadsvragen al heb aangegeven. Ik zou de voorzitter willen verzoeken om dat overzicht ter beschikking te stellen aan de raad en uiteraard aan anderen die hierin geïnteresseerd zijn. Ik geloof immers werkelijk niet dat wij in dit spel terecht moeten komen. Er is echter ook iets anders aan de orde en dat vind ik eerlijk gezegd veel ernstiger. Zoals bekend, zijn de wijkagente en de wijkzorg terstond na de eerste melding in actie gekomen. Ik moet mij wat dat betreft verontschuldigen aan de raad, want de eerste melding van de betrokkenen is op 22 augustus 's avonds om 21.55 uur geweest. Meteen de dag daarna heeft de wijkagente zich gemeld, maar de heren konden - dat kan - pas op 24 augustus de wijkagente ontvangen. Zij is dus meteen in actie gekomen; zij zit dáár. Het stadsbestuur en het college nemen het de heer De Graaf en de heer

722

Ter Linden dus kwalijk dat zij de gezindheid en de oprechtheid van politiemensen in twijfel hebben getrokken. Dat vinden wij onacceptabel. Om het wat persoonlijker te maken: dat vind ik onacceptabel. Dan de kwestie van het wooncomplex, met de vragen die de heer De Graaf daarover heeft gesteld. De vierde vraag is de kernvraag: is de veiligheid van de betrokkenen in gevaar gekomen als gevolg van de informatie die aan een drietal media is gegeven? Er is ook gevraagd welke media dat waren. Dat waren PowNews of PowNed, de Telegraaf en het Algemeen Dagblad. De heer De Graaf zou volkomen gelijk hebben gehad, indien er volgens de wet sprake zou zijn geweest van schending van de privacy. In de wet gaat het om de NAW-gegevens. 'Schending van de privacy' is het bekendmaken van persoonlijke informatie die tot een individueel persoon herleidbaar is. Dat is het bekendmaken van naam en adresgegevens, bijvoorbeeld ook het nummer waar iemand woont. In de mededeling is dat allemaal niet gebeurd. Die mededeling is derhalve geen schending van de persoonlijke levenssfeer in de zin van de wet. Het is dus ook geen 'blunder', zoals in de zesde vraag staat. En hoe oordeel ik daarover? Dat is niet aan mij; dat is uiteraard aan de raad. De eerste vraag is vanaf welk moment ik op de hoogte was van het doorspelen van de naam van het wooncomplex. Dit stond in het memo dat mij is aangereikt in verband met een bezoek dat ik aan Laak bracht, volgens mij op 16 september, maar de raad heeft dat stuk gezien. Dat stuk is op maandagavond naar aanleiding van het vertekende beeld dat ontstond en naar aanleiding van de vraag van een drietal media ter beschikking gesteld, uiteraard met het verzoek om daar verstandig mee om te gaan. Wat is de reden voor het doorsturen van het memo? Dat heb ik zojuist gemeld. Waarom stond de naam erin? Die stond erin omdat die ook een element was in het proces-verbaal waarin naar aanleiding van de gesprekken werd aangegeven dat de betrokkenen het plan hadden om te verhuizen naar de plek waar zij nu wonen. Daarmee heb ik de vragen beantwoord. Machiel de Graaf (PVV). Voorzitter. Ik dank de burgemeester voor de beantwoording van de vragen. Ik heb echter gezien - daar heb ik ook kort op gereageerd - dat er een staaltje machtspolitiek over ons wordt uitgestort. Daarbij gaat het in sommige gevallen inderdaad om het ene woord tegen het andere woord. Het is niet zo dat de PVV moedwillig de politie niet gelooft. Sterker nog: wij komen altijd op voor de politie, maar als dingen misgaan, moeten wij dat wel kunnen zeggen. De bewoordingen zijn ook opgeblazen. Ik kom terug op het eerste stuk van de burgemeester. Een nota is iets heel anders dan meteen actie ondernemen. We gaan het hier hebben over de Emancipatienota en over het winnen van vertrouwen op basis van die nota. Omdat in Utrecht al een burgemeester op scherp staat - sterker nog: in onze ogen is hij onterecht blijven zitten - zou het de burgemeester hebben gesierd als hij had gekozen uit drie opties. Als zoiets in je stad gebeurt en als je daarbovenop zit, kun je handelen zoals Job Cohen toen Theo van Gogh was vermoord: hij ging naar de moskee. Je kunt ook niets doen of je gaat een kopje thee - een kopje koffie mag ook - drinken bij deze mensen. Dat zijn de drie opties, maar er is niets gebeurd. Sommigen pesten inderdaad, zei de burgemeester. Dat klopt. Hij zei ook dat het uitstralen van gezag in de stad prioriteit heeft. Oké, dat is prima; dan had er dus iets meer kunnen gebeuren. Ik blijf erbij dat in het betoog verweven blijft zitten dat het homostel en ook de PVV meer als daders worden aangeduid dan als slachtoffers; wij zijn geen slachtoffers; het homostel wel. Behoedzaam opereren is afleiden van de hoofdzaak. Als mensen emotioneel kapot zijn - dat is goed zichtbaar en wij weten dit ook - en hun verhaal op zwart of weggeblindeerd op tv doen, is er niet zomaar iets aan de hand. Daarom vinden wij nog steeds dat er te laks door de burgemeester is opgetreden. Dit spitsen wij vooral toe op het punt dat de informatie is gelekt. Laat de motie die ik nu ga indienen en waarvan ik heus wel ruik dat die hier niet breed gesteund gaat worden, voor ons allemaal dan ook een signaal zijn dat wij als gemeenteraad, als college en als burgemeester in het vervolg zeer scherp op dit soort zaken moeten acteren. Daarom dien ik de motie toch in, als signaal naar de hele stad, om te laten zien dat de PVV staat voor de veiligheid, opkomt voor homorechten en serieus werk maakt van deze situatie. Het dictum luidt: 'verzoekt de burgemeester zijn ambtsketen per direct af te leggen en daarmede afstand te doen van zijn functie als burgemeester'. Rachid Guernaoui (D66). U zegt nog steeds dat het gemeentebestuur en de burgemeester niets hebben gedaan, terwijl duidelijk is gezegd dat de wijkagente er naartoe is gestuurd, actie heeft

723

ondernomen en afspraken heeft gemaakt. De politie heeft dus alles gedaan wat zij kon doen. Waarom zegt u dan nog steeds dat de gemeente niets heeft gedaan? Dat begrijp ik niet. Machiel de Graaf (PVV). U kunt dat inderdaad niet begrijpen. Ik heb zojuist een aantal voorbeelden geschetst van de manier waarop je als burgemeester in dit soort zaken kunt handelen door een signaal af te geven aan de rest van de stad. Ik heb drie opties gegeven. Mevrouw Waanders schudt 'nee'; dan heeft zij zitten slapen, maar dat gebeurt wel vaker. Ik heb drie opties gegeven. Uit die drie opties had de burgemeester kunnen kiezen. Dat heeft hij ook gedaan: hij heeft inderdaad persoonlijk niets gedaan. Ik zou als burgemeester in dit geval meteen op de fiets zijn gesprongen om deze mensen een hart onder de riem te steken en met hen te gaan praten. Rachid Guernaoui (D66). Als de burgemeester de politie erheen stuurt, heeft hij volgens u dus niets gedaan. Machiel de Graaf (PVV). De politie is op een melding afgegaan, natuurlijk, en de politie is daar een keer geweest. Ik heb niet gezegd dat de politie niets heeft gedaan. Dan hebt u die woorden verkeerd geïnterpreteerd. Nicolien van Vroonhoven-Kok (CDA). Hier komt toch wel weer de aap uit de mouw. Machiel de Graaf (PVV). Een islamitische aap? Nicolien van Vroonhoven-Kok (CDA). Ik hoor u verwijzen naar gebeurtenissen in Utrecht, in Amsterdam en bij de PvdA. Vervolgens probeert u hier hetzelfde riedeltje en hetzelfde toneelstukje nog eens te doen, maar ik moet zeggen dat de grond onder uw voeten op dit terrein nu wel heel erg slap is. Ik kan u verzekeren dat de CDA-fractie die motie van wantrouwen met geen mogelijkheid zal ondersteunen. Machiel de Graaf (PVV). Ik zie mevrouw Van Vroonhoven vriendelijk glimlachen. Dat doet zij altijd, ook als zij heel harde woorden zegt. Dat kan ik zelf ook heel goed; daar heb ik dus waardering voor. Ik heb een opmerking gehoord en verder geen vraag. En hoe dun is de grond onder mijn voeten? Ik sta hier vrij stevig op twee beentjes en ik ben daar nog niet doorheen gezakt. Joris Wijsmuller (HSP). Als u zo stevig op uw benen staat, ben ik benieuwd naar een toelichting op de in de media gedane bewering dat het allemaal leugens zouden zijn van de gemeente. Machiel de Graaf (PVV). Ik kan het hier heel slecht horen. Joris Wijsmuller (HSP). Uw fractiegenoot heeft namens de PVV beweerd dat de reactie van de burgemeester en het gegeven feitenrelaas allemaal leugens zijn. Als u zo stevig op uw benen staat, zou ik daarop graag een toelichting willen krijgen. Machiel de Graaf (PVV). Dan zou ik straks toch graag zelf het hele feitenrelaas willen lezen dat wij zojuist cadeau hebben gekregen. Dat is ons net onder de neus geschoven. Als ik daar een reactie op zou geven, zou ik dus eerst dat hele feitenrelaas willen lezen. Joris Wijsmuller (HSP). U wist al dat dit leugens waren. Komt u daar nu dan op terug? Gaat u nu eerst nog even de feiten bestuderen? Is dat wat u nu zegt? Machiel de Graaf (PVV). Met de feiten die tot nu toe bekend waren, staat de heer Ter Linden volledig in zijn recht en sta ik achter hem en zijn opmerkingen. De heer Revis (VVD). Voorzitter, misschien is het een idee om een schorsing in te lassen. Dan kan de heer De Graaf die feiten nog een keer lezen. Ik ben inderdaad benieuwd of dat dan iets verandert aan zijn standpunt.

724

De voorzitter. Dat is een ordevoorstel. Wordt dat verzoek om een schorsing gedeeld? Ik constateer dat dit het geval is. De vergadering wordt van 19.06 uur tot 19.11 uur geschorst. Machiel de Graaf (PVV). We hebben een aantal interrupties gehad. Eén interruptie was niet volledig, alsof de heer Ter Linden gezegd zou hebben dat alles wat de burgemeester hierover heeft gezegd, een leugen was. Maar dan zeg ik tegen de interrumpant: wees dan ook in de interruptie eerlijk. Ik weet niet meer wie het was, want het waren een paar interrupties achter elkaar. Zeg dan dat Paul Ter Linden, mijn collega, achter wie ik voor 100% sta, heeft gezegd dat het een leugen was dat het homostel verhuisd zou zijn vanwege een melding over een laminaatvloer, waardoor geluidsoverlast ontstond; die melding is drie of vier jaar geleden gedaan. Dat heeft de heer Ter Linden gezegd. In de discussie verschuift het kernpunt nu van het belang van dit homostel naar het belang van de burgemeester. Ik heb hiermee heel duidelijk antwoord gegeven en de motie blijft gewoon gelden. De voorzitter. Door de fractie van de PVV wordt de volgende motie (D.2011/1) ingediend:

Motie D.2011/1 De gemeenteraad van Den Haag in vergadering bijeen op 29 september 2011 ter interpellatie over een weggepest homostel. Constaterende dat de naam van wooncomplex waarin het homostel na te zijn weggepest, is gaan wonen, door burgemeester Van Aartsen naar de media is gelekt. Overwegende dat kwaadwillenden op deze manier de nieuwe woonlocatie van het weggepeste stel hadden kunnen achterhalen, Overwegende dat de veiligheid van het weggepeste stel met deze ondoordachte en onverantwoordelijke actie vanuit de burgemeesterlijke burelen ernstig in gevaar is gebracht. Verzoekt de burgemeester zijn ambtsketen per direct af te leggen en daarmede afstand te doen van zijn functie als burgemeester. En gaat over tot de orde van de dag. De motie maakt onderdeel uit van de verdere beraadslaging. Ingrid Gyömörei (SP). Voorzitter. Ieder woord dat je hieraan besteedt, is eigenlijk zonde, maar sommige dingen kun je niet onweersproken laten. Althans, dat ligt niet in mijn karakter. Ten eerste: discriminatie wordt in deze stad niet getolereerd. Ten tweede: ik zie werkelijk niet in waarom al deze zaken en vragen niet gewoon gisteren besproken hadden kunnen worden in de commissie Bestuur, want volgens mij had de heer De Graaf dan dezelfde antwoorden gekregen als gisteren. Sterker nog: ik denk dat de heer De Graaf de homo-emancipatie in deze stad dan beter gediend had dan met dit opgeklopte verhaal. Naar mijn mening kan de reden van de verhuizing immers niet liggen in het wegpesten. Ik ken namelijk niemand met een huurwoning die binnen anderhalve maand een andere huurwoning heeft. Ik ken mensen die werkelijk met de dood bedreigd worden, maar zij zijn na drie jaar hun woning nog niet uit, om de simpele reden dat er geen andere woning te vinden is. Daar plaats ik dus mijn vraagtekens bij. De voedingsbodem voor onveiligheid wordt veroorzaakt door politieke partijen die schaamteloos een incident uitmelken. Door voor deze weg te kiezen en door dit op deze manier in de

725

raad, voor de algemene beschouwingen, op te kloppen, is de heer De Graaf er niet op uit geweest om op te treden tegen homopesterijen, maar wil hij opgeklopte aandacht voor zijn partij. Abdoe Khoulani (PvdE). Voorzitter. Uiteraard steunen ook wij de motie van wantrouwen niet. Het is ook heel kwalijk dat de heer De Graaf een heel betoog houdt over Iran en Afghanistan. Dat is selectief. Ik vroeg hem al naar Italië. Het is bekend dat je als homoseksueel op Sicilië ook niet echt goed aan je trekken komt, althans niet in het openbaar. Ook daar heb je dan behoorlijk veel te duchten. We hebben het ook over Slavische landen, zoals het voormalige Joegoslavië; dan heb ik het niet over het islamitische gedeelte. Ik denk ook aan Rusland en zelfs aan veel staten in de VS, maar de heer De Graaf pakt natuurlijk altijd weer de prachtige voorbeeldlanden Afghanistan en Iran, want dan zijn zulke inspirerende landen op het punt van vooruitstrevendheid. Maar goed, dat is uiteraard het goed recht van de heer De Graaf. Het is alleen wel een zeer kwalijke weerspiegeling. We hebben het over Laak. Het wegpesten van homo's, door wie dan ook, is heel kwalijk. Als vast komt te staan wie dat heeft gedaan, moeten diegenen gewoon aangepakt worden. We leven in een rechtsstaat. Als voor 1000% is vastgesteld dat kinderen van 8, 10, 11 of 12 - het maakt mij niet uit hoe oud zij zijn hiervoor verantwoordelijk zijn, of zij nou Turks, Marokkaans, Nederlands, Pools of wat dan ook zijn, moeten zij simpelweg naar de kinderrechter. Dan worden zij in een rechtsstaat gewoon veroordeeld. De heer De Graaf veroordeelt echter een hele gemeenschap op basis van zijn eeuwige antiislamretoriek. Kortom: wij steunen deze motie van wantrouwen niet. Wij staan wat dat betreft pal achter het beleid van de burgemeester. Jeltje van Nieuwenhoven (PvdA). Voorzitter. Voor de PvdA-fractie is iedere klacht over discriminatie er één te veel, want in onze internationale stad van recht en vrede zouden wij zoiets niet moeten meemaken. Dat dit soms gebeurt, betekent dat er met grote zorgvuldigheid opgetreden moet worden. Ik vind het dan ook prettig dat de wijkagente al meteen de volgende dag ter plekke was om te bekijken hoe het met de melding zat en of zij daar iets aan kon doen. Mijn fractie vindt het prettig dat die zorgvuldigheid kennelijk in acht genomen wordt in deze stad en dat er gehandhaafd wordt. Handhaven, mijnheer De Graaf, gaat naar twee kanten: ten opzichte van degene die discrimineert, maar ook ten opzichte van de opportuniteit om alleen politiek gewin uit iets ergs te halen. Handhaven gaat dus naar twee kanten. Dat begrip zou de heer De Graaf moeten opbrengen. Het zou de heer De Graaf sieren als hij de motie zou intrekken. Als de feiten je niet aanstaan, kun je natuurlijk altijd zeggen dat dit jammer is voor de feiten, maar zo werkt het niet. Als je bent uitgegaan van de verkeerde feiten, is dat jammer voor jezelf. Dan heb je dus een motie ingediend op basis van iets wat er helemaal niet was. Dan is het nogal pathetisch om op zo'n manier met zo'n motie te eindigen. Mijn fractie heeft het volste vertrouwen in de burgemeester. Wij hopen dat hij nog vele jaren in onze stad de discriminatie zal bestrijden. Rachid Guernaoui (D66). Voorzitter. De D66-fractie is van mening dat niemand in Den Haag geïntimideerd, bedreigd of gediscrimineerd mag worden. Zij betreurt dan ook wat er in Laakkwartier is gebeurd. Het feit dat de mogelijke daders jonge kinderen zijn, toont maar weer eens aan hoe belangrijk voorlichting over homoseksualiteit in het onderwijs is. De burgemeester heeft met de snelle beantwoording van de schriftelijke vragen van de PVV-fractie aangetoond dat hij deze zaak zeer serieus neemt. De beantwoording toont verder aan dat de politie en de burgemeester adequaat hebben opgetreden. Ik ben ook verbaasd over de opmerking van de PVV-fractie dat de burgemeester beter thee had kunnen drinken met de slachtoffers dan de politie erop afsturen om die mensen te helpen. Dat de PVV-fractie nu een motie van wantrouwen tegen de burgemeester indient, vindt de D66-fractie dan ook zwaar overdreven. Hasan Küçük (Islam Democraten). Voorzitter. Wij steunen deze motie van wantrouwen sowieso niet. Wij vragen de burgemeester dat, als ook discriminatie plaatsvindt jegens andere groepen in onze samenleving - met name mensen met een etnische of religieuze achtergrond - de politie met dezelfde zorgvuldigheid die groep tegemoetkomt. Dat zouden wij op prijs stellen, want dat gebeurt niet vaak in deze stad.

726

Nicolien van Vroonhoven-Kok (CDA). Wellicht volledig ten overvloede wil ik graag zeggen dat ook de CDA-fractie alle vormen van discriminatie hard verwerpt en dat daar hard tegen moet worden opgetreden. Wat er in Laak is gebeurd, is betreurenswaardig, maar als je alle stukken leest en als je alles op je laat inwerken, kunnen wij alleen constateren dat zowel de burgemeester als de politie adequaat heeft opgetreden. Laten wij ons nu verder dus concentreren op de politieke beschouwingen. Laat ik hier tegen de PVV-fractie zeggen dat zij haar geschut ook anders had kunnen inzetten. Marieke de Groot (PvdD). Mevrouw de voorzitter. Ook de fractie van de Partij voor de Dieren heeft in tegenstelling tot de PVV-fractie helemaal niets aan te merken op de wijze waarop de politie deze zaak heeft aangepakt. Er is adequaat gereageerd. Uiteraard is het tegengaan van vormen van discriminatie wel een punt van aandacht. De Partij voor de Dieren vindt dan ook dat geen levend wezen op grond van zijn ras, afkomst, geloof, geaardheid of soort mag worden blootgesteld aan discriminatie. De dierenrechtenbeweging is wat dat betreft net zo goed een emancipatiebeweging. We kunnen ons op dit moment echter niet aan de indruk onttrekken dat hier een zinloze poppenkast wordt opgevoerd die bovendien ook respectloos is jegens onze burgemeester. We zullen de motie van wantrouwen dan ook uiteraard niet steunen. De heer Revis (VVD). Voorzitter. De acceptatie van homo's in de hele stad verdient aandacht en prioriteit. Dat die prioriteit er is, blijkt juist uit dit geval. Daarom hebben wij alle vertrouwen in de politie en in de burgemeester. Net als bij het demonstratiebeleid, waarbij de PVV-fractie ons steunt, staan wij als VVD-fractie achter de politie. Dat doen wij niet zomaar, maar omdat telkens weer uit de feiten blijkt - deze feiten, mijnheer De Graaf - dat er professioneel en alert wordt gehandeld. Joris Wijsmuller (HSP). Voorzitter. Discriminatie en pesten zijn natuurlijk ernstige zaken, zeker als mensen zich daardoor heel onveilig voelen. Dat verdient ook serieuze aandacht. Dat doe je niet in dit debat. Wij doen dat bijvoorbeeld volgende week, wanneer wij met wethouder Klein de Emancipatienota bespreken. Dan moeten wij nog maar eens goed nadenken over de sociale context en de rol van de politie daarin, maar ook over de rol van de omgeving en over het feit dat wij elkaar in deze stad hierop niet aanspreken. Dat is volgens mij een veel belangrijker probleem waaraan wij in ons beleid aandacht moeten besteden; daar kom ik straks bij de begrotingsbehandeling op terug. Het gaat er immers ook om dat wij de jongeren deelgenoot maken van deze samenleving. Het gaat om het democratiseren van jongeren, waartoe zij ook de voorzieningen en dergelijke moeten hebben. Daar komen wij straks nog over te spreken. De motie vind ik gewoon bespottelijk, zeker ook vanwege de overweging in de motie dat door de vermelding van het complex het homostel 'ernstig in gevaar is gebracht'. Daar moet je nog maar eens goed over nadenken. Een aantal snotneuzen hebben in hun buurt voor een zeer vreselijke situatie gezorgd, maar de suggestie in de motie is dat deze snotneuzen op de fiets - als zij al kunnen fietsen naar dat wooncomplex zouden gaan om het homostel vervolgens weer ernstig te terroriseren. Dat is echt buiten iedere proportie. Daarmee komen wij niet toe aan een goede en zinvolle oplossing voor de aanpak van deze problematiek. Daar moet je ook maar eens over nadenken. Deze interpellatie dient er niet toe om mensen te helpen, maar dient er slechts toe om één persoon te beschadigen. De Haagse Stadspartij walgt daarvan. Sandra Abbenhuis (PPS). Voorzitter. Wij hebben een vraag aan de burgemeester, maar in principe ook aan de PVV-fractie. Is de burgemeester bereid om ambtelijke ondersteuning te verlenen aan een initiatiefvoorstel van de PVV-fractie om op lokaal niveau pesterijen in de woonomgeving aan te pakken? Nu de PVV-fractie deze zaak op deze manier heeft geagendeerd, nemen wij namelijk aan dat zij echt heel diep wil ingaan op de problematiek van pesterijen in de woonomgeving. Is de burgemeester dan bereid om eventueel ambtelijke ondersteuning aan zo'n initiatiefvoorstel te geven? En verder walgen ook wij van deze motie. Heleen Weening (GroenLinks). Voorzitter. Dit gaat natuurlijk overal over, maar waar gaat het nou echt over? Volgens mij gaat het om twee zaken. Allereerst werd er heel hoog van de toren geblazen over het memo, waarin iets heel vreselijks zou staan. Daarin werd het wooncomplex van deze homoseksuele mannen vermeld. Daarnaast gaat het natuurlijk over het feit dat een homostel zijn huis

727

uit is getreiterd. Ik begin met het memo. We hebben het vanmiddag allemaal kunnen lezen. Mogelijk is het onhandig dat de naam van het complex erin stond, maar ik geloof zeker niet dat dit heeft geleid tot levensbedreigende situaties voor deze heren. Op zich is dit daarmee volstrekt onvoldoende om een heel goed functionerende burgemeester naar huis te sturen. Het gaat er echter om - ik ben heel blij dat de meerderheid van mijn collega's dat erkent - dat deze mensen uit hun huis zijn weggepest en dat wij dat in deze stad niet willen. Dan is de vraag of daar alles aan is gedaan. Op basis van dit feitenrelaas dank voor de levering daarvan - kan ik alleen maar vaststellen dat hier door de burgemeester, de woningcorporatie en zeker ook de wijkagente in kwestie, die heel proactief een aantal heel goede stappen heeft gezet, alles aan is gedaan. Alle complimenten van de fractie van GroenLinks daarvoor. Het gaat erom dat wij met elkaar geen daders konden vaststellen. In een rechtsstaat werkt het niet zo dat wij aan jongetjes op straat vragen wie het heeft gedaan en dat wij die jongetjes vervolgens in het gevang zetten of andere zware maatregelen treffen. Zo werkt het niet en daar zijn wij dolgelukkig mee. We vinden het goed om met elkaar door te praten over de kern van het probleem, namelijk dat er gediscrimineerd wordt in deze stad, dat we te weinig oor en oog voor elkaar en voor elkaars verschillen hebben en dat wij moeten zorgen voor een respectvolle samenleving. Daar kunnen wij heel veel woorden aan wijden en we kunnen ook naar oplossingen streven in het debat over emancipatie en wellicht in de commissiebehandeling van de begroting. De fractie van GroenLinks wil daar wel een voorschot op nemen. Dat sluit aan bij wat de heer Guernaoui heeft aangegeven: het gaat ook om preventie en goede voorlichting op scholen over homoseksualiteit. Op dit moment gebeurt dit alleen in het voortgezet onderwijs. Het lijkt ons een goed voorstel om te bezien of het mogelijk is om die voorlichting uit te breiden naar het lager onderwijs. Het moge duidelijk zijn: de fractie van GroenLinks steunt deze motie niet. De heer Van Aartsen. Mevrouw de voorzitter. Ik zou willen aansluiten bij datgene wat mevrouw Weening heeft gezegd. Zij gaf in dit kader zeer terecht complimenten aan de politie van Haaglanden. De heer De Graaf heeft in zijn tweede termijn herhaald dat er niets is gebeurd. Dat is onjuist. Daarmee trekt hij - ik herhaal het - de oprechtheid en de betrokkenheid in twijfel van politiemensen, mannen en vrouwen die voor ons aan de frontlijn staan. In wezen brengt hij daarmee het systeem dat wij in dit land hebben, in gevaar. Machiel de Graaf (PVV). Ik heb in de tweede termijn niet herhaald dat de politie niets gedaan heeft. Dat is feitelijk onjuist. Ook nu gaat het betoog van de burgemeester niet goed in op de feiten die ik ook heb genoemd. De heer Van Aartsen. Ik kan heel goed luisteren, mijnheer De Graaf. Ik heb het hier opgeschreven: 'er is niets gebeurd'. Dat is exact wat u hebt gezegd. Dat klopt ook, want u staat pal achter de heer Ter Linden en die heeft dat ook gezegd. Ik herhaal dat ik dit ten opzichte van de politie in onze stad maar ook ten opzichte van de politie in Nederland een grove fout vind. Dan de opmerking van de heer Küçük. Mevrouw Weening en de heer Wijsmuller hebben terecht gezegd dat de nota naar de raad is gestuurd en dat daarover over een week of over twee weken zal worden overlegd. Alle ideeën van de raadsleden voor een betere bestrijding van discriminatie in de stad zullen bij het college op een gewillig oor kunnen rekenen. Ik laat het aan de PVV-fractie over of zij initiatiefvoorstellen wil doen. Volgens mij is het ook in het Haagse gebruikelijk dat dan, indien men dat wenst, steun van ambtelijke zijde mogelijk is. Mij rest om een oordeel te geven van de motie van wantrouwen van de heer De Graaf. Het college ontraadt aanneming van deze motie. De beraadslaging wordt gesloten. In stemming komt motie D.2011/1. De motie wordt bij zitten en opstaan verworpen. De voorzitter. Ik constateer dat de aanwezige leden van de fractie van de PVV voor deze motie hebben gestemd.

728

Ik geef gelegenheid tot het afleggen van stemverklaringen. Machiel de Graaf (PVV). Voorzitter. In de tweede termijn, waarin alle fractievoorzitters aan het woord zijn geweest, heb ik alleen mevrouw Weening echt horen ingaan op de motie. De rest heeft de motie niet gelezen. Ik heb dus geen enkel ander overtuigend argument gehoord om ons van ons denken af te brengen. Het ging namelijk om het lekken. Alles daaromheen is ketelmuziek. Joris Wijsmuller (HSP). Even een punt van orde: dit is geen stemverklaring meer. Dit zijn weer flauwe spelletjes. Kom op!

