BUIGAUTOMATEN p.27. Webshopactie maart VAKBLAD VOOR DE METAALVERWERKENDE INDUSTRIE. Webshopactie. Prijs frees resp

metallerie.pmg.be

BUIGAUTOMATEN p.27

VAKBLAD VOOR DE METAALVERWERKENDE INDUSTRIE

MARK DE WISPELAERE Esselte

Verschijnt maandelijks, niet in juli en augustus, P 209972, nr. 158, maart 2012, 10 EUR (excl. btw)

p.13

"Een machine hoeft voor een matrijzenwissel niet langer dan vijf of negen minuten uit productie te zijn"

LEO DAVID Metal Systems

p.19

"Elke twee jaar een Belgische beurs in onze sector is toch wel het minimum"

Webshopactie 12-16 maart Prijs frees resp. 3xD en 2xD*

Webshopactie

http://webshop.nvvanmaele.be * extra voorwaarden op de website/webshop

LUC PRIEELS ACTE

p.55

"Zonder de laser was de productie van onze microturbines nagenoeg onmogelijk"

Tenhovestraat 22, 8700 Tielt België - Belgique T: +32 51 42 77 00 - F: +32 51 42 77 05 www.NVvanmaele.be - [email protected] webshop.NVvanmaele.be ebshop.NVvanmaele.be bshop.NVvanmaele. h p NVvanmael anmaele.b Retouradres: Professional Media Group, Torhoutsesteenweg 226, Bus 2 - 8210 Zedelgem

Afgiftekantoor 9099 Gent XX

Ontdek Structurele Verlijming

interactive

Product Selector Vind de geschikte oplossing voor uw structurele verlijming met de interactieve keuzetabel op www.360bonding.com

Winnaar met voorsprong in alle disciplines Structurele verlijming is een integraal deel gaan uitmaken van de hedendaagse industriële productieprocessen. Het biedt dan ook belangrijke voordelen vergeleken met traditionele bevestigingsmethoden. Met onze grondige expertise en ons brede productgamma bieden we gepaste oplossingen voor elke toepassing. Met onze gebruiksvriendelijke keuzetabel vindt u in een oogwenk de geschikte oplossing. Meer info vindt u op www.360bonding.com

M E TA L L E R I E N R . 1 5 8 • M A A R T 2 0 1 2

IN DIT NUMMER Dit nummer staat voor een groot deel in het teken van twee beurzen. Enerzijds kijken we terug op de eerste editie van het Metapro Network Event. We polsten zowel bij de organisator, standhouders en bezoekers naar hun indrukken. Anderzijds staat bij onze noorderburen Techni-Show voor de deur. Voor velen is Utrecht net niet te ver om de reis te maken. Daarom een uitgebreid overzicht van wat u mag verwachten. Kevin Vercauteren

SECTORNIEUWS...............................................................5 Nieuwtjes en feiten uit de sector WIRE & TUBE 2012 KOMT ERAAN.........................11 1988 was het eerste jaar dat Wire en Tube gezamenlijk plaatsvonden en dat was een succes. De editie van 2012 lijkt die trend voort te zetten MAINTENANCE 2012: TECHNIEK CENTRAAL.....11 Tijdens deze editie van Maintenance kunt u via de PipeTech Academy nieuwe tools en technieken opsporen en meteen uittesten MATRIJZENWISSEL IN AMPER VIJF MINUTEN ...13 Een grote matrijs wisselen doen ze bij Esselte in amper vijf minuten SUCCESVOL METAPRO NETWORK EVENT...........19 Metapro Network Event was aangekondigd als 'de grootste nieuwjaarsreceptie van de sector' en zo was de sfeer ook: eerder gezellig, met slechts vaag in het achtergrond de ruis van de financiële crisis. Een uitgebreide impressie VERSPANINGSTRAINING BIJ CATERPILLAR.........24 Een tijdje terug opende Caterpillar zijn vierde ‘CPS Master Learning Center’. Nieuwe werknemers kunnen in Gosselies kennismaken met verspaningstechnieken VONKEROSIE STEEDS SNELLER & EFFICIENTER. .33 Door de groeiende computerkracht wordt het vonkerosieproces steeds sneller en efficiënter, waardoor het zich beter kan handhaven tegenover andere bewerkingsprocessen TRILLINGSDEMPENDE GEREEDSCHAPPEN............37 Waar standaardfrezen tekortschieten, kunnen verspaners hun toevlucht zoeken tot frezen met een grote uitsteeklengte VAKBLAD METALLERIE is een uitgave van Professional Media Group Torhoutsesteenweg 226/2-6, 8210 Zedelgem Tel.: 050/24.04.04 - Fax: 050/24.04.45 PERIODICITEIT Metallerie verschijnt 11 x per jaar ABONNEMENTEN Tel.: 050/24.04.04 - Fax: 050/24.04.45 Jaarabonnement: 110 EUR (excl. btw) = 11 nrs. Intekenen via metallerie.pmg.be of mail naar [email protected] BLADMANAGER Kevin Vercauteren

metallerie.pmg.be

LASERLASSEN VAN MICROTURBINES....................55 ACTE maakt warmtewisselaars voor microturbines. Dankzij een aantal laserlastoepassingen is het bedrijf in staat om een uniek product af te leveren in de vorm van een compacte warmtewisselaar VOORBEHANDELING VOOR VERLIJMING...........58 Ook voor machinebouw liggen er opportuniteiten in het verbinden door middel van verlijming. Een adequate reiniging en een correcte oppervlaktevoorbehandeling zijn daarbij essentieel VEILIGHEIDSKLEDIJ MOET PRIORITAIR ZIJN........61 Werkkledij in de metaalsector moet in het teken staan van veiligheid, werkcomfort en onderhoud. We informeerden naar het huidige aanbod KWALITEITSLABEL VOOR LAKKEN VAN STAAL..65 Begin december organiseerde de Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van Materialen een studienamiddag waarop er een nieuw kwaliteitslabel voor naten poederlakken op staal voorgesteld werd PLAATKWALITEIT VOORKOMT STORING.............71 Metaalwarenfabriek Blozo bv verloor veel rendement bij het bewerken van warmgewalst staal. Met de nieuwe laaggelegeerde hogesterktestaalsoort behoren de problemen tot het verleden ECONOMISCH NIEUWS..............................................75 Grondstofprijzen en loonkosten PRODUCTINFO...............................................................82 Een overzicht van nieuwe producten

REDACTIE Directie Marianne Bouckaert Eindredactie Magali De Cannière - Mike De Craene - Trui Ghyselen Tom Harteel - Nils Rauwoens Kernredactie Tilly Baekelandt - Valérie Couplez Dieter Devriendt - Gauthier Geldhof Elise Raucy - Zoé Philippart - Rory Moerman Sofie Moentjens - Bart Desanghere Medewerkers Marcel Cools - Luc Ghijs - Chloé Martin Jan Wijers - Erik Steenkist - Serge Vandeplas

REALISATIE Grafische vormgeving Pascal Claeys Publicitair materiaal Nancy Simaey - Johan Teerlinck Axelle Vereecke - Eva Seurinck Drukkerij Geers - Oostakker PUBLICITEITSREGIE PM Regie nv Mikael Vermast P/A Torhoutsesteenweg 226/6, 8210 Zedelgem Tel.: 050/24.04.04 Fax: 050/24.04.45

B U I G A U T O M AT E N

AFKANTPERSEN VS. BUIGAUTOMATEN.....27 Wanneer er moet worden geplooid, denkt men bijna automatisch aan kantbanken, nog los van de automatiseringsgraad. En het klopt, het zijn erg polyvalente, relatief goedkope machines die bij veel toepassingen hun nut al bewezen hebben. Maar staar u ook niet blind op die lage aankoopprijs; zeker voor grote panelen met positieve en negatieve flenzen bestaan er soms betere alternatieven. Buigautomaten bijvoorbeeld, die van het strijkbuigen gebruikmaken, leven bij de gratie van dat type werkstukken. Hou daarom ook die optie open

TECHNI-SHOW

BEDRIJVEN WILLEN DUITS SUCCES HERHALEN IN NEDERLAND.............................41 Metaalverwerkend Nederland verzamelt van 13 tot 16 maart in Utrecht voor de vakbeurzen Techni-Show en ESEF. Met de ondersteuning van het thema World Class Manufacturing wil organisator VNU Exhibitions op de TechniShow inspelen op het belang van export in de metaalsector. Er is alvast veel vertrouwen in deze formule. Beide beurzen gaan er op vooruit in exposantenaantal, een evolutie waar de positieve signalen van op EMO niet vreemd aan zijn

Verantwoordelijke uitgever Fernand Vanrie Zeeweg Zuid 5 - 8211 Aartrijke Version française sur simple demande. Dit vakblad is auteursrechtelijk beschermd. Wenst u artikels te scannen, digitaal op te slaan, te kopiëren, commercieel of didactisch te gebruiken? Informeer u eerst over wat toegelaten is bij Dhr. Fernand Vanrie, Torhoutsesteenweg 226/2, 8210 Zedelgem, tel.: 050/24.04.04.

Meer informatie op “www.presscopyrights.be”

Metallerie 158 • Maart 2012

3

SIDERO One stop shop Voor

Staal, RVS en Aluminium

Bespaar tijd en geld door het sturen van gecombineerde orders voor Staal, RVS en Aluminium! SIDERO S.A. Leopold 1 straat 305, B-1090 BRUSSEL Tel.: +32 (0) 2 4289150 Fax.: +32 (0) 2 4289159 E-mail: [email protected] www.sidero.be

SIDERO part of the s+bi group

ACTUEEL

RAPIDPRO TWEE KEER ZO GROOT

SCHULER PRESTEERT STERK

VOLGENDE EDITIE KRIJGT INTERNATIONALER KARAKTER

GROTE INVESTERINGSPLANNEN OP AZIATISCHE MARKT

De tweede editie van RapidPro (georganiseerd door Mikrocentrum) trok op 25 en 26 januari 2.300 bezoekers naar Koningshof in Veldhoven. Uit de vele producten die werden getoond op de 53 stands (60% meer dan in 2011) bleek dat de toepasbaarheid en ontwikkelingen van deze technieken al veel verder staat dan velen voor mogelijk houden. Naast de business-tobusinessactiviteiten was er dit jaar ook veel belangstelling voor het nieuwe thema 'RapidPro at home'. Ook deze editie werden de ruim 50 exposanten overladen met vragen. Onder de bezoekers begaven zich naast machinebouwers, engineers,

architecten, medici, designers, productontwikkelaars, instrumentmakers, kostuummakers en reparateurs van klassieke auto’s ook zelfstandigen die deze technieken willen inzetten voor het maken van sieraden, kunstwerken, creatieve verlichting, onderdelen voor modelvliegtuigen etc. Opvallend en veelbelovend waren de vele jonge bezoekers die aanwezig waren. Het aantal buitenlandse bezoekers was relatief hoog met in totaal 17%. Zo waren er heel wat Belgen maar ook bezoekers uit o.a. de Tsjechische Republiek, Korea, de VS, Zweden, Slovenië, Australië etc. Met deze omvang en bezoekersaantallen is

ONDERKAAKCONSTRUCTIE

METANOX VERDEELT SALVAGNINI

ADDITIVE-MANUFACTURING KAAK WINT 2012 AM-AWARD Het Leuvense LayerWise produceerde met behulp van Additive Manufacturing (AM) een volledig onderkaakreconstructie-implantaat uit titanium. Recent werd het innovatieve implantaat bekroond met de 2012 AM-Award, uitgereikt door het Additive Manufacturing Network in België. De juryleden van Sirris en VITO prezen het feit dat AM een beslissende rol speelde bij het realiseren van dit product. Voor de eerste maal kozen medische specialisten en chirurgen voor dit volledige patiëntspecifieke implantaat ter behandeling van de progressieve osteomyelitis van nagenoeg de hele onderkaak van een oudere patiënt. AM-technologiespecialisten van LayerWise printten het complexe implantaatontwerp als één geheel, inclusief gewrichtsdelen en specifieke kenmerken. De reconstructie, nabewerkt met dentale suprastructuurvoorzieningen, gepolijste gewrichtsoppervlakken en een biokeramische laag, werd intussen met succes geïmplanteerd. Het implantaat herstelde de aangezichtsesthetiek van de patiënt en gaf haar reeds na enkele uren haar spraak terug. Dr. ir. Peter Mercelis, directeur van LayerWise: “De ontwerpvrijheid die AM kenmerkt, laat toe de meest complexe vrije vormen te produceren als één stuk, voorafgaand aan de operatie."

metallerie.pmg.be

RapidPro een van de grootste beurzen wereldwijd in zijn soort. Daarom zal het event in 2013 een meer internationaal karakter krijgen.

STEVIGERE POSITIE OP BELGISCHE MARKT Sinds kort is Metanox de importeur van diverse Salvagnini machines geworden voor de Belgische markt. Op die manier creëert het merk via Metanox ook een serviceafdeling voor zijn Belgische klanten. Die zal werken in nauwe samenwerking met Salvagnini Duitsland. Bovendien kan het merk tevens zijn positie op de Belgische markt verstevigen. In het gamma zijn volgende hoogkwalitatieve machines te

WEBSITE NIKON METROLOGY

GEDETAILLEERDE INFORMATIE ONLINE BEKIJKEN De site van Nikon Metrology, www.nikonmetrology.com, werd onlangs in een compleet nieuw kleedje gestoken. Bezoekers kunnen nu gemakkelijk gedetailleerde informatie rond 2D- en 3D-inspectieproducten bekijken of enkele voorbeelden die het best overeenstemmen met hun specifieke applicaties, opzoeken. Het onlineportfolio omvat laserscanners, inspectiesystemen voor grote volumes, röntgen-/CT-machines, video-CNCmeetsystemen, CMM, etc. Industrieen applicatielinks helpen de bezoeker om snel en efficiënt informatie te vinden over non-contactinspectiesystemen en hoe die de productiekwaliteit en de productiviteit bevorderen.

vinden: paneelbuigmachines, lasersnijmachines, CNC-ponsmachines, afkantpersen met robotcel, en alle mogelijke geautomatiseerde productielijnen.

Schuler AG kan voor het eerste kwartaal van dit fiscale jaar positieve cijfers voorleggen. Zo lag het aantal orders hoger dan de voorgaande kwartalen en haalde de firma een verkoop van 276 miljoen euro. “De zaken gaan vlot voor het bedrijf. Op die manier hebben we ons succesjaar in 2011 naadloos doen overvloeien in het komende jaar”, stelt CEO Stefan Klebert. Ook andere vooruitzichten zien er rooskleurig uit. Zo wil het bedrijf verder investeren in de groeiende markten van Azië. Zowel bestaande gamma's als nieuwe ontwikkelingen zullen er verder uitgebouwd worden. Klebert: “We plannen in 2012 ons grootste investeringsprogramma van de afgelopen tien jaar. Vooral nieuwe machines en informatietechnologie kunnen op hoge bedragen rekenen. Een derde van onze totale investering zal naar de uitbreiding van onze activiteiten op de Chinese markt gaan.” Tot slot is ook de serviceafdeling van Schuler aan een sterke opmars bezig.

DUITSE MACHINE-INDUSTRIE CIJFERS TONEN HOOGTEPUNT AAN

De Duitse sector van gereedschapsmachines kent een veelbelovende heropleving. Martin Kapp, voorzitter van de VDW (vereniging van de Duitse gereedschapsmachinefabrikanten): “Voor 2012 kan ik een groei van 5% productieoutput voorspellen. In 2011 haalde de sector namelijk een totale omzet van 13,1 miljard euro. Met 33% is dat de grootste groei ooit opgetekend. Ook de export steeg, waardoor de pijlen worden gericht op China (goed voor 2 miljard euro groei) en de VS. Vooral op het vlak van de automotive industrie zijn de vooruitzichten goed, de sector en zijn spelers konden profiteren van een boomende markt en hebben hun Duitse productiefaciliteiten uitgerust met state-of-thearttechnologie. “De beschikbare gegevens en huidige economische tendens geven geen reden waardoor de investeringen plots zouden zakken. Aan de andere kant is het ook zo dat de Duitse sector van de gereedschapsmachines momenteel zijn top beleeft op alle vlakken. Het is dus te verwachten dat de groei toch wat zal dalen in het komende jaar, maar dat kan nog steeds een klein groeipercentage opleveren.”

SCHMOLZ OP WIRE LANGE RVS-PRODUCTEN CENTRAAL IN HET AANBOD

Schmolz + Bickenbach zal dit jaar deelnemen aan Wire en Tube 2012 (26 tot 30 maart in Duitsland). Centraal in hun aanbod staan hun lange rvs-producten. CEO Benedikt Niemeyer: “Wij voldoen aan de hoogste globale kwaliteitseisen, vooral wat betreft stalen producten die geproduceerd worden in onze faciliteiten. Onze knowhow zal niet alleen beschik-

baar zijn op de beurs, maar wordt ook gedeeld met klanten over de hele wereld. Onze service garandeert bovendien oplossingen op maat van de klant, wat de basis is voor zowel ons succes als dat van onze klanten.” Metallerie 158 • Maart 2012

5

ROOSTERS & TREDEN

Industrielaan 4 B-8501 Kortrijk-heule, België Tel +32 (0)56 35 42 00 Fax +32 (0)56 35 64 31 E-mail: [email protected]

www.saeysteel.com

Stuur uw aanvragen naar : [email protected] Tel : 056 36 14 08 | Fax : 056 36 15 16

BALINIT PERTURA

JET TECHNIEK

®

GROOTSTE 3D WATERSTRAALSNIJMACHINE s6OORUWDOORBORINGENONDERHOEKVOORZIENVANLASNADEN s6OORPERFORATIESINVOLUMINEUZEPRODUCTEN

The one solution for all drilling applications

GROOTSTE MULTIHEAD WATERSTRAALSNIJMACHINE s6OORUW@NIETSTANDAARDGEPERFOREERDEPLATEN s6OORUWSERIEWERKINDIKMATERIAAL s6OORALUWSNIJWERKMETALENBVKOPERENROOSTERSVOOR LASERSNIJMACHINES KUNSTSTOFFEN HOUT SCHUIMEN RUBBERS STENEN GLAS SNEL - ECONOMISCH - UITZONDERLIJKE VOORDELEN - KWALITEIT - VAKKUNDIGE SERVICE

NU OOK MICROWATERSTRAALSNIJDEN 3NIJTOLERANTIE› MM 2ATOT —M WIJ GEVEN U GRAAG MEER INFO!

Oerlikon Balzers Coating Benelux NV Schurhovenveld 4050 - 3800 St-Truiden TEL 0032 11 69 30 40 - FAX 0032 11 69 29 45 e-mail: [email protected] - website: www.oerlikon.com/balzers/be

Cobhra Systems ł Toevoereenheden voor schroeven en kleine onderdelen ł Machinebouw schroefautomaten ł Kwaliteitscontrole met Vision systeem ł Advies en ontwerp assemblagemachines

6OORMEERINFO VRAGENOFEENVRIJBLIJVENDEOFFERTE AARZELNIETONSTECONTACTEREN


L&D Jet Techniek )NDUSTRIETERREINs " $IEST s 4  & s INFO LENDWATERJETBEs www.lendwaterjet.be

Tel: 03/886.45.58 ł E-mail: [email protected] ł www.cobhra.be

ACTUEEL

NIEUW APPLICATIECENTRUM STODT EN SIEMENS SLAAN DE HANDEN IN ELKAAR

In Hengelo hebben Siemens en STODT Toekomsttechniek een technologisch applicatiecentrum voor verspaning geopend. Gebruikers van de Sinumerik CNC-besturingen kunnen er terecht voor opleidingstrajecten en technologische ondersteuning. Beide bedrijven ondertekenden bij de opening van het centrum een meerjarige samenwerkingsovereenkomst. STODT Toekomsttechniek zet zich al vele jaren in voor het behoud van een sterke maakindustrie in Nederland. Industriële bedrijven kunnen er aankloppen voor opleidingen, advies, (proef)productie en innovatieprojecten. In haar uitgebreide machinepark onderzoekt de onderneming onder meer mogelijkheden om de kwaliteit van productieprocessen te verbeteren, doorlooptijden te verkorten en kosten te reduceren. De kennis die hier wordt opgedaan neemt STODT mee in de opleidingen en cursussen voor het bedrijfsleven. In het kader hiervan werkte de firma al vaker samen met professionele partners, waaronder ook Siemens. “We willen wereldwijd technologische ondersteuning aanbieden aan klanten die gebruikmaken van Sinumerik”, licht Daniël Kofman de strategie van Siemens toe. “We willen praktische ondersteuning bieden dicht bij de klant, in de eigen taal en op maat van de lokale behoefte. Aangezien STODT behalve de technologische kennis ook de juiste machines in huis heeft, hebben we besloten om het Nederlandse applicatiecentrum voor Sinumerik in samenwerking met hen te starten.”

COMPETITOR BENCHMARKER

TOEKOMSTGERICHT EEN BEDRIJF RUNNEN OF INNOVEREN MET ONLINETOOL Wie zijn bedrijf toekomstgericht wil runnen of innoveren, kan nu voor alle nodige informatie terecht bij Sirris. De firma ontwikkelde een nieuwe onlinetool, de Competitor Benchmarker, die al deze informatie gratis genereert. De tool, ter beschikking gesteld via de Belfirst webservice van Bureau Van Dijk, toont informatie over de evolutie van de productiviteit en de bedrijfsgrootte. Op basis van gegevens uit de neergelegde jaarrekeningen bij de Nationale Bank visualiseert en vergelijkt de toepassing Belgische

bedrijven via de evolutie van hun gerealiseerde toegevoegde waarde en personeelssterkte. De tool kan drie verschillende evoluties genereren: een verticale as toont de productiviteit van een bedrijf, berekend als de toegevoegde waarde per werknemer van het bedrijf per jaar. Dit is de belangrijkste dimensie van de tool. Bedrijven met een hoge arbeidsproductiviteit zijn over het algemeen rendabeler en betalen vaak ook hogere lonen, waardoor ze de beste werkkrachten kunnen

RENISHAW CIJFERS

VOORUITZICHTEN BLIJVEN POSITIEF Renishaw evalueerde de cijfers van eind 2011 en kon een stijging van de inkomsten van 11% noteren. In Europa werd de sterkste stijging geregistreerd: 25%. Meteen daarna volgt Amerika met 23%. Het Oosten was minder veelbelovend: enkel in Japan was er een groei van 12%, maar in andere landen werd er een verlies van 17% opgetekend. Volgens David McMurtry van Renishaw is dat vooral te wijten aan de wereldwijde achteruitgang van de micro-elektro-

nica en de opto-elektronica. McMurtry: “De vooruitzichten voor andere sectorgebieden, zoals automotive productiesystemen, luchtvaart, landbouw en energie zijn veelbelovend. Bovendien verwachten we toch dat de sector van de elektronica zal heropleven. We zijn sterk gepositioneerd en zullen de stijgende vraag als gevolg van deze trends zeker aankunnen. Ik ben er dus van overtuigd dat Renishaw het komende jaar kan blijven groeien.”

PEGAS-GONDA EN VAMATEC NOG UITGEBREIDER AANBOD

Begin januari is Vamatec verdeler van Pegas-Gonda bandzaagmachines geworden. De Tsjechische machinebouwer Pegas-Gonda is sinds 1990 actief in de zaagmachinesector en is uitgegroeid tot een bedrijf van meer dan 10.000 m². Het bedrijf beschikt over een modern machinepark, waar nagenoeg bijna alle onderdelen in eigen

huis gefabriceerd worden. Hierdoor en door een doordacht concept zijn de kwalitatief hoogwaardige zaagmachines van Pegas merkelijk goedkoper dan andere Europese merken. Hierdoor kan Vamatec nu een nog completer gamma aanbieden.

ERKENNING VOOR ABB ROBOTICS SAFETY MARK BEHAALD Voor de tweede opeenvolgende keer heeft ABB het RAB Robotics Safety Mark behaald. Dit robotkeurmerk (vergelijkbaar met het BOVAG-keurmerk voor auto's) is een waarborg voor een aantoonbare implementatie van de Europese richtlijnen en het gebruik van de relevante geharmoniseerde Europese normen. ABB Robotics voldoet hiermee aantoonbaar aan de

metallerie.pmg.be

CE-regelgeving. Om het keurmerk (opnieuw) toe te kennen, voert een onafhankelijke auditor eens in de twee jaar bij ieder RAB-lid (branchevereniging van industriële robots in de Benelux) een audit uit. In vergelijking met de eerste audit zijn er aanzienlijk minder bedrijven door de laatste test geraakt. "Met dit keurmerk kan

ABB Robotics zich op de markt onderscheiden als leverancier van aantoonbaar veilige en betrouwbare robots", aldus Martin van der Have, salesmanager van de firma.

aantrekken. Een horizontale as toont de productiviteitsgroei, berekend als de jaarlijkse toename van de arbeidsproductiviteit. De productiviteitsgroei kan soms van jaar tot jaar schommelen en is soms ook conjunctuurgevoelig. Daarom is hier vooral de langetermijnevolutie belangrijk. Tot slot geven bollen informatie over de productiviteit, bedrijfsgrootte en het marktsucces van een firma. Sirris lanceert dit leerrijke instrument op de website van Mistral, via http://mistral.sirris.be/nl/node/64.

VISION & ROBOTICS SOLUTIONS

MEER VOET AAN DE GROND IN NEDERLAND EN BELGIE Onlangs startte Mikrocentrum binnen het High Tech Platform een nieuwe werkgroep. Onder de naam Vision & Robotics Solutions zal een vijftigtal bedrijven zich inzetten om vision, robotica, gerelateerde industriële automatisering en systeemintegratie in zowel Nederland als België meer voet aan de grond te laten krijgen. Uit alle initiatieven die het afgelopen jaar hieromtrent zijn ontplooid, blijkt namelijk dat vision en robotica veelbesproken onderwerpen zijn. Hetzelfde geldt voor initiatieven om door samenwerking oplossingen naar een hoger plan te tillen. Zo waren er eind 2011 diverse bijeenkomsten van experts in zowel vision als robotica en startte de TU Eindhoven tijdens de roboticaweek haar RoboticOpen Platform, een opensourceproject dat de uitwisseling van praktische robotkennis moet bespoedigen. Met de nieuwe werkgroep bundelt en versterkt Mikrocentrum diverse activiteiten op dit gebied. Els van de Ven van Mikrocentrum legt uit: “We proberen als Mikrocentrum al jaren ons steentje bij te dragen aan kennisontwikkeling op het gebied van vision en robotica en aanverwante gebieden. We doen dat in de vorm van een vakbeurs met een daaraan gekoppeld congres, themadagen en door diverse opleidingen die de vision- of robotgebruiker op het vereiste kennisniveau brengen. De nieuwe werkgroep Vision & Robotics Solutions werd gestart om vision, robotica en aanverwante automatiseringsoplossingen een nog vastere voet aan de grond te laten krijgen bij relevante eindgebruikers." Metallerie 158 • Maart 2012

7

ACTUEEL

GREEN CARD VOOR KABELS

650 NFPA 79-2012 CONFORME KABELS VOOR DYNAMISCHE TOEPASSINGEN

De kabels uit de 'chainflex' productfamilie voldoen volledig aan de standaard 79-2012 (chapter 12.9) van de National Fire Protection Association (NFPA). Daarmee kunnen ook machinebouwers en gebruikers op de Noord-Amerikaanse markt bij energietoevoer

teruggrijpen naar de speciaal voor dynamische toepassingen ontwikkelde kabels, zonder compromissen te moeten maken bij de levensduur of bij andere belangrijke toelatingen. De standaard NFPA 79 bepaalt welke 'special cables and conductors' op industrieel gebied mogen worden toegepast. Voorafgaand aan de 2012-update waren AWM-kabels (applicance wiring material) niet toegestaan. Desondanks gebruikte de industrie deze kabels al vele jaren. De verantwoordelijke commissie van de NFPA erkende de noodzakelijkheid van

START SAMENWERKINGSPROJECT

KENNIS LEERLINGEN BETER AFSTEMMEN OP VERWACHTINGEN ARBEIDSMARKT

een vrijgave van de AWM-kabels onder bepaalde voorwaarden, en met inachtneming van de brandklasse WZ-1 of FT-2. Het resultaat is de update NFPA 79-2012 die machinebouwers meer vrijheden toestaat bij de vormgeving van kabels, speciaal geconfigureerd zijn voor voortdurend dynamische toepassingen.

