BUSINESS DEVELOPMENT INSPIRERENDE VERHALEN OVER VERNIEUWENDE PROJECTEN. kijkje in de keuken. december 2014

BUSINESS DEVELOPMENT

kijkje in de keuken december 2014

INSPIRERENDE VERHALEN OVER VERNIEUWENDE PROJECTEN

INHOUDSOPGAVE

INHOUDSOPGAVE

INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave

14 02

30

40

48

03

Voorwoord Dick de Jager

04

Case 1 - Greentech Park

06

Case 2 - GoCare24

10

Case 3 - VIBe-Bus

14

Case 4 - Photon Delta

18

Case 5 - Unit040

22

Case 6 - Dairy Link

26

Case 7 - IPC rond Pivot Park

30

Case 8 - Innovatie Zuid

38

Case 9 - Stella / Neways

42

Case 10 - Ecovat

46

Case 11 - Importketen

50

Case 12 - Nova Lignum

54

Slotwoord

58

Colofon

59

03

VOORWOORD

VOORWOORD

> Gebundelde Brabantse innovatiekracht

innovatiekracht. We sporen nieuwe groeikansen

Op veel fronten zijn we heel praktisch betrokken bij

Bij BOM Business Development krijgen we vaak de vraag

op voor Brabant en zijn initiator en regisseur van

de transformatie van Brabant naar een duurzame en

‘leg eens uit wat jullie nu eigenlijk doen voor de Brabantse

samenwerkingsverbanden waar bedrijven aan meedoen,

gezonde economie en samenleving. Lees de artikelen over

economie’. De andere kerntaken van de BOM zijn

maar ook kennisinstellingen, overheden en maatschappelijke

zonneauto Stella, over aubergines die tot bouwmaterialen

grijpbaarder: bij BOM Capital investeren ze in veelbelovende

organisaties. En als het nodig is dragen we bij aan het

worden verwerkt, over nieuwe vormen van energieopslag,

Brabantse bedrijven. Bij BOM Bedrijfslocaties investeren

opzetten en laten bloeien van ‘hot spots’: locaties waar

over slimme hulpmiddelen voor de zorg en over innovatieve,

ze in het opknappen van verouderde bedrijventerreinen en

bedrijven elkaar makkelijker kunnen vinden, kennis kunnen

‘local’ productie van consumentenmelk.

versnellen ze de ontwikkeling van nieuwe werklocaties. En

aftappen en tot samenwerking kunnen komen.

de collega’s van Foreign Investments lokken het ene na het

04

Daarnaast werken we ook aan ‘de derde industriële

andere buitenlandse bedrijf naar Brabant. Het werk van BOM

Een goed voorbeeld in dit boekje is het Greentech Park in

revolutie’: de transformatie naar hele nieuwe

Business Development is wat lastiger in een paar zinnen

Boxtel. BOM Business Development stond aan de wieg

productiemethoden en nieuwe producten op basis van

te vatten. Daarom laten we in deze derde editie van Kijkje

van dit brandpunt van innovatie, met onder andere een

digitalisering. Lees de artikelen over virtual reality (Unit

in de keuken in de praktijk aan het woord. We beschrijven

pilotfabriek waarin groenafval uit het Groene Woud wordt

040) en over de fotonica revolutie die de chipwereld op

12 initiatieven waar BOM Business Development nauw bij

verwerkt tot schone energie en tot ‘biobased’ grondstoffen

zijn kop kan gaan zetten. Tezamen met het artikel over

betrokken is, als aanjager of ontwikkelaar. En dan hebben

voor duurzame producten. Een mooi voorbeeld van hoe we

3D-printing in de vorige editie van ‘Kijkje in de keuken’

we het over het topje van de ijsberg. In totaal zijn we op dit

de ‘circulaire economie’ in Brabant praktisch vormgeven,

geven deze artikelen een mooi beeld van de manier waarop

moment bij 70 initiatieven betrokken die bijdragen aan een

nieuw ondernemerschap bevorderen en de economie en

de BOM revolutionaire ideeën helpt vertalen naar nieuwe

sterkere Brabantse economie en samenleving.

de maatschappij naar een duurzame toekomst helpen

business en nieuwe werkgelegenheid voor Brabant.

BOM Business Development bundelt Brabantse

transformeren. Wij wensen u namens alle mensen van BOM Business Development veel leesplezier en inspiratie toe!

VOORWOORD

Dick de Jager

DICK DE JAGER/ sectormanager

Sectormanager BOM Business Development

05

CASE 1 > GREENTECH PARK BRABANT©


GREENTECH PARK © BRABANT

BIOBASED ECONOMY

RUBEN VAN MARIS > DIRECTEUR MARIS PROJECTS B.V.

Greentech Park Brabant© biedt bedrijven en energiecoöperaties testfaciliteiten voor het omzetten van lokale groene reststromen in energie en grondstoffen.

06

> Strategisch kader Greentech Park Brabant© geeft een impuls aan de biobased economie gericht op het MKB.

> Maatschappelijk rendement Een stap vooruit naar een sluitende kringloop van grondstoffen en een duurzame en lokaal ingevulde energiebehoefte.

> Economisch rendement Biobased toepassingen creëren nieuwe bedrijvigheid en werkgelegenheid. Partners Gemeente Boxtel, EnterNextLevel, Maris Projects B.V., Helicon Greenengineering, Avans Hogeschool, Agrifood Capital, de BOM en Rabobank De Meijerij. Rol BOM Samenwerking smeden en participeren. Startpunt vormde een studie van SER Brabant uit 2011. De BOM bracht focus aan in termen van regionale sterkten. Daarop voortbouwend ontwikkelde Daan Arkesteijn van EnterNextLevel, in opdracht van gemeente Boxtel en Agrifood Capital, een plan voor Greentech Park Brabant©. Een groep ‘founding fathers’ (zie boven) kreeg binnen tien maanden eerste experimenteerruimte van de grond.

Op de deurmat vallen hoge energierekeningen en afvalstoffenheffingen. Ondertussen zetten bedrijven en burgers hun gft-afval aan de straat. “De wereld op

07

z’n kop”, aldus Ruben van Maris van Maris projects B.V. “Ze gooien ‘groen goud’ weg!” Namelijk: de mogelijkheid om er zelf, lokaal georganiseerd, energie en grondstoffen uit te winnen. Van Maris is dan ook blij met de start van Greentech Park Brabant© in Boxtel, bij opleidingsinstituut Helicon Greenengineering, waar ‘local to local’ biobased concepten kunnen rijpen en hun marktwaarde bewijzen. Maris Projects bouwde er een pilot vergistings- en vergassingsinstallatie. Het park is een paar weken operationeel (oktober 2014). De BOM ontwikkelt mee. “De BOM is de olie in de machine.” >

“GOOI GEEN GROEN GOUD WEG!”



De proefinstallatie verwerkt eerste takjes,

partner in een op te zetten Greentech Campus

grondstoffen. “Een consortium begint zich te

Greentech Park. Van Maris ziet een mooie

blaadjes en grassen. Bij een uitgekiende input

met een denktankfunctie en een link naar overheid,

zetten, binnen een omringend, steeds uitdijend

ecologische en economische toekomst voor

aan biomaterialen, is zeer hoogwaardig biogas

andere onderwijsinstellingen en bedrijfsleven.

netwerk. Over provinciegrenzen heen.” Krijgt

zich. Groene reststromen genoeg in Agrifood

‘een lokale greentechcentrale’ eenmaal meer

Capital Noordoost-Brabant, en ambitie genoeg

de output en blijft een al even waardevolle droge

08

stof over, bijvoorbeeld voor organische mest.

Circulair dorp

vorm, dan kunnen vervolgens particulieren

bij gemeente Boxtel om daar het maximale uit

Het exact kunnen ontleden van de samenstelling

Greentech Park richt zich in eerste instantie

meeprofiteren. “Dat vraagt om experimenteren

te halen. “Een lovenswaardige ondernemende

schept unieke mogelijkheden. Leerlingen van

op MKB-ondernemers uit de agrifood sector.

met participatiemodellen. Denk aan burgers die

houding is aanwezig bij gemeente Boxtel, Agrifood

Helicon Greenengineering staan er met hun neus

Verschillende bedrijven in de regio buigen

aandeelhouder zijn en gemotiveerd hun gft-afval

Capital en onderwijsinstellingen en bedrijven in de

bovenop. “Toekomstige operators van de modernste

zich al over een gezamenlijk ‘groen circuit’,

uitgeselecteerd aanleveren voor de hoogste

regio. Neem daarbij de BOM die juiste partijen bij

biogasinstallaties. Geweldig, zo’n ‘school voor

op naar meer autonomie als het gaat om het

opbrengst - ook in de vorm van dividend.

elkaar brengt, samenwerking oliet en financieel

afval’!” Helicon is bovendien een belangrijke

vervullen van hun behoefte aan energie en

”Dat terwijl ze op betaalbaar, lokaal biogas koken

meedoet: een mooie voedingsbodem.” En dan

en er hun huizen mee verwarmen. En transporteurs

is er het buitenland. Grote kans dat greentech

van gft-afval biogas tanken. “Misschien is Boxtel

innovaties zich lenen voor export. Sterker nog:

straks het eerste ‘circulaire dorp’ van Nederland!”

verkennende bezoeken aan Boxtel van Chinese investeerders staan reeds gepland. “Ik heb ervaring

China

met mijn bedrijf in China. Chinezen zijn niet minder

Klein beginnen en zorgen dat niets in de weg

bourgondisch dan Brabanders, dus hebben ze

staat om op te schalen, is de insteek van

vergelijkbare afval- en energievraagstukken.”