Aan de orde is: E. Algemene beschouwingen over de (ontwerp)Programmabegroting 2012-2015 (RIS 181195). Machiel de Graaf (PVV). Voorzitter. Laat ik deze algemene politieke beschouwingen beginnen met het uitspreken van mijn enorme respect voor een tienjarig meisje genaamd Demi, hier aanwezig. Afgelopen zaterdag benaderde zij mij en mijn collega De Mos op de tribune bij ADO. Het was een zeer bijzondere ontmoeting, aangezien dit meisje herstellende is van een hersentumor. Zij toont de veerkracht waarvan menig politicus nog iets kan leren. Om het leven van andere zieke kinderen draaglijker te maken, is zij een stichting begonnen. De naam daarvan is Demi Hope. Demi verkoopt bijvoorbeeld groengele ADO-armbandjes waarvan de opbrengst naar de reeds genoemde doelstelling gaat. Maar er is meer. ADO-supporters trekken zich het lot van Demi ook erg aan en organiseren in november een heuse benefietavond voor Demi in het ADO-stadion. ADO-speler Wesley Verhoek is bereid gevonden om ambassadeur te worden van de stichting. Bij dezen roep ik, bij wijze van grote uitzondering, de raadsleden ertoe op om de actie van Demi te steunen. De PVV-fractie vindt echter dat het college niet achter kan blijven. Daarom de eerste motie, die ertoe oproept om voor één keer, als uitzondering, de opbrengst van haar inspanningen te verdubbelen. Het dictum van de motie is: 'verzoekt het college om de door Demi opgehaalde eindopbrengst te verdubbelen'. Vandaag is het weer een feestdag voor de Haagse democratie. De Staat van de stad in het rapport De Staat der Nederlanden koos anderhalf jaar geleden voor een nuchtere kijk op de Haagse maatschappij, voor een visie die in de stad reeds lang aanwezig was maar alhier niet werd verwoord. Die visie is voor het eerst door de PVV-fractie verwerkt in een heuse tegenbegroting, met als titel - ik noemde het al - 'Een nuchtere kijk'. Bij dezen bied ik het college en de raad de tegenbegroting aan. Een exemplaar voor alle fractievoorzitters zal straks verkrijgbaar zijn bij Richard de Mos. Het belangrijkste in deze tegenbegroting is het goede voorbeeld dat politici aan de inwoners moeten geven in een tijd van bezuinigen, inleveren, krimpen en teruggang. Daarom dienen wij een motie in die ertoe strekt om de vergoeding van de raadsleden met 20% te verlagen. Het dictum luidt: 'verzoekt het college te komen met een voorstel ter wijziging van de ter zake geldende verordening, waarin een verlaging van de raadsvergoeding van 20% is opgenomen; doet voorts een moreel appel op het college van B en W om dit voorbeeld te volgen'. De Partij voor de Vrijheid, waarvan de gevestigde orde vorig jaar nog dacht 'ach, dat waait wel over', brengt de visie van haar kiezers met verve en met nuchtere bewoordingen. Daar moeten velen nog steeds aan wennen, maar tegen degenen die nog steeds moeten wennen en daar misschien nog tweeënhalf jaar over doen, zeg ik: wen maar lekker door en wentel u nog maar eens in het genoegzame dekbed van uw elitaire dedain. Sinds de komst in deze raad geeft de PVV-fractie het goede voorbeeld in het daadwerkelijk luisteren naar inwoners en ondernemers. Problemen signaleren en met oplossingen komen, dat is steevast ons devies. Of het nou gaat om bewoners of ondernemers die getroffen worden door het Verkeerscirculatieplan, om ADO, om kleine horecaondernemers of om grote, zoals de Uithof, of om ondernemers die dolgraag naar deze stad willen komen, de PVV bood al deze mensen een luisterend oor. Zo hoort het ook te zijn in een stad die zegt de quality of life hoog in het vaandel te hebben. Ondanks de vele afgewezen moties en amendementen in de afgelopen anderhalf jaar lukt het de PVV-fractie om al deze geluiden toch in de richting van het college te vertalen. Het

729

gaat iets langzamer dan verwacht, maar het lukt. Het harder kloppen op de vestingmuur van deze coalitie heeft zin. De Hagenees, Hagenaar en Scheveninger ziet het en het college weet het. Bijvoorbeeld: door de wensen van dansliefhebbend Den Haag blijvend te agenderen, heeft wethouder Kool werk gemaakt van een discotheek om in ieder geval iemand binnen te halen. En ja hoor, in het Strijkijzergebouw is het gelukt. Op bladzijde 81 van de begroting staat dat de stad schoner moet worden, onder andere door gedragsbeïnvloeding en meer lik op stuk. Hé, dat is PVV-taal. Wij zijn blij dat deze suggestie voor een soort viespeukenregister is overgenomen in de plannen van het college. Wij snappen best dat geen wethouder zit te wachten op een nieuwe viespeukentrofee en dat er daarom van alles aan wordt gedaan om Den Haag schoner te krijgen. Ook de waarschuwingen van de PVV-fractie over de nadelen die het Verkeerscirculatieplan met zich meebrengen, schijnen eindelijk te landen. Vorige week werd een motie over een betere bewegwijzering in het VCP-gebied aangenomen, maar het is wel bijzonder spijtig dat het Haagse college genoegen neemt met de zo verfoeide zesjescultuur, want de waardering van het ondernemersklimaat komt niet hoger dan 6,6. Dat is logisch met een wethouder die op serieuze voorstellen van de PVV-fractie zegt: 'Ik heb er geen zin in'. Dat was gisteren namelijk de schokkende reactie van wethouder Kool op het voorstel van de PVV-fractie om te komen tot een betaalde nachtburgemeester. Een wethouder is van ons allemaal en voor ons allemaal, maar deze wethouder zegt gewoon 'Ik heb er geen zin in'. Het zal je wethouder maar zijn! Wij stelden ons standpunt over het VCP bij. Wij zijn niet te beroerd om zelfs wethouder Kool een compliment te geven, zoals gisteren mijn collega De Mos heeft gedaan over de revenuen van Den Haag, stad voor vrede en recht. Bij een compliment hoort echter ook een aanmoediging. Daarom heeft de PVV-fractie ervoor gepleit om in de economische visie op Den Haag de ambitie 'Den Haag toeristenhoofdstad van Nederland' op te nemen. Ook daarover hebben wij een motie. Het dictum daarvan luidt: 'verzoekt het college om de ambitie om Toeristenhoofdstad van Nederland te worden, in de Economische Visie op te nemen'. De PVV, als nieuwe ondernemerspartij in deze stad leading in dat dossier, is ook bezig met een ondernemersloket nieuwe stijl, dat moet helpen om deze ambitie te verwezenlijken. Dat is een brainstormend orgaan, waarmee wij Den Haag weer elan geven. Daarbij behoren bijvoorbeeld een boost aan het nachtleven, het slopen van de ondernemersregeltjesbulldozer en het niet kapot maken van kroegbazen - zoals bij Happy End lijkt te gebeuren en bij Kanslös nu het geval is - in plaats van de daders van overtredingen te pakken. Het gaat echter niet alleen om de kleine ondernemers. Ook de Uithof, waar jaarlijks een miljoen mensen over de vloer komen, is niet te spreken over de gemeentelijke regelzucht. Jawel, de top 10 van onze collega's van de VVD is snel gevuld. Bij de Uithof heeft men bijvoorbeeld het probleem dat voor elk evenement een nieuwe vergunning moet worden aangevraagd. De vraag aan de wethouder of het college is of dit alsjeblieft wat simpeler en sneller kan. Als ergens een gouden kans voor het oprapen ligt, is het bij die ondernemer, want Thialf in Heerenveen ligt op apengapen. De internationale A-status voor de Uithof ligt voor het oprapen. We hoeven alleen nog maar te bukken. Nu is het moment! Is dit college bereid om mee te gaan in de nuchtere kijk van de PVV op de Uithof, om daarmee het topsportcentrum van Nederland juist hier te creëren? Daarom bieden wij het 'Plan De Uithof' aan. Daarin is perfect uitgewerkt hoe wij hiertegen aankijken. Wij hopen allemaal dat u dit plan leest - daar gaan wij van uit - en we hopen uiteraard ook op steun, want dit is goed voor de stad. Hierbij behoort natuurlijk een motie, want we roepen er meteen toe op om de haalbaarheid te onderzoeken en we hebben daarvoor ook geld gereserveerd: 'verzoekt het college om het Plan De Uithof door een onafhankelijk onderzoeksbureau te laten beoordelen op haalbaarheid'. Ik laat het hierbij in de eerste termijn. Dan heb ik nog wat tijd over voor interrupties. Het belangrijkste is hiermee ook gezegd voor deze keer. De voorzitter. Door de fractie van de PVV worden de volgende moties (E.2011/1 t/m E.2011/4) ingediend:

730

Motie E.2011/1 De gemeenteraad van Den Haag in vergadering bijeen op 29 september 2011 voor de Algemene Beschouwingen. Constaterende dat de inwoners van Den Haag als gevolg van de huidige economische situatie de broekriem moeten aanhalen. Van mening dat politici, als er bezuinigd moet worden, zichzelf zeker niet moeten ontzien. Van mening dat politiek en overheid in deze een voorbeeldfunctie hebben en derhalve ook dienen te snijden in eigen vlees. Verzoekt het College te komen met een voorstel ter wijziging van de ter zake geldende verordening waarin een verlaging van de raadsvergoeding van 20% is opgenomen. Doet voorts een moreel appèl op het College van B&W om dit voorbeeld te volgen. En gaat over tot de orde van de dag.

Motie E.2011/2 De gemeenteraad van Den Haag in vergadering bijeen op 29 september 2011 voor de Algemene Beschouwingen. Constaterende dat een tienjarig meisje uit het juiste hout gesneden is en nog herstellende van haar ziekte geel-groene armbandjes komt verkopen in het ADO-stadion. Constaterende dat ADO-supporters zich hier van hun beste kant laten zien door voor een ernstig ziek meisje een benefietavond te organiseren in het ADO-stadion. Constaterende dat ADO een ruimte ter beschikking stelt voor de benefietavond en dat ADO-sterspeler Wesley Verhoek wil optreden als ambassadeur van de Stichting Demi Hope. Overwegende dat de gemeente Den Haag niet achter kan blijven bij dit mooie initiatief. Verzoekt het College om de door Demi opgehaalde eindopbrengst te verdubbelen. En gaat over tot de orde van de dag.

Motie E.2011/3 De gemeenteraad van Den Haag in vergadering bijeen op 29 september 2011 voor de Algemene Beschouwingen. Constaterende dat Den Haag volgens de Economische Visie ‘De kracht van kwaliteit’ de tweede toeristenstad van het land is.

731

Constaterende dat de Haagsche Bluf om Amsterdam als de Toeristenhoofdstad van de troon te stoten vooralsnog ontbreekt. Constaterende dat de combinatie strand en stad een merk is dat zijn weerga niet kent. Verzoekt het College om in de Economische Visie van Den Haag de ambitie om Toeristenhoofdstad van Nederland te worden, in de Economische Visie op te nemen. En gaat over tot de orde van de dag.

Motie E.2011/4 De gemeenteraad van Den Haag in vergadering bijeen op 29 september 2011 voor de Algemene Beschouwingen. Verzoekt het College om het Plan De Uithof door een onafhankelijk onderzoeksbureau te laten beoordelen op haalbaarheid. En gaat over tot de orde van de dag. De moties maken onderdeel uit van de verdere beraadslaging. Jeltje van Nieuwenhoven (PvdA). Voorzitter. De PvdA-fractie gaat voor een sociale en duurzame stad en een samenleving waarin iedereen mee kan doen. De economische crisis, verregaande landelijke bezuinigingen en dus een beperkter budgettair kader zorgen helaas voor een somber toekomstbeeld. Door heldere en sociale keuzes te maken, kunnen we de pijn enigszins verzachten. We moeten het samen doen, zodat iedereen kan meedoen. Meedoen betekent voor de PvdA: zoveel mogelijk mensen aan het werk, inzetten op onderwijs en jeugd, wonen in prettige en veilige wijken in kwalitatief goede huizen en een duurzaam Den Haag. Op die vier punten ga ik vanavond in de algemene beschouwingen namens de PvdA-fractie in. Zo veel mogelijk mensen aan het werk! Werk is volgens de PvdA het beste middel om armoede te bestrijden. Daarbij moeten we voorwaarden scheppen, zodat mensen mee kunnen doen en in ieder geval nooit aan hun lot worden overgelaten. Hierbij mogen we ook een bijdrage van mensen verwachten. De kans op werk is groter als je de taal spreekt. Inburgering is wat ons betreft dus niet vrijblijvend als je wilt meedoen in onze stad. De aansluiting tussen onderwijs en arbeidmarkt moet beter kunnen. Voldoende stage- en leerarbeidsplaatsen moeten ervoor zorgen dat de toekomstige generaties ervaring kunnen opdoen. Abdoe Khoulani (PvdE). U zegt dat inburgering niet meer vrijblijvend moet gebeuren. De tendens laat echter helaas zien dat heel veel groepen niet meer hoeven in te burgeren. Uitspraken van rechters hebben hele bevolkingsgroepen vrijgesteld van inburgering. Hoe wilt u daar een oplossing voor bedenken? Jeltje van Nieuwenhoven (PvdA). Ik dacht dat ik juist zei dat inburgering wat ons betreft niet vrijblijvend is als je wilt meedoen in de stad. Abdoe Khoulani (PvdE). Uiteraard, dat zei u. Ik zeg echter dat het voor veel mensen nu wel vrijblijvend wordt. Jeltje van Nieuwenhoven (PvdA). Je moet mensen daarop wijzen en je moet als stad ook een aanbod verstrekken. Het college moet zich verantwoordelijk voelen voor het feit dat mensen er kennis van kunnen nemen hoe zij op een goede manier met die taalcursussen kunnen omgaan.

732

Welke concrete plannen heeft het college om de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt nog beter te maken? Hoe kan die betere aansluiting gerealiseerd worden? Een sterke economie is belangrijk voor de stad. Hoe groter de koek, hoe meer je kunt verdelen. De economie moet niet alleen draaien om grote bedrijven, maar moet ook voldoende ruimte geven aan kleinschalige bedrijvigheid en aan ondernemers in de wijken. Welke rol hebben de stadsdelen hierin? Wordt hier door het college speciaal naar gekeken? We zien het Haagse armoedebeleid als een belangrijke basisvoorziening. Deze voorziening moet beschikbaar en toegankelijk blijven voor mensen die haar nodig hebben. Als voorbeeld noem ik passende zorg voor ouderen en gehandicapten en de trajecten van Den Haag Op Maat. Wethouder Dekker heeft gezegd dat hij vindt dat gezorgd moet worden voor een beschaafd vangnet. Dat zijn wij zeer met hem eens en wij zijn daar zelfs blij mee. In hoeverre steunt hij in dat licht de plannen van zijn Amsterdamse VVD-collega wethouder Van der Burg om te komen tot een lokale pgb-regeling? Hoewel pas bij de jaarrekening de definitieve balans kan worden opgemaakt, blijkt uit de inleiding van het halfjaarbericht van de wethouder dat verwacht wordt dat er rond de € 4,3 mln. 'over' zou kunnen zijn. We weten dat hij gaat zeggen dat dit pas aan het eind van de rit bekend wordt, maar wij willen wel van hem horen of ook hij vindt dat die pgb een goede bestemming kunnen zijn. Wij krijgen daar graag een reactie op. In onze stad van recht en vrede zijn mensen gelijk, ongeacht geaardheid, sekse, afkomst, levensbeschouwing, leeftijd of handicap. Dat kan niet vaak genoeg gezegd worden. Het lijkt zo logisch, maar in de praktijk blijkt helaas dat dit niet altijd het geval is. Discriminatie wordt wat ons betreft hard aangepakt. Volgende week bespreekt de commissie de nieuwe Emancipatienota en dan gaan we hier dieper op in. Wat het welzijnsbeleid betreft, is afgesproken dat er geen voorziening dichtgaat zonder dat er een aanvaardbare andere locatie gevonden is. De PvdA-fractie zal dit scherp in de gaten houden. De bezuinigingen op het personeel hebben onze aandacht. Wij willen dat het college bij de onvermijdelijke ontslagen een sociaal gezicht toont. Er is extra geld uitgetrokken om dit te realiseren. Wij waarderen het zeer dat het college dit nu al heeft gedaan. De dienstverlening aan de mensen in de stad zou nog beter kunnen. Wij vragen ons af of er nu voldoende samengewerkt wordt, of het college daar een speciaal plan voor heeft en of met goede ICT en glasvezel de dienstverlening aan de burger niet op een nog betere manier tot stand zou kunnen komen. Wat betreft de financiën van het Rijk, willen wij op een paar punten graag verduidelijking. Waar verwacht het college nog tekorten op de begroting die het gevolg zijn van de rijksbezuinigingen? Kan het college daarbij de gevolgen van de Bestuursafspraken - die worden soms toch nog, net als vroeger, 'het Bestuursakkoord' genoemd - voor Den Haag tegen het licht houden? Over de verlaging van de ozb zal ik het vandaag verder maar niet hebben. Wel is de PvdAfractie blij met de verlaging van de afvalstoffenheffing. De PvdA-fractie wil graag inzetten op de ontwikkeling van de brede buurtscholen, inclusief de opname van de beoogde voorzieningen, zoals zorg, welzijn, sport en cultuur. We maken ons grote zorgen dat het geld op de plank blijft liggen. Wethouder en college, het wordt nu echt tijd om dit te realiseren! Graag krijgen wij toezeggingen over hoe dit aangepakt gaat worden. De PvdA-fractie vindt vakmensen belangrijk. In het coalitieakkoord is opgenomen dat we zes vakscholen gaan openen. Hoe staat het daarmee? Is hier al een start mee gemaakt? Wanneer komt de eerste en hoe gaat het dan verder? Rachid Guernaoui (D66). Mevrouw Van Nieuwenhoven, weet u niet dat we de afgelopen periode vier nieuwe vakscholen hebben geopend? Jeltje van Nieuwenhoven (PvdA). Ja, maar hoeveel gaan we nog meer doen? Rachid Guernaoui (D66). Volgend jaar weer vier. Jeltje van Nieuwenhoven (PvdA). O fijn, dat weet u al?

733

Rachid Guernaoui (D66). Ja. Als het goed is, weet u of in ieder geval uw fractie dit ook al. Dit soort dingen wordt immers gewoon besproken in de commissies. Jeltje van Nieuwenhoven (PvdA). Ik wil graag van het college horen hoe het dit gaat doen, waar die scholen komen en of de verder gaande afspraken al gemaakt zijn. De afspraak is dat kleine vestigingen van de bibliotheek worden ondergebracht bij de wijkgebonden voorzieningen, zoals brede buurtscholen en verzorgingstehuizen. Bovendien worden bibliotheken niet gesloten voordat vervangende voorzieningen zijn gerealiseerd. Bij dat proces zullen wij het college nadrukkelijk blijven volgen. Wij willen graag dat buitenlandse internationale studenten de mogelijkheid krijgen om een Ooievaarspas aan te vragen. Op die wijze maken jonge internationale mensen meer gebruik van onze prachtige voorzieningen. Nu zult u natuurlijk denken: wat een raar voorstel van de PvdA-fractie, want wie moet dat dan gaan betalen? Dit prima idee, dat van de studenten zelf komt, kan volgens ons worden gerealiseerd vanuit het budget van Citymarketing. Daarop krijgen wij graag een reactie. Ook bij sport en cultuur gaat het om meedoen. Wij vragen specifiek om aandacht voor kleinschalige sportvoorzieningen. Cultuurinstellingen worden gestimuleerd om een goed aanbod te ontwikkelen en voldoende draagvlak te creëren. Wij vinden Muzee in Scheveningen een goed voorbeeld van wijkcultuur en gaan er, zoals eerder besproken, van uit dat deze instelling vanuit dezelfde uitgangspositie wordt beoordeeld als andere kunst- en cultuurinstellingen en dat er wat dat betreft nog steeds geen besluiten zijn genomen. Ik hoop dat dit bevestigd kan worden. De PvdA-fractie vindt dat er voldoende betaalbare woningen behoren te zijn voor mensen in alle inkomenscategorieën. Wij zijn blij dat het college inzet op nieuwbouw, renovatie én onderhoud. Ook in de komende periode wordt er gebouwd voor doelgroepen. Dat is heel belangrijk. Ouderen, gehandicapten en studenten moeten een speciale benadering krijgen bij het wonen. De PvdA-fractie vindt het van groot belang dat Hagenaars prettig en veilig kunnen wonen. Om die reden hebben wij het thema 'woonoverlast' geagendeerd voor een werkbespreking in de commissie en hebben wij een onderzoek gevraagd naar de staat van onderhoud en specifiek naar vocht- en ventilatieproblemen. Woonoverlast en woningonderhoud staan de komende periode bovenaan onze lijst. Dat is duurzaam en sociaal. In dit kader prijzen wij de inzet van de Haagse Pandbrigade en het meld- en steunpunt Woonoverlast, die wij op dit punt een belangrijke rol toedichten. De krachtwijkenaanpak wordt in Den Haag onverminderd voortgezet, ondanks het wegvallen van de rijksmiddelen. Wij stellen daarom voor om een aantal sociale businesscases de komende jaren extra middelen te geven. Wij zetten daarop in, de voorstellen zijn overgenomen en de krachtwijken moeten binnen tien jaar op gemiddeld Haags niveau zijn. Ook dat is sociaal en duurzaam, omdat we investeren in de toekomst en de gelijkwaardigheid van mensen. Ook zij kunnen op deze wijze meedoen. De buurtserviceteams worden ingeschakeld, de buurtinterventieteams worden ondersteund en er komen extra toezichthouders, de zogenoemde BOA's. We hebben wel zorgen. Signalen en meldingen van de buurtinterventieteams kunnen nog veel beter worden opgepakt. Zo brandt de straatverlichting te vaak niet en leveren straatwerkzaamheden of bijvoorbeeld rioolproblemen gevaarlijke situaties op in de stad. Wij krijgen daar veel klachten over. Wij denken dat voor ouderen en overigens ook voor fietsers zeer gevaarlijke situaties kunnen ontstaan. De mensen van de buurtinterventieteams willen hier graag bij betrokken worden. Zij maken het verschil in onze stad; zij doen al mee. De PvdA-fractie gaat voor een betere kwaliteit van de openbare ruimte en het groen. Er is extra geld vrijgemaakt voor het inlopen van achterstallig onderhoud, het planten van 4000 bomen en het plaatsen van 1500 ondergrondse afvalcontainers. Voor kinderen zetten we in op spelen in de stad. Hiervoor is geld vrijgemaakt en we zijn blij met de extra parkeerplaatsen in de woonwijken. Wel hopen wij dat de inzet van al deze extra middelen voor stadsbeheer en leefbaarheid gepaard gaat met de nadrukkelijke aandacht en inzet van het college maar zeker van de wethouder ter zake. Wij hebben grote ambities om Den Haag te verduurzamen. In Den Haag geven wij ruim baan aan fietsers en voetgangers. Daarbij gaat het om aanleg en onderhoud van fietspaden, fietsparkeren, goed, betrouwbaar en bereikbaar openbaar vervoer, het behoud van de HTM voor Den Haag en uiteraard het stimuleren van duurzame mobiliteit.

734

De plannen voor het Haagse duurzaamheidcentrum, van waaruit onder meer de initiatieven vanuit de stad zullen worden gestimuleerd, juichen wij zeer toe. Wij hopen nog steeds dat voor het duurzame energiebedrijf, waar momenteel onderzoek naar wordt gedaan, werkelijk een resultaat geboekt kan worden. Wij zijn ook zeer blij met de maatregelen voor vermindering van het energieverbruik in en om de woning en met de subsidiegelden voor groene daken en zonnepanelen. Wat de duurzame doelen betreft, zullen we bij de begrotingsbehandeling komen met een motie om, terugredenerend vanuit de ambitie 'Den Haag klimaatneutraal in 2040', de noodzakelijke keuzes en stappen vast te stellen en te plannen. Daarbij gaat het om het zogenoemde backcastingmodel. Ik heb die motie bij me, maar ik wil niet afwijken van het goede gebruik in deze raad om in de eerste termijn van de algemene beschouwingen geen moties in te dienen. Degenen die dat willen, kunnen de motie echter bij mij komen inzien. Ik zou heel blij zijn als iedereen mee wil doen met deze motie. Tot slot de extra gelden voor monumentenzorg voor het behoud van ons stedelijk erfgoed. Ook dat vinden wij duurzaam en sociaal. De PvdA-fractie gaat voor een sociale en duurzame stad en een samenleving waarin iedereen kan meedoen. Werk, goed onderwijs en inzetten op jeugd, wonen in prettige en veilige wijken en de inzet op duurzaamheid hebben onze prioriteit. Tegen het college zeggen wij: aan de slag. Tegen de stad zeggen wij: doe mee. Joris Wijsmuller (HSP). Waarom heeft de PvdA-fractie dan niets gedaan? Jeltje van Nieuwenhoven (PvdA). Hoe bedoelt u? Joris Wijsmuller (HSP). Ik zal mijn vraag toelichten. Vorig jaar hadden wij bij de begrotingsbehandeling een hele discussie over de vraag of er misschien nog extra geld zou komen waarmee wij de toch wel pijnlijke bezuinigingen op sociaal gebied mogelijk zouden kunnen dempen. Nu blijkt er inderdaad extra geld te zijn geweest, zoals ik toen al voorspelde. Waarom heeft de PvdAfractie er niet voor gezorgd dat een aantal van die pijnlijke sociale bezuinigingen op bibliotheken en club- en buurthuizen gematigd worden? Waarom hebt u niets gedaan? Jeltje van Nieuwenhoven (PvdA). Wij hebben, zoals ik volgens mij ook vorig jaar uitgebreid heb gezegd, steeds ingezet op het armoedebeleid. Dat was onze eerste prioriteit. Wij zijn dan ook tevreden met het feit dat daar extra geld voor ingezet wordt. Bij de toch zeer moeilijke problemen - je krijgt immers minder geld van het Rijk en wilt het toch allemaal op een goede manier inzetten - vinden wij het heel goed dat wij die voorziening voor ouderen en gehandicapten weer op een goed peil kunnen houden. Dat is onze inzet geweest. Joris Wijsmuller (HSP). Er gaat ook allemaal extra geld naar bouwprojecten en onderhoud. Ook ombuigingen zitten weer in deze begroting. Waarom heeft de PvdA-fractie niets gedaan om bibliotheken open te houden in buurten? Waarom heeft de PvdA-fractie niets gedaan om club- en buurthuizen in deze stad open te houden? Waarom heeft de PvdA-fractie niets gedaan om de dreigende sluiting van culturele instellingen te matigen en ervoor te zorgen dat er op dat terrein meer geld komt? Jeltje van Nieuwenhoven (PvdA). Ik begrijp dat het in uw belang is om te zeggen dat de PvdA-fractie niets heeft gedaan, maar volgens mij hebben wij hier soms twee vergaderingen gehouden over de Welzijnsnota, over de bibliotheken en recent over de culturele instellingen. U kunt niet zeggen dat de PvdA-fractie daar geen bijdrage aan geleverd heeft. Dat er bij zo'n vergadering in de gemeenteraad geen zak met geld achter onze stoel ligt en dat wij rekening moeten houden met alle uitgaven van de gemeente, hoef ik u als ervaren raadslid niet te vertellen. Joris Wijsmuller (HSP). Als ervaren raadslid zie ik dat er toch ruimte zat in deze begroting om een aantal van die pijnlijke bezuinigingen te repareren. Ik zie wel dat er veel naar de bouwhobby van de PvdA-fractie gaat, maar ik zie niet dat u die buurthuizen en dergelijke openhoudt. Waarom niet? U hebt inderdaad een bijdrage geleverd in die behandelingen, maar er is niets afgegaan van de bezuinigingen zoals die aanvankelijk op stapel stonden.

735

Jeltje van Nieuwenhoven (PvdA). U legt mij nu uw keuzes op. Volgens mij gaat dat niet lukken. Wij zitten met vier partijen in een college; ook dat hoef ik u niet te vertellen. In een collegeprogramma ga je dan bekijken of er wordt uitgevoerd wat je in eerste instantie hebt afgesproken. Op een aantal punten blijkt dan dat je op het moment van de coalitieonderhandelingen eigenlijk minder geld had en dat er dit jaar iets meer ruimte is. Dan bekijk je dus waar de prioriteiten liggen waarover wij ook bij de coalitieonderhandelingen hebben gesproken. Voor de PvdA-fractie waren dat echt het ouderenfonds, het gehandicaptenfonds en alles wat wij daar op het punt van het armoedebeleid zouden kunnen repareren. Heleen Weening (GroenLinks). Als de prioriteit van mevrouw Van Nieuwenhoven ligt bij het redden van kwetsbare ouderen en chronisch zieke mensen die door het ijs zakken, waarom heeft zij zich dan niet sterk gemaakt voor structurele hulp en ondersteuning voor deze mensen? Waarom heeft zij daar niet structureel voor gestaan in plaats van slechts voor één jaar? Jeltje van Nieuwenhoven (PvdA). Wat betreft de fondsen, gaat het in ieder geval om de komende drie jaar. Dat geldt dus voor deze hele periode. Heleen Weening (GroenLinks). Ik wil u wel even bijlichten. Er is € 4,5 mln. beschikbaar gesteld in deze begroting. Dat is voor één jaar. Dat is nog ietsje minder dan wat er in het verleden per jaar structureel was. Het is dus niet waar dat deze mensen de komende periode uit de brand zijn. Jeltje van Nieuwenhoven (PvdA). Nee hoor, het is drie keer € 1,5 mln. voor de komende drie jaar om die mensen, die het echt nodig hebben, weer te kunnen helpen. Heleen Weening (GroenLinks). Welke mensen zijn het dan die u in die zeer kwetsbare groep wel helpt met dat bedrag? Jeltje van Nieuwenhoven (PvdA). U vindt dat niet genoeg. Dat kan. Wij zijn heel blij dat wij op die manier een reparatie kunnen aanbrengen, omdat je anders een tekort zou kunnen hebben om mensen te helpen. Den Haag is in staat om uitkeringsgerechtigden, mensen die in de bijstand zitten, op dat niveau te blijven voorzien van een uitkering. Het is heel mooi dat het college daar geld voor heeft uitgetrokken en dat dit kan. Er zijn in dit land steden - niet de minste - die dit niet kunnen doen vanuit hun eigen begroting. Dat is ook een prioriteit: aan die mensen die eerste behoefte van die uitkering kunnen geven. Heleen Weening (GroenLinks). U zegt tegen mij dat ik dit natuurlijk niet genoeg vind. De GroenLinks-fractie vindt dit inderdaad niet genoeg. Ik zal daar straks meer over zeggen, maar vindt u het werkelijk genoeg? Kijkt u eens naar wat structureel wél wordt besteed aan andere zaken en naar alle kaalslag die het afgelopen jaar al heeft plaatsgevonden. Daarbij kan ik de woorden van de heer Wijsmuller herhalen: een derde van de welzijnslocaties is gesloten en de bibliotheken zijn dicht. Vindt u dit dan genoeg? Jeltje van Nieuwenhoven (PvdA). Nu maakt u het mij wel heel gemakkelijk, mevrouw Weening. Ik weet heel zeker dat u het niet zo bedoelt, maar als de PvdA het in deze stad alleen voor het zeggen had, zouden we misschien een paar andere keuzes hebben gemaakt. Dat geldt niet voor alle keuzes laat ik daar heel eerlijk over zijn - maar misschien zouden wij wel een paar andere keuzes gemaakt hebben. Volgens mij laten wij dit ook voldoende blijken op al die momenten waarop dit aan ons als PvdA-fractie wordt gevraagd. Het is nogal merkwaardig dat u denkt dat de PvdA zo machtig is dat zij in deze stad het financiële beheer dicteert. Trouwens, de wethouder van Financiën zou dat ook niet goed vinden. Zo werkt het niet en dat weet u goed genoeg. Heleen Weening (GroenLinks). Ik neem ook deze handreiking van mevrouw Van Nieuwenhoven aan, want ik weet heel goed dat het zo werkt en dat de PvdA het inderdaad niet alleen voor het zeggen heeft. De PvdA is wel de grootste partij in deze coalitie. Als wij met elkaar in deze raad zorgen voor een meerderheid die wél meer wil doen voor deze kwetsbare groep mensen, gaat u daar dan in mee?