HARDINGE IS VERHUISD

EXTRA RUIMTE EN GOEDE LIGGING

In december vorig jaar werd het project 'DIM cc Vlaams-Brabant' van het Regionaal Technologisch Centrum VlaamsBrabant geopend. Dit samenwerkingsproject, tussen enerzijds verschillende onderwijspartners (de Beroeps- en Technische secundaire scholen uit de provincie Vlaams-Brabant en VDAB) en anderzijds het bedrijfsleven uit de metaalsector (Siemens, Fanuc, Buhlmann, Mitutoyo en Mazak), wil in eerste instantie leerlingen binnen de verschillende studierichtingen van

Elektriciteit en Mechanica kennis laten maken met geautomatiseerde (gerobotiseerde) productieprocessen. Deze technologische ontwikkelingen in de industrie gaan dikwijls verloren voor afstuderende bso- en tso-leerlingen, waardoor hun aansluiting op de arbeidsmarkt moeizaam kan verlopen. Dit project maakt de overgang van de schoolvloer naar de werkvloer efficiënter, omdat de afstuderenden hun opleiding al deels krijgen op de werkvloer (werkplekleren).

NIEUWE BEURSORGANISATOREN

NIEUW CONTRACT GELDOF

8

Metallerie 158 • Maart 2012

GESLAAGDE INTEGRATIE VAN NIEUWE FARO EDGE IN POLYWORKS V12 Faro, producent van draagbare 3D-documentatie, meet- en imagingsystemen, en Duwe-3d AG, Europese partner en vertegenwoordiger van InnovMetric Software Inc. in Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland, maakten onlangs de resultaten bekend van de integratietest van de meetarm en de PolyWorksV12 software. Op 30 september 2011 werden door Duwe-3d AG zelf in Lindau een aantal testen uitgevoerd om de integratie te onderzoeken van de nieuwe meetarm met de nieuwe versie van de bewuste software. Die biedt een oplossing voor optische en tactiele coördinatenmeettechniek en de verwerking en analyse van driedimensionale gegevens voor industriële toepassingen. Het resultaat van de testserie bevestigt de integratie van de nieuwste generatie meetarmen van de producent, met de softwaretoepassingen. Voor de communicatie met de meetarm kan men kiezen uit USB, WLAN en Bluetooth.

VERVANGING VAN 18 OPSLAGTANKS VAN EEN ELEKTRICITEITSCENTRALE

TECHNISCHE INDUSTRIELE VAKBEURS IN NIEUWE HANDEN Begin januari is de organisatie van de beurzen TIV Gorinchem en TIV Hardenberg overgedragen aan Bennie Haan (25). TIV Venray is nu in handen van Rik Smienk (26). Haan: “Na mijn studie ben ik begonnen bij uitzendorganisatie Randstad als intercedent in de sector Industrie & Installatietechniek. Al snel bleek dat ik in die functie mijn passie niet kwijt kon. Daarom kijk ik vol enthousiasme uit naar het organiseren van beide beurzen.” Smienk: “De eerste editie van TIV Venray was een succes met 250 exposanten en ruim 7.000 bezoekers. De exposanten hebben de vakbeurs als positief ervaren en veel contacten opgedaan. Er is een goede basis gelegd en ik heb nu de taak om dit succes te continueren en om hopelijk voort te groeien.”

Op 10 februari nam Hardinge Machine Tools BV zijn intrek in een nieuw bedrijfspand. Zo is er meer ruimte voor het uitwerken van nieuwe ideeën. Het gebouw is gelegen aan de Zalmweg 36 in Raamsdonksveer. Door de goede bereikbaarheid via de A27 biedt deze locatie extra troeven. Het telefoon-, faxnummer en het postadres blijven ongewijzigd.

TESTRESULTATEN SOFTWARE VOOR MEETARMEN

Geldof, aannemer van totaalprojecten in engineering en staalconstructie, heeft een nieuw contract bij elektriciteitsproducent EDF gewonnen. Het gaat om de vervanging van 18 opslagtanks van een elektriciteitscentrale in Guadeloupe, een Franse archipel in de Caribische Zee. De contractwaarde

bedraagt ongeveer 8 miljoen euro. De 18 tanks zullen bij Geldof en zusterbedrijf G&G International in België gebouwd worden en daarna getransporteerd naar Guadeloupe. Daar volgen ze een nauwkeurig uitgestippelde route tot aan de centrale. Deze aanpak heeft tal van problemen en risico’s weggenomen bij eindklant EDF en garandeert een verzekerde leveringstermijn, naast een betere kwaliteit. Door de tanks in België te bouwen, ontwijkt het bedrijf namelijk moeilijke weersomstandigheden, zoals een hoge vochtig-

heid en een orkaanseizoen. Ook verhoogt deze aanpak de efficiëntie op de werf wegens minder gelijktijdige activiteit met nevenaannemers en minder plaatsinname van ruwe materialen. Tot slot worden de veiligheidsrisico’s van de bouwwerf beperkt. De verscheping van de tanks is voorzien in januari 2013.

metallerie.pmg.be

Staalbouw

Constructions Métalliques

Uw specialist voor bandstaal, draad en vlakke draad Een overzicht van onze gangbare legeringen: • Roestvast staal: AISI 301 / 1.4310 - AISI 304 / 1.4301 - AISI 304L / 1.4307, 1.4306 - AISI 316L /1.4404 - AISI 430 / 1.4016, … zowel in tempergewalste (verende) als zachte uitvoeringen. Diktes van 0.025 tot 2(3) mm en breedtes tot 610 mm courant beschikbaar (tot 1000 mm op aanvraag), afhankelijk van legering, hoeveelheid, dikte en hardheid. • Veerstalen: C75S - C67S - C100S - 75Cr1 - 55Si7 - 51CrV4, zowel in dunne (0.05 tot 3-4 mm) als dikkere afmetingen (tot 20 mm), gehard en ongehard. • Laag koolstofstaal volgens EN 10139 (precisieband, geen geslit breedband): DC01 - DC04, zacht of hard gewalst, diktes van 0.05 tot 2 mm - max. breedte 650 mm. Veel voor shims gebruikt • Hardbare staalsoorten: C10E - C15E - C22E - C45E - 25CrMo4 - 42CrMo4 • Koper en zijn legeringen: (messing, fosfor brons, nieuw zilver, …) CuZn37 - Cu-ETP (E-Cu58) - CuSn6 - CuSn8 - CuNi18Zn20, CuBe2 … • Nikkel legeringen: Alloy 200, 201 - Monel 400 - Inconel 600, 625, 718 - X-750 - NiFe42, Kovar, Invar, … • Titanium band en platen: Grade 1, 2, 3, 4, 5 (6AlV4), 7, Ti 13-11-3 - bèta C (laatste 3 enkel in draad/ staf)

PRECISION METALS NV Wayenborgstraat 25 – 2800 Mechelen Tel. 015/44.89.89 – Fax. 015/44.89.90 [email protected] www.precision-metals.be

PUMPS & VALVES 2012

www.easyFairs.com/PUMPS-VALVES-BE

MAINTENANCE 2012

www.easyFairs.com/MAINTENANCE-BE

Registreer u op www.easyFairs.com/PUMPS-MAINTENANCE (code 500) en ontvang uw gratis badge om beide beurzen te bezoeken!




BQSJM

r
"OUXFSQ
FYQP Main Media Partners

Knowledge Partners

Industrial Media Partner

Media Partners

Prebes

Fluids Processing

Welzijn op het werk

www.fluidsprocessing.nl

BENELUX

Maintenance

WAREN ALLE VAKBEURZEN MAAR ZO GEMAKKELIJK!

CNC Bewerkingscentrum HERMLE C20-U Full 5-axis Besturing Heidenhain iTNC530 Spindel 18.000 tr/min ; HSK-63 Bj. 05/2008

AAN- EN VERKOOP VAN TWEEDEHANDS METAALBEWERKINGSMACHINES O SAIM AKOBSEN J R IE L A V CHE Driemasten 85 B-8560 Gullegem

T +32 (0)56 41 24 51 F +32 (0)56 40 14 77

[email protected] www.traxfer.com

O

BEURZEN

WIRE & TUBE 2012 KOMT ERAAN

MAINTENANCE 2012 STELT TECHNIEK CENTRAAL

MARKT VOLGT GROENE GOLF

INNOVATIE, VEILIGHEID EN ONDERHOUDSTECHNIEK

1988 was het eerste jaar dat Wire en Tube gezamenlijk plaatsvonden onder het dak van het Düsseldorfse beurscenter. Het bleek een winnende formule die sindsdien alleen maar meer succes kent. Gezien het grote aantal exposanten lijkt de editie van 2012 die groeiende trend voort te zetten.

Tijdens deze editie kunt u via de PipeTech Academy nieuwe tools en technieken opsporen en meteen uittesten. Deze editie voorziet met Secura Meets Maintenance een zone die volledig gewijd wordt aan veiligheidsoplossingen in relatie met onderhoud.

Door Kevin Vercauteren

Door Pieter Cherlet

Als expert kan u in enkele uren tijd praktijkgericht advies verwerven Alle nieuwtjes uit de draad-, kabel- en buisindustrie op Wire + Tube

DE WIND IN DE ZEILEN

ONTWIKKELINGEN

Van 26 tot 30 maart 2012 kunnen vakbezoekers in de beurshallen van Düsseldorf kennismaken met technologische hoogstandjes uit de draad-, kabel- en buisindustrie. Reeds in december hadden zich al 1.005 bedrijven uit 45 landen ingeschreven voor Wire 2012, Tube telde er toen 805 uit 44 landen. Uiteraard is dat aantal sindsdien nog sterk aangedikt.

De opkomst van hernieuwbare energie heeft de markt grondig doen bewegen. Om de expansie van groene energiebronnen te ondersteunen, zijn namelijk grote aanpassingen nodig. Geschat wordt dat er in Duitsland alleen al ongeveer 1.600 tot 3.500 km nieuwe kabelnetwerken moet komen. Dat stuit vaak op verzet van omwonenden. Om die kritiek te counteren werken fabrikanten onder meer aan nieuwe materialen om de capaciteiten op te krikken door de thermische expansie te verminderen. Deze en andere innovaties zullen op de beurs te ontdekken zijn. ‰

AANBOD Voor Wire 2012 reikt het aanbod van machines en installaties voor het produceren en veredelen van draad, gereedschappen en hulpmaterialen voor procestechnieken tot grondstoffen en speciale draden. Aanvullend staan er innovaties op het gebied van kabel-, meet-, stuur- en regeltechniek in de kijker. Logistiek, transportsystemen en verpakkingen vervolledigen het aanbod. Tube 2012 vertegenwoordigt dan weer de markt van de buizenindustrie, gaande van de productie tot de verwerking. Ruwe grondstoffen, buizen, toebehoren en machines voor de productie van buizen staan in het centrum van de aandacht, maar ook de bediening en controle komen aan bod.

metallerie.pmg.be

WIRE & TUBE 2012 W AAR EN WANNEER? Van 26 t.e.m. 30 maart in het Trade Fair Centre, Düsseldorf OPENINGSUREN? • Maandag tot en met donderdag van 9 u. tot 18 u. • Vrijdag van 9 u. tot 17 u. TOEGANG? • Dagticket: € 48 (onlinevoorverkoop: € 33) • Beursticket: € 85 (onlinevoorverkoop: € 68) MEER INFO? www.wire.de/www.tube.de

MAINTENANCE Innovatie, veiligheid en onderhoudstechniek zijn de sleutels tot een hogere efficiëntie. Als bezoeker krijgt u bij de solution providers meer dan een louter representatief overzicht van het huidige aanbod. U vindt er nieuwe leveranciers en de laatste trends en ontwikkelingen op het gebied van: • industriële onderhoudstechnologieën en -materialen; • engineering, consulting en diensten; • softwareoplossingen; • assetmanagement en fieldservices; • facilitymanagementdiensten; • industriële veiligheid, welzijn en signalisatie; • milieudiensten; • HR- en knowledgemanagement; • verenigingen en media. Maintenance 2012 wordt bovendien gelijktijdig georganiseerd met Pumps & Valves 2012.

EVENTS Uitreikingen awards Tijdens de beurs wordt de meest praktisch toepasbare noviteit op 18 april gelauwerd tijdens de Bemas Innovation Award. De verschillende baanbrekende onderhoudsconcepten en verbeterde technologieën worden aan de hand van de Bemas

Innovation Route aan u gepresenteerd. Om de aandacht voor veiligheid rond maintenance uit te breiden, wordt voor de tweede maal de Safe Maintenance Award Benelux georganiseerd. Die zal op 19 april tijdens de beurs uitgereikt worden. 'Megatrends in onderhoud' Wim Vancauwenberghe, directeur van de Belgische onderhoudsvakvereniging BEMAS, gaat tijdens de gratis seminars dieper in op enkele belangrijke trends in industrie en maatschappij die een belangrijke invloed zullen hebben op de werking van de onderhoudsdienst (woensdag om 11 u. en donderdag om 11.30 u.). ‰

MAINTENANCE 2012 WAAR? • Antwerp Expo Jan van Rijswijcklaan 191 2020 Antwerpen. W ANNEER? • Woensdag 18 april van 10 tot 20 u. • Donderdag 19 april van 10 tot 18 u. TOEGANG? • Enkel voor professionals, gratis mits registratie MEER INFO?

www.easyfairs.com/maintenance-be

Metallerie 158 • Maart 2012

11

0$&+,1(9$1'(0$$1'

%225)5((60$&+,1( /6 %)9$5,2 72$2 0 &+,1(6  :25.6+23 (48,30(17

7KH2ULJLQDO

'LJLWDOHZHHUJDYH VSLOVQHOKHGHQ

OLQNVUHFKWVƒ VFKXLQVWHOEDUHERRUIUHHVNRS



,5½(6,1&/86,()

7DQGZLHORYHUEUHQJLQJ KRRJODDJ

$&&(662

3UHFLVLHNUXLVWDIHOPHW PHFKDQLVFKLQVWHOEDUHHLQGHORSHQ

'LJLWDOHZHHUJDYH GLHSWHLQVWHOOLQJ

6QHOVSDQERRUNRS %PP

0DFKLQHNOHPPP .DQWHQWDVWHU 6SDQWDQJHQVHW GOJ PPWRWPP

6HWIUH]HQ GOJPPWRWPP IUH]HQPHWOLSSHQ IUH]HQPHWOLSSHQ

.OHPPHQVHW GOJ 7JOHXIPP0

%RRUFDSDFLWHLWLQVWDDOPP )UHHVFDSDFLWHLWYLQJHUIUHHVPP 6SLORSQDPH0.0 7RHUHQWDOVSLQGHO5SP N:9NJ 2UGHUQU

 35,-=(1(;&/%7:*(/',*727

9<1&.,(5722/619 :::9<1&.,(5%,=

/HYHQG:DWHUODDQ%0RHVNURHQ   

TEN HUIZE VAN

MATRIJZENWISSEL DUURT AMPER VIJF MINUTEN ESSELTE PAST MATRIJZEN EN MACHINES AAN Een grote matrijs van een spuitgietmachine wisselen doen ze bij Esselte in Sint-Niklaas tegenwoordig in amper vijf minuten. In het verleden waren er voor deze klus twee werknemers en drie à vier uur werk nodig. De enorme rendementswinst kwam er dankzij het standaardiseren van de buitenafmetingen van de matrijzen, het aanpassen van de aansluitingen en het vereenvoudigen van het matrijzentransport. Al deze aanpassingen passen binnen een breder kader dat erop gericht is zo lean mogelijk te produceren. Door Marcel Cools

SPUITGIETEN Voor het spuitgieten van deze producten beschikt Esselte in SintNiklaas over 22 spuitgietmachines van diverse formaten. Er zijn een honderdtal matrijzen in productie, waarmee een vierhonderdtal vooral van kleur verschillende producten worden gemaakt. “Dagelijks moeten we meermaals een matrijzenwissel doorvoeren op meerdere machines”, zegt senior engineering manager Mark De Wispelaere. “Het gaat hier om matrijzen die tussen een en zes ton wegen. Vroeger hadden twee medewerkers er drie à vier uur tijd voor nodig. Reeds enkele jaren doet één werknemer de wissel in minder dan tien minuten, en sinds kort zelfs in vijf minuten”

ALLE VERSPILLING ELIMINEREN “De ommekeer is er gekomen toen we onder impuls van nieuwe eigenaars – een Amerikaanse private-equitygroep – onze bedrijfsstrategie drastisch gewijzigd hebben. Er werd intensief gewerkt om een 'lean' bedrijf te worden. Concreet komt het erop neer om in alle geledingen van de onderneming elke vorm van verspilling te elimineren. Via de Japanse methodiek van Kaizen hebben we dat heel strikt toegepast”, aldus De Wispelaere. Nul voorraad “Een en ander leidde er onder meer toe om stapsgewijs de voorraad af te bouwen. Voorraad kost immers geld”, weet De Wispelaere, “en het risico bestaat altijd dat producten beschadigd worden of uiteindelijk

metallerie.pmg.be

Esselte werkte de voorbije jaren hard om een lean bedrijf te worden. Zo werd een systeem uitgedokterd om het matrijzentransport te optimaliseren

onverkoopbaar geraken door een nieuw model of kleur en dat ze daardoor weggegooid moeten worden. We hebben dus onze productie nauw afgesteld op de verkoop. Dat betekent feitelijk dat we momenteel geen voorraad meer hebben, maar ons productieproces zo hebben gereorganiseerd dat we elk product binnen twee dagen kunnen produceren en leveren. Daarvoor hebben we 22 machines, die in flexibele cellen compatibel met elkaar zijn. Dagelijks worden de meeste machines omgebouwd naar soms vier à vijf verschillende matrijzen. Omdat we geen voorraad meer hebben, maar toch just in time moeten leveren, produceren we enkel in zéér kleine lotgroottes. Daarom is er die noodzaak om snel matrijzen te kunnen wisselen.”

MATRIJZENWISSEL “In eerste instantie hebben we een systeem uitgedokterd waarmee deze matrijzen snel konden worden gewisseld. Een machine hoeft wat dat betreft niet langer dan vijf of negen minuten uit productie te zijn. Een eerste ingreep betrof de matrijzen zelf. We hebben elke matrijs voorzien van dezelfde buitenafmetingen, zodanig dat elke matrijs, groot of klein, nu ook op het desbetreffende formaat van machine gebruikt kan worden. Dat verhoogde onze flexibiliteit al enorm. Bovendien hebben we alle aansluitingen voor elektriciteit, warm en koud water, perslucht en hydraulica aan de voorkant van de matrijs aangebracht. Op die manier neemt het aansluiten veel minder tijd in beslag. Het aan- en afkoppelen van de matrijzen gebeurt voortaan

WERELDLEIDER IN KANTOORARTIKELEN Esselte is wereldleider op het vlak van kantoorartikelen. De firma, met onder meer de merken Leitz en Rapid, is voornamelijk bekend voor haar brievenbakjes, ladekastjes, opbergmappen en nietmachines. Wereldwijd heeft het van oorsprong Zweedse bedrijf 4.000 mensen in dienst. De jaaromzet van 1 miljard dollar wordt voor 60% gerealiseerd in Europa. Daar heeft Esselte negen fabrieken, verdeeld over acht landen, samen met veertien distributiecentra. De fabriek in Sint-Niklaas is verantwoordelijk voor de volledige productie van kunststof producten die door spuitgieten tot stand komen. Het gaat hier dus om de bekende brievenbakjes, ladeblokken, papiermanden enz. Verder zorgt deze Vlaamse vestiging voor de Europese distributie van producten die elders in de wereld, waaronder in China, worden gemaakt. En ten slotte is er nog het lokale verkoop- en distributiecentrum voor de Benelux. De firma heeft in Sint-Niklaas 130 personeelsleden in dienst. De omzet schommelt jaarlijks rond de 50 miljoen euro.

ESSELTE IN CIJFERS BEDRIJFSGEGEVENS OPRICHTING

1964

JURIDISCHE VORM

bvba

VESTIGING ZAAKVOERDER BEDRIJFSOPPERVLAKTE

Sint-Niklaas Kjell Clefjord - Marc Temmerman 17.000 m²

ACTIVITEITEN

productie van kunststof kantoorartikelen

KLANTEN

groot- en kleinhandel in kantoorartikelen

WERKGEBIED

Europa

OMZET IN 2010

50 miljoen euro

MACHINEPARK

• 22 spuitgietmachines (Engel & KraussMaffei) • laserlasmachines (OR Laser) • CNC-freesmachine (Hermle) • CNC-draaibank (Emco) • vonkmachine (Agie)

Metallerie 158 • Maart 2012

13

RUIME KEUZE VAN ALLE MOGELIJKE MODELLEN

uw partner in werktuigmachines met service! n.v.

Machine Tool Group

NIJVERHEIDSLAAN 23 8560 GULLEGEM www.mtg.be

s.a.

Tel. 056 50 51 50 Fax 056 50 51 65 [email protected]

NIEUW EFFICIENTER WERKEN MET EEN AUTOMATISCH MAGAZIJN STOVE STELT NIEUWE ONTWIKKELING VOOR Bij magazijnruimte geldt het credo van efficiëntie per vierkante meter. Enkel door spaarzaam, maar doeltreffend om te gaan met de beschikbare ruimte, kan er rendabel geproduceerd worden. Het bedrijf Stove uit Izegem ontwikkelde, deels ontsproten uit de eigen noden, een automatisch magazijn. De West-Vlaamse onderneming biedt het magazijnsysteem aan, aan eenieder die een oplossing zoekt voor specifieke stockageproblemen, zoals plaatsgebrek of een te omslachtige manier van stockeren.

Industriële manipulator voor het moeiteloos verhandelen van aluminium profielen. Vierwegstraat 186 - 8800 Roeselare Tel. 051/24 42 83 - Fax 051/24 24 33 E-mail : [email protected] - www.arcadel.be

STOVE L. De Raetlaan 37 8870 Izegem Tel.: 051/31.04.36 Fax: 051/31.32.69 [email protected] www.stove.be

TEN HUIZE VAN met één draai aan een hendel. Matrijsklemming gebeurt door gebruik te maken van hydraulische pistons. Vroeger moesten die mechanisch en manueel worden aangedraaid”, vertelt De Wispelaere.

MATRIJZENTRANSPORT De Wispelaere: “En dan is er nog het transport van deze tonnen zware matrijzen. In het verleden gebruikten we daarvoor onze hijskraan. Intussen hebben we echter een systeem ontwikkeld waarbij we de matrijzen kunnen afen aanvoeren op zelfgemaakte karren die op rails lopen. Terwijl aan de ene kant van de spuitgietmachine de volgende matrijs wordt klaargezet, staat aan de andere kant een lege kar klaar om de matrijs die nu in gebruik is, af te voeren. Het klaarzetten van beide karren gebeurt uiteraard terwijl de spuitgietmachine gewoon functioneert. Bovendien kan de nieuwe matrijs al worden voorverwarmd, wat andermaal tijdwinst oplevert. Elke machine hebben we uitgerust met een rollenbaan, zodat de matrijs na afkoppeling uit de machine gerold kan worden, rechtstreeks op de klaarstaande kar. Het aanvoeren van de nieuwe matrijs gebeurt op dezelfde manier. Op het eerste gezicht denk je dat de winst van deze omschakeling vooral in de tijdwinst zit. Die is er daadwerkelijk ook, maar de grootste winst zit in het feit dat we voortaan door onze flexibele manier van produceren geen voorraad meer nodig hebben. Voorraad is immers slapend kapitaal.”

PREVENTIEF ONDERHOUD Een niet onbelangrijke wijziging is ook de systematische invoer van

Alle aansluitingen werden vooraan op de matrijs gemonteerd

In de toolshop zijn er vier werkstations om twee matrijzen te onderhouden en te herstellen

preventief onderhoud op matrijzen. “In het verleden waren negen werknemers dagelijks bezig met bijna uitsluitend het herstellen van matrijzen. Hoe lang er aan een onderhoudsbeurt of herstelling besteed werd, was niet van levensgroot belang, omdat we toen nog grote voorraden hadden en dus niet just in time moesten produceren. Gemiddeld repareerden we toen slechts enkele matrijzen per week. Intussen hebben we een systeem van preventief onderhoud ingevoerd waardoor het aantal herstellingen drastisch afnam. Momenteel onderhouden slechts een viertal technici gemiddeld een vijftal matrijzen per dag!”

Toolshop “Ook in onze toolshop hebben we een zogenaamde flow gecreëerd”, vertelt De Wispelaere nog. “De matrijzen worden ook hier niet langer met de kraan aanen afgevoerd, maar via onze 'spoorlijn'. We hebben daarvoor een heel specifieke infrastructuur moeten ontwerpen en bouwen, maar het resultaat loont. De matrijzen worden de toolshop binnengerold, waar ze in een van de vier werkstations worden behandeld. De matrijzen worden geopend en elke helft krijgt een onderhoudsbeurt. Voor de veilige en ergonomische behandeling van de zware matrijshelften beschikken onze mensen over een zelfontworpen kantelapparaat. Die middelen stellen ons in staat om zelfs de zwaarste matrijs te behandelen in minuten in plaats van in uren. Preventief onderhoud De Wispelaere: “Tijdens een preventief onderhoud worden alle bewegende onderdelen van de matrijs schoongemaakt en opnieuw gesmeerd. Daarnaast worden alle hydraulische, elektrische, verwarmings- en koelingssystemen gecontroleerd. Als we merken dat onze producten braamvorming vertonen, moet de matrijs bijgewerkt worden. Daarvoor beschikken we onder andere over een

Met een draai aan de hendel worden alle aansluitingen verwijderd

metallerie.pmg.be

De matrijzen kunnen via een railsysteem getransporteerd worden

laserlastoestel, wat een strategische aankoop was. Met onze eigen CNC-freesbank, een CNCdraaibank, een vonkmachine, vlaken rondslijpmachines kunnen we snel spare parts aanmaken. Omdat we geen voorraad meer hebben, kunnen we ons niet veroorloven dat matrijzen lange tijd buiten strijd zijn. Daarom moeten we technisch zelfbedruipend zijn. Daardoor konden we ons servicelevel naar klanten toe aanzienlijk verhogen tot een aanvaardbare 95%. Bovendien blijkt dat we nu met een derde van de mensen vijf keer meer matrijzen kunnen verwerken.”

