2 BuitenBeeld v i e r m a a n de l i j k s e u i t g a v e v a n s t r u y k v e r w o i n f r a
Turborotonde vereist precisiewerk
Dorpsplein als één geheel
48 e jaargang - OKTOBER 2009
Samenhang in Dordrecht
maatwerk verfraait
BuitenBeeld Kort Nieuws
4
inhoud
Natuursteen in het centrum van Doorn
Veranderingen in de openbare ruimte
Het duurde even voordat de gemeente Utrechtse Heuvelrug de knoop doorhakte, maar nu het dorpsplein in Doorn geheel is ingericht met natuursteen, zijn de reacties lovend.
6 Aan de inrichting van de openbare ruimte worden steeds hogere eisen gesteld.
Turborotonde in Jacobswoude
De openbare ruimte moet veilig, duurzaam, fraai, (multi)functioneel en
Begin augustus werd een zogenoemde turborotonde
minimum beperkt te worden. De behoefte bij opdrachtgevers aan partners die
opgeleverd bij Jacobswoude. Absoluut precisiewerk.
een totaaloplossing bieden, wordt dan ook steeds groter.
onderhoudsarm zijn. Bij de daadwerkelijke inrichting dient de overlast tot een
Het staat of valt namelijk met timing en of het materiaal past.
Een goed voorbeeld van een multifunctionele oplossing is een turborotonde.
10
Waar deze vroeger enkel geplaatst werd om de doorstroom op gang te houden, komt er nu het aspect veiligheid bij kijken. Dankzij de ovaalvormige turborotonde (zie pagina 10) wordt het verkeer al in een vroeg stadium gescheiden en dit bevordert niet alleen de doorstroom, maar zeker ook de veiligheid.
Straatverfraaiing door maatwerk
Een ander voorbeeld is de inrichting van een stadscentrum. Naast het functionele
Plantenbakken, stoeltjes, banken of tegels op maat. Als
karakter (de verharding) gebruiken steeds meer gemeenten aanpassingen in de
het gaat om maatwerk kan Struyk Verwo Infra veel
openbare ruimte om zich te profileren. Steeds vaker wordt er voor een inrichting
betekenen voor de openbare ruimte.
gekozen die de gemeente qua aanzicht verrijkt. Neem de gemeente Utrechtse
15
Heuvelrug. Zij liet het dorpsplein in Doorn geheel bestraten met natuursteen (zie pagina 6). Of de gemeente Assen die op een hoge bult zand dertig stoeltjes
Cohesie tussen zorg en sport In Dordrecht werken diverse partijen samen om uiteindelijk een stedenbouwkundig juweeltje af te leveren. Daarbij speelt kwalitatief hoogstaande straatverharding een belangrijke rol.
19
heeft geplaatst. Vanaf deze unieke locatie heeft men een spectaculair uitzicht op het stadscentrum en de pleziervaartuigen die op het water dobberen (zie pagina 17). Benieuwd naar wat Struyk Verwo Infra in de afgelopen maanden nog meer heeft bijgedragen in de inrichting van de openbare ruimte? Het komt (deels) terug in deze editie van BuitenBeeld. Veel leesplezier! Patrick van der Hoeven Algemeen directeur
COLOFON BuitenBeeld is een uitgave van Struyk Verwo Infra en wordt drie keer per jaar verstuurd naar alle relaties.
2
Redactieraad Job Aalbers, Marianne Balemans, Rick Bron, Peter van Dam, Gertjan van Doggenaar, Frank Kolderie, Jeroen Smale, Marieke Corba (LVB Networks, voorzitter)
ONTWERP / PRODUCTIE Waal aan de Maas | Reclamebureau DRUKWERK Drukkerij De Hoog Dombosch Coördinatie & teksten LVB Networks
REDACTIEADRES Struyk Verwo Infra BV Afdeling Marketing Postbus 2 4900 AA Oosterhout E
[email protected] I www.struykverwo.nl
3
BuitenBeeld
KortNieuws Nieuws Kort Nieuwe brochure:
Nevergreen De eisen ten aanzien van onkruidbestrijding worden steeds scherper. Europese richtlijnen,
Vr a ag ! nu a an
duurzaam terreinbeheer, efficiënt en kostenbewust werken en aandacht voor milieu zijn lastig met elkaar te verenigen. Struyk Verwo Infra biedt daarvoor de beste oplossing: Nevergreen onkruidvrije bestrating.
Halteplaatsen onkruidvrij door Mammoettegel De mammoettegel® is een nieuw product binnen het HOVbushalteconcept van Struyk Verwo Infra. Deze tegel is bedoeld om halteplaatsen voor langere tijd onkruidvrij te houden. Denk aan rustige gebieden aan de rand van gemeentegrenzen of aan provinciale wegen.
Het Nevergreen-concept biedt vijf jaar garantie. Een garantie die u nergens anders in Nederland kunt krijgen!
