Cursus Praktische Sterrenkunde 2015 Deel 2
(c) Alle rechten voo
Cursus Praktische Sterrenkunde • LES 1: 18 November (Jan Vanautgaerden) Wat is er aan de (sterren)hemel te zien? Sterrenbeelden, Welke ster is dat? Beweging van sterren en planeten, waarnemen met het blote oog
• LES 2: 25 November (Joost Verheyden) Verrekijkers en telescopen, observeren met een instrument, sterrenkunde als vrijetijdsbesteding, software en literatuur.
• LES 3: Onder de sterrenhemel Waar? Marollenkapel te Hoegaarden Wanneer: weersafhankelijk (week of weekend) SMS - telefoonnummers (lijst)
ONZE PLAATS ONDER DE HEMEL
En hoe alles draait: orientering aan de hand van sterren en zon
Foto Hans Coeckelberghs, Kasteel van Horst, Sint-Pieters-Rode
Foto Stéphane Guisard, Paaseiland
Foto NASA
De beste manier om ze te leren
STERRENBEELDEN
Ken de windrichtingen van je locatie (zon, maan, kompas) Gebruik Stellarium of de draaikaart om de sterrenbeelden te vinden op dat moment in DIE RICHTING Focus op de heldere sterren en sterrenbeelden Leer de patronen uit het hoofd, de namen ervan en die van de helderste ster Begin van iets wat je kent: Grote Beer en Cassiopeia Beste beelden voor deze winter: Orion, Auriga (Voerman), Gemini (Tweelingen) en Sirius (helderste ster aan de hemel) De “standaard” waarneemrichting is het zuiden Hou geen rekening met de maan / let op voor planeten
Belangrijkste sterren en sterrenbeelden Zuid-oost vanaf december (Stellarium)
Essentiële hulpmiddelen
Verder kijken dan je oog kan zien
OPTISCHE INSTRUMENTEN: PRINCIPES
Belangrijkste opdracht: licht vangen !!
Lichtinval naar verhouding
Oppervlak oog
= 38mm2
1x
Bino 50mm
= 1963mm2
51x
Telescoop 100mm
= 7854mm2
206x
Telescoop 200mm
= 31.416mm2
827x
ESO 16meter
= 201m2
5,3 miljoen
Helderheid van sterren: “magnitudes”
Magnitude (afnemend)
Beschrijving
-26
Zon
-12
Volle Maan
-8
Helderste Iridium Flares
-4
Venus
-1,5
Sirius
0–3
Helderste Sterren
4–5
Zwakkere sterren
6
Zwakste sterren boven op een berg
7-9
Verrekijkergebied
10-15
Telescopen (amateurs)
16-19
Fotografisch (amateurs)
20+
Professionals
Tweede opdracht: scheidend vermogen (details) Derde Opdracht: vergroten
Verder kijken dan je oog kan zien
OPTISCHE INSTRUMENTEN: VERREKIJKERS
Verrekijkers “Elke kijker zijn hemel” -
Plejaden, Melkweg, Kometen Localiseren van objecten Dagobservaties Maan en Veranderlijke sterren
8x40 5x25 7x50
Essentiele stap naar een telescoop!
Véél makkelijker Groter beeldveld Niet gespiegeld Hoe instellen
Kwaliteit en aankoop
Tweedehands? Dubbel zicht? Prijs BAK-4 prisma’s vs. BK7 Mechanische kwaliteit
Porro Dakkant Toneelkijker
“Constellation Bino” 2,3x40
Verder kijken dan je oog kan zien:
OPTISCHE INSTRUMENTEN: TELESCOPEN
Telescopen: “The Sky is the limit?” De opdracht blijft bestaan: licht vangen, details en vergroten. Wat zijn de ‘normale’ telescopen?