ZELF MACHINES MAKEN “Dat het hier gaat om erg ingrijpende veranderingen, is duidelijk. Tijdens het veranderingsproces hebben we dan ook gemerkt dat niet altijd alle medewerkers evenzeer openstonden voor vernieuwing. Een aantal hebben zich jammer genoeg niet kunnen aanpassen. Anderen vonden in het veranderingsproces dan weer een nieuwe uitdaging. We hebben onze mensen immers via intensieve participatie altijd nauw betrokken bij veranderingen. Zo hebben ze zelf de karren en de rollenbaan ontworpen. We gaan daarin zelfs heel ver. Ook automatische inpakmachines worden nu door onze eigen mensen helemaal uitgedacht, ontworpen en gemaakt. Voor hen is het een manier om hun tevredenheid en motivatie te verhogen”, besluit De Wispelaere. ‰

Mark De Wispelaere: “We kunnen nu met een derde van de mensen vijf keer meer matrijzen verwerken Metallerie 158 • Maart 2012

15

Wereldprimeur ! Check hiernaast voor meer uitleg

➤

‡ De Rotary Tool Adjuster elimineert de slag bij spantanghouders volledig , 0 μ!!!!

‡ De Rotary Tool Adjuster bestaat uit een 2 ringen, waarvan 1 voorzien is van aanspanboutjes.

‡ Is beschikbaar voor ER spantangen van 11, 16, 25, 32 en 40.

‡ Reeds beschikbaar vanaf 189 €! ‡ Wordt exclusief verdeeld voor Vlaanderen bij CWS Tools.

‡

SFDQGH]HFRGHLQHQEHNLMNGLWÀOPSMH u zal versteld staan!

(,' +$1/
)&2

%#-0&.

#1'&

+$1/ .(**


"
 


   
  


 


    

 

 
 




  

 







 " 

Prijzen Rotary Tool Adjuster 11

189,00 €

Rotary Tool Adjuster 16

195,00 €

Rotary Tool Adjuster 25

199,00 €

Rotary Tool Adjuster 32

209,00 €

Rotary Tool Adjuster 40

215,00 €

C.W.S. Tools bvba Industriezone Ravenshout 5238 ‡ 3980 Tessenderlo ‡ Belgium Tel. : +32 (0)13 664 114 ‡ Fax : +32 (0)13 674 035

ADVERTORIAL

ROTARY TOOL ADJUSTER VERHOOGT DE NAUWKEURIGHEID VAN SPANTANGHOUDERS STANDAARDSPANTANGHOUDERS WORDEN PRECISIESPANTANGHOUDERS De Rotary Tool Adjuster is een exclusief en innovatief product dat toelaat om de slag bij spantanghouders te elimineren. Zo worden standaardspantanghouders precisiespantanghouders. Voordelen zijn kostenbesparingen dankzij een langere levensduur van het gereedschap en minder nood aan nabewerking. Dit gereedschap resulteert in een nauwkeurig proces van uw verspanende gereedschap. De Rotary Tool Adjuster wordt op dit moment overal in Europa gelanceerd.

INVESTERING IN NAUWKEURIGHEID

De nauwkeurigheid van bewerkingen wordt bepaald door een aantal factoren, waaronder de machinenauwkeurigheid of de positioneernauwkeurigheid, de opspanning van het werkstuk, de lengteafstelling van het gereedschap ... maar ook de slag van het gereedschap (run-out). Deze laatste factor speelt niet enkel een rol bij de nauwkeurigheid van het eindproduct, maar ook bij de levensduur van het gereedschap.

PRECIES AFSTELLEN

De Rotary Tool Adjuster, ontwikkeld en bedacht door het Franse bedrijf I&D (Innovation & Développement), bestaat uit twee ringen, waarvan er één voorzien is van aanspanboutjes. Het geheel wordt gemonteerd op een standaardspantanghouder. Op de bewerkingsmachine wordt met behulp van een meetklokje de slag van het gereedschap opgemeten. Als de grootste nauwkeurigheid vastgesteld is, moet de schroef van de Rotary Tool

Adjuster aangedraaid worden. Door de aanspanboutjes aan te draaien, wordt het gereedschap gecentreerd ten opzichte van de gereedschaphouder en verdwijnt de slag. Een studie van de universiteit van Dortmund bewijst dat er bij dit proces een nauwkeurigheid van 0 μm, bij benadering, behaald kan worden. Deze nauwkeurigheid werd nog door geen enkele andere producent gerealiseerd. Het systeem kan gemonteerd worden op standaardspantang-

houders en is beschikbaar voor ER-spantangen van 11, 16, 25, 32 en 40. Mercedes Duitsland zet de Rotary Tool Adjuster al in als alternatief voor de aankoop van nieuwe precisiespantanghouders. Dit eenvoudige gereedschap vraagt geen dure investering, het kost compleet rond de 200 euro.

C.W.S. TOOLS

C.W.S. Tools is een gespecialiseerde verdeler van snijgereedschappen met exclusieve topmerken. Door deze kwaliteitsproducten en door hun professionele aanpak heeft C.W.S. Tools een belangrijke plaats weten te veroveren op de Belgische markt.

C.W.S. TOOLS

Industriezone Ravenshout 5238 3980 Tessenderlo Tel.: 013/66.41.14 Fax: 013/67.40.35 [email protected] www.cwstools.be Metallerie 158 • Maart 2012

17

DUHQ DWVFK QSOD H  Q H EDQN Q 3ORRL M]HQ WHJH HSUL UHQG H U U FX  FRQ URRW VWHUN OLMNJ

Mmarkt

GHU

LW]RQ

WRWX

OHLQ

N 9DQ

%HWDDOEDUHPHWDDOEHZHUNLQJVPDFKLQHVPHWVHUYLFH

5RGH$NNHUV.DVWHUOHH%( 7) VDOHV#PPDUNWEH

%HNLMNRQ]HSURGXFWFDWDORRJRQOLQHRSZZZPPDUNWEH

DURMA • EUROMAC • DAVI • CARIF • PTV • WILA • KOIKE • TRANSFLUID Driemasten 85 B-8560 Gullegem

T +32 (0)56 41 99 94 F +32 (0)56 40 14 77

[email protected]

www.metanox.be

Hoge kwaliteit plasma systemen voor manueel snijden….

De professionele Cutmaster TRUE Serie Plasma machines, garanderen u de werkelijke power en precisie die nodig is bij het snijden van dun plaatmateriaal tot en met 50 mm maximum snijcapaciteit. Maak een keuze uit de Cutmaster TRUE Serie modellen 12, 12+, 20, 25, 35 en 40 met de zeer unieke 1 Torch® plasmabrander en ontdek de werkelijke dimensies van flexibiliteit en kwaliteitswaarden die enkel de CutMaster TRUE Line van Thermal Dynamics u kan aanbieden.

... en hoge precisie plasmasnijmachines voor geautomatiseerde toepassingen. De nieuwe Ultra-Cut 400 Plasma Unit garandeert u ongeziene kwaliteitssneden met een snijcapaciteit tot 60 mm. In combinatie met een manuele of automatische gasconsole, geavanceerde hoogteregeling besturing, geoptimaliseerde brandertechnologie voor 3-D snijden en een reeks van slijtonderdelen voor diverse gassen, biedt dit systeem een waaier van mogelijkheden die beantwoorden aan de meest recente industriële toepassingen.

http://europe.thermadyne.com

Leading Plasma

®

400

www.thermal-dynamics.com

Innovation

Bezoek ons op de Techni-Show in Utrecht 13-16 maart. Stand F018 [email protected]

MNE

GESLAAGDE EERSTE EDITIE METAPRO NETWORK EVENT METAALSECTOR TOAST OP EEN SUCCESVOL 2012 De organisatoren hadden het Metapro Network Event aangekondigd als 'de grootste nieuwjaarsreceptie van de sector' en zo was de sfeer ook: eerder gezellig, die van 'zakenpartners onder elkaar' met slechts vaag op de achtergrond de vervelende ruis van de financiële crisis die nog altijd wat onzekerheid over de toekomst met zich meebrengt. Wie zijn oor te luisteren legde in de wandelgangen, ving dus zeker geen alarmerende signalen op. Wel een voorzichtig optimisme. Hetzelfde geldt eigenlijk voor de beurs an sich. De reacties op dit nieuwe initiatief, waar hier en daar nog aan details gesleuteld kan worden maar dat voor een eerste editie toch al redelijk stevig op punt stond, waren overwegend tot zeer positief. Het format is goed, de mix van fabrikanten en toeleveranciers representatief en de opkomst vrij behoorlijk. Een uitgebreide impressie. Door Kevin Vercauteren EERSTE ANALYSE Voor een beursorganisator is de komst van een boreling natuurlijk een spannend moment. Na het wegebben van de eerste emoties en nadat alle commentaren en opmerkingen hebben kunnen bezinken, is de tijd rijp voor een analyse door de organisator zelf. Bent u tevreden over deze eerste editie van het Metapro Network Event (MNE)?

“Afgaande op de vele goede feedback, mails en berichten op Facebook, denk ik dat we zeker over een geslaagde start mogen spreken. We moeten een beetje voorzichtigheid inbouwen omdat de enquêtes pas (09/02) zijn verstuurd naar de exposanten en we die van de bezoekers nog volop aan het analyseren zijn, maar de teneur lijkt me positief.” Wat vond u van het aantal bezoekers?

“Het was geen overrompeling. Zonder de studenten mee te rekenen en de mensen die we de eerste twee uur door een technisch probleem niet hebben kunnen registreren, zijn we afgeklokt op 2.354 bezoekers, met het zwaartepunt op de tweede dag. Dat zijn de naakte cijfers, die behoorlijk zijn zonder meer. Maar er komt ook een stuk psychologie bij kijken. Men is Metapro gewoon waar op vier dagen 13.000 bezoekers langs de stand passeren, terwijl het hier om kleinere aantallen gaat op een veel beperktere ruimte. Het contrast met de machinebeurs zal des te groter zijn.” Is 2.354 bezoekers genoeg?

“Het mochten er inderdaad iets meer zijn. Het feit dat de machines ontbreken, heeft wellicht als een filter gewerkt. Terwijl ook de

metallerie.pmg.be

ciers liever gescheiden zien van technische teams en het onderfabrikanten omwille van de houdspersoneel naar Brussel zullen kwaliteit van de bezoekers. afzakken om de machines te zien, Wat vindt u van deze kritiek? maakt voor een netwerkbeurs – “Gettovorming werkt niet. Je mag althans in België – alleen de CEO toeleveranciers niet in een hokje tijd vrij. Daarom bestuderen we apart steken want dan zijn ze ten momenteel de mogelijkheid om opzichte van machinefabrikanten te naar analogie met Metavak de veel in het nadeel. Sommigen doen volgende keer meer (maar nog die hal dan zelfs niet aan. Daarenaltijd een beperkte) ruimte te boven zien we dat VNU Exhibitions voorzien voor machines. Dat is een een extra event voorziet om moeilijke beslissing gezien dat een standhouders van Esef en grotere investering vergt en het de vraag is of "T OELEVERANCIERS Techni-Show de kans te geven met elkaar te die voor twee dagen te EN STAAL spreken. Anders hebben rechtvaardigen is.” FABRIKANTEN Gaat u het format ze daar gewoon de tijd BESEFFEN DAT DIT aanpassen? niet voor, terwijl die VOOR HEN EEN “Het basisconcept eersten wel klant zijn van GEMISTE KANS WAS . de laatsten. Ik begrijp zeker niet. We A LS WE WILLEN overigens niet waarom de behouden de tweedagenformule en ook aanwezigheid van GROEIEN DE het lowcostaspect blijft KOMENDE JAREN , ZIT toeleveranciers meer overeind. De enquêtes 'toeristen' naar de beurs DAAR HET moeten nog uitwijzen zou lokken. Overigens POTENTIEEL " of er ook over de hoor ik van bezoekers dat keuze van de precieze dagen en ze hadden verwacht spontaner uren een consensus bestaat. aangesproken te worden. Blijkbaar Daarnaast gaan we uiteraard nog hebben met name machinefabridingen finetunen. Voor de kanten het wat moeilijk die stap te infosessies bijvoorbeeld stappen we zetten nu ze niet op de machine als af van het Hyde Parkconcept waar trigger konden terugvallen.” Kortrijk blijft de iedereen voor een lezing vrij kon uitvalsbasis? aanschuiven. En van de avond Alle gelijkaardige initiatieven zullen we de volgende keer een elders zijn steeds mislukt, meer feestelijke aangelegenheid behalve dus in Kortrijk dat maken, wat het voor bezoekers hierin een traditie heeft. De aantrekkelijker zal maken om rond kritiek dat je hier vooral 6 à 7 uur toch nog in de auto regionaal volk lokt, klopt richting Kortrijk te stappen. Het belangrijkste is echter dat het concept rijpt en groeit. Dan kijk ik vooral in de richting van toeleveranciers en staalfabrikanten. Met moeite halen we een verhouOrganisator Karl D'Haveloose kijkt ding van 75/25. Dat kan veel tevreden terug op de eerste editie van evenwichtiger en ze beseffen ook Metapro Netwok Event dat dit voor hen een gemiste kans was.“

MTMS 2013 De machinebeurs Metapro als dusdanig houdt op te bestaan. Maar ook niet helemaal. Volgend jaar zal in Brussel voor de eerste keer de 'Material Transformation & Machining Show' plaatsvinden waarin het voormalige Metapro zal opgaan, aangevuld met de technologie om kunststoffen en composieten te bewerken. Eerder dan het einde betekent 2013 dus een nieuw en breder begin. Karl D'Haveloose beargumenteert zijn demarche: “Als sector heeft metaal zeker een interessant investeringspotentieel, maar door daar ook andere materialen aan te koppelen, verbreedt die basis aanzienlijk. Zeker gezien de razendsnelle evoluties op dat vlak zoals rapid prototyping en andere 3D-technologieën. In onze aprileditie (nummer 160) gaan we hier dieper op in. niet. Ook Limburgers bijvoorbeeld maakten de reis naar Kortrijk. Bovendien heeft Brussel nooit bewezen in staat te zijn een significant gediversifieerder publiek te lokken. Verder ben ik ervan overtuigd dat enkel een grotere vertegenwoordiging van Waalse exposanten meer Franstaligen naar de beurs kan doen komen.” Heeft België nood aan een eigen machinebeurs?

Het bezoekerspotentieel is met 8.000 bedrijven de helft uit Nederland, maar het investeringspotentieel is wel groot. Vandaar inderdaad de nood aan een eigen machinebeurs, zeker omdat lang niet alle Belgen naar Utrecht afzakken en op EMO vaak de juiste vertegenwoordiging ontbreekt.”

Sommigen zouden toeleveran-

Metallerie 158 • Maart 2012

19

MNE

REACTIES De visie en kritische analyse van de organisator op dit eerste Metapro Network Event kennen we al, maar wat vonden de exposanten er eigenlijk van en welke indruk hadden de bezoekers?

LEO DAVID (M ETAL SYSTEMS) Bij Metal Systems maken ze metalen vensters, wanden, bureaus ... Hun metaalafdeling bestaat uit vier mensen. “Omdat we voor onszelf werken, zijn we niet naar de beurs gekomen om toeleveranciers te zoeken, noch om concrete projecten te bespreken. We vonden het gewoon een ideale gelegenheid om in een andere setting contacten met onze bestaande partners te onderhouden. Temeer omdat Metapro zelf nog ver weg is en ook Blech niet meteen voor de deur staat. In België zijn er te weinig van dit soort initiatieven. Elke twee jaar een beurs voor onze sector is toch wel het minimum.” We vuurden een zevental standaardvragen op hen af. Steeds dezelfde om nadien hun antwoorden op een vergelijkbare manier te kunnen bundelen in een representatief impressieverslag. Nu al kunnen we concluderen dat het format goed is onthaald en voor de meesten, bezoekers zowel als exposant, voor herhaling vatbaar is.

20

Metallerie 158 • Maart 2012

1. Tevreden over het aantal gelegde contacten? Janus Hendriks van CBLWelding: “Voor ons was dit een heel geslaagde beurs. Het aantal bezoekers was precies gepast. Weinig rustmomenten maar evenmin een immense drukte zodat we voor elke klant voldoende tijd konden maken en dat heeft inderdaad geresulteerd in een behoorlijk aantal echt nieuwe contacten.” Ook gereedschapsverdeler De Fruytier had een glimlach om de lippen. Dirk Duyvejonck: “Wij klagen zeker niet. Dit was voor ons natuurlijk een thuismatch en een uitgelezen moment om bestaande contacten te onderhouden. Via een opvallende stand hebben we bovendien geprobeerd om wie we niet kenden uit de gangen te plukken, wat goed is gelukt. Wellicht zaten de livedemonstraties door onze nieuwbakken partners van Lenmatec, waarbij er manueel dichtingen werden gereconditioneerd, daar voor iets tussen.” Dezelfde positieve geluiden horen we bij de plaatbewerking. “Gezien we op voorhand geen referentiepunt hadden, startten we eigenlijk zonder zeer concrete verwachtingen, maar dat neemt niet weg dat ik heel tevreden ben over de respons“, aldus Gino Van Nuffelenen van Bystronic. Karel Vincke (V.A.C-machines) bevestigt die vrij behoorlijke toevloed, maar komt met een ietwat merkwaardige bemerking: “Ondanks de communicatie vooraf waren sommige klanten teleurgesteld dat ze geen machines te zien hebben

2. Was de kwaliteit van de gekregen. Men moet blijkbaar nog bezoekers goed? wennen aan het concept van een Marc De Munter (Iscar): “Velen netwerkbeurs.” Een West-Vlaamse hadden technische en andere collega Pierre Comhaire (LVD) ving van zijn klanten diezelfde vragen over specifieke projecten. teleurstelling op. “Toch vreemd want Het aandeel scholen was op voorhand was ten overvloede bovendien vrij beperkt. Wat mij gecommuniceerd over het feit dat betreft, kan er op de kwaliteit van het geen machine- maar een de bezoekers dus weinig worden netwerkbeurs betrof.” afgedongen.” Janus Hendriks heeft daar een verklaring voor: Daarnaast waren er ook echter een “Een machinebeurs lokt een heel paar standhouders die toch op iets ander profiel van bezoekers. Veel meer volk hadden gerekend. Marc Gulickx van Gelderblom meer technici. Bij een netwerkevent bijvoorbeeld en ook Iwan gaat het vooral over beslissingsReusken, actief bij de nemers.” Kurt Decroix (Amada) Nederlandse toeleverancier Orfa deelt die indruk: “'s Avonds vanaf Visser verkeerde in dat 19 u. viel het een beetje geval. “In Nederland stil. Dat drukte het “E EN MACHINE - bezoekersaantal. Maar trekken gelijkaardige BEURS LOKT EEN initiatieven gewoonlijk de contacten die er wat meer bezoekers”, HEEL ANDER PROFIEL waren, stemmen ons wel merkte hij fijntjes op. tot grote tevredenheid. VAN BEZOEKERS . “Daar vertrekt men Niet alleen omdat er zich V EEL MEER soms met busjes naar daaronder veel TECHNICI . B IJ EEN de beurs, terwijl het in onbekenden en dus België blijkbaar meer NETWERKEVENT GAAT nieuwe klanten bevonden, HET VOORAL OVER maar ook omdat het de gewoonte is om BESLISSINGSNEMERS ” niveau van de bezoekers één beslissingsbevoegde per bedrijf erg goed was. Men af te vaardigen. Minder kwantiteit, kwam ons spontaan aanspreken meer kwaliteit dus.” Hugo Verlaak over nieuwe projecten. Er is dus een (Yamazaki Mazak) spreekt dit dan mooie basis gelegd en in die zin is weer tegen. “We staan ook altijd het Metapro Network Event op Metavak en in vergelijking alleszins in zijn opzet geslaagd.” Luc Vuylsteke, oprichter van het daarmee scoort Kortrijk zeker niet gelijknamige toeleveringsbedrijf, slechter op het vlak van de maakt de vergelijking met de opkomst.” Lieven Louagie (Prima Bedrijvencontactdagen, waarop ze Power) tot slot, komt nog met een ook aanwezig waren. “Het publiek andere nuance: “Over het aantal bezoekers op de stand ben ik zeker hier was veel professioneler. MNE was een testcase en die is tevreden. Alleen waren het vooral geslaagd. We hebben goed oude bekenden en bestaande kunnen netwerken en onze naamscontacten, weinig prospecten. Dat bekendheid is vergroot.” is een beetje jammer.”

metallerie.pmg.be

MNE

3. Hoe beoordeelt u het format? 4. Is het een goed idee om toeleveranciers en machine“Ik ben aangenaam verrast”, vertelt Mario Havegeer (Haco). ”In fabrikanten bij elkaar te zetten? “Uitwaaieren is niet de beste optie”, vergelijking met een machinebeurs stelt Pierre Comhaire. “Tijdens de heb je veel meer tijd voor de Techni-Show worden ze ook klanten. Ik overweeg daarom om gescheiden. Mijns inziens schept hetzelfde concept ook op andere beurzen toe te passen. Het kost dat meer duidelijkheid voor de bezoekers.” Marc Gulickx is minder, je hebt geen verhuizing en genuanceerder: “Als beurs boet je wie echt geïnteresseerd is, nodig je misschien in aan kwaliteit, maar op een later tijdstip uit in de anderzijds zijn de toeleveranciers toonzaal.” Marc Gulickx beaamt: onze klanten. Voor het netwerkevent “Laagdrempelig, low cost, een betekent de mix daarom een minimum aan voorbereiding ... Het verrijking.” En ook Hugo Verlaak is zonder meer een goed format dat stoorde zich er niet aan. Integendeel. “Je lokt zich in Nederland al een extra type meermaals heeft bewezen, "D AT LETTERLIJK ELK er bezoekers mee, wat al is de beursmentaliteit LID VAN M ETAL de kans verhoogt op daar wel heel anders.” Iwan Reusken pikt daarop A LLIANCE . BE – EN het leggen van in: “In Nederland trekt men nieuwe contacten.” DAT ZIJN ER NU voor een beursbezoek meer TOCH AL 31– HIER Voor Karel Vincke tijd uit. Men komt op de EEN STAND HEEFT, is de mix zelfs een must: “Het is leuk, stand daadwerkelijk voor VERTELT VEEL OVER temeer omdat ook een kop koffie. Terwijl het er DE UITSTRALING EN die mensen mee aan in Kortrijk veel gehaaster aan toe ging.” Thierry Van DE AANTREKKELIJK - de kar trekken.” HEID VAN DIT Eeckhout (Siemens): “Mijns En wat vinden de inziens is het nog maar toeleveranciers zelf? EVENT " Luc Vuylsteke: ”Dit weinig gebeurd dat je in is een netwerkbeurs specifiek voor België 137 bedrijven uit de de metaalsector en daar horen wij metaalsector samen krijgt voor een ook bij. Als toeleverancier hebben beurs. Dat letterlijk elk lid van we bovendien niet veel kansen om Metal-Alliance.be – en dat zijn er nu toch al 31– hier een stand heeft, ons te tonen. Daarom vond ik het ook zo vreemd dat er maar weinig vertelt veel over de uitstraling en de van mijn collega's de investering aantrekkelijkheid van dit event.” hebben gedaan om hier met een Eén puntje van kritiek toch. Gino Van Nuffelen: “ Een beetje stand aanwezig te zijn. Volgens mij meer ambiance had de stemming een gemiste kans.” Geert Van de deugd gedaan. Maar dat is kritiek Weghe (G-Service): “We zijn een in de marge, want het concept zat, relatief jong bedrijf en nog volop in zeker voor een eerste editie, voor de fase om naamsbekendheid te de rest wel goed.” krijgen. Daarom staan we hier.”

metallerie.pmg.be

5. Mag het ritme van een machinebeurs afgewisseld door een netwerkevent blijven? Patrick De Bosscher (Gibas): “Deze beurs is door zijn locatie en grootte vrij lokaal en zou eigenlijk ook eens in bijvoorbeeld Hasselt georganiseerd kunnen worden. Maar de machinebeurs op zich kan ze nooit vervangen.” Lieven Louagie en Kurt Decroix denken vooral aan het financiële plaatje, hoewel ze MNE op zich best genegen zijn. “We zijn internationaal actief en dan is het beursaanbod reeds vrij versnipperd. Deze extra beurs betekent weer een extra investering (zij het een minieme).” Griet Vaes (Goebel) echter, is zeker bereid die investering opnieuw te doen. “Het is mijn eerste beurs in België en die is me bijzonder goed bevallen. Onze naamsbekendheid vaart er wel bij en we hebben zeer vlot contacten kunnen leggen. Ook Janus Hendriks zal de volgende keer van de partij zijn: “Ik bevestig bij deze al mijn deelname, mocht er een tweede editie komen.” “Voor herhaling vatbaar”, zegt ook Gino Van Nuffelen. En wat is de balans voor Marc De Munter? “Wat mij betreft, mag er zeker een tweede editie komen. Daar zal ik dan ook op aanwezig zijn. Achter Brussel daarentegen, plaats ik vraagtekens. Ik stel me gewoon de vraag of we niet beter de krachten zouden bundelen met Nederland waar Techni-Show toch ook vele Belgen aantrekt. Misschien hebben onze klanten wel al het signaal gegeven dat België eigenlijk geen nood heeft aan een nationale

machinebeurs. Een extra argument is dat Duitsland en Frankrijk veel grotere beurzen huisvesten die voor ons makkelijk bereikbaar zijn. Hugo Verlaak merkt echter op dat Wallonië daarvoor een struikelblok is. “Een Benelux-beurs moet er ook voor het Waalse publiek zijn. Om de grote menigte

MIEL BAKEN (HEAT & SURFACE T REATMENT) Als specialist in warmtebehandelingen heeft dit Nederlandse bedrijf plannen om een Belgische firma over te nemen. “Een initiatief als dit nemen we dan ook graag te baat om de Belgische b2b-markt af te speuren naar interessante contacten. Het potentieel in België is dan ook groot. Jullie markt situeert zich namelijk veeleer op het onderdelenniveau. Wel is het niet zo makkelijk hier voet aan de grond te krijgen. Er bestaan in België niet veel netwerkevents en een beurs als Welding Week bijvoorbeeld spitst zich te specifiek toe op lassen. De kans is daarom reëel dat we hier volgende keer zelf als exposant staan.” naar Brussel te lokken, moet je de verspaning aanvullen met andere takken”, geeft hij nog als tip. Voor Pierre Comhaire staat het echter als een paal boven water: “België heeft absoluut een tegenhanger van Techni-Show nodig!” Thierry Van Eeckhout besluit: “Rekening houdend met het potentieel is 10.000 bezoekers voor Metapro lang niet slecht.” Metallerie 158 • Maart 2012

21

MNE “TEGEN 2015 MOETEN WE 450.000 NIEUWE WERKKRACHTEN VINDEN” Fons Leroy is gedelegeerd bestuurder van de VDAB en gaf op MNE zijn visie over hoe bedrijven moeten omgaan met de demografische wissel die de arbeidsmarkt op zijn kop zal zetten. Want laat één ding duidelijk zijn: door de veel grotere uit- dan instroom zullen het voor de eerste keer de werknemers zijn die hun werkgever kiezen, zelfs in economisch moeilijke tijden. Heel concreet zullen we alleen al in Vlaanderen tegen 2015 liefst 450.000 nieuwe mensen moeten vinden om zij die op pensioen gaan te vervangen en om te kunnen groeien. Voor de bedrijven betekent dit dat ze elkaar nu ook op het vlak van tewerkstelling zullen gaan beconcurreren. En door het imagoprobleem van de industrie zal met name in de metaalsector de fameuze War

for Talent bikkelhard worden gevoerd. Fons Leroy gaf de volgende tips mee om u als bedrijf aantrekkelijker te maken. • Gebruik klare taal. Kandidaten weten graag waar ze aan toe zijn aangaande mogelijke opleidingen, flexibele uren etc. En waarom geen filmpje? Jongeren denken in beeldtaal. Speel daarop in. • Heilig steeds het belang van leren. Een leven lang leren, het is een cliché maar in dezen gaat het wel op. Jongeren kijken steeds naar de ontwikkelingsmogelijkheden en vele ouderen zijn graag bereid zich bij te scholen. • Ook de 50-plusser zult gij eren. Europees stellen we het minste aantal mensen tewerk uit de categorie 60-64. Dit is de grootste rekruteringsgroep. Overigens, in de categorie 25-50 scoren we het beste. • Doe niets wat vrouwen mijdt. 87% van de werknemers in technologische sectoren zijn mannen. Meer vrouwen betekent zo veel meer ingevulde arbeidsplaatsen. • Gebruik veel meer kanalen. Gemiddeld gebruikt een bedrijf 1,6 kanalen. Sociale media zijn zwaar onderbenut.

