O 223 - Notulen van de vergadering van de Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit, gehouden op 12 juli 2010, in de conferentiezaal van het Tweelinghuis, Tweelingstraat 4, te Leiden Aanwezig Dhr.
C. Bouwstra
Dhr.
G. van Hoorn
Dhr.
K. Kingma
Dhr.
C. Nuyens
Mevr.
M. Polman
Mevr.
M. van der Sanden
Dhr.
E. Vermeer
voorzitter
Mevr.
A. Postma
secretariaat
Dhr.
H. Buis
secretaris
19:00 uur
Afwezig Mevr.
L. van Campen
Opening De voorzitter opent de vergadering aansluitend op het vooroverleg en heet alle aanwezigen van harte welkom.
Verslag vorige vergadering Het verslag van de vorige vergadering wordt vastgesteld met enkele wijzigingen.
Behandeling bouwplannen BV 091455 – Sterrewacht 5: Aangepast plan voor de verbouwing. Informatie Architect Smit (Veldman, Rietbroek, Smit) licht het plan toe. Toetsingskader is de monumentenwet. Inzet van welstand in de historische binnenstad (gebied 1A) is behoud. De nieuwe gebruiker van het gebouw is bekend; de faculteit rechten gaat het gebouw in gebruik nemen. Dit heeft gevolgen voor de bezoekersaantallen, extra toiletruimte, grotere collegezalen, een lunchruimte die in verbinding staat met de buitenruimte, toegankelijkheid voor minder validen, zonwering, ventilatiebehoefte en dergelijke. Hierop is het plan aangepast. Zo komt er een nieuwe entree, symmetrisch aan de andere. Reactie De commissie vindt het plan, met name de plattegronden, sterk verbeterd nu er minder behoefte is aan kleine ruimtes en de symmetrie in het gebouw terugkeert. Er zijn vragen over mogelijke dakdoorvoeren, hoe mindervaliden bij de lift komen, het materiaal van de
Verslag ARK, Grote commissie d.d. 12-07-10
1
dakkappen, het type zonwering en het toepassen van houten luiken. De architect zegt toe op tekening precies aan te geven waar wel en geen zonwering wordt toegepast. De tuininrichting volgt in een volgend stadium; hiervoor is een tuinarchitect ingeschakeld. Advies AKKOORD – De commissie vindt dit plan een verbetering ten opzichte van het vorige. Het is rustiger en evenwichtiger geworden in plattegrond nu er minder kleine ruimtes worden gemaakt en de symmetrie in het gebouw terugkomt. De commissie heeft geen bezwaar tegen het aanbrengen van markiezen op de tweede verdieping, mits aangebracht binnen de maat van het metselwerk. De commissie wil wel graag zien dat er ook met zonwering een evenwichtig, symmetrisch gevelbeeld ontstaat. Houten luiken alleen daar toepassen waar deze functioneel zijn. De nieuwe dakkappen ziet zij graag uitgevoerd in zink(kleur). Uitvoering in overleg met de unit Monumenten & Archeologie. De commissie is verheugd dat er een tuinarchitect is ingeschakeld. Zij ziet het plan voor de tuininrichting tegemoet. De commissie heeft kennisgenomen van de plananalyse van de unit Monumenten & Archeologie van 2 juli 2010. Toetsingskader is de monumentenwet. Inzet van welstand in de historische binnenstad (gebied 1A) is behoud.