CHINEZEN ZIJN NET BRABANDERS

09

CASE 2 > GOCARE24

CASE 2 > GOCARE24

GOCARE24

LIFE SCIENCES / ZORG STEFAN VAN DEN HURK > CEO GOCARE24 INTERNATIONAL Met gebruikmaking van vernieuwende sensortechnologie biedt GoCare24 een platform voor real-time, 24-uurs monitoring van patiënten in ziekenhuizen en in hun thuisomgeving.

10

> Strategisch kader Innovatiekracht van het Brabantse MKB inzetten om ook in de toekomst de gezondheidszorg betaalbaar, efficiënt en van hoge kwaliteit te houden.

> Maatschappelijk rendement

Betere zorg en een lagere werkdruk voor verplegend personeel.

> Economisch rendement Besparing van zorgkosten, onder andere door minder ziekteverzuim onder verplegend personeel. Partners GoCare24 international, BOM Rol BOM BOM Business Development en BOM Capital werken actief aan een plan om voor te leggen aan een van de door BOM Capital beheerde fondsen.

In plaats van drie keer per dag, elk kwartier de vitale lichaamsfuncties van patiënten meten. En zo meer levens redden, tegen lagere kosten én met een lagere werkdruk. Ondernemer Stefan van den Hurk, met op zijn CV diverse staaltjes van procesverbetering, vond een nieuwe uitdaging in de zorg. Daar zag hij zijn eigen vrouw, een verpleegster met een roeping zoals veel van haar collega’s, worstelen met een te grote administratieve taak en te weinig tijd voor de patiënt. Het prikkelde hem om GoCare24 te ontwikkelen: de klok rond geautomatiseerd monitoren, met als centraal hulpmiddel een ‘slimme polsband’. Van den Hurk: “Het verplegend personeel is ‘de koningin van het bal’ en moet ruim baan krijgen.” >

“RUIM BAAN VOOR DE KONINGIN VAN HET BAL”

11

CASE 2 > GOCARE24

CASE 2 > GOCARE24

De statistieken liegen er niet om: in een

geriatrische patiënten is dat vaak een hele

doorsnee Europees ziekenhuis krijgt 12%

wenselijke oplossing.”

van de patiënten een probleem tussen de standaardrondes van de verpleging door.

Wow-effect

Dat wordt dan te laat opgemerkt, met soms

Tegelijk met het verbeteren van de zorg, kan een

fatale gevolgen. Het GoCare24 systeem krijgt

ziekenhuis met GoCare24 kosten besparen.

voortdurend levensreddende informatie binnen.

“Eén tot twee miljoen euro per jaar. Gericht

Aangesloten patiënten dragen een draadloze

inspringen waar nodig vertaalt zich in minder

polsband die frequent ‘polst’ of hartslag en

overuren, minder piekbelasting en minder

bloeddruk in orde zijn. Zo niet, dan trekt het

benodigde flexkracht. En een lagere werkdruk

systeem aan de bel.

brengt ziekteverzuim en uitstroom terug, wat weer wervingskosten scheelt.” Een pilot in het Jeroen

12

“ZORG VERBETEREN EN KOSTEN BESPAREN”

Rust

Bosch ziekenhuis in ’s-Hertogenbosch leverde eerste,

In een tijd waarin iedereen een smartphone

positieve ervaringen op. “Om te beginnen is het

op zak heeft, lopen verpleegkundigen nog met

personeel heel enthousiast. Voor mij het bewijs dat de

papieren dossiers onder hun arm, constateerde

technologie echt ten dienste staat van diegenen die

Van Hulst met medelijden. GoCare24 voorziet

ruimte verdienen: de verplegers en verpleegsters.”

hen van een tablet, waarop ze ‘real-time’

BOM Business Development en BOM Capital zetten

doorkrijgen welke patiënt zorg nodig heeft.

zich in voor de doorgroei van GoCare24. “In een vroeg

“Dat brengt rust in het proces en rust in het

stadium al, kon ik bij de BOM rekenen op een ‘wow-

hoofd. Bovendien neemt de administratieve

effect’. Dat hielp om in de goede modus te komen.

rompslomp af.” Vaste routes vervallen, wat

De BOM denkt voortdurend met me mee. Over de

meer vrijheid geeft. En patiënten zijn minder

strategie voor de marktintroductie, inclusief het

aan bed gekluisterd, want de polsband geeft

financieringsvraagstuk en hoe de BOM daar in

altijd aan waar de drager ervan zich bevindt.

mee zou kunnen gaan. Dat in alle transparantie.

GoCare24 kan zelfs een opname overbodig

Prettig vind ik. Bij een bank is het toch meer

maken door thuis te monitoren. “Vooral bij

spitsroeden lopen.”

13

CASE 3 > VIBE-BUS

CASE 3 > VIBE-BUS

VIBE-BUS ELEKTRISCH RIJDEN

JAN VAN MEIJL >

SALES MANAGER OPENBAAR VERVOER VDL BUS & COACH NEDERLAND

Een pilot met vijftien volledig elektrische OV-bussen levert informatie over het gebruik van elektrische bussystemen, als opstap naar de grootschalige marktintroductie van elektrisch busvervoer. 14

> Strategisch kader Brabantse energieagenda gericht op innovaties in elektrisch rijden en smart grids.

> Maatschappelijk rendement Geen (lokale) CO2-uitstoot, een gezondere en stillere leefomgeving.

De volledig elektrische OV-bus doet ‘stil’ zijn intrede in Brabant. “Om te beginnen met een pilot maar met de bedoeling deze markt definitief open te breken”, vertelt Jan van Meijl van VDL Bus & Coach dat circa vijftien elektrische bussen levert voor het project VIBe-Bus (Vehicle for Innovation Bus). Deze bussen zijn verdeeld over diverse locaties in Noord-Brabant. Provincie Noord-Brabant daagde het bedrijfsleven uit om aan de

> Economisch rendement

Een impuls voor het Brabantse MKB en de automotive sector in Nederland. Partners VDL Bus & Coach, provincie Noord-Brabant, BOM, stichting Zero Emissie Busvervoer. Rol BOM Ervoor zorgen dat nieuwe (Brabantse) partners en mogelijke consortia mee gaan doen, met de focus op innovatieve toepassingen die zich onder andere lenen voor de elektrische bus. BOM Business Development zoekt de partners, begeleidt het businessplan en houdt de aansluiting met VDL. Afhankelijk van de kracht van de business cases, investeert de BOM in de toekomst mogelijk in een of meer bedrijven, zodat ze de ruimte krijgen om nieuwe producten te ontwikkelen en te leveren aan het programma.

slag te gaan met een stevige ambitie: honderd procent emissievrij openbaar vervoer in Brabant, uiterlijk in 2025. “VDL pakte die handschoen op, in samenwerking met vervoerders, het MKB en de BOM.” >

“EEN MARKT OPENBREKEN”

15

CASE 3 > VIBE-BUS

CASE 3 > VIBE-BUS

VDL start in de loop van 2015 de productie. Naar

elektrisch vervoer grote voordelen. De ervaring is

Om er vervolgens een marktrijpe bus van te kunnen

verwachting aan het eind van het jaar rijdt de eerste

dan belangrijk om de angst voor het onbekende

maken, inclusief de bijbehorende infrastructuur

‘VDL Citea Electric’ in de concessie Brabant Oost.

te overwinnen. Het helpt dat concessieverleners

voor laadenergie, wordt een breed innovatieplatform

Daarna sluiten andere Brabantse OV-gebieden aan

van nature genegen zijn om de ambitie van de

opgezet dat testresultaten verzamelt en technisch

op VIBe-Bus dat bovendien deel uitmaakt van een

overheid over te nemen. Maar een project als

doorvertaalt. “Het OV is een bord spaghetti. Een

landelijk initiatief, vanuit stichting Zero Emissie

VIBe-Bus is nodig om de OV-wereld te overtuigen.

complex geheel met chauffeurs, passagiers,

Busvervoer, met als doel: versneld naar betaalbaar,

En evengoed trouwens onszelf. We verdienen ons

opdrachtgevers, vervoerders, verkeerscentrales

schoon en stil OV in Nederland.

brood nog steeds met de verkoop en productie

en onderhoudswerkplaatsen. Alles en iedereen

van dieselbussen. Ook dat zal in de toekomst

heeft raakvlakken met elkaar en zit ergens aan

veranderen.”

elkaar vast. De ervaringen van al deze partijen

Geloof

zijn van belang.” Kortom, VIBe-Bus pakt door om

“De openbaar vervoer markt is een lastige”, geeft 16

Van Meijl aan. “Vraag je vervoerders naar de ideale

Spaghetti

van elektrisch busvervoer een succes te maken.

elektrische bus, dan beschrijven ze een dieselbus.

