BuitenBeeld v i e r m a a n d e l i j k s e u i t g av e va n s t ru y k v e rwo i n f r a
Special
Prefab: oplossing voor hoogteverschillen
Andere look and feel voor science park
49 e jaargang - maart 2010
Typische kloostertuin
Historische elementen in Harderwijk
Kort Nieuws
4
inhoud
Maatwerk verfraait straatbeeld Wat doe je als het standaardelement nu (net) niet past binnen het huidige ontwerp? Dan is maatwerk een goede oplossing.
6 Prefab Het centrum van Etten-Leur is opnieuw ingericht. Daarbij is gebruik gemaakt van prefab elementen, omdat de hardsteen-look van de elementen goed past bij de bestaande monumentale gebouwen.
10 Breccia – steen De groene buitenruimte, de pleinen en de gebouwen in het Science Park zijn als één structuur ontworpen. Voor de bestrating en opsluiting koos de ontwerper voor materialen met een 100% natuursteen Brecciatoplaag.
18 Sabio Lange lanen en een boulevard kregen een plaats in het project Kraanspoor in Amsterdam. Voor de bestrating werd gewerkt met een bijzondere steen.
20 COLOFON BuitenBeeld is een uitgave van Struyk Verwo Infra en wordt drie keer per jaar verstuurd naar alle relaties.
2
Redactieraad Job Aalbers, Marianne Balemans, Eric Boon, Rick Bron, Peter van Dam, Gertjan van Doggenaar, Frank Kolderie, Jeroen Smale, Marieke Corba (LVB Networks, voorzitter)
ONTWERP / PRODUCTIE Waal aan de Maas | Reclamebureau DRUKWERK OCC De Hoog Media Partners Coördinatie & teksten LVB Networks
REDACTIEADRES Struyk Verwo Infra BV Afdeling Marketing Postbus 2 4900 AA Oosterhout E
[email protected] I www.struykverwo.nl
BuitenBeeld
Straatbepalend.
Net als voor ieder bedrijf binnen de bouw is ook voor ons 2010 heel anders gestart dan gehoopt. De vele sneeuwbuien en de vrieskou hebben ervoor gezorgd dat veel werkbare dagen zijn verloren. Hierdoor is de afzet lager dan verwacht. Hopelijk kunnen we in de komende maanden een ‘inhaalslag’ maken, omdat veel projecten toch afgerond zullen moeten worden. Om in deze economisch moeilijke tijd te kunnen overleven, is het belangrijk dat je als bedrijf toegevoegde waarde laat zien. Binnen onze branche kan dit door een goede service en passend advies te bieden, maar ook door mooie, straatbepalende toepassingen. Om ons te onderscheiden hebben we in het verleden meerdere merken ontwikkeld. Waar merken als Street Safe (verkeersmanagement), Street Works (functioneel beton) en Street Care (milieuzorg) met name gericht zijn op veiligheid, functionaliteit en verminderde milieubelasting, komen Street Art (exclusief beton) en Street Style (natuursteen) in beeld als het gaat om esthetiek. In deze speciale editie van BuitenBeeld vindt u enkel projecten terug met een esthetisch karakter. Naast voorbeelden van maatwerk (pagina 6) presenteren wij ook zes projecten met exclusieve uiterlijkheden uit het Street Art-assortiment: Breccia (tegel en steen), Sabio, Keranova, Vecchio en Prefab. Esthetiek staat ook centraal in onze stand op Urban Design. Op deze beurs, die bekend staat als dé ontmoetingsplaats voor alle professionals die betrokken zijn bij de inrichting en het beheer van de openbare ruimte, verrassen wij u met een diversiteit aan fraaie, opvallende (maatwerk) oplossingen. Nieuwsgierig geworden? Breng dan een bezoekje aan onze stand op Urban Design. Een uitnodiging voor deze beurs vindt u verderop in BuitenBeeld. Tot op Urban Design! Met vriendelijke groet, Patrick van der Hoeven Algemeen directeur
3
KortNieuws Nieuws Kort
Natuurlijke inspiratie voor Harmonieus straatbeeld Het assortiment Street Art bestaat uit exclusieve betonnen oplossingen voor uitstraling en een harmonieus straatbeeld. Dit merk omvat bestratingsmaterialen, straatmeubilair, landschapselementen en maatwerk waarbij u kunt denken aan grote verfraaiende elementen c.q. bijzondere vormgeving. Op het gebied van maatwerk is er in 2008 een inspirerende brochure uitgebracht: Straatbeeldende vormgeving. Nu is er ook op het gebied van Street Art bestratingsmaterialen een uitgebreide catalogus voorhanden: Natuurlijke inspiratie. Catalogus Natuurlijke inspiratie De ruim 90 (!) pagina’s tellende catalogus
In deze BuitenBeeld vindt u op pagina’s 12, 14, 16,
‘Natuurlijke inspiratie’ toont u de twaalf exclusieve
18 en 20 projecten met elk een andere uitstraling.