736

Jeltje van Nieuwenhoven (PvdA). Alleen als dat financieel kan binnen het beheer dat wij met vier partijen in het coalitieakkoord hebben afgesproken. U vraagt naar de bekende weg. U wist toch precies dat u dit antwoord zou krijgen? Heleen Weening (GroenLinks). Wij zullen hier samen nog over te spreken komen. Jeltje van Nieuwenhoven (PvdA). Het is trouwens hetzelfde antwoord dat ik vorig jaar vier keer heb gegeven, maar goed. Heleen Weening (GroenLinks). Voorzitter. 'Ze kennen van alles de prijs, maar van niets de waarde.' Kent u die uitdrukking? Onlangs hoorde ik het iemand zeggen over de begroting en de bezuinigingen van het kabinet aan de overkant, van de VVD, het CDA en de PVV. Weet u wie dat zei? Ik zal het verklappen: het was Job Cohen. 'Ze kennen van alles de prijs, maar van niets de waarde.' Job Cohen sloeg de spijker op zijn kop. Jammer genoeg gaat dit ook op voor de plannen van dit college. Ik roep het nog maar eens in herinnering: dit is een college waar de PvdA deel van uitmaakt. Je zou het bijna vergeten, want het lijkt erop dat dit college uit het oog verliest wat van waarde is. Ik wil het hebben over wat van waarde is voor deze stad. Die waarden zijn belangrijk voor al haar inwoners: tolerantie, duurzaamheid en solidariteit. In wat voor samenleving willen wij leven? Laat ik met tolerantie beginnen. Hoe willen wij omgaan met verschillen tussen mensen? En hoe gaan we als stadsbestuur met die verschillen om? Het college zegt op papier dat diversiteit de kracht is van Den Haag en dat het college mensen niet beoordeelt op hun afkomst, maar kijkt naar de bijdrage die zij aan de toekomst van de stad kunnen leveren. Maar hoe is het in de realiteit? In de realiteit stelt wethouder Norder dat het belangrijkste effect van Antillianen op Nederland de criminaliteit is. Hij vond het ook nodig om te spreken over 'een tsunami van Polen in Den Haag'. GroenLinks ziet juist ook hardwerkende Polen in de tuinbouw, in de bouw en in het transport. GroenLinks ziet ook de Antilliaanse studenten van de Haagse studentenvereniging Hexagon die zich voorbereiden op een glansrijke maatschappelijke carrière. Met de nieuwflinkse aanpak van de wethouder schieten we helemaal niets op in Den Haag: studenten en harde werkers krijgen van dit college een stempel op hun hoofd: jouw grootste bijdrage aan de Nederlandse maatschappij? Criminaliteit. En die van u, mijnheer? U hebt hetzelfde effect als een grote natuurramp. Wij hebben een stadsbestuur nodig dat juist krachtig optreedt tegen generaliseringen, dat maatschappelijke spanningen te lijf gaat en niet versterkt en dat bijdraagt aan een begripvolle en respectvolle samenleving. Dat is waar de fractie van GroenLinks voor kiest: een stad waarin men elkaar aanspreekt op gedrag en niet op vooroordelen, waar men oog en oor heeft voor elkaar en voor elkaars verschillen. Dat is ook de essentie van een samenleving: 'samen leven'. In wat voor samenleving willen wij leven? Die vraag gaat ook over hoe wij omgaan met natuur en milieu, over hoe wij de stad achterlaten aan onze kinderen en kleinkinderen. Dan heb ik het over duurzaamheid. Op dit terrein is er een positief punt: dit college heeft een grote ambitie op het gebied van duurzaamheid en investeert in duurzaamheid. Het is nu zaak om ook echt een begin te maken met de uitvoering van effectieve maatregelen, want het is overmorgen al 2020. In wat voor samenleving willen wij leven? Hoe willen wij omgaan met mensen aan de onderkant van de samenleving? Dat gaat ook over hoe wij omgaan met mensen die het moeilijk hebben en bij wie het water over de schoenen loopt. Laten we beginnen met de realiteit. Wat zijn de gevolgen van de bezuinigingen van dit college? Er worden bibliotheken gesloten, er zijn minder welzijnswerkers en buurthuizen gaan dicht. Die voorzieningen waren er niet voor niets; zij waren er om mensen te laten meedoen aan de samenleving, zichzelf te ontplooien en samen met anderen actief te zijn. Wat de fractie van GroenLinks het meest aan het hart gaat, is dat voorzieningen voor mensen die het niet breed hebben en die elk dubbeltje moeten omkeren, worden versoberd en beëindigd, zoals het fonds voor ouderen en chronisch zieken. Dat zijn mensen die het moeilijk hebben en al onder druk staan. De fractie van GroenLinks wil deze mensen in moeilijke tijden steunen. Wat doet dit college? Dat schaft het fonds af. En als het college dan een jaar later tot de conclusie komt dat deze kwetsbare mensen door het ijs zakken, draait het de bezuiniging voor deze groep mensen terug, maar slechts voor

737

een jaartje. De fractie van GroenLinks vindt dit een piepklein doekje voor het bloeden, want daarmee los je het probleem en de onzekerheid voor deze mensen niet op. Intussen proberen de collegepartijen driftig de indruk te wekken dat het allemaal niet anders kan. Dat is natuurlijk volstrekte lariekoek. Dit zijn keuzes. Dit college investeert namelijk wel in de aanleg van parkeerplaatsen, in wegen en grote projecten en in verlaging van de ozb. Rachid Guernaoui (D66). In de begroting staat: 'We besluiten in deze begroting om de komende 3 jaar alsnog € 4,5 mln. uit te trekken voor (oudere) gehandicapten en chronisch zieken met een minimuminkomen.' Ik heb laatst een heel interessant artikel van u gelezen over 'fact-free politics'. Dit lijkt me een fact, een feit; zo staat het in de begroting. Toch blijft u beweren dat dit voor één jaar is. Hoe moet ik dat rijmen met uw mening over 'fact-free politics'? Voorzitter: de heer Van Aartsen Heleen Weening (GroenLinks). Ik dank u hartelijk voor deze feiten. Die neem ik als zodanig aan. Het is niet zo dat het voor een jaar is; het is waar dat het geld voor één jaar nu wordt uitgesmeerd over drie jaar. Daarmee wordt de groep echter niet kleiner. Die groep van mensen moet nog steeds gesteund worden. Aanvankelijk was er € 5 mln. voor twee fondsen, namelijk het fonds voor ouderen en het fonds voor chronisch zieken. Het is een feit dat die groep mensen nu drie jaar lang met hetzelfde bedrag moet worden ondersteund. Dat is voor de fractie van GroenLinks niet een voldoende reparatie. Dat is niet voldoende voor een partij waarvan je mag verwachten dat die staat voor mensen die het moeilijk hebben aan de onderkant van de samenleving. De fractie van GroenLinks maakt zich echt zorgen over de koers van dit college, over hoe er wordt gesneden en over hoe voorzieningen worden afgebroken en kapotgemaakt. Deze voorzieningen en verworvenheden bouwen we namelijk niet eenvoudig weer op. De fractie van GroenLinks maakt andere keuzes: zij zet zorg voor mensen centraal. Ik rond af. 'Ze kennen van alles de prijs en van niets de waarde'. Ik heb het gehad over in wat voor samenleving GroenLinks wil leven en over wat voor ons van waarde is. Volgens GroenLinks is dat een samenleving waar, juist als het economisch moeilijk is, tolerantie, duurzaamheid en solidariteit centraal staan. De heer Revis (VVD). Dames en heren, allereerst wil mijn fractie het college complimenteren met de moeilijke, maar ook verantwoorde keuzes die in deze begroting zijn gemaakt. We bezuinigen, maar we investeren ook én we verlagen de belastingen. Een extra compliment is het waard dat de afspraken in dit coalitieakkoord zo robuust bleken dat we in Den Haag geen extra bezuinigingen hoeven door te voeren. Onze verantwoordelijkheid is echter groter dan alleen verantwoord bezuinigen. Hagenaars mogen van hun volksvertegenwoordigers verwachten dat zij aangeven wat de gemeente moet doen, wat de gemeente moet laten en wat mensen zelf kunnen doen en waarom. We leven immers in onzekere tijden. De wereldeconomie gaat gebukt onder een zware crisis en mensen en bedrijven hebben het moeilijk. De onzekerheid over de toekomst neemt toe: Hoelang hebben we nog de euro? Wat is ons huis over een jaar nog waard? Hebben we straks nog een baan? Kunnen we na ons pensioen de eindjes nog aan elkaar knopen? Het is lang geleden dat er zo massaal over deze vragen is nagedacht. Toch is de VVD-fractie optimistisch, omdat wij vertrouwen hebben in de kracht van mensen en omdat we vertrouwen hebben in onze kinderen. Ik heb bijvoorbeeld vertrouwen in mijn kinderen Maurits en Floris, allebei geboren op Scheveningen. We hebben ook vertrouwen in uw kinderen: in Morris, de zoon van ons raadslid Ibo Gülsen, in Maartje en Joost, de kinderen van onze GroenLinks-collega's, in Merle, de dochter van onze wethouder Klein, en in de zoon of dochter van mevrouw Van Vroonhoven. Wordt het een zoon? En niet te vergeten: we hebben ook vertrouwen in Chris Roelands, de vijfhonderdduizendste inwoner van Den Haag. Wij hebben vertrouwen in alle jonge Hagenaars aan wie wij onze stad zullen nalaten. Al deze kinderen hebben dromen en ambities. Joris Wijsmuller (HSP). Ik heb ook kinderen, maar beseft de heer Revis wel hoe stom het zou zijn als hij zou zeggen dat hij geen vertrouwen heeft in een baby?

738

De heer Revis (VVD). Ik verheugde mij zeer op een aantal interrupties van u. Deze interruptie valt mij een beetje tegen, maar ik wil hiermee benadrukken dat wij deze stad nalaten aan een volgende generatie en dat wij de verantwoordelijkheid hebben om daarover na te denken. Dat wilde ik op deze manier doen. U vat dit blijkbaar anders op. Deze kinderen - ik ga er nog even mee door, mijnheer Wijsmuller - hebben allemaal dromen en ambities. Ik zal iets over mijn kinderen vertellen. Mijn oudste zoon wil graag keeper worden in het betaald voetbal of, als dat niet lukt, gymleraar. Mijn jongste zoon twijfelt nog. Hij wil graag dierenarts worden of boer. Uw kinderen en alle andere jonge Hagenaars hebben ook dat soort ambities. Misschien willen zij slager worden, politieagent, advocaat of acteur. De VVD-fractie wil dat al die kinderen hun ambities kunnen waarmaken in deze stad. Wij voelen ons er verantwoordelijk voor dat zij het nog beter krijgen dan wij. Dáár wil mijn fractie het nu over hebben: over onze verantwoordelijkheid, over onze toekomst, over de stad buiten deze raadzaal en over de mentaliteit waarmee wij - en straks ook die kinderen - aan onze stad moeten bouwen. Ik heb hier het afgelopen jaar in een rondgang door de stad met heel veel Hagenaars over gesproken. Mijn visie op de toekomst van Den Haag heb ik deze zomer opgeschreven. Ik wil u, alle leden van de gemeenteraad en het college van deze mooie stad, heel graag dat boekje aanbieden. Ik geef het eerste exemplaar aan de voorzitter van deze raad, burgemeester Van Aartsen. Ik vraag de bodes om u na afloop allemaal een exemplaar te geven. Ingrid Gyömörei (SP). Ik heb nog geen kennis mogen nemen van de inhoud van het boekje, maar ik meende iets te mogen vernemen uit de krant. Hebt u hier het boekje 'De buurt, de toekomst' van de SP naast gelegd? Of is dit voortgekomen uit gesprekken met de buurt en zijn wij wellicht dezelfde mensen tegengekomen? De heer Revis (VVD). Ik weet het niet, maar het lijkt mij ongelooflijk interessant om ook in deze raadzaal daarover van gedachten te wisselen. Als u met uw boekje graag wilt praten over de zaken die wij als VVD-fractie hebben opgeschreven, lijkt dit mij daarvoor de uitgelezen plek. Ingrid Gyömörei (SP). Ik kan verwijzen naar de algemene beschouwingen van 2009 en ik zal kijken of ik het boekje nog kan vinden. De heer Revis (VVD). Fantastisch, we gaan daar graag op in. Ik zal nu vertellen wat ik belangrijk vind in de stad. Als ik naar Den Haag kijk, zie ik heel veel dingen die goed gaan. Dan bedoel ik ook de mensen die er op zaterdag voor kiezen om de F-jes van hun voetbalclub te coachen en die daar tijd voor vrijmaken. Als ik naar Den Haag kijk, zie ik ook dingen waar we met z'n allen heel trots op kunnen zijn. Ik voel mij bijvoorbeeld trots wanneer ik via de A12 terugkom in de stad en de skyline zie of wanneer ik op zondag ga winkelen in onze bruisende binnenstad. Als ik naar Den Haag kijk, zie ik echter ook problemen. Heel veel van die problemen spelen zich niet af in de beleidsstukken van de gemeente, maar op straat, tussen mensen. Die problemen worden op sommige momenten zichtbaar, bijvoorbeeld wanneer we bij hevige sneeuwval verbaasd uit het raam kijken en ons afvragen waarom de gemeente de stoep nog niet heeft schoongemaakt, wanneer werklozen weigeren om hun handen uit de mouwen te steken, waardoor werkgevers genoodzaakt zijn om hardwerkende Oost-Europeanen naar Nederland af te laten reizen om bijvoorbeeld tomaten te plukken, bij ons thuis te schilderen of schoon te maken of wanneer de oude, slecht ter been zijnde buurman professionele thuishulp nodig heeft om een lamp te vervangen, terwijl er vast wel iemand in die straat een keukentrap heeft. Op die momenten wordt zichtbaar dat er soms een mentaliteit heerst met te veel aandacht voor rechten en te weinig voor plichten. Dat is een mentaliteit van gemakzucht, waarbij mensen met volle verwachting naar de autoriteiten kijken omdat die alles wel zullen oplossen, liefst 'gratis'. Die mentaliteit zorgt voor toenemend wantrouwen, want de gemeente en de overheid kunnen al die problemen niet oplossen. Die mentaliteit zorgt er ook voor dat 'we' allemaal vinden dat 'ze' onze stad op orde moeten brengen, maar hoe kunnen we onze buurten leefbaarder maken als mensen zich blijven afvragen 'wie lost dit allemaal voor mij op?' in plaats van 'wat kan ik eraan doen?' Hoe kan Den Haag een stad worden waar alles mogelijk is als mensen niet beseffen dat zij daar zelf de sleutel voor in handen hebben? Natuurlijk moet de gemeente haar kerntaken goed uitvoeren. De

739

gemeente moet zorgen voor een veilige en bereikbare stad en voor goed onderhoud van publieke voorzieningen. De gemeente en dit college moeten er dus voor zorgen dat de Rotterdamsebaan er gewoon komt, dat jeugdbendes worden aangepakt en dat de gaten in het asfalt in bijvoorbeeld de Van Alkemadelaan worden gedicht. De gemeente moet ook zorgen voor strenge handhaving van onze regels op straat. Uit deze begroting blijkt dat dit college die keuzes maakt, maar de gemeente kan niet alle problemen oplossen en dat moeten wij ook helemaal niet willen. Als de gemeente een stapje opzij doet, blijken we namelijk heel veel dingen heel goed zelf te kunnen doen, soms zelfs beter. Denk bijvoorbeeld aan de burenhulpcentrale in Mariahoeve, die heel veel professionele en dure welzijnswerkers uitspaart. Denk ook aan het Burgernet, waarin buurtbewoners als ogen en oren van de politie helpen om boeven te vangen. Gelukkig zijn er meer voorbeelden van mensen die zich op die manier inzetten, die zich extra inzetten voor de stad, bijvoorbeeld ook de jonge Hagenaars die op zaterdag als vrijwilliger helpen bij de scouting of de mensen die actief zijn in buurtpreventieteams. Ik wil die Hagenaars erkenning geven voor die extra inzet door hun gedrag in deze stad tot norm te verheffen. Die norm houdt in dat je in Den Haag uit de toon moet vallen als je je niet extra inzet voor de stad. Dat begint met kleine dingen. Je moet in deze stad uit de toon vallen als je je blikje per ongeluk naast de prullenbak gooit en niet even stopt om het op te ruimen. Je moet uit de toon vallen als de zwangere buurvrouw thuiskomt met twee zware boodschappentassen en als je dan niet even helpt met het naar binnen brengen van die tassen. Dit zijn allemaal dingen tussen mensen en buiten de raadzaal die we zelf moeten oppakken. Als wij onze kinderen een Den Haag willen nalaten waar alles mogelijk is, moeten we zelf verantwoordelijkheid nemen voor onze omgeving en zelf, met elkaar, problemen oplossen. Dan moeten we ook anderen stimuleren om dat te doen, want alleen niemand tot last zijn en denken dat de jeugdwerker die vervelende jongeren die jouw moeder lastig vallen, wel aanspreekt, is niet genoeg. Je alleen inspannen om je eigen boterham te verdienen, omdat je denkt dat de gemeente wel voor vrijwilligers zorgt bij de voetbalclub, is niet genoeg. Alleen denken aan je eigen toekomst, omdat je denkt dat de school je kinderen wel opvoedt tot zelfstandige Hagenaars, is niet genoeg. Nicolien van Vroonhoven-Kok (CDA). Voorzitter, u kunt zich voorstellen dat mijn CDA-hart harder gaat kloppen. Ik zou de heer Revis graag het CDA-lidmaatschap willen aanbieden; dat kan hij zich waarschijnlijk ook wel voorstellen. Ik hoorde heel duidelijk de CDA-grondbeginselen, zoals gespreide verantwoordelijkheid en solidariteit, naar voren komen. De VVD-grondbeginselen, zoals individualisme en zelfontplooiing, lijken daar ontzettend haaks op te staan. Ik krijg hier dus graag een nadere toelichting op. De heer Revis (VVD). Ik ben blij dat u dat vraagt. Het was natuurlijk niet mijn doel om u hier helemaal gelukkig te maken, maar dat is altijd mooi meegenomen. Dit verklaart ook waarom wij het heel vaak met elkaar eens zijn, maar u hebt andere grondbeginselen en ook uw aanvliegroute is een andere. Een liberaal is geen individualist; dat ziet u fout. Een liberaal gaat uit van vrijheid van mensen. Daar hoort verantwoordelijkheid bij. Die verantwoordelijkheid mag best wel eens benadrukt worden. Dat probeer ik hier vanavond te doen. Verantwoordelijkheid nemen voor je omgeving is een heel belangrijk liberaal principe. Dank dus voor die vraag, want ik wilde dit graag toelichten. Mevrouw Van Vroonhoven, ik ga u nog eens blij maken: alleen denken aan je rechten in onze samenleving is dus niet genoeg. Om onze verantwoordelijkheid te kunnen nemen, hebben we echter ook ruimte nodig. Voor die ruimte is minder overheidsbemoeienis nodig. Daarom vindt de VVDfractie dat Hagenaars veel vaker tegen de gemeente moeten zeggen: laat ons dit nou zelf doen. Joris Wijsmuller (HSP). Is ook een Kinder- en Jongerenrechtswinkel nodig om die rechten te vinden? De heer Revis (VVD). De kwaliteit van uw interrupties neemt enorm toe; ik hoop dus dat u straks nog een paar interrupties bedenkt. Ik vind het ook leuk dat u dat vraagt, want wij denken juist dat zoiets niet nodig is. Het is absoluut niet de bedoeling dat wij hier in de raadzaal gaan zitten bedenken welke met subsidiegeld gefinancierde instellingen nodig zijn om mensen te vertellen hoe het moet. Volgens mij kunnen mensen dat zelf; daar heb ik ook vertrouwen in.

740

Joris Wijsmuller (HSP). Dus hier komt het grote gat in uw prachtige romantische verhaal aan het licht: als mensen echt ondersteuning nodig hebben, geeft de VVD-fractie niet thuis. De heer Revis (VVD). Dat is zeker niet het geval. Als iemand echt niet kan - dat is iets anders dan niet willen - moet er een vangnet zijn. In uw geval wordt dat soms een hangmat; bij is ons dat een vangnet. Dat vangnet is gegarandeerd, ook in dit collegebeleid. Wij hebben de afgelopen decennia heel veel taken aan de verzorgingsstaat overgelaten. Jeugdwerkers moeten de hangjongeren op straat aanspreken, de gemeente moet de stoepen vegen en in het Zuiderpark geeft een gemeentelijke sportinstructeur bewegingstips op openluchtfitnessapparatuur; dat is echt waar. Het is dus goed dat dit college er een eind aan maakt dat professionele, met belastinggeld betaalde welzijnswerkers - onder de noemer 'agogisch volwassenenwerk' - niets anders doen dan avondjes klaverjassen met Hagenaars. Voor die zaken hebben we de gemeente immers helemaal niet nodig. Als de gemeente zich hier niet meer mee bemoeit, moeten we het soms ook wel zelf doen. Dan wonen we straks in een stad met minder regelzucht, minder betutteling, minder belastingen, minder subsidies en minder mooie maakbaarheidsidealen. Dan krijgen we dus een stad met meer vrijheid, meer saamhorigheid en meer ruimte voor eigen keuzes. Als we de dingen die we zelf kunnen doen, weer zelf gaan doen, ontstaat ruimte voor contact en dus voor sociale controle en een helpende hand. Daarom moet er ook veel meer ruimte komen voor bedrijvigheid en levendigheid in de buurten. Het terrasje op de hoek, de kinderopvang in de straat en de fietsenmaker aan de overkant zorgen voor reuring en toezicht. Daarom moet er meer ruimte komen voor invloed van Hagenaars op het veiligheidsbeleid. We moeten als inwoners immers zelf kunnen aangeven wat wij in een wijk belangrijk vinden en waarom wij iets onveilig vinden. Als Loosduiners bijvoorbeeld vinden dat het aantal auto-inbraken in de buurt de spuigaten uitloopt, moeten ze dat kunnen aangeven. Projecten zoals het initiatief van mevrouw Bolle van de PvdA, waarbij bewoners invloed hebben op het veiligheidsbeleid, zijn daarom nuttig; dat geef ik haar na. Dit geldt ook voor het succesvolle Burgernet. Daarom moet er ook meer ruimte komen voor betaalbare koopwoningen in onze wijken. Mijn partij hamert daar al langer op, maar er is steeds meer steun voor, ook vanuit wetenschappelijke hoek. Het hebben van een eigen woning leidt tot meer verantwoordelijkheidsgevoel voor je buurt. De woningcorporaties moeten dus meer woningen verkopen. Als we onze vrijheid en verantwoordelijkheid op die manier terugnemen, wordt Den Haag een stad waar echt alles mogelijk is. Dan wordt Den Haag een magneet voor talent, een stad waar mensen elkaar inspireren om het beste uit zichzelf te halen en die als geheel een prettigere plek wordt om te wonen en werken, met een kleine en slagvaardige overheid, die alleen doet wat écht nodig is, bijvoorbeeld handhaving of zorgen voor een goede doorstroming van het verkeer. Marieke de Groot (PvdD). Ik heb een algemene vraag, want ik ben nu al een behoorlijk tijdje aan het luisteren en ik hoor alleen dat de VVD-fractie wil bouwen aan de stad voor onze kinderen, zodat zij het nog beter krijgen dan wij, en dat er meer ruimte moet komen. Ik hoor echter helemaal niets over echte waarden voor onze kinderen in de toekomst, over een gezonde en groene leefomgeving, over het schone water dat wij straks nog moeten hebben voor onze kinderen, de schone lucht, voldoende voedsel en noem maar op. Ik hoor dus eigenlijk niets over het gebrek aan moed bij dit college om te investeren in die cruciale waarden. Ik zou heel graag van u willen weten hoe de VVD-fractie daarover denkt. De heer Revis (VVD). Ik dank u echt hartelijk voor het feit dat u zo goed hebt zitten luisteren. Dat vind ik plezierig, want daar is dit debat voor. Het gaf mij ook de gelegenheid om een slok schoon water te nemen; daar was ik ook even aan toe. Ik maak mijn eigen keuzes voor de toekomst. U hebt andere prioriteiten, maar ik denk dat wij het erover eens zijn dat ook onze kinderen graag in een groene stad wonen waar zij ook in de natuur kunnen wandelen. Ik denk dat dit voor ons allebei belangrijk is. Daarna, bij de vraag hoeveel prioriteit wij aan andere zaken geven, zullen onze wegen wel iets uiteenlopen. Marieke de Groot (PvdD). Dat begrijp ik, maar al die andere door u genoemde zaken kunnen niet bewerkstelligd worden als deze cruciale waarden niet in orde zijn. Daarom begrijp ik niet dat u nu

741

alleen aandacht besteedt aan die zaken en dat u de cruciale waarden die ook nodig zijn om de kinderen daadwerkelijk een toekomst te bieden, over het hoofd ziet. De heer Revis (VVD). Ik denk dat wij op dit punt niet helemaal tot elkaar komen. Ik zie het belang van die dingen en ik zie andere dingen die ook belangrijk zijn, bijvoorbeeld een sterke economie, zodat die kinderen een baan hebben en geld verdienen om een huis te kunnen kopen. Dat is ook belangrijk en daar leggen wij ook nadruk op. De stad die wij voor ons zien, is ook een stad waar minder belastinggeld naar de overheid gaat, zodat wij als belastingbetalers meer vrijheid krijgen om zelf te kiezen hoe we ons geld en onze tijd besteden. Van zo'n soort stad willen mensen deel uitmaken en daar willen bedrijven zich komen vestigen. Die bedrijven nemen banen mee. Dat is een stad die excelleert, bijvoorbeeld met culturele voorzieningen van topniveau en de beste gezondheidszorg, zodat ook expats daar graag naartoe gaan. Dat is een stad met academisch onderwijs dat studenten trekt uit het hele land. Dat is een stad met een bloeiende economie. De toekomst van Den Haag wordt niet gemaakt en niet bepaald in deze raadzaal, maar we moeten het hier in deze raadzaal wél vaker over die toekomst hebben in plaats van over de krant van gisteren. We willen het hebben over een toekomst die een andere mentaliteit vraagt, een toekomst, kortom, met meer stad en minder gemeente. Heleen Weening (GroenLinks). Ik heb heel veel mooie verhalen gehoord over het vertrouwen dat wij hebben in onze kinderen. De Joosten, de Maartjes, de Florissen en de Mauritsen kwamen voorbij. Dat deed mij deugd. Ik hoor hier zeggen dat dat allemaal nette namen zijn; daar sluit ik mij bij aan. Weet u echter hoeveel kinderen in Den Haag in armoede opgroeien? De heer Revis (VVD). Volgens mij zullen wij het niet snel eens worden over die exacte armoedegrens. Ik denk ook dat dit college en de voorzieningen van rijkswege zodanig zijn dat de kinderen aan de onderkant van de samenleving die echt heel weinig te besteden hebben, voldoende gesteund worden. Heleen Weening (GroenLinks). Ik vind dit een beetje gemakkelijk: 'Dan moeten wij het eens worden over definities.' Er zijn gewoon richtlijnen voor wat het sociaal minimum is. Hebt u enig idee hoeveel kinderen opgroeien in een gezin dat moet rondkomen van een inkomen dat lager is dan het sociaal minimum? De heer Revis (VVD). Het sociaal minimum is volgens mij het minimum. Volgens mij doen wij er alles aan om mensen op dat niveau te krijgen. Heleen Weening (GroenLinks). Ik zal de heer Revis helpen: het gaat om een op de acht kinderen in Den Haag. Een op de acht kinderen in Den Haag groeit op in een gezin onder het sociaal minimum. Dat zijn heel veel kinderen. Wat doet de VVD om die kinderen verder te helpen in deze stad, om die kinderen een stap te laten zetten op de maatschappelijke ladder en om ervoor te zorgen dat die kinderen kunnen profiteren van de functie van sociale stijging, die een stad ook heeft? Wat doet de VVD daaraan? De heer Revis (VVD). Dat vind ik echt een belangrijke vraag. Dat is ook precies waar wij hier voor staan. Die kinderen moeten in onze stad kunnen opgroeien en moeten in onze stad een baan kunnen vinden. Daarom zorgt de VVD voor een bloeiende economie. Die kinderen moeten naar school kunnen gaan. Daarom zorgt de VVD voor goed onderwijs. Als de ouders niet genegen zijn om die kinderen op school te houden, zorgt de VVD er ook voor dat er een stevig beleid komt om schooluitval tegen te gaan; kijk naar het vorige college, waarin wethouder Dekker hiervoor verantwoordelijk was. Dat geeft die kinderen kansen, want wij willen die kinderen niet op het sociaal minimum houden wanneer zij later groot zijn. Wij willen hen daaruit halen; wij willen hun een baan geven, een koopwoning en een toekomst. Heleen Weening (GroenLinks). Dat klinkt heel mooi en ik ga daar heel graag in mee. Ik heb ook heel graag dat vertrouwen, maar ik maak mij ook zorgen, mede door het wegvallen van functies door