Bij de ontwikkeling van de twaalf meter lange Citea

“Behalve milieuwinst wacht er een economische

Ze worden per kilometer afgerekend en lopen

Electric zijn tal van innovatieve MKB-bedrijven

spin-off en groei van werkgelegenheid. Alle reden

niet snel warm voor een innovatie die duurder

betrokken. VIB-e past hun oplossingen toe. De

om te accelereren!”

is in aanschaf, een kleinere actieradius heeft of

BOM hielp met de consortiumvorming en een

bijvoorbeeld minder passagiers mag vervoeren.”

investeringsvoorstel is in de maak. “De bus is een

Blij is hij daarom met de aanjagende rol - “vanuit

geïntegreerd systeem, van de elektromotor tot het

een bedrijfsmatige houding en een sterke vorm

kachelsysteem. Daarom werken we als OEM’er

van geloof”- van de provincie. “Uiteindelijk biedt

samen met kleinere, specialistische spelers.”

ACCELEREREN NAAR EEN ECONOMISCHE SPIN-OFF

17

CASE 4 > PHOTON DELTA


PHOTON DELTA HIGH TECH SYSTEMS

RICHARD VISSER > CEO SMART PHOTONICS ‘Photon Delta’ is de werknaam van een aan de TU/e verbonden, tot wereldwijd toonaangevend uit te bouwen ecosysteem op het gebied van fotonica.

> Strategisch kader 18

Fotonische chips zullen de komende decennia in steeds meer toepassingen gebruikt gaan worden zoals in de hightech machines en slimme systemen maar ook bijvoorbeeld in de medische wereld, agrifood, energie, mobiliteit en telecom sector.

> Maatschappelijk rendement Fotonische componenten maken het mogelijk om sensor-, meet-, communicatie- en controlesystemen te maken die meer functionaliteit hebben, nauwkeuriger, kleiner, minder gevoelig, lichter, energiezuiniger en vaak ook nog goedkoper zijn.

> Economisch rendement Fotonica is een belangrijke, sterk opkomende ‘key enabling technology’, als zodanig ook in Europees verband erkend, die gaat bijdragen aan economische groei in vele sectoren.

“Waar zich 40 jaar geleden de halfgeleiderindustrie bevond, daar staat fotonica nu: aan het begin van een revolutie”, verwacht Richard Visser. In samenwerking met TU/e startte hij twee jaar geleden het bedrijf Smart Photonics, dat optische chips ontwikkelt en produceert: chips die werken met licht in plaats van elektronica, en daarmee nieuwe of verbeterde functionaliteiten bieden. Een sleutelrol vervult het Nanolab@TU/e, één van ’s werelds best uitgeruste cleanrooms op het gebied van fotonica. “We lopen hier echt voorop, zowel qua kennis als faciliteiten. Dat willen we uitbouwen, en internationaal hét instituut voor fotonica worden. De BOM is daarbij een belangrijke strategische partner.” >

Partners Smart Photonics, TU/e, SRE, Brainport Development, BOM. Rol BOM Business development ondersteuning van het ecosysteem, signaleren en betrekken van marktpartijen wereldwijd en applicatiegerichte projecten helpen opzetten met ketenspelers in en buiten Brabant.

“WE LOPEN ECHT VOOROP”

19


20


Fotonica staat synoniem voor ‘snelheid’ en

Servicegericht

bij Philips Research - later Philips Innovation

met de naam ‘Photon Delta’.” En daar komt

‘nauwkeurigheid’. “De grote waarde van werken

Met ASML binnen de gelederen geniet Noord-

Services -, is blij met de ondernemende

de BOM in beeld, geeft Visser aan. “De BOM

met licht, is dat je veel meer data kunt versturen

Brabant vooral bekendheid als leverancier van

instelling van de TU/e. “Het betekent een

gaat een strategische alliantie aan met TU/e en

in dezelfde tijdspanne dan met elektronica.

machines voor chipproductie. Smart Photonics

short-cut van innovatie naar markt. De TU/e

helpt om de vooruitstrevende technologie die

Interessant voor tele- en datacommunicatie.

maakt daadwerkelijk chips. “Wij zijn heuse ‘chip

is grondlegger van, en leidend in, optische

we hier hebben tot ver over de grenzen in beeld

Ook kun je met optische chiptechnologie

bakkers’, die in opdracht van derden fotonische

chiptechnologie.”

te brengen. De BOM kan ons met haar netwerk

uiterst nauwkeurig een afstand of doorbuiging

componenten integreren in hun technologie.

meten, lage concentraties gassen in de lucht

We werken heel servicegericht. Klanten hoeven

Uitstraling

die de fotonische bouwstenen en kennis voor

opsporen, of allerlei medische analyses doen

bij ons niet bang te zijn dat ze hun kennis

Het unieke Nanolab@TU/e staat ter beschikking

hun applicaties kunnen gebruiken, concreet te

aan bijvoorbeeld de huid.” De eerste tijd ziet

kwijtraken.” Daarmee laat Smart Photonics -

van Smart Photonics en een groeiend aantal

betrekken, om zo het vliegwiel verder op gang

Visser fotonica nog als aanvullend op elektronica.

overigens geringe - buitenlandse concurrentie

andere op het gebied van fotonica pionierende

te brengen. Wat mij betreft een geoorloofde

“Maar de deur staat open naar allerlei nieuwe

achter zich. Visser, oorspronkelijk werkzaam

hightech bedrijven in de regio. “Het zou een

‘technologie push’. Slaat fotonica echt aan, dan

toepassingen. En wie weet wat voor vlucht

gemiste kans zijn om zo’n fantastische, dure

heeft de hele regio daar profijt van.” Daarnaast

dat neemt. Ik kocht mijn eerste computer in

infrastructuur alleen voor de universiteit zelf te

is het wachten op een ‘klapper’. “Stel, ASML

1980 – niemand had toen een besef van de

gebruiken. Nu versnelt het lab de adaptatie van

ziet kans om machines te bouwen voor een

mogelijkheden als resultaat van de uitvinding

de technologie door het bedrijfsleven. Zo kunnen

nieuwe generatie chips, met dank aan fotonische

van de elektronische chip: de wereld onder

we een fotonica hotspot worden die bovendien

meettechniek. Zoiets heeft uitstraling - over

handbereik op je smartphone.”

nieuwe bedrijvigheid aantrekt. We spelen al

‘licht’ gesproken!”

en andere partners helpen om marktpartijen,

EEN GEOORLOOFDE ‘TECHNOLOGIE PUSH’

21

CASE 5 > UNIT040

CASE 5 >UNIT040

UNIT040

HIGH TECH SYSTEMS GUIDO VAN GAGELDONK > Unit040 maakt virtuele prototypes van hightech machines, bruikbaar in alle levensfasen van idee, ontwerp en productie tot verkoop, onderhoud en services.

CO-FOUNDER UNIT040

“Wij maken de IKEA keukenplanner voor hightech

> Strategisch kader 22

Unit040 is een relatief jong, innovatief bedrijf op het snijvlak van hightech Hardware en visualisatie/3D gerelateerde Software met belangrijke O.E.M. bedrijven als klant in een aantal markten.

> Maatschappelijk rendement De oplossingen van Unit040 leiden tot minder verspilling in alle levensfasen van een product. Door bijvoorbeeld trainingen voor operators en/of servicetechnici decentraal te organiseren met behulp van Augmented Reality, hoeft een bedrijf dat wereldwijd werkt zijn technisch personeel niet meer in te vliegen naar een centrale trainingslocatie.

> Economisch rendement Virtual reality visualisatie van High Tech producten, helpt om die efficiënter te ontwikkelen, te verkopen, te gebruiken en te onderhouden in de praktijk. Daarmee draagt Unit040 bij aan een sterkere concurrentiepositie van de hightech industrie. Partners Unit040, BOM. Rol BOM Mede vorm geven aan groeistrategie en partnering.

producten”, zo omschrijft Guido van Gageldonk de business van Unit040. Unit040 ‘legt technologie uit’, door er simulaties van te maken met behulp van onder andere virtual reality. Te gebruiken voor ontwikkelverkoop- en trainingsdoeleinden. Een gat in de markt, bleek toen vijf bevriende industrial design studenten acht jaar geleden direct uit de collegebanken het bedrijfsleven instapten. Tot de klantenkring behoren grote hightech spelers als Philips, GEA, Nike en Imtech. En Unit040 groeit door. “De BOM is van begin af aan bij ons betrokken en een waardevolle coach.” >

“DE IKEA KEUKENPLANNER VOOR HIGHTECH”

23

CASE 5 > UNIT040

CASE 5 > UNIT040

De naam ‘Unit040’ was snel bedacht. “Op de TU/e

Avatar

Serieus

werkten we al in ‘units’ aan praktijkopdrachten.”