BV 100682 – Burgsteeg 16 – Aanbrengen verlichting aan de burcht. Informatie De heer Rietbroek (Veldman, Rietbroek, Smit architecten) is aanwezig om het plan toe te lichten, evenals de heer Kruger die het lichtbeeld heeft ontworpen en een vertegenwoordiger van de unit Monumenten & Archeologie van de gemeente. Toetsingskader is de Monumentenwet. Inzet van welstand in de historische binnenstad (gebied 1A) is behoud. De burcht is een vandalisme gevoelige plek (hangplek) en de huidige verlichting is vaak kapot. De huidige potverlichting is kwetsbaar, het afdekken ervan is geen optie, omdat het dan te warm wordt. De nu gekozen oplossing is geïnspireerd op en afgeleid van een fakkel. Reactie De commissie heeft vragen over de intensiteit van het toe te passen licht. Dit blijkt een warm witte kleur te zijn, die past bij de romantiek van de locatie. Er zijn vragen over de vandalismebestendigheid van dit nieuwe ontwerp (houd je dit wel heel?) en de maat van de bevestigingsplaat die erg groot lijkt. Er wordt afgesproken een model (mock-up) te maken, opdat de gewenste verhouding van de houder en de spot beter te beoordelen zijn Advies AANGEHOUDEN - De commissie heeft geen bezwaar tegen het aanbrengen van zeven verlichtingarmaturen aan de binnenzijde van de burcht. Het ontwerp dat gebaseerd is op oude fakkeltoortsen en licht geeft in een warm witte kleur doet recht aan de historie en de romantiek van de bijzondere locatie. Wel zijn er vragen over de maat van de bevestigingsplaat, moet deze niet smaller worden uitgevoerd? Met de architect wordt afgesproken dat er een proefmodel wordt gemaakt dat tijdens, of voorafgaand aan een vergadering van de kleine commissie (bezoek op locatie) in augustus wordt getoond. Tot die tijd houdt de commissie de aanvraag aan. Verslag ARK, Grote commissie d.d. 12-07-10
2
De commissie heeft kennisgenomen van de plananalyse van Monumenten & Archeologie van 28 juni 2010. Toetsingskader is de Monumentenwet. Inzet van welstand in de historische binnenstad (gebied 1A) is behoud.
BV 100485 – Hooigracht 12-14 – Verbouw kamerverhuurpand (gemeentelijk monument) tot inloophuis voor psychiatrische patiënten. Informatie Architect Schildwacht (SHP-architecten) is aanwezig voor een nadere toelichting evenals een vertegenwoordiger van de unit Monumenten & Archeologie en van het Inloophuis. Toetsingskader is de Monumentenwet. Inzet van welstand in de historische binnenstad (gebied 1A) is behoud. De architect leidt de commissie door het plan. Er is sprake van een totaal uitgeleefd studentenhuis, dat door de SLS voor 10 jaar wordt verhuurd om het Inloophuis Psychiatrie in te huisvesten. Daarna gaat het eventueel weer dienst doen als studentenhuis. Het pand wordt eerst helemaal ontmanteld (afpellen) en ontdaan van installaties en pas daarna worden er elementen toegevoegd die voor het nieuwe gebruik noodzakelijk zijn. Reactie Hoewel het een grote hoeveelheid aan ingrepen betreft, heeft de commissie op hoofdlijnen geen bezwaar omdat er zorgvuldig omgegaan lijkt te worden met de bestaande historische waarden. De ontmanteling moet wel in goed overleg met de unit Monumenten & Archeologie worden uitgevoerd, opdat waar nodig verder onderzoek kan worden gedaan (kleur) en eventueel te voorschijn komende monumentaal waardevolle onderdelen worden beschreven en/of bewaard. Het pand kent een mooie structuur met als kenmerk een rechthoekige opbouw. Het hoofdbezwaar van de commissie is dat deze structuur in de plattegrond van de begane grond wordt losgelaten. De commissie daagt de architect uit hier nog creatief en inventief naar te kijken. Zij beveelt aan de gang te handhaven en de positie van de nieuwe toiletgroepen te heroverwegen. De brandtrap moet worden verwijderd, omdat dit een storend element is aan de achtergevel en met het nieuwe gebruik vanuit brandveiligheid niet noodzakelijk is. Indien het pand in de toekomst weer gebruikt gaat worden als studentenhuis, kan er een vluchttrap aan de achtergevel worden geplaatst in overeenstemming met het Modellenboek vluchttrappen. De commissie heeft twijfel over de effectiviteit van de gekozen ventilatievoorziening. Advies AFGEWEZEN - De commissie heeft op hoofdlijnen geen bezwaar tegen de verbouw van dit gemeentelijk monument tot inloophuis voor psychiatrische patiënten, mits de ontmanteling in nauw overleg wordt uitgevoerd met de unit Monumenten & Archeologie, opdat waar nodig verder onderzoek kan worden gedaan en monumentaal waardevolle elementen worden behouden. Nadere detaillering na tussenkomst van de unit Monumenten & Archeologie overleggen aan de commissie. De commissie heeft bezwaar tegen het gedeeltelijk handhaven van de brandtrap. Het is een visueel storend element in de achtergevel en vanuit brandveiligheid niet noodzakelijk bij het nieuwe gebruik.