742

bezuinigingen van dit college. Ik ben benieuwd wat de heer Revis daarvan vindt. We bezuinigen op bibliotheken en op categoraal welzijnswerk, maar zijn dat niet juist de zaken die deze kinderen juist hier en nu verder kunnen helpen? Staat dat dan niet onder druk? De heer Revis (VVD). Bij die bezuinigingen moet je bekijken wat verantwoord is. Neem het voorbeeld van de bibliotheken: een aantal bibliotheken moest dicht omdat er sprake was van een bezuinigingsopdracht. Dat kunt u niet leuk vinden; ook wij vinden dat niet altijd leuk, maar soms is er gewoon minder geld te besteden. Wat gebeurt er op dat moment? Dat vind ik echt interessant en daar ging mijn verhaal ook over. Een van die wijkverenigingen zag de bibliotheek uit de wijk verdwijnen, ging praten met bewoners, scholen en sponsors en kwam met een eigen plan bij de wethouder. Die wijkvereniging had een eigen plan om de bibliotheek overeind te houden. Dat is precies wat wij in deze stad willen aanjagen. Dat lijkt mij een heel goede oplossing voor heel veel problemen. Heleen Weening (GroenLinks). Ik constateer dat onze ideologieën op dit punt zeer van elkaar verschillen. Dat is ook goed. Ik dank de heer Revis wel voor zijn uitgebreide betoog. Ik vind het ook uitstekend dat het liberalisme terug is bij de Haagse VVD. Ik heb nog wel een vraag in aansluiting op de vraag van de heer Wijsmuller over de Kinder- en Jongerenrechtswinkel. Vindt de heer Revis het niet heel eenvoudig om te zeggen dat die kinderen hun eigen verantwoordelijkheid maar moeten nemen? Hoe moeten kinderen die onder druk staan, kwetsbaar zijn en hun rechten niet kennen, dat doen? De heer Revis (VVD). Voor kinderen zijn in de eerste plaats de ouders verantwoordelijk, maar u pakt er nu één dingetje uit, de Kinder- en Jongerenrechtswinkel. We hebben het hier het hele jaar over allerlei concrete voorstellen: plannen van het college en voorstellen vanuit de raad die door u of door ons worden ingediend. In de volgende raadsvergadering hebben wij het bijvoorbeeld over een initiatiefvoorstel van de VVD-fractie over taalachterstanden. We kunnen ook een keer goed debatteren over een kinderrechtswinkel. Dit doet echter geen recht aan de algemene beschouwingen, waarin wij een visie op de stad geven. Ik vind het een mooi voorbeeld, maar laten wij het nou eens hebben over waar wij in de toekomst naartoe willen. Joris Wijsmuller (HSP). Voorzitter. Ik zal hier geen hoogdravende toekomstbeelden naar voren brengen, want ik heb nog maar 8.37 minuten spreektijd. Ik had 13 minuten voor de hele avond, dus voor het debat dat wij nu nog moeten voeren, het interpellatiedebat en natuurlijk voor het voeren van een betoog. Ik wil mijn tijd het liefst bewaren voor het debat, dus voor interrupties en dergelijke. Ik zal mijn bijdrage nu dus heel kort en ook heel praktisch houden. Door de stringente spreektijdbeperking die wij hier kennen, wordt het debat een beetje dood gemaakt. Dat vind ik echt heel jammer. Met de begroting is er ook niet veel nieuws te bespreken. Het is dezelfde begroting als vorig jaar, al is het financiële perspectief natuurlijk iets gewijzigd en zijn er enkele aanpassingen aangebracht. In totaal is er € 127 mln. extra te besteden. Een aantal van die zaken was al te voorzien; daar hebben wij de vorige keer al over gediscussieerd. De HSP vindt het verbazingwekkend dat wij dat extra geld niet hebben gebruikt om pijnlijke bezuinigingen in ieder geval te matigen. Ik heb bij het vorige agendapunt, toen het ging over pesten door jongeren, al gememoreerd dat wij jongeren moeten democratiseren. Wij moeten ervoor zorgen dat wij elkaar aanspreken en dat wij mensen erbij betrekken. Dat heeft ook te maken met de voorzieningen die wij als gemeente in deze stad omhoog houden. En mijnheer Revis, wij moeten de kinderen daarbij inderdaad vertrouwen. Dat is inderdaad een zeer essentieel punt. We moeten de kinderen ook willen ontmoeten. De subsidies die wij geven, leveren daar een zinnige bijdrage aan. Juist de zaken waarop wordt bezuinigd - bibliotheken, club- en buurthuizen, culturele instellingen en misschien ook zoiets kleins, qua begroting, als de Kinder- en Jongerenrechtswinkel - kunnen jongeren hierbij helpen. Daarmee komen wij als stad gewoon verder. Het is treurig dat die keuze niet wordt gemaakt met het extra geld dat nu te besteden is. Meer dan de helft van het extra geld gaat naar allerlei bouwzaken en bouwplannen. Dat is het oude patroon, natuurlijk wel flink gematigd door de crisis en de economische omstandigheden, maar nog steeds wordt krampachtig geprobeerd om een aantal van die plannen overeind te houden. Ik ben het met de heer Revis eens: we moeten naar een organische groei waarbij bewoners inderdaad meer de ruimte

743

krijgen om initiatief te nemen, maar dan moeten wij hier als overheid stoppen met een aantal doorgeslagen grote plannen. Een van die plannen betreft de € 2,6 mln. die nu weer wordt gereserveerd voor het casinopaleis op het Spuiplein. Dat schijnt voor cultuur te zijn, maar in essentie gaat het natuurlijk gewoon om het daar neerzetten van een gebouw. Ik heb gisteren gelezen dat het conservatorium geen extra geld krijgt om bij te dragen aan dat gebouw. Dat betekent eigenlijk dat dit plan nu al op losse schroeven staat en niet doorgaat. Ik hoor graag van de wethouder of zij dat bericht kent, wat haar informatie over dat punt is en of wij dit geld kunnen inzetten om de bezuinigingen op cultuur te matigen en te dempen, want daar moet het geld eigenlijk echt naartoe. Daarop wil ik dus graag een reactie van de wethouder. Mijn zoon wilde in groep 3 profvoetballer worden of anders zwerver, omdat hij geen baas wilde zijn en ook niet onder een baas wilde werken. Ook zulke kinderen moet je vertrouwen. Mijn zoon kan ook pesten. Dat is dus ook mijn zorg; daar moeten wij hem op aanspreken. Alle kinderen hebben allerlei verschillende facetten. Daar moeten wij oog en aandacht voor hebben, maar dit betekent ook dat wij in ons beleid die verschillende groepen moeten bedienen en niet alleen de mensen die financieel in staat zijn om zichzelf te redden. Ons beleid moet er juist voor zorgen dat ook de kwetsbaardere wijken in de stad goed bediend blijven worden. De rest van mijn tijd bewaar ik voor het debat. Rachid Guernaoui (D66). Voorzitter. Deze begroting doet wat nu nodig is. Deze begroting vangt een aantal tekorten op en investeert in de toekomst van deze prachtige stad. De financiële crisis dwingt Den Haag tot het maken van keuzes. Bij het maken van die moeilijke en soms pijnlijke keuzes kijkt D66 Den Haag met name naar wat nodig is om sterker uit deze crisis te komen. Als de economie weer aantrekt, moet Den Haag er slimmer, duurzamer en financieel solide voor staan. De voortdurende economische crisis en de maatregelen van het kabinetRutte/Verhagen/Wilders zullen Den Haag de komende jaren hard treffen. De D66-fractie wil dat het college de problemen die daardoor ontstaan, nu aanpakt en niet vooruitschuift. Den Haag heeft te kampen met een periode van relatief hoge werkloosheid, een bescheiden economische groei en een negatieve vastgoedmarkt. Het is daarom goed dat het college in deze begroting direct iets doet met de negatieve financiële gevolgen op een aantal belangrijke dossiers. Problemen oplossen en niet vooruitschuiven is een verstandige keuze! Gelukkig investeert dit college ook extra in de Haagse veiligheid, in tegenstelling tot het kabinet. Ik ga ervan uit dat de heer Revis, toen hij het zojuist had over een kleinere overheid, niet doelde op een kleinere politie. Daarnaast willen wij duurzaam investeren in de stad. De stad moet nog aantrekkelijker worden voor bewoners, bedrijven en bezoekers. Op de belangrijkste toekomstgerichte duurzame investeringen ga ik nu in. Investeren in onderwijs is de meest renderende investering die de gemeente kan doen. Voor D66 is onderwijs de sleutel voor een goede toekomst. Goed onderwijs leidt namelijk tot succes op de arbeidsmarkt en in de samenleving. Dankzij de D66-fractie investeert de gemeente dan ook miljoenen extra in het onderwijs. In de afgelopen periode is er dan ook veel gerealiseerd op het terrein van het onderwijs. Binnenkort komt er een Stichting Brede Buurtscholen, die ervoor gaat zorgen dat er nog meer brede buurtscholen in Den Haag komen. In deze brede buurtscholen komen onderwijs, huiswerkbegeleiding, sport, cultuur, zorg en uitlening van boeken samen. Niet alleen kinderen, maar ook ouders en wijkbewoners profiteren hiervan. Gelukkig komen er ook steeds meer zaterdag- en zomerscholen en gaan steeds meer scholen de lestijd verlengen. Het is ook heel mooi om te zien dat Den Haag nog steeds de best presterende stad is bij het tegengaan van voortijdig schoolverlaten. Joris Wijsmuller (HSP). Is het ideaalbeeld van D66 dat iedereen zeven dagen per week twaalf uur op school zit? Rachid Guernaoui (D66). Het ideaalbeeld van D66 is dat mensen en met name kinderen het beste uit hun kwaliteiten kunnen halen. Voor sommige kinderen is het goed als zij wat langer naar school gaan, zodat zij taalachterstanden en andere achterstanden kunnen inlopen. Voor een aantal kinderen is dat niet nodig. De ouders van die kinderen zullen hen dan ook niet naar de zaterdag- en de zondagschool sturen. Voor sommige kinderen, met name kinderen met taalachterstanden en in achterstandswijken, is

744

dit echter echt nodig. Daardoor kunnen die kinderen dezelfde kansen krijgen als andere kinderen in deze prachtige stad. Joris Wijsmuller (HSP). Wat betekent het volgens u voor de ontwikkeling van kinderen als zij ook eens andere buurten en omgevingen zien, andere mensen ontmoeten en ook tijd hebben om gewoon te spelen? Rachid Guernaoui (D66). Uiteraard moeten zij ook voldoende tijd hebben om te spelen, maar niets is zo erg voor kinderen als geconfronteerd worden met achterstanden die zij niet kunnen inlopen, waardoor zij continu worden geconfronteerd met lage cijfers. Dan blijven zij zitten en zijn hun toekomstkansen veel kleiner. Dat moeten wij tegenhouden. Uiteraard blijft er voldoende tijd om te spelen, want bij de verlengde schooltijden gaat het om zes uur per week. Dat is te overzien. Het is ook hartstikke mooi dat Den Haag, mede door die maatregelen, geen zwakke scholen meer kent. Daar hebben wij jarenlang keihard voor geknokt. Vandaag stond in de krant dat Den Haag eindelijk één centraal inschrijfmoment krijgt voor basisschoolleerlingen. Ook dat is hartstikke mooi. In de afgelopen periode is het binnenklimaat van scholen verbeterd en is extra geld vrijgemaakt, zodat alle scholen hun binnenklimaat kunnen verbeteren. Dat is allemaal gebeurd dankzij de extra miljoenen die dit college in deze begroting en in de vorige begroting hiervoor heeft uitgetrokken. Er zijn dit jaar ook vier vakcolleges bij gekomen en er komen in 2012 nog vier vakcolleges bij. Ik denk dat de wethouder van Onderwijs dit straks zal bevestigen. Nogmaals: door al deze maatregelen halen steeds meer kinderen een startkwalificatie en worden leerachterstanden ingelopen, waardoor de kwaliteit van het Haagse onderwijs sterk wordt verbeterd. Gelukkig zien wij ook grote vorderingen op het terrein van het hoger onderwijs. Een resultaat waarop de D66-fractie bijzonder trots is, is dat er eindelijk universitair onderwijs naar Den Haag is gehaald. Er was dit jaar ook eindelijk een goede gemeenschappelijke Haagse studentenintro. 'Oh, oh Intro’ was een groot succes en dat smaakt naar meer. Goede leraren zijn essentieel voor goed onderwijs. Het is mooi dat er nu een lerarenregister is, maar wat Den Haag echt nodig heeft, is een lerarenopleiding. Beste wethouder, hoe staat het met die Haagse lerarenopleiding? Kunnen wij ook op dat punt eindelijk goed nieuws krijgen? Kortom: D66 blijft werken aan een stevige toekomst voor Den Haag door te investeren in onderwijs. Zo creëren wij betere kansen voor alle inwoners van Den Haag. Behalve in onderwijs investeert het college ook in duurzaamheid en in de economie. D66 heeft vertrouwen in duurzaam en innovatief ondernemerschap. Samen met excellent onderwijs zijn dat de sleutels tot meer welvaart in deze stad. Als liberalen vinden wij het wegnemen van belemmeringen voor ondernemers de voornaamste overheidstaak. Daar heb je soms ambtenaren voor nodig, maar als zij de goede dingen doen, ben ik daar altijd heel blij mee. De heer Revis (VVD). Het is heel leuk om populair te zijn: iedereen wil liberaal worden. Ik heb dit echter nog gecheckt op uw website en ik zag daar niets over beginselen, maar ik zag wel iets over vijf richtingwijzers. De ene keer bent u pragmatisch en nu bent u liberaal, maar u maakt de overheid wel groter. Dat begrijp ik gewoon niet. Rachid Guernaoui (D66). Wij geloven in ontplooiingsliberalisme. Dat betekent dat wij als liberalen andere mensen kansen moeten geven om dezelfde toekomst te krijgen als wij. Dat betekent: investeren in met name onderwijs. Uit het collegeakkoord blijkt dat wij ook behoorlijk wat doen aan het verminderen van het aantal ambtenaren in dit stadhuis. Wat dat betreft, maken wij de overheid dus ook kleiner. Sommige overheidsonderdelen moeten echter groter worden. Op het terrein van het onderwijs mag dat wat ons betreft, want dat zijn de beste investeringen die de overheid kan doen. De heer Revis (VVD). Dit debat gaat even over de inhoud en onze stromingen. Ik had daar zojuist een korte, erg prettige woordenwisseling over met mevrouw Van Vroonhoven. Kunt u kort de beginselen van dat ontplooiingsliberalisme schetsen?

745

Rachid Guernaoui (D66). Zoals ik zojuist al zei: je kunt heel veel zaken op eigen kracht. Wij geloven in de eigen kracht van mensen, maar in tegenstelling tot de VVD vinden wij het af en toe noodzakelijk om de mensen een steuntje in de rug te geven; dus geen hangmat, maar wel een steuntje in de rug. Dat steuntje in de rug geven wij. Het stelt mij een beetje teleur dat de VVD dit niet doet. Dat is echt nadelig. Daardoor moet je later veel grotere investeringen doen. Dat kun je voorkomen door op dit moment in de toekomst te investeren. De heer Revis (VVD). Ik constateer dat u nu gewoon aan 'fact-free politics' doet. Ik heb zojuist verteld dat wij de zwaksten in de samenleving altijd zullen ondersteunen. U kunt daar een andere opvatting over hebben, maar ga nou niet vertellen dat de VVD een heel andere stroming is die ineens heel andere dingen vindt. Ik vroeg u wat de beginselen van het ontplooiingsliberalisme zijn. Ik krijg geen antwoord, maar ik krijg wel onwaarheden terug. Rachid Guernaoui (D66). Ik kom straks terug op een mooi voorbeeld, de wetswinkel. Dan zult u het verschil zien tussen echte liberalen en liberalen van de VVD. Nicolien van Vroonhoven-Kok (CDA). De VVD-fractie heeft zojuist een warm pleidooi gehouden voor burgerschap en omzien naar elkaar. Ik ben zo benieuwd wat een liberale partij als D66 daarvan vindt. Ik kan mij zo voorstellen dat u dat vooral bemoeienis vindt. Rachid Guernaoui (D66). Bemoeienis? Ik heb net een heel betoog gehouden over welke kansen wij zien en hoe je mensen in deze stad het best kunt ontwikkelen en ontplooien, namelijk door met name veel te investeren in onderwijs. Ja, dat brengt soms een bepaalde bemoeienis met zich mee, maar dat is wel een goede bemoeienis. Nicolien van Vroonhoven-Kok (CDA). Kan ik dan concluderen dat ook de D66-fractie zich volmondig achter het pleidooi van de VVD-fractie schaart over goed burgerschap, omzien naar elkaar en elkaar helpen in de stad? Rachid Guernaoui (D66). Ik kan een eind meegaan met het pleidooi van 'Jan Peter' Revis, want hij heeft een aantal mooie dingen gezegd. Als puntje bij paaltje komt, zorgt hij er echter voor dat mensen niet dat extra duwtje in de rug krijgen, maar dat zij pootje worden gehaakt. Dat gaat ons te ver. Nicolien van Vroonhoven-Kok (CDA). Dat begrijp ik niet. Kan de heer Guernaoui dat toelichten? Hoezo pootje haken? Rachid Guernaoui (D66). Het gaat om de wetswinkel; straks gaat het over de kinderwetswinkel. De heer Revis zegt dat de mensen dat allemaal zelf moeten doen, maar sommigen kunnen dat niet. Die hebben die hulp echt nodig. Wij staan voor dat soort zaken: dan zeggen wij dat dit moet blijven. Daar kom ik straks op terug, want dan ga ik in op de wetswinkel. Ik had het over het schrappen van overbodige regels. Een van de punten waar verbetering mogelijk is, is het feit dat een ondernemer niet online een parkeervergunning kan aanvragen. Dat is één van die belemmeringen die wij horen vanuit het bedrijfsleven. Wij verzoeken het college om dit op korte termijn alsnog mogelijk te maken. Daar hoop ik straks een antwoord op te krijgen. De D66-fractie vindt dat met name startende ondernemers voor innovatie en vernieuwing zorgen en veel bijdragen aan de economische kracht en reuring van de stad. Daarom is het goed dat de ozb voor startende ondernemers wordt gecompenseerd vanaf 2012. Er liggen ook vele kansen in de creatieve sector. Het beleidsprogramma Creatieve Stad, met daarin aandacht voor plekken zoals de Caballero Fabriek, Zuid 57, LabS55 en Binck 36, zal wat de D66-fractie betreft dan ook een vervolg moeten krijgen. Voor de economische dynamiek is het van belang dat we blijven investeren in Den Haag als internationale stad. Citymarketing is daarvoor een van de belangrijkste pijlers. De D66-fractie vindt het goed dat ondanks de moeilijke tijden de begroting nog steeds een ambitieuze agenda op dit gebied laat zien, want onze internationale bewoners en bezoekers zijn mede beeldbepalend voor Den Haag en hun bedrijven en instellingen leveren veel Haagse banen op.

746

Den Haag wil in 2040 klimaatneutraal zijn. Dat is een forse opgave. Wij willen dit om verschillende redenen. Den Haag is dan niet of nauwelijks meer afhankelijk van dure olie en gas uit het buitenland. De lokale luchtverontreiniging neemt hierdoor af en Den Haag neemt hiermee haar verantwoordelijkheid in het tegengaan van de opwarming van de aarde en de klimaateffecten. Het is goed dat het college extra investeert in duurzaamheid. Er komen subsidies voor zonnepanelen en woningisolatie. Het college maakt ook extra geld vrij voor de fiets. Daarmee kunnen we een belangrijke stap zetten om de ambities waar te maken die wij vorige week voor 2020 hebben afgesproken. Daarnaast komen er duizenden extra bomen. Voor de D66-fractie is energiebesparing in woningen, kantoren en in nieuwbouw een belangrijk aandachtspunt. We moeten ons daarbij vooral richten op de bestaande woningen. Daar is de grootste winst te behalen; daar gaat het ook om de grootste aantallen. De D66-fractie wil dat woningverbetering prioriteit krijgt, zowel bij corporatiewoningen als bij particuliere woningen. Dit is goed voor het verlagen van het energieverbruik en daarmee voor de luchtkwaliteit en de klimaatverandering. Het is ook goed voor de portemonnee van de eigenaren en voor de werkgelegenheid in de bouwsector. De heer Revis (VVD). U zegt terecht dat het isoleren van woningen en dat soort maatregelen goed zijn voor de portemonnee van de woningeigenaren. Zou u als ontplooiingsliberaal dan niet het optimisme kunnen hebben dat mensen daar zelf voor kiezen? Waarom moeten wij dit vanuit de overheid bevorderen? Rachid Guernaoui (D66). Hiermee zijn behoorlijk grote investeringen gemoeid. Er is een lange tijd nodig om die investeringen terug te verdienen. Voor sommige mensen is dit net een drempel - ik heb het dus weer over een drempel - waardoor zij dat niet doen. Als de gemeente Den Haag hen een klein beetje helpt, gaan zij voor die investering. Dan zorgen zij er dus voor dat zij duurzaam bezig zijn. Dat is net het verschil tussen u en mij: wij zorgen voor dat extra zetje. Dat is niet te veel, maar wel een extra zetje. Daardoor behalen wij resultaten die goed zijn voor deze stad. Een ander verschil tussen ons betreft de afvalstoffenheffing. De voorzitter. Mevrouw De Groot wil volgens mij nog interrumperen over het punt van de duurzaamheid. Marieke de Groot (PvdD). Dat hebt u goed begrepen. Denkt de D66-fractie dat de extra investeringen die het college wil doen in duurzaamheid, voldoende zijn voor een toekomst waarin alle belangrijke waarden gewaarborgd worden? Rachid Guernaoui (D66). Daar kom ik straks op terug. Het college heeft ook voorstellen gedaan over de afvalstoffenheffing. Het college stelt voor om de hoogte van de afvalstoffenheffing te verlagen en de lasten voor eenpersoonshuishoudens daarbij extra te verlagen. Dit voorstel oogt sympathiek en de eerlijker verdeling van lasten steunen wij uiteraard. De D66-fractie wil echter eerst de achterliggende berekeningen en de achterliggende visie zien. De D66-fractie vindt het beter om zo spoedig mogelijk de hele stad te voorzien van ondergrondse afvalcontainers dan om de afvalstoffenheffing met een paar euro te verlagen. Volgens mij had de heer Revis het in zijn maidenspeech over de grote problemen van de stad. Een van die grote problemen was de meeuwenoverlast en de afvaloverlast. Als je zorgt voor extra ondergrondse containers in de stad, los je dat soort problemen op. Wij kiezen dus eerder voor een extra investering in plaats van voor het teruggeven van een paar euro. Ook dat is een verschil tussen de VVD en D66. De D66-fractie is dan ook zeer benieuwd wanneer de afvalnota naar de raad wordt gestuurd. Volgens mij moet ik nu eerst de vraag van mevrouw De Groot beantwoorden. Wij zullen volgens mij over een aantal weken, wanneer wij de begroting verder gaan bespreken - met een motie komen, waarschijnlijk met een aantal andere fracties, onder andere de PvdA-fractie. In die motie zullen wij het college vragen om te berekenen wat allemaal nodig is om onze duurzaamheidsdoelstelling te behalen. Daar plaatsen wij namelijk vraagtekens bij. Op die manier proberen wij concreet te maken wat er precies nodig is en hoe de gemeente dit precies gaat aanpakken.

747

Het derde punt waarop ik dieper wil ingaan, is cultuur. Cultuur houdt de stad levendig en inspirerend. Cultuur zorgt ervoor dat de stad aantrekkelijk is voor Hagenaars en bezoekers, maar ook voor bedrijven en internationale instellingen. Mede daardoor vestigen steeds meer internationale organisaties en bedrijven zich in Den Haag. De D66-fractie is zeer tevreden dat het college doorgaat met sparen voor nieuwbouw aan het Spuiplein. Door de extra reserveringen heeft Den Haag nu meer dan de helft van de financiering gedekt. Het nieuwe muziekcentrum waarin het orkest, het danstheater en het conservatorium een unieke samenwerking aangaan, geeft het centrum een extra impuls en helpt de stad echt vooruit. Bij een stad met een sterk internationaal profiel als Den Haag hoort een sterk cultureel hart. Het college toont met de geplande nieuwbouw een gezonde ambitie die toekomstgericht is. Binnen de nieuwe financiële realiteit zullen we een nieuwe afweging moeten maken. Het nieuwe Kunstenplan, dat in 2013 in werking treedt, is daar de voorbode van. Dat betekent dat we volgend jaar ingrijpende keuzes gaan maken. Volgend jaar komt het advies van de commissie-Hirsch Ballin. Daarna bepaalt de raad welke culturele instellingen geld zullen blijven ontvangen en welke gekort worden. Het afgelopen jaar heeft de culturele sector veerkracht getoond door de generieke korting adequaat op te vangen. Dat is een compliment waard. We zien dat de sector in beweging is gekomen en dat kansrijke nieuwe samenwerkingsverbanden worden gezocht. De culturele sector laat duidelijk zien dat cultureel ondernemerschap mogelijk is. De kandidatuur van Den Haag voor 2018 is een toekomstgerichte en positieve keuze. Machiel de Graaf (PVV). Ik hoor net de term ontplooiingsliberalisme, maar het begint nu toch meer te lijken op subsidieliberalisme. In het Cultuurforum kunnen mensen zich ontplooien, maar dat kunnen diezelfde mensen nu ook al voldoende. Dus dat is dan subsidieliberalisme. De generieke korting die is toegepast, is fantastisch opgevangen. U geeft daarvoor terecht een compliment. Maar gaat dat dan niet regelrecht in tegen de visie van D66 dat cultuur altijd maar gesubsidieerd moet worden? U ziet nu toch ondernemersgeest ontstaan in de cultuursector? Hoe rijmt u dat subsidieliberalisme van u met het ontplooiingsliberalisme? Ik ben daar heel benieuwd naar. Rachid Guernaoui (D66). Voorzitter. Het nieuw te bouwen Spuiforum zal een plek worden voor alle Hagenaars en Hagenezen, dus wij bouwen het voor iedereen. Dit soort grootschalige investeringen kunnen die organisaties niet alleen opbrengen. Kijk naar ADO. De gemeente heeft daar een stadion gebouwd en behoorlijk gefinancierd. Er zitten tientallen miljoenen in. Maar dat is een goede investering, want daarmee kan de Haagse profclub op een goede manier blijven bestaan. Wat er nu staat, heeft geen toekomst meer en de nieuwe plannen kosten heel veel geld. Dit kunnen culturele organisaties niet apart opbrengen. Gezien het belang voor Den Haag, de positieve effecten, moet de gemeente er gewoon geld in stoppen zoals wij ook bij allerlei andere grote investeringen doen. Soms is het nodig. Machiel de Graaf (PVV). Ik heb twee vragen gesteld. De eerste is beantwoord en daarover verschillen wij gewoon zeer zwaar van mening. Je kunt ook iets doen aan de huidige accommodaties met veel minder geld. Wij hebben bijvoorbeeld in ons plan voor de Uithof laten zien dat het ook op een andere manier kan dan alleen maar grootschalig investeren. Het kan kleinschaliger en veel efficiënter. De tweede vraag. De cultuurinstellingen hebben de bezuiniging opgevangen door onder andere ondernemersgeest of misschien is er wel gewoon vet weggesneden. Misschien is weggegooid geld van vroeger nu niet meer weggegooid. In hoeverre is dan het subsidieliberalisme te rijmen met het ontplooiingsliberalisme? Het gaat toch om ondernemerszin? Rachid Guernaoui (D66). Ik heb net een compliment gegeven aan de culturele sector voor de manier waarop men een stevige bezuiniging heeft opgevangen. Dat is gewoon een compliment waard. Maar die organisaties kunnen de investeringen die gemoeid zijn met het Cultuurforum gewoon niet dragen. Dan moet je als overheid bijspringen; soms moet je dat doen. Je moet het niet als doel hebben, maar soms is het beter voor de totale samenleving om te investeren in plaats van later de consequenties te moeten dragen. Wij kiezen ervoor om deze investeringen te doen.