uiterlijkheden in het assortiment Street Art:
Lavaro
Sabio
Baleno
Uitgewassen deklaag van gebroken natuursteen
100% natuurstenen deklaag, gestraald
Kleurvast met gebroken natuursteen, niet uitgewassen
Perlano
Martello
Structura
Uitgewassen deklaag met parelmoer en grove natuursteen
100% natuurstenen deklaag, gehamerd
Kleurvaste deklaag met een open structuur, niet uitgewassen
Breccia
Novato
Metallo
100% natuurstenen deklaag, licht uitgewassen
Kleurvaste deklaag met fijn natuursteen, niet uitgewassen
Beton met geoxideerde & metalen uitstraling
Liscio
Keranova
Vecchio
100% natuurstenen deklaag, geslepen
Deklaag met een keramische uitstraling, niet uitgewassen
Beton met rustieke & verouderde uitstraling
De catalogus biedt u een uitgebreide keuze om
Kleurenwijzer Street Art
betonnen banden, tegels en stenen af te stemmen
Samen met de brochure ‘Natuurlijke inspiratie’ vormt
op de door u gewenste bestratingscompositie. In elk
de kleurenwijzer Street Art een ijzersterk duo. Deze
gewenst(e) profiel, straal, textuur en kleur. De twaalf
praktische en handzame tool geeft u snel en overzichtelijk
uiterlijkheden, geïnspireerd op de natuur, geven ieder elke
inzicht in de specifieke kenmerken en kleuren per uiterlijk.
buitenruimte een toonaangevende en samenhangende identiteit. Met als doel een modern en strak uiterlijk,
Verschijningsdatum: april 2010.
een nostalgische look of een meer chique uitstraling. In de catalogus worden de uiterlijkheden per hoofdstuk uitvoerig belicht. Naast specificaties vindt u een veelvoud aan kleurstalen en het hoofdstuk wordt afgesloten met een keur aan gerealiseerde projecten.
4
Reserveer via de aangehechte antwoordkaart uw exemplaren! Of vraag de nieuwe catalogus en de speciale kleurenwijzer aan via www.struykverwo.nl.
BuitenBeeld
Urban Design 2010 Urban Design vindt dit jaar gelijktijdig plaats met de
‘Natuurlijke inspiratie’ waarin deze twaalf
vakbeurzen BouwRAI en Gebouwtechniek onder de
uiterlijkheden nader worden belicht en
overkoepelende naam Building Holland. Urban Design is
de handige kleurenwijzer (zie ook pag. 4.)
dé ontmoetingsplaats voor alle professionals betrokken bij het inrichten en beheren van de openbare ruimte.
Modulaire bankenlijn Laat u verrassen door de veelzijdigheid
Struyk Verwo Infra levert een aanzienlijke bijdrage
en speelse variaties die u kunt creëren
aan de functionaliteit en gezicht van de buitenruimte
met de nieuwe bankenlijn.
en is daarmee uiteraard ook op Urban Design sterk vertegenwoordigd met haar esthetische merken
Maatwerk, uitgevoerd in natuursteen en beton
Street Art en Street Style. Dit jaar verrassen wij u
Vorm, kleur, afwerking. Ook in maatwerk
op de beurs met een diversiteit aan fraaie, opvallende
bewijst Struyk Verwo Infra haar vakmanschap,
(maatwerk)oplossingen voor een toonaangevende
expertise en toegevoegde waarde.
inrichting van de buitenruimte. Urban Design vindt plaats van dinsdag 13 t/m Aandacht voor de twaalf exclusieve uiterlijkheden
donderdag 15 april. U vindt Struyk Verwo Infra
van Street Art
in Hal 9 – standnummer 09.206.
De keuze in afwerking, kleur en textuur leent zich bij uitstek voor toonaangevende bestratingscomposities. Uiteraard is er extra aandacht voor de nieuwkomer in het assortiment: Perlano. De presentatie is
Registreer via bijgesloten persoonlijke code en ontvang een gratis toegangsbewijs per e-mail.
gekoppeld aan de introductie van de nieuwe catalogus
Informatie overzichtelijk bijeen! Struyk Verwo Infra heeft een veelvoud aan brochures. Daarom is een speciale opbergbox ontwikkeld. Deze box leent zich voor het opbergen van de diverse thematische brochures, speciale uitgaven, assortimentswijzer en een kleurenwijzer. Verschijningsdatum: april 2010.
vraag nu aan!
via aangehechte antwoordkaart of www.struykverwo.nl
5
Van boombakken tot zwevende banken
Maatwerk verfraait straatbeeld Voor veel onderdelen van bestrating en straataankleding zijn standaardoplossingen voorhanden. Producten die in grote oplagen worden vervaardigd en daardoor met name in economisch opzicht aantrekkelijk zijn. Maar wat doe je als het standaardelement nu (net) niet past binnen het huidige ontwerp? Dan is maatwerk een goede oplossing.
6
BuitenBeeld
Bij Struyk Verwo Infra bent u dan hiervoor aan het
berekeningen maken en tekenen desgewenst het
juiste adres. Wij zijn volledig uitgerust voor het
gehele project voor u uit, zowel in de vorm van
bedenken, ontwerpen en realiseren van buitengewone
een lay-out als in gedetailleerde producttekeningen.
betonproducten op maat. Soms in beperkte series,
Hoe eerder u Struyk Verwo Infra bij uw project
soms als unicum. Altijd vervaardigd door ervaren
betrekt, des te groter zijn de mogelijkheden.
experts met een zeldzaam vakmanschap.