Iemand als Luc Vuylsteke neemt deze gelegenheid INVESTERINGSKLIMAAT dan ook te baat om zich te verzetten tegen het aanhoudende Tijdens MNE werden ook voor de pessimisme. “Dat doemdenken zijn eerste keer de 'Metaal Industrie we ondertussen al wel grondig beu. Gazellen' uitgereikt voor de Er is ook geen reden toe. Wij metaalbedrijven die de laatste vijf bijvoorbeeld voelen de crisis niet. jaar de beste cijfers konden Maar door de geruchten in de voorleggen op het vlak van omzet, media ontstaat er toch een soort cashflow, toegevoegde waarde per angst die op termijn nefast kan zijn werknemer en tewerkstelling. voor het investeringsklimaat. Janus Hendriks begrijpt die Opgesplitst volgens regio kwamen commotie evenmin. “Ik hoor van vier winnaars uit de bus: bijna al mijn klanten dat hun • Vlaanderen: Metrotile Europe en orderboekje goed is Smulders Projects gevuld. Eentje groeit Belgium D E MENSELIJKE zelfs met 35%!” Gino • Brussel: FenekO FACTOR WORDT IN Van Nuffelen blaast • Wallonië: P. warm noch koud. Lemmens Company DE TOEKOMST Wie kijkt naar de ABSOLUUT CRUCIAAL . “Projecten blijven vlot binnenkomen, maar er winnaars en daaruit D OOR DE GROTE verandert wel het een een succesformule UITSTROOM WORDT en het ander. Er wordt tracht te destilleren, HET MEER EN MEER meer op korte termijn komt tot de vaststelling EEN PROBLEEM OM beslist. Sommige dat het loont om voor projecten verdwijnen in een groeimarkt te DE BESCHIKBARE de koelkast, terwijl kiezen – vaak is dat ARBEIDSPLAATSEN andere contracten een niche – en zich INGEVULD TE onmiddellijk worden vervolgens daarin te KRIJGEN . beklonken. Als fabrikant specialiseren. Nog moeten we sneller een kenmerk dat de kunnen inschatten of iets al dan niet genoemde bedrijven gemeen concreet zal worden. Dat heeft met hebben, is een grote toegevoegde de onzekerheid te maken.” Volgens waarde per werknemer. Daarvoor Lieven Louagie heeft die gaan ze dikwijls samenwerkingen onzekerheid nog een ander gevolg: aan met andere bedrijven, die in hun tak aan de top staan. Kennis en “Het houdt de klanten scherp. In plaats van een zoveelste plooibank vakbekwaamheid gaan hier te kopen, kiest men voor een duidelijk voor op prijs. aanvullende technologie. Men gaat Pessimisme beu meer diversifiëren. Voorts verkopen Bedrijven als Metrotile, Smulders, we misschien iets minder machines FenekO en Lemmens bewijzen dat in aantal, maar als er wordt het ondanks de vele negatieve, geïnvesteerd gaat het wel meteen economische berichten toch nog over de duurdere systemen.” Marc Gulickx raakt nog een mogelijk is om te groeien.

metallerie.pmg.be

andere trend aan: “Ik merk in vergelijking met vroeger dat men minder loyauteit heeft tegenover het huismerk. Het shoppinggebeuren zet zich ook in de metaalsector door. Dit gezegd zijnde, Okuma is een installed based merk, waardoor we wel nog aanvragen krijgen van bedrijven die reeds gebruiker van onze machines zijn. Maar dan gaat het veelal over vervangingsinvesteringen. De echte investeringsbereidheid lijkt me een beetje gefnuikt op dit moment.” Hugo Verlaak, een andere stem uit de verspaningssector, bevestigt de indruk. In België hebben we vooralsnog geen reden tot klagen, maar desalniettemin lijkt het uitstelgedrag toch stilaan op gang te zijn gekomen.” Is die vaststelling sectorgelinkt? Griet Vaes vertelt alleszins dat het met de gereedschappen goed gaat.

Uitdagingen Afsluiten doen we met de grootste uitdaging van dit moment in de industrie: het vinden of vervangen van personeel. Luc Vuylsteke: “De menselijke factor wordt in de toekomst absoluut cruciaal. Door de grote uitstroom wordt het meer en meer een probleem om de beschikbare arbeidsplaatsen ingevuld te krijgen. Daarin moet worden geïnvesteerd. Als bedrijf doen we dat door op regelmatige basis stageplekken aan te bieden.” Rond dit probleem bracht Fons Leroy, gedelegeerd bestuurder van de VDAB ook een lezing (zie bovenstaand kader). Hij bracht in kaart waar er nog wervingsreserve is een gaf tevens enkele zeer praktische tips mee over hoe men deze potentiële poel van werknemers het best aanspreekt. ‰

OVERZICHT WINSTEN BOEKJAAR

NETTOWINST

BELANSTING

%

2010

2.522.212

599.422

19,2

2009

1.774.729

424.261

19,29

2008

2.352.297

666.858

22,09

2007

2.947.491

716.444

19,55

2006

2.616.901

618.026

19,1

OVERZICHT INVESTERINGEN BOEKJAAR

INVESTERINGEN

TW

%

2010

1.363.537

13.388.415

10,18

2009

1.461.798

11.856.806

12,33

2008

1.835.044

14.087.178

13,03

2007

1.894.695

14.019.439

13,51

2006

1.869.862

13.718.869

13,63

Metallerie 158 • Maart 2012

23

CASE VERSPANING

UITWISSELBARE STURING VOOR PERFORMANTE OPERATOROPLEIDING EMCO LEVERT MACHINES VOOR VERSPANINGSTRAINING CATERPILLAR Op 13 oktober 2011 opende Caterpillar, de wereldmarktleider in ‘Earth-Moving Industries’, zijn vierde ‘CPS Master Learning Center’ ter wereld in zijn productiesite te Gosselies, nabij Charleroi en de luchthaven ‘Brussels South’. In dit opleidingscentrum krijgen nieuwe werknemers een stevige kennismaking met verspaningstechnieken. Dankzij de uitwisselbare sturing en de mogelijkheid om op negen programmeercodes te draaien, vormen een frees- en een draaimachine van Emco het studiemateriaal bij uitstek. Door Eric Cornand

Het opleidingscentrum – hier ziet u de verschillende lasposten – beschikt sinds kort over twee nieuwe verspaningsmachines

EUROPEAN TRAINING CENTER Officieel heet het nieuwe initiatief van Caterpillar het Enterprise Master Learning Center. Van de andere drie centra bevindt er zich een in de Verenigde Staten, een tweede in China, en een derde in India. Het pas geopende centrum in Gosselies is terug te vinden op de site van Caterpillar Belgium, op een gigantisch groot domein van 98 hectare, waarvan 26 hectare bebouwd is. Eigenlijk dus wel een hele eer voor ons kleine landje. Dit trainingscentrum zal voor alle Europese vestigingen van de groep voorzien in de opleidingen van de CPS Master Trainers (Caterpillar Production System) die voor de opleiding en de certificering van het Caterpillar personeel zullen instaan in de vestigingen en het centrum. In die technische opleiding zit er o.a. ook een specifieke training

in verspaningstechnieken vervat. Caterpillar België produceert al sinds 1965 hydraulische graafmachines en wielladers in Gosselies en maakt de meeste onderdelen daarvoor zelf. Bijgevolg is de opleiding verspaningstechnieken een van de belangrijkste in het gamma. Daartoe heeft Caterpillar twee Emco machines aangekocht bij De Ridder TDR in Dilbeek.

EIGEN SET STANDAARDEN Caterpillar wil in al zijn vestigingen wereldwijd dezelfde strategie en productiestandaarden implementeren, en dat geldt ook voor de opleidingen van het technische personeel. Toch wijkt Europa af van de rest van de wereld door zijn grote verscheidenheid qua talen, cultuur en deskundigheid. Het Europese MLC richt zich dan ook specifiek op het personeel van de Europese vestigingen en

CATERPILLAR OPRICHTINGSJAAR

1965

VENNOOTSCHAPSVORM

nv

VESTIGINGSPLAATS

Gosselies (Charleroi)

ZAAKVOERDER

Nicolas Polutnik

PERSONEEL

4.300

PRODUCTIE

• Hydraulische graafmachines (29 tot 90 ton) en componenten • Assen • Wielladers (14 tot 31 ton)

AFZETMARKT

Europa (voor sommige producten wereldwijd)

OMZET 2010

€ 307.198.345,00 (laatste kwartaal 2011: + 44%)

INVESTERINGEN

Gemiddeld 50 miljoen euro (laatste vijf jaar)

TOTALE OPPERVLAKTE

98 hectare (26 hectare bebouwd)

24

Metallerie 158 • Maart 2012

hanteert een eigen set standaarden. Caterpillar Belgium beschikte voorheen al over een opleidingscentrum in hydraulica, maar wil dat nu ook voor draaien en frezen. Aangezien het bedrijf een eigen set verspaningsprocedures hanteert, wil het meteen bij de intrede van nieuw personeel de gereedschapsstrategie, de programmeerstrategie, de ISO-programmering en de werkstukcontrole integreren. Voorheen werden dergelijke opleidingen doorgaans uitbesteed aan organisaties als Forem, Technifutur enz. De mogelijkheden van een eigen opleidingscentrum ten opzichte van het uitbesteden biedt het bedrijf echter heel wat meer flexibiliteit en controle. Zeker in verspaningstechnieken behoort goed geschoold technisch personeel tot de knelpuntberoepen. Schoolverlaters zijn niet meteen inzetbaar, omdat ze de bedrijfseigen procedures en methodes niet

kennen. Het is daarom voor Caterpillar belangrijk om zo kort mogelijk op de bal te spelen en nieuw aangeworven personeel zo snel mogelijk een opleiding te laten volgen. Het verlenen van een opleidingscertificaat maakt het voor de schoolverlaters extra aantrekkelijk om bij Caterpillar te solliciteren. Het is immers geen geheim dat het aantal afgestudeerden aan de vakscholen in de richting mechanica jaarlijks afneemt. Bovendien weten die jongens zelf ook wel dat hun beroepsopleiding niet meer dan een basis is en dat ze er alle belang bij hebben om in een bedrijf terecht te komen waar ze zo snel mogelijk een degelijke opleiding tot professioneel draaier en frezer kunnen volgen, dit om op de arbeidsmarkt inzetbaar te kunnen zijn en voor een behoorlijk loon in aanmerking te kunnen komen.

CASE VERSPANING VEELZIJDIGHEID TROEF Uitwisselbare sturing Waarom koos Caterpillar voor de Emco Concept Mill en de Concept Turn? De meeste verspaningsmachines hebben slechts één sturingsmogelijkheid. Deze machines beschikken echter over een uitwisselbare sturing en ze kunnen op negen verschillende programmeercodes draaien. Ze aanvaarden Sinumerik 810D/840D, Emcotronic 02, Emco Easy Cycle, Heidenhain 426, Fagor 8085, GE Fanuc Series 21, GE Fanuc Series 0, Sinumerik 810 en Sinumerik 820. Men vervangt eenvoudigweg de toetsenborden. Deze module vervangen duurt slechts één minuut. Het maakt niet uit voor welke industrie, persoonlijke voorkeuren of filosofieën de machines moeten dienen, het Emco Industrial Training Concept levert de meest ideale omstandigheden voor succesvolle opleidingsprogramma’s. Het modulaire principe laat zich aan ieders specifieke eisen aanpassen.

Universeel Met zijn grote verscheidenheid aan talen, culturen en technologieën hanteert Europa de grootste verscheidenheid van CNC-sturingen en programma’s. Wie in het Europese opleidingscentrum in Gosselies opgeleid wordt met dit systeem, kan om het even waar in Europa ingezet worden en zal de daar aanwezige machines zowat altijd kunnen gebruiken. En dat is het wat Caterpillar zo interesseert. Dit is een win-winsituatie voor alle partijen, want ook de werknemer heeft er belang bij om zo veelzijdig mogelijk opgeleid te worden. Het versterkt immers zijn positie op de arbeidsmarkt. En voor Caterpillar is dit opleidingsprogramma een lokker voor jong potentieel.

SPECIFICATIE BEWERKINGS RUIMTE

FREESSPIL

ASSEN

GEREEDSCHAPSWISSELAAR

MACHINE

MACHINES

Concept Mill 450 De Concept Mill 450 is een CNC-freesmachine met alle industriële kenmerken die men mag verwachten in een hedendaags bewerkingscentrum. Trainingshulppakket Een Concept Mill 450 Niet alleen bevat het is, met uitzondering W IE IN HET trainingsprogramma van de besturing, E UROPESE de nodige machines en de industriële E-600 OPLEIDINGSCENTRUM de software om elke freesmachine. IN G OSSELIES denkbare industriële Om die reden beschikt OPGELEID WORDT vereiste te simuleren, de machine dan ook MET DIT SYSTEEM , maar er is ook het over de grootste spetrainingshulppakket KAN OM HET EVEN cificaties. Een 13 kWdat dit geheel perfect hoofdspil met 10.000 WAAR IN E UROPA complementeert. omwentelingen per INGEZET WORDEN Dit pakket heet de minuut, gecombineerd ‘Courseware’. Multimediale met ruime asverplaatsingen. WinTutorials op maat van iedere Uiteraard bestaat ook hier de machine en de optionele controleuitbreiding met een vierde of vijfde systemen laten toe om de opleiding as. te geven in leslokalen, voorzien van Concept Turn 450 individuele pc’s per deelnemer. De Concept 450 machine heeft als Van een individueel werkstuk tot basis de krachtige industriële E-45 een complete verbrandingsmotor, CNC-draaimachine. In plaats van de machinefabrikant levert een vaste fabrieksbesturing is hier realistische functiemodellen die de echter de unieke WinNC-besturing CNC-trainingen meer effectief en gemonteerd, waardoor het zeker meer motiverend maken. verwisselen van de besturing Daarnaast biedt hij een quasi eenvoudig en snel mogelijk is. onbeperkt gamma van Consulting De machine is voorzien van een Services aan binnen hetzelfde sterke 13 kW-hoofdspilmotor voor EITC-kader. Van het bepalen van een stevige verspaning en heeft een de individuele klantspecifieke behoeften betreffende de machines, ruim werkbereik waarin er gebruik gemaakt kan worden van maximaal de software en de courseware, tot een 175 mm hydraulische driehet leveren van advies omtrent de klauw of een 45 mm automatische projectplanning en -financiering, spantanginrichting. De machine is tot de implementatie van een joint uiteraard voorzien van lineaire project met kwaliteitstraining, geleidingen, een snelschakelende, gegeven door individuele twaalfvoudige VDI-30 gereedinstructeurs in de bediening van de schapsrevolver en hoge ijlgangen machines, het programmeren en van 24 m/min. Voor de opleidingshet gebruik van het ter beschikking centra die de industrie willen volgen gestelde trainingsmateriaal. of het CNC-draaien op een hoger De klant wordt door iedere stap plan willen brengen, biedt de van het trainingsproject geleid. Onderweg garandeert men voortdu- Concept Turn 450 de mogelijkheid tot aangedreven gereedschappen. rend een onbeperkte ondersteuning Daarmee is het mogelijk om zowel en advies bij iedere stap. Met dit aan het kop- als aan het mantelvlak project is Emco op dit ogenblik boor-, frees- en tapbewerkingen uit wereldwijd toonaangevend in te voeren. ‰ CNC-trainingsprogramma’s.

metallerie.pmg.be

EMCO CONCEPT MILL 450 EENHEID

WAARDE

Asverplaatsing (x/y/z)

mm

600/500/500

Opspantafel

mm

700 x 520

Tafelbelasting

kg

500

Toerental

omw./min

50 ... 10.000

Vermogen

kW

13

Koppel

Nm

83

IJlgang

m/min

24

Voeding

m/min

10

Positioneernauwkeurigheid

mm

0,01

Posities

n.v.t

20

Opname

n.v.t

SK40

Wisseltijd (t/t)

s

1,5

Afmetingen (l/b/h)

mm

Gewicht

kg

2.040 x 2.445 x 2.920 4000

Besturingen

n.v.t

Fanuc, Fagor, Heidenhain en Siemens

EMCO CONCEPT TURN 450

BEWERKINGS RUIMTE

SPECIFICATIE

EENHEID

WAARDE

Asverplaatsing (x/z)

mm

160/310

Afstand tussen centers

mm

687

Maximaal te draaien lengte

mm

310

Maximaal te draaien diameter

mm

220 0 ... 6.300

Toerental

omw./min

HOOFDSPIL

Vermogen

kW

13

VOEDINGS-

IJlgang (x/z)

m/min

20/24

MOTOREN

Herhaalnauwkeurigheid (x/z)

mm

0,003/0,005

Posities

n.v.t.

12 20x20

REVOLVER

AANGEDREVEN GEREEDSCHAP (OPTIE) MACHINE

Beitelopname

mm

Maximumbooropname

mm

32

Toerental

omw./min

0 ... 5.000

Vermogen

kW

4

Aantal posities

n.v.t.

6

Afmetingen (l/b/h)

mm

Gewicht

kg

2.250 x 1.650 x 1.940 3300

Metallerie 158 • Maart 2012

25

A P P L I C A T I O N S P O W D E R

C O A T I N G

Competentie in werktuigmachines

POEDERSPUITINSTALLATIES VAN A TOT Z

Systemen, oplossingen, diensten -

CNC SINUMERIK oplossingen www.siemens.be/machinetools

Voorbehandelingstunnels, -baden Droog- en moffelovens Poederspuitcabines Wagner poederspuitapparatuur Kettingbanen Waterbehandeling Industriële ontstoffing

Answers for Industry

ESTEE

INDUSTRIES

Leenbeekstraat 9 - 9770 Kruishoutem - Belgium Tel. +32 9 388 54 10 - Fax +32 9 388 54 40 [email protected] - www.estee-industries.com

CNC MACHINES

WERKTUIGMACHINES

Bewerkingscentra

TOEBEHOREN

Verticale bewerkingscentra

GEREEDSCHAPPEN Horizontale bewerkingscentra

De ideale bewerkingscentra voor: r
)PHF
TOFMIFJE r
)PHF
QSFDJTJF r
)PHF
TUBCJMJUFJU

5-assige bewerkingscentra

Mema Machinery & Tools orbitaal | afkorten.

Nijverheidsstraat 12 1840 Londerzeel

orbitaal | afschuinen.

Tel. 052/31.70.80 Fax. 052/31.70.89

Email: [email protected] http://www.mema.be

orbitaal | lassen.

BRB

GF & GFX

ORBIMAT

REB

ORBIWELD

PS Pijp afkort en afschuinmachine

Buiseinde bewerking machine

Compacte computergestuurde stroombron en gesloten laskoppen om orbitaal te lassen

Gesloten orbitale laskop met extreem smalle bouwvorm en hoge belastbaarheid

orbitalum tools gmbh | complete oplossing op één adres Josef-Schuettler-Str. 17, D-78224 Singen, Tél. +49 (0) 77 31 792-0, www.orbitalum.com Frans Lavelli verantwoordelijke Benelux: Tel 0032 4 75 44 90 42, [email protected]

PLAATBEWERKING

AFKANTPERSEN NIET ALTIJD DE BESTE PLOOIOPLOSSING BUIGAUTOMATEN SOMS EEN BETER IDEE Wanneer er moet worden geplooid, denkt men bijna automatisch aan kantbanken, nog los van de automatiseringsgraad. En het klopt, het zijn erg polyvalente, relatief goedkope machines die bij veel toepassingen hun nut al bewezen hebben. Maar staar u ook niet blind op die lage aankoopprijs; zeker voor grote panelen met positieve en negatieve flenzen bestaan er soms betere alternatieven. Buigautomaten bijvoorbeeld, die van het strijkbuigen gebruikmaken, leven bij de gratie van dat type werkstukken. Hou daarom ook die optie open. Door Michael Stock (vertaald en herwerkt door Kevin Vercauteren) DE GRENZEN VAN PLOOIBANKEN In een vorig artikel (Metallerie 148) gingen we uitvoerig in op het vrijbuigen (of luchtbuigen), het plooiprincipe waarop de meeste afkantbanken tegenwoordig berusten. De diverse mogelijke oplossingen voor het probleem van de bombering stonden daarin centraal met als gevolg dat de voordelen van het vrijbuigen onderbelicht bleven. Nochtans zijn het net die troeven die de plooibank danig populair maken. Dan doelen we heel concreet op zijn veelzijdigheid, naast het feit dat er niet al te diep in de buidel voor getast moet worden. Uitermate flexibel Bij het luchtbuigen is de plooihoek het resultaat van de diepte waarmee het bovengereedschap de plaat in de V-opening van het 1

1. Opbouw buigautomaat in profiel

metallerie.pmg.be

ondergereedschap drukt. De combinatie van onder- en bovengereedschap is universeel. Met andere woorden, met één combinatie kunnen verschillende producten en profielvormen worden gerealiseerd, simpelweg door de indringingsdiepte aan te passen. Er zijn daarenboven diverse toolsets beschikbaar die het mogelijk maken in één hit of cyclus een complexe geometrie af te werken. Tel die troeven bij elkaar op en je komt tot een uitermate flexibele technologie. Dat die polyvalentie, zeker in vergelijking met het matrijsbuigen, een beetje ten koste gaat van de precisie, is geen bezwaar. Sinds de komst van laserhoekmeeten bombeersystemen worden zowel de terugvering als de materiaalvariaties automatisch gedetecteerd en gecompenseerd binnen een tolerantie van ± 30', wat voor de huidige markteisen volstaat. 2

2. Plooien met het bovengereedschap

Mits de juiste panelen, kunnen buigautomaten de productie verhogen

Bottleneck Courant zeker, maar daarom niet geliefd. Ondanks de vele sterke punten van standalonekantbanken blijft het afkanten voor vele ateliers een wat weerbarstige bewerking die zich slechts in beperkte mate laat automatiseren. De introductie van kliksystemen voor plooigereedschappen en multiassige achteraanslagen ten spijt, neemt het afkanten nog altijd vrij veel tijd van de operator in beslag; hij moet de tooling klaarzetten, het werkstuk tijdens het plooien vasthouden, het product nameten en indien nodig de instellingen aanpassen. Robots kunnen dan wel de handling van de operator overnemen, het probleem van de toolingset-up is daarmee niet opgelost. Of een complex stuk van de eerste keer lukt of pas na meerdere pogingen, hangt ook nog steeds in grote mate af van de deskundigheid van de operator. Deze factoren samen 3

3. Plooien met het ondergereedschap

kunnen verklaren waarom een afkantpers vaak de stempel van bottleneck krijgt opgekleefd.