Verslag ARK, Grote commissie d.d. 12-07-10
3
Het hoofdbezwaar van de commissie is het loslaten van de kenmerkende, rechthoekige structuur van de plattegrond van de begane grond. Zij beveelt aan de gangstructuur tussen voor- en achterhuis te handhaven en de positie van de nieuwe toiletgroep te heroverwegen. De commissie daagt de architect uit hier nog creatief en inventief naar te kijken en staat open voor nader overleg over een gewijzigd plan. De commissie heeft kennisgenomen van de plananalyse van de unit Monumenten & Archeologie van 30 juni 2010. Toetsingskader is de Monumentenwet. Inzet van welstand in de historische binnenstad (gebied 1A) is behoud.
BV 100740 – Albinusdreef – Nieuwbouw appartementengebouw met 43 studentenwoningen en 7 huurwoningen. Informatie Op 14 juni 2010 werd een schetsplan goedgekeurd. De commissie stemde op hoofdlijnen in met het plan en vroeg nog aandacht voor de positionering en de materialisering van de hoofdentree, voor het opnemen van ramen in het nu nogal gesloten rechter geveldeel, voor de vereenvoudiging van de aansluiting met het GGZ-gebouw en voor de uitvoering van de privacyschermen. Architect van den Wijngaart (De Jong Gortemaker Algra) is aanwezig voor een nadere toelichting. Toetsingskader is de Welstandsnota Leiden 2010. Inzet van welstand in dit deel van de Leeuwenhoek (gebied 7C) is beheer met aandacht. Reactie en advies AKKOORD - De hoofdentree en het gesloten rechter geveldeel zijn aangepast in overeenstemming met het advies van 14 juni 2010. Wel doet de commissie de aanbeveling een gemetselde penant aan te brengen (op as W07/W08), opdat de eenheid in het metselwerk van de gevel wordt versterkt en zij vraagt aandacht voor detail 04. De architect zegt toe deze aan te passen.
BV 100496 – Nicolaas Beetsstraat 15 e.v. - Nieuwbouw 78 eengezinswoningen en 25 appartementen. Informatie Op 31 mei 2010 werd dit bouwplan afgewezen. Nu is er een gewijzigd plan. De heren Möltgen en Kamsstra (Faro architecten) zijn aanwezig voor een toelichting even als een vertegenwoordiger van de opdrachtgever woningbouwvereniging Portaal en de gemeente Leiden. De architect dankt de commissie voor de gelegenheid die geboden is tot collegiaal vooroverleg, met name de heer Van Hoorn. De commissie had eerder een aantal aanmerkingen, namelijk o.a. met betrekking tot de aansluiting van het appartementenblok op de laagbouw, dat een aantal kopgevels willekeurig was. Zij had ook kritiek op de kunstopdracht en adviseerde het voortuintje toe te voegen aan de openbare ruimte. Aan de hand van een presentatie van 3D-beelden geeft de architect aan hoe hij het advies van de commissie in het aangepaste plan heeft verwerkt. Zo is de bovenste laag van het appartementengebouw gematerialiseerd als dak (pannen), waardoor het lager oogt en de overgang minder hard is, is in de betonband een nieuwe logica gevonden (deze volgt de rooilijn) en wordt het trappenhuis nu omarmd door de witte band. Bij de volumes met een sprong erin is de sprong verbijzonderd, waardoor de beëindiging logisch is. De hoek die Verslag ARK, Grote commissie d.d. 12-07-10
4