Struyk Verwo Infra biedt de mammoettegels aan in een maximale grootte van 180x180x12 cm met tegel- en geleidelijnpatronen. Rekening houdend met de beschikbare ruimte achter het perron zijn
Het concept Nevergreen mortel
5 jaar productgarantie
Nevergreen steen
Met KOMO-keur
Nevergreen verwerking
Uitvoering door specialisten
mammoettegels in verschillende perronbreedtes beschikbaar. Combinatie met HOV-banden Mammoettegels kunnen uitstekend gecombineerd worden met HOV-
Maak vandaag nog een afspraak met uw contactpersoon om samen
banden. Voordeel is dat kabels en leidingen op elke plek achter de
te bekijken hoe u Nevergreen kunt toepassen in uw gemeente. Of
HOV-band gelegd kunnen worden. In het geval van werkzaamheden
vraag de brochure aan via de antwoordkaart.
zijn ze eenvoudig tijdelijk te verwijderen. De geleidelijnen zijn conform CROW-standaardrichtlijnen 60 cm breed. Alle markeringen zijn meegestort in zwart of wit beton voor een maximale duurzaamheid.
‘Eerste paal’ Westpoort Eind 2007 heeft Struyk Verwo Infra, onder druk van een toekomstige onteigeningsprocedure, haar fabriek aan de Klaprozenweg in Amsterdam-Noord verkocht aan de gemeente Amsterdam. Om haar service aan de klanten in de regio Amsterdam te kunnen continueren, is begin 2008 het voormalige Jonker in het Westelijke Havengebied (Westpoort) overgenomen. Aangezien deze fabriek zowel in capaciteit als in arbeidomstandigheden niet voldoet aan de eisen van een modern bedrijf, is een omvangrijk investerings
De omgeving van de halte kan verder onkruidvrij gemaakt worden door Nevergreen-stenen en voegmortel toe te passen. Wilt u meer weten over de mammoettegel of andere oplossingen voor bushaltes? Stuur een antwoordkaart in voor een compleet overzicht van het assortiment mammoettegels. Een bushalte is altijd maatwerk. Vraag desgewenst uw contactpersoon bij Struyk Verwo
Voordelen op een rij • Lage onderhoudskosten • Direct achter bandenlijn geplaatst • Gemakkelijk plaatsbaar en verwijderbaar • Duurzame betonmarkering (geen verf!) • Variabele breedtes en passtukken
Infra om advies en begeleiding.
programma uitgewerkt. Na het nodige voorbereidende werk is op 28 augustus jl. letterlijk een eerste (mijl)paal geslagen van dit omvangrijke investerings programma. Toekomstig zal Struyk Verwo Infra vanuit deze locatie haar klanten in de regio Amsterdam nog beter van dienst zijn: naast tegels en banden zullen er
Evenementenkalender
in de toekomst ook stenen worden geproduceerd in Amsterdam. Struyk Verwo Infra neemt in 2009 niet alleen deel aan verschillende beurzen, maar sponsort ook meerdere Begin 2010 wordt de eerste tegellijn van de Klaprozenweg naar Westpoort
evenementen. In de evenementenkalender vindt u alle data en evenementen in chronologische volgorde
verhuisd. Genoemde “eerste paal” is de start van de bouw van een productiehal
Wij verwelkomen u graag op een van de bijeenkomsten.
waarin deze tegellijn wordt geplaatst. Medio 2010 wordt de tweede tegellijn VNG Gemeentedagen
11 t/m 12 november
Rotterdam
(veiligheids)technisch verbeterd. Op de verbeterde machines wordt het huidige
Infra Relatiedagen
17 t/m 19 november
Gorinchem
productengamma van stenen en banden verder uitgebreid tot een compleet
Het Nationaal Openbare Ruimte Congres
24 november
Ede
assortiment. Naar verwachting zal de locatie Westpoort halverwege 2010
Vakbeurs Verkeer & Mobiliteit
10 december
Houten
verhuisd. De bestaande machines en installaties worden deels gesloopt, deels
volledig operationeel zijn.
4
5
BuitenBeeld
Natuursteen in centrum van Doorn
‘Het Dorpsplein is nu één geheel’
In 2006 ontstond door de gemeentelijke herindeling de
opnieuw in te richten. ‘In 2006 zijn we gestart met het
gemeente Utrechtse Heuvelrug. Een gemeente die uit de
ontwikkelen van een visie. En nu, drie jaar later, ligt
zeven prachtige, cultuur- en natuurhistorische dorpen
het plein erbij zoals we toen hadden gehoopt. Door
Amerongen, Doorn, Driebergen-Rijsenburg, Leersum,
de gekozen nauursteen is er een grote samenhang
Maarn, Maarsbergen en Overberg bestaat. Door de
ontstaan tussen het plan en de gebouwen die er staan’,
Het gehele dorpsplein van Doorn inrichten met natuursteen. Daar hangt een
samenvoeging van deze dorpen tot één gemeente moest
vertelt Patrick Nieuwerth, die werkzaam is bij Kaba
prijskaartje aan. En dat was ook de reden waarom het besluitvormingsproces
er ook een nieuwe locatie voor de ambtenaren komen.