BUIGAUTOMAAT Een buigautomaat rekent af met heel wat van de nadelen die typisch aan een standalonekantpers verbonden zijn. Dat heeft te maken met een volledig alternatieve manier van buigen. Want laat ons duidelijk zijn: een buigautomaat is geen standaardplooibank met een robot, wat sommigen een buigcel noemen. Het gaat om een geautomatiseerde machine die van het strijkbuigen gebruikmaakt. Strijkbuigen Bij paneelbuigers wordt de plaat gepositioneerd tussen een bovenen onderklem. Die houden de plaat dus op zijn plaats maar zonder hem te vervormen. Voor het eigenlijke buigen zorgt ofwel een ondergereedschap dat naar boven beweegt en zo de plaat een positieve hoek meegeeft, ofwel een bovengereedschap dat het materiaal naar onderen duwt en de plaat aldus in een negatieve hoek plooit. In tegenstelling tot het driepuntsbuigen wordt slechts op één punt en aan één zijde van de plaat druk uitgeoefend, namelijk daar waar het plooigereedschap het materiaal raakt. Door interpolatie van twee assen maken plooigereedschappen geen rechte maar veeleer een gebogen beweging in de richting van de plaat en blijft hetzelfde contactpunt gedurende de hele buiging behouden. Tegelijkertijd wordt zo verhinderd dat het plooigereedschap tegen de flens aan zou glijden of schuren. Metallerie 158 • Maart 2012

27


  100% NIEUW 100% “HIGH TECH” 100% VOOR U HD ATC: Afkantpers met gereedschapswisselaar

FM-B: Elektrische afkantpers

     
  “professionele verdrag voor milieuprestaties van werktuigmachines”

AMADA innoveert voor uw succes AMADA Adres : Driekerkenstraat 47

R

B8501 BISSEGEM Tel. : +32 56352133 Fax : +32 56370039

www.amada.be

PLAATBEWERKING

Bovengereedschap om plaat te klemmen

Voordelen De net beschreven manier van plooien wordt het strijkbuigen genoemd en komt tegemoet aan een aantal belangrijke pijnpunten van het luchtbuigen. Vooreerst kunnen buigautomaten veel makkelijker om met complexe buigoperaties zoals radius bumping en ook grote werkstukken waaraan zowel negatieve als positieve flenzen moeten worden aangebracht, zorgen voor weinig problemen. Paneelbuigers zijn bovendien minder onderhevig aan fenomenen zoals terugvering en materiaalvariaties doordat er gewoonlijk minder druk op het materiaal wordt gezet. Ook de volledig verschillende manier waarop het referentiepunt wordt genomen, levert voordelen op. Net voor het buigen wordt de plaat tegen positioneerpinnen geduwd, waarna de plaat wordt geklemd en de pinnen weer verdwijnen. Dat is het sein voor de machine om de plaat te gaan buigen. Beginnend van de buitenste buigingt werkt men zo naar binnen toe met de machine die zelf de handeling van het stuk doet. Zo is het mogelijk om het midden van het werkstuk als referentie te gebruiken. Dat is niet mogelijk bij gewone CNC-afkantpersen waar de vorige buighoek gewoonlijk als referentie geldt voor de volgende plooi. De operator houdt om die reden na elke buigoperatie het werkstuk tegen de achteraanslag aan. Die mag dan nog zo gesofisticeerd zijn, elke afwijking wordt op die manier wel meegenomen en zal cumuleren in de volgende te buigen hoeken. Voor dit probleem heeft men vooralsnog geen oplossing. Nog een grote troef is de snelheid

metallerie.pmg.be

Plooien met bovengereedschap

opening van 8 inch (soms zelfs kleiner). Dat is meteen ook de maximumhoogte van een flens. Behalve de grenzen aangaande afmetingen bestaan er ook vormen die een paneelbuiger niet lekker zitten. Binnenflenzen zijn daarvan het beste voorbeeld en ook met geponste vormen, met name aan de negatieve kant, kan een buigautomaat minder overweg omdat het werkstuk dan niet meer plat kan liggen. Binnenflenzen zorgen dan weer voor problemen omdat ze een partiële buiging Beperkingen vereisen, terwijl de Voor u massaal uw H OU ER REKENING buigautomaat zich afkantpers inruilt voor een specialiseert in het MEE DAT EEN buigautomaat, toch eerst plooien van de VOLLEDIG deze waarschuwing: niet volledige plaat. GEAUTOMATISEERDE Fabrikanten lossen dat alle bewerkingen die u PANEELBUIGER DIE met een CNC-plooibank echter handig op door kan uitvoeren, zijn ook op TWEE SHIFTS DRAAIT, het integreren van een een buigautomaat uit te GOED IS VOOR EEN wielgereedschap. Dat voeren. We moeten u dus JAARPRODUCTIE VAN zijn korte plooimessen nog op enkele stevige die uit het RUWWEG beperkingen van de gereedschaps350.000 buigautomaat wijzen. magazijn gehaald Wanneer we eerder vertelden dat kunnen worden, als een wagentje er bij paneelbuigers minder druk boven op de messen rijden en een wordt gegenereerd, houdt dat ook binnenflens of partiële buiging een nadeel in; 3,2 mm gewoon kunnen realiseren. Hoewel het staal is ongeveer het uiterste van aanvoeren van dat gereedschap wat een dergelijke machine qua enkele seconden toevoegt aan het dikte aankan. En ook wat de plooiproces, haalt de buigautomaat afmetingen betreft, stuit een het nog steeds in snelheid van een buigautomaat vlugger op zijn afkantpers die dezelfde bewerking limieten. Hoewel dit afhangt van de wil uitvoeren. exacte stukdimensies en plooivereisten, is 350 bij 160 mm KEUZE ongeveer het kleinste waarmee de Een parameter die we tot dusver manipulator verbonden aan de nog niet hebben besproken, is de buigautomaat raad weet. Ook de aankoopprijs. Daar is het plaatje haalbare flenshoogte en -lengte zijn heel duidelijk: van alle opties is de heus niet eindeloos (max. 200 of standaloneafkantpers de meest 250 mm). Achter de plooigereedschappen van een buigautomaat zit goedkope, terwijl omgekeerd de buigautomaat in al zijn een rigide C-frame met een

waarmee men de (klem)gereedschappen kan verwisselen. Dan spreken we over amper een paar seconden. Aangezien het louter de plooigereedschappen zijn die de plooihoek bepalen, hoeven alleen de snel verwisselbare klemmen aan de breedte van het werkstuk aangepast te worden. Insteltijd van een buigautomaat is maximaal ongeveer 20 seconden. Het beginnen buigen van een nieuwe serie werkstukken neemt op die manier nauwelijks extra tijd in beslag.

configuraties (standalone, geïntegreerde robot en volledig geautomatiseerd) de meest dure optie is. Zelfs het instapmodel houdt dus nog een grotere investering in dan de gerobotiseerde afkantpers. Waarom? Omdat de robot beter overweg kan met zware werkstukken en daarenboven geen behoefte heeft aan een (koffie)pauze, maar wel nog altijd hetzelfde aantal set- upstappen moet doorlopen als de manuele operator. Op voorwaarde dat de stukken zich lenen voor het gebruik van een buigautomaat (zie voorgaande paragraaf), zal die daarom toch nog een hogere productie halen. Hoe dan ook, bij het kiezen van de exacte buigtechnologie moet worden gezocht naar de beste balans tussen een maximum aan productie en een zo kort mogelijke verwachte return on investment. Om die een beetje accuraat te kunnen berekenen en voorspellen, dient er met diverse parameters rekening gehouden te worden. Parameters Concreet zijn volgende vragen van belang: • Wat zijn de specifieke plooivereisten voor uw toepassing? • Hoeveel tijd spenderen uw operatoren aan het eigenlijke buigen en hoe lang aan het positioneren (m.a.w. tijd dat er niet geplooid wordt)? • Wat is de set-uptijd van een bepaald werkstuk? • De downtime tussen jobs? • Hoeveel scrap wordt er geproduceerd? (inclusief teststukken) Metallerie 158 • Maart 2012

29

BIJ HACO IS EEN PLOOIBANK MÉÉR DAN EEN PLOOIBANK !

THE ROBOT r
Eerste
TUVL

DPSSFDU r
"DIUFSBBOTMBH
JT
OJFU
OPEJH r
(FNBLLFMJKL
UF
QSPHSBNNFSFO r
&FO
OBBEMP[F
GVTJF
WBO
IBSEXBSF
FO
TPGUXBSF r
$PNQMFUF
DPOUSPMF
WJB
ÊÊO
FOLFMF
TUVSJOH r
4OFMMF
FO
precieze
QSPEVDUJF

THE LASER r
Automatische hoekcorrectie voor precieze hoeken. r
4UBOEBBSE
HFSFFETDIBQQFO
LVOOFO
HFCSVJLU
XPSEFO r
(FFO
NFDIBOJTDIF
TMJKUBHF
WBO
POEFSEFMFO

www.mink.be 120235

PLAATSCHAREN , PLOOIBANKEN , CNC PLASMASNIJMACHINES,PONS -KNIP MACHINES, UITHOEKERS, PLAAT- EN PROFIELWALSEN,CNC PONS –NIBBELMACHINES , ROBOT, ZAAGMACHINES

Haco Trading Showroom r Hoge Schuurstraat 2 r 8850 Ardooie r T 051 | 74 64 54 F 051 | 74 69 87 r [email protected] r www.hacotrading.be

PLAATBEWERKING • Gemiddelde, dagelijkse output van elke machine? • Welke lotgrootte verwacht u per stuk of toepassing? • Wat is de optimale seriegrootte om de kosten te minimaliseren? Volume Kijken we louter en alleen naar het volume, dan komt een bedrijf met vier afkantpersen in dienst, samen goed voor een productie van ongeveer 100.000 plooistukken per jaar, zeker in aanmerking voor een buigautomaat. Dat aantal geldt als een richtinggevend minimumvolume voor de ROI-berekening. Hoe meer volume, hoe sneller overigens de investering is terugverdiend. U moet er namelijk rekening mee houden dat een volledig geautomatiseerde paneelbuiger die twee shifts draait, goed is voor een jaarproductie van ruwweg 350.000. Seriegroottes Buigautomaten staan dus garant voor een enorme capaciteit, maar toch betekent dat niet dat ze enkel in het geval van immense seriegroottes interessant zijn. De kracht van een buigautomaat schuilt ook in het feit dat de machine kan worden geprogrammeerd om kleine series van complexe stukken in korte tijd te buigen. Ook een uitgebreide verzameling van ingewikkelde, relatief kleine series is dus op het lijf van een buigautomaat geschreven.

TOEPASSINGEN Gezien het aantal parameters waarmee men rekening moet houden, kan er nooit over één nacht ijs gegaan worden bij de keuze tussen de diverse plooioplossingen. In wat volgt, zetten we een aantal mogelijke gevallen uit de praktijk op een rijtje met daaraan gekoppeld een suggestie van een oplossing. Dat doen we om het beslissingsproces en het toepassingsbereik van de diverse plooiconfiguraties te illustreren.

Voorbeeld 1 Stelt u zich even voor dat u ongeveer 60 orders hebt, elk van ongeveer tien eenheden. Het gaat om complexe vormen met meerdere gereedschapswissels. Op een standaloneafkantpers zou het gros van de tijd gaan naar de set-up van gereedschappen en naar het verplaatsen van materiaal. Het is bovendien twijfelachtig of een robot veel soelaas zou brengen. De 60 stukken met complexe, verschillende geometrieën noodzaken misschien wel tot 30 grippers en welke robot beschikt daarover? In elk geval zit je met een volgepropte cel en heel wat robotruimte. Kortom, een toestand die dusdanig complex is dat de winst in de vorm van een gedaalde buigcyclustijd of stukconsistentie in het gedrang komt. Een buigautomaat pakt de dingen anders aan. Via een barcode wordt het specifieke programma opgeladen waarna een geautomatiseerde manipulator het juiste klemgereedschap selecteert. Het stuk gaat tegen de positioneerpinnen en daarna neemt de machine het volledig over. Alles hangt natuurlijk af van het specifieke werkstuk, maar gemiddeld neemt een complex stuk op een buigautomaat ongeveer 50 seconden in beslag, daar waar een afkantpers soms wel 3 tot 4 minuten nodig heeft. Met een robot is het natuurlijk mogelijk om daar wat tijd van te knabbelen, met name wanneer de lotgrootte de grens van 25 stuks overschrijdt en de vorm niet al te complex is. Anders is de winst veel beperkter. In dit specifieke voorbeeld lijkt een standalonebuigautomaat het meest aangewezen. Voorbeeld 2 In dit tweede voorbeeld vertrekken we van een bedrijf met een dozijn afkantpersen. Zelfs indien een volledig geautomatiseerde buigautomaat maar geschikt zou zijn voor 40% van de stukken, dan nog zou de ROI vrij kort zijn, op

Typisch voorbeeld van een werkstuk dat met een buigautomaat werd geplooid

metallerie.pmg.be

Buigautomaten maken gebruik van het strijkbuigen

voorwaarde dat het gaat om vrij grote volumes of wanneer de setuptijden hoog liggen. Vertegenwoordigt die 40% echter geen voldoende volume, dan zal een standalonebuigautomaat zonder geïntegreerde manipulator wellicht een beter idee zijn. Die kan namelijk een grotere diversiteit aan stukken aan. Het zou zelfs kunnen dat 70% van de totale werkstukmix op de buigautomaat gebogen kan worden. Jammer genoeg valt het anderzijds ook niet uit te sluiten dat slechts weinig stukken voor een buigautomaat geschikt zijn. U werkt met heel veel dunne stukken (dunner dan 3,2 mm in ieder geval) of veel stukken vereisen een flens van 200 mm en hoger. In die gevallen, zeker wanneer de stukken voor mensen moeilijk te handlen zijn, valt de keuze al snel op een standaloneafkantpers met robot. Robots met een gearticuleerde arm openen een hele

range aan nieuwe, heel eigen mogelijkheden. Zo is de robot in staat om de geplooide stukken klaar te leggen voor andere bewerkingen die volgen, zoals het lassen.

CONCLUSIE Dit artikel is geen pleidooi voor buigautomaten. Nog minder is het de bedoeling om standaloneafkantpersen af te raden. Wel pleiten we ervoor om bij een nieuwe investering alle opties open te laten en niet automatisch te kiezen voor meer van hetzelfde. Alle plooioplossingen hebben specifieke voor- en nadelen die slechter of net beter aansluiten bij bepaalde werkstukken. Het komt er daarom op aan grondig inzicht te krijgen in het plooiproces en in de eisen die de werkstukken stellen. Pas dan kan u een doordachte beslissing nemen die u soms uren extra productietijd kan opleveren.‰

Buigautomaten kunnen goed overweg met complexe geometrieën Metallerie 158 • Maart 2012

31

www.HaasCNC.com

Haas

100%

WIST U DAT? ER WERELDWIJD MEER DAN 750 DOOR HAAS OPGELEIDE EN GECERTIFICEERDE SERVICETECHNICI ZIJN . Uw Haas

VBC’s

Haas Automation, Europe | HaasCNC.com

HBC’s

Draaien

Rotatie

+32 2-522-99 05 | Made in the USA

SA van Waasdijk NV | Grimbergen | +32.2.427.21.51

VERSPANING

VOORUITGANG VERBREEDT TOEPASSINGSVELD EDM VONKEROSIE STEEDS SNELLER EN EFFICIENTER Machinebouwers maken gebruik van de toenemende computerkracht, ontwikkelingen in de elektronica en ervaring om hun machines te verbeteren. Het resultaat is een vonkerosieproces dat sneller en efficiënter is in gebruik en zich beter kan handhaven tegenover andere bewerkingsprocessen. Productietechnologieën evolueren en staan voortdurend met elkaar in concurrentie. We belichten de evoluties in vonkerosie. Daardoor verbreedt het toepassingsveld van vonkerosie in bepaalde niches. Door Urbain Van Hees Automatische draadinvoer bij een duaal draadsysteem (AgieCharmilles)

INLEIDEND De technologische vooruitgang in draadvonken (EDM) verloopt gestaag: het gaat voornamelijk om aanpassingen aan de bestaande technologie om deze productiever te maken voor specifieke toepassingen. Nu machinebouwers de fysische grenzen lijken bereikt te hebben om het vonkerosieproces te versnellen, focussen ze zich op het stroomlijnen van de ondersteunende functies en de optimalisering van het proces voor specifieke taken. De door SME belichte evolutie onderstreept de bevindingen van de studie van Sirris en Agoria rond de technologische trends in metaalbewerking.

SNIJSNELHEID De snijsnelheid is een beperking van EDM. De snijsnelheden namen de laatste jaren nog toe met gemiddeld 10-20 procent. Aangezien het bij snijden met EDM

eerder om uren dan minuten gaat, is een dergelijke verhoging een hele vooruitgang. Deze hogere snelheden zijn het resultaat van een combinatie van technologieën, waaronder verfijnde krachtvoorzieningen, complexere software, hogere pompdruk voor de verwijdering van spanen en specifieke draden die de stroom efficiënter overbrengen en een hogere draadspanning toelaten.

PRECISIE De manier waarop de machine de vonk en de opening afstelt, is belangrijk. Bibliotheken van bewegingen corrigeren vaak automatisch specifieke problemen. Door een verfijnde adaptieve controle van de generatoren vermijdt Makino erodeerlijnen, bv. aan de in- en uitgang van gaten, overgangspunten langs het oppervlak van trappen of andere details. Andere nieuwe voorzieningen verzorgen de hoeken

en minimaliseren de boog, gegenereerd door ruwen. Lineaire motoren verhogen de snelheid en precisie van de machines. Sodick laat zelfs kogelschroeven volledig achterwege en heeft zijn zink- en draadvonkmachines volledig overgezet op lineaire motoren. De afwezigheid van een mechanische verbinding tussen motor en tafel elimineert een belangrijke bron van slijtage, backlash, trillingen en andere mechanische fouten. Zo is de machine inherent veel preciezer. De regelaar moet niet langer kostbare tijd spenderen aan berekeningen die speling en andere fouten moeten corrigeren en kan responsiever zijn. Op deze manier uitgerust, kunnen vonkmachines de elektroden op en neer bewegen met een snelheid van 35,6 m/min aan 1,2 g, om een snelle pompbeweging te creëren die bijdraagt tot het verwijderen van spanen, zonder het snijproces voor al te lange tijd te

Enkele gevonkte, niet-gepolierde stukken, dikte 20 mm en Ra 0,03 gemaakt met de UPV-3 oliedraadvonkerodeermachine (Makino)

metallerie.pmg.be

onderbreken. Een belangrijk nadeel van lineaire motoren is de warmteontwikkeling, die onnauwkeurigheden oplevert tijdens het proces, zeker als men toleranties van enkele microns wil bereiken. Men lost dit euvel op door te koelen, maar dat vreet nu eenmaal aan de energiefactuur.

BEPERKEN VAN DE ELEKTRODESLIJTAGE Om slijtage aan grafietelektroden tegen te gaan, introduceert GF AgieCharmilles LLC de IQ-technologie. Die berust op een generatorcomponent die het omkeren van polariteit toelaat tijdens het vonkerosieproces. Terwijl de polariteit voortdurend omslaat in bepaalde stroominstellingen, produceert het een soort van galvanische metaalafzetting dat de grafietspanen terug aan de elektrode 'last'. Aangezien nieuwe machines digitale generatoren hebben in plaats van condensatoren en andere analoge componenten is het mogelijk de generator binnen milliseconden te controleren en af te stellen. Het wegvallen van aanzienlijke slijtage spaart kosten door het aantal benodigde elektroden te doen dalen en maakt ook zeer dunne elektroden bruikbaar voor meer toepassingen. Deze technologie is voortaan ook beschikbaar voor Cu-elektroden. Sodick haalt vergelijkbare resultaten via een andere methode: eerder dan de polariteit om te keren, wordt slijtage aan de elektrode tot een minimum beperkt door het aantal keer dat de ontlading start en stopt te verminderen. Om het snijproces makkelijker te maken, laat het de Metallerie 158 • Maart 2012

33

VERSPANING actieve tijden zo lang mogelijk duren. In veel gevallen kan één elektrode doen wat twee tot drie elektroden vroeger deden. Bepaalde fabrikanten gebruiken hiervoor de termen 0-slijtage of NanoWear.

MOEILIJK TE BEWERKEN MATERIALEN Om het toepassingsveld uit te breiden ontwikkelden EDM-bouwers enkele speciale stroomvoorzieningen voor probleemmaterialen. Fanuc bijvoorbeeld verhoogde de efficiëntie van het vonken van PCD (polykristallijne diamant). Vonkerosie beperkt het verspillen van het dure ruwe materiaal en vereist geen bijkomende afwerking als slijpen of polijsten. PCD-draadvonken wordt hierdoor competitief en de snijsnelheden zijn vergelijkbaar met of zelfs beter dan deze bij slijpen. • Omdat diamant niet geleidend is, werkt de machine op het bindmiddel in dat de diamantpartikels samenhoudt. De hardware en software in de stroomvoorziening interpreteren de snijsnelheden en stemmen de vonk op het bindmiddel af. Zelfs met dit tunen bestaan er nog beperkingen. Er moeten genoeg geschikte elementen in het bindmiddel zitten om voldoende te geleiden. Hoewel de meeste PCD-fabrikanten hun bindmiddelen tegenwoordig doteren voor het proces, vormen korrels groter dan 30 μm nog altijd een moeilijkheid en is achteraf polijsten nodig. • Tot zes simultaan gestuurde assen en sensoren om gereedschappen te meten op de machine ondersteunen het draadvonken van diamant in één set-up zonder tussenkomst van de operator. Voor het sneller vonken van titanium introduceerde Makino bijvoorbeeld een titanium generatorbooster met een hogere stroomsterkte en specifieke elektronische instellingen voor titanium. Titanium vonken is zo een specifieke toepassing geworden voor EDM's die uitgerust zijn met een booster.

EDM EN HARDFREZEN Vonken is aantrekkelijk voor het verspanen van titanium of andere moeilijk bewerkbare legeringen daar het onafhankelijk is van de hardheid en slijpbaarheid van de materialen. Door de 20 procent verhoogde snijsnelheid is vonkerosie voor bepaalde toepassingen kostencompetitief geworden tegenover hardfrezen. • Met één of twee relatief goedkope grafietelektrodes kan vonkerosie het uitgangsmateriaal terugbrengen tot near-net-shape. Het detailwerk kan dan gedaan worden met een of twee frezen in plaats van drie tot zes.

metallerie.pmg.be

Draadloop van de dubbele draadtechnologie (AgieCharmilles)

• Draad is goedkoper dan snijgereedschappen en slijpschijven. Machinebouwers ontwikkelden producten afgestemd op het snijden van kleine stukken uit moeilijke materialen. • GF AgieCharmilles ontwikkelde 6en 7-assige draadvonkmachines voor het draadvonken van complexe 3D-contouren. De extra assen laten toe het werkstuk en de draad te manipuleren en de sturing bewaart hierbij de gewenste opening tussen draad en werkstuk. • Met de dubbele draadtechnologie van GF AgieCharmilles kan de machine automatisch overgaan van een grote naar een kleinere diameter zonder van geleider te veranderen. Het dubbele draadsysteem is efficiënt in tijd en kosten. De dikke draad ondersteunt het kosteneffectief snijden, de dunnere draad het precies bewerken van de kleine vormelementen (met een diameter tot 0,02 mm). Vonkerosie is niet kostenefficiënt voor alle ruwwerk. Daarom benutten gebruikers een combinatie

van het ruwen met hardfrezen (tot een Rc 60) en EDM voor het bewerken van complexe details. De elektroden snijden dan kleinere oppervlakken op kortere tijd en creëren de gewenste vormen sneller. Vonken leent zich bovendien tot het bewerken van hardmetaal en benadert daarbij de kwaliteit van het slijpen. De instapkost van het vonkproces is laag, en het proces verloopt tot 3 x sneller dan frezen. Het is een neutrale en weinig arbeidsintensieve techniek waarbij nameten overbodig wordt. Bij sommige toepassingen (bv. fijne mechanica) is vonken een must in vergelijking met frezen. En met een draad die 5 euro per uur kost, ligt ook de verbruikskost bijzonder laag.

DOORBRAAK EDM-BOREN De grootste sprongen in processnelheid worden gemaakt in EDM-boren, waarmee in enkele seconden tijd gaten kunnen worden gemaakt, in plaats van op 2030 min. Met flushingprogramma's met hoge druk kan materiaal van zo'n 25 mm dik in ca. 30 sec. doorboord worden in plaats van

Lineaire motor van een vonkerodeermachine (De Ridder)

binnen een halfuur tot een uur. De witte laag en de door hitte aangetaste zones vormden een obstakel voor een doorbraak van het vonkboren in de luchtvaartindustrie. Wanneer de witte laag te groot is, brokkelen de randen van het gat af. Machinebouwers kregen meer controle over stroom en gat, waardoor ze in staat waren de witte laag onder controle te houden volgens de specificaties van de luchtvaart. Sindsdien zijn EDM-boormachines bezig aan hun doorbraak in de luchtvaart en andere industrietakken.

INTEGRATIE IN EEN PRODUCTIECEL Robots integreren EDM met andere machines in een productiecel (bv. een combinatie van draadvonkers, EDM-boormachines, bewerkingscenters en vormslijpmachine). Ontwikkelingen ondersteunen toenemend gebruikers bij deze automatisatie en integratie. • Intuïtieve machines: de regelaar integreert de kennis voor het genereren van de NC-code en instellingen op basis van het elektrodetype, de gewenste diepte en vereiste oppervlakteafwerking (bv. snijcondities, aanen uittijden ...) • Functionele machines: zo kan de laatste generatie regelaars op Mitsubishi draadvonkmachines 3D-CAD-files importeren, contouren extraheren en het gereedschapspad op de machine genereren. Dit geeft de gebruikers de mogelijkheid te beginnen verspanen 10-15 minuten na het importeren van alles behalve complexe taken, direct in de controller. • Stroomlijnen van repetitieve taken: de machine bewaart automatisch het NC-programma en de instellingen; deze zijn zo beschikbaar voor herhaalopdrachten. ‰ Metallerie 158 • Maart 2012

35

HET LAATSTE SECTORNIEUWS WEKELIJKS IN UW

Souplesse in robottechniek

MAILBOX

Complete snij- en lasrobotsystemen: I Mig/mag/tig- en plasmalassen I Laserlassen en lasersnijden I Lasercladden I Lijmen, kitten en schroeven

Complete handlingtoepassingen: I Palletiseren en overzetten I Machinebelading I Verfspuiten en slijpen I Ontbramen en polijsten

MELD U NU AAN via http://metallerie.pmg.be

T 0229 - 248484

I www.rolan-robotics.com

matec - 30 HVC 5-Assen Frees/Draaicentrum

standnr.: 12.D032 MATEC stand

Topkwaliteit in verspaning...

Tot het leveringsprogramma behoren o.a. 3-, 4 en 5-assige CNC-bewerkingscentra, -pendel/bedfreesmachines, -portaalfreesmachines en -frees/draaicombinaties.

Hoofdspindel (motorspindel) min-1

Toerental

tot 18.000

Vermogen

tot 30 Kw

CNC freeskop Zwenkbereik

Graden

Zwenksnelheid

min

Vanuit onze vestiging in het Limburgse Neer staat een team van specialisten voor u klaar om u snelle en adequate ondersteuning te bieden en zodoende uw productiviteit te waarborgen. Ons motto spreekt dan ook boekdelen: Alleen door uw succes kunnen ook wij succesvol zijn!