Onze accountmanagers en projectadviseurs, ondersteund door een technisch projectleider
Expertise
en een werkvoorbereider denken graag al in een
Doordat we beschikken over veel expertise en een
vroeg stadium met u mee. Wij dragen ideeën en
forse innovatiedrang is er veel mogelijk in maatwerk.
oplossingen aan, we signaleren technische risico’s en
Van onwaarschijnlijke vormen tot verrassende
onmogelijkheden en zoeken actief naar alternatieven.
kleuren. We kunnen van ieder element constructieve
We lichten vijf bijzondere projecten nader toe.
Woonwijk De Piekenhoef – Oss Woonwijk De Piekenhoef is een autoluw gebied. Struyk Verwo Infra plaatste in deze wijk tientallen groeneilanden. Dankzij de ligging en de vorm van deze eilanden wordt de snelheid van automobilisten beperkt. De complexiteit van deze eilanden lag met name in het feit dat alle eilanden uit diverse geometrische profielen bestaat en elk eiland op zichzelf een unieke vorm heeft. Daarbij dienden alle aansluitingen, zeker ook in de hoeken, naadloos op elkaar aan te sluiten. ‘Om dit te kunnen verwezenlijken is een diversiteit aan mallen ontwikkeld. In de woonwijk zijn minimale afwateringsconstructies aangebracht in de vorm van straatkolken. In elk eiland zijn schanskorven aangebracht waardoor het water op natuurlijke wijze wordt getransporteerd naar wadi’s. De afdekplaten die bovenop de schanskorven liggen, hebben een afwijkende afmeting in vergelijking met de overige betonelementen. Ook hier geldt: meten is weten. In de aangrenzende elementen is een uitsparing gemaakt zodat er een draagconstructie kan worden gecreëerd’, aldus Bert Geelhoed, technisch projectleider.
7
Olympisch Stadion – Amsterdam De opdracht was om een aantrekkelijk plein te creëren, zodat er veelvuldig gebruik van gemaakt zou worden door skaters, toeristen en andere passanten. Struyk Verwo Infra leverde hiervoor boombanken, zitranden, traptreden en trottoirbanden met glasbolreflectoren. De ronde zitelementen dienden te worden voorzien van een RVS-strip. Bert Geelhoed, technisch projectleider, legt uit. ‘RVS omzetten met een ronde zijde is technisch geen probleem, echter vervolgens de strip rond buigen in een straal is niet mogelijk. Er treedt dan vervorming op. Instorten van een RVS-hoeklijn was hier dan ook geen optie. De oplossing is gevonden in een speciale metallo coating. Het metaal werd door een speciaal procedé achteraf door middel van een spuittechniek op het beton aangebracht.’
Martin Luther Kingpark – Amsterdam De opdracht was om het park te omlijsten met een ‘zwevende’ oplossing. Struyk Verwo Infra kwam met het idee om de uitsparing in de bank zodanig vorm te geven dat het diffuse licht van de hierin gemonteerde LED-verlichting de indruk wekt dat de bank zweeft, vanaf het invallen van de avondschemer. ‘In dit proces zagen we onderwerpen als veiligheid en onderhoud niet over het hoofd’, vertelt Geelhoed. ‘Om vandalisme tegen te gaan zijn alle transformatorkasten enkel verwerkt in de delen van de bank waarop de houten zittingen zijn geplaatst. Om het geheel vandalismebestendig af te sluiten zijn de zittingen bevestigd met anti-diefstalbouten.’
8
BuitenBeeld
Industrieterrein Vathorst – Amersfoort In Amersfoort lag het verzoek om de gemeentegrens en de erfgrens van bedrijfskavels op industrieterrein Vathorst visueel af te scheiden. Speciaal voor dit Amersfoortse industrieterrein ontwikkelde Struyk Verwo Infra erfafscheidingen in de vorm van eilanden met een groene omlijsting. ‘Bijzonder aan deze eilanden zijn de groen/zwarte kleur en de gedeeltelijk halfronde vorm van de zitrand’, licht Geelhoed toe. ‘De zitranden zijn zo’n 40 centimeter hoog. Om het visuele plaatje niet te verstoren is er gezocht naar een manier om ook de banden in de hoeken door te laten lopen zonder dat er een zichtbare naad ontstaat. Dit heeft geresulteerd in een hartvormige band.’
Busstation – Maastricht In Maastricht lag de opdracht om de fietsenstalling bij het busstation een geheel eigen plek te geven. Hiervoor werd een muur met een speciale vorm ontwikkeld. ‘Productietechnisch was het niet erg makkelijk om de juiste mal te creëren. Dat had enerzijds te maken met de speciale vorm van de muur, anderzijds speelde de vereiste chique uitstraling een rol. Maar het is gelukt. De gemeente Maastricht is er erg tevreden over’, besluit Geelhoed.
9
Prefab biedt oplossing voor hoogteverschillen Met monumenten dient altijd voorzichtig omgesprongen te worden. Dat merkten ook Hans van Zijp, bouwkundige bij Bureau Bouwkunde en Installaties, en Frans van Pul, projectleider gemeente Etten-Leur, toen zij het centrum van Etten-Leur herinrichtten. Daarbij maakten zij gebruik van prefab elementen.