Engineering en als engineer infra van het begin af aan
Het centrum van Doorn werd gekozen als locatie.
nauw bij dit project betrokken was. Hij vervolgt:
Gezien de oude staat van het gemeentehuis, besloot
‘Het is een lang traject geweest, maar dat is met dit
hebben immers inspraak in het geheel. Maar nu het natuursteen er eenmaal ligt,
de gemeente Utrechtse Heuvelrug om op het plein
soort projecten ook wel gebruikelijk. Burgers hebben
zijn de reacties lovend. ‘De burgers vinden het prachtig.’
rondom de Sint Maartenskerk een nieuw gemeentehuis
namelijk inspraak in het geheel. In feite betalen zij de
te bouwen. Na deze keuze was het aanpassen van de
herinrichting. Daarom was het voor ons prettig toen
directe omgeving een logisch gevolg. De gemeente
we van de gemeente groen licht kregen om op zoek te
vroeg landschapsarchitect La4Sale en civieltechnisch
gaan naar een partner in natuursteen.’
van de gemeente Utrechtse Heuvelrug flink wat tijd in beslag nam. De burgers
ontwerpbureau Kaba Engineering, om samen het plein
6
7
BuitenBeeld Project Doorn in aantallen
Nieuwe discipline
over de totstandkoming van het werk in Doorn. Vooral
Het project in Doorn was voor de gemeente Utrechtse
over de samenwerking met Struyk Verwo Infra is hij
Heuvelrug en Kaba Engineering de eerste kennismaking
te spreken. ‘We hebben in dit project echt als team
met het natuursteen van Struyk Verwo Infra. Hinder
gefungeerd. Een voorbeeld dat dit illustreert is de
heeft Kaba Engineering daar niet van ondervonden.
totstandkoming van de kleurkeuze van de natuurstenen
Integendeel, meent Nieuwerth. ‘Zoals een goed bedrijf
bestrating van het plein. Struyk Verwo Infra kwam
betaamt, was hen er alles aan gelegen om het project
met diverse voorbeelden naar Doorn toe, waarna
soepel te laten verlopen. Volgens mij hebben ze zelfs
we vervolgens kleine proefvakjes op het plein hebben
extra energie in dit project gestoken om ons en de
gemaakt. De landschapsarchitect maakte uiteindelijk de
gemeente op goede wijze te adviseren en te bedienen.’
definitieve keuze, maar daar konden we ons allemaal
3.000 m² Natuursteenbestrating –
Kandla gres
93 m² Natuursteenbanden – Chinees graniet, terra rose 4 stuks Tafels van natuursteen – Chinees graniet, terra rose 8 stuks Zitjes van natuursteen – Chinees graniet, terra rose
in vinden.’ Een ander voorbeeld dat Nieuwerth graag De eerste natuursteenleverantie vond plaats in
aanhaalt, is het feit dat Struyk Verwo Infra op alle
februari van dit jaar. Begin oktober werd het gehele
vragen van Kaba Engineering adequaat is ingesprongen.
project, waarbij zustermaatschappij Hofman uit
Nieuwerth besluit: ‘Zij staan bij ons daarom ook niet
België het voegwerk verzorgde, opgeleverd. Ondanks
enkel meer te boek als specialist in het leveren van
wat tegenslagen – ‘maar die heb je altijd in dit soort
betonnen bestratingsoplossingen, maar zeker ook als
uitdagende projecten’ – is Nieuwerth erg tevreden
partner in natuursteen.’
Maatwerk zorgt voor plezier Voor het plein rondom de Sint Maartenskerk in Doorn leverde Struyk Verwo Infra niet alleen de natuurstenen bestrating, maar ook maatwerk. Op het plein zijn tafels en zitjes te vinden van Chinees graniet, terra rose. De populariteit van die zitjes is erg groot, laat Nieuwerth weten. ‘Direct na de plaatsing zagen we al dat veel ambtenaren er gebruik van maken tijdens hun lunch. Maar ook zien we regelmatig fietsers hun fiets parkeren om midden op het plein hun boterhammen te nuttigen.’
8
9
BuitenBeeld
Turborotonde Jacobswoude vroeg om precisiewerk
‘Alle elementen pasten exact in elkaar’ Begin augustus werd een zogenoemde turborotonde opgeleverd bij Jacobswoude. Hoofdprojectleider Geert Kingma van Ooms Constructions B.V. noemt het routinewerk, maar het is niet iets om lichtzinnig over te doen. ‘Het staat of valt met timing en of het materiaal past.’
10
11
BuitenBeeld
Alles bij elkaar heeft het negen maanden geduurd
in Nederland en België steeds nieuwe turborotondes
voordat de turborotonde op het kruispunt Herenweg
aangelegd. Het lijkt erop alsof daar de komende jaren
(N207) – Vriezenweg, Leimuiden centraal voltooid
geen verandering in komt.