onlogisch werd gevonden, is versimpeld. De kunsttoepassing komt als schetsplan op een later moment ter advisering bij de commissie terug. Er is een programma van eisen opgesteld dat aan meerdere kunstenaars als kunstopdracht wordt voorgelegd; een selectiecommissie kiest het beste ontwerp. Het gaat om een tweedelaags toevoeging op de betonnen rand die moet verwijzen naar de (historie van de) Nicolaas Beetsstraat en/of de locatie. De architect heeft het plan op alle aanmerkingen aangepast, met uitzondering van het voortuintje. De afdeling Stedenbouw van gemeente Leiden heeft de voortuin namelijk als voorwaarde gesteld. Reactie en Advies AKKOORD - De commissie vindt het plan sterk verbeterd (de 3D-beelden zijn hierbij leidend). Het ontwerp is eigenzinniger, rustiger in uitstraling, logischer van opzet, een samenhangend plan met zeggingskracht. De commissie is tevreden over de gekozen werkwijze rond kunsttoepassing, maar is er niet op voorhand van overtuigd dat het plan hiermee aan kwaliteit zal winnen. De commissie betreurt het dat er één voortuintje gerealiseerd wordt; zij vreest dat door toepassing van schuttingen e.d. afbreuk wordt gedaan aan de zorgvuldige architectuur. Zij vraagt aandacht voor een zorgvuldige inpassing van het tuintje dat grenst aan het openbaar gebied, bijvoorbeeld door een lage tuinmuur toe te passen. Ook de dakbedekking van schuren moet van voldoende kwaliteit zijn gezien de zichtbaarheid. Tenslotte vraagt de commissie aandacht voor detail EH2.14; dit moet slanker worden vormgegeven. De architect past dit detail aan.
BV 100326 – Steenschuur 11 – Verbouw woning/kantoor. Informatie: Het betreft en aangepast plan. Een eerder plan werd op 14 juni 2010 afgewezen. De heer Franken is uitgenodigd, maar met vakantie; de heer Steens is aanwezig voor een toelichting evenals een vertegenwoordiger van de unit Monumenten & Archeologie M&A. Toetsingskader is de monumentenwet. Inzet van welstand in de historische binnenstad (gebied 1A) is behoud. De commissie had bezwaren tegen het volledig dichtzetten van de binnenplaats, vroeg om dakramen van een gelijke en minimale maat en om een gecombineerde dakkapel omdat dit beter bij de architectuur van het gemeentelijk monument aansluit. Op deze punten is het plan aangepast. Reactie De commissie kan instemmen met de gewijzigde dakramen en heeft ook geen bezwaar tegen de dubbele dakkapel die in het midden van het dakvlak wordt samengevoegd. Door het toepassen van rabatdelen wordt de dakkapel echter onnodig grof. Voor het plaatsen van een scheidingswand is een dergelijk breed rabatdeel niet nodig. Zij adviseert een dubbele stijl toe te passen, waardoor de dakkapel nog meer een ondergeschikt element in het dakvlak wordt. De gekozen benadering om door een smalle glasplaat (50 cm) die zowel over de bestaande aanbouw als de voormalige binnenplaats wordt toegepast de binnenplaats los te houden, komt onvoldoende tegemoet aan het bezwaar van de commissie. Liever ziet zij dat er bij de aanbouw geen glas wordt toegepast en dat de maat van het glasvlak ter plaatse van de binnenplaats (lichtstraat) wordt vergroot tot minimaal 80cm. De (vertegenwoordiger van) architect kan zich hier in vinden. Verslag ARK, Grote commissie d.d. 12-07-10
5
Advies AKKOORD, MITS - De commissie gaat akkoord met de verbouw van het gemeentelijk monument aan Steenschuur 11, mits de gecombineerde dakkapel wordt uitgevoerd met een dubbele stijl in plaats van met rabatdelen en de glasplaat ter hoogte van de voormalige binnenplaats (lichtstraat) in maat wordt vergroot tot 80cm en bij de bestaande aanbouw komt te vervallen. De commissie ziet aangepaste tekeningen tegemoet. Deze kunnen in de kleine commissie worden afgedaan. Toetsingskader is de monumentenwet. Inzet van welstand in de historische binnenstad (gebied 1A) is behoud.