10
BuitenBeeld
Toen in 2006 het uit 1977 daterende gemeentehuis
echter met een trap, daarom is aan de achterkant een
werd gesloopt, ontstond er een open gebied met
hellingbaan gemaakt zodat ook de mindervalide met
ruimte voor een stadstuin en bioscoop. Maar de
rolstoel gebruik kan maken van de vergaderruimte.
hoogteverschillen in dit gebied baarden Hans van Zijp
Voor de hellingbaan zijn prefab keerelementen gebruikt
van Bureau Bouwkunde en Installaties kopzorgen.
met dezelfde hardstenen uitstraling als de plint.
De reden? Aan de binnentuin in Etten-Leur grenzen enkele (rijks)monumentale gebouwen, waaronder een
Samenwerking
kerk, de voormalige kosterswoning, een begraafplaats
De samenwerking met Struyk Verwo Infra was
en het overgebleven monumentale deel van het
volgens Van Zijp erg positief. ‘De tekenkamer
gemeentehuis. Van Zijp kreeg de opdracht met een
verwerkte onze wensen tot een tekening, waarna
plan te komen waarin de hoogteverschillen opgevangen
Struyk Verwo de op maat gemaakte traptreden
worden. Ook moest eenheid worden gecreëerd
en afdekbanden leverde’, zegt Van Zijp. Van Pul
met de rest van het centrum en aan de mindervalide
voegt daaraan toe: ‘Voor de prefabelementen is een
bezoeker van de raadszaal en het vergadercentrum
fijne, dichte betonsoort gebruikt. Een bijkomend
een oplossing worden geboden.
voordeel is de snelle levertijd.’ Ook in de toekomst ziet Van Zijp mogelijkheden tot samenwerking
Hardsteen-look
met Struyk Verwo Infra. ‘In de bestrating van het
Om de plannen te realiseren, is gebruik gemaakt van
Raadhuisplein zijn fonteinen aangebracht. Echter, door
prefab afdekbanden en traptreden. ‘Er was bij eerdere
de vallende waterkolommen verzakt het straatwerk
renovaties al gebruikgemaakt van prefab. Om eenheid
rondom de fonteinen. Er moet nog een akkoord
te creëren in het centrumplan moest ik die keuze
komen, maar als het lukt, wil ik graag nog prefabplaten
doorzetten binnen de plannen voor het Raadhuisplein
rondom de fonteinen plaatsen. Dat zou de eenheid
en de binnentuin.’ Van Zijp is tevreden met het
van het plein ten goede komen, want de platen zijn
gekozen materiaal. Frans van Pul sluit zich hierbij aan:
leverbaar in dezelfde kleur als de traptreden.’
‘De hardsteen-look van de prefabelementen past goed bij de bestaande monumentale gebouwen.’ Hoogteverschillen Om de hoogteverschillen op te vangen, zijn afdekbanden gebruikt. Met de banden is als het ware een plint rondom de kerk gebouwd, die ook dienst doet als zitplaats. De functie van de banden is belangrijk, want het Raadhuisplein en de binnentuin zijn openbare ruimtes. De ‘plint’ versterkt dus de maatschappelijke functie van de tuin. Ook aan de mindervalide gebruiker van de tuin is gedacht. Van Pul licht toe: ‘Het oude gemeentehuis functioneert inmiddels als vergaderruimte. Aan de voorkant is de toegang
11
Samen de ‘perfecte’ tegel ontwikkelen Binnen een tegellijn kunnen ontwikkelingen en voortschrijdend inzicht leiden tot een aangepaste tegel met een andere look and feel dan het oorspronkelijke ontwerp. Dat is wat er in Amsterdam gebeurde met de Breccia 620. Deze werd in de loop der jaren geperfectioneerd dankzij een goede samenwerking tussen de Dienst Ruimtelijke Ordening van de gemeente Amsterdam en Struyk Verwo Infra.
Het begon op de Zuidas in de hoofdstad, waar zo’n
‘Alleen vond ik het mooier zonder reliëf’, vertelt
acht jaar geleden de eerste tegels werden gelegd.
Stigter. De rubber profielmat moest wat hem
Ontwerper Ruwan Aluvihare ontwikkelde samen met
betreft dus verdwijnen. ‘Ik vond kleur en formaat
Struyk Verwo Infra stijlvolle, blauwgrijze tegels, die
van deze tegel geschikt voor dit project. Maar liever
voorzien zijn van een reliëf, verkregen door een rubber
zag ik een gladdere, strakkere tegel op deze plek.
profielmat in de mal te leggen en daar de deklaag
Bovendien waren er ook praktische bezwaren. Zo blijft
van de tegel op te persen. In Amsterdam werd deze
er makkelijker vuil achter de tegels met reliëf hangen.’
tegel aangeduid als de ‘villa’. Ontwerper Jan Stigter
12
van de Dienst Ruimtelijke Ordening wilde deze tegel
Licht uitgewassen
in 2006 gebruiken voor pleinen en trottoirs in de
En dus ging Stigter in overleg met Struyk Verwo Infra
nieuwbouwwijk De Albatros in Amsterdam‑Noord.
om de mogelijkheden te bespreken. ‘Ik heb benadrukt
BuitenBeeld
dat ik verder wel graag dezelfde eigenschappen wilde
en bewezen mooie verouderingseigenschappen.
behouden die collega Aluvihare had bedacht. Dat
De verandering is een succes. Ontwerpers van het
wil zeggen: een blauwige tegel die mooier wordt
Stadsdeel De Baarsjes hebben de speciale tegel
naarmate hij langer ligt, omdat de granieten toplaag
onlangs nog op de Postjesweg laten leggen.
tevoorschijn komt als de cementhuid afslijt. Struyk Verwo Infra wist uiteindelijk een tegel te maken die
Tevreden
goed aansloot bij mijn wensen.’ Deze aangepaste
Stigter is zeer tevreden over de samenwerking met
villategel noemde men in Amsterdam de urban-tegel.