748

Machiel de Graaf (PVV). Ik constateer dat de heer Guernaoui en zijn partij er nog niet helemaal uit zijn wat subsidieliberalisme is en wat ontplooiingsliberalisme is. Doe dat huiswerk nog wat forser. Ik vind het wel een heel interessante ontwikkeling dat de overheid soms moet bijspringen, wanneer het anders echt niet kan. Ik zie hier een heel mooie ruk naar rechts van D66. Misschien betekent dat nog wat voor de toekomst. U komt al een klein beetje in onze richting. Rachid Guernaoui (D66). Als er goede ideeën zijn - dat heb ik altijd gezegd - dan bent u bij ons altijd aan het goede adres en zullen wij ze steunen. Ik ben benieuwd. Ik had graag die tegenbegroting wat eerder ontvangen, want dan had ik er misschien nog op kunnen reageren. Maar die is vast al op de post gedaan. Hartstikke mooi. Joris Wijsmuller (HSP). Soms bijspringen, in dit geval. Waar ligt de grens voor D66? Als bijvoorbeeld, zoals gisteren in de media verscheen, de bijdrage van het Conservatorium niet haalbaar is omdat het geen extra geld krijgt van het Rijk, hoe ver gaat D66 dan om die hobbel te nemen? Rachid Guernaoui (D66). D66 heeft er alle vertrouwen in dat de financiering voor het Muziekcentrum rond komt. Ook voor het Conservatorium is nieuwbouw noodzakelijk. Wij hebben afgesproken dat in 2012 een definitief besluit wordt genomen en daar hebben wij alle vertrouwen in. Het Conservatorium is trouwens een rijksinstelling met een eigen verantwoordelijk voor de huisvesting. Wij hebben er alle vertrouwen in dat ook het Conservatorium zijn financiële middelen bij elkaar krijgt. Joris Wijsmuller (HSP). Waar baseert u dat vertrouwen dan op, als u weet dat er geen extra geld meer beschikbaar is vanuit het Rijk? Rachid Guernaoui (D66). Wij hebben hier verschillende gesprekken over gehad in de raad. Daar was ook het Conservatorium bij aanwezig. De hele insteek om het Cultuurforum voor elkaar te krijgen, heeft de volle steun van het Conservatorium. Ik heb er absoluut vertrouwen in dat het voor elkaar komt. In 2012 zullen wij het erover hebben. In ieder geval zal geen belemmering zijn dat de gemeente Den Haag haar financiële afspraken niet nakomt. Daar zorgen wij nu voor en daar ben ik zeer blij mee. De kandidatuur van Den Haag voor 2018 is een toekomstgerichte en positieve keuze. D66 is ervan overtuigd dat Den Haag alles in huis heeft en alles uit de kast haalt om de Culturele Hoofdstad te worden, want dat predicaat heeft voor Den Haag een heel grote meerwaarde. Die meerwaarde is niet slechts cultureel, maar ook financieel en sociaal. Met de kandidatuur voor 2018 toont Den Haag ambitie op cultureel gebied. Dat je de internationale stad van vrede en recht bent, 'de stad zonder muren', schept ook verplichtingen. D66 houdt vast aan het grondrecht dat in Nederland iedereen voor de wet gelijk is, ongeacht afkomst of godsdienst. Voor ons is tolerantie, het respecteren van anderen, een belangrijke waarde. Een waarde die wij blijven koesteren, vooral nu. Voor D66 telt namelijk niet je afkomst, maar onze gezamenlijke toekomst. Behalve financiële investeringen zijn ook investeringen nodig in de houding van het stadsbestuur. Deze moet opener zijn en meer mogelijkheden bieden voor de inwoners van Den Haag. Daardoor wordt de stad toekomstbestendiger. Gelukkig hebben wij onlangs de nieuwe inspraak- en participatieverordening en de regeling voor bewonersorganisaties met een ruime meerderheid in de raad vastgesteld. Het is nu aan het college om hieraan uitvoering te geven in de geest van die regelgeving. Als het gaat over de wetswinkel, vindt D66 het belangrijk dat er voor alle inwoners van de stad een laagdrempelige vorm van juridische hulp bereikbaar is. D66 heeft er verschillende malen aandacht voor gevraagd. Wij gaan ervan uit dat de wetswinkel, maar ook de kinderrechtswinkel, gewoon blijft. Ik verwacht graag een reactie van het college hierop. De voorzitter. Ik waarschuw u dat u in uw laatste minuut zit. Rachid Guernaoui (D66). Tot slot, voorzitter. Nu de keuzes van het college en het kabinet bekend zijn, is de grens voor bezuinigingen met name op cultuur bereikt. Mijn partij wil geld dat eventueel in

749

de toekomst beschikbaar komt niet weer gebruiken om gaten uit het verleden te dichten, maar om kansen voor de toekomst te creëren. Ingrid Gyömörei (SP). Voorzitter. Ik vind het altijd heel bijzonder, wanneer bij de VVD wordt gesproken over de menselijke maat. Want dat is vaak zo als de centen op zijn. Neem van mij aan dat iedere Hagenaar het liefst voor zichzelf zorgt, zonder zijn hand op te moeten houden bij een ander. Onbekommerd wil zorgen voor zijn familie. Niet het gevoel wil hebben 'dank je wel' te moeten zeggen. Een ander niet tot last wil zijn. En het liefst al helemaal niet protesterend op het Plein of op het Malieveld wil worden aangetroffen. Dat dit in toenemende mate wel gebeurt, bewijst voor mij dat er iets ergs aan de hand is, want de afgelopen jaren waren al bitter. Door het opheffen van ID- en WIW-banen werden 641 mensen die trots hun nuttige werk deden werkeloos achter de geraniums gejaagd. Het armoedebeleid is vorig jaar tot op het bot uitgekleed. Er worden 22 welzijnsorganisaties gesloten, een bezuiniging van € 10,4 mln. Er worden 6 bibliotheken gesloten, waardoor 40 werknemers worden ontslagen, een besparing van € 2 mln. structureel. Er moeten de komende jaren meer dan duizend ambtenaren uit en dat is waarschijnlijk nog zonder de door het Rijk opgelegde maatregelen. Er worden miljoenen minder uitgegeven aan armoedebestrijding en tegelijk verstrekt de voedselbank 300 voedselpakketten per week meer ten opzichte van vorig jaar. Door rijksbezuinigingen en oplopende wachtlijsten zitten er bijna 400 mensen thuis die eigenlijk aan het werk zouden kunnen zijn binnen de sociale werkvoorziening. Wat moet ik dan met de PvdAmantra 'werk, werk, werk' en met de VVD en hun constante roep over zelfredzaamheid? Mensen houden graag zelf hun broek op, maar dan moet je dat niet onmogelijk maken. Dat het altijd erger kan, wordt in de cijfers voor het komend jaar bewezen. Het kabinet-Rutte sloopt met ogenschijnlijk gemak een complete samenleving. De PVV gedoogt daarin mee, voert de VVD-agenda zonder morren uit, heeft lak aan Henk en Ingrid. Het korten op huurtoeslag, zorgtoeslag en kinderbijslag, de enorme bezuinigingen op het speciaal onderwijs, het fors verlagen van de studiefinanciering, het uitkleden van het persoonsgebonden budget en het steeds ontoegankelijker maken van de zorg sturen aan op een steeds grotere tweedeling. Armoede is geen tegenslag, maar een aanslag. De heer Revis (VVD). Wat vindt mevrouw Gyömörei ervan dat mensen die een uitkering en alle toeslagen die zij opnoemt krijgen iets terugdoen voor die uitkering en dat zij bijvoorbeeld aan het werk gezet worden? Ingrid Gyömörei (SP). Het is een achterliggende basisvoorziening voor mensen die even dat werk niet hebben. Het is een spaarpot waar wij met z'n allen voor gespaard hebben. Wij moeten er inderdaad voor zorgen dat die mensen aan het werk komen, maar dan wel echt aan een baan met ontplooiingsmogelijkheden en vooruitzichten. De heer Revis (VVD). Op dit moment neemt het college maatregelen. Mensen die een bijstandsuitkering komen vragen, wordt gevraagd om er iets voor terug te doen. Het blijkt dat er mensen zijn die op dat moment zeggen: weet je wat, ik ga weer naar huis, ik hoef geen uitkering. Wat vindt u daarvan? Ingrid Gyömörei (SP). Die signalen heb ik nog niet gehoord. Ik heb wel gehoord dat mensen zwaar onder hun niveau een baan aangeboden krijgen, dat zij een bezem in de hand gedrukt krijgen en dat er tegen hen wordt gezegd: ga maar wat doen. Ik ben er helemaal niet tegen dat mensen iets gaan doen. Maar nogmaals, geef mensen een baan met ontplooiingskansen en op hun niveau. De heer Revis (VVD). Ik begrijp uw betoog, maar u hebt nog geen antwoord gegeven. Ik denk dat het heel verstandig is dat het college dit doet. Het blijkt dus dat mensen die uitkering wel willen vragen als zij er niks voor hoeven te doen, maar ineens niet meer nodig hebben als zij er wel iets voor moeten doen. Vervolgens zegt u in antwoord hierop dat er mensen zijn die zwaar onder hun niveau een baan aangeboden krijgen, maar dan vraag ik mij af waar dat niveau dan ligt. Volgens mij moeten mensen gewoon werken voor hun geld. Als zij dat echt niet kunnen, hebben wij een vangnet. Maar waarom

750

zou iemand die onder zijn niveau moet werken dat niet kunnen doen? Waarom kan hij niet zijn eigen boterham verdienen? Ingrid Gyömörei (SP). Dan moet dat werk er wel zijn. Zoals u weet, wordt de spoeling voor een baan erg dun met al die mensen die op de keien terechtkomen, met de instroom van Polen, Bulgaren en Roemenen die onder de prijs gaan werken en ik kan zo nog een riedeltje voorbeelden geven. Er zal allicht een uitzondering zijn die zegt: moet ik wat gaan doen, dan hoef ik die uitkering niet meer. Maar ik denk dat het procentueel gezien gaat over uitzonderingen, over excessen en dat niet iedereen zo reageert. U zou eens moeten stoppen om al die mensen over een kam te scheren. U zou eens zich net zo druk moeten maken over al die mensen met een topinkomen die het land naar de klote helpen als over die enkeling die inderdaad zegt: ik haak af als ik wat moet doen. De heer Revis (VVD). Volgens mij moeten wij ons over beide problemen druk maken, hoewel ik andere woorden zou kiezen. Maar ik hoor u net zeggen dat u het goed vindt dat iemand onder zijn niveau een baan aangeboden krijgt. Wij zijn het er samen over eens dat er dan wel een baan moet zijn. Ingrid Gyömörei (SP). Legt u mij geen woorden in de mond. U hebt mij uitstekend gehoord. Als je mensen een opleiding of een baan aanbiedt, moeten er ontplooiingsmogelijkheden zijn. Het is geen werk als je een bezem in je hand krijgt en er wordt gezegd: ga maar bezemen. Dat is geen baan, dat is een daginvulling. De heer Revis (VVD). Excuses, voorzitter, maar dit vind ik toch echt een heel nieuwe inbreng: dat een baan niet bedoeld om geld te verdienen zodat je je brood kunt kopen, je huisvesting kunt betalen enzovoorts, maar dat een baan bedoeld is om je te ontplooien en dat, als dat niet lukt, de overheid het allemaal voor je moet regelen en betalen, geld moet geven, uitkeringen ertegenaan moet flatsen. Dat begrijp ik allemaal niet. Ingrid Gyömörei (SP). Mijnheer Revis, droom door en leg mij geen woorden in de mond die ik niet heb gezegd. Als je mensen naar werk toe gaat geleiden, geef ze dan een faire kans zich in het leven te ontplooien, zodat zij later hun kindertjes een goede opleiding kunnen geven en alles kunnen willen wat iedereen kan willen. Natuurlijk moeten mensen het liefst iets doen voor hun geld. Daar is de SP ook erg voor. Maar ik vind het op zijn minst netjes dat, als je mensen eerst gewoon hun baan uitjaagt - dat heet een ID-baan - en vervolgens met een re-integratiebureau aan de slag gaat, je hen geen zakjes laat plakken, maar dat het bureau zorgt dat zij aan de bak komen, dat zij een goede baan terug kunnen verdienen. Machiel de Graaf (PVV). Ik hoor mevrouw Gyömörei behartigenswaardige woorden spreken. Zij zegt eigenlijk: de Wet werken naar vermogen is fantastisch, want daarin worden mensen naar een baan toe geleid en zij gaan werken naar vermogen. Met het beleid dat nu staat, ontploft bijvoorbeeld de Wajong en wordt de sociale zekerheid onbetaalbaar. Is mevrouw Gyömörei het met mij eens dat er juist daarom zaken moeten veranderen? Ingrid Gyömörei (SP). Er moeten zaken veranderen, maar niet op de manier die u schetst. Dat de Wajong zo ontploft, heeft er niet mee te maken dat mensen daar maar ingeparkeerd worden. Wij hebben helaas steeds vaker het probleem dat mensen het niveau, de drukte en het geweld van de samenleving niet meer aankunnen. Dan hebben mensen een probleem. Dat heette vroeger mensen met een vlekje. Je zorgt ervoor dat zij kunnen werken op een aangepast niveau, kunnen leveren naar vermogen. Die hele Wet werken naar vermogen zou geweldig zijn, als datzelfde werken naar vermogen vervolgens het werken in de sociale werkplaats in stand hield. Ondertussen worden kosten noch moeite gespaard om de banken overeind te houden. Het is niet zo dat ons een natuurramp is overkomen. Dat de kredietcrisis is ontstaan, heeft te maken met het ongecontroleerd gegraai van bankenmanagers. Terwijl de portemonnee van de burgers wordt leeg geschraapt, zijn in Nederlandse banken alweer 200 bonussen uitgedeeld. De SP vraagt sinds 25 september 2008 om maatregelen, sprak als eerste over de crisis en vroeg indringend om ingrepen in onnodige verspilling. Nadat het voorgaande college jarenlang gewacht

751

heeft met ingrijpen in tomeloze plannen, hebben wij nu een VVD-college dat dit sloopkabinet-Rutte graag een handje helpt. D66 en de PvdA in deze raad hebben een grote bek, maar gaan als het erop aankomt door de knieën. Hoe kun je instemmen met de zoveelste verlaging van de ozb in tijden van zware crisis? Dat is in totaal € 4,1 mln. minder aan inkomsten. Dat is in gure tijden de binnenvoering uit een jas trekken. Dit rechtse college gaat met steun van de PvdA arm voor rijk laten betalen. De heer Revis (VVD). Voorzitter … De voorzitter. Mijnheer Revis, u bent aan uw laatste seconden bezig. De heer Revis (VVD). Ik zal snel zijn. Ik wil graag weten wat mevrouw Gyömörei denkt dat er met dat geld gebeurt dat wij nu teruggeven aan de mensen door de ozb-verlaging. Komt dat in de economie of wordt het op de plank gelegd? Wat denkt u? Ingrid Gyömörei (SP). Ik denk dat dat geld terechtkomt bij mensen die het al goed hebben. Ik denk dat het beter zou zijn om te investeren in de economie op een directe manier: het scheppen van banen, zorgen dat je een vangnet overeind houdt en niet een paar tientjes hier en een paar tientjes daar terwijl wij die € 4,1 mln. op een heel andere manier veel gedegener voor de samenleving zouden kunnen inzetten. De voorzitter. De heer Revis heeft geen spreektijd meer. Ingrid Gyömörei (SP). Dat was toch die partij van de meter? De voorzitter. U kijkt zo naar hem, maar het is over voor hem. Ingrid Gyömörei (SP). Dat krijg je met zo'n slimme meter. Hoe durf je € 100 mln. in te zetten voor een Cultuurforum aan het Spui? Een boottochtje mogelijk te maken van het centrum naar Madurodam ter waarde van € 1,3 mln.? Een onderzoek te starten naar een zeezeilhaven van € 1,1 mln.? En € 8,5 mln. te investeren in een onderzoek om de Doubletstraat op te heffen? En nee, voorzitter, ik zal deze keer niet beginnen over het verlies aan arbeidsplaatsen. Jaren op rij heb ik gewaarschuwd dat de megalomane bouwplannen deze stad systematisch financieel zouden leegvreten. Wat hebben die bouwspeeltjes van wethouder Norder de afgelopen jaren gekost? Hoeveel verlies gaan wij lijden aan het luxe Vroondaal, het stoppen van tientallen bouwplannen en het afwaarderen van grondexploitaties? Als alleen al de rente op de grondwaarde Wijnhaven € 20,3 mln. is, moeten naar de mening van de SP alle andere afwaarderingen in de tientallen miljoenen liggen. Wat gaat de Binckhorst, het speeltje van wethouder Smit, ons kosten? Wat heeft het al gekost? Wat gaat al die nu loze grond ons de komende jaren kosten aan rente? Waarom hebben wij alleen al voor € 195 mln. leningen uitstaan zonder zekerheid, kortom zonder dat er iets tegenover staat als er niet wordt terugbetaald? Vorig jaar sprak ik over het feit dat dit college de totale binnenvoering uit de sociale Haagse jas had getrokken. Nu een klein beetje geld teruggeven aan de ergst getroffen chronisch zieken en gehandicapten is iets waar dit college maar niet al te fier op moet zijn. Het wordt immers weggehaald bij het participatiebudget van de schuldhulpverlening. Dat is geen sigaar uit eigen doos, maar een half opgebrande sigaret krijgen. Ik hoor zelfs al mensen spreken over 'bukshag'. Of is het zoals PvdAfractievoorzitter Cohen vorige week zei: 'Er zitten voor kwetsbare mensen voor miljoenen bezuinigingen in. Daar wordt dan wel wat tegenovergesteld. Maar het komt erop neer dat je € 100 pakt en een tientje teruggeeft.' Deze begroting behelst veel narigheid. Mijn spreektijd is echter beperkt. Als raadsleden moeten en kunnen wij beginnen met het goede voorbeeld te geven. De broekriem moet worden aangetrokken. De SP stelt dan ook voor om te snijden in eigen vlees. De raad zijn onkostenvergoeding is een riant bedrag van ruim € 2400 voor 20 uur werk. Door hierop 20% te korten bespaart de gemeente bijna € 300.000 op jaarbasis. Ik stel voor dat wij als raadsleden nu eens niet gaan piepen over aanzien van het vak, werkdruk en aanverwante smoezen, want vergis je niet. Met de vergoeding

752

die er nu ligt, verdienen wij als raadslid voor 20 uur werk meer dan een metselaar, schilder, receptioniste, vuilnisman, buschauffeur, bejaardenverzorgster, politieagent of een hbo-opgeleide verpleegkundige. Ik kondig hierbij alvast een motie aan. Wij zouden namelijk vandaag geen moties indienen. Ik dacht: ik heb dus alle tijd om de motie in te dienen die ik zo ongeveer al een paar maanden aan het voorbereiden ben. Maar gezien de PVV doen wij een goed idee op. Beter goed gejat dan slecht verzonnen! Hasan Küçük (Islam Democraten). Gaan wij als gemeenteraad hierover? Ik neem aan dat het landelijk beleid is. Ingrid Gyömörei (SP). Nee, daar gaan wij als gemeente zelf over. De APPA is de regeling voor de wethouders, voor de burgemeesters, voor de ministers en noem het allemaal maar op. Je hebt een basisvergoeding en die is inderdaad vastgelegd. Maar daarbovenop zit een norm van 20%. Je kunt besluiten of je die wel of niet gebruikt. Blijkbaar is ooit het besluit genomen om dat riant te gunnen. Ik stel voor om nu de broekriem maar eens aan te trekken. Ik heb mijn motie aangekondigd. Ik beloof niet dat het er bij één blijft, maar het lijkt mij handig dat wij de behandeling verder doen in de diverse commissies. Ik kijk dan ook uit naar de behandeling in tweede termijn. Nicolien van Vroonhoven-Kok (CDA). Voorzitter. 2012 lijkt een begrotingsjaar in de luwte. Na de heftige afgelopen twee jaar lijkt dit een jaar om even op adem te komen. Het is goed dat wij ons dat even kunnen permitteren en het is fijn dat wij wat harde kantjes kunnen repareren. Maar wat het CDA betreft, mag dit geen jaar van de stilstand worden. In een cyclus van vier jaar is ieder jaar cruciaal om de voorgenomen plannen te kunnen uitvoeren. Mijn inbreng heb ik opgesplitst in twee delen: een materieel deel en een immaterieel deel. Wat het eerste deel betreft, zal ik graag ingaan op een van de belangrijkste idealen van dit college, namelijk om de stad financieel gezonder te maken. Maar het ging er niet alleen om, de stad financieel gezonder te maken. De vele bezuinigingen die zijn aangekondigd, hadden ook een ander uitgangspunt. Het had te maken met de cultuuromslag die wij in deze stad wilden bewerkstelligen. Die zou ertoe moeten leiden dat mensen in de organisaties beter op eigen benen kunnen staan en dat de grenzen van het overheidsdenken opnieuw worden gemarkeerd. Die twee uitgangspunten, bezuinigen vanwege de financiële noodzaak en de cultuuromslag die wij graag willen, sluiten naadloos op elkaar aan. Ik wil hier graag wat dieper op ingaan. Wij zijn namelijk ongelooflijk druk bezig om de gemeentelijke financiën op orde te brengen en dat heeft twee achtergronden. Enerzijds is er de economische crisis, die ons dwingt om de tering naar de nering te zetten, maar dat is wat ons betreft maar de helft van het verhaal. Het op orde brengen van de gemeentelijke financiën heeft namelijk nog een andere dimensie: het bestuur en de organisatie van de stad hoeft niet zo te blijven omdat het toch al jaren zo ging. Ingeslopen gewoonten, lijnen en werkmethoden mogen wat ons betreft tegen het licht worden gehouden. Dat zal de stad en haar mensen sterker, efficiënter en weerbaarder maken. De crux is wat ons betreft dat de bezuinigingsoperatie waar dit college voor staat niet mag zijn een verhaal van uitkleden en verschralen. Het is juist de bedoeling dat er gedegen beleid zit achter de operatie. Het moet de stad uiteindelijk ten goede komen. Die ambitie willen wij graag terugzien in de begroting van 2012. Daarom hameren wij zo op drie aspecten. Het eerste punt waarop wij meer ambitie van het college willen zien, is de verwezenlijking van het alternatieve beleid. Wij hebben begrip voor de bezuinigingen, maar dit college moet dan wel in 2012 komen tot de concrete uitwerking van het flankerende beleid dat ons voor ogen is gehouden. Heel concreet noem ik hier de bibliotheken. Er zullen bibliotheken in de wijk geschrapt moeten worden en dat doet ons pijn. Wij zullen erop blijven hameren dat de wethouder ervoor zorgt dat de functie van de bibliotheken in de wijk behouden blijft. In Delft bijvoorbeeld biedt men dat alternatief op een heel inventieve wijze, met leestafels voor de ouderen en met schatkisten voor de jongeren. Hetzelfde geldt voor de buurthuizen. Ook hier moeten de voornemens en de plannen voor het flankerende beleid nog worden uitgevoerd. Activiteiten zullen moeten worden verplaatst en deze mogen niet verloren gaan, juist voor het functioneren van de stad. Wij zullen daar goed op blijven hameren.

753

Een tweede punt waarop wij ambitie willen zien, is het faciliteren van de cultuuromslag. Het gaat ons namelijk niet sec om de bezuinigingen, maar juist ook om het nieuwe elan dat je daarmee kunt bewerkstelligen. Het CDA is een partij die denkt vanuit de samenleving. Instellingen, of dat nu welzijns- of culturele organisaties zijn, werden geleidelijk aan geprogrammeerd om voortdurend te kijken naar wat de overheid hen bij de gratie Gods toestopte. Hier zouden wij eindelijk een omslag kunnen bewerkstelligen. Concreet noem ik hier de wijziging in het denken van de cultuurinstellingen. In haar stuk geeft de wethouder aan dat de kunst- en cultuursector zich dient te richten op ondernemerschap en contacten met de particuliere sector. Je kunt echter de bezuinigingen niet zomaar over de schutting kieperen en afwachten wat er gebeurt. De wethouder zal het proces naar ondernemerschap, innovatie en het op eigen benen staan ook actief moeten begeleiden. Wij verwachten van haar op dit punt echt concrete inspanningen om dat te bewerkstelligen. Ten slotte is er een derde punt waarvan wij vinden dat de bezuinigingen gepaard moeten gaan met tastbaar beleid. Dit college moet namelijk resultaten laten zien op het gebied van de efficiency. Ik wil hier graag de bezuinigingen op het ambtenarenapparaat naar voren brengen. Twee weken terug hadden wij een discussie over het terugdringen van het aantal ambtenaren. De plannen en de financiering staan op papier, maar wij willen ook dat de gemeente anders gaat werken. Wij vinden dan ook dat de ontkokering moet worden gekoppeld aan de bezuinigingen die in 2009, 2010 en 2011 zijn ingezet en dat die daadwerkelijk moet worden doorgevoerd. 2012 mag dus geen jaar worden van ambitieloze stilstand. Het beeld zou namelijk kunnen ontstaan zijn dat de begroting 2012 de bezuinigingen van 2011 verzacht. 'Eerherstel' noemt de PvdA het zelfs. Dat schetst het beeld alsof het college op zijn schreden aan het terugkeren is. Natuurlijk zijn wij blij dat de harde kantjes wat worden rechtgetrokken, bijvoorbeeld het fonds voor chronisch zieken en gehandicapten en de monumenten. Maar nogmaals, het gaat om meer dan dat. Daarmee kom ik op het meer immateriële deel van mijn betoog. De geboorte van Chris Roelands werd gevierd met een speciaal katern in het Algemeen Dagblad. Toch mooi als je zo'n katern in je babyboek mag plakken, zeg ik met enige jaloezie. Een van de staatjes in deze bijlage heeft mij wel aan het denken gezet. Van de grote steden leven wij in Den Haag het dichtst op elkaar. In Rotterdam wonen zo'n 2000 mensen per vierkante kilometer, in Amsterdam 3500 en in Den Haag meer dan 5000! Ja ja, wij zijn dan wel een groene leefstad, maar het is niet zo gek dat wij regelmatig bij elkaar op de tenen staan. En die tenen hier zijn lang! Ik heb hier een lijstje met voorbeelden van de afgelopen week: op zaterdag drie voorbeelden en op maandag drie voorbeelden dat mensen elkaar bij het minste of geringste in de nek springen, messen trekken, elkaar bedreigen en elkaar uitschelden. Toeterende autobestuurders, scheldende fietsers, bedreigen van HTM-personeel, HTM-personeel dat ook terugslaat. Kijken wij er eigenlijk nog van op? Het is een onvermijdbaar feit dat wij elkaar soms storen en ergeren. Maar hoe moeilijk is het om soms ook even te slikken, te zuchten en je frustratie in te slikken? In dat opzicht vond ik de vragen van de HSP over de klagende bewoners over een kinderdagverblijf ook tekenend. Anders dan de HSP zouden wij niet meteen partij kiezen voor de klagende buurtbewoners. Was het niet onze eigen wethouder Norder die al eerder had aangegeven dat je het geluid van spelende peutertjes niet als 'overlast' mag bestempelen? In België is recentelijk naar aanleiding van beslissingen door rechters dat kinderdagverblijven en kinderopvangcentra moeten sluiten vanwege geluidsoverlast een wetsvoorstel ingediend. In Duitsland is het zelfs zo dat kinderen onbeperkt mogen schreeuwen en ander geluid mogen maken. Wat het CDA betreft, voeren wij deze wet ook in Nederland en Den Haag in. Wij leven dicht op elkaar en dat hoort ook bij het wonen in de stad. Dat betekent dat de buren en kinderdagverblijven niet langs elkaar heen moeten leven en dat je afspraken moet kunnen maken. Hoe ver wil het college hierin gaan? Joris Wijsmuller (HSP). Mevrouw Van Vroonhoven schetste een wel zeer ellendig beeld van de negatieve gevolgen van het dicht op elkaar wonen. Vindt zij niet dat wij de verdichtingsagenda moeten loslaten en niet alles meer verder vol moeten bouwen? Nicolien van Vroonhoven-Kok (CDA). Het heeft twee kanten. Wij leven in een stadsomgeving en daar zit je op elkaar gestapeld. Wij zien de parken en het groen in onze stad, waar wij natuurlijk apetrots op zijn. Maar het is een feit dat er ook buurten zijn waar de mensen heel dicht op elkaar

754

wonen. Dat moeten wij ons goed realiseren. U weet dat het CDA altijd een voorstander is geweest van een ruimere opzet van de bouw. Dat vinden wij belangrijk voor de stad. Joris Wijsmuller (HSP). Volgens mij realiseren wij ons dat allebei, maar welke consequenties verbind je daaraan ten aanzien van het toch verder verdichten van de stad? Nicolien van Vroonhoven-Kok (CDA). Ik hoop dat u goed naar mijn betoog luistert. Het is heel erg vanuit het CDA geredeneerd: wij vinden dat de bewoners goed naar elkaar moeten kijken. Zij moeten zich realiseren dat zij dicht op elkaar wonen, dat zij inderdaad bij elkaar op de tenen kunnen staan, dat je af en toe even moet slikken en dat je je moet gedragen. Dat komt van twee kanten. Ik zal het zo uitleggen. Joris Wijsmuller (HSP). Dat kost allemaal tijd. Dus wat het CDA betreft, moet de gemeente gewoon doorgaan met haar verdichtingsagenda en moeten de bewoners de problemen dan maar oplossen die daardoor ontstaan. Nicolien van Vroonhoven-Kok (CDA). Nee, dat hoort u mij niet zeggen. Het gaat om de korte lontjes, om mensen die te snel uit hun vel springen. Je kunt ook goed bij elkaar te rade gaan en in eerste instantie vooral kijken hoe je je als burger ten opzichte van elkaar hoort te gedragen. Daar gaat mijn betoog over. Er zit natuurlijk ook een keerzijde aan die korte lontjes. Korte lontjes kunnen ook veroorzaakt worden door bewust en onbewust asociaal gedrag. Wij kennen de cijfers over veiligheid en gevoelens van onveiligheid in de centrumwijken. In het CDA-verkiezingsprogramma hebben wij ook niet voor niets een beschavingsoffensief tot belangrijk speerpunt gebombardeerd. Zo staat in ons verkiezingsprogramma onder meer te lezen dat wij ouders de verantwoordelijkheid geven voor de kinderen. Wij willen de straat- en machocultuur aanpakken. Wij willen ook graag inhaken op de landelijke campagne tegen de korte lontjes. In het coalitieakkoord wordt gesproken over goed burgerschap. Zelfs de VVD-fractie toont zich nu opeens van haar sociale kant en wat minder van haar individualistische kant. Verder gaat deze coalitie door met de buurtinterventieteams, de toezichthouders, het tegengaan van woonoverlast, meer conducteurs en het aanpakken van agressie. Maar ook met het gevoerde beleid zijn wij er nog niet. Iedere Haagse burger zal ook bij zichzelf te rade moeten gaan. Stop de korte lontjes en stop dat asociale gedrag. Het CDA wil geen stad waar men zich voortdurend op de eigen 'rechten' beroept. Het CDA wil ook geen stad van verongelijkte mensen die elkaar om alles in de haren vliegen, niet alleen omdat het de sfeer in de stad verziekt, maar ook omdat wij het risico van escalatie voelen. Feit is dat de verschillen in Den Haag tussen de bevolkingsgroepen groter zijn dan in de andere grotere steden en dat maakt onze stad kwetsbaar voor ontlading tussen de bevolkingsgroepen. Laatst nog heb ik vragen gesteld over de kerkruiten die aan diggelen gingen in Duindorp. Het CDA wil geen rellen à la Londen. Laten wij er daarom voor zorgen dat wij onze tolerantiegrens een beetje omhoog schroeven. Daarvoor vragen wij de inzet van alle 500.000-plus inwoners. En daar waar wij als CDA invloed kunnen uitoefenen, zullen wij dat zeker niet nalaten. Abdoe Khoulani (PvdE). Ik heb een vraag over de tolerantiegrens die u wilt verhogen. Begrijp ik het nu goed? U had het in uw betoog over een kerkruimte die aan diggelen ging in Duindorp? Nicolien van Vroonhoven-Kok (CDA). Het is jammer dat u niet bij de laatste raadsvergadering was. Abdoe Khoulani (PvdE). Dat doet er op dit moment niet toe. Wilt u de tolerantiegrens verhogen ten opzichte van personen die dit soort zaken op hun geweten hebben? Nicolien van Vroonhoven-Kok (CDA). Nee. Het is jammer dat de heer Khoulani mijn mondelinge vragen niet …

755

De voorzitter. Ik wilde dat al zeggen, want het is uitvoerig aan de orde geweest in de laatste raadsvergadering. Maar misschien wil mevrouw Van Vroonhoven er toch een antwoord op geven. Nicolien van Vroonhoven-Kok (CDA). Mijn mondelinge vragen gingen juist over mijn verbolgenheid … Abdoe Khoulani (PvdE). U zei dat u de tolerantiegrens wilde verhogen. Even los van dit incident, maar in zijn algemeenheid: ten opzichte van wie wilt u de tolerantiegrens verhogen? Dat was mij niet duidelijk op het eind van uw betoog. Nicolien van Vroonhoven-Kok (CDA). Ik heb geconstateerd dat er akkefietjes zijn in de stad waarbij mensen zich irriteren aan elkaar en die escaleren in dat soort incidenten. Dat moeten wij voorkomen. Sandra Abbenhuis (PPS). Voorzitter. Vanavond houden wij een algemene politieke beschouwing op de begroting voor het komende jaar. De Politieke Partij Scheveningen moest na het lezen van de begroting denken aan de gelijkenis van de talenten, het bekende verhaal uit het Nieuwe Testament. Een meester geeft zijn knechten voordat hij vertrekt naar het buitenland zijn vermogen in beheer. De talent is immers een oude muntsoort. De meest capabele knecht krijgt vijf talenten, de volgende twee en de laatste een. Bij terugkomst hebben de eerste twee knechten hun talenten ingezet om het aantal te verdubbelen. De laatste daarentegen heeft zijn ene talent begraven, omdat hij deze niet wilde kwijtraken. De meester is erg ontevreden over deze luie knecht, die het uit angst voor de strenge meester niet heeft gedurfd zijn talent in te zetten. De meester stuurt de knecht weg en geeft de talent weg aan de knecht met de meeste talenten. De moraal van deze gelijkenis is dat de mens zijn talenten maximaal moet kunnen benutten. De PPS is het daarmee van harte eens. Toch valt er over deze gelijkenis in verband met de begroting meer te zeggen. Het college lijkt soms wel erg op de strenge en hardvochtige meester. In de begroting legt dit college namelijk de nadruk op het versterken van de Hagenaars en Scheveningers met wie het al goed gaat. De minder bedeelden, voor wie de overheid ook een schild dient te zijn, komen er wat ons betreft bekaaid vanaf. Dat geldt zowel voor de burgers van deze stad als voor de instellingen en bedrijven die het met beperkte budgetten moeten doen en steeds minder grote budgetten. De Politieke Partij Scheveningen vindt dat dit college veel meer aandacht moet besteden aan de Hagenaar en Scheveninger van wie het talent nog begraven is: de herintredende huisvrouw, de 45plusser met slechts lagere school en de laaggeletterde arbeider. Laatst sprak ik met een voormalige visser die na zijn tijd op zee moeilijk aan de slag kwam, omdat hij eigenlijk nog niet kan lezen of schrijven. Dat was enkele weken geleden. De schaamte hierover weerhoudt hem ervan om hulp te zoeken. Het gaat nu gelukkig goed met hem, maar de Scheveningse visser is een goed voorbeeld van mensen die steun nodig hebben van de overheid om hun talenten te laten bloeien. Is dat alleen een taak van de overheid? Nee, ook van familie, buurtkerk en buurthuis, maar die laatste staan dankzij dit college ook flink onder druk. Naar de smaak van de PPS richt dit college zich op dit moment te veel op de yuppen, op jachten, op de mensen met de vele talenten en te weinig op de visser van de vloot, degenen die de neiging hebben hun ene talent te begraven uit angst het te verliezen. Een goed voorbeeld hiervan is de focus van het college op de internationalisering van de economie, de volgens ons vaak te hoge ambities waarbij de onderkant van de economie kind van de rekening is. Juist lager opgeleiden hebben behoefte aan goede ambachtelijke banen in Den Haag. Wij zouden het zo mooi hebben gevonden, als dit college ook daar meer nadruk op zou leggen. Wij juichen het overigens wel toe dat de gemeente inmiddels is gestart met het werven van nieuwe stadswachten. Dat is goed voor de stad, de werkgelegenheid en de handhaving, waar het vaak nog aan schort. Wij spreken ook onze waardering uit voor het extra geld dat dit college voor de haven uittrekt. Wij blijven er echter bij dat er meer aandacht moet zijn voor vissersboten en minder nadruk op zeil- of motorjachten en daarbij behorende ambitieuze plannen voor een zeilhaven, zeker nu het het afgelopen jaar niet is gelukt het WK Zeilen naar Den Haag te halen. Lof heeft de PPS voor het feit dat dit college besloten heeft de ouderen bij nader inzien meer te ontzien. Maar de PPS vindt dat meer gedaan moet worden voor de zwakkeren in de stad. Bij de begrotingsbehandeling zullen wij met alternatieven komen.