BV 100752 – Kennedylaan/Brahmslaan – Aanbrengen van nieuwe luifels aan het winkelcentrum Wagnerplein – Informatie Deze aanvraag is een wijziging op een eerder goedgekeurd plan. De heer Gorkink , projectleider, is verhinderd; zijn collega van der Zwam neemt waar. De toelichting van de 2
architect gaat over een totaalaanpak van het winkelcentrum met uitbreiding van 1000m winkeloppervlak. Het plan dat hier voorligt en dat de commissie thuis bestudeerd heeft, betreft echter alleen het aanbrengen van luifels. De commissie kent het totaalplan niet, kent het stedenbouwkundig commentaar van de gemeente Leiden hierop niet en kan hier geen advies over uitbrengen. De architect meent dat het niet zinvol is alleen de luifels te behandelen; de commissie constateert dat verdere behandeling op dit moment niet mogelijk is. Met excuus aan de aanvrager staakt de voorzitter de beraadslaging. Bij navraag bij de bouwinspecteur blijkt dat het totaalplan nog niet voor advies aan de ARK is voorgelegd; de gemeente moet hier nog op stedenbouwkundig niveau naar kijken. Op verzoek van de aanvrager is de wijziging van de luifels als aparte aanvraag ingediend en voorgelegd aan de ARK. Er lijkt sprake van miscommunicatie bij de overdracht van de heer Gorkink aan de heer Van der Zwam. Advies AANGEHOUDEN - De toelichting van de architect gaat over een totaalaanpak van het 2
winkelcentrum met uitbreiding van 1000 m winkeloppervlak. Het plan dat hier voorligt en dat de commissie thuis bestudeerd heeft, betreft echter alleen het aanbrengen van luifels. De commissie kent het totaalplan niet, kent het stedenbouwkundig commentaar van de gemeente Leiden hierop niet en kan hier geen advies over uitbrengen. De architect meent dat het niet zinvol is alleen de luifels te behandelen; de commissie constateert dat verdere behandeling op dit moment niet mogelijk is.
BV 100696 – Overrijn 18 – Wijzigen van een bedrijfshal in 8 starterswoningen Informatie Het schetsplan dat hieraan vooraf ging (BV 100081) is op 12 april 2010 akkoord bevonden. De heren Eekelen en Steenmeijer zijn aanwezig om het plan toe te lichten. Toetsingskader is Welstandsnota Leiden 2010. Inzet voor welstand dit deel van Noord (gebied 3b) is terughoudend beheer. Inzet voor het hele terrein is om wonen en werken te combineren. De omvorming van de voormalige bedrijfshal in acht starterswoningen is daartoe de basis en de Verslag ARK, Grote commissie d.d. 12-07-10
6
bedrijfshal krijgt een grootonderhoudsbeurt. Er is een convenant afgesloten over het gebruik en parkeren op het (eigen) terrein. Reactie De commissie vraagt naar de straat- en gevelverlichting. Hiertoe heeft de aanvrager een partij lantaarns opgekocht in Frankrijk. De commissie heeft geadviseerd het hekwerk op het dak terugliggend terug te plaatsen, maar constateert dat niet alleen het hekwerk is teruggeplaatst, maar ook het metselwerk niet doorloopt tot aan de gevel. De aanvrager heeft het advies verkeerd geïnterpreteerd, maar heeft er geen bezwaar tegen het metselwerk door te laten lopen en alleen het hekwerk terug te plaatsen. Advies AKKOORD - Er is voldoende tegemoetgekomen aan het advies van 12 april 2010. De commissie vindt het een stoer gebouw. Wel adviseert zij het metselwerk aan de oostgevel door te laten lopen en alleen het hekwerk terug te plaatsen. De aanvrager zegt dit toe en levert aangepaste tekeningen aan.
Rondvraag en sluiting De plannen van de uitbreiding en renovatie van de Beukershof aan de Lorentzkade 15b en voor de nieuwbouw van 78 eengezinswoningen en 25 appartementen aan de Nicolaas Beetsstraat 15 e.v. komen in aanmerking voor een vermelding in het jaarverslag over 2010. De secretaris laat weten dat hij per 1 augustus nog maar 8 uur in week (flexibel) beschikbaar is en dat er naar een nieuwe secretaris wordt gezocht. De voorzitter dankt de leden voor hun bijdrage en sluit de vergadering.
Leiden, 9 augustus 2010 De secretaris
De voorzitter,
H. van Velzen
E. Vermeer
Verslag ARK, Grote commissie d.d. 12-07-10
7