Struyk Verwo Infra. ‘Ze hebben uitstekend geluisterd
Deze kon op veel enthousiasme rekenen van de
naar onze wensen en de juiste actie ondernomen.
ontwerpers. Eén nadeel zat er echter nog wel aan
Dat Struyk Verwo Infra het ook nog eens snel heeft
vast: kalkontwikkeling op de bovenlaag, een vaker
weten te realiseren, is natuurlijk helemaal mooi.
voorkomend verschijnsel bij betontegels. En dus ging
De Breccia is zo uiteindelijk doorontwikkeld tot
Amsterdam weer om tafel met Struyk Verwo Infra
een product waar Amsterdam honderd procent
om hiervoor een oplossing te vinden. Die kwam er.
tevreden over is. Niet voor niets behoort de tegel
Stigter: ‘De tegel werd licht uitgewassen. Dit is in feite
nu tot het standaard assortiment van de gemeente.
een versnelde slijtage, waardoor je het probleem met
De uitgewassen Breccia tegel wordt gemeentebreed
zichtbaar wordende kalkdelen ondervangt. Zo hebben
toegepast wanneer er hoge kwaliteit wordt
we nu een tegel zonder reliëf, geen of minimale
verlangd. Ook op de Zuidas heeft men deze tegel
kalkontwikkeling, maar mét de prachtige kleur
inmiddels omarmd.’
Breccia 100% natuurstenen deklaag, licht uitgewassen • Natuurlijke uitstraling • Uitgewassen • 100% natuursteen • Meerdere gradaties • Kleurvast • Strak lijnenspel • Fijne vellingkant • Maatvast
13
Vecchio Beton met rustieke & verouderde uitstraling • Rustieke uitstraling • Verouderd uiterlijk • Mix van beton en natuursteen • Maatvast • Bestand tegen zware belasting
14
BuitenBeeld
Oude uitstraling vereist voor kloostertuin
‘De keuze viel op Vecchio’ De opdracht was helder: ontwerp een typische kloostertuin welke toegankelijk is voor Huntington-patiënten, de toekomstige bewoners van De Kloosterhoeve. De keuze van Rien Koopmans van Koopmans Project Ondersteuning BV (KPO BV) voor de Vecchio‑steen lag dan ook voor de hand. Want: de Vecchio-steen kan zeer vlak aangebracht worden.
Middenin een landelijk polder- en weilandgebied in
uitsteekt, kunnen we ons dan ook niet permitteren.’
Raamsdonksveer ligt De Kloosterhoeve. Een gebouw
Met deze uitgangspunten op zak ging Koopmans
met een heel bijzondere bestemming: het biedt een
op bezoek bij Struyk Verwo Infra om te kijken naar
unieke combinatie van wonen en zorg aan mensen met
geschikt materiaal. ‘De Vecchio trommelsteen in
de ziekte van Huntington. Deze erfelijke aandoening
zwart/grijs bleek uitstekend geschikt. Deze steen is
tast bepaalde delen van de hersenen aan met
vlak te leggen én bovendien stroef. Daarmee voorkom
onwillekeurige bewegingen die langzaam verergeren,
je dat bewoners uitglijden. Bovendien heeft de Vecchio
verstandelijke achteruitgang met een verscheidenheid
de look van natuursteen en een verouderde uitstraling.
aan psychische symptomen als gevolg. Alle dagelijkse
Iets wat goed past in het totaalplaatje.’
activiteiten kunnen verstoord raken, waardoor uiteindelijk een totale verpleegbehoefte ontstaat.
Levensgroot schaakbord Naast het verzoek van Koopmans om een groot
Tuin aanleggen
aantal Vecchio trommelstenen te leveren, legde hij
Vlak voordat de bewoners de appartementen van
bij Struyk Verwo Infra een bijzondere vraag neer.
De Kloosterhoeve betrokken, moest de tuin aangelegd
Koopmans vroeg om tegels met de afbeeldingen van
worden. KPO BV kreeg van opdrachtgever Stichting
beroemdheden als Elvis Presley en Marilyn Monroe
WSG op voorhand een heel duidelijk uitgangspunt
te leveren. ‘Dat hebben we onder andere gedaan
mee: ‘Zo moest het onderhoudsvriendelijk zijn en qua
door in de tuin beschutte plekken op te nemen en
stijl passen bij de hoeve. Maar bovenal speelde het
door tegels van beroemdheden op diverse plekken te
veiligheidsaspect een rol. Het was belangrijk dat de
plaatsen. Bovendien heeft Struyk Verwo Infra tegels
stenen vlak gelegd konden worden en voldoende stroef
geleverd waarmee we een levensgroot schaakbord
zouden zijn. Mensen met de ziekte van Huntington
hebben kunnen maken. Dat is vooral een succes onder
kunnen, als gevolg van de onwillekeurige bewegingen,
de bewoners. Ze maken er veelvuldig gebruik van.’
struikelen over het minste of geringste. Een steen die
15
Apeldoorn gebruikte Keranova voor Transformatorhof
‘Ze springen er op een subtiele manier uit’ Landschapsarchitect Gerrit van Oosterom koos Keranova voor het Apeldoornse Transformatorhof. ‘Ze passen mooi binnen de kleurstelling van het project en verwijzen naar het robuuste karakter van de wijk.’