± 105

-1

50

Bewerkingsruimte Spantafel

mm

1.750 x 835

CNC-torque rondtafel

mm

Ø 800

Toerental

min

-1

500

Werkbereik X-/Y-/Z-AS

Limas CNC machinery is -namens Matec Maschinenbau GmbH- het verkoopsteunpunt en servicesteunpunt voor de Benelux.

mm

1.500/800/800

Meer informatie? Neem dan eens vrijblijvend contact op of kijk op onze website: www.limas-techniek.nl

Besturing Heidenhain 640, Siemens 840D, Rexroth MTX

matec - 30 HVC matec productenlijn

live te zien op de beurs in onze stand (nr.: 12.D032)

Official partner of:

LIMAS CNC-Machinery | Heldenseweg 27 | 6086 PD Neer | T +31(0)475-510159 | F +31(0)475-510460 | E [email protected]

GEREEDSCHAPPEN

TRILLINGSDEMPENDE FREES PRODUCTIVITEITSBOOSTER MINDER TRILLINGEN, MEER RENDEMENT Waar standaardfrezen tekortschieten, kunnen verspaners hun toevlucht zoeken tot frezen met een grote uitsteeklengte. Om geen compromissen te maken op het vlak van oppervlaktekwaliteit eisen die echter een trillingsdempend mechanisme. Deze adapters maakten de voorbije jaren het onderwerp uit van heel wat onderzoek. De opgedane kennis omtrent trillingen en trillingsdemping resulteerde in een nieuwe generatie die de taak van problemsolver overstijgt en actief bijdraagt aan een productiviteitsboost. Frezen met een grotere uitsteeklengte dan 4XD vergen specifieke maatregelen om deze trillingsoorzaken te counteren

Door Valérie Couplez GEVAREN VAN TRILLINGEN Wanneer er geen constante uitoefening van kracht is op de snijkant, kunnen er trillingen ontstaan tijdens het verspanen van metaal. Dat dit absoluut uit den boze is, behoeft geen betoog. Trillingen kunnen immers leiden tot een onaanvaardbare kwaliteit van het werkstuk (slechte oppervlakteruwheden, niet-gerespecteerde maten en toleranties ...). Bovendien veroorzaken ze problemen met het machinegereedschap vanwege de verhoogde slijtage en de schade aan de snijkanten en ook de machine zelf lijdt onder trillingen (bv. hoogfrequentspindels). De belangrijkste oorzaken van trillingen zijn terug te brengen tot: • intermitterende aard van het proces: variërend, discontinu krachtenspel;

• variatie in de in- en uittrede; • onstabiele werkstukken; • grote uitsteeklengte.

FREZEN MET EEN GROTE UITSTEEKLENGTE Frezen met grote uitsteeklengtes (vanaf 4 x D) vergen specifieke maatregelen om deze trillingsoorzaken te counteren en een kwalitatief aanvaardbaar resultaat neer te zetten. Deflexie en snijkrachten laten hun impact immers negatiever voelen. Toch is er de laatste jaren meer vraag naar frezen met een grote uitsteeklengte, vooral in vier- of vijfassige bewerkingscentra en multitaskingmachines. De trend naar lichtere machines met een kleinere spil heeft een belangrijke hand in deze evolutie. Ook in bepaalde nichesectoren klinkt de lokroep

steeds luider, zoals voor dunwandige stukken in de luchtvaart waar de spilneus voldoende verwijderd moet blijven van het product. Of voor de productie van grote monolithische werkstukken, gebruikt in windenergietoepassingen of grote matrijsonderdelen.

TRILLINGSDEMPING Om trillingen te vermijden bij het frezen met grote uitsteeklengte, moet de gebruiker de volledige keten in het bewerkingsproces voor ogen houden, van de aanvalshoek van het gereedschap tot de verspaningsmachine. Stabiele machine Een belangrijk aandachtspunt voor de machine zelf is de stabiliteit: hoe stabieler, hoe constanter de

Voorbeeld van trillingsdempende frezen

Zonder demper verspreidt de trilling zich door de houder, met demper worden de trillingen geëlimineerd

metallerie.pmg.be

Grote matrijzen zijn in trek. Die trend gaat samen met een grotere uitsteeklengte

uitoefening van kracht verloopt. Een laag zwaartepunt, waarbij de zware bewegende delen zo dicht mogelijk tegen de grond gepositioneerd zijn, geniet de voorkeur. Daarnaast verdient de stijfheid van de hoofdspil de nodige aandacht om tot een statische machinestabiliteit te komen. Uiteraard mag men ook in geen geval in het andere uiterste van het spectrum belanden. Een extreme rigiditeit geeft de machine immers te weinig speling, wat dan weer spanning en trillingen teweegbrengt. Sterke omklemming Wanneer we de opspanning onder de loep nemen in functie van trillingsdemping, moet de gereedschapshouder in de eerste plaats de volledige frees goed klemmen. Hoe sterker en stabieler de omklemming, hoe minder kans op trillingen. Daarnaast is een stevige omklemming van de uitstekende delen een pluspunt. Optimaal afgestemd gereedschap Het spreekt voor zich dat de gekozen frees optimaal afgestemd moet zijn op de toepassing in kwestie: juiste materiaal, insertgeometrie, freespad, snijpositie en gereedschapshouder. Ook de bewerkingshoek speelt zijn rol. Bij 90° krijgen frezen met een grote uitsteeklengte vooral af te rekenen met radiale krachten en deflexie, een hoek van 10° veroorzaakt eerder axiale krachten naar de spindel. Algemeen kan men stellen dat er het minst trillingen optreden bij een zo klein mogelijke aanvalshoek. Wanneer al deze zopas besproken basismaatregelen Metallerie 158 • Maart 2012

37

met Easy programming kan iedereen onze lasrobots programmeren

Probeer het zelf op de Techni-Show 2012 hal 10 - standnr C010

Voor de opgroeiende generatie jonge technici zijn robots niets bijzonders meer. Maar om ze te kunnen bedienen ontbreekt bij hun vaak de lastechnische kennis om een programma voor de lasrobot te kunnen maken. Valk Welding biedt met G3 Weld Navigation software de oplossing. Met deze software kunnen medewerkers zonder lastechnische kennis een lasrobot eenvoudig programmeren. Net zo eenvoudig als op een gameconsole. Daar weet je jonge medewerkers wel mee aan het werk te krijgen.

Valk Welding tel. +32 (0)3 685 14 77 tel. +31 (0)78 69 170 11 [email protected] www.valkwelding.com

0DNHV L WKDSSHQ

GEREEDSCHAPPEN

OPBOUW TRILLINGSDEMPENDE FREZEN Principe In se is de technologie achter trillingsdempende frezen heel eenvoudig. In de adapter bevindt zich een holte die wordt gevuld met een metaal met een hoger soortelijk gewicht dat dienstdoet als demper door tegentrilling. Hoe meer naar voren dit in de adapter geplaatst wordt, hoe efficiënter de trillingsdemping verloopt. Door de demper loopt er een draadstang. Aan beide uiteinden van de demper worden er rubbers geplaatst op onderbroken aluminium ringen die aldus flexibel worden. Deze ringen worden via een conische verbinding op de draadstang bevestigd. Door aan de draadstand te draaien, zullen de conische verbindingsstukken naar voren of achteren bewegen, waardoor de onderbroken ringen uitzetten. De rubbers worden daardoor onder spanning gezet, waardoor hun dempend effect varieert. Hier moet opgemerkt worden dat trillingen niet helemaal geëlimineerd kunnen worden. Wel worden ze ingeperkt tot een niveau waarop ze het proces of de resultaten niet meer nadelig beïnvloeden. Nieuwe generatie adapters Trillingsdempende frezen zijn niet nieuw. Ze kennen al meer dan vijftig jaar toepassingen in de metaalindustrie. Wel pakken de verschillende fabrikanten uit met een nieuwe generatie adapters. Meer diepgaande kennis over het ontwerpen en inzetten van gedempte technologie leidde tot de reële toename van de dempfunctie zelf en het vermogen om de functionaliteit van de specifieke uitsteeklengtes nauwkeuriger te identificeren. Dat resulteerde in standaardadapters die een uitsteeklengte bieden en die niets afdoen van de prestaties, van de spindel tot de snijkant. Het nieuwe systeem beschikt over inwendige koeling, die bij bepaalde operaties en materialen de standtijd van het gereedschap verhoogt. Verder maken ze grotere axiale snijdieptes en hogere voedingen mogelijk, wat nieuwe kansen biedt voor het bewerken van holtes en andere componentkenmerken. Evolutie in rubber Een van de vernieuwingen situeert zich in de rubbers die zich rond het

metallerie.pmg.be

metaal bevinden. Vroeger moest Het maatwerk heeft zich verlegd de operator de spanning naar uitsteeklengtes vanaf 8 x D. Er manueel bijregelen in functie zijn zelfs taakspecifieke dempers van de toepassing. beschikbaar voor frezen met een Vandaag gebeurt dat automatisch, uitsteeklengte tot 12 x D. Grotere al zijn manuele aanpassingen nog lengtes zijn uiteraard steeds steeds mogelijk. Ook werd gewerkt mogelijk, al kunnen er niet altijd aan de temperatuurgevoeligheid garanties gegeven worden omtrent van het rubber, zodat de vooropgestelde de frezen zelfs zonder werking. T RILLINGSDEMPENDE inwendige koeling FREZEN MET EEN inzetbaar zijn, TOEPASSING ALS weliswaar op beperkte GROTE UITSTEEK PRODUCTIVITEITSschaal. LENGTE ZIJN BOOST

de standaarddempers die ter beschikking staan. Drie rechtstreekse voordelen liggen ten grondslag aan deze productiviteitsboost: • diepere snede: hierdoor kan tot meer dan een verdubbeling in materiaalafname gerealiseerd worden; • betere standtijd: minder trillingen tijdens het verspanen betekent minder slijtage aan het gereedschap. Ook de interne koeling draagt in bepaalde operaties bij tot een hogere standtijd; • verbeterde oppervlaktekwaliteit van het werkstuk: er kan ruimschoots voldaan worden aan geëiste ruwwaarden. De hogere productiviteit maakt dat de meerkost voor deze frezen zich snel laat terugverdienen. Uiteraard draagt de trillingsdemping ook bij aan een lagere geluidsproductie, waarbij de decibels geproduceerd door standaardfreeswerk, niet overschreden worden. ‰

GEEVOLUEERD VAN

Trillingsdempende frezen met grote NAAR WARE uitsteeklengte creëren PRODUCTIVITEITS Trillingsdempende dankzij de recente BOOSTERS frezen met een grote ontwikkelingen echter uitsteeklengte werden in ook opportuniteiten het verleden enkel gebruikt als voor verspaners om hun problemsolvers. productiviteit een boost te geven. Als standaardfrezen geen redding De nieuwe generatie staat immers konden bieden, werden zij het veld voor agressievere snedes die het in gestuurd. verspanen efficiënter maken. Tegenwoordig zijn uitsteeklengtes Vooral met frezen met van 4 x D allang geen uitzondering uitsteeklengtes van 4 x D tot 7 x D meer in metaalbewerking. valt deze winst te boeken dankzij

TOEPASSING ALS PROBLEMSOLVER

PROBLEMSOLVERS

KOSTENVERGELIJKING FREZEN MET EN ZONDER TRILLINGSDEMPING MACHINE

MATERIAAL

PRODUCTIE

kost per uur: 100 euro uren gebruik per week: 80 uur

materiaal: SS2541 CMC: 02.1

volume per werkstuk: 5 cm³ aantal werkstukken per batch: 500

STANDAARDFREES

TRILLINGSDEMPENDE FREES

500 euro

4.500 euro

63 mm

63 mm

4

4

ASSEMBLAGEKOST DIAMETER AANTAL TANDEN

200 m/min

200 m/min

VOEDING PER TAND

0,15 mm

0,15 mm

TOERENTAL

1.011 n

1.011 n

606 mm/min

606 mm/min

SNEDEDIEPTE

2 mm

4,5 mm

SNEDEBREEDTE

63 mm

63 mm

VERSPAAND VOLUME

76 cm³/min

172 cm³/min

BEWERKINGSTIJD PER STUK

65,450 min

29,089 min

ROI (TIJD)

/

32 uur

ROI (WERKSTUKKEN)

/

67

SNIJSNELHEID

VOEDING

GRAFISCHE VERGELIJKING IN VERSPAAND VOLUME

materiaalafname in cm³

in acht zijn genomen om de stabiliteit te maximaliseren, kan een ingebouwd trillingsdempend mechanisme nog meer soelaas brengen. Het positieve effect van een trillingsdemper is het hoogst bij een hoek van 90°.

2.000 1.800 1.600 1.400 1.200 1.000 800 600 400 200 0 1

2

3

4

standaardfrees

5

6

7

8

9

10

tijd in min.

frees met trillingsdemping

Metallerie 158 • Maart 2012

39

13-16 MAART 2012 | JAARBEURS UTRECHT | WWW.TECHNISHOW.NL VAKBEURS VOOR INDUSTRIËLE PRODUCTIETECHNIEK

PROFESSIONALS UIT DE METAAL-, MACHINE-, ELEKTROTECHNISCHE-, RUBBER- EN KUNSTSTOFINDUSTRIE t
%
F
HSPPUTUF
FO
CFMBOHSJKLTUF
WBLCFVST
PQ
IFU
HFCJFE
WBO
JOEVTUSJ»MF
QSPEVDUJFUFDIOJFLFO
WFSXFSLJOH
FO
CFXFSLJOH
WBO
NFUBMFO
UPFCFIPSFO
FO
IVMQNJEEFMFO t
3VJN

FYQPTBOUFO
QSFTFOUFSFO
IJFS
IVO
OJFVXTUF
QSPEVDUFO
FO
EJFOTUFO

t
%F
FFSTUF
TUBQ
OBBS
A8PSME
$MBTT
.BOVGBDUVSJOH 73""(
68
GRATIS TOEGANGSBADGE
""/
01
8885&$)/*4)08/5&$)/*4)08
*4
(&-*+,5*+%*(
.&5 7BLCFVST
WPPS
UPFMFWFSFO
VJUCFTUFEFO
FO
FOHJOFFSJOH
]
XXXFTFGOM

TECHNI-SHOW

BEDRIJVEN WILLEN DUITS SUCCES HERHALEN IN NEDERLAND TECHNI-SHOW VAN 13 TOT 16 MAART IN JAARBEURS UTRECHT Metaalverwerkend Nederland verzamelt van 13 tot 16 maart in de Jaarbeurs in Utrecht voor de vakbeurzen Techni-Show en ESEF. Met de ondersteuning van het thema World Class Manufacturing wil organisator VNU Exhibitions op Techni-Show inspelen op het belang van export in de metaalsector. Er is alvast veel vertrouwen in deze formule. Beide beurzen gaan erop vooruit in exposantenaantal, een evolutie waar de positieve signalen van op EMO niet vreemd aan zijn. Door Valérie Couplez

GELIJKTIJDIG MET ESEF Van 13 tot 16 maart opent de Jaarbeurs van Utrecht zijn deuren voor de vakbeurzen Techni-Show en ESEF. Techni-Show is de grootste vakbeurs van de Benelux op het gebied van industriële productietechnieken, verwerking en bewerking van metalen, toebehoren en hulpmiddelen. ESEF, daarentegen, spitst zich toe op het toeleveren, uitbesteden en engineering. De synergie tussen deze twee beurzen toont bezoekers beide alternatieven op de vraag 'doe ik het zelf of laat ik het doen?' Voor de editie van 2012 omarmt en ondersteunt VNU Exhibitions het thema World Class Manufacturing. Bedrijven die exporteren, blijken het immers goed te doen in de economische barometer.

Techni-Show 2012, de vakbeurs voor industriële productietechnieken, verwerking en bewerking van metalen, toebehoren en hulpmiddelen, focust op World Class Manufacturing

Projectmanager Martijn Beckers: “In het buitenland liggen opportuniteiten. Dat betekent wel dat het productieproces daarop moet zijn afgestemd. Het gaat niet meer om de voordeligste machine, maar om de meest efficiënte die continuïteit garandeert en voorspelbaar is qua onderhoud. Uiteindelijk zal blijken dat dit de voordeligste machine is. Bovendien zal World Class Manufacturing een voorwaarde worden om aan bedrijven van het kaliber van BMW te leveren. Exposanten zullen op Techni-Show laten zien hoe zij dit invullen.” ESEF focust zich dan weer op het thema 'innoveren en samenwerken'.

GELOOF IN CONCEPT Er lijkt alvast veel geloof in dit dubbele beursconcept te zijn. Een

MADE IN HOLLAND AWARD 2012 Met de uitreiking van de Made in Holland Award wil de organisatie de prestaties van Nederland als (maak)industrieland in de schijnwerpers plaatsen. Op de eerste beursdag worden de winnaars bekendgemaakt. Uit de vijftien inzendingen voor de ESEF Awards en de 36 inzendingen voor de Techni-Show Innovatie Awards dingen er voor elke beurs drie mee naar de hoofdprijs. De nominaties zijn: • Elcee Holland: 'sferisch glijlager' • Resato: 'bevelling cutting head' voor vijfassig waterstraalsnijden • Safan: 'operator hulp' voor afkantwerkzaamheden • Smits Machine Fabriek: 'commonrail diesel verstuivertrekker' • TEQQ: 'Integrated Product handler' voor automatiseren van bewerkingscentra • VDL Parre en Peze Product Innovation: 'Quinny Yezz buggy', volledig uit kunststof vervaardigde buggy De inzendingen worden beoordeeld aan de hand van drie criteria: ondernemersdrive (hoe heeft de ondernemer het product of idee opgepakt en geïmplementeerd in zijn onderneming), promotiewaarde voor Nederland (wat is de uitstraling van dit product in het buitenland) en export en businesspotential (wat zijn de mogelijkheden in de markt).

metallerie.pmg.be

maand voor datum klokken TechniShow en ESEF af op respectievelijk 400 en 500 exposanten, goed voor een beursoppervlakte van 25.000 m². Deze stijging ten opzichte van de vorige editie bevestigt de positieve signalen die zich reeds op EMO aftekenden. Beckers: “Er is daar voor 4,5 miljard aan orders geschreven. Bedrijven willen het Duitse succes herhalen in Nederland. Met reden, er zijn immers voldoende positieve indicatoren. Volgens de economische barometer groeit de winstgevendheid van het MKBmetaal. Ook de werkgelegenheid is toegenomen.” Opvallende vaststelling: de sector machinegereedschappen is weer helemaal terug. Dat maakt dat Techni-Show alle facetten en sectoren bestrijkt: • machines voor niet-verspanende bewerking; • meettechniek & vision; • perslucht- en vacuümtechniek; • verbindingstechniek; • productieautomatisering; • informatie- en kennisoverdracht; • machinegereedschappen; • werkplaatstechniek en -inrichtingen; • reinigings- en oppervlaktebewerkingsmachines.

TECHNI-SHOW AWARDS Ook dit jaar worden op de eerste beursdag innovatieve, originele en praktische producten beloond met een Techni-Show of ESEF Award. Naast de vakprijs (platina, goud en zilver) voor het meest innovatieve product, worden ook de publieksprijs en de Made in Holland Award uitgereikt. Voor de editie van 2012 werden er tien

nominaties naar voren geschoven voor Techni-Show, ESEF doet het met zeven nominaties.

MET EIGEN SMARTPHONEAPPS Ook een beursorganisator moet mee met zijn tijd. Daarom ontwikkelde VNU Exhibitions een smartphoneapplicatie voor beide vakbeurzen, die vanaf maart te downloaden is. Hiermee heeft de bezoeker toegang tot een geavanceerd catalogussysteem, met tal van zoekfuncties. Interessante exposanten kan hij toevoegen aan zijn persoonlijke favorietenlijstje, net als seminars en demo's die elders in de app overzichtelijk per dag staan gerangschikt. Een halfuur voordat de lezing of demo van start gaat, hoort hij een alarmsignaal. Verder bevat de app standaardfunctionaliteiten zoals een overzicht van beurshighlights, een overzicht van tweets, links naar het openbaar vervoer en verkeersinformatie en een plattegrond van waaruit hij de detailpagina van de betreffende exposant kan benaderen. ‰

TECHNI-SHOW PRAKTISCH WANNEER? Van 13 tot 16 maart 2012 W AAR? Jaarbeurs in Utrecht OPENINGSTIJDEN? Telkens van 10 u. tot en met 17.30 u.; op donderdag 15 maart nocturne tot 21 u. T OEGANG? Gratis, registratie via de website aangeraden MEER INFO? www.technishow.nl

Metallerie 158 • Maart 2012

41

UI VOTZO VA OR ND RIA XIS j-50 WAER 0 I VA LIJ RIA XIS A R i-60 DEKE 0 I VA RIA XIS N i-70 0

VEELZIJDIGHEID De laatste Variaxis series 5-assige bewerkingscentra werden ontworpen als volgende generatie met Multi-tasking functionaliteit, bediening, nauwkeurigheid en productiviteit. Uitgerust met Mazatrol Matrix 2 die voldoet aan de hoogste eisen voor vijfvlaks en vijfassig simultaan freeswerk.

VARIAXIS - SERIES

Vanaf 01/02/2012 Uitzonderlijke voorwaarden op Variaxis j-500 I Variaxis i-600 I Variaxis i-700 Zeer gunstige financiering via

t t

zeer grote Y-as in dit segment (900 & 1100mm) spiltoerentallen van 12.000-30.000 tpm

YAMAZAKI MAZAK EUROPE N.V. Grauwmeer 7, Research Park, 3001 Leuven, België T: +32 (0)16 39 16 11 E: [email protected] WWW.MAZAK.EU

TECHNI-SHOW

SERVICE IN ELKE SITUATIE

Het Waregemse bedrijf De Fruytier is gespecialiseerd in snijgereedschappen voor metaalbewerking, meetgereedschap en werkplaatsuitrusting. In dat gamma zitten boren, draadsnijtappen, ruimers en frezen in zowel HSS als hardmetaal. Daarnaast beroept De Fruytier zich vooral op zijn servicedienst die steeds de beste oplossing voor uw probleem zal berekenen en vrijblijvend voorstellen. Tot slot staat ook de servicedienst elke dag paraat. Stand: B120 (hal 9) Contact: Dirk Duyvejonck

LASERSCANNER VOOR CMM BIJ MITUTOYO Onder de naam SurfaceMeasure introduceert Mitutoyo, producent van precisiemeetinstrumenten, op TechniShow zijn eerste eigen laserscanner voor gebruik op een 3Dcoördinatenmeetmachine. De SurfaceMeasure, die de laserintensiteit voor het te scannen oppervlak automatisch instelt, vormt een Stand: C060 (hal 1) Contact: W. De Ridder

ONTBRAMEN EN FINISHING Op de vakbeurs kunnen bezoekers zich vergapen aan de twee machines die Timesavers komt voorstellen. De roterende borstelmachine is voorzien van een wals achter de borstels, waardoor het

GEZONDE BINNENLUCHT Stand: G026 (hal 10) Contact: Anita Adams

Luchtverontreiniging door bv. lasrook, slijpstoffen, olienevel, roet of soldeerwerk kan de gezondheid ernstig schaden; goede afzuiging voor een gezonde – en dus veilige – werkomgeving is dus van niet te onderschatten belang, zeker in de metaalsector. Plymovent zorgt voor een dergelijke werkomgeving met de SHIELDproducten, die ontworpen zijn om brandgevaar tot een minimum te reduceren. Het productassortiment is onderverdeeld in

Stand: C010 (hal 10) Contact: R.H. Valk

metallerie.pmg.be

mogelijk is om in één doorgang zowel te ontbramen, de kanten af te ronden alsook een finish neer te zetten. Het is verder mogelijk om een speciale machine te bestellen die specifiek ingezet kan worden voor het radius afronden. Naast de roterende borstelmachine is er ook de wals-borstelmachine. Die machine met een werkbreedte van 600 mm kan makkelijk egale delen ontbramen en finishen, door middel van een wals en een borstel. Stand: C092 (hal 7) Contact: Annemarie van de Velde

drie categorieën: er zijn producten om brand te voorkomen, om brand te detecteren en om brand te bestrijden. De SHIELD producten zijn ontwikkeld om te voldoen aan de specifieke procesomstandigheden in de metaalverwerkende industrie. In het geval van brand werken de producten van SHIELD zo dat gevolgschade tot een minimum beperkt wordt.

VALK WELDING DEMONSTREERT ROBOTBESTURING Valk Welding, lasrobotintegrator en leverancier van lasconsumables, wil de bezoekers tijdens TechniShow laten kennismaken met de mogelijkheden en voordelen van de nieuwe Panasonic G3 lasrobotbesturing. Bezoekers krijgen de kans om G3 Weld Navigation zelf te testen. Met de nieuwe G3 robotbesturing introduceert Panasonic eveneens het Active Wire lasproces dat zorgt voor een verdere verlaging van het spatgedrag

van de highlights op de stand. Mitutoyo introduceert eveneens de nieuwe Hybride QV-TP machine voor beeldverwerking en toont zijn complete leveringsprogramma. De SurfaceMeasure werkt met een laserlijn van 60 mm lengte en neemt 75.000 punten per seconde op met een puntafstand van 60 μm. Met de introductie van de

tijdens het lasproces. Tijdens de Techni-Show toont Valk Welding de toepassing van Active Wire bij het stomplassen van 0,6 mm staal en rvs-plaatjes. Daarnaast zullen op de stand een aantal basisproducten uit het leveringsprogramma van het onlangs overgenomen ADK Techniek worden gepresenteerd.

Hybride QV-TP heeft Mitutoyo het programma Vision meetmachines verder uitgebreid. De nieuwe beeldverwerkingsmachine beschikt over een optisch systeem voor contactloze metingen en een tactiel systeem in de vorm van een TP-20 of TP-200 schakelende taster.

NIEUW PRODUCTGAMMA KEMPPI Stand: A038 Contact: Saskia Berkhout

Kemppi Benelux, producent van booglasapparatuur en lasoplossingen, stelt op Techni-Show zijn nieuwe productgamma voor. Naast de nieuwe Minarc Evo Family, komt ook de nieuwe Kempact RA en de SuperSnake opdagen. De Minarc Evo productenlijn biedt een oplossing voor mobiele lasprofessionals, in of rond de werkplaats of op locatie. De serie omvat vijf productmodellen en biedt de keuze uit MMA-, MIG/MAG- en DC TIGlasapparaten. De Kempact RA is ontworpen voor lassen in de moderne werkplaats en maakt het voor de lasser mogelijk om efficiënt en nauwkeurig te lassen. De modelseries omvatten 180 A-, 250 A- en 320 A-stroombronnen.

'EASY TO DO BUSINESS WITH' Linde Gas Benelux titelt de aanwezigheid op de beurs alvast ‘Easy to do business with’. Centraal op de stand moet echter een nieuwe verpakkingsvorm voor industriële gassen de show stelen. De firma belooft een 'first release’ van de gascilinder, die de naam Genie meekreeg. Kunststof gascontainers waren al bekend in het vrijetijdssegment. Toch zijn deze exemplaren volgens de fabrikant onvergelijkbaar. Ook wordt er ingegaan op de dienstverleningsvormen die het voorraadbeheer en de 'traceability' van cilinders moeten optimaliseren. Daarnaast wordt ingegaan op het klantportaal lindegasonline.nl, waarop cilindergassen en koudemiddelen online kunnen

worden besteld en facturen e.d. kunnen worden geraadpleegd. Tot slot wordt ook de nieuwe leveringsvorm Cryopro belicht voor het leveren van kleinere hoeveelheden vloeibare industriële gassen. Stand: C074 (hal 10) Contact: P.B. De Bruine

Metallerie 158 • Maart 2012

43

ORFA VISSER Goed in vorm! Bezoek onze stand E 016 hal 1. Wij garanderen in ieder geval dat u niet met lege handen naar huis gaat!