1. Prepareren onderbaan
2. Stellen rotonde-elementen
3. Ophogen middeneiland
4. Aanvoer RWS- en scheidingsbanden
5. Aanbrengen onderlaag
6. Aanbrengen tussenlaag
7. Goottegels op onderlaag, zichtbaar is de tussenlaag
8. Aanbrengen scheidingsbanden op de tussenlaag, ‘vol en zat’ verlijmd
9. Openstelling van de rotonde voor verkeer
was. Dat lijkt nogal wat tijd voor een uit de kluiten gewassen rotonde. Maar volgens Geert Kingma,
‘Beste bestratingsproducten’
hoofdprojectleider van Ooms Construction B.V. is het
De bouw van de turborotonde bij Jacobswoude
werk eigenlijk niet sneller uit te voeren. ‘Nadat de grond
was via een aanbesteding in handen van Ooms
is voorbereid en het zand is aangebracht, volgt er een
Construction gekomen. Het bouwbedrijf wendde
zettingsperiode. Die beslaat verreweg het grootste
zich op haar beurt weer tot Struyk Verwo Infra voor
gedeelte van de totale bouwperiode. Je kunt
het bestratingsmateriaal. Toevallig heeft dat een
gewoonweg niet eerder aan de slag.’
productielocatie in Leimuiden. Maar dat was volgens
De oplevering geschiedde zelfs sneller dan aanvankelijk
Kingma geen reden. ‘We hebben voor Struyk Verwo
was ingepland: een dag voor de deadline waren de
Infra gekozen, omdat het onze huisleverancier is en
werkzaamheden voltooid.
naar ons inzicht de best mogelijke bestratingproducten maakt. We hebben een offerte laten opstellen aan
Meer doorstroom, minder ongevallen
de hand van de beschikbare tekeningen. Op basis
De turborotonde is een betrekkelijk nieuw soort
daarvan hebben zij ons geadviseerd over de te
rotonde. Dertien jaar geleden bedacht ir. L.G.H.
gebruiken materialen. De prijs-kwaliteitverhouding was
Fortuijn van de TU Delft het systeem als een oplossing
daarnaast uitstekend, dus we hadden geen reden om
voor snijconflicten op tweestrooksrotondes. Die
verder te kijken.’
veroorzaken namelijk regelmatig verkeersongelukken.
Struyk Verwo Infra leverde onder meer RWS-
De turborotonde maakt daar een einde aan. Het is een
banden, rotonde-elementen, oogreflectorbanden en
meerstrooksrotonde die niet zoals de conventionele
betonstraatstenen.
rotonde een ronde vorm heeft, maar ovaalvormig
12
is en een spiraalvormige belijning kent. Het concept
Precisiewerk
maakt de doorstroom op rotondes beter en zorgt
Gevraagd naar de complexiteit van de turborotonde bij
voor minder gevaar op de weg. In vergelijking met
Jacobswoude laat Kingma zich een ‘mwah’ ontvallen: niet
het viertakskruispunt is er een afname in het aantal
bijzonder. ‘Ooms Construction heeft er al een aantal
ongevallen mogelijk van maar liefst 70 procent. Geen
gebouwd. We wisten dus wat we konden verwachten.’
wonder dus, dat het aantal turborotondes sterk is
Toch is de bouw van een turborotonde niet zonder
gegroeid in de laatste jaren. De eerste turborotonde
meer een fluitje van een cent. Timing en de passendheid
is geopend begin 2000 op de IJsselmondse Randweg
van het materiaal zijn doorslaggevend. ‘Wanneer je de
in Barendrecht, in 2007 waren het er al zeventig! De
grond klaarmaakt, moet je een zettingsperiode in acht
turborotonde is trouwens nog overwegend een Zuid-
nemen. Die is cruciaal en mag niet voortijdig worden
Hollands fenomeen. Daar zijn 40 exemplaren te vinden.
afgebroken. Je moet niet toegeven aan je ongeduld: soms
Maar ook buiten de provincie (30 stuks) neemt de
is het nodig om de grond nog wat langer te laten rusten.
populariteit toe. Zelfs in België is de vinding opgepikt en
De vertraging die sommige projecten oplopen, zit hem
in de praktijk gebracht. Momenteel worden her en der
vaak in een verlengde zettingsperiode.’ Daarna kan de
13
BuitenBeeld
Scheidingsband met oogreflector, verlijmd op het asfalt.
14
bouw beginnen. Voor Ooms Construction begon dat
Strakke planning
in week 30 met het grondwerk, om vervolgens in de
De aanleg van de turborotonde gebeurde midden in
weken 31 en 32 de RWS-banden uit te zetten, rotonde-
de bouwvak. ‘Daardoor kon de N207 gemakkelijker
elementen te plaatsen en te asfalteren. De aanleg van de
worden afgesloten, zodat ons werk zo min mogelijk
elementen is verreweg de lastigste klus. Kingma: ‘Nog
gehinderd werd.’ Tegelijkertijd zijn er aan de gekozen
veel meer dan bij een gewone rotonde draait het om
periode nadelen verbonden. De meeste andere
precisiewerk. De elementen moeten heel nauwkeurig op
bouwbedrijven zijn namelijk op dat moment gesloten.
maat zijn gemaakt en beheerst in elkaar worden gelegd.