16
BuitenBeeld
Van Oosterom werkt wel vaker met materiaal van
Verwantschap
Struyk Verwo Infra. Vooral binnen de markt van de
Volgens Van Oosterom waren er twee eisen waaraan
betonstraatstenen valt Keranova volgens hem op.
de stenen voor het Transformatorhof aan moesten
‘Het zijn eenvoudige stenen, maar ze springen er op
voldoen. Eén: hij mocht niet al te zeer opvallen.
een subtiele manier uit.’ Het was precies wat hij zocht
Twee: hij moest passen bij de kleurstelling van de
voor het kleinschalige project Transformatorhof in de
gevels. ‘Die gevels hebben een geelachtige, bakstenen
Apeldoornse wijk ‘Zuid’: een steen die niet al te zeer
tint. Het is lastig om daar een juiste steen bij te
de aandacht afleidt, maar ook niet volledig verdwijnt
vinden. Maar ik herinnerde me Keranova, een mooie
in zijn omgeving.
betonstraatsteen met natuurstenen deklaag ten grootte van een baksteen.Daar had ik al eerder mee
Monument
gewerkt. Het aardige is dat je duidelijk een verschil
Het Transformatorhof is een zogenaamd
ziet tussen de gevel en de grond, maar dat er wel een
inbreidingsproject. Binnen de bestaande wijk is nieuwe
verwantschap blijkt. De stenen passen mooi binnen
woonruimte gecreëerd. Op de betreffende plek
de kleurstelling van het project en verwijzen naar het
stonden voorheen twee grote transformatorhuizen,
robuuste karakter van de wijk.’
die nu de status van monument hebben gekregen en dienst doen als woning en als centrum voor
Totaalplaatje
fysiotherapie. Centraal is er een groene plek.
De Transformatorhof is alweer enige tijd afgerond.
Van Oosterom zegt met name te hebben getracht
Van Oosterom zegt tevreden te zijn met het resultaat.
om het hof visueel te integreren binnen Zuid.
‘Elk project, groot of klein, heeft meevallers en
‘De wijk is altijd van arbeiders geweest. Van klinkers
tegenvallers. Dat geldt ook voor het Transformatorhof.
en 30x30 cm op de stoep. Ik wilde daar op aansluiten.
Maar als ik kijk naar het totaalplaatje, dan vind ik dat
Zo’n hof mocht geen postzegel worden die zich
we een mooie plek hebben gecreëerd.’
losmaakt van de omgeving.’
Keranova Deklaag met een keramische uitstraling, niet uitgewassen • Keramische uitstraling • Dicht oppervlak • Meerdere gradaties • Grote maten mogelijk • Kleurvast • Lichte pigmentering • Maatvast
17
Eenheid in het Science Park Amsterdam
Historische polderstructuur onder nieuwe campus Amsterdam heeft met het Science Park Amsterdam alle onderwijsactiviteiten in de stad gebundeld. Het project geeft een nieuwe invulling aan het begrip ‘campus’, aldus de architect. De groene buitenruimte, de pleinruimten en de gebouwen zijn als één structuur ontworpen. Voor de bestrating en opsluiting koos de ontwerper materialen van Struyk Verwo Infra met een 100% natuursteen Breccia-toplaag.
Karres en Brands Landschapsarchitecten werd
geheel met de gebouwen. Deze paden voeren langs,
samen met KCAP gevraagd voor het opstellen
onder en door gebouwen heen. Het ontwerp van
van het masterplan van een deel van de
dit systeem is gebaseerd op de verwachte looplijnen
Watergraafsmeer, het Science Park Amsterdam.
van de gebruikers van het gebied. Vanwege de
Op het universiteitsterrein zijn onder andere
complexe ondergrondse situatie is gekozen voor
onderwijsactiviteiten, onderzoeksruimten, een hotel
een elementenverharding.’
en studentenhuisvesting samengebracht. Het ontwerp was een bijzondere uitdaging, aldus Jeroen Marseille,
Ook hadden de architecten van Karres en Brands
vanuit Karres en Brands als projectleider en ontwerper
oog voor doodgewone details. Marseille licht
betrokken. ‘Het is een groot gebied, qua oppervlakte
toe: ‘We hebben bijvoorbeeld de stikstoftanks
vergelijkbaar met de afstand van Centraal Station
op het terrein, die voor experimenten worden
Amsterdam tot aan de Munt. We ontwerpen voor
gebruikt, opgenomen in de vormentaal van het
later, want alle randvoorwaarden gelden voor de
netwerk. Dat geldt ook voor de hekwerken en
toekomstige bebouwing.’
brughekken. We wilden eenheid in de verschillende functies. En we dachten: laat maar zien dat je een
Netwerk
wetenschapspark bent!’