De technische creatievelingen van Unit040 werken

Unit040 speelt een unieke, steeds grotere rol in

Als startende ondernemers bestond hun bagage

in teams aan opdrachten. “Soms met een 3D-bril

de High Tech industrie. Het klantenbestand breidt

voornamelijk uit 3D-animaties. “Maar inmiddels

op onze neus, en meestal achter de computer,

zich geleidelijk uit. “Onze claim is dat hightech

gaan we veel verder. We innoveren voortdurend

zijn we dan met z’n allen virtueel aan het bouwen.

bedrijven met onze hulp hun concurrentiepositie

en passen we de modernste technieken toe,

Ieder vanuit zijn eigen specialisme, zoals software,

kunnen versterken. Dat is niet te veel gezegd,

zoals virtual reality en augmented reality.”

elektronica, visualisatie enzovoort.” Het resultaat

denken we.” Tegelijkertijd verkent Unit040 met

zijn compleet werkende, virtuele prototypes.

spin-off vrshowroom.nl de consumentenmarkt.

Chirurgen kunnen bijvoorbeeld veilig, in een

“We hebben daar leuke ideeën voor. Ik verwijs

virtuele operatie met nieuwe medische apparatuur

graag naar de website. Je kunt er bijvoorbeeld

oefenen. “Zonder controllers. Door je eigen

een app downloaden om virtual reality te beleven

armen te bewegen, stuur je de armen aan van je

via je telefoon. Die krijgt dan een virtueel brilletje

‘avatar’ in het model.” Of denk aan een levensecht

op.” Unit040 zit regelmatig met BOM Business

gevisualiseerde voedselverwerkingmachine, waar

Development om tafel. “Daar nemen ze ons heel

op een transportband vlees in gaat en aan de

serieus. De BOM snapt echt hoe het er in de

andere kant de kipnuggets uitrollen.

praktijk op de markt aan toe gaat. Daarom is het

“Kan een verkoopmedewerker dat zo aan

goed sparren. Bovendien weet de BOM geschikte

potentiële klanten laten zien, dan verkoopt dat

partners aan te dragen.”

24

simpelweg makkelijker.” Behalve voor onderwijs, training en sales, bewijzen de ‘keukenplanners’ van Unit040 vooral ook hun waarde bij de R&D van hightech producten. “Zeker als er multidisciplinair

DE BOM SNAPT HOE DE MARKT WERKT

wordt ontwikkeld. Onze virtuele modellen tillen dan de samenwerking naar een hoger niveau.”

25

CASE 6 > DAIRY LINK

CASE 6 > DAIRY LINK

DAIRY LINK AGROFOOD

BOB VAN DE MEERENDONK > S E N I O R C O N S U LTA N T V M E N G I N E E R I N G In het project Dairy Link ontwikkelen VMEngineering en de firma Lely een hightech oplossing voor op de boerderij geproduceerde consumentenmelk.

26

> Strategisch kader

Het Innovatieprogramma Agrofood Brabant, thema duurzame technologie, systeemverandering naar een duurzamere landbouw.

> Maatschappelijk rendement

Energiebesparing en minder CO2-uitstoot doordat minder transport nodig is.

“Soms houdt schaalvergroting een keer op en is het tijd voor een andere denkrichting”, vertelt Bob van de Meerendonk van VMEngineering. Laat dat nu net ‘schaalverkleining’ zijn. Samen met businesspartner Lely is VMEngineering ‘de witte motor’ achter een concept om melk, direct van de koe, op de boerderij te verwerken tot een marktklaar product. Zonder tussenkomst van een grote zuivelproducent.

> Economisch rendement Economische kansen met een ‘local’, duurzaam businessmodel. Partners VMEngineering, Lely, Udenhoutse boeren. Rol BOM Aanscherpen van het businessmodel en ondersteuning bij het verkrijgen van REAP subsidie.

“We geven de melk weer terug aan de boer.” Nieuwe techniek stelt de melkveehouder in staat om kostenefficiënt volume te draaien en daar een leuke boterham mee te verdienen. En de consument geniet van een streekproduct. “De BOM hielp ons bij het verder uitwerken van het businessmodel.” >

“MELK AAN DE BOER TERUGGEVEN”

27

CASE 6 > DAIRY LINK

Van de Meerendonk zag in de praktijk ruimte

Smaak

ontstaan voor alternatieven voor het industrieel

De bij Lely werkzame melkveehouder Guus van Roessel

produceren van consumentenmelk. Plannen

startte als ‘pilot boer’ met een eigen productielijn op zijn

voor een tweede megafabriek bij Londen

boerderij in Udenhout. Melkrobots nemen hem veel werk

haalden het niet. “De rondweg om Londen,

uit handen. Hetzelfde geldt voor de machine die de melk

één lange file, schrok af. Het grootste nadeel

pasteuriseert, homogeniseert en verpakt.

van centralisatie zijn logistieke vertragingen en hoge kosten van aan- en afvoer. Ook in Noord-Nederland bijvoorbeeld legt melk dure kilometers af om bij een grote fabriek te komen.” Reden voor VMEngineering om een 28

CASE 6 > DAIRY LINK

melkfabriek op maat te ontwikkelen voor de individuele boer. De firma Lely, bekend als producent van ‘de melkrobot’, toonde veel interesse in het concept. “Lely omarmde onze technologie en de samenwerking was geboren om lokale productie en verkoop van melk van de grond te krijgen.”

“De koeien gaan zelf naar de robot toe, en

Bootcamp

het verdere verwerkingsproces verloopt

De bedoeling is om ‘klein produceren’ flink op

volautomatisch.” Op die manier is productie op

te schalen. “Dat vraagt van melkveehouders om

boerderijniveau kostentechnisch interessant

weer meer ondernemer te worden en van ons

en dat schept mogelijkheden. “In plaats van

om hen ervan te overtuigen dat zij hun melk

pakken ‘anonieme’ melk, uit één grote tank,

daadwerkelijk kwijt kunnen. Hoe de techniek uit

komen er streekproducten in het schap met een

te rollen naar de markt, was de centrale vraag

karakteristieke smaak. Je proeft het verschil tussen

tijdens een bootcamp van Vlerick Business School

melk van zilte grond in Zeeland of heidegrond in

waar we via BOM Business Development aan

Brabant. De consument betaalt daar graag wat

deelnamen. Die leverde waardevolle ideeën op.

extra voor. Waar marges op consumentenmelk

Zo gaan we boeren verenigen in een community

eigenlijk te mager zijn voor de zuivelindustrie,

voor het organiseren van de afzet. Winkels die

kunnen lokale producenten voldoende winst

melk van lokale boeren willen verkopen, kunnen

maken.” Van de Meerendonk ziet de ‘local’ trend

dan via die community makkelijk leveranciers

zich bovendien doorzetten. “Zowel de charme van

vinden. Ook met dank aan de BOM verkregen we

‘local’ als het duurzaamheidaspect vinden steeds

een REAP subisidie, voor het opzetten van het

meer mensen belangrijk. ‘Boer Guus’ speelt

netwerk. Vervolgens is het wachten op de eerste

daar op in door zijn bedrijf open te stellen en een

grote supermarktketen die melkproducten van

educatieve functie te vervullen.”

Dairy Link wil betrekken!”

MELK IS NIET MEER ANONIEM

29

CASE 7 > IPC ROND PIVOT PARK


IPC ROND PIVOT PARK LIFE SCIENCES

BOM Business Development zette het IPC subsidieprogramma van het RVO (Rijksdienst voor ondernemend Nederland) in om clustervorming te bevorderen met een link naar Pivot Park. 30

> Strategisch kader De sectoren Life Sciences en Medische Technologie bieden veel mogelijkheden voor innovatie. Eén van de R&D hotspots in Brabant is open innovatie community Pivot Park. De BOM stimuleert samenwerking met partijen buiten de community.

PHARMACYTICS BV / L I F E T E C G R O U P B V / AV I V I A B V

Pivot Park doet zijn naam eer aan door als ‘spil’ te fungeren in de keten van medicijnontwikkeling. Alles ‘draait’ er om R&D en nieuwe business. Nadrukkelijk

31

staat de deur open voor bedrijven van buiten: om faciliteiten te huren, zoals het screeningcentrum of een lab, en om samen te werken met Pivot Park bewoners en bij de campus betrokken farmaceuten,

> Maatschappelijk rendement Nieuwe medicijnen en medische technologie.