Forceren • Dieptrekken • Flenswalsen • Lassen • Apparatenbouw

TECHNI-SHOW

ACCENT OP DIENSTVERLENING

Trumpf verraste door niet zozeer de focus op nieuwe machines te leggen, maar door hoog in te zetten op de nieuwe servicestrategie. Die service omvat vier niveaus, afhankelijk van de wensen van de klant. Niveau 1 ('basic') is de meest rudimentaire vorm: bij problemen neemt de klant contact op en na het verhelpen van het probleem ontvangt hij een factuur. Op niveau 2, 'machineniveau', krijgt de machinebediener een trai-

ning en wordt een onderhoudscontract opgesteld. Op het derde niveau, genaamd 'procesniveau', krijgt de bediener een intensieve training, die hem gelijkstelt met een 'Trumpf qualified operator' en volgt hij tevens een onderhoudscursus. Er wordt een repaircontract afgesloten, waarbij men enkel Trumpf reserveonderdelen gebruikt. Bij het vierde niveau, 'applicatieniveau', wordt beschikbaarheid gegarandeerd. In principe moet de machine 95% van de tijd productieklaar zijn. Elk kwartaal wordt een storingsanalyse uitgevoerd die de proceskwaliteit bepaalt.

Stand: B050 (hal 7) Contact: Karel Vincke

MET ORFA VISSER NAAR NEWCASTLE Toeleverancier Orfa Visser biedt op ESEF een overzicht van zijn diverse producten in de disciplines forceren, dieptrekken, flenswalsen, lassen en apparatenbouw. Traditiegetrouw is er op de stand van Orfa Visser altijd wat te winnen. Deze editie heeft Orfa Visser 500 relaties geselecteerd uit Nederland, België en Duitsland die elk van de vier dagen kans maken op een geheel verzorgde reis per cruise naar Newcastle (Engeland).

Machineleverancier Bendertechniek brengt op Techni-Show een greep uit zijn leveringsprogramma. Onder meer de modellen van Hwacheon, YCM, Matsuura, Averex en Goratu worden er gedemonstreerd. Van Hwacheon wordt de CNCdraaibank, model HiTech 200BMC, tentoongesteld. Het verticale bewerkingscentrum van YCM, model NSV102A, krijgt ook een plaats in de spotlights. Verder zijn er nog de twee vijfassige bewerkingscentra van Matsuura, namelijk model MX-520

metallerie.pmg.be

Style High Tech, fabrikant van CNC-draai- en freesmachines, lanceert op Techni-Show een nieuw besturingssysteem: de Style 4.0. “We presenteren een CNC-besturing die qua gemak en gebruiksvriendelijkheid zijn gelijke niet kent”, aldus directeur Wouter van Halteren. “We merken in gesprekken met onze klanten dat men nog steeds veel moeite heeft om voldoende technisch geschoold personeel aan te trekken. Onze Style 4.0 besturing speelt daarop in. We hebben de besturing zo ontwikkeld dat ook mensen zonder een CNC-achtergrond na één dag al met de machine kunnen werken.” Om de gebruiksvriendelijkheid te bewijzen zullen de fashionmodellen Elaine & Jenny, op basis van één dag training, de beursdemo's van de Style CNC-machines met de Style 4.0-besturing verzorgen. Stand: E090 (hal 8) Contact: G. de Langhe

GOEBEL STELT PRODUCTGAMMA VOOR Stand: F015 (hal 10) Contact: Griet Vaes

Goebel, gespecialiseerd in de ontwikkeling en verkoop van blindklinknagels, blindklinkmoeren en verwerkingsgereedschappen, stelt op Techni-Show zijn productgamma voor. Het merk van bevestigingsmaterialen voor het rivetteren en schroeven van plaatmateriaal en tevens leverancier van professionele gereedschappen voor het plaatsen

van deze materialen geeft een overzicht van zijn blindklinknagels, constructienagels, blindklinkmoeren, gereedschappen, boorschroeven, plaatschroeven en snelsluitingen.

SECO LOST FREESPROBLEMEN OP

Stand: E016 Contact: Iwan Reusken

BENDERTECHNIEK DEMONSTREERT GAMMA

NIEUWE STYLE BESTURINGSSYSTEEM

Seco Tools zal op Techni-Show oplossingen geven bij enkele prangende situaties. Er zijn twee grote richtingen bij vlak- en hoekfrezen. Enerzijds wordt gekozen voor soepel snijdende freesgeometrieën positief tot superpositief snijden en en MAM72-3VS. Ook het horizontale bewerkingscentrum van Averex, de Akari-HMC450 en de bedfreesmachine van Goratu, de Lagun GBR, worden uitgestald. Met de Heidenhan optie TNCopt en een infraroodmeettaster, de TS640, zal getoond worden hoe eenvoudig het is om de kinematica van de freeskop te meten en direct in de besturing te laten verwerken. Stand: C010 (hal 2) Contact: G.J Bender

een effectieve spaanhoek tot 30°. Nadeel daarbij is dat het aantal snijkanten per snijplaat beperkt is. Er is ook de trend om te gaan voor een systeem met zo veel mogelijk snijkanten per snijplaat. Dat betekent dubbelzijdige snijplaten. Oplossingen die Seco Tools hierbij geeft, zijn de Double OctomillTM vlakfrees en de Square 6TM hoekfrees. Daarnaast is er de kwestie dubbelzijdige snijplaten. Dat houdt in dat de snijplaten dubbel negatief in de body gepositiStand: B090 (hal 9) Contact: Arnaud de Potter

oneerd worden: de effectieve spaanhoek wordt beperkt tot 10°, en dat terwijl een effectieve spaanhoek van 30° tot 25% minder vermogensverbruik inhoudt. Voor beide richtingen schuift Seco Tools de nieuwe Turbo 10-frees naar voren.

VERGELIJKEND METEN OP WERKPLEK Equator is een van de nieuwigheden die u kunt aantreffen op de Renishaw stand. Hij is genomineerd voor de Techni-Show 2012 Award. Het is een universeel meetsysteem om op de fabrieksvloer de werkstukken dimensionaal te kunnen nameten met behulp van vergelijkend meten. Met een herhaalbaarheid van 2 micron worden de werkstukken

Stand: B072 (hal 11) Contact: Philippe Reinders Folmer

vergeleken met een master. Met de besturing kunnen o.a. toleranties worden ingegeven op basis van CMM-gegevens. Om temperatuurwisselingen op de fabrieksvloer tegen te gaan kan het systeem herijkt worden m.b.v. de master. Net zoals de opkomst van CNCverspanen, CAD/CAM en CNCmeten, moet AM de productie van metalen componenten veranderen. De machine is ontworpen voor de productie van metalen producten. Metallerie 158 • Maart 2012

45

THE PERFECT

FINISH

IN A BOX.

Time Saving Kits, the perfect finish in a box. AD.KIT31.08.11.1

Als vakman ga je voor perfectie. De schuurspecialisten van CIBO begrijpen dat als geen ander. Met de Time Saving Kits wordt hoogwaardig afwerken van RVS kinderspel. Borstelen of polijsten van lasverbinding, binnen- of buitenhoek, verstek, rond of vlak: in iedere kit zit precies wat de vakman nodig heeft. Perfecte finish in een doosje. Van CIBO natuurlijk.

Kom ze ontdekken op Techni-Show Utrecht van 13 tot 16 maart (standnr. 10.A041) of neem een kijkje op: http://kit.cibo.be

time saving abrasives Abrasives

Tools

Kits

TECHNI-SHOW

SNELSTE VHM-BOOR VAN HET MOMENT Stand: A090 & A096 (hal 9) Contact: David Soldati

Gereedschappen en diensten voor de courante huidige bewerkingen vormen het centrale thema bij Sandvik Coromant. Bezoekers zien er de nieuwste snijgereedschappen en -systemen. Zo zal de nieuwe CoroDrill 860 beschikbaar zijn, de snelste VHMboor op de markt. Ook de nieuwe CoroDrill870 met verwisselbare boortip maakt er zijn debuut. Voor de frezen presenteert de firma dan weer het nieuwe iLock Fixture systeem voor het optimaliseren van frezen van ISO S-materialen. Daarnaast is er een nieuwe CoroMill 170 flankwisselplaat met positieve geometrie. Aanvulling op het Sandvik Coromant aanbod van frezen is Silent Tools, dat dan weer een antivibratiebewerking belooft. Ook innovaties op het gebied van draaien van geharde werkstukken worden er getoond. Bezoekers van Techni-Show worden uitgenodigd om onderdelen of tekeningen mee te brengen.

NIEUWE TAPBOOR BIJ ERTEC Stand: D068 (hal 11) Contact: Rob Rebel

Ertec demonstreert de Zwitserse Patentap tapboren op TechniShow. Het bedrijf verwierf er de rechten voor in de Benelux. Deze boren zijn ontworpen om makkelijker uit het werkstuk te kunnen draaien mochten ze breken. “Het sluit aan op de trend om manarm en hoogwaardige componenten te verspanen”, klinkt het bij het bedrijf. In de schacht van de tapboren worden drie inkervingen aangebracht. Vlak daaronder wordt een klein deel vlak gefreesd voor de noodsleutel die bij de set hoort. Als de tap breekt, gebeurt dat op een gecontroleerde wijze, ter hoogte

metallerie.pmg.be

ACCENT OP GROOT EN ZWAAR Laagland ziet het groots op de beurs. Op de stand van 360 m² zal het bedrijf onderstrepen dat het een reputatie te verdedigen heeft als leverancier van grote machines voor kotter-, frees- en boorbewerkingen. Een in het oog springende machine van Bimatec-Soraluce is de bedfreesbank van het type FL8000. Ook machines van Traub (TNL32P) Tongtai (horizontale bewerkingscentrum HB 500), Weiler (servoconventionele precisiedraaimachine en Zoller (de Venturion

Onder het bovenstaande motto laat Hurco, leverancier van bewerkingscentra en draaibanken, beursbezoekers zelf programmeren en frezen op zijn stand tijdens

450 en de Hyperion 300) zullen te zien zijn. Stand: C058 (hal 12) Contact: Th.E. Cammeraat

KENNAMETAL MIKT OP EFFICIENTIE Stand: B104 Contact: Wilco Monningh

Kennametal wil heel wat zaken op Techni-Show voorstellen. Een centrale plaats op de stand is voor de wisselplaattechnologie Beyond Blast TM. Hierbij wordt het koelmiddel via kleine inwendige koelkanalen in de wisselplaat zelf toegevoerd. Voorts introduceert

"TOUCH ME, ALS JE DURFT"

Kennametal onder de naam KCPM15 TM een schachtfrees met een betere hardmetaalkwaliteit en een intern ontwikkelde AITiNcoating. De frees is gekenmerkt door een aanzienlijk hogere standtijd bij het frezen van staal en roestvrij staal. De nieuwe Beyond™ KCPM20 indexeerbare wisselplaat tot slot werd specifiek ontwikkeld voor het highspeeddroogbewerken van roestvaststalen werkstukken onder stabiele condities. Op de stand zullen overigens nog andere innovaties te zijn zijn.

Techni-Show 2012. Dat moet geïnteresseerden overtuigen van de gebruiksvriendelijkheid van het CNC programmeren op de Hurco WinMax dialoogbesturing en het direct frezen op een Hurco bewerkingscentrum. Hurco geeft beursbezoekers ook de mogelijkheid om deel te nemen aan de HurcoChallenge. Via de website www.hurco.nl kan men zich binnenkort aanmelden om in 15 minuten tijd op de beursstand maar liefst twee werkstukken te programmeren en die ook direct te frezen op de daarvoor aanwezige Hurco bewerkingscentra. Stand: D058 (hal 12) Contact: F. Smets

EFFICIENT SNIJGEREEDSCHAP Iscar wil actief bijdragen aan de productie van medische componenten en ontwikkelde een uitgebreid gamma aan snijgereedschappen om die te kunnen produceren. Zo brengen de houders voor hogedrukkoeling het koelmiddel op exact de juiste plaats: de snijkant van de wisselplaat. Dat is van groot belang bij het verspanen van lastige materialen (zoals titanium en roestvaste staalsoorten) in de medische technologie. Een ander deel Stand: C092 (hal 7) Contact: Marc De Munter

van het assortiment omvat de precisiegereedschappen Swiss Cut en Picco Cut. Beide lijnen zijn geschikt voor het bewerken van de kleinste precisieproducten. Zo bevatten zij houders met kleine diameters en zijn de bijbehorende wisselplaten van speciale hardmetaalsoorten gemaakt, die hen geschikt maken voor het maken van tandprotheses

of bolschroeven. De producten kunnen worden ingezet van patiëntspecifieke enkelstuks tot massaproductie van standaardproducten.

DEMONSTRATIE NIEUWE 2,5D SNIJKOP

van de inkervingen. Het stuk dat in het werkstuk blijft steken, kun je er met de noodsleutel en een adapter uitdraaien. Het biedt bijgevolg ook de mogelijkheid door te gaan tot ze daadwerkelijk breken. Het systeem is niet goedkoop. “Maar dankzij de langere standtijd verdien je de meerinvestering terug”, klinkt het bij de firma.

Stand: C083 (hal 7) De Nederlandse Contact: M.T Hooftman fabrikant van waterstraalsnijsystemen Resato demonstreert de 2,5D bevel- tijdens het snijden van schuine ling cutting head. Die wordt aange- kanten de hoogte van de snijkop dreven door twee torquemotoren. tot het plaatmateriaal. Dat gebeurt De snijkop is daarmee in staat om automatisch vanuit een door het met een precisie van ± 0,1° bedrijf ontwikkeld programma. De hoeken te snijden tot een schuinte snijkop valt ook als toevoeging op van 45°. De maximale verstelhoek de standaard-ACM-machinelijn te bedraagt 55°. In beide richtingen integreren. Het product is genomiis verdraaiing van 360° mogelijk. neerd voor de Techni-Show InnovaDe torquemotoren zijn voorzien van tion Awards en dingt mee naar de een holle as. Een hoogtetaster meet Made in Holland Award.

Metallerie 158 • Maart 2012

47

Kempact RA Stap over op de nieuwe standaard 13-16 MAART 2012

VOOR IEDERE TOEPASSING DE JUISTE BANDZAAG

U vindt ons op de stand bij: - Van Dulst Techniek B.V. - Promatt B.V.

Kempact RA zet nieuwe maatstaven in de compacte MIG/ MAG klasse. Eigenschappen van het ontwerp zijn onder andere; gemakkelijk en nauwkeurig instelbaar, uitstekende kostenbesparing, Brights™ kastverlichting en GasMate™ chassis ontwerp. De model versies omvatten 180, 250 en 320 ampère stroombronnen in een van beide, Regulier (R) of Adaptieve (A), modellen. Kempact RA, ontworpen voor lassen in de moderne werkplaats.

www.kemppi.com Energy efficient

you‘re in good hands ...

... we have all the pieces. >=C1A0<4=KUK?>;89BC4=KKUK(CA0;4=KUK8=3DBCA844;KA48=864= www.rosler.com

Innovatieve oplossingen van de marktleider op het gebied van oppervlaktetechnieken 3½4-&3
#FOFMVY
#7
t
"WFOVF
EF
3BNFMPU

t
;POJOH
*OEVTUSJFM
t
#
5VCJ[F
4BJOUFT

5FM

t
'BY

t
SPTMFSCF!SPTMFSDPN

TECHNI-SHOW

NIEUWE STER ONDER DE KANTPERSEN Amada presenteert op Techni-Show de nieuwe ster onder de kantpersen, de HD-1003 ATC NT met 1.000 kN. De persen van de HD serie kunnen zowel in de uitvoering

100 als 130 ton perskracht en 3.000 mm afkantlengte, voortaan met de automatische gereedschapswisselaar ATC gecombineerd worden. Dat maakt het mogelijk om met vier manipulatoren de voor het actuele programma benodigde gereedschappen zelfstandig te transporteren, waarbij een grote gereedschapskeuze onder direct handbereik beschikbaar is. Daarnaast is er op de stand volop aandacht voor de lasersnijmachine

MADE IN GERMANY/ITALY

Stand: D010 (hal 12) Contact: Hugo Verlaak

AGIECHARMILLES TOONT HIGHLIGHTS

Ook Heudratools en Innotools Benelux zijn aanwezig op TechniShow. Als totaalleverancier weet het bedrijf sinds 2009 het dealerschap van MT en Dümmel toe te voegen aan het pakket gereedschappen. MT is 'made in Italy' en produceert aangedreven gereedschappen voor draaibanken, geargobbers en nutstossen voor CNCdraaibanken, freesmachines en bewerkingscenters, met standaard 2 jaar garantie op de aangedreven houders. Met het pakket van Dümmel wil het bedrijf de productie verbeteren door de implementatie van een groefsteekprogramma. De nieuwe AL41F kan worden gebruikt voor uitlopende toepassingen en materialen. Ook met andere merken is de firma er vertegenwoordigd. Zo wordt er ook een elektrospindel van IMT getoond, een permanente elektromagneet van SAV, een totaalpakket VHM boren en frezen van Lynx en precisiegereedschapshouders van Nikken.

AgieCharmilles, aanbieder op het gebied van vonkeroderen, hogesnelheids- en hoogvermogenfrezen, brengt tijdens Techni-Show de nieuwe draadvonkmachine CUT20P, het nieuwe vijfassige bewerkingscentrum Mikron HP 450U en het gereedschapmeetsysteem ITM. Kenmerkend voor de CUT20P zijn de gebruiksvriendelijke grafische besturing, high cutting rates en lage operationele kosten. De Mikron HP 450U is uitgevoerd met een nieuwe zwenk-/kanteltafel met een groot bereik van -120° tot +45° en is geschikt voor simultane boor- en freesbewerkingen. ITM, genomineerd voor de Techni-Show 2012 Award, is een digitaal optisch gereedschapmeetsysteem dat proceszekerheid en nauwkeurigheid biedt.

Stand: A057 (hal 9) Contact: P.J. Kraaijveld

Stand: B090 (hal 8) Contact: B. Vanbaelenberghe

metallerie.pmg.be

Stand: A060 (hal 7) Contact: Kurt Decroix

GENOMINEERD VOOR AWARD

INTEGREX I & J SERIE Tijdens Techni-Show toont Mazak op zijn stand de Integrex i & j serie. De Integrex j-400, met een stafdoorlaat van 102 mm, snelle asverplaatsingen en performante freesspil, staat er om te ontdekken. Ook de nieuwe VTC560/25 is voor het eerst in de Benelux te zien. Deze machine heeft een vastbed van 3.000 x 560 en de keuze tussen een spil van 12.000 tr/m of 18.000 tr/min.

FOL-3015 AJ met fiberlaser. Dit is een echte allrounder die zelfs moeilijk snijbare non-ferromaterialen zoals koper, messing en titanium kan bewerken. Daarbij is de fiberlaser uiterst energie-efficiënt, vereist hij weinig ruimte en werkt hij zeer productief. Ook qua snijsnelheden bewijst deze lasersnijmachine haar meerwaarde: bijvoorbeeld 60 m/min bij rvs in een dikte van 1 mm.

De LC15Dx brengt een belangrijke vernieuwing in laserscanners. Het is volgens fabrikant Nikon Metrology de meest accurate laserscanner voor inspectie op coördinaatmeetmachines, met een nauwkeurigheid vergelijkbaar met die van tactiele metingen. Door de nieuwe optica en de digitale beeldverwerking kunnen ook de meeste reflecterende voorwerpen veel beter en sneller gemeten worden. Hiermee komt de scanner tegemoet aan de marktvraag voor het sneller inspecteren van kleinere voorwerpen die een hoge nauwkeurigheid vereisen, zoals precisie(spuit)gietonderdelen, turbineschoepen, medische componenten en andere complexe onderdelen. De LC15Dx maakt zijn opwachting op Techni-Show en dingt mee naar de Techni-Show Innovatie Award.

INNOVATIE VOOR 3M CRUCIAAL Stand: A011 (hal 10) Contact: M. Damen

Het technologiebedrijf 3M brengt op TechniShow een greep uit zijn innovatieve productengamma voor lassen, slijpen of schuren. Voor de lasser is er de 3M™ Speedglas™ 9100 laskap die oogen gelaatsbescherming biedt en aangesloten is op een Adflo motorunit ter bescherming van schadelijke lasrook. Ook de 3M™ SD-200 geluidsmeter wordt voorgesteld en een veelzijdigheid aan schuurmaterialen, schuurmachines en technologieën, zoals de 3M™ Cubitron™ II technologie.

Stand: A072 (hal 11) Contact: Renaat Van Cauter

PRIMEUR VOOR DE BENELUX Promatt heeft op Techni-Show een primeur voor de Benelux beet. Het presenteert de Vernet Behringer HD-X 3D-boorlijn met extra x-asverplaatsing van de drie boorspindels over 500 mm. Dit geeft een enorme meerwaarde aan dit type machine. De boorpatronen kunnen immers veel sneller worden aangebracht: de bank ligt stil, de spindel(s) bewegen in x-richting over een lengte van 500 mm. Alle drie spindels kunnen bovendien onafhankelijk van elkaar gelijktijdig gaten boren, aftekenen

of frezen binnen deze slag van 500 mm. Ook sleufgaten en grote diameters kunnen nu snel en eenvoudig gefreesd worden. Aftekenen en markeren, ten slotte, gaat dieper, sneller en nauwkeuriger. Volgens metingen neemt het productievolume met deze machine met 15% toe. Stand: C054/C066/C090 Contact: Marco Toebes

Metallerie 158 • Maart 2012

49

GIETIJZER & BRONS IN CONTINU GEGOTEN DIENSTVERLENING = ONZE KRACHT GROOTSTE VOORRAAD IN BELGIË GEEN MINIMUM HOEVEELHEID

GEBRUIK INDUCTIE BIJ LASWERKEN Werkstukken opwarmen en afkoelen? Gebruik de inductie-techniek: zo werk je sneller, efficiënter én goedkoper!

DIENST PLUS: MESSING, KOPER, ALUMINIUM, KUNSTSTOFFEN, INOX RUE DES COTILLAGES 55, 4500 HUY - TEL. 085/21,69,45 - FAX : 085/23,51,05

www.ironsaleeurope.be IRON SALE EUROPE S.A. [email protected]

N.V./S.A.

Krasse taal? Overtuig jezelf op www.induction-heating.info of bel Jan Wils op +32 3 880 81 80.

TECHNI-SHOW

NIEUWE ORGANISATIESTRUCTUUR Stand: C008 (hal 11) Contact: Peter Kiekens

Fanuc heeft onlangs de 3 divisies Robotics (industriële robots), FA (Factory Automation) en Robomachines (o.a. freesmachines) gebundeld tot één geheel. Dat brengt enkele voordelen met zich mee, zeker voor de klanten. Die krijgen namelijk een singlesourceoplossing aangeboden: er is nu immers één platform voor de volledige automatisering en bediening, specifiek bedoeld voor de metaalverwerkende industrie. Tijdens de vakbeurs Techni-Show kunnen de bezoekers al terecht bij Fanuc met hun vragen over de nieuwe organisatiestructuur. Daarnaast zullen ook de gekende machines aan bod komen. Zo is er de deltarobot M1iA, die specifiek ontwikkeld werd om taken op zich te nemen

die traditioneel handenarbeid vergen zoals assemblage

TOEKOMST IN OPPERVLAKTE BEHANDELING Rösler stelt zijn nieuwste machines voor in glijslijpen en stralen. Met de Sleep Finish technologie verkrijgt men snel een zeer gladde oppevlakte voor hoogwaardige onderdelen. Afhankelijk van de ingaande kwaliteit en de materiaalsoort kan dit in 1, 2 of 3 stappen. Nieuw zijn de compacte uitvoeringen, die in klein seriewerk economisch interessant zijn. De laatste ontwikkelingen in

GELDERBLOM GAAT AZIATISCH

Stand: C112 (hal 12) Contact: Marc Gulickx

Gelderblom demonstreert er de MA600 H II van Okuma, een high-end machine met automatische palletwisselaar in een nieuw design, geschikt voor de bewerking van werkstukken tot 1.200 kg. Vooral de dynamiek van de x-, de y- en de z-as moet de machine onderscheiden. Daarnaast wordt ook de Multus B 200 W er gepresenteerd. Deze omvat vijf bouwgrootten met klauwplaatcapaciteiten van 160 tot 630 mm. De draaimachines zijn voorzien van een zwenkfreeskop. Maar ook het LT2000 3T/3MY draaicentrum staat in Utrecht in de kijker.

metallerie.pmg.be

TOOL MANAGEMENT HOOFDTHEMA GUHRING Gühring Nederland, leverancier van machines voor verspanende bewerkingen, toont op Techni-Show een greep uit het programma verspanende gereedschappen, maar legt ook het accent op doelmatig gereedschapsbeheer (Tool Management). Het systeem omvat voorraadadministratie en automatische bestelling, gestructureerd voorraadbeheer, gepersonaliseerde uitgifte, datamanagement, herslijpprocedures, minimalisering van gereedschapskosten en betrouwbare opslag. Op het gebied van verspanend gereedschap vraagt Gühring aandacht voor de succesvolle RF 100 VA volhardmetaalfrezen uit de Ratio serie. Een andere highlight op de

Stand: D076 (hal 7) Contact: Vincent Raman

glijslijpen zijn de rondvibratoren DL/FBA. Door de ingenieuze motorconstructie en besturing volstaat een eenmotorige aandrijving en verloopt het hele proces zonder handmatige motorverstel-

MINDER ENERGIE VERBRUIKEN Prima Power kan uiteraard niet ontbreken. De fabrikant zal drie machines demonstreren, die allen uitblinken in energie-efficiëntie. Allereerst is er de snelle Zaphiro, een 4 kW-lasersnijmachine met lineaire motoren. Daarnaast kan men kennismaken met de servo-elektrische kantbank eP 1030. Deze machine voor 105 ton combineert productiviteit en precisie met respect voor ecologie. De E6x Compact Express, ten slotte, is een servo-elektrische ponsmachine, waarvan de automatisering compact is ingewerkt in het machineframe. Stand: C010 en D038 (hal 7) Contact: Lieven Louagie

lingen. Rösler biedt een hele range aan afmetingen, geschikt voor onderdelen tot meer dan 1 m doorsnede. Een derde noviteit is de compacte rollenbaanstraalinstallatie voor het stralen en ontroesten van platen, lasconstructies en profielen. Omdat de filterinstallatie boven de straalinstallatie is geplaatst, bespaart men plaats en krijgt men kortere slijtgevoelige leidingen naar de filterinstallatie.