Science Park Amsterdam wordt de komende jaren
18
ontwikkeld rondom de al bestaande gebouwen.
Kleuren
Marseille: ‘In het Masterplan is aansluiting gezocht
De gebruikers van Science Park Amsterdam
bij de historische richting van de poldersloten.
worden met behulp van kleuren door het terrein
De bouwvelden en poldercorridors vormen hierdoor
geleid. De fietsbanen zijn rood en de laad- en
een heldere en krachtige stedenbouwkundige
losplaatsen wit. Karres en Brands koos na overleg
structuur. De openbare ruimte is de drager van het
met Struyk Verwo Infra voor gepixelde bestrating.
gebied. Het netwerk van voetgangerspaden vormt één
Marseille: ‘Aan de basis staan vier grijstinten,
BuitenBeeld
Breccia 100% natuurstenen deklaag, licht uitgewassen • Natuurlijke uitstraling • Uitgewassen • 100% natuursteen • Meerdere gradaties • Kleurvast • Strak lijnenspel • Fijne vellingkant • Maatvast
waaraan rood of wit is toegevoegd. Hierdoor lijkt
de rode steen aangepast door spikkels toe te voegen
de bestrating te tintelen, te leven.’ Het gaat om drie
en de maatvoering wijkt af, die is 10,5 bij 31,5 cm.
formaten: 10,5x10,5 cm, 10,5x21 cm en 10,5x31,5 cm,
Een van de bochtstralen die we nodig hadden, is
in wildverband gelegd: ‘Je ziet dus nergens kapnaden,
door Struyk Verwo Infra speciaal voor ons gemaakt.’
alleen aan de rand van de banden’, vervolgt Marseille.
De samenwerking is Karres en Brands goed bevallen. Marseille: ‘We zijn vooral door de aanleg van een
Proefvlak
proefvlak erg enthousiast over de bestrating geraakt.
De Brecciaband en -stenen in Science Park
Het proefvlak is goed “misbruikt” door onder andere
Amsterdam hebben een minerale toplaag waardoor
borstelwagens. Hieruit bleek dat het materiaal niet
ze slijtvast en kleurecht zijn. Marseille: ‘We hebben
alleen mooi is, maar ook heel duurzaam.’
19
Kraanspoor leidt naar het Amsterdamse IJ
‘We hebben kunnen spelen met de kleuren’ In het project Kraanspoor aan het Amsterdamse IJ zijn het water en Amsterdam‑Noord verbonden. Lange lanen en een boulevard kregen een plaats in het ontwerp. Voor de bestrating werd gewerkt met een steen van Struyk Verwo Infra, de Sabio.
20
Spelen met water, lucht en hoogteverschillen.
brengen. ‘Het Kraanspoor leidt naar het IJ. We wilden
Saline Verhoeven praat nog steeds met liefde over het
de bebouwing en het water samenbrengen. Dat je naar
Kraanspoor aan het IJ in Amsterdam. Zij was als mede-
het water loopt en plotseling oog in oog staat met het
eigenaar van het bureau 1:1 stadslandschappen bij dit
water en de golven.’ In het ontwerp werd slim gebruik
project betrokken. ‘Kraanspoor maakte deel uit van
gemaakt van de gevolgen van de sanering van het gebied.
“XXL”, een groter plan voor het zuidwestelijk deel van
De vervuilde grond van de NDSM-werf is afgedekt met
de NDSM-werf. Het hele terrein wordt onder handen
schone grond, waarbij hoogteverschillen zijn ontstaan.
genomen.’ Volgens Verhoeven, nu directielid van het
Verhoeven: ‘De boulevard ligt hoog, waardoor je uitzicht
Amsterdamse Bureau B + B, was het doel van het ontwerp
hebt en de horizon ziet. De lage kade bij het Kraanspoor
van Kraanspoor een relatie met het water tot stand te
heeft een loopstrook relatief dicht bij het water.’
BuitenBeeld
Materiaal De materiaalkeuze voor het project werd gebaseerd op oude havensteden. In het ontwerp is gekozen voor graniet en betontegels met een natuurstenen toplaag. De tegels werden in drie verschillende formaten geproduceerd, 50x50 cm, 50x70 cm en 50x100 cm. 100 centimeter is eveneens de lengte van de traptreden. Verhoeven: ‘De tegels met een toplaag van natuursteengranulaat van het uiterlijk Sabio sluiten prachtig aan bij het Kraanspoor dat uit beton, glas en staal bestaat, bij de rode baksteen van de blokkenstad en het graniet in de rijbanen. De grijsgroene kleur
Sabio 100% natuurstenen deklaag, gestraald
versterkt de rode kademuur.’ Zowel voor de bestrating
• Warme uitstraling
als de traptreden is dezelfde afwerking gekozen.