756

En dan de woningmarkt. De economische teruggang heeft ervoor gezorgd dat de aandacht in de woningbouw weer verlegd wordt van dure huizen naar het midden- en lagere segment. De PPS juicht dit van harte toe. U weet dat wij eveneens voorstander zijn van meer sociale woningbouw en een nieuw woonruimteverdeelsysteem. Wellicht is dit college bereid hier eens nader naar te kijken. Wonen doe je in een veilige omgeving. 'Veilig' betekent niet alleen een dak boven je hoofd, het betekent ook dat je 's avonds je hondje nog kunt uitlaten, onbezorgd de laatste bus kunt pakken, je fiets buiten kunt laten staan zonder dat deze gejat wordt en je niet bang hoeft te zijn dat je autospiegel er door vandalen af wordt geschopt. De PPS vindt dat dit college meer moet inzetten op de veiligheid van mensen in hun heel directe leefomgeving. Een goede leefomgeving wordt ook bereikt door een goede inrichting van de stad. Op Scheveningen kan dat nog verbeteren, vindt de PPS. Meer groen en bomen in Dorp, Haven en Bad zou de leefbaarheid duidelijk vergroten. Bij de begrotingsbehandeling komt de PPS ook hier nog op terug. Sommige onveiligheid heeft helaas te maken met zware criminaliteit. Speciale aandacht moet van de PPS uitgaan naar die vormen die mensen knechten. Mensenhandel en uitbuiting zijn ernstige misdrijven die ervoor zorgen dat vooral meiden hun talenten niet kunnen ontplooien op een manier zoals zij dat zelf willen. Een ernstig probleem dat de PPS graag op de politieke agenda ziet, is de aanpak van loverboys en de opvang voor meiden die het slachtoffer worden. De PPS is namelijk geschrokken van signalen uit de samenleving dat dergelijke lieden zich bij schoolpleinen ophouden en argeloze meiden meelokken. Dit criminele gedrag gaat vaak ook gepaard met drugsdelicten. De PPS ziet graag van het college een verstevigde aanpak van dit probleem. Ik rond af. Scheveningen is een speciaal dorp in Den Haag. Samen zijn ze opgegroeid en bestuurlijk allang verweven. Scheveningen is ondanks de lange geschiedenis samen met Den Haag een heel bijzonder stadsdeel. De PPS vindt daarom ook dat deze speciale status moet worden gekoesterd. Een plek bij uitstek waar de cultuur en de identiteit van Scheveningen worden geuit, tentoongesteld en bewaard, is Muzee. De PPS vecht daarom voor Muzee en is mordicus tegen een vermindering van de subsidie voor dit museum voor de Scheveningse cultuur en identiteit. Daarnaast is Muzee van belang voor cultuuronderwijs en stamboomonderzoek en als trouwlocatie. De PPS ziet ook bij Muzee weer de insteek van het college dat de groten worden bevoordeeld ten opzichte van de kleinen. Muzee is een goed voorbeeld van cultureel ondernemerschap. 50% van de inkomsten wordt nu al zelf binnengehaald. De andere € 250.000 komt van de gemeente. Muzee, dat ieder jaar tussen de 25.000 en 30.000 bezoekers trekt, kost de gemeente dus nog geen € 10 per bezoeker. Dat is een koopje. Het Gemeentemuseum bijvoorbeeld krijgt per bezoeker € 36 en het Haags Historisch ontvangt per bezoeker ongeveer € 33 aan subsidie. De PPS zal daarom tijdens de begrotingsbehandeling komen met een voorstel om de middelen van Muzee veilig te stellen, zodat Scheveningers kunnen leren van de talenten die hun voorouders hebben tentoongespreid. Tot slot. De PPS zal bij de begroting komen met een aantal alternatieven op de voorgestelde begroting, zodat de Scheveninger en de Hagenaar met het verborgen talent beter tot hun recht zullen komen. Abdoe Khoulani (PvdE). Voorzitter. Ook dit jaar ontkomen wij niet aan bezuinigingen, zowel van het Rijk en volgens het college in mindere mate van de gemeente. Het college houdt ons voor dat de kwetsbare groepen worden gespaard, maar in de praktijk zal dat natuurlijk anders uitvallen. Als alleen al voor de Ooievaarspas een bijdrage moet worden betaald van € 12,50 per persoon en deze niet meer automatisch verstrekt wordt, betekent dit dat minder mensen gebruik gaan maken van de pas. Kwetsbare groepen dus. Het leven is er sowieso niet gemakkelijker op geworden voor veel gemiddelde Hagenaars: torenhoge brandstofprijzen, duurder openbaar vervoer, onbetaalbare parkeertarieven in wijken waar kwetsbare groepen leven en duurder geworden levensmiddelen. Over parkeertarieven en parkeerbeleid gesproken. Het college blijft ons voorhouden dat betaald parkeren gedurende zeven dagen per week tot middernacht in bepaalde wijken noodzakelijk blijft om zo de parkeerdruk tegen te gaan. Ironisch genoeg is de parkeerdruk alleen maar toegenomen in bepaalde wijken sinds de invoering van het betaald parkeren. Daar gaat je redenering! En als je als bewuste burger dan maar met het ov wil reizen omdat je die vermaledijde auto wil laten staan, ben je met de OV-chipkaart ook niet bepaald zachtaardig voor je portemonnee. Zo kun je nog wel even doorgaan, als het gaat om alle factoren bij elkaar, lokaal en landelijk, die ervoor zorgen dat veel Hagenaars inmiddels al als kwetsbare groepen leven. Het is pijnlijk om te moeten constateren dat

757

politieke degelijkheid in ons land al sinds enige jaren plaats heeft moeten maken voor politieke uitverkoop, waarbij partijen hun idealen hebben verkocht voor inhoudloze populistische speeltjes als inperkingen van godsdienstvrijheden en bepalen of mensen wel of geen koosjer vlees mogen eten. Uiteraard hebben al deze zaken ook hun weerslag op de lokale Haagse bevolking. Wij lezen ook dat het college gelukkig wil investeren. Investeren klinkt ons altijd als muziek in de oren en er zijn terreinen waar wij als Partij van de Eenheid het meer dan noodzakelijk vinden dat er daadwerkelijk op wordt geïnvesteerd, op openbare veiligheid bijvoorbeeld. Een heel negatieve tendens is waar te nemen op het gebied van radicalisering. En nee, dit keer gaat het eens niet over het moslimterrorisme, hoewel wij ons keer op keer verbazen dat deze term ingeburgerd lijkt in de begroting als men het heeft over radicalisering, terwijl de AIVD andere cijfers laat zien. Uiteraard zonder de misdadige moord op Theo van Gogh te bagatelliseren of de o zo gevaarlijke knutsel Hofstadgroep die is ingezakt als een pudding, heb ik het over het nieuw populistisch radicalisme dat terroristen als Tristan van der Vlis en Anders Breivik tot massamoord heeft aangezet. Het is een horrorscenario als zulke misdadige zaken zich zouden kunnen voordoen in onze mooie stad. Voor ons is het dan ook een absolute noodzaak om personen te screenen op wapenbezit, hetzij legaal of illegaal. Daarnaast vinden wij toch dat sommige politici zich ervan bewust moeten zijn dat zij ongewild als inspiratiebron kunnen dienen voor deze nieuwe terroristen. Na de grootschalige actie in de Doubletstraat van een aantal maanden geleden hadden wij als Partij van de Eenheid gehoopt dat sluiting spoedig zou volgen van deze vergaarbak van vrouwelijk leed, drugsoverlast en criminele activiteiten. U, college, kunt de wijk en haar bewoners verlossen van dit instituut van vrouwenonderdrukking en uitbuiting. Het gaat wat ons betreft te langzaam. Wij hopen echt dat sluiting van deze vergaarbak niet op zich laat wachten. De overlastgevende groepen worden genoemd, wederom. Men kent deze groepen, men weet uit welke wijken ze komen en toch kunnen deze groepen doorgaan met het veroorzaken van allerlei vormen van overlast. Lik-op-stukbeleid en geen clubhuizenbeleid voor deze groepen wat ons betreft. Het blijft onaanvaardbaar dat kleine groepen raddraaiers grote groepen Hagenaars kunnen opzadelen met overlast en soms ook echt regelrechte terreur. In dit kader bepleiten wij een effectieve aanpak van het fenomeen dat zeer jonge kinderen in sommige wijken tot laat in de avond buiten blijven. Overlast leert men op deze wijze op zeer jonge leeftijd op straat. Vanuit opvoedkundig perspectief is dit natuurlijk ook een 'big fail' van de ouders. Daar waar nodig moeten deze ouders worden aangesproken dat de late aanwezigheid van hun doorgaans jonge kroost op straat op den duur zeker zal leiden tot overlast. Voorkomen is immers beter dan genezen. Binnen de georganiseerde misdaad wil het college onder andere mensenhandel nog effectiever aanpakken. Hiervoor worden gelden ter beschikking gesteld vanuit het ministerie van Veiligheid en Justitie, wat uiteraard een goede zaak is. Echter, wat de Partij van de Eenheid zorgen baart, is een rapportage uit 2009 van de NRM inzake mensenhandel, waarin wordt gesteld dat er mensen zijn die misbruik maken van de regeling om slachtoffers van mensenhandel op te vangen en ook van een verblijfsvergunning te voorzien. Er wordt gesteld dat veel mensen zich onterecht als slachtoffer voordoen van mensenhandel om op deze manier een verblijfsvergunning te bemachtigen. Hoe kijkt het college hiertegen aan? De zwakke schakel in de aanpak zit vaak in de bestuurlijke rompslomp van procedures en regels die potentiële misbruikers in de kaart speelt. Dit drukt natuurlijk weer op het budget van de gemeente inzake de opvang van slachtoffers van mensenhandel. Het is dan uiteraard vanzelfsprekend dat de echte slachtoffers hierdoor worden gedupeerd. Integratie en krachtwijken. Voor de zoveelste keer lezen wij dat de wijken Transvaal, Schilderswijk, Stations- en Rivierenbuurt en Zuidwest nog altijd achterstandswijken zijn. Armoede, werkloosheid, slechte leefbaarheid enzovoort. Het is als bewoner van deze wijken om er moedeloos van te worden. Is er de afgelopen jaren dan echt helemaal niets gedaan? Veel burgers in deze wijken doen er werkelijk alles aan om vooruit te gaan en als volwaardige burgers mee te draaien in deze stad ondernemerschap, opleidingen, taalcursussen - maar op de een of andere manier komt er maar geen schot in de zaak. En ja, als er per jaar duizenden nieuwe Oost-Europeanen massaal in deze wijken worden gevestigd zonder een goed beleid, dan dweil je natuurlijk met de brandweerkraan open. Zo krijg je deze wijken natuurlijk nooit leefbaar. Het is tijd voor echte actie: geen zinloze subsidiestromen naar nutteloze clubjes en bijeenkomsten, maar echte investeringen in professionals in de wijk zelf die mensen durven te wijzen op hun verantwoordelijkheden en jongeren aanpakken op schooluitval en overlast. Wat ons betreft geen SMJT, geen JIT of Streetcare meer. Deze organisaties hebben in de

758

afgelopen jaren tonnen aan subsidies gekregen. Maar volgens vele jongeren in de wijken waar deze organisaties oplossingen zouden moeten ontwikkelen en aandragen, zijn zij nog nooit in aanraking geweest met deze clubs. Het gaat ons primair om het welzijn van de mensen in deze wijken en niet om het gunnen van projecten aan een JIT, SMJT of welke subsidie-instelling dan ook. Nuttige jongerenwerkers zijn hard wegbezuinigd, terwijl wij met eigen ogen hebben waargenomen dat deze jongerenwerkers grote groepen jongeren achter zich hadden staan. Wat ons betreft ook een onvervalst PVV-geluid, maar dan vanuit een positieve invalshoek. Een stadsiftar en 'Den Haag viert Suikerfeest' kunnen wat ons betreft weg, want het zijn overbodige speeltjes geworden waar de gemiddelde burger uit deze wijken totaal niks aan heeft. Sterker nog, geen enkele burger in Den Haag heeft hier wat aan. Schrap deze kant noch wal rakende festivals. Id-al-Fitr, ook wel bekend als het Suikerfeest, en de iftar, het verbreken van het vasten tijdens de ramadan, zijn heilige islamitische aangelegenheden waar moslims zelf perfect invulling aan kunnen geven en dienen wat ons betreft niet langer misbruikt te worden voor inhoudloze festivals tegen hoge subsidietarieven. Ook symboolpolitiek als een boerkaverbod getuigt van waanzin en dient de integratie op geen enkel vlak. Sterker nog, door deze maatregel treft men met name autochtone Nederlandse moslima's, Ingrids in boerka's dus, welbespraakt en geïntegreerd. Het is een schande dat dit kabinet zijn eigen onderdanen op deze wijze onderdrukt. Moslima's van niet-westers origine hebben nog de mogelijkheid om te emigreren, maar waar moeten Nederlandse moslimvrouwen naartoe die de boerka dragen? Hierbij doen wij een oproep aan het college om dit verbod dan ook niet te handhaven. Wij hopen daarnaast dat er private weldoeners zullen opstaan om boetes van deze weerloze vrouwen te betalen, zodat deze vrouwen koste wat het kost hun geloofsovertuiging vrij kunnen belijden. Ingrid Gyömörei (SP). Waarom zijn vrouwen in boerka's weerloos? Abdoe Khoulani (PvdE). Vrouwen in boerka's zijn weerloos, omdat zij worden opgezadeld met een verbod waar zijzelf part noch deel aan hebben. Zij worden namelijk genoemd in het integratiedebat als een verstoring van de openbare orde. Dat zijn deze vrouwen niet. Deze vrouwen belijden hun religie en dat mag volgens mij binnen de Grondwet. Wat dat betreft, zijn het weerloze vrouwen op het moment dat zij worden gedwongen om de boerka af te doen. Zij hebben geen keuze. Ingrid Gyömörei (SP). Zij worden naar mijn idee niet gedwongen om de boerka af te doen. Volgens mij wordt er een boete opgelegd. Abdoe Khoulani (PvdE). Ja, en dat is dwang. Een boete krijg je niet zomaar opgelegd. Als u zich dagelijks in het verkeer begeeft, rijdt u niet door het rode licht omdat u weet dat u daar een boete voor krijgt. Dit wordt nu voor deze vrouwen opgevoerd als een misdrijf waar zij een boete voor krijgen. Ingrid Gyömörei (SP). Ik rijd helaas geregeld door rood licht en krijg dan ook een boete, maar voel mij volstrekt niet weerloos. Abdoe Khoulani (PvdE). Dat kan, dat is aan u, maar dat is natuurlijk een heel andere zaak. Deze vrouwen hebben er ook niet voor gekozen dat het dragen van een boerka strafbaar gesteld moet worden en dat er een boete op komt te staan. Wij hebben in onze buurlanden, bijvoorbeeld België en Frankrijk, gezien dat deze vrouwen wel degelijk weerloos zijn. Zij kunnen zich simpelweg niet verdedigen tegen een dergelijk boerkaverbod, omdat zij heel klein in aantal zijn. De inburgeringscursussen zijn geen knip voor de neus meer waard. Turken hoeven niet meer in te burgeren, Oost-Europeanen kunnen niet worden gedwongen in te burgeren en Marokkanen zijn het best ingeburgerd van de verschillende etniciteiten. Wat wordt de toekomst van dit gefaalde inburgeren? Integratie kan alleen succesvol zijn, als die gepaard gaat met een betaalde baan. Maar wij constateren voor de zoveelste keer dat de cijfers niet rooskleurig zijn. Van de Turken heeft 58% een betaalde baan en van de Marokkanen 54%, dus bijna de helft niet. Populistische partijen krijgen er een natte droom van en presenteren het als feiten, zodat zij met een beetje inpakwerk het geheel met een kwaadaardige intentie kunnen presenteren. Mijn partij gaat het primair om het aanpakken van deze cijfers. Dat brengt ons dan ook bij de cruciale vraag: waarom hebben zo veel Turken en Marokkanen binnen de leeftijdscategorie van 16 tot 65 jaar geen betaalde baan? Vaststellen is prima, maar wij

759

willen onderbouwingen. Het blijft ons sowieso een raadsel waarom er blijkbaar 7000 Oost-Europese krachten per jaar nodig zijn, terwijl grote groepen Turken en Marokkanen simpelweg aan de kant staan. Gelet op de tijd, zullen wij bij de technische behandeling uitgebreid stilstaan bij dit onderwerp. Wij hopen dat het college ons te zijner tijd een goed beeld kan geven van de oorzaken en, nog belangrijker, de oplossingen. Marieke de Groot (PvdD). Voorzitter. Mijn betoog zal helaas geen vrolijke toon bevatten. En voornamelijk wat betreft dierenwelzijn ben ik, kijkend naar de nieuwe begroting, helemaal niet gunstig gestemd. Allereerst wil ik mijn zorgen uiten over de koers die dit kabinet is ingeslagen en over de mogelijke gevolgen die deze koers zal hebben voor onze gemeente. Er wordt maar liefst 72% bezuinigd op onze natuur. Onze natuurgebieden in Den Haag staan reeds onder grote druk van de mens door de uitstoot van luchtvervuilende stoffen zoals stikstof. Er vinden niet eens metingen plaats, omdat we informatie afwachten om te vernemen wie precies 'Hoofd Stikstof' is en wie dus voor de kosten van de stikstofmeting moet opdraaien. Maar wanneer nemen we onze eigen verantwoordelijkheid eens? De gemeente Den Haag zou de natuurwaarden in haar stad volop moeten beschermen, behouden en herstellen waar dat noodzakelijk is. Er moet nog meer worden geïnvesteerd in het behoud en het herstel van de natuurwaarden in Den Haag, zeker nu de overheid dat zo erg af laat weten. De enige koers die hoop biedt voor de toekomst, is een keuze voor een economie die blijft binnen de draagkracht van de aarde. Een koers die zorgt voor voldoende voedsel voor iedereen. Voor een gezonde leefomgeving, die ons schoon water levert om te drinken, schone lucht om in te ademen en een vruchtbare bodem om ons voedsel op te verbouwen. Onze economie is volledig afhankelijk van het behoud van natuurlijke hulpbronnen. Het is tijd voor radicaal andere keuzes. We moeten een transitie maken naar een duurzame samenleving en dan het liefst eentje die zo min mogelijk onder water staat. Een dergelijke transitie vraagt een zekere hoeveelheid financiële middelen en die middelen zijn vooralsnog onvoldoende beschikbaar gesteld voor duurzaamheid en klimaatneutrale doeleinden. Wanneer laat het college moed zien om te investeren in deze transitie? Dan de bescherming van de stemlozen en de meest kwetsbaren in Den Haag. Terugkijkend op het afgelopen jaar hopen wij dat het college op het gebied van dierenwelzijn een nieuwe pagina zal gaan openslaan het komende jaar. Want wat is goed dierenwelzijnsbeleid? Dat is op een zorgvuldige manier en in samenspraak met de dierenwelzijnsorganisaties de belangen behartigen van de dieren in onze stad. Wij hebben tot nog toe weinig belangenbehartiging gezien. Er wordt gepleit voor deregulering en minder beleid. In de begroting staat te lezen dat deze gemeente de allerzwaksten niet door het ijs laat zakken. Maar die bescherming geldt kennelijk niet voor de stemloze en rechteloze dieren. Het beetje extra bescherming dat zij met een beleidsregeltje hier en daar zouden kunnen verkrijgen, wordt hun daarmee ontzegd. Het heeft er alle schijn van dat dit college dieren in Den Haag door het ijs laat zakken. Een vogel die gewond is geraakt door een vishaak van een hengelaar of door een 130 km rijdende auto wordt geschampt? 'Zak erin' is de reactie, want het is enkel door liefdadigheid van het vogelasiel dat het dier de verzorging krijgt die het nodig heeft. We zouden toch opkomen voor de zwakkeren die zichzelf echt niet kunnen redden? Nog een schrijnend voorbeeld: een van honger stervende meeuw met plastic om zijn snavel. Maar ja wat moeten wij dan denken van een wethouder Dierenwelzijn die bij de aanblik van een opgezette meeuw vrolijk rond twittert: 'Van deze meeuw hebben we in ieder geval geen last meer'. Maakt het dit college eigenlijk wel uit of een dier, in dit geval een vogel, lijdt ten gevolge van menselijk handelen en waaruit blijkt dat dan in het beleid? Maar we hadden het over deregulering en dierenwelzijn, geen betutteling door de overheid. Maar die deregulering geldt dan weer niet voor honden, want er worden zo veel regeltjes gesteld op het al dan niet loslopen van honden dat een echte liberaal zich mag schamen voor deze vergaande regulering met als gevolg dat het dierenwelzijn van de Haagse hond zelfs onder druk staat. Het huidige hondenbeleid heeft niets met het welzijn van honden te maken. En vandaar dat een nota Dierenwelzijn zo ontzettend belangrijk en nodig is, om eens één keer één beleidsstuk te hebben dat geschreven is vanuit de behoeften van dieren, vanuit de intrinsieke waarde van een dier zonder de belangen van de mens daarbij voorop te stellen. Begrijpt het college het verschil van invalshoek van waaruit een nota wordt geschreven en begrijpt het college dat die invalshoek uitmaakt voor het beleid dat tot stand komt? Vindt dit college eigenlijk ook niet dat alle

760

dieren in Den Haag met vijf miezerige pagina's niet geholpen zijn nu de dierenwelzijnsvraagstukken meer aandacht vragen? Een mooi dierplaagbeleid hebben wij, in tegenstelling tot het 90 pagina’s tellende document van de gemeente Amsterdam, in Den Haag ook nog niet. We worden met een kluitje van drie pagina's in het riet gestuurd. Hoewel dit college bij monde van de wethouder heeft toegegeven dat de nota uit 1998 aan vernieuwing toe was gezien de veranderde regelgeving en veranderde houding van de Nederlanders wat betreft dierenethiek en hoewel deze vol lof was over ons initiatiefvoorstel, is de nota Dierenwelzijn die dit college aan de raad zeer recentelijk heeft doen toekomen een enorme achteruitgang. Waarom is het college zo weinig geïnteresseerd in het tot stand brengen van een ambitieus en vooruitstrevend dierenwelzijnsbeleid? Wij vinden dat dit college deregulering niet langer als excuus moet gebruiken om niets te doen voor de Haagse dieren, terwijl het in een andere context juist gebruikmaakt van overvloedige regelgeving om dieren in hun vrijheid te beperken en zelfs buiten de maatschappij te plaatsen. Wij willen graag zien dat dit college het komende jaar de belangen gaat behartigen van de dieren in Den Haag en dat het zich iets gelegen laat liggen aan dierenwelzijnsorganisaties met al hun kunde en ervaring. Is het college daartoe bereid? Wij hebben het afgelopen jaar sterk het idee gekregen dat de huidige wethouder Dierenwelzijn niet veel affiniteit heeft met het onderwerp dierenwelzijn. Klopt die indruk en, zo ja, gaat dat dit jaar veranderen? Zo nee, waaruit blijkt tot nog toe zijn bevlogenheid om die portefeuille goed in te vullen? Als laatste hebben wij ons erg gestoord aan de wijze waarop dit college gemeend heeft de raad te moeten informeren over zijn eigen nota Dierenwelzijn. We vinden deze handelwijze politiek onfatsoenlijk, temeer omdat het een risico met zich brengt dat de coalitiepartijen zich nu ineens gebonden gaan voelen aan de inhoud - of beter, aan het gebrek aan inhoud - van deze vijf pagina's tellende achteruitgang wat betreft dierenwelzijn. Bovendien geeft het blijk van een denigrerende houding naar de dierenwelzijnsorganisaties. Zij komen 12 oktober kennelijk voor de kat zijn viool inspreken over het dierenwelzijn in Den Haag, want het college heeft reeds een eigen nota gemaakt waarin alles waarvoor zij proberen een lans te breken op voorhand is afgeschoten. Dit college spreekt voor zijn beurt, want het had al een mening geuit in het negatieve preadvies en het lag nu ter beslissing aan de raad voor. Om een eerlijke en open discussie mogelijk te houden met optimaal functionerend dualisme, zou het het college sieren de raadsmededeling nu in te trekken en zijn definitieve standpunt te bepalen na de behandeling van het initiatiefvoorstel. Hasan Küçük (Islam Democraten). Voorzitter. De programmabegroting laat duidelijk twee werelden zien. De ene kenmerkt zich door positiviteit, investeren op allerlei vlakken. Het leek wel alsof de economische crisis Den Haag heeft overgeslagen. De andere wereld kenmerkt zich door zwaar weer: 1050 fte die wegmoeten, een ingestorte kantoor- en woningmarkt, de broekriem moet dus worden aangehaald. Deze laatste wereld is realistischer. Juist nu, met de uitdagingen vanuit het Rijk, maar ook uitdagingen van over de grens, moet Den Haag een duidelijke koers varen; een koers waarbij verantwoordelijkheid van de gemeentelijke organisatie vooropstaat. Een van deze verantwoordelijkheden is het verstandig omgaan met gemeenschapsgeld, specifiek het inkoopbeleid van de gemeente Den Haag. Daarnaast hebben wij de verantwoordelijkheid voor leefbare wijken, wijken waar wonen geen ondergeschikte functie moet zijn van ondernemen. Het college wil dat Den Haag de meest mkb-vriendelijke stad qua aanbestedingen wordt. Een van de maatregelen die het college heeft getroffen, is de verhoging van de grens voor openbare aanbestedingen van € 500.000 naar € 1,5 mln. Aanbestedingen onder dit bedrag kunnen bijvoorbeeld via een meervoudige onderhandse offerteprocedure worden verstrekt. Vaak krijg ik de klacht van ondernemers dat zij in omliggende gemeenten aanbestedingen toegewezen krijgen, maar in Den Haag geen kans maken. Het frappante is dat dezelfde ondernemers wel als onderaannemer worden ingehuurd door de hoofdaannemers die de onderhandse aanbestedingen in Den Haag wel krijgen. Iedereen moet de broekriem aanhalen, dus ook de bedrijven die voor de gemeente werken. In de begroting missen wij een efficiënte inkoop door de gemeente. Dan hebben wij het niet over minder externen, maar over scherpere offertes en transparante offertetrajecten. Hoeveel kan er bijvoorbeeld worden bespaard bij de Dienst Stadsbeheer door eenvoudig met andere partijen in zee te gaan? Stadsreiniging, onderhoud van wegen, straten en pleinen en het openbaar groen kosten Den Haag al € 67 mln. per jaar.