Houd je daar rekening mee bij de inkoop van materiaal
Ze moeten een sluitend geheel vormen. Daarvoor moet
en diensten? Neem je extra producten af voor de
je het middelpunt opzoeken en de straal in de gaten
zekerheid, of ga je nog strakker plannen? Kingma:
houden. Als daar een afwijking in zit, loop je al snel uit
‘Beide. We hebben een behoorlijk strakke planning
de maat.’
aangehouden en vrij exact berekend hoeveel materiaal
maatwerk is Struyk Verwo Infra niets te gek. Daarom een kleine greep uit
Het vereist niet alleen het oog van de ingenieur, maar
we nodig hadden. Maar je weet dat je nooit met álles
de projecten waaraan wij hebben meegewerkt om Nederland weer een
ook goede kennis van het materiaal. ‘In week 29 – toen
rekening kunt houden. Daarom hebben we extra
Struyk Verwo Infra de elementen aanleverde – zijn
materiaal ingekocht. Nog belangrijker dan dat was dat
stukje mooier te maken.
we uitgebreid geïnstrueerd over de verwerking van
al het materiaal stipt op tijd is geleverd. Zo hebben we
de onderdelen. Daardoor waren we ter plekke goed
ons aan die strakke planning kunnen houden en hebben
voorbereid. Bovendien pasten de elementen exact in
we de turborotonde nog voor de deadline kunnen
elkaar.’
opleveren. Dat mag ook weleens worden gezegd.’
MAATWERK door Struyk Verwo Infra
‘Petje af, want het was geen eenvoudige klus’ Plantenbakken, stoeltjes, bankjes of tegels op maat; als het gaat om
15
BuitenBeeld Project Zitbult met stoeltjes, kunstopdracht ‘Blauwe-As’ Plaats
Assen
Zwerfkeibankjes in Utrecht
vertrouwen dat het bedrijf wekte. Zij konden de klus
‘De medewerkers zijn de bouwstenen van het
wel klaren. Ik ben zelf bij Struyk Verwo Infra geweest
bedrijf. Vanuit deze mooie gedachte liet Ziggo al haar
om de eerste keien in beton te leggen. Samen hebben
medewerkers hun naam op zwerfkeien zetten tijdens
we in totaal acht bankjes geplaatst bij het Ziggo
een landelijke workshop in alle regiokantoren. Het
Central Office in Utrecht. Een hele klus, want een
doel hiervan: het integratieproces in de organisatie
bankje weegt wel 1.000 kilo. Daarom moesten er
bevorderen. Ziggo is namelijk begin vorig jaar ontstaan
speciale rijplaten worden neergelegd. Daarnaast is
uit een fusie tussen Multikabel, @Home en Casema.
straatmeubilair voor ons geen dagelijkse kost; wij doen
De workshop was een succes, maar daarna zat Ziggo
met name interieurprojecten. Maar het was leuk en
wel met honderden losse zwerfkeien. Die moesten
leerzaam. Omdat er nog heel wat versierde zwerfkeien
ergens in verwerkt worden. Ons bureau, Heyligers
over zijn en de medewerkers enthousiast zijn over de
design+projects, werd – in het verlengde van het
bankjes, heeft Ziggo opdracht gegeven om ook voor de
totale interieurontwerp – door Ziggo gevraagd om een
regiokantoren zwerfkeibankjes te maken. Er zijn nu nog
conceptontwerp te maken met de versierde zwerfkeien.
twaalf bankjes in de maak.’
Materiaal
Zelfverdichtend antracietkleurig beton Opdrachtgever
Gemeente Assen omvang
30 stoeltjes
Zo kwamen we op het idee de keien in betonnen bankjes te verwerken. We kozen voor Struyk Verwo
Sheryl Leysner, interieurarchitect & projectmanager
Infra vanwege de goede prijs-kwaliteitverhouding en het
Heyligers design+projects
Project
Banken versierd met zwerfkeien Plaats
Ziggo, Utrecht Materiaal
Zitbult in Assen
Het is nu nog een kale berg, maar over een tijdje zal
‘De pleziervaart kon tot voor kort niet het centrum van
deze berg begroeid zijn met gras en inheemse kruiden.
Assen bereiken. Daar wilde de gemeente wat aan doen.