• Fijn nagestraald
Een bijzonder procedé, aldus Verhoeven. Voor de
• 100% natuursteen
ontwikkeling werd nauw samengewerkt met Struyk
• Meerdere gradaties
Verwo Infra. Verhoeven: ‘We hebben zelf de afwerking
• Kleurvast
kunnen kiezen. Hierdoor kreeg de tegel de fijnheid
• Strak lijnenspel
die we zochten. Daarbij konden we spelen met de
• Maatvast
kleuren, zodat we precies tot de juiste grijsgroene kleur konden komen met een mooi gestraald oppervlak – Sabio Alpigris.’ Grootse ambitie Verhoeven is tevreden met het eindresultaat van het Kraanspoor. ‘Althans, met de inrichting van de boulevard. Voor de lage kade is helaas afgeweken van het oorspronkelijke ontwerp. Er is vanwege bezuinigingen voor een andere oplossing gekozen en dat heeft het eindresultaat geen goed gedaan. Onze intentie was een bolle bestrating op de kade, met een smalle goot aan de zijkant. Het is holle bestrating met een brede goot in het midden geworden. Daarmee haal je de breedte uit het ontwerp. Bovendien lenen de granietkeien zich niet
zitten nog steeds in haar hart. ‘Het is een gebied in
voor deze toepassing, waardoor er breuken in zijn
wording, het is nog niet definitief. Ik vind het bijzonder
ontstaan.’ Met de Sabio is Verhoeven echter nog
dat het met grootse ambitie wordt opgezet.’
steeds erg content. Ook het Kraanspoor en ‘XXL’
21
De nieuwe natuursteenkeitjes doen oude tijden herleven.
22
BuitenBeeld
Inrichten met oude foto’s
Pilot met natuursteen in het centrum van Harderwijk De gemeente Harderwijk herstelt het centrum van de stad in ere. Ze kiest daarbij voor de authentieke stijl van vroeger tijden. In een pilot werden eerst de Brouwerssteeg en Kerkstraat onder handen genomen, met natuursteen. Struyk Verwo Infra leverde de stenen.
Smalle steegjes, oude panden; Harderwijk heeft een
bovenkant vlak zijn, waardoor ze goed beloopbaar
authentiek centrum. De gemeente Harderwijk besloot
zijn’, vult Van der Haag aan. Het eindresultaat mag er
met het beeldkwaliteitsplan voor de binnenstad van
zijn, vindt Last. ‘Het ligt er nog niet lang, dus ik ben
Harderwijk dat dit behouden moet blijven. Maar
nieuwsgierig naar hoe het zich zal houden. Dat zal het
om zeker te zijn van de juiste aanpak, koos ze voor
eerste blijken in de Kerkstraat. Die wordt bereden,
een pilot. Allereerst werden de Brouwerssteeg en
zowel door fietsen als auto’s. Door de steeg lopen alleen
Kerkstraat gerenoveerd. Jan Wiebe Last, als senior
mensen. Laat het maar leven!’ Ook is Last tevreden
projectcoördinator bij dit project betrokken, vertelt:
over hoe de pilot aansluit bij de Oude Vismarkt in het
‘Aan de basis van het plan staan oude foto’s van de
centrum van Harderwijk. ‘Die bestaat uit natuursteen,
Brouwerssteeg en Kerkstraat. We willen de oude sfeer
in de vorm van veld- en granietkeien.’
herstellen.’ Eenduidigheid Aansluiting vinden
De samenwerking tussen de gemeente Harderwijk
Natuursteen kon volgens de architecten de oude tijden
en Struyk Verwo Infra kent evenals het centrum
doen herleven. In overleg met Struyk Verwo Infra werd
van Harderwijk een lange geschiedenis. Last: ‘Die gaat
gekozen voor Black Limestone natuursteenbanden
al meer dan dertig jaar terug en is te herleiden tot
en Kandla gres keien. Uit de pilot moest blijken hoe
Verwo Beton. En nog steeds is de betrokkenheid
het materiaal zich zou houden. Herre van der Haag,
groot. We hebben dankbaar gebruik gemaakt
salesmanager natuursteen bij Struyk Verwo Infra:
van het advies van Struyk Verwo Infra, onder
‘Voor de rij- en voetpaden werd dezelfde uitstraling
andere over de verwerking en afwerking van de
gekozen. De natuursteenkeitjes zijn nieuw, maar lijken
natuursteenbanden.’ De pilot in Harderwijk is nog niet
op de stenen die aan het eind van de negentiende eeuw
volledig geëvalueerd. Wel is in de tweede visie van het
veel werden gebruikt in de huizen van Harderwijk.’
beeldkwaliteitsplan voor de binnenstad van Harderwijk
Ook de kleuren grijs, roodbruin en beigebruin dragen
gekozen voor voortgang met historische elementen,
bij aan de sfeer. ‘Handig daarbij is dat ze aan de
waaronder natuursteen.
23
Struyk Verwo Infra. Straatbepalend. Struyk Verwo Infra is straatbepalend als het gaat om de inrichting van de openbare ruimte. Ons assortiment bestaat uit esthetisch, economisch en maatschappelijk verantwoorde bestratingsmaterialen en –oplossingen.
Street Style, natuursteen voor profilering en accentuering.
Street Art, exclusief beton voor uitstraling en een harmonieus straatbeeld. Street Works, functioneel beton voor gemak in verwerking, gebruik en onderhoud. Street Safe, verkeersmanagement voor veiligheid en doorstroming. Street Care, milieuzorg voor verminderde belasting en reiniging.