> Economisch rendement Pivot Park is een broedplaats van nieuwe bedrijven, onder andere op het gebied van medicijnontwikkeling. Partners Bij de IPC Pharmacotherapeutics waren 11 bedrijven betrokken waarvan 7 gevestigd op Pivot Park. Daarnaast heeft de BOM samen met het Platform Medische Technologie en de Kamer van Koophandel bijgedragen aan de intensivering van de samenwerkingen. Rol BOM Samenwerking aanjagen en faciliteren.

onderzoeksinstellingen en academische ziekenhuizen. BOM Business Development faciliteert clustervorming, onder andere met de inzet van het IPC (Innovatie Prestatie Contracten): een subsidieprogramma van het Rijk, bedoeld als motor voor nieuwe samenwerkingsprojecten. Niet alleen in de regio, maar ook grensoverschrijdend stimuleert de BOM samenwerking. Zoals bijvoorbeeld via het voormalige programma In2lifesciences: een Interreg programma in Noord-West Europa waarbij bedrijven vouchers konden ontvangen voor samenwerking met kennisinstellingen of ondernemingen in andere Europese regio’s. >

PharmaCytics B.V. (uit Schaijk), LifeTec Group B.V. (uit Eindhoven) en Avivia B.V. (uit Schijndel) vertellen over hun ervaringen met het IPC en andere ondersteuning vanuit de BOM.



Drijvende krachten achter PharmaCytics

zorgt voor een betere werking en minder kans

en InnatOss dienden we het onderzoeksvoorstel

zijn Han van ’t Klooster en Gerrit Veeneman.

op bijwerkingen omdat doseringen omlaag

‘Drugs against Bugs’ in, gericht op infectieziekten,

Van ’t Klooster: “Het was de BOM die ons

kunnen. Sommige zeer effectieve medicijnen die

en dat werd gehonoreerd met een subsidie.” In

samenbracht. Als zelfstandig consultant

nu op de plank staan, omdat ze niet voldoende

opdracht van het Platform Medische Technologie

zocht ik een business partner. BOM Business

worden opgenomen, kunnen nu wel verder

was BOM Business Development penvoerder.

Development introduceerde wetenschapper

ontwikkeld worden. In het verlengde hiervan ligt

“De BOM regelde alle administratieve zaken

en ex-Organon werknemer Gerrit. Hij was met

onze diep gekoesterde wens om uiteindelijk ook

waardoor wij ons helemaal op het uitvoeren van

iets interessants bezig. Medicijnen worden vaak

van betekenis te zijn voor de oncologie.”

het onderzoek konden richten. Het project is in

moeizaam opgenomen in het lichaam, terwijl dit

32

september 2014 succesvol afgesloten. De grote

bij voedingsstoffen juist heel gemakkelijk gaat.

Winst

winst van IPC was dat we in contact kwamen

Door een medicijn op een bepaalde voedingsstof

Als vanzelfsprekend wilde PharmaCytics

met verschillende bedrijven, zoals Avivia en

te laten lijken, laten specifieke poortjes in de

meedoen met een door BOM Business

Chardon Pharma, waarmee we inmiddels weer

darmwand het medicijn door. De betere opname

Development geïnitieerd, aan Pivot Park

andere projecten zijn gestart.”

verbonden IPC. “Pivot Park is goud waard: er loopt veel kennis rond! Gerrit heeft er een

HAN VAN ’T KLOOSTER > PHARMACYTICS

groot netwerk vanuit zijn Organon tijd. Er waren minimaal tien deelnemers nodig. Uiteindelijk is een cluster gevormd met bedrijven die zijn ontstaan uit- of raakvlakken hadden met Organon/MSD. Samen met Okklo, Avivia, TropIQ

“DE BOM BRACHT ONS SAMEN”

33



< JURGEN DE HART

breidt die uit naar nieren, levers en longen. “Ook met

houden van organen voor transplantatie.”

CEO LIFETEC GROUP

een tweede doel: het langer functioneel in leven kunnen

Partners BOM Business Development selecteerde LifeTec Group voor het Europese In2LifeSciences programma. “Dat

34

De ingenieurs van LifeTec Group opereren in

leverde ons een gesubsidieerde ‘insight incentive’

een bijzondere medisch-technologische niche.

op, waarmee we een beroep deden op het Deens

Jurgen de Hart: “Wij kunnen een hart of bloedvat,

patentbureau Inspicos. We lieten technologie screenen

van een varken bijvoorbeeld, buiten het lichaam

op de mate van internationale bescherming en verkregen

nog enige tijd in leven houden door bloed te laten

scherp inzicht in de commerciële haalbaarheid van

circuleren en zuurstof en voedingstoffen toe

vermarkting. De Denen bleken prima partners die we

te dienen. Vervolgens kun je daar levensechte

inmiddels vaker in de arm nemen.” Het IPC programma

R&D op uitvoeren. Denk aan het testen van een

voerde LifeTec Group naar Pivot Park. “We waren blij

dotterbehandeling of medicijn. Wij helpen klanten

met de uitnodiging vanuit de BOM om een IPC cluster te

hun ontwikkeltraject te versnellen en zijn een

versterken, want we wilden de mogelijkheid niet onbenut

accelerator voor het verkrijgen van certificering.”

laten om Pivot Park nader te leren kennen. Door de IPC

LifeTec Group investeert voortdurend in het

samenwerking is ons netwerk gegroeid en versterken onze

verbeteren van de onderzoeksopstellingen en

onderzoeksopstellingen nu innovatie op Pivot Park.”

“WIJ VERSNELLEN R&D”

35



< HANS PLATTEEUW

D I R E CT E U R AV I V I A

een uitgebreid expertsysteem beschikt. “We

We werkten intensief aan gezamenlijke

kregen er de bevestiging dat onze formulering

onderwerpen en dan krijg je snel een

het metabolisme in de lever omzeilt en zo minder

verstandhouding. Toen het project was afgelopen,

trombose veroorzaakt. Er ligt nu een mooi pakket

bleef het contact. Met PharmaCytics bijvoorbeeld,

resultaten waarmee we venture capital kunnen

stelden we een onderzoeksvoorstel op voor het

aantrekken.”

anders formuleren van een actieve stof die in tabletvorm te snel afbreekt.” Ook dankzij IPC

Hans Platteeuw richt zich met Avivia op 34 36

farmaceutische formuleringen van bijvoorbeeld pillen en injecties. Eén van de lopende projecten is het herformuleren van een middel tegen botpijn bij prostaatkanker, dat goed werkt maar trombose als bijwerking heeft. “Uit proeven bleek een herformulering én een verbeterde effectiviteit mogelijk.” Aanleiding voor vervolgonderzoek. “We gingen op jacht naar supportive evidence.” BOM Business Development reikte een voucher aan in het kader van het Europese In2LifeSciences programma. Avivia verzilverde die bij Pharmainformatic in Duitsland, dat over

“ER WAS SNEL EEN VERSTANDHOUDING”

Brainstormen

kwam Platteeuw LifeTec Group tegen. “De LifeTec

Avivia nam als ervaren onderneming deel aan

mannen zaten in een ander cluster, maar op

een IPC cluster met verder vooral start-ups.

Pivot Park liepen we elkaar tegen het lijf. Hun

“We brachten graag onze expertise in. Een aantal

levermodel kan voor ons heel waardevol zijn. Daar

ondernemers kenden we van gezicht.

hebben we samen al over zitten brainstormen.”

37

CASE 8 > INNOVATIE ZUID / BKL ENGINEERING


INNOVATIE ZUID / BKL ENGINEERING MAINTENANCE MARTIJN BIONDA > BKL Engineering deed inspiratie op voor potentiële service-businessmodellen door deelname aan een innovatietraject binnen de roadmap servicebusiness van het programma Innovatie Zuid. 38

> Strategisch kader Samenwerking in het programma Innovatie Zuid tussen de zuidelijke ontwikkelingsmaatschappijen en de Kamer van Koophandel om de innovatiekracht te versterken van MKB-bedrijven, onder andere met onderhouden serviceactiviteiten.

TECHNISCH INSPECTIE MANAGER BKL ENGINEERING B.V. “Een leerzame uitwisseling, die ons prikkelde om nieuwe wegen te verkennen.” Zo blikt Technisch Inspectie Manager Martijn Bionda terug op de

39

deelname van BKL Engineering aan een reeks mede door BOM Business Development georganiseerde sessies rond servicebusiness. Een belangrijke activiteit van BKL Engineering is het ontwikkelen, produceren en

> Maatschappelijk rendement Servicebusiness verlengt de life-cycle van producten en draagt zo bij aan duurzaamheid.

> Economisch rendement Servicebusiness is de opmaat voor nieuwe, duurzame bedrijfsmodellen zoals remanufacturing. Servicebusiness is gebaseerd op langer lopende onderhoudscontracten, wat bedrijven minder gevoelig maakt voor conjunctuurschommelingen. Partners Innovatie Zuid: BOM, Impuls Zeeland, Liof, Kamer van Koophandel. Deelnemers innovatietraject: BKL Engineering, SPGprints, Bosch Rexroth, Alfa Laval Aalborg. Rol BOM Smeden van samenwerking, innovatie aanjagen, netwerk openstellen.

onderhouden van equipment op maat voor onderhoud aan complexe machines. “Onze specialistische focus is onze kracht. Maar we lopen serviceomzet mis omdat we niet ook algemener opereren. Daarvan zijn we ons door deelname aan het Servitization traject extra bewust geworden. We houden onze ogen en oren open om kansen die voorbij komen te grijpen.” >

“OGEN EN OREN OPEN”


40


De bijeenkomsten vonden plaats in het

Vertrouwen

die veel breder inzetbaar zijn. Om dat potentieel

industrie. Inspirerend allemaal, maar lastig te

kader van de roadmap servicebusiness

BKL Engineering is een specialist. “Vooral in

te benutten moeten we ons businessmodel

vertalen naar het verruimen van ónze business.

binnen het programma Innovatie Zuid: een

‘lift & shift’ techniek. Denk aan hijskranen om

aanpassen – maar hoe? Gaan we als echte

Een beetje frustrerend ook, al overheerst

samenwerkingsverband van de zuidelijke

modules van machines van onze klanten te

servicedienstverlener de boer op, dan verspelen

het positieve hoor! De ambitie is definitief

ontwikkelingsmaatschappijen en de Kamer van

vervangen.” Onder andere ASML en FEI behoren

we mogelijk het vertrouwen in ons als specialist.”

bij ons aangewakkerd om verder te kijken.