De paden naar de stoelen ontstaan vanzelf door de
Daarom werd de “Blauwe-As” in het leven geroepen,
gebruikers. De bult vertelt zelfs een stukje geschiedenis:
een project om “De Vaart” net als vroeger te verbinden
voorheen was er op die plek namelijk een Engelse tuin.
met de “Drentse Hoofdvaart”. Van de vrijgekomen
Ook is hij ontstaan door de grond te scheppen, slepen
grond is een tien meter hoge bult gemaakt, de “zitbult”,
en te kneden. Een eeuwenoude Nederlandse traditie!’
op de plek waar de twee vaarten samenkomen. Dat
Zwerfkeien in beton
was mijn idee, in het kader van de kunstopdracht die de
Martijn Schoots,
Opdrachtgever
gemeente voor die plek had uitgeschreven. Op de bult
ontwerper
Ziggo, Utrecht
staan dertig stoeltjes. Van daaruit kun je kijken en
omvang
zwaaien naar plezierbootjes, het centrum van Assen
8 bankjes, en nog 12 bankjes in de maak voor vier andere Ziggo-vestigingen
zien of wachten totdat de brug opent. Ook is het een baken voor de hoofdvaart en de rondweg. Op elke hoogte heb je een ander uitzicht. Ik heb de stoeltjes ontworpen, Struyk Verwo Infra heeft ze vervolgens geproduceerd, in Westervoort. Ik kende Struyk Verwo Infra al langer en heb voor hen gekozen vanwege het grote vertrouwen dat ik in hen heb. Met twee mallen en in vijftien dagen heeft Struyk Verwo Infra de stoeltjes gemaakt van glad, antracietkleurig, zelfverdichtend beton. Op 5 juni 2009 is de zitbult officieel geopend.
16
17
BuitenBeeld Project Raambuurt Groen Plaats
Bergpoortstraat en Raamstraat in Deventer
‘Samenhang is het sleutelwoord voor Dordwijk in Dordrecht’
Materiaal
Prefab betonnen bloembak in glad antraciet Opdrachtgever
Ultieme cohesie tussen zorg en sport
Bewoners Raambuurt en gemeente Deventer omvang
12 plantenbakken
Gezondheidspark en Sportboulevard Dordrecht: een vooruitstrevende combinatie van zorg, sport, detailhandel, bedrijvigheid en wonen. Diverse partijen werken samen binnen dit project om uiteindelijk een stedenbouwkundig juweeltje af te kunnen leveren. Struyk Verwo Infra draagt hier onder meer aan bij door het leveren van kwalitatief hoogstaande straatverharding.
Plantenbakken in Deventer
heeft geplaatst. Petje af, want het was geen eenvoudige
‘Er was weinig groen in onze buurt, het vernieuwde
klus. En toen moesten ze nog gevuld worden. Op basis
deel van de Raambuurt in Deventer, en dat wilden
van deskundig advies hebben we planten geselecteerd
we als bewoners veranderen. De buurt is namelijk
en tijdens een bewonersbijeenkomst keuzes gemaakt.
een voormalig industriegebied. Helaas was er niet
Lavendel bleek een grote favoriet voor de bakken.
veel mogelijk, want we mogen de grond niet in.
Op zaterdag 4 april 2009 staken we met een grote
Daarom bedachten we een plan met geveltuinen,
groep de handen uit de mouwen om de wijk op te
boomspiegelbeplanting en, als meest opmerkelijke
fleuren. De burgemeester was zo vriendelijk om als
onderdeel, twaalf grote, zelf ontworpen plantenbakken.
startsein de eerste plantjes in de bakken te planten. De
De bakken zijn lang en smal en passen goed tussen
bewoners namen het vervolgens over. Op een centraal
de straat en de spoorlijn. Hoewel smaken verschillen,
punt konden ze ook plantenpakketten halen voor hun
vond een meerderheid van de bewoners dit een goed
geveltuinen en de boomspiegels voor hun deur. De
compromis. Vanuit de wijkaanpak van de gemeente
bewoners zijn blij met het initiatief, maar ook bang dat
kregen we budget om ons plan te realiseren. Voor de
het groen op den duur verwaarloosd wordt. Daarom
productie van de plantenbakken kwamen we al snel bij
hebben we onderhoudscontracten met ze afgesloten.
Struyk Verwo Infra terecht. Ze hebben ons deskundig
Mochten bewoners het onderhoud laten versloffen, kan
geholpen bij de detaillering van het ontwerp en de keuze
de gemeente ze hierop aanspreken.’
van het materiaal en de kleur, die moesten passen in
18
het straatbeeld. De twaalf plantenbakken waren in zes
Lex van Dockum,
weken klaar, waarna Struyk Verwo Infra ze vakkundig
voorzitter taakgroep Raambuurt Groen
19
BuitenBeeld
Het terrein waar het Gezondheidspark en Sportboulevard Dordrecht verrijzen.