761

Naast het verantwoordelijk omgaan met publieke gelden maken wij ons ook zorgen over de leefbaarheid in bepaalde wijken. Het is algemeen bekend dat een concentratie van horeca in woonwijken ook de nodige effecten heeft op de leefbaarheid. Onlangs hebben wij erop gewezen dat er in een straal van 200 meter twee extra cafés zijn geopend in Schilderswijk-Noord. Het ene betrof een omzetting van een kapsalon naar café en het andere een belhuis naar café. In de buurt zijn al genoeg cafés. Hagenaars verdienen duidelijkheid als het gaat om mogelijk overlastgevende horeca in hun buurt. Kan de plaatselijke groenteboer zomaar omgetoverd worden tot een café? Het college zet vooral in op zware criminaliteit, witwassen, zware geweldsdelicten en mensenhandel. Het college moet de dagelijkse structurele overlast voor bewoners niet vergeten. Wij hopen dat met het in werking treden van de Toekomstvisie Horeca 2010-2015 er extra aandacht zal zijn voor overlast door horeca in woonwijken. Misschien is een gebiedsgerichte campagne rondom het melden van horecaoverlast een idee. Ik hoor het wel van de wethouder. Ik wil graag afsluiten met het bedanken van wethouder Van Engelshoven voor het aanpassen van het moment van inschrijven voor het primair onderwijs. Dit is nu vastgesteld op een jaar, terwijl eerder ouders hun kind zelfs voor de verwekking konden inschrijven. Maar wij zijn er nog niet. Een centraal punt van inschrijving zou bijvoorbeeld de vraag inzichtelijker kunnen maken, waardoor er meer vraaggericht kan worden gewerkt. Graag hoor ik van de wethouder hoe ver zij is op dit punt. De voorzitter. Wij zijn gekomen aan het eind van de eerste en enige termijn van de zijde van de raad. Ik stel voor, het college enige tijd te geven om na te denken over het antwoord. De vergadering wordt van 22.00 uur tot 22.28 uur geschorst. Wethouder Dekker (VVD). Voorzitter. Het college heeft met veel aandacht geluisterd naar alle inbrengen in de eerste termijn van deze algemene beschouwingen. Misschien is het goed om ook van onze kant even terug te blikken en te beginnen met een beschouwing over deze zomer. Wie deze zomermaanden de kranten opensloeg in Den Haag, zag daarin twee onderwerpen steevast naar voren komen. Het ene onderwerp ging over de financiële malaise, de onzekerheid rondom de euro en de vrees voor nieuwe economische tegenslagen. Daartegenover stonden berichten over een Den Haag dat groeit, de verwelkoming van de 500.000ste inwoner met reportages van vele bekende en minder bekende Hagenaars die vertellen hoe trots zij zijn op de stad en die soms ook terugblikken naar een tijd, niet eens zo vreselijk lang geleden, een jaar of twintig, dat het in Den Haag een stuk minder ging. Toen gingen mensen weg uit de stad in plaats van hier te blijven. Gelukkig is wat dat betreft de tendens, de trend weer goed. Joris Wijsmuller (HSP). Dat was toch geen nieuws? Dat was toch gewoon een publiciteitscampagne van de gemeente, berichtgeving gekocht à € 50.000? Wethouder Dekker (VVD). Volgens mij was het volstrekt nieuw - je kunt het ook moeilijk ensceneren als gemeente - dat wij de 500.000ste inwoner hadden. Wij hebben er weinig aan gedaan, dat gaat vanzelf. Mensen komen hier graag wonen, mensen krijgen kinderen. Ik geloof sowieso al niet zo in de maakbaarheid van de samenleving, maar ik heb niet de illusie dat hier echt op gestuurd is. Maar het was zeker iets om te vieren. Joris Wijsmuller (HSP). Dat onderschrijf ik, maar de berichtgeving in de krant was toch 'spinning' en een publiciteitscampagne van deze gemeente? Wethouder Dekker (VVD). Ik denk dat heel veel Hagenaars heel trots zijn dat wij een half miljoen inwoners hebben en ook dat heel veel Hagenaars vrijwillig hebben meegewerkt om eens terug te kijken naar Den Haag en aan te geven waar zij precies trots op zijn. Joris Wijsmuller (HSP). Ik constateer dat u de vraag niet beantwoordt en dus kennelijk wel bevestigt. Wethouder Dekker (VVD). Ik weet niet welke vraag u bevestigd wilt hebben. Ik geef alleen maar aan dat ik een krant lees en daar staat van alles in. Ik vind dat heel leuke dingen om te lezen …

762

Joris Wijsmuller (HSP). Niet toevallig! Wethouder Dekker (VVD). Wij hebben het natuurlijk zelf in het zonnetje gezet, omdat wij ook trotse Hagenaars zijn en omdat ook dit college het een heuglijk feit vindt dat wij 500.000 inwoners hebben. Volgens mij is heel Den Haag daar heel blij mee, behalve een iemand en dat bent u. O, nog een! Jammer. Maar dat is misschien het verschil tussen u en het college. Hasan Küçük (Islam Democraten). Mij bereiken toch geluiden dat na de zomer seizoensgebonden arbeiders vanuit de Oostbloklanden zich uitschrijven en weer teruggaan naar het land van herkomst. Bestaat de kans dat wij weer onder die half miljoen inwoners uitkomen? Bent u daarvan op de hoogte? Wethouder Dekker (VVD). Misschien bent u ervan op de hoogte dat het academisch jaar is begonnen per 1 september en dat wij daarmee weer een heel grote instroom van studenten in de stad hebben gehad. Ik denk dat wij er inmiddels ver boven zitten. Die twee beelden, aan de ene kant de financiële onzekerheid en aan de andere kant toch de groei in Den Haag, vormen een combinatie van factoren die je ook terugziet in deze begroting. Aan de ene kant moeten wij niet ontkennen dat de achtergrond waartegen dit plaatsvindt, het financiële beeld, somberder is. Wij hebben te maken met financiële tegenvallers. Daarom moeten wij bezuinigen. Aan de andere kant vindt dit college het ongelooflijk belangrijk om je er niet op blind te staren. Je moet de blik ook op de toekomst richten. Wat is er nodig om sterker uit deze crisis te komen? Wat kun je doen om aan de sterke punten van deze stad te werken? Wij geloven daarbij in de kracht van al die 500.000 Hagenaars. Het is belangrijk om een dubbelslag in Den Haag te maken: vasthouden aan financieel degelijk beleid en alles wat daarbij hoort, goed vasthouden aan de kaders die daarvoor vorig jaar bij de totstandkoming van dit college zijn neergezet en tegelijkertijd met enig optimisme kijken naar de toekomst. Wij weten dat wij in een stad leven waar mensen in staat zijn om heel veel zelf te doen en op te pakken, waar wij een hoop sterke punten hebben, waar wij sterk staan als internationale stad, waar wij mooie culturele voorzieningen hebben waar mensen naartoe komen, evenementen, een binnenstad die goed draait en waar wij graag investeren in de toekomst. Dat doen wij niet alleen met woorden, maar ook concreet door extra geld uit te trekken voor duurzaamheid, om mensen aan het werk helpen, voor onderwijs en voor infrastructuur. Het beeld van 2012 in deze begroting is dat het college erin is geslaagd om alle grote financiële tegenvallers het hoofd te bieden. Dat gaat niet vanzelf. Wie de optelsom heeft gemaakt in deze begroting, ziet dat aan financiële tegenvallers al gauw een bedrag van een kleine € 100 mln. wordt gespendeerd. Er zitten een paar grote dingen in, zoals tegenvallers op de bijstand. Ik vind het heel goed dat wij daarvoor een voorziening treffen, omdat het een sociaal vangnet is waarvoor de gemeente garant moet staan, in goede en in slechte tijden. Ook zijn er tegenvallers die te maken hebben met een stagnerende bouwsector, met afwaarderingen op vastgoed die wij als gemeente hebben, net zo goed als andere bedrijven die in die sector werkzaam zijn. Dat zijn vervelende dingen, maar het is wel goed dat wij ze hebben opgelost in deze begroting. De keerzijde van de medaille is dat wij er daarmee in geslaagd zijn om een begroting te presenteren zonder nieuwe bezuinigingen. Dan kijk ik ook maar even links en rechts, ook naar de rest van Nederland. Ik zie hoe andere gemeenten soms hiermee worstelen. Wij kunnen ons allemaal gelukkig prijzen dat wij hier een begroting hebben die financieel degelijk is en die financiële knelpunten gewoon oplost. Er zijn dus geen nieuwe bezuinigingen. Sterker nog, wij zijn met deze begroting in staat om een aantal van de dingen die wij zo belangrijk vinden een stapje verder te brengen. Het college heeft eerst gekeken waar de schoen het meest wringt. Wat moet je doen in een fatsoenlijke stad waar iedereen meetelt en meedoet om ervoor te zorgen dat mensen niet door het ijs heen zakken. In een tijd van bezuinigingen, in een tijd waarin het financieel soms tegenzit, kun je tegen de kwetsbare mensen in de stad niet zeggen: sorry, het gaat nu even niet. Dat is precies de reden waarom wij ook op basis van een goede analyse van wat er speelt in de stad hebben onderzocht waar de schoen wringt. Mijn collega Kool zal u binnenkort het resultaat van dat onderzoek toesturen. Analyses van het Nibud geven aan dat de schoen met name wringt bij chronisch zieken en bij gehandicapten. Vorig jaar hebben wij op basis van aannames en landelijk beleid gezegd dat je daar wel het een en ander kunt doen, maar dat draaien wij nu weer wat terug. Ik

763

vind dat heel goed verdedigbaar en heel redelijk. Zo doen wij nog een aantal andere dingen op dat terrein. Wij trekken extra geld uit voor de combinatiefuncties, juist op het snijvlak van scholen. Hoe krijg je mensen in die wijken, jongeren, aan het bewegen? Daarvoor wordt extra geld uitgetrokken. Hetzelfde geldt voor alles wat te maken heeft met mantelzorg en met vrijwilligers. Wij proberen een cultuuromslag te bewerkstelligen in het welzijn. Dan moeten er dingen anders. Daarbij kiezen wij ervoor om ook te kijken wat mensen misschien meer zelf kunnen doen en hoe wij hun meer verantwoordelijkheid kunnen geven. Dat moet je dan ook mogelijk maken en deze begroting doet dat. Dat is een eerste pijler waarnaar wij heel serieus hebben gekeken en waarmee wij zijn begonnen, omdat dit gewoon voorop komt. De tweede pijler die wij hebben bekeken, is wat er nodig is aan investeringen in de stad. Wat zou je moeten doen om de sterke kanten van Den Haag verder uit te werken, of het nu gaat om Den Haag internationale stad of om de culturele voorzieningen? Het is heel goed om in deze tijd, ook met de ambitie om straks culturele hoofdstad in 2018 te worden, te kijken naar het Spuiplein hiernaast. Als wij in 2012 een besluit willen nemen over de haalbaarheid en de mogelijkheid om een nieuw cultureel forum op het Spuiplein neer te zetten, moet je in de tussentijd niet op je handen gaan zitten. Dan moet je er een eerste begin mee maken. De heer Guernaoui zei in zijn bijdrage dat meer dan de helft wordt gefinancierd. Volgens mij is dat niet helemaal waar en is het net iets minder dan de helft, althans het gemeentelijke deel. Maar dat geeft ons de mogelijkheid om richting het Rijk en richting het Koninklijk Conservatorium aan te geven dat wij een eerste stap maken en dat wij van andere partijen verwachten dat zij dat ook zullen doen. Want vergeet het maar, derde partijen zullen nooit een stap zetten als wij niet onze goede wil tonen. Volgend jaar valt er een definitief besluit over. De derde pijler die wij serieus hebben bekeken, heeft betrekking op 'schoon, heel en veilig'. Ook daarvan kun je in een tijd van bezuinigingen niet zeggen: dat doen wij een tandje minder. Het gaat om de openbare ruimte, die belangrijk is. Zodra u uw deur uitstapt, staat u erin. Het is het visitekaartje van Den Haag. Uit allerlei onderzoeken, ook zeer recent, blijkt dat het heel belangrijk is voor het vestigingsklimaat van je stad, voor de aantrekkelijkheid voor zowel ondernemers en bedrijven als voor onze eigen Haagse inwoners, dat wij daarin investeren. Wij investeren er daarom ook in. 2012 is gewoon een jaar waarin vreselijk veel wordt geïnvesteerd. Mevrouw Van Vroonhoven zei: het is een jaar waarin wij moeten uitkijken dat wij niet tot stilstand komen. Nee, juist in 2012 komen de middelen vrij voor heel veel van de extra impulsen die al in het coalitieakkoord zijn afgesproken. Wij hebben een kort aanloopje gehad in dit jaar, 2011, maar het extra komt in 2012. Daar doet deze begroting nog een klein schepje bovenop. Kortom, dit is een begroting die vasthoudt aan financieel degelijk beleid, maar ook terdege kijkt naar de toekomst om te bezien wat er nodig is om hier straks sterker uit te komen. Het college gelooft daarin. Verschillende fracties hebben betogen gehouden, soms wat meer over de waarde en de filosofie van de stad, soms ook met praktische vragen. Ik zal in het verdere betoog ingaan op een aantal van de kwesties die u heeft aangeroerd. Ik begin bij de heer De Graaf. U heeft een tegenbegroting gemaakt en dat waarderen wij zeer. Ik hoop dat u er begrip voor heeft dat wij die nog niet hebben kunnen lezen, maar dat gaan wij natuurlijk doen. Ik denk dat wij er straks in de commissies uitvoerig over te spreken zullen komen. Ik weet niet of wij het altijd met elkaar eens zullen zijn, maar wij kunnen in ieder geval een debat voeren op basis van alternatieve voorstellen. U komt ook met een plan voor de Uithof. Dat hebben wij wel al even snel kunnen bekijken en wij zijn er in beginsel minder enthousiast over om een tweetal redenen. Wij doen op dit moment al heel veel met de Uithof. Wij zitten regelmatig met de eigenaar en de ondernemers van de Uithof om de tafel om te kijken hoeveel meer ruimte zij nodig hebben om daar hun sportcentrum goed te kunnen laten draaien. Ik vind het ook gerechtvaardigd om niet alleen te kijken wat de gemeente daarin kan doen, want het gaat om private ondernemers die daar risicodragend in zitten. Wij moeten samen om de tafel zitten en kijken wat wij voor elkaar kunnen betekenen. Wat ons betreft, staat de deur daar altijd open in plaats van er nu eenzijdig heel veel geld van overheidswege in te steken. Maar er is ook een dekkingsplan. U haalt veel geld weg bij een nieuwe ontwikkeling die wij heel belangrijk vinden in het Zuiderpark. Het gebied waar nu het oude ADO-stadion nog staat, althans een deel van de tribune, willen wij straks nieuw leven inblazen met een sportcentrum waar mensen worden opgeleid, waar de Haagse Hogeschool met sport en bewegen komt, waar de jongeren uit die wijk een plek vinden, waar je ziet dat je kunt presteren en winnen als je hard traint en goed je best doet. Dat is een heel

764

belangrijke voorziening die als een magneet voor de wijk kan werken. Wij zouden het dan ook doodzonde vinden om die ambitie te laten varen. Machiel de Graaf (PVV). Deze ambitie hoeft niet losgelaten te worden door te kiezen voor het Zuiderpark en de Uithof, zoals wethouder Dekker nu zegt. Waarom kies je niet gewoon voor een centrum dat er voor een groot gedeelte al staat en waar al die voorzieningen waarover de wethouder het heeft mogelijk zijn, veel goedkoper en efficiënter? Een centrum voor topsport en onderwijs, de HALO die erbij wordt betrokken; het kan daar allemaal en veel goedkoper. Wethouder Dekker (VVD). Dat is uw bewering. Ik lees dat hele verhaal over het onderwijs vooralsnog niet terug in uw plan. Het is ook maar zeer de vraag of er überhaupt ruimte voor is. De Uithof is toch vooral een schaatsbaan en een skibaan en heeft heel veel van de voorzieningen die straks in het Zuiderpark komen niet. Ik vind dat echt iets te makkelijk en te snel geredeneerd. Kortom, wij ontraden de motie die u daarover heeft ingediend, waarbij u vraagt of wij de haalbaarheid daarvan willen onderzoeken. Ik zal aan het einde van mijn inbreng nog terugkomen op twee andere moties die u heeft ingediend. Ik kom bij mevrouw Van Nieuwenhoven. U begon uw betoog met: wat voor de Partij van de Arbeid belangrijk is, is dat het sociaal en duurzaam is. U heeft ons een beetje langs een meetlat gelegd. Ik denk dat dit goed is. Ik neem ook aan - zo heb ik uw betoog opgevat - dat u heel veel van de dingen die u en uw fractie belangrijk vinden terugleest in deze begroting, bijvoorbeeld werk. Ik was zeer geraakt door uw uitspraak: uiteindelijk is werk het beste middel tegen armoede. Dat ben ik met u eens. Het is ook de reden waarom wij inzetten op zo veel extra leerwerkbanen. Het is de reden waarom wij extra geld uittrekken voor de buurtserviceteams. Desalniettemin zullen er altijd mensen zijn die een sociaal vangnet nodig hebben. Ook daarvoor zorgen wij met deze begroting voor 2012 en verder. U vroeg welke concrete plannen er zijn voor de koppeling onderwijs en arbeidsmarkt. U wordt op uw wenken bediend, want volgens mij zit het in de pijplijn. Hebben wij er niet afgelopen dinsdag over besloten? U krijgt een heel mooi plan van de wethouders Van Engelshoven en Kool over wat er allemaal gebeurt om die aansluiting beter te laten verlopen. Henk en Ingrid komen met een plan en daar worden allerlei zaken in besproken, ook hoe het zit met stages. U vroeg naar het pgb en de uitlatingen daarover in Amsterdam. Nu moet ik u bekennen dat ik niet precies weet wat de voorstellen vanuit Amsterdam zijn. Als het gaat om het decentraliseren van de AWBZ, de extramurale zorg die van Rijk naar gemeente gaat, gaan wij ons er net zo goed als bijvoorbeeld voor de jeugdzorg, die ook van het Rijk naar de gemeente komt, voor hardmaken om dat minstens net zo goed te doen en het liefst beter, ondanks de korting erop. Het lastige bij de AWBZ het geldt ook een beetje voor de jeugdzorg - is dat wij nog niet precies weten hoe de nieuwe wetgeving eruit gaat zien en hoe de financiële kaders precies zijn. Dat is altijd afwachten, maar u mag ervan uitgaan dat onze grondhouding daarin positief is en dat wij natuurlijk willen voorzien in een goede zorg voor die mensen. Jeltje van Nieuwenhoven (PvdA). De wethouder zegt dat hij niet precies weet wat de plannen van Amsterdam zijn. Ik heb ze ook niet anders dan uit de krant, zeg ik heel eerlijk. In die plannen wordt erop geduid dat de gemeenten een taak hebben, als het om de Wmo en de AWBZ gaat. In die zin kun je als gemeente wel zeggen: waar het Rijk niet meer in pgb's gaat voorzien, gaan wij er als gemeente een schepje bovenop doen. Mijn vraag was of het college daarover zou willen nadenken. Wethouder Dekker (VVD). Wellicht gaat mijn collega Karsten Klein er iets meer in detail op in. Ik zie dat er een decentralisatie is van de extramurale zorg vanuit de AWBZ naar gemeenten, waarmee het in de Wmo komt. Uiteraard nemen wij dat op ons. Maar ik gaf al aan dat de financiële kaders onzeker zijn. U raakt terecht het punt aan hoe het zit met de financiën die vanuit het Rijk komen en met de bestuursakkoordafspraken. Dat is nog niet helemaal in kannen en kruiken. Sterker nog, omdat het bestuursakkoord niet is aanvaard, heeft het Rijk gezegd een aantal van de financiële plussen die daarin zaten voor gemeenten terug te draaien. Dat is de consequentie die het kabinet verbindt aan het afstemmen van het bestuursakkoord. Neem de RUD's. Het Rijk heeft gezegd de korting op de regionale uitvoeringsdiensten te schrappen, maar die is nu gewoon weer terug. Die staat ook in de

765

septembercirculaire. Het college zal daarvoor een oplossing moeten verzinnen. Zo zitten er nog een aantal financiële onzekerheden in. Ook het accres wordt iets lager geraamd door het Rijk. En dan heb ik het nog over de decentralisaties, maar die gaan vaak pas in vanaf 2013 en 2014. Jeltje van Nieuwenhoven (PvdA). Kan de wethouder zeggen wanneer het college met een oplossing voor die problemen met de regionale uitvoeringsdienst komt? Wethouder Dekker (VVD). Er wordt nu uitvoerig over gesproken in het college. In beginsel is er de afspraak dat, als het Rijk op iets kort, wij gaan kijken: dat is ergens voor bedoeld, het betekent wellicht dat wij nog eens kritisch moeten kijken naar onze ambities met de RUD's. Jeltje van Nieuwenhoven (PvdA). Wanneer komt u met een oplossing daarvoor? Het zou natuurlijk heel mooi zijn, als u dat voor het eind van de begrotingsbehandeling deed. Wethouder Dekker (VVD). De gezamenlijke gemeenten en de provincie moeten - ik kijk even naar collega Baldewsingh - voor 1 december definitief uitsluitsel geven over het hoe of wat. U vroeg naar de brede buurtscholen en naar de vakscholen. Op dit moment hebben wij vier vakscholen en volgend jaar komen er vier bij. U wordt binnenkort geïnformeerd over de hele aanpak met brede buurtscholen - waar komen ze in de stad? - omdat het zo'n belangrijk onderwerp is in het collegeakkoord. Wij hebben gezegd: als er andere voorzieningen wegvallen, bijvoorbeeld een buurthuis of een bibliotheekfiliaal, zou je kunnen kijken of zo'n brede buurtschool met een communityfunctie een rol kan spelen. Dat is nooit een-op-een helemaal hetzelfde, maar de truc is natuurlijk om het handig te koppelen. Op dit moment heb je soms de rare situatie dat je aan de ene kant van de straat een school hebt die om half vier dichtgaat en aan de andere kant van de straat een buurthuis dat om vijf uur opengaat. Wij proberen daar slimme combinaties te vinden. Jeltje van Nieuwenhoven (PvdA). In het halfjaarbericht wordt het niet meer 'brede buurtscholen' genoemd, maar 'brede scholen'. De manier waarop de wethouder er nu over spreekt, spreekt mij in ieder geval aan. Ik vind het echter niet terug in de teksten die ik tot nu toe heb kunnen opdiepen, zowel uit de begroting als uit het halfjaarbericht. Ik zou graag zien dat er een plan komt om te zien hoe het geld besteed zal worden dat wij extra hebben uitgetrokken voor de brede buurtscholen. Wethouder Dekker (VVD). Dat laatste lijkt mij absoluut op zijn plek, want het gaat om een enorme investering van dit college. Er is geen beleidsterrein, geen onderwerp waar onder dit college zo vreselijk veel geld naartoe gaat als het onderwijs. U wordt daarover geïnformeerd. Ik heb het gevoel dat het verschil tussen 'brede buurtscholen' en 'brede scholen' haast semantisch is. Maar als er een verschil tussen is, speel ik de vraag straks door naar collega Van Engelshoven. U vroeg naar de Ooievaarspas en kwam met een idee om vanuit het budget van Citymarketing de internationale studenten een Ooievaarspas te geven. Op dit moment krijgen alle studenten een studentenpas met heel veel voordelen. Die geven wij niet alleen aan de Nederlandse studenten die ingeschreven staan, maar ook de internationale studenten ontvangen die. Het lijkt het college goed dat wij wat dat betreft alle studenten op een gelijke manier behandelen. Sterker nog, wij kijken nu ook of wij de studentenpas met Rotterdam kunnen koppelen, zodat wij in de toekomst nog iets meer service kunnen verlenen en invulling kunnen geven aan de steeds nauwere samenwerking met Rotterdam. Mevrouw Van Nieuwenhoven roerde het onderwerp Muzee aan, maar ik heb het ook gehoord bij mevrouw Abbenhuis. Hoe ziet de toekomst van Muzee er precies uit en neemt het college dat serieus? Mevrouw Abbenhuis wilde met een voorstel komen om de subsidie nu al zeker te stellen. In principe hebben wij een kunstenplan. Voor iedere instelling in deze stad geldt dat zij eens in de vier jaar een beoordeling ondergaan. Daarop moeten wij geen uitzondering maken. In de nota, die recentelijk met name op dit punt is aangepast, staat dat ook vrijwilligersorganisaties, gesubsidieerd en niet gesubsidieerd, in aanmerking hiervoor kunnen komen. Dan is het aan een commissie om vervolgens een oordeel te geven over de kwaliteit van de plannen. U heeft een aantal dingen aangekondigd waarmee u nog gaat komen in de commissies, onder andere - ik had er nog nooit van gehoord - een backcastingmodel. Ik neem aan dat er in de vakcommissies nog uitvoerig over zal worden gesproken.

766

Jeltje van Nieuwenhoven (PvdA). Ik kan de wethouder beloven dat, voordat er wordt gestemd over de begroting, hij alles van backcasting zal weten. Wethouder Dekker (VVD). Nu moet ik natuurlijk uitkijken dat ik er niet op voorhand al enthousiast over word. Wij gaan het eerst zorgvuldig bestuderen. Ik kom bij mevrouw Weening. U zei iets over Hagenaars, over vooral het positieve zien. Ik vind het jammer dat ik van u weinig heb gehoord over de impulsen en de accenten die in deze begroting staan om de ontwikkelkansen van mensen te vergroten. U haalde zelf een voorbeeld aan van Nederlanders met een Antilliaanse achtergrond op de Haagse Hogeschool. Wij investeren in een versterking van het hoger onderwijs in deze stad. Wij investeren in de breedte in het onderwijs in deze stad. Wij willen met extra geld meer mensen aan het werk krijgen. Er wordt dus heel sterk ingezet op de individuele en persoonlijke ontwikkeling van mensen om hen een stapje verder te helpen. Ik hoop toch ook op de steun van GroenLinks te mogen rekenen voor al die voorstellen. U zegt dat het fonds voor gehandicapten en chronisch zieken een doekje voor het bloeden lijkt. Nee, wij hebben dat geanalyseerd en wij hebben wel degelijk gezegd dat de schoen wringt bij die doelgroep. Wij hebben een extra voorziening waardoor wij vanuit de bijzondere bijstand met een hardheidsclausule kunnen kijken: wanneer mensen echt in het gedrang komen of door het ijs dreigen te zakken, treden wij op. Heleen Weening (GroenLinks). Hoe groot is die doelgroep dan? En hoe groot is de groep die door het ijs zakt waarvoor dit college een voorziening treft? Wethouder Dekker (VVD). Als u het goedvindt, vraag ik mijn collega Kool om straks iets meer op de techniek in te gaan. Ik weet niet of het Nibudrapport dat wij in eerste instantie hebben besproken in het college ook al naar de raad is verzonden. Wij hebben dat op basis van een analyse gedaan waarbij ook is gekeken: bij welke inkomensgroepen, bij welke thuissituaties en gezinssituaties komt dat het meeste aan? Dit is geen nattevingerwerk; wij hebben dit gedaan op basis van een goede analyse. De heer Kool zal straks ingaan op de precieze details. Ik kom bij de heer Revis. U zei twee dingen die interessant zijn; ik comprimeer het enigszins. Uw verhaal was visionair. U heeft echt nagedacht, misschien iets minder over de begroting, over de vraag waar het met de stad naartoe moet. Dat is ook wel eens goed. U wijst erop dat wij misschien toe moeten naar een mentaliteitsverandering, waarbij wij nadrukkelijker aan mensen vragen om invulling te geven aan hun eigen verantwoordelijkheid. Dat past heel goed en is ook heel erg nodig, als je uitvoering wilt geven aan veel van de voorstellen die het college nu presenteert. Kijk naar het welzijnswerk, de cultuursector en de krachtwijken. Wij zijn steeds meer bezig om samen met de mensen iets op te bouwen, waarbij wij ook van de mensen zelf een bijdrage vragen, of dat nu gaat om het schoonhouden van een buurt, om de handen uit de mouwen op school om een bijdrage te leveren of om vrijwilligerswerk of mantelzorg. Het zijn stuk voor stuk onderwerpen waarbij wij iets meer vragen van onze Haagse inwoners waar dat kan, zonder dat wij daarbij de kerntaken uit het oog verliezen. Er zullen altijd dingen zijn waarvoor wij moeten blijven staan. Ik heb u dat ook niet horen ontkennen. Sterker nog, u geeft ook aan dat je een vangnet moet hebben voor mensen die niet kunnen werken. Tegelijkertijd geeft u aan - dat is het tweede onderdeel van uw betoog; zo heb ik het althans geïnterpreteerd - dat je dan als gemeente bereid moet zijn om meer ruimte te geven voor eigen initiatief en om ondernemers minder lastig te vallen met regelgeving. Je moet het ook aandurven om af en toe te zeggen: wij laten eens een keer wat los, wij geven de inwoners van deze stad wat meer ruimte om met ons mee te denken. Kijk naar het beleid waarbij wij steeds meer ook vanuit de stadsdelen werken, waarbij wij de flexibele bewonersbudgetten van de stadsdelen sterk hebben vergroot. Er is zeer recentelijk een toer door de stad gemaakt met heel veel mensen die langs zijn gekomen, hebben meegepraat en meegedacht: wat vind ik belangrijk in mijn eigen straat en in mijn eigen wijk? Dat werkt steeds beter en wij weten steeds beter de kennis en kunde aan te boren die bij onze Hagenaars leeft. Het college wil daar absoluut mee doorgaan. Ik kom bij de heer Wijsmuller. U had een vrij korte inbreng. U bent het niet eens met de plannen voor het Cultuurforum. Wij kunnen er kort over zijn, want wij denken er faliekant anders over. Het is juist wel belangrijk om daar het een en ander te doen. Uw inbreng was vrij kort, u bewaart