Koophandel. Servicegeoriënteerde bedrijven

tot de klantenkring. “We zijn goed thuis in High

werden aan elkaar gekoppeld en gingen onder

Tech en hebben ervaring in cleanrooms.” Het

Verder kijken

opkopen en hun klanten tot de onze maken. Of

leiding van een consultant met elkaar, bij elkaar op

resultaat is een trackrecord met langlopende

Er liggen kansen, zij het niet voor het oprapen,

voorzichtig, met de juiste launching customer,

locatie, om tafel. BKL Engineering maakte deel uit

klant-leverancier relaties. “Iets om trots

werd BKL Engineering gaandeweg steeds

een leaseconstructie aangaan voor een pool

van een cluster met SPGPrints, Bosch Rexroth en

op te zijn, kregen we terug van de andere

duidelijker. “Bosch Rexroth intensiveert

van onderhoudstooling of voor een productielijn

Alfa Laval Aalborg. “We deelden op niveau kennis

deelnemers. En toch is er een keerzijde. Onze

serviceactiviteiten op de consumentenmarkt.

inclusief onderhoud. BOM Business Development

en ervaring. De insteek was: hoe genereer je

serviceactiviteiten hebben vooral betrekking op

Daar zijn wij niet actief. En we vliegen al helemaal

kijkt en denkt met ons mee. Via het netwerk van

meer omzet uit je servicebusiness?” De bedrijven

onze ‘installed base’. Tegelijkertijd hebben we

niet de hele wereld rond zoals Alfa Laval, dat

de BOM komt mogelijk een geschikte partij in

financierden het traject deels zelf.

allround monteurs en keurmeesters in dienst

investeert in online monitoring in de marine

beeld.”

Misschien kunnen we andere servicebedrijven

INSPIREREND EN EEN BEETJE FRUSTREREND

41

CASE 9 > STELLA / NEWAYS


STELLA / NEWAYS HIGH TECH SYSTEMS

HANS KETELAAR > CEO NEWAYS

LEX HOEFSLOOT >

LEIDER STUDENTEN SOLAR TEAM TU/e studenten bouwden Stella: de energiepositieve gezinsauto van de toekomst. Neways ondersteunde bij het projectmanagement.

42

> Strategisch kader Brabantse energieagenda gericht op innovaties in elektrisch rijden en smart grids.

> Maatschappelijk rendement Verdere realisatie van de energietransitie. Het stimuleren van ondernemerschap onder TU/e studenten.

Stella is de eerste op zonne-energie rijdende én eerste energiepositieve gezinsauto ter wereld. Lex Hoefsloot leidde het TU/e team dat Stella bouwde

43

en er in 2013 de World Solar Challenge mee won in Australië. “We legden de lat heel hoog.” Mede via de BOM kreeg het team brede support vanuit het bedrijfsleven, waaronder van Neways. CEO Hans Ketelaars: “We brachten graag onze ervaring in op

> Economisch rendement Een impuls voor het Brabantse MKB, de High Tech sector en de automotive sector in Nederland. Partners TU/e en een groot aantal bedrijvensponsors waaronder NXP, Segula Technologies en Neways. Met ondersteuning van de BOM en provincie Noord-Brabant. Rol BOM Samenwerking organiseren tussen TU/e en bedrijfsleven. Assistentie bij de organisatie van buitenlandse events waar Stella het Brabantse hightech cluster representeerde.

het gebied van projectmanagement.” Hoefsloot: “De deadline hadden we wel gehaald, maar zonder inbreng zoals die van Neways, weet ik niet met wat voor eindproduct.” Zomer 2014 toerde Stella door Amerika, als visitekaartje voor wat hoogtechnologisch Noord-Brabant te bieden heeft, met de BOM aan het organisatorische stuur. >

“WE LEGDEN DE LAT HOOG”



De vierpersoons Stella wekt twee keer zo

Pure fun

car’ systeem in, dat autorijden veiliger en

State Capitol. Hoefsloot: “De BOM nam een

veel energie op dan nodig voor de dagelijkse

Hoefsloot: “We roken een kans, omdat het niet

makkelijker maakt. We wonnen met glans op

organisatorische rol op zich, qua logistiek en

ritjes van de gemiddelde Nederlander. Ofwel:

puur ging om ‘op zonne-energie van A naar B’,

performance, van een sterk veld.” Had het solar

programma. Het accent lag op het interesseren

de toekomst ligt open voor gratis autorijden

maar om ‘een echte auto’. Regio Eindhoven is

team aan technische kwaliteiten geen gebrek,

van buitenlands talent voor de Brabantse

met het hele gezin. Het begon allemaal met

goed in automotive, zonnepanelen en High Tech

wat ondernemerschap en projectmanagement

automotive sector.” De toer voerde ook langs het

de Bridgestone World Solar Challenge die

in het algemeen. Daar wilden we ons voordeel

betreft moest het wiel nog worden uitgevonden.

hoofdkantoor van Tesla. “Daar mochten we Stella

een nieuwe wedstrijdcategorie introduceerde:

mee doen en beschikbare, innovatieve techniek

“We begonnen met niets. Sponsorwerving,

naast de eerste Tesla parkeren. We werden er

zonneauto’s voor de markt, met comfort

combineren in één auto. Bovendien vonden we

pr, van alles kwam op ons af. De BOM hielp

overladen met vragen!” Inmiddels is een nieuw

en gebruiksgemak. Twintig TU/e studenten

dat er vier passagiers in moesten kunnen.

ons aan veel nuttige bedrijfscontacten, zoals

solar team aan de slag met een nog betere auto

onderbraken een jaar hun studie om die

We doen het meteen goed, was onze instelling.

Neways dat halverwege aan boord kwam en de

voor de challenge in 2015. “Uit de sollicitanten

uitdaging aan te gaan.

Zo bouwden we bijvoorbeeld een ‘connected

projectstructuur verbeterde. Daar waren we

hebben we een team geselecteerd dat alles in

blij mee, want de tijd begon te dringen. Zonder

zich heeft om een grote nieuwe stap te maken!”

44

Neways hadden we het mogelijk niet gered.” Ketelaars: “We bewaakten het totaalplaatje, dat soms wat te veel op de achtergrond raakte in het grote enthousiasme van de studenten. Het was trouwens pure fun om daarin meegezogen te worden. En sowieso om met hen te werken. Ze pikten alles snel op.” Stella en Tesla Na Australië presenteerde Stella zich in Amerika,

MEER DAN OP ZONNE-ENERGIE VAN A NAAR B

op initiatief van provincie Noord-Brabant, het coast-to-coast mobility program, NXP en TU/e. Als rijdend platform voor wat zich in Brabant op High Tech gebied afspeelt, maakte Stella een road trip door Californië, langs onder andere ITS Detroit, Stanford University en California

45

CASE 10 > ECOVAT ® ENERGY STORAGE SYSTEM


ECOVAT ENERGY STORAGE SYSTEM ®

NEW ENERGY / ENERGIEOPSLAG

ARIS DE GROOT > MANAGING DIRECTOR & EIGENAAR ECOVAT® ENERGY STORAGE SYSTEM

Ecovat® is een innovatief, groot thermisch energieopslagsysteem met een extreem goede opslagcapaciteit en levensduur.

46

> Strategisch kader De Ecovat® geeft een impuls aan een duurzame energie transitie.

> Maatschappelijk rendement De Ecovat® draagt bij aan verduurzaming, CO2 reductie en energie- en netstabiliteit.