‘Een verzameling van functies en individuele gebouwen,
te realiseren in dit verrommelde gebied. Leijten: ‘Het
zonder samenhang.’ Zo omschrijft projectmanager Peter
ziekenhuis had grote behoefte aan nieuwbouw en klopte
Leijten van de gemeente Dordrecht de staat van het
bij de gemeente aan. Voor de gemeente Dordrecht was
gebied waar het Gezondheidspark de komende jaren
de vraag aanleiding om het hele gebied aan te pakken.
verrijst. Het terrein ligt ingeklemd tussen de wijken
Zo ontstond het gezamenlijke plan van het ziekenhuis
Sterrenburg en Dubbeldam, het Overkamppark, de
en gemeente voor het Gezondheidspark.’ Het park
provinciale weg N3 en de Oudendijk. Het gebied herbergt
wordt een unieke combinatie van een sportboulevard,
onder andere het oude Albert Schweitzer ziekenhuis,
een nieuw ziekenhuis, gezondheidszorgvoorzieningen
een zwembad, ijshal, sauna en sporthal. Leijten: ‘Deze
en commerciële functies, zoals winkels, kantoren en
voorzieningen hingen als los zand aan elkaar; het gebied
woningen. Het park moet hét centrum worden voor
had geen ruimtelijke kwaliteit. Bovendien waren veel
zorg en sport voor Dordrecht en omgeving en maakt
gebouwen verouderd en hoognodig aan vervanging toe.
onderdeel uit van het grootschalige stedelijke knooppunt
Dit terrein was weliswaar goed bereikbaar voor de hele
Dordwijk, waar ook het Leerpark in is opgenomen.
zuidvleugel van de Randstad, maar het probleem was de
‘In dat gebied worden onderwijsvernieuwingen in
gebrekkige verbinding met het centrum van Dordrecht
een vernieuwende vorm van gebiedsontwikkeling
door de barrière van het spoor. Met de realisatie van dit
gecombineerd’, aldus Leijten.
stedelijke ontwikkelingsplan wordt dit allemaal beter.’ Samenhang functies
20
Dordwijk
In juli 2008 is de eerste paal geslagen voor de
Het was het Albert Schweitzer ziekenhuis dat in
multifunctionele, overdekte sportboulevard, een
2000 aanleiding gaf voor de plannen om iets moois
combinatie van een sporthal, zwembad en ijsbaan.
Leijten: ‘De gemeente investeert in het Gezondheidspark
behoefte aan een partij die de afspraken bewaakt. Het
en de Sportboulevard tientallen miljoenen euro’s. Daar
feit dat wij de centrale regie voeren, leidt uiteindelijk
komen de forse investeringen van het ziekenhuis en
tot een sterkere samenhang tussen de gebouwen en
projectontwikkelaar Multi Vastgoed nog bij. Die laatste
tussen gebouwen en de openbare ruimte eromheen’,
partij geeft invulling aan het realiseren van woningen,
legt Niermeijer uit. Collega Verhees vult aan: ‘Wij zijn
winkels en kantoorvoorzieningen in dit gebied. De
van begin af aan betrokken bij de plannen en vormen
winkels en bedrijven sluiten straks aan op de zorg- en
daardoor in feite het geheugen van het project. Een
sportvoorzieningen in de directe omgeving, functionele
voorbeeld is de centrale verbindingsstraat, de Esplanade,
samenhang dus. Denk bijvoorbeeld aan zaken als een
die door drie deelgebieden heen loopt. Deze gebieden
apotheek, praktijk voor fysiotherapie, pruikenwinkel,
worden niet gelijktijdig ontwikkeld en ook nog door
sportwinkel, cadeaushop voor ziekenhuisbezoekers en
verschillende partijen. De route moet overal hetzelfde
een supermarkt. Ook vestigen voorzieningen als GGD,
beeld geven en zo niet alleen de fysieke, maar ook de
Bloedbank, een huisartsenpost, een kraamhotel, een
visuele verbinding tussen ziekenhuis, sportboulevard en
zorghotel en een school zich hier. Ik kan me daarnaast
winkels vormen. De Esplanade moet de verschillende
voorstellen dat ook organisaties als zorgverzekeraars,
zones letterlijk en figuurlijk verbinden.’ Verantwoordelijk
sportbonden en zelfstandige behandelklinieken dit een
voor de uitwerking van het buitenruimteontwerp van
aantrekkelijk gebied vinden om zich te vestigen.’
het Gezondheidspark Dordrecht is Feddes Olthof
Om ook te zorgen voor een goede bereikbaarheid vanuit
landschapsarchitecten in Utrecht.
de binnenstad van Dordrecht, heeft de gemeente de barrière van het spoor opgeheven door onder het spoor
Esplanade
een tunnel aan te leggen.
Bij de kwalitatief hoogwaardige inrichting van de buitenruimte horen uniforme materialen die passen bij
Centrale regie
de gewenste uitstraling en samenhang. Bestrating is dan
Naast de programmatische samenhang is ook de ruimtelijke samenhang van de verschillende functies belangrijk voor alle partijen die participeren in Dordwijk. Het ‘allegaartje’ van voorheen maakt plaats voor een stedelijk gebied waar synergie en cohesie de architectonische sleutelwoorden zijn. Om het hele gebied de beoogde eenduidige, kwalitatief hoogstaande uitstraling te geven, heeft de gemeente van begin af aan stedenbouwkundig bureau Rein Geurtsen & partners in de arm genomen, dat de supervisie heeft op basis van een stedenbouwkundig plan en Beeldkwaliteitplan. Stedenbouwkundige Joost Niermeijer en zijn collega, landschapsarchitect Jacqueline Verhees, zijn namens dit bureau betrokken bij het project. ‘Omdat er met zoveel verschillende organisaties wordt samengewerkt, is er
Betonstraatsteen met natuursteen, zandkleurige toplaag en hardsteenkleurige trottoirband.