Licht = Details Diameter
Vergroting
Magnitude Type visueel
“Klein”
10cm15cm
1”
10x – 150x
12
Lenzenkijker
“Middel”
20cm30cm
0,5”
25x – 250x
15
Spiegel/Lens Spiegel
“Groot”
30cm ... 50cm
0,3”
30x – 350x
16
Spiegel
Types Telescopen: lenzenkijkers
• • • • • • •
Archetype telescoop Lang en onhandig Dure types zee scherp beeld Beperkte diameters Stabiele optica Zenitspiegel nodig Vooral fotografisch
Types Telescopen: Schmidt-Cassegrain
Kort en handig design Gering gewicht Fragiele frontplaat Gevoelig voor dauw Gevoelige collimatie Universeel instrument Groot commercieel aanbod Drie reflecties
Types Telescopen: Newton
Zeer efficiente telescoop Lang en onhandig Zijdelingse inkijk Prijs/kwaliteit zéér goed
Telescoopmonteringen
Verder kijken dan je oog kan zien
OPTISCHE INSTRUMENTEN: FOTOGRAFIE
M31 Andromeda, Tom Corstjens 11 cm telescoop
Wat je ziet in het echt Jacques de Hooge , Sterlicht.nl
Auteur: Harro, Astrofurum.nl
317mm Dobson
Wat het fototoestel ziet M31 Andromeda 65mm APO Nikon D5100 foto: Joost Verheyden
Lichtgevoelige sensoren Langdurige belichting Gevoelig voor een breed spectrum Kleurweergave zwakke objecten Mooie plaatjes
Melkwegopnames Satellieten Maan & Zon Poollicht Star trails Timelapses Sterrenbeelden
oost Verheyden
Foto’s Joost Verheyden
Een amateur-astronoom zijn
STERRENKUNDE ALS PASSIE
TYPE AMATEUR
DOEL
KOST
NODIGE ERVARING
Leunstoel
Boeken, literatuur
$
-
Cyberamateur
Internet, Fora
$
-
Natuurliefhebber
Sterrenbeelden, visueel blote oog fenomenen
-
X
Maan- en planeten visueel/fotografisch
Observeren van maan/planeten Fotograferen van Maan/Planeten
$$ - $$$$ $$$ - $$$$
X XX
Visueel Deep-Sky
Observeren van Deep-Sky objecten
$$ - $$$$
XXX
Astrofotografie
All-round astrofotograaf
$$$$
XXX
Variabilist
Observeren en loggen van veranderlijke sterren
$
XX
Kometenjager
Observeren, fotograferen en/of ontdekken van $-$$$$ nieuwe kometen
XXX
Wiskundig
Berekenen van astronomische fenomenen
$
XXX
Zonnewaarnemer
Observatie van zonnevlekken, ....
$$$
XX
ATM: Telescopen
Bouwen van telescopen / optica / electronica
$-$$$$
XXX
Meteoren
Observatie van meteoren
-
X
Satellieten
Observatie van satellieten
$ - $$$$
XX
Astro-history
Geschiedenis van de sterrenkunde
- $$$$
X
Welke telescoop? Doel
Telescoop
Beginner / All-Round
12cm Achromat / 20cm SCT
Astrofotograaf
Lenzen, APO’s, RC’s
Planeten en Maan visueel
Maksutov / Apo/ Newton
Planeten en Maan fotografisch
Maksutov / SCT / Newton / Apo
Deep-Sky
Dobson Newton / SCT
Zon
H-Alfa / Achromat + filters
Natuurliefhebber
Verrekijker
Kometen
Apo / Hyperstar SCT
Variabilist
Dobson / SCT
Astro-technieker
Zelfbouw observatorium
Hoe de cyberwereld helpt
SOFTWARE EN LITTERATUUR LESMATERIAAL
Aanraders Planetariumsoftware: www.Stellarium.org SkySafari (iOS en Android, Plus: 17€ ; Pro) www.Heavens-Above.com www.te-les-koop.nl Cartes du Ciel AST Optics (Oostende) Robtics (Nederland) Teleskop-Service (Duitsland)
En dan nog dit: Dinsdag 22 december: “50 jaar BIRA te Ukkel” ‘t Paenhuys Hoegaarden 20u Vrije toegang www.vvscapella.be Kursus Tienen “De kruisboog”: Vanaf 26 januari: 4 lessen + waarneemavond www.dekruisboog.be Lesmateriaal: Gebruikersnaam: Boutersem Paswoord: BibCursus18en25november www.vvscapella.be
Ga naar “Cursus” en dan “Bestanden” Kaartje Marollenkapel Twitter: @StarpartyHoegaa Email: Starparty Hoegaarden ? Toevoegen ja/neen Facebook: besloten groep “Starparty Hoegaarden”
Clear Skies!