767

nog een hoop voor interrupties. Als ik nu naar het volgende doorga, ben ik bang dat ik een interruptie van u krijg. Zo niet, dan houden wij het tempo erin. Joris Wijsmuller (HSP). Dit gaat niet van mijn spreektijd af. Die ene vraag die ik heb gesteld, mag u wel beantwoorden. Wethouder Dekker (VVD). U vraagt hoe het zit met het Koninklijk Conservatorium. Dat is allemaal nog niet rond. Aan de bouw van het nieuwe Cultuurforum moeten verschillende partijen bijdragen. De gemeente zal een deel moeten dragen en het Conservatorium zal als onderwijsinstelling een deel moeten dragen, solitair dan wel met steun van het Rijk. Wij moeten ook serieus kijken of je derde partijen, particuliere bedrijven, kunt interesseren om daar het een en ander te doen. Daarover wordt nog steeds druk gesproken. Het is absoluut geen gelopen race of zekerheid. Ik weet wel één ding: als er wordt gesproken met het Koninklijk Conservatorium of met het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en je zelf niet laat zien dat je bereid bent om iets te doen, zullen derden dat zeker niet doen. Daarom is het zo belangrijk dat wij in deze begroting een eerste stap zetten. Als wij medio 2012 hierover een knoop willen doorhakken en verwachten dat andere financiers zich committeren, zullen wij zelf het goede voorbeeld moeten geven. Daarom is het zo belangrijk om dit te doen. Joris Wijsmuller (HSP). Dat verhaal geloof ik zonder meer en je kunt er nog alle kanten mee op. Maar het simpele feit dat ons gisteren bekend werd, is dat er gewoon geen extra geld is. Dat heeft wel betekenis voor de plannen in de toekomst. Hoe kijkt het college daartegenaan? Wethouder Dekker (VVD). Dat is allemaal niks nieuws. Er is geen extra geld; dat geld moet nog geregeld worden en daarover vinden gesprekken plaats. Dat zal best wel wat duw- en trekwerk vergen, maar het is absoluut nog geen gelopen race. Ik ga door met de heer Guernaoui. Sterker uit de crisis komen, de problemen niet vooruitschuiven maar oplossen, een aantrekkelijke stad juist door te investeren in de economie; het college onderschrijft dat allemaal. Met name vooruitdenken is belangrijk. Wat moet je op dit moment doen, niet alleen in termen van bezuinigingen? Die zijn ook belangrijk, want anders gaan wij als gemeente op een gegeven moment financieel door het ijs en dat willen wij niet meer; dat hebben wij ook meegemaakt. Op welke onderdelen moet je investeren om het hoogste rendement te halen? Als je mensen aan het werk wilt krijgen, moet je kijken hoe je de economie een stimulans geeft. Hoe zorg je ervoor dat bedrijven zich hier graag vestigen? De bereikbaarheid van de stad is dan een heel belangrijk onderwerp, waarvoor wij ook in deze begroting weer geld uittrekken. Een ander onderwerp is het onderwijs. U hield een vlammend betoog over het onderwijs. Ik doe u dat niet na, maar het college onderstreept het volledig. Je wilt mensen verder brengen en bedrijven interesseren om zich hier te vestigen. Die kijken dan waar de kundige mensen zitten met een goede vakopleiding, met een goede hbo- of academische opleiding. Het is dan ook belangrijk dat wij dat hier in de stad hebben. Dat is precies de reden waarom wij daarop inzetten. U kaartte nog wat andere, misschien wat meer praktische dingen aan, zoals onlineparkeervergunningen. Ik laat mij vertellen door mijn collega dat dit al kan. Als u daar anders tegen aankijkt, lijkt mij dat typisch een onderwerp voor de commissie. Over de ozb voor startende ondernemers krijgt u nog voor het einde van het jaar een voorstel. Over de afvalstoffenheffing heeft u een technische vraag ingediend. U krijgt alle informatie volledig, maar ik zeg er meteen bij dat het een niet ten koste hoeft te gaan van het ander. Het college vindt het juist zo mooi dat wij aan de ene kant een zeer ambitieus programma hebben van het ondergronds brengen van afvalcontainers. Wij zijn bezig met het uitvoeren van de 2000 in de krachtwijken en wij doen er nog eens 1500 bovenop. Wij hebben redelijk onze limiet bereikt van wat wij op dit moment op dat vlak nog kunnen doen. Als dat gepaard kan gaan met een verlaging van de afvalstoffenheffing, waarbij wij de tarieven weer eerlijker maken - dat is een diepe wens van de raad, die ooit met een motie van de heer Wörsdörfer dat proces in gang heeft gezet - zijn wij aan twee kanten blij: hoge ambities op het gebied van het ondergronds brengen van afvalcontainers in combinatie met lage lasten. De nota huishoudelijk afval kunt u later dit najaar tegemoet zien. Dan gaan wij erover praten. Overigens heeft dat voor de tarieven van dit jaar niet zo vreselijk veel effect, omdat je pas een nieuw systeem kunt invoeren in een nieuw jaar, dat altijd begint in november met een nieuwe huisvuilkalender en een nieuwe huisvuilpas.

768

Rachid Guernaoui (D66). Het is heel lastig om te kijken of je wel met dit voorstel moet instemmen, als je niet weet wat de visie erachter is. Wij hebben die dan ook echt nodig. Wij zullen in de vakcommissies de discussie hierover voortzetten. Wethouder Dekker (VVD). Dat zullen wij zeker doen. U zei nog iets over de kinderrechtswinkel. Het college wil graag in gesprek gaan om te kijken wat hier precies aan de hand is en in hoeverre en op welke wijze wij wellicht de taken van de kinderrechtswinkel ook in de toekomst voor de stad kunnen behouden. Ik kom bij mevrouw Gyömörei. U zei het een en ander over de bouwplannen en over het IpSO. U bent er uitvoerig over geïnformeerd met het IpSO, dat tegelijkertijd met de begroting naar buiten is gekomen. Ze zullen nog uitvoerig worden behandeld in de commissie. Als ik naar het IpSO kijk, zie ik dat wij een aantal dingen moeten temporiseren door de tegenvallers die wij ervaren op de kantorenmarkt, de bouwmarkt en de woningenmarkt. Dat is vervelend, maar het is gewoon een realiteit. Als ik dat vergelijk met andere gemeenten waar bouwstoppen worden afgekondigd, kunnen wij ons gelukkig prijzen dat wij hier nog veel activiteiten hebben in de stad, dat wij ook nog locaties hebben waar nieuwe bedrijven, ontwikkelaars of corporaties het nog steeds interessant vinden om nieuwe woningen of bedrijfs- en kantoorpanden neer te zetten. Ingrid Gyömörei (SP). Ik heb mijn vragen niet voor niks gesteld, want natuurlijk heb ik het IpSO gezien en alle stukken die daaronder lagen. Ik moet zeggen dat het een volstrekt onleesbaar stuk is. En neemt u van mij aan: ik heb mij de afgelopen jaren door behoorlijk wat financiële stukken heen gekauwd in de afgelopen paar jaar. Natuurlijk komen wij erop terug in de vakcommissies, maar ik stel de vraag niet voor niks. Wethouder Dekker (VVD). Ik denk dat wij de discussie dan maar in de commissie moeten voeren. De materie is heel ingewikkeld. Je moet er echt even voor gaan zitten en ook ik moet er even voor gaan zitten. Maar het is belangrijk genoeg om dat goed door te akkeren. Het gaat om veel geld en om grote belangen. Ik constateer hier wel dat andere gemeenten te kampen hebben met radicale bouwstoppen, maar dat wij er in Den Haag in slagen om toch nog een hoop van de kant te duwen. Ook in deze begroting - kijk bijvoorbeeld naar de ontwikkeling rondom het Haga Ziekenhuis - zie ik dat wij er toch in slagen om dat te realiseren, hoewel ook de middelen voor herstructurering steeds minder worden. Voor de omgeving rondom het Leyenburg is dat een heel cruciale ontwikkeling met een zorgboulevard, met woningen, met het ondergronds brengen van parkeren. Daar knapt dat deel van Den Haag ongelooflijk mee op. Ingrid Gyömörei (SP). Wij kunnen nu leuk aan iets beginnen waarvan wij het plaatje wel duidelijk hebben en u kunt het mooi spiegelen aan andere steden die wellicht tot een bouwstop moeten overgaan. Maar in alle eerlijkheid, ik kan op dit moment niet de afweging maken of dit de juiste keuzes zijn, of wij onszelf niet voor het lapje houden. Het moet toch mogelijk zijn dat u een simpel antwoord hebt op vragen: wat is die complete waardering die wij moeten doen, om hoeveel geld gaat dat? Op vragen over de Binckhorst moet je toch een antwoord kunnen hebben? Die zes cijfers achter de komma doen wij inderdaad wel in de vakcommissies, maar u moet toch een lijn kunnen aangeven? Wethouder Dekker (VVD). U hoeft vanavond nog niet in te stemmen met het IpSO. Ik constateer dat er nog een commissie is. Als er behoefte aan is, kunnen wij ook nog een technische vragenronde inlassen. Alles komt terug eind oktober, begin november. Dan moeten wij er een definitief besluit over nemen. Ik hoop dat dan uw vragen verhelderd zijn. Ingrid Gyömörei (SP). Met alle respect, het moet toch mogelijk zijn dat je een ook voor de Hagenaar leesbaar stuk levert? Het is toch raar dat wij er blijkbaar nog een X tijd over moeten steggelen? Wethouder Dekker (VVD). Daarover verschillen wij dan van mening. Het is technische materie; dat ben ik met u eens. Maar ik vind het geen onleesbaar stuk. Je moet er echt even voor gaan zitten. Het is niet gemakkelijk, maar het staat er allemaal en het is volgens mij ook goed te begrijpen.

769

Ingrid Gyömörei (SP). Met alle respect, ik vind dit badinerend. U doet net alsof ik óf het stuk niet gelezen heb óf het niet begrepen heb. Ik loop wat langer dan een dagje mee. Neemt u van mij aan dat ik geprobeerd heb dit te doorgronden. Wethouder Dekker (VVD). Een commissie is er ook om vragen te stellen. Dan zit de vakwethouder er en kunt u de onduidelijkheden die er nog inzitten daar voorleggen. Dan kom ik bij mevrouw Van Vroonhoven. Ik heb al iets gezegd over de begroting in de luwte. Ik ben dat niet helemaal met u eens. Dit is juist een begroting waarmee wij vooruit willen in de stad, waarmee wij willen investeren in de stad. Dus uw oproep aan dit college 'pas op, geen stilstand' is niet nodig, want dat waren wij namelijk niet van plan. Wij proberen wel financieel gezond te blijven en te zorgen voor een cultuuromslag. U roept op tot een nieuw elan. Ik hoorde gelijkenissen in uw betoog met datgene wat de heer Revis aangaf: kijk ook wat mensen zelf kunnen dragen in de stad. Ik denk dat dit nodig is, gezien de omvormingen die je wilt introduceren rondom buurthuizen en bibliotheken richting brede buurtscholen. U deed een oproep - eigenlijk was dat vooral een oproep aan de stad - over wat minder korte lontjes en misschien wat minder lange tenen, af en toe jezelf even inhouden en tot tien tellen. Het kan een stuk draaglijker zijn in de stad, als iedereen dat goed in zijn oren knoopt en ter harte neemt. Het laat onverlet dat wij moeten optreden, wanneer dat niet gebeurt. Dat is de reden waarom wij extra geld uittrekken voor veiligheid en handhaving om namens het gezag in de ogen en oren op de straat te voorzien. Ik kom bij mevrouw Abbenhuis. U heeft het een en ander gezegd over de zwakkeren in onze samenleving. Daarop heb ik al gereageerd. Ik vind het geen terechte aantijging. Wij zorgen er juist voor, ook met deze begroting, dat niemand door het ijs hoeft te zakken. Het punt dat u inbracht van mensenhandel en uitbuiting delen wij volledig met u. Deze thema's zijn topprioriteiten van regionale opsporingsteams. Kijk ook naar de zeer recente actie in de Doubletstraat, waar vanuit Den Haag iets werd vertoond wat nog niet eerder op die schaal in Nederland was laten zien, met name om de netwerken van illegale mensenhandel en uitbuiting bloot te leggen zodat wij daartegen kunnen optreden. Sandra Abbenhuis (PPS). Ik vind het inderdaad een heel belangrijk punt, maar ik vind het ook heel belangrijk dat mijn andere punt over de loverboys en de opvang voor meiden op de agenda komt. Wethouder Dekker (VVD). Dat staat er ook op. Ik denk dat dit in de commissie Bestuur, als wij straks het programma Veiligheid met de burgemeester bespreken, wat meer in de diepte besproken kan worden. Maar de dingen waarover u zich zorgen maakt, staan hoog op onze agenda. Ik kom bij de heer Khoulani. Ook u zei iets over de Doubletstraat. Dit onderwerp wordt meegenomen in de commissie. U sprak over kwetsbare groepen en de kosten van parkeren, van Ooievaarspassen en van OVchipkaarten. Er is heel weinig in het leven gratis, maar ik kan u wel toezeggen dat degene die een minimumniveau zit op steun kan rekenen. Neem het programma 'Kinderen doen mee'. Voor gezinnen op bijstandsniveau met kinderen zorgen wij ervoor dat zij geen financiële drempels hebben, als zij lid willen worden van een sportvoorziening. Dat is heel belangrijk. Maar als die mensen een auto hebben, moet er wel voor betaald worden. Zoals je de wegenbelasting betaalt, zul je dan ook voor het parkeren moeten betalen. U deed een expliciete oproep aan het college om het boerkaverbod niet te handhaven. Dat is allemaal wel heel erg voorbarig, want die wetgeving ligt er überhaupt nog niet. Wij willen die eerst afwachten. Wanneer er sprake is van strafbare feiten, liggen het primaat en het gezag bij de hoofdofficier van justitie. U vroeg waarom zo veel Marokkanen geen baan hebben. Ik weet niet of wij daar enorme studies op moeten laten plegen. Volgens mij moet de vraag anders zijn: hoe zorgen wij ervoor dat iedereen in deze stad, ongeacht culturele achtergrond of afkomst, zo snel mogelijk aan het werk komt? Wij zetten daar massaal op in met tal van dingen, met extra leerwerkbanen en met wat meer dwang en drang vanuit de bijstand: wie kan werken, moet werken.

770

Dan kom ik bij mevrouw De Groot. In uw betoog zei u het een en ander over de natuurwaarden waaraan dit college niets zou doen. Ik ben dat zo met u oneens. Ik ben vanmiddag in Wateringse Veld geweest. Daar heb ik een nieuwe ecologische zone mogen openen, 3,5 kilometer lang. Het is fantastisch dat in zo'n nieuwbouwwijk, die soms een beetje stenig kan zijn, ook heel veel aandacht is gegeven aan natuur. Het gaat niet alleen om groen, maar ook om plekken, bomen en vegetatie, waar vogels kunnen nestelen en waar andere beestjes de ruimte krijgen. Ik ben er juist ongelooflijk trots op dat wij dat hebben in deze stad. Dit college deelt uw zorgen niet. Marieke de Groot (PvdD). Ik denk dat er een misverstand is. Wij zijn natuurlijk erg blij met dat soort zaken in Den Haag. Er gebeuren echter ook heel veel dingen die bestaand groen ongedaan maken. Er wordt ook heel veel beleid gemaakt dat de natuur aantast. Een voorbeeld is de Rotterdamsebaan, die enorm veel emissie met zich brengt en die de natuur aantast. Daar besteedt het college mijns inziens veel te weinig beleid en financiële middelen aan. Wethouder Dekker (VVD). Wij doen twee dingen. Wij investeren inderdaad in een betere bereikbaarheid van de stad, wat volgens mij heel erg nodig is. Nu staan auto's vaak stil en stilstaande auto's maken misschien wel meer vuil dan rijdende auto's. Bovendien gaat de Rotterdamsebaan voor een groot gedeelte onder de grond door, juist ook om een deel van het groen te sparen. Daartegenover staan veel investeringen in duurzaamheid, in het CO2-neutraal maken van deze stad, in de ambities om te werken aan energiebesparing, niet alleen in ons eigen bezit, maar ook in bestaande woningen. Wij helpen mensen daarbij en wij zetten hen er een beetje toe aan. Er wordt enorm veel aan geld en ideeën voor uitgetrokken, in ieder geval veel meer dan in de vorige collegeperiode. Ik had dan ook op meer enthousiasme van uw kant gehoopt. Joris Wijsmuller (HSP). Nog even over het groen. Het Wateringse Veld zat al in de pijplijn en daar is iedereen blij mee. Maar waarom horen wij niks van de stadsecoloog? Waarom hebben wij zo'n merkwaardige discussie over de bestemming groen en de bestemming natuur, waarbij wij willen afstappen van de bestemming natuur? Waarom worden er geen plannen gemaakt om de stikstofdepositie in Natura 2000-gebieden tegen te gaan? Waarom horen wij op dat punt niks van het college en lijkt het alsof de ambities op dat gebied alleen maar aan het afzakken zijn? Wethouder Dekker (VVD). Ik ben dat echt met u oneens. Kijk naar het Westduinpark. Daar wordt een enorm plan op poten gezet om de natuurwaarden een impuls te geven, om iets te doen aan de stikstofdepositie. Er gaan miljoenen in dat project. Gaat u mij nu niet vertellen dat wij daar niks aan doen. U vraagt waarom wij niks horen van de stadsecoloog. Wij hebben een stadsecoloog. Dat is een ambtenaar die hier nu werkt en die bij allerlei projecten meekijkt. Wat ik veel belangrijker vind dan wat u hoort van de stadsecoloog, is wat u terugziet in de stad. Wij gaan extra bomen planten, wij gaan extra geld uittrekken voor het wegwerken van achterstallig onderhoud in het groen. Dat doen wij concreet en het levert ook echt een bijdrage aan een mooiere en groenere stad. Datzelfde geldt ook een beetje voor dierenwelzijn. Waarom niet zoals in Amsterdam een dierenwelzijnnota van 90 pagina's? Ik weet niet of de dieren daar echt beter van worden. Laten wij in de commissie praten over de inhoud, wat wij precies doen en wat wij ook niet doen als stad. Het is echt niet zo dat de dierenwelzijnnota die wij u deze week hebben toegestuurd achteruit aan het kachelen is. Er wordt niet onevenredig extra bezuinigd op dierenwelzijn, maar u wilt misschien meer dan het college zou willen. Dat is onderwerp van discussie. Marieke de Groot (PvdD). Het lijkt mij inderdaad handig dat wij er in de commissie verder over praten. Ik wil nog wel opmerken dat het financieel wellicht niet achteruitgaat, maar dat heeft er niets mee te maken dat het welzijn van de dieren erop achteruitgaat. Daar gaat het ons om. Het gaat om de intrinsieke waarde van de dieren. Mijns inziens heeft het college dat helemaal niet begrepen. Wethouder Dekker (VVD). Ik hoor het al. Dat wordt een heel leuke discussie. Tot slot kom ik bij de heer Küçük. U stelde twee punten heel pregnant aan de orde, ten eerste het onderwerp van de openbare aanbesteding. Daar is met name mijn collega Kool op afgestudeerd.

771

Sterker nog, volgens mij is hij een Europese ambassadeur die als het maar kan het goede voorbeeld gaat geven in Den Haag. Als er dingen zijn, kaart het aan. Ik denk dat het terecht zal worden opgepakt. Hasan Küçük (Islam Democraten). Ik ga koffie drinken met Henk Kool, dus het komt wel goed. Wethouder Dekker (VVD). Gelet op de richting die u op wilt, denk ik dat er nog niet eens zulke tegenstellingen en grote verschillen in visies en belangen in zitten. U zei ook iets over de horeca in Transvaal-Noord. Het klopt inderdaad dat de mogelijkheden om een horeca-etablissement te starten wat zijn verruimd. Wij gaan dat beleid evalueren en dat zit er binnenkort aan te komen. Dat doen wij samen met MKB en Horeca Nederland en met de buurtbewoners om te kijken hoe een en ander uitpakt. Voorzitter. Ik hoop hiermee een eerste ronde te hebben gedaan en ook zo veel mogelijk te hebben gereageerd op specifieke zaken die in de diverse inbrengen aan de orde zijn gesteld. Mijn collega wijst er terecht op dat er nog een aantal moties zijn waarop wij graag een advies geven. In de motie van de heer De Graaf over stichting Demi Hope wordt het college verzocht om de opgehaalde eindopbrengst te verdubbelen. Wij vinden dit een zeer sympathiek initiatief dat wij absoluut toejuichen, maar wij vinden het ook heel belangrijk dat iedereen voor zichzelf de keuze kan maken of hij of zij hieraan een bijdrage levert. Het is niet op zijn plek om er generiek vanuit algemene middelen iets aan te doen. Maar wij juichen het van harte toe, als iedereen een bijdrage wil leveren. Wij zitten hier met 45 raadsleden en heel veel mensen bij het college. Voor hen kan dat net zo goed gelden. Wij ontraden de motie. De heer De Graaf diende ook een motie in over een verlaging van de vergoeding van de raadsleden. Daar gaat in beginsel de raad over. Mocht de motie niet worden aangenomen, dan kunt u die 20% natuurlijk vrijwillig terugstorten. Of u kunt dat geld geven aan de stichting Demi Hope. Als u dat voor uw hele fractie doet voor het restant van deze termijn, loopt dat op tot een mooi bedrag van een kleine ton. Dus wie weet! Ik kom bij de motie toeristenhoofdstad. De heer Kool zegt dat het goed lijkt om erover te discussiëren als wij de economische visie hebben. Machiel de Graaf (PVV). Gisteren is er inderdaad over gedebatteerd, maar toen heeft de heer Kool geen antwoord willen geven; vandaar deze motie. Wethouder Dekker (VVD). Volgende week staat het op de agenda. Dan hebben wij een raadsvergadering. Wellicht is het daar meer op zijn plaats. Ik heb al aangegeven dat wij de motie onderzoek haalbaarheid plan de Uithof graag ontraden. De voorzitter. Als ik het goed heb begrepen, hebben wethouder Klein en wethouder Kool er nog behoefte aan om wethouder Dekker aan te vullen. Wethouder Klein (CDA). Voorzitter. De fractie van de PvdA vroeg naar het punt van de pgb's. Het is toch belangrijk om even in te gaan op het pgb-plan uit Amsterdam voordat het een eigen leven gaat leiden. Ik heb het ook maar via de media gelezen, maar volgens mij heeft de heer Van der Burg geprobeerd uitdrukking te geven aan de ontwikkeling die gaat plaatsvinden in de ondersteunende begeleiding, die vanuit de AWBZ naar de Wmo gaat. Zodra een dergelijke regeling binnen de Wmo valt, kunnen mensen twee richtingen kiezen om die zorg te verkrijgen: via zorg in natura of via een pgb. Dat hebben wij eerder gezien bij de activerende begeleiding en dat zal nu ook plaatsvinden. Daarmee is hetgeen de heer Van der Burg zegt geen plan, maar is het een wettelijke opgave die voor alle 420 Nederlandse gemeenten geldt, dus ook voor Den Haag. Jeltje van Nieuwenhoven (PvdA). Ik hoef niet voor hem op te komen, maar nu doet de wethouder de heer Van der Burg erg tekort. Het plan behelsde wel meer. Wij weten dat vanwege rijksbeleid, wat wij er ook verder van vinden, van de 100% die nu een pgb heeft er maar 10% overblijft en dat 90% geen pgb meer krijgt. De heer Van der Burg zegt, in mijn ogen terecht, dat je als gemeente daarin het verschil kan maken, als je dat wilt. Ik zeg niet dat u dat moet doen. Ik heb alleen gezegd: denk er eens over na, kijk eens als gemeente Den Haag welke mensen dat nodig hebben. Dan sluit ik mij maar weer

772

aan bij de wethouder Financiën, die vindt dat je in een beschaafde stad dat vangnet goed moet organiseren. Dat geldt ook voor deze mensen. Wethouder Klein (CDA). Mevrouw Van Nieuwenhoven heeft hier helemaal gelijk in. Als wethouder voer je natuurlijk ook de Wet maatschappelijke ondersteuning uit. Alle mensen die er recht op hebben conform de Wet maatschappelijke ondersteuning, zullen wij die zorg aanbieden. Daarmee is het nog steeds niets nieuws wat de heer Van der Burg zegt. Mensen komen ervoor in aanmerkingen of zij komen er niet voor in aanmerking. Als zij ervoor in aanmerking komen binnen de Wmo, zullen zij die zorg krijgen. Zij kunnen die op twee manieren aanvragen: via zorg in natura of via een pgb. Volgens mij doelde de heer Van der Burg daarop. Jeltje van Nieuwenhoven (PvdA). Het lijkt mij dat dit er zich weer uitstekend voor leent om er nog eens in de commissie over te spreken. Wethouder Kool (PvdA). Voorzitter. Het college heeft de drie keer € 1,5 mln. beschikbaar gesteld voor chronisch zieken en gehandicapten, omdat wij bij de bezuinigingen in eerste instantie in de veronderstelling verkeerden dat er een voorliggende voorziening op rijksniveau lag. Die bleek er niet meer te zijn, zo is ons gebleken. Dat is nu gerepareerd. De aantallen blijf ik u even schuldig. Ik dacht ze te weten, maar ik noem ze even niet omdat ik hierover geen fouten wil maken. Ik kom er in de commissie op terug. Heleen Weening (GroenLinks). Mag ik dan wel constateren dat de 15.000 mensen die aanspraak maakten op het fonds voor ouderen niet worden geholpen met deze reparatie door het college? Wethouder Kool (PvdA). Daar is het Nibudonderzoek heel helder in. De ouderen hebben voldoende als je de aanpassingen in de AOW bekijkt. Daar zit ook volgens het Nibud niet het probleem, maar wel bij de chronisch zieken en gehandicapten. Heleen Weening (GroenLinks). Hoe zit het dan met de ouderen met een onvolledige AOW die door de huidige rijkskorting extra onder druk komen te staan? Wethouder Kool (PvdA). Nu wordt het echt heel technisch. Ik wil daarvoor naar de commissie verwijzen. De regeling is dat een onvolledige AOW wordt aangevuld tot het sociaal minimum. Daarmee heb je nog altijd meer dan degene die dat niet heeft ten opzichte van het fonds voor chronisch zieken en gehandicapten. Nogmaals, dit wordt echt te technisch voor nu. Ik zal het in de commissie precies nader duiden. Heleen Weening (GroenLinks). Dan komen wij er graag uitgebreid op terug. De beraadslaging wordt gesloten. De voorzitter. Dank u zeer. Dat is de beantwoording van de zijde van het college. Het gebruik wil dat er geen tweede termijn is bij deze eerste ronde over de begroting. Ik neem aan dat dit voor iedereen in de zaal geldt. Mijn vraag aan de PVV-fractie is: wilt u de moties vanavond in stemming hebben of wilt u ze gaandeweg de begrotingsbehandeling op de rol hebben? Dat kan namelijk ook. Nu? Dan gaan wij over tot de stemming over de moties. Heleen Weening (GroenLinks). Voorzitter. Mag ik de PVV iets in overweging geven ten aanzien van de moties? Ik wil de PVV oproepen om de moties aan te houden, omdat een aantal zaken nadere bestudering vraagt, bijvoorbeeld het voorstel voor het plan van de Uithof. Daarvoor zouden wij de commissiebehandeling willen gebruiken. De voorzitter. Ik heb het niet uitvoerig toegelicht, maar dat was de achtergrond van mijn opmerking. Het kan soms verstandig zijn om de moties in het verloop van de begrotingsbehandeling aan de orde te hebben, maar dat is uiteraard aan u.

773

Ingrid Gyömörei (SP). Voorzitter. Ik wil toch ook een verzoek doen aan de PVV om de motie over de raadsvergoedingen aan te houden. Ik ben benaderd door een van de collega's: mag ik meetekenen? Het zou jammer zijn als de motie nu wordt weggestemd. De voorzitter. Mijnheer De Graaf, u heeft legio suggesties gekregen. Machiel de Graaf (PVV). Voorzitter. Het zijn heel goede suggesties, onder andere van mevrouw Weening over de motie over de Uithof. Het is een goed plan om deze aan te houden voor nadere bestudering. Bedankt voor het initiatief. Wij zullen de motie graag aanhouden. De voorzitter. Aangezien motie E.2011/4 is aangehouden, maakt zij geen onderdeel meer uit van de behandeling. Machiel de Graaf (PVV). Ik bied mevrouw Gyömörei graag aan om samen op te trekken in het vervolg van de begrotingsbehandeling. Wij kunnen de motie nu aanhouden, als wij de deal maken dat wij daarin samen optrekken. Ingrid Gyömörei (SP). Op dit punt! Machiel de Graaf (PVV). Ja, op het punt van de raadsvergoeding. Scherp zijn wij nog op het laatste moment, een compliment. De andere twee brengen wij graag in stemming. De voorzitter. Aangezien motie E.2011/1 is aangehouden, maakt zij geen onderdeel meer uit van de behandeling. Joris Wijsmuller (HSP). Voorzitter. Kunnen wij de motie over de toeristenhoofdstad niet beter volgende week bij de economische visie behandelen? Dan kunnen wij er nog een debat over voeren. De voorzitter. Dat is een zaak van de heer De Graaf. Ik begrijp dat hij zowel motie E.2011/2 als motie E.2011/3 nu in stemming wil hebben. Van een aantal kanten is geprobeerd om u goede adviezen te geven, maar u wilt ze in stemming hebben. Machiel de Graaf (PVV). Twee blijven er staan. De voorzitter. Dan gaan wij over tot de stemming over beide moties. In stemming komt motie E.2011/2. De motie wordt bij zitten en opstaan verworpen. De voorzitter. Ik constateer dat de aanwezige leden van de fractie van de PVV voor deze motie hebben gestemd. In stemming komt motie E.2011/3. De motie wordt bij zitten en opstaan verworpen. De voorzitter. Ik constateer dat de aanwezige leden van de fractie van de PVV voor deze motie hebben gestemd. Ik geef gelegenheid tot het afleggen van een stemverklaring. Ingrid Gyömörei (SP). Voorzitter. Wij hebben tegen de motie stichting Demi Hope gestemd, maar niet omdat wij die niet sympathiek vinden. Maar als ik er iets mee wil, weet ik zelf de portemonnee te

774

trekken en het te regelen. Het leek mij goed om de discussie over de toeristenhoofdstad eerst in de raad te voeren, dus ik vond de motie wat voorbarig. Niets meer aan de orde zijnde, sluit de voorzitter de vergadering te 23.33 uur.

775