“Zie het als een grote weckpot met energie”, legt Aris de Groot uit. Hij ontwikkelde het Ecovat®: een ondergrondse tank voor energieopslag, in de vorm van

47

warm water, die een temperatuur van wel 90 graden kan vasthouden met minder dan 10% rendementsverlies in een half jaar. De ‘weckpot’ wordt zo goedkoop mogelijk gevuld, bijvoorbeeld met gratis zonne-energie

> Economisch rendement Nieuwe economische bedrijvigheid in de vorm van nieuwe technologie. Partners Ecovat®, KIC InnoEnergy, BOM. Rol BOM Aanscherpen van het businessmodel, onder andere via Vlerick Business School, en meedenken richting partnering.

in hartje zomer, om daar in de winter van te profiteren. Terwijl achter het energieneutrale kantoor van De Groot in Uden een prototype in aanbouw is, dienen eerste klanten zich aan. “Met ondersteuning vanuit de BOM scherpten mijn team en ik onze business case aan en dat opende deuren”. >

“ENERGIE WECKEN”


48


Eén Ecovat® volstaat voor het verwarmen –

de vorm van open neer pompen niet nodig

“In Brabant en Limburg hebben we een paar

en tevens koelen - van 50 tot 250 huizen.

is. Het systeem is gebaseerd op een natuurlijk

‘agreements’, Groningen is in beeld en in België

Een woonwijk dus. En instellingen zoals scholen

principe: buffers van lagen koud en warm

zijn we in gesprek.” BOM Business Development

en verzorgingshuizen kunnen in een eigen vat

water.” Een Ecovat gaat meer dan honderd

gaf zijn bedrijf op voor deelname aan een door de

betaalbare energie opslaan over de seizoenen

jaar mee. In kortere tijd al ziet De Groot op

BOM en Vlerick Business School georganiseerde

heen. Een grote doelgroep zijn bovendien

energiegebied veel veranderen. “Technologie

business bootcamp. “Daar hebben we veel aan

agrifood bedrijven waar warmte vrij komt in

als het Ecovat® creëert energie- en

gehad. We namen er onze marktstrategie nog

het productieproces – ideaal om te ‘wecken’.

netstabiliteit. ‘Energie’ transformeert dan

eens goed onder de loep. Uiteindelijk kwamen we

naar ‘comfort’. Denk daarbij aan gebruikers

als één van de vier winnaars uit de bus met onze

Comfort

die een ‘energiebundel’ kopen, vergelijkbaar

‘pitch’.” Dezelfde productpresentatie droeg bij

Aan de energiemarkt gekoppelde, hightech

met een beltegoed, afgestemd op hun

aan het verkrijgen van een subsidie TKI EnerGO

software regelt dat op het juiste moment - lees:

‘comfortbehoefte’.

en van Europese steun: het consortium KIC

®

InnoEnergy nam een belang in Ecovat®. “Nu nog

tegen een daltarief en het liefst bij overvloedig beschikbare, duurzaam opgewekte energie -

Pitch

de warmtewisselaars in het vat op vol vermogen

De Groot steekt er veel energie in om de markt

mee, op de uitkijk ook naar kansen voor nieuwe

aan gaan. Het water wordt flink opgestookt.

warm te krijgen voor het Ecovat . Met resultaat.

product/marktcombinaties.”

“Warmteopslag in de grond bestond al langer, maar nog niet tot 90 graden Celsius. En de temperatuur zakt nauwelijks, omdat ‘roeren’ in

’ENERGIE’ TRANSFORMEERT NAAR ‘COMFORT’

een paar partners erbij. De BOM zoekt met ons ®

49

CASE 11 > HORIZONTAAL GEÏNTEGREERDE IMPORTKETEN


HORIZONTAAL GEÏNTEGREERDE IMPORTKETEN LOGISTIEK TON SIPS > LOGISTIEK MANAGER DÖHLER Döhler in Oosterhout integreert douane- en logistieke processen, automatiseert die in vergaande mate en brengt daarmee transparantie in de logistieke keten, wat veel kosten bespaart. Döhler stelt de aanpak beschikbaar aan andere verladers. 50

> Strategisch kader Logistieke agenda Brabant.

> Maatschappelijk rendement Betere controle en meer transparantie in de logistieke keten zorgt voor effectiever en duurzaam gebruik van transportmiddelen en houdt producten betaalbaar voor de consument.

> Economisch rendement Meer transparantie in de importketen draagt bij aan kostenefficiëntie en versterkt de concurrentiepositie van Nederland als doorvoerland. Partners Döhler Holland, Oosterhout Container Terminal (OCT), Otentic Logistics, Brabant Intermodal, BOM, REWIN. Rol BOM Innovatie aanjagen, samenwerking smeden en coördineren van financiële ondersteuning.

Duizend ton vruchtensap uit Zuid-Amerika gaat vlotjes, met ‘een vinkje in het systeem’ door de douane in de haven van Rotterdam. Eindbestemming: Döhler Holland in Oosterhout. Ook de vervolgreis is tot in de puntjes geregeld. Logistiek manager Ton Sips, op kantoor in Oosterhout, tovert indrukwekkende schema’s op zijn scherm: van aankomsttijden van zeecontainers, het binnenvaarttraject naar Oosterhout Container Terminal en vrachtwagenvervoer tot en met alvast ingeroosterde heftruckchauffeurs thuis. Döhler stroomlijnde en digitaliseerde ‘de logistiek van informatiestromen’ in de importketen en bespaart daar veel tijd en geld mee. “Samen met de BOM gingen we om tafel met ketenpartners. In de logistiek moet je meebewegen, anders leg je het af!” >

“DE BOM MAAKT ONZE AANPAK WERELDKUNDIG”

51



Wereldspeler Döhler importeert

ketensamenwerking te organiseren en financieel

één keer per maand via het systeem te versturen

vruchtensapconcentraten en verwerkt die tot

een steentje bijdragen. Vanuit Döhler kreeg ik

en douaneheffingen worden automatisch

halffabricaten. Een goede relatie met de douane –

toen de ‘go’ om met de BOM aan de slag

berekend en gereserveerd.” Eén van de grootste

“Ik durf te zeggen dat we tot de top vijf behoren in

te gaan.”

winstpunten is vroegtijdig inzicht in de verwachte

Nederland qua douaneafhandeling” – maakte het

52

aankomsttijden (ETA’s) van zeecontainers. “Die

mogelijk om niet meer fysiek aanwezig te hoeven

Inzicht

zijn voor ons het vertrekpunt. Via OCT krijgen we

zijn bij de goederenaangifte. In plaats van het

Sips is erg te spreken over de inzet van de

voortdurend updates van ETA’s.”

invullen en overhandigen van het zogenaamde ‘T1

Douane. “Die werkte opnieuw buitengewoon

document’, verloopt die informatie-uitwisseling

constructief mee.” Na zo’n 1000 projecturen

Besparingen

sinds 2012 verregaand geautomatiseerd. Met

waarin de Douane en de logistieke afdeling

Döhler betaalt tegenwoordig aanzienlijk minder

dank aan samenwerking tussen: de Rotterdamse

van Döhler processen uitwerkten, en nog

wachtgeld voor containers die al gelost hadden

haven - met systeem Portbase waar douane,

zo’n 1000 uren van de IT-afdeling, was

kunnen worden, of die langer dan nodig op de

rederijen en binnenvaartterminals op zijn

Döhler een unieke aanvulling rijker op het

kade staan. Samen met een sterk verbeterde

aangesloten –, Döhler Oosterhout Container

bestaande, aan het concern SAP-systeem

efficiëntie in het hele logistieke traject, bespaart

Terminal (OCT), douane-expediteur Otentic

gekoppelde douaneafwikkelingssysteem:

dat een half miljoen euro aan kosten per jaar.

Logistics en uiteraard de Douane (onderdeel

volledig geïntegreerde, volledig elektronische

De benodigde investering verdiende zich in zes

van de belastingdienst) zelf. De BOM begeleidde

douaneafwikkeling en een digitale ‘hotline’ met

maanden terug. Döhler heeft het mooi voor

de overstap naar ‘de elektronische douane’.

OCT, Otentic en Portbase. “Op alle punten hebben

elkaar, maar wil daar niet als enige de vruchten

Daarop rees de vraag hoe er meer voordelen te

we nu kijk op de informatiestroom, waardoor we

van plukken. “Graag delen we onze kennis met

behalen vielen uit papierloos communiceren.

beter dan ooit het transport kunnen plannen.

andere verladers. Transparantie in de import- en

“De BOM wilde helpen om verdere online

Douanetransacties hoeven we bovendien maar

exportketen is van groot belang. Het versterkt de concurrentiepositie van Nederland als

“DE BOM MAAKT ONZE AANPAK WERELDKUNDIG”

doorvoerland.” Sips hoopt veel in gang te zetten. “Er liggen echt kansen, zeker met een Douane die zich dynamisch toont. En in de BOM hebben we alvast een prima partij om onze aanpak wereldkundig te maken.”

53

CASE 12 > NOVA LIGNUM


NOVA LIGNUM BIOBASED ECONOMY

JOHAN GROENEWEGEN > Het bedrijf Nova Lignum komt voort uit auberginekwekerij Greenbrothers en bouwt een fabriek voor het produceren van honderd procent natuurlijke gevelbekledingspanelen. Grondstof zijn groene reststromen, zoals houtsnippers en plantenvezels.

54

> Strategisch kader

Brabantse energieagenda gericht op energie-innovaties. De survey maakt bovendien deel uit van het project Innovatie Zuid, gericht op het opsporen en aanjagen van nieuwe economische kansen voor Zuid-Nederland.

> Maatschappelijk rendement Hergebruik van agro reststromen en productie met een lage CO2 footprint.