21
BuitenBeeld Cijfers & feiten Gezondheidspark Dordrecht • 6.000 m² winkels en horeca • 15.000 m² k antoren de verkeersplateaus uitgevoerd met sinusvormige
• 2.250 parkeerplaatsen
drempelelementen die zorgen voor een remmende
• 450 woningen
werking van de bussen, die stoppen voor de ingang van
• 40.000 m² sportboulevard (omvat o.a.: een
het Albert Schweitzerziekenhuis. Bovendien kunnen
50 meter sportbad, speelbaden, ijshal met
bezoekers van de eerste hulp of mensen die slecht
ijshockeyvloer, 250 meter hardrijbaan, turnzaal,
ter been zijn via een fraai uitgevoerde kiss and ride-
sporthal met ruimte voor 1.500 bezoekers).
strook voor de deur afgezet worden. Ook is er veel aandacht besteed aan het scheiden van de verschillende
Uitbreiding Albert Schweitzer ziekenhuis
verkeerssoorten. Zo worden onder andere de fietsers
• 41.000 m2 totaal vloeroppervlak
ver weggehouden van de auto’s. Op de plekken waar de twee weer samenkomen, zijn de situaties zo overzichtelijk mogelijk gehouden en komt de rijrichting van de fietsers bijna haaks aan op de rijrichting van het overige verkeer. Verkeersplateau
Bovendien wordt het bestemmingsverkeer naar een centrale parkeerplaats geleid. De mensen die over de
erg belangrijk. Verhees: ‘Voor de basisverharding van
(niet-onbelangrijke) verkeersader van de ene wijk naar
alle voetgangersgebieden gebruiken we de Breccia van
de andere wijk willen, kunnen door een fraai uitgevoerde
Struyk Verwo Infra. Dit is een betonstraatsteen van
tunnel onder de Esplanade door.
33 x 11 centimeter met een natuurstenen, zandkleurige toplaag. Deze steen heeft een warme tint, een aantrek
Ook voor het groen is voor dezelfde zorgvuldige
kelijk modern uiterlijk en is duurzaam. Hij draagt bij
benadering gekozen. Niermeijer: ‘De bomen in het gebied
aan de sterke verblijfskwaliteit in het gebied, helemaal
krijgen allemaal kwalitatief hoogwaardige boomroosters.
omdat we hebben gekozen voor een heldere verlichting.
Extra aandacht voor het stedelijke groen is op z’n plaats,
De zandkleur blijft zo ook in het donker zichtbaar. Dit
omdat het terrein intensief bebouwd wordt.’
spel tussen verharding en verlichting geeft het gebied straks extra samenhang.’ De ontwerpers hebben verder
Economisch getij
gekozen voor de brede hardsteenkleurige 28/30x25
Leijten verwacht dat het Gezondheidspark in
trottoirband, waar de inritband in z’n geheel tussen past.
2015 helemaal is ingericht. Het ziekenhuis en het
‘Niet alleen mooi, maar ook praktisch’, legt Verhees uit.
multifunctionele sportcentrum zijn momenteel in
‘Mensen die met een rollator over het trottoir lopen,
aanbouw. De bouw van de winkels, kantoren, bedrijven
hoeven zo minder obstakels te omzeilen.’
en woningen moet nog beginnen. Leijten: ‘De afronding van de Sportboulevard staat gepland voor het tweede
22
Verkeer
kwartaal van 2010 en de uitbreiding van het Albert
Het verkeerskundige aspect speelt in dit project een
Schweitzer ziekenhuis naar verwachting een jaar
belangrijke rol. In het gehele plan is rekening gehouden
later. Wanneer de rest klaar is, hangt mede af van de
met voetgangers. Zij moeten zich veilig voelen als ze
vraag naar winkels, kantoren en appartementen. Het
over de Espanada wandelen. Daarom zijn bijvoorbeeld
economisch getij speelt hierin een grote rol.’
23
Struyk Verwo Infra. Straatbepalend. Struyk Verwo Infra is straatbepalend als het gaat om de inrichting van de openbare ruimte. Ons assortiment bestaat uit esthetisch, economisch en maatschappelijk verantwoorde bestratingsmaterialen en –oplossingen.
Street Style, natuursteen voor profilering en accentuering.
Street Art, exclusief beton voor uitstraling en een harmonieus straatbeeld. Street Works, functioneel beton voor gemak in verwerking, gebruik en onderhoud. Street Safe, verkeersmanagement voor veiligheid en doorstroming. Street Care, milieuzorg voor verminderde belasting en reiniging.