> Economisch rendement Nieuwe economische bedrijvigheid in de vorm van een nieuwe fabriek en nieuwe arbeidsplaatsen.

MEDE-EIGENAAR NOVA LIGNUM

“Op zoek naar nieuwe mogelijkheden, kwamen we uit bij een aloud natuurlijk proces.” Aan het woord is Johan Groenewegen. Hij en twee broers zijn van huis uit auberginekwekers en startten, samen met agrarisch ondernemer Wilfried Martens, een spin-out: het bedrijf Nova Lignum dat gevelbekledingspanelen gaat produceren op basis van plantaardige vezels uit reststromen. “Met aubergines bleek van alles te kunnen.” Het is de eerste commerciële toepassing van een technologie die lijkt op het versneld verstenen van hout. Nova Lignum – “Dat betekent zoiets als

Partners Greenbrothers, BOM, Rabobank Westland, Lage Landen Lease.

‘nieuw hout’”- vestigt zich op bedrijventerrein Nieuw

Rol BOM Meedenken bij ontwikkeling, in samenwerking met REWIN Nova Lignum introduceren in het biobased netwerk in West-Brabant - wat onder andere resulteerde in deelname in het Pieken Zuidwest-Nederland project ‘biobased innovations’ -, risicodragend participeren, ondersteunen bij de marktintroductie.

de voorbereiding en nam een aandelenbelang. >

Prinsenland in Dinteloord, waar Suikerunie een Agro&Food cluster ontwikkelt. De BOM dacht mee in

“MET AUBERGINES KAN VAN ALLES”

55


56


De gebroeders Groenewegen, telgen uit een

Op pad

meeste aansprak, was een bestaand procedé om

En ze overtuigden kapitaalverstrekkers. Het

glastuinbouwfamilie, leiden in Zevenbergen

“Ik krijg vaak de vraag hoe we op het idee

plantenvezels - “door een poeder en een vloeistof

resultaat: in Dinteloord, op het Agro&Food

een auberginekwekerij onder de naam

kwamen voor Nova Lignum. Trigger was de

toe te voegen”- te verbinden tot wat lijkt op

cluster bij Suikerunie, verrijst een productiehal.

‘Greenbrothers’. Waar hun opa nog een

300 ton aan te composteren of verbranden

versteend hout. “Zoals dat in de natuur voorkomt.

“Voorjaar 2015 rollen de eerste platen van

gemengd bedrijf had, en vader Groenewegen

uitgebloeide planten per jaar – konden we daar,

We zagen er een mooi, ecologisch bouwmateriaal

de band. We starten met het verwerken van

volledig overstapte op ‘glas’, voerden ze

in de biobased sfeer, iets nuttigs mee? We deden

in: honderd procent natuurlijk, brandwerend,

houtsnippers. Daarna voegen we andere

verdere, kapitaalintensieve specialisatie door.

deskresearch en gingen op pad, bijeenkomsten

waterstabiel en recyclebaar. En te produceren

tuinbouwreststromen toe. Verder hopen we

Aubergines. “Op elf-en-een-halve hectare,

af, vanuit onder andere de Kamer van

met amper CO2-uitstoot.”

aan te takken op de biogasinstallatie van

vijf-en-een-half miljoen kilo per jaar.” Maar de

Koophandel, REWIN en Biobased Delta. Wilfried

Greenbrothers zagen marges slinken en risico’s

vervulde daarin een grote rol. Er kwamen allerlei

Groen hart

“De BOM is een betrokken financier met een

toenemen. “EHEC of een boycot van Rusland

mogelijkheden voorbij voor het verwaarden van

Vooral op renovatiegebied roken de broers

uitgebreid netwerk, die behalve risicogeld

en je staat te wankelen.” Daarop ontwikkelden

groen afval en we stonden ervan te kijken wat

kansen. “We hebben een groen hart, maar

ook interessante partijen aandraagt. Via BOM

ze een businessmodel dat goed bleek voor

specifiek aubergineplanten te bieden hebben.

zijn net zo marktgericht als idealistisch.”

Business Development kwamen we in contact

een zilveren medaille van de Herman Wijffels

Zo zit er een kleurstof in en zelfs een werkzame

Met eerste, handgemaakte gevelplaten onder

met een grote inzamelaar van snoeiafval. Dat

Innovatieprijs en de Biobased Start Up Award.

stof tegen huidkanker.” Wat uiteindelijk het

de arm, vonden ze een handelspartner in

gaat de verbrandingsoven in, maar bij ons

Dekker Hout voor verkoop en distributie.

straks niet meer!”

Suikerunie.” Onder andere de BOM participeert.

WE ZIJN NET ZO MARKTGERICHT ALS IDEALISTISCH

57

TOPCLUSTERS

DE 7 TOPCLUSTERS WAARBINNEN BOM BUSINESS DEVELOPMENT ACTIEF IS.

SLOTWOORD / COLOFON

Biobased Economy & New Energy De huidige economie is sterk afhankelijk van olie. Biobased Economy & New Energy draagt oplossingen aan voor

Maintenance

stijgende energieprijzen en toenemende grondstoffenschaarste. Centraal staat verduurzaming: de inzet van hernieuwbare

De grootste concentratie kapitaalintensieve maakindustrie van Nederland bevindt zich in Noord-Brabant. Ook is

energiebronnen en hergebruik van reststromen en biomassa. Brabant heeft alles in huis voor biobased innovatie met

er veel procesindustrie en bedrijvigheid op het gebied van (militaire) luchtvaart. Innovatief, efficiënt onderhoud van

synergiemogelijkheden tussen de Agrofood sector en High Tech industrie.

productiemiddelen, installaties en machines versterkt de concurrentiepositie van bedrijven in deze sectoren: het tilt de eigen operatie naar een hoger niveau en afnemers kunnen rekenen op een onderscheidend goede service.

Agrofood

Automatisering en verduurzaming staan voorop.

‘Agrofood’ is de verzamelnaam voor food en non-food van agrarische herkomst, en beslaat de hele keten van productie, bewerken en verwerken tot vermarkten en distribueren. Brabant blinkt uit in Agrofood als het gaat om de concrete

58

High Tech Systems

productie en de toepassing van nieuwe kennis. Vrijwel nergens ter wereld is de hele keten van ‘grond tot mond’

High Tech Systems is de grootste economische drager in Brabant, gemeten in werkgelegenheid, en levert een belangrijke

zo compact vertegenwoordigd. Cross-overs met HighTech, Biobased en Logistics bieden extra mogelijkheden om

bijdrage aan maatschappelijke oplossingen op het gebied van gezondheid, energie, voedsel, mobiliteit en duurzaamheid.

innovatieslagen te winnen. 59

Nederland is wereldleider in het ontwerpen, ontwikkelen en maken van hightech machines en apparatuur. Tal van grote en kleine Brabantse bedrijven met unieke specialistische kennis en kunde, helpen die positie te behouden en uit te bouwen.

Elektrisch rijden en slimme mobiliteit De techniek achter elektrisch rijden heeft zich fors ontwikkeld, mede dankzij een groot aantal innoverende bedrijven in Brabant.

Logistiek

Om strategische posities te verwerven voor Brabant spannen de provincie en partners in Brabant zich ervoor in om de markt

Denk bij logistiek niet alleen aan goederenstromen, maar ook aan informatiestromen. Beide nemen in belang toe door

voor elektrisch rijden uit te bouwen en toegankelijker te maken. Slimme laadinfrastructuur, in de vorm van ‘Smart Grids’, krijgt

groeiende globalisering. Brabant heeft een transportnetwerk op niveau, biedt aantrekkelijke vestigingsmogelijkheden

tegelijkertijd alle aandacht, evenals innovaties om doorstroming te bevorderen en voertuigen slimmer te maken.

voor logistieke en e-commerce activiteiten en versterkt de internationale concurrentiepositie van Nederland als doorvoerland met innovatieve ketenregie en nieuwe business. Life Sciences & Health De zorgeconomie is een groeimarkt die vraagt om nieuwe oplossingen en toepassingen. Een belangrijk thema is ‘gezond ouder worden’ en de maatschappelijke uitdaging om kwaliteitsvolle gezondheidszorg in de toekomst toegankelijk en betaalbaar te houden. Nederland loopt wereldwijd voorop in zorginnovaties, met Brabant als belangrijk ontwikkelgebied voor medicijnen en hightech medische toepassingen. Open innovatie campus Pivot Park versnelt de zorgtransitie.

COLOFON / > > > >

Tekst: Van Spankeren Tekst Fotografie: Thomas van Oorschot Vormgeving: Vormvreters Eindredactie: BOM Communicatie

Dit is een uitgave van de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij

> > > >

Goirlese Weg 15, 5026 PB Tilburg Postbus 3240, 5003 DE Tilburg

088-831 11 20 / [email protected] / www.bom.nl Tilburg, december 2014

BUSINESS DEVELOPMENT INSPIRERENDE VERHALEN OVER VERNIEUWENDE PROJECTEN. kijkje in de keuken. december 2014

Recommend Documents