THE POWER OF LIGHT Stand: D060 (hal 7) Contact: Pierre Scheyvaerts

Rofin komt met een nieuwe laser ter aanvulling van zijn FL serie. Het gaat om de FL 040, een fiberlaser die een vermogen levert van 4.000 W. Alle fiberlasers uit de serie bieden hoge snelheden bij het snijden van metaalplaten en zijn eenvoudig te integreren in 3Dsystemen. De golflengte van 1.070 nm waarborgt een goede absorptie in diverse materialen. Alle toepassingen die tot vandaag met een vastestoflaser worden uitgevoerd kunnen eveneens met een FL laser gebeuren. De multimodeversie kan gecombineerd worden met fibers met een diameter van 50 tot 600 μm. De laser heeft een straalkwaliteit van 0,4 mm x mrad. Als optie kan er worden uitgebreid met laserstraalsplitters of -schakelaars. Dankzij de voortreffelijke straalkwaliteit kan er dynamisch gelast worden met behulp van een scannersysteem

stand vormt het nieuwe wisselplatenboorsysteem HT 800 WP. Hiermee biedt Gühring een programma productieve en kostenbesparende houders en wisselplaten voor boringen in het diameterbereik van 11 tot 26 mm. Stand: C030 (hal 9) Contact: Dirk Henderickx

MARKEERLASERS

Stand: C002 (hal 7) Contact: Nico Velghe

Ook V.A.C. Machines ontbreekt niet. Het neemt de gelegenheid te baat om de TruMark markeerlasers in de schijnwerpers te plaatsen. Niet alleen op de eigen stand, maar ook op de stand van Trumpf zelf en bij Gibas. Markeren is in opmars. Steeds meer bedrijven zien zich immers geconfronteerd met de vraag van klanten naar een sluitende traceerbaarheid. Op Techni-Show zal de nadruk worden gelegd op customized software solutions MMI (op maat gemaakte software), eenvoudige automatiseringsmogelijkheden (koppeling met een robot) en een interface via tablet-pc's.

dat de laserstraal snel en accuraat op het werkstuk positioneert. Hierdoor is ook het snijden of lassen van kleine geometrieën geen punt en worden de procestijden aanzienlijk ingekort. Metallerie 158 • Maart 2012

51

STAND 11.C008

EEN PLATFORM VOOR VOLLEDIGE AUTOMATISERING FANUC BUNDELT ZIJN KRACHTEN IN NIEUWE ORGANISATIESTRUCTUUR Sedert kort heeft FANUC al zijn Europese activiteiten ondergebracht in de FANUC Luxembourg Corporation (FLC). De drie divisies Robotics (industriële robots), FA (factory automation, CNC-systemen en aandrijvingen) en Robomachine (freesmachines, elektrisch aangedreven spuitgietpersen en draaderosiemachines) zijn zo gebundeld tot een slagvaardig geheel. Op Techni-Show zal deze synergie voor het eerst in de verf gezet worden. ONDER EEN VLAG De FANUC Luxembourg Corporation wordt gevestigd in Echternach en staat onder leiding van Olaf Gehrels. De herstructurering zal op het eerste gezicht weinig veranderen voor de gebruikers. De regionale organisatiestructuren en dochterondernemingen blijven namelijk behouden. Toch brengt deze synergie enkele niet te miskennen voordelen met zich mee, vooral voor bedrijven actief in de metaalindustrie. Klanten krijgen immers een singlesourceoplossing aangeboden, waarbij zowel de motoren als de robot en de sturing perfect dezelfde taal spreken. Met andere woorden, één platform voor de volledige

52

Metallerie 158 • Maart 2012

automatisering en bediening, dat nog eens specifiek is afgestemd op de noden van metaalverwerkers.

worden daarmee ingeruild voor stabiliteit, een continue beschikbaarheid en een hoogtechnologische kwaliteit.

SYNERGIE IN DE PRAKTIJK Bezoekers kunnen tijdens TechniShow niet alleen terecht op de stand van FANUC om over de voordelen van deze krachtenbundeling te praten, maar zullen ze ook in de praktijk aan het werk zien. Een greep uit het aanbod:

M-1iA Deze kleine, compacte deltarobot werd specifiek ontwikkeld om taken op zich te nemen die traditioneel handenarbeid vergen, zoals assemblage en pick-and-placetoepassingen. Hoge loonkosten

Toepassingsvoorbeelden van partners De nieuwe organisatiestructuur verandert niets aan de strategie van FANUC om in te zetten op de expertise van geprivilegieerde partners. Op de stand zullen dan ook heel wat praktijkvoorbeelden terug te vinden zijn van realisaties die ook voor uw productieproces een meerwaarde kunnen betekenen. Verschillende machinebouwers en integratoren tekenen present met innovatieve en in het oog springende oplossingen.

IN DE KIJKER • M-1iA/0.5A: montage connectoren, dualarm-PCB-montage, hogesnelheidsflessentransport en kleursortering, inspectie microonderdelen, precisieontbramen • M-20iA: ontbramen, gereedschapsmagazijn en (ont)laden • M-10iA: product handling, (ont)laden van CNC-machine in combinatie met DCS • M-3iA/6S en M-3iA/6A: pick-and-placezonnepanelen • ARC Mate 100 iC: scannen en seam tracking • 31i-A5: CNC-sturing voor hoogperformante vijfassige machine • 32i-B: CNC-sturing voor multipaddraaien • FA PC Tools demo • ALPHA-T21iF: machine voor boren, frezen en tappen

FANUC ROBOTICS BENELUX Generaal De Wittelaan 15 2800 Mechelen Tel.: 015/20.71.57 Fax: 015/20.71.92 www.fanucrobotics.nl www. fanucrobotics.be [email protected] [email protected]

P53

21-02-2012

09:49

Pagina 1

STAND 12D032

Smeermiddelvrije motoraandrijving

5-ASSIG DRAAI-FREESCENTRUM VOOR COMPLEETBEWERKING

van 30 af

5€

NIEUWE 30 HVC TE ZIEN TIJDENS TECHNI-SHOW Limas, importeur voor de Benelux, van Matec Maschinenbau GmbH, toont tijdens de Techni-Show het nieuw ontwikkelde draai-freescentrum Type 30 HVC van deze Duitse fabrikant. De nieuwe telg in de Limas familie toont zijn mogelijkheden tijdens de komende Techni-Show. 30 HVC De 30 HVC is de grotere variant van de 30 HVK en is bijzonder geschikt voor de vijfzijdenbewerking van grote en zware werkstukken. De machine beschikt over zeer grote werkbereiken. De z-as heeft een bereik van 800 of 1.100 mm en behoort daarmee tot een van de grootste in deze klasse.

Kenmerken: • Bereik x-, y-, z-as: 1.500 x 800 x 800/1.100 • Rondtafel: 800 mm (swing 1.140 mm) • Motorspindel: 8.000/12.000/ 15.000/24.000 • Gereedschappen: 36 (alt. 48 tot 300 stuks)

OVER MATEC Matec bouwt en ontwikkelt 3-, 4- en 5-assige bewerkingscentra, langbed-/pendel-, palletwisselmachines, frees-draaicombinaties en portaalfreesmachines.

Binnen het (standaard-)concept zijn klantgerichte oplossingen mogelijk. Variërend van geïntegreerde rondtafels voor vijfassen- of vijfzijdenbewerking tot zwenkbruggen of speciale spaninrichtingen. De machineconfiguratie wordt in overleg bepaald. Matec is marktleider op het gebied van pendelmachines met zwenkkop voor horizontaal- en verticaal bewerkingen. In Europa zijn er inmiddels ruim 1.300 Matec machines in bedrijf en zijn we in alle bedrijfstakken vertegenwoordigd.

Lancering Technishow 2012 13-16 maart Utrecht NL

De stap naar een intuïtieve CNC besturing: De STYLE 4 Touch besturing! Eenvoud en toegankelijkheid Uitgebreide functionaliteit CNC touch besturing E van elektrisch: aansluitklare lineaire drylin® E-assen met motor ... binnen 3 - 4 dagen ... vanaf 305 € … vanaf 1 stuk … alles ook los verkrijgbaar.

LIMAS CNC MACHINERY BV Heldenseweg 27 6086 PD Neer Tel.: +31(0)475/51.01.59 Fax: +31(0)475/51.04.60 www.limas-techniek.nl [email protected]

STYLE High Tech België Geert De Langhe +32 497 322 109 Vlierstraat 5 B-8790 Waregem

www.stylehightech.be

.be/drylinE Tel. 016-31 44 31 Fax 016-31 44 39 [email protected] plastics for longer life ®

De begrippen "igus, drylin, plastics for longer life" zijn in de Bondsrepubliek Duitsland en deels internationaal beschermd als handelsmerk.

Metallerie 158 • Maart 2012

53

Performance StarPulse

DC 025 ToolOpen CombiLine DQ 010 PowerLine C

Vandaag ontworpen, morgen gemaakt ons op 2 Bezoek 6 maar t 201 1 3 1 Show 72 Techni- l 11 stand B0 a H

[: Highlights of Laser Technology ]

RWS

StarCut Tube

SC x60 Open Bench

LabelMarker

StarFemto DC 080 W

PowerLine PV

Desktop PowerLine F

DL 025

EasyMark

PowerLine IC PWS

PowerLine E Air

FL 040

Select MultiScan

Een enorm potentieel voor Additive Manufacturing In de wereld van industriële productie, maken we af en toe technologische doorbraken mee die het in zich hebben om de industrie zodanig te kunnen veranderen dat bestaande producten sneller, goedkoper en beter gemaakt kunnen worden, en er een wereld van nieuwe productmogelijkheden geopent wordt. Net zoals de opkomst van CNC verspanen, CAD/CAM en CNC meten, zal Additive Manufacturing de productie van metalen componenten veranderen, maar we staan pas aan het begin van deze spannende reis.

Voor meer informatie kijk op www.renishaw.com/additive

Renishaw Benelux BV Nikkelstraat 3, 4823 AE, Breda, Nederland T +31 76 543 11 00 F +31 76 543 11 09 E [email protected]

www.renishaw.nl

Ontdek de onbegrensde mogelijkheden van materiaal bewerking met Laser. Met onze brede en efficiënte productrange biedt ROFIN voor elke toepassing de perfecte oplossing die u lichtjaren voorsprong geeft op uw BEZOEK ONS OP DE concurrentie… TECHNI-SHOW

IN UTRECHT, Nederland 13 - 16 MAART 2012 HAL 07, STAND D 060

Alle facetten van Laser Techniek vindt u op www.rofin-baasel.nl WE THINK LASER

CASE: LASERLASSEN

“GEEN MICROTURBINES ZONDER LASERLASSEN” WARMTEWISSELAARS ACTE maakt warmtewisselaars voor microturbines. Dankzij een aantal verschillende laserlastoepassingen is het bedrijf in staat om een uniek product af te leveren in de vorm van een compacte warmtewisselaar die grote thermische schokken kan opvangen. Luc Prieels, directeur en hoofdingenieur bij ACTE, stelt dat er al van bij de conceptie van het product alleen gedacht werd aan het laserlassen en de automatisatiemogelijkheden van dit systeem. Het ontwerp van de productielijnen gebeurde in nauwe samenwerking met de laserfabrikant Rofin. Door Serge Vandeplas Door de grote temperatuurschokken die de core in de turbine ondergaat, moeten de lassen erg stabiel zijn om uitzetting en krimping van de core te kunnen opvangen

OPBOUW VAN DE CORE Voor het maken van de core van deze warmtewisselaars heeft ACTE een patent op een fabricatieprocedé dat uniek is in de wereld. De coil die de core van de warmtewisselaar zal vormen, is opgebouwd uit twee rvs-banden die met verschillende lasertechnieken samengelast worden om vervolgens spiraalsgewijs opgerold te worden tot een compact ringvormig element. De afmetingen van de core kunnen variëren van een binnendiameter van 300 mm tot 1 m en een buitendiameter van 400 mm tot 2,4 m. De breedte van een afgewerkte core is een vast gegeven en bedraagt 30 cm. Toepassingen Door zijn ringvorm is deze warmtewisselaar makkelijk rond bv. een gasturbine te bouwen. Op deze manier kan de warmte van de hete verbrandingsgassen

van een gasturbine overgebracht worden in de inkomende geperste lucht. Door deze hergebruikte extra verwarming kan het verbruik van brandstof in de verbrandingskamer van de turbine verminderd worden. Afhankelijk van de toepassing kunnen de warmtewisselaars gebruikt worden voor installaties van 100 W tot 20 MW. Bestand tegen een temperatuur van 650 °C bij een druk van 20 bar, hebben deze lichtgewicht warmtewisselaars een effectiviteit van 90%.

PRODUCTIELIJNEN De productielijnen werden door de technici van ACTE ontworpen. De fabricatie van de onderdelen werd buitenshuis gedaan, waarna de montage in het atelier opnieuw door de technici van ACTE gerealiseerd werd. Vanwege de speciale aard van de gebruikte technieken werd laserfabrikant Rofin al van bij

de ontwerpfase van de productielijnen gecontacteerd om mee te denken met de technici van ACTE.

PRODUCTIE VAN DE CORE De core van de warmtewisselaar bestaat uit twee AISI 321, 0,3 mmroestvaststalen banden die op volautomatische productielijnen bewerkt worden in de werkplaatsen van ACTE. De productie gebeurt in vier stappen. Vormen van de coil (1) Twee metaalbanden worden door een cilinderpers gehaald, waardoor een visgraatprofiel in het metaal geperst wordt. Dit motief is nodig om het contactoppervlak met de luchtstroom te vergroten. Door het design van het profiel is er steeds turbulentie, zodat partikels de kans niet krijgen om zich af te zetten in de core. Na het persen hebben de platen een breedte van 30 cm. Voor een betere spreiding van de warmtewisseling staan de profielen

van de banden haaks op elkaar. Tijdens het persen worden er twee randen gevormd die de naad van de coil zullen vormen en de dikte van de afgewerkte coil zullen bepalen. Net voor de las klikken deze naden in elkaar, waarna ze aan elkaar gelast worden. De lengte van de coil is afhankelijk van de te maken warmtewisselaar. Op de foto rechtsboven is een core te zien waarin een band van 110 m verwerkt werd. De half afgewerkte coil wordt door keerrollen naar een draaitafel geleid die als bufferstock gebruikt wordt en waar de coil losjes opgerold wacht op het vervolg van de productie. Aanbrengen puntlas (2) De plaat wordt ingebracht in unit 2, waar in de dalen van de haaks op elkaar staande banden een puntlas aangebracht wordt. Oprollen band (3) In de derde unit wordt de band opgerold. De zijkanten van de

VOORSTELLING ACTE OPRICHTING

2003

VENNOOTSCHAPSVORM

nv

VESTIGINGEN

Ans

ZAAKVOERDERS

Luc Prieels (directeur, R&D, prospectie) Joël Demarteau (afgevaardigd bestuurder)

BEDRIJFSOPPERVLAKTE

850 m²

ACTIVITEITEN

Productie van warmtewisselaars voor microturbines

EXPORT

Europa, Japan, Canada & de VS

PRODUCTIE

50 warmtewisselaars per jaar

PERSONEEL

10 personen

OMZET

± 2.000.000 per jaar

metallerie.pmg.be

Deze YAG-laser wordt in de eerste lijn gebruikt voor het aanbrengen van een puntlas Metallerie 158 • Maart 2012

55

SINGULAR BENELUX

sterk in zaagwerk

Hoge Kwaliteit, Stabiliteit & Bedieningsgemak. Singular Benelux is importeur van hoge kwaliteit bandzaagmachines. Stabiliteit en vooral bedieningsgemak staan centraal.

SINGULAR BENELUX Galgenberg 3 · 5571 SP Bergeijk · Nederland · T +31 (0)497 58 47 88 · [email protected]

WWW.SINGULARBENELUX.COM

DE FRUYTIER Tel.: +32(56) 71.22.71

Fax: +32 (56) 71.44.71

[email protected] www.defruytier.be MASTERS IN CUTTING TOOLS

CASE: LASERLASSEN 1

1. Geperst visgraatprofiel

platen worden op vooraf bepaalde plaatsen links en rechts aan elkaar gelast met een T-las. Kleine hydraulische persen drukken de zijkant van de plaat in op de plaats waar de inlaten van de koude en warme lucht later aangebracht zullen worden. In dit laatste stadium heeft de core van de warmtewisselaar met een afgerolde lengte van 110 m een coil met een oppervlakte van 66 m² en als we rekening houden met de vervorming door het profiel, een warmtewisseloppervlakte van 89 m². Na deze stap verlaat de core het laserlasatelier en volgt de afwerking. Afwerking (4) Bij de afwerking worden de inlaten op de core gelast, nadat de kanalen voor de luchtcirculatie eerst uitgefreesd werden. De elementen, die noodzakelijk zijn voor de opbouw op de turbine, worden rond de core gemonteerd.

HET LASSEN VAN NADERBIJ BEKEKEN De core wordt dus op drie verschillende laserlasstations bewerkt: YAG-laser: puntlas (1) Een YAG-laser van 1.000 W wordt gebruikt om de naadlas aan te brengen. Met het blote oog lijkt het een doorlopende las te zijn, maar dat is het niet, want de las bestaat uit een ontelbaar aantal speldenprikjes, waardoor, zoals Luc Prieels het voorstelt, “het lijkt alsof de twee platen aan elkaar gebreid worden.” De reden daarvoor wordt verder besproken, maar om een idee te geven van het aantal puntlassen, is het goed om te weten dat deze laser met een gemiddelde frequentie van 85 Hz de twee lagen metaal aan elkaar last. Een bijkomend voordeel van deze wijze van lassen is dat de warmteontwikkeling in het metaal laag is,

metallerie.pmg.be

2

2. Bufferstock na puntlas

zodat er geen vervorming optreedt. Dit komt de algemene stabiliteit van de afgewerkte core ten goede. CO2-laser (2) De coil, samengesteld uit twee lagen, wordt verticaal door een CO2-laser van 1.500 W gevoerd die in een x-y-z-opstelling geplaatst is. De coil wordt gescand op de ligging van de dalen in het visgraatprofiel. Deze gegevens worden doorgespeeld naar de computer die bepaalt waar de puntlassen in de dalen van de beide platen moeten komen, waarna de berekende coördinaten doorgegeven worden aan de twee elektromotoren die de x- en de y-spiegels van de laser aandrijven. Aangezien het een continu proces is en de lange plaat beweegt, moet dit systeem rekening houden met de lineaire beweging van de coil, zodat de las op het gewenste punt aangebracht wordt. YAG-laser: T-las (3) Na het oprollen van de samengestelde band worden de naden aan elkaar gelast met een T-las. Dit gebeurt met dezelfde YAG-laser van Opbouw van de warmtewisselaar op een microturbine

3

4

3. De geperste rvs-banden klikken in elkaar voor de naadlas

unit 1 die door het plaatsen van een splitlaserbeammodule voor beide units (zij het niet tegelijkertijd) gebruikt kan worden. De afwerking (4) De afwerking, het aanbrengen van de inlaten en de aanbouwelementen die nodig zijn voor het hechten van de warmtewisselaar aan de turbine, gebeurt met meer conventionele lastechnieken.

WAAROM LASERLASSEN? De keuze om de laser te betrekken in de productie van de core, lag voor de hand. Door de grote temperatuurschokken die de core in de turbine ondergaat, moeten de lassen erg stabiel zijn om de uitzetting en het krimpen van de core te kunnen opvangen. In het design van de core gebeuren deze thermische vervormingen op een gekende en daardoor gecontroleerde manier. M.a.w., deze warmtewisselaar kan ademen, zonder uit elkaar te spatten ... Dit kan alleen wanneer de plaat door middel van laserlassen geassembleerd wordt. Koud gas Koude lucht

4. De YAG-laser brengt de naadlas aan

Daarnaast spelen ook de specifieke eigenschappen van de lasertechnologie in de productie een beslissende rol: • Lage warmteontwikkeling; • Het ontbreken van een lasbraam, waardoor een verdere afwerking niet nodig is; • Controle over de lasgeometrie; • De flexibiliteit van het systeem en de constante monitoring van het lasgebeuren; • De mogelijkheden tot automatisatie. Al deze eigenschappen vormen mee het succes van het productieprocedé. Luc Prieels is hier zeer duidelijk in: “Zonder de laserlastechniek zou ons product onmogelijk te maken zijn.”

TOEKOMST De warmtewisselaars die ACTE bouwt, bedienen een al bij al kleine nichemarkt. Elk nieuw project heeft wel iets weg van een pilootproject. Seriewerk is, zo niet uitgesloten, toch bijna niet te realiseren omwille van de grote verscheidenheid van toepassingen. Toch lijkt er in de VS heel wat interesse te ontstaan voor deze compacte warmtewisselsystemen.

BESLUIT Warm gas

Koud gas

Doorsnede van de coil

ACTE heeft met de medewerking van Rofin een techniek ontwikkeld om een product te maken dat uniek is in de wereld. Reeds van bij de conceptie van de productielijn werd de toeleverancier bij het proces betrokken. Zo werden er op bestaande installaties proeven gedaan, maar ook experimentele opstellingen werden uitgedacht om zich te verzekeren van de goede werking van het procedé. En natuurlijk is ook de nabijheid van de laserbouwer een hele opluchting wanneer er, zeker in de opstartfase, onverwachte problemen opduiken. ‰ Metallerie 158 • Maart 2012

57

VERBINDEN

STEL DE JUISTE VRAGEN MET HET OOG OP DE CORRECTE LIJMVERBINDING VOORBEHANDELING CRUCIAAL Naast de vliegtuig- en de automotive industrie, liggen er ook voor de machinebouw opportuniteiten in het verbinden door middel van verlijming. Een adequate reiniging en een correcte oppervlaktevoorbehandeling zijn daarbij twee belangrijke sleutels tot een geslaagde verbinding van metalen onderdelen. Het is immers absoluut noodzakelijk dat ieder oppervlak schoon, droog en vetvrij is. Hiertoe zijn er verschillende mogelijkheden, met name de mechanische, chemische en fysische voorbehandeling. In dit artikel gaan we daar dieper op in. Door Gauthier Geldhof De reiniging van het oppervlak is cruciaal, om voorafgaand aan de voorbehandeling, reeds te kunnen voorzien in een goede hechting

VERLIJMING VAN METALEN ONDERDELEN Toepassingen De tijd dat verlijming, dankzij het zeer lichte gewicht, zich enkel leende tot de vliegtuigindustrie, is reeds lang vervlogen. Ook voor autoconstructeurs is de hechting door middel van lijmen al een tijdje geen nieuwigheid meer (in de huidige wagens zou 25 à 30 kg lijm verwerkt zijn). De gemiddelde metaalverwerkende onderneming zweert echter nog steeds voornamelijk bij mechanische verbindingen, zoals boutverbindingen, klinknagels of lassen. De uitdrukking 'onbekend is onbemind' gaat hier zeker op hoewel ook deze sectoren gebaat zijn bij het gebruik van lijmen. Dat moet blijken uit de voordelen die lijmen ook voor deze bedrijven met zich meebrengen.

De eerste stap naar een goede lijmverbinding is het ontvetten

58

Metallerie 158 • Maart 2012

Voordelen Lijmverbindingen kennen een heel aantal voordelen wanneer men deze gaat vergelijken met de klassieke, mechanische manier van verbinden. • In tegenstelling tot een boutverbinding draagt het hele lijmvlak bij tot de krachtenoverdracht. Hierdoor wordt de spanning in en op de verbinding gelijkmatig over het oppervlak verdeeld. • De materiaalstructuur van de te lijmen materialen wordt niet veranderd of beschadigd. Dit in tegenstelling tot lassen of solderen. • Doordat, in tegenstelling tot een boutverbinding, het gehele oppervlak bijdraagt tot de krachtoverdracht, kan de constructie lichter worden uitgevoerd. • In tegenstelling tot een boutverbinding is een lijmverbinding gasdicht. • Verschillende materialentypes kunnen met elkaar verbonden worden. • De verbinding kan men ongedaan maken zonder het verlijmde materiaal te beschadigen. • Doordat de materialen van elkaar gescheiden zijn, reageren ze niet met elkaar, zodat er geen (galvanische) contactcorrosie optreedt. Lijmen zijn m.a.w. corrosievrij. • De verlijming van grote oppervlakken is vrij eenvoudig. • Lijmverbindingen zijn in beperkte mate elastisch waardoor ze trillingen dempen. Nadelen • De lijmkeuze is afhankelijk van het soort materiaal, de toepassing

en de omgeving waarin hij gebruikt wordt. Het lijmproces is door zijn vele processtappen complex en vereist de nodige kennis. • Lijmen zijn beperkt inzetbaar. De beïnvloeding van statische en dynamische krachten, chemische (vochtigheid, oplosmiddelen, schoonmaakmiddelen, zouten, zuren ... ), en fysische (temperatuur, trilling, uv- en andere straling) processen hebben een nadelige invloed op de levensduur van de lijmverbinding. Een juiste lijmkeuze is daarom zeer belangrijk. • Een lijmverbinding is zonder deze stuk te maken, niet te controleren op sterkte. De beheersing van het lijmproces maakt het waarschijnlijk dat de lijmverbinding de vereiste kwaliteit bereikt. • Doordat de lijmverbinding een beperkte kracht kan overbrengen, is een relatief groot lijmoppervlak noodzakelijk om de vereiste krachten over te brengen. Een lijmverbinding is niet bestand tegen afpelkrachten en daarom slechts beperkt constructief inzetbaar.

LIJMTYPES Er zijn diverse lijmtypes voorhanden die zich lenen tot de verlijming van o.a. metalen onderdelen. Ze worden ingedeeld in groepen, afhankelijk van hun uithardingseigenschappen: Lichtuithardende lijm Deze lijmen harden snel uit onder invloed van ultraviolet of zichtbaar licht. Dit houdt evenwel in dat deze soort niet kan worden gebruikt voor een metaal-op-metaalverbinding,

aangezien een van de te lijmen delen transparant of goed lichtdoorlatend moet zijn. Acrylaatlijmen (MMA-lijmen) Methylmethacrylaten kunnen aangewend worden voor structurele verbindingen of waar flexibiliteit en duurzaamheid vereist zijn. De uitharding vindt plaats wanneer de twee basiscomponenten van de lijm zich vermengen. Siliconenlijmen Dit zijn flexibele lijmen die een hoge weerstand kunnen bieden aan hoge temperaturen (tot 300 °C continu en pieken tot 350 °C ). Zij hebben een uitstekende vloeistofbestendigheid en zijn spelingvullend. Zij zijn verkrijgbaar in eenen tweecomponentenproducten, de tweecomponentenlijmen harden sneller maar zijn ook minder flexibel dan hun eencomponentsoortgenoten. MS-polymeren Deze polymeren bieden een elastische lijmverbinding die dynamische belastingen kan absorberen en/of weet te compenseren. De gelijmde assemblage zorgt voor een goede belastingsoverdracht. Ook hier zijn er varianten met één of twee componenten. Polyurethanen Van deze productgroep bestaat een flexibele en een minder flexibele vorm. Net zoals bovenstaande lijmen bestaan PU’s uit één of twee componenten. Flexibele polyurethanen hebben een hoge modulus en een hoge sterkte. Epoxylijmen Net als MMA-lijmen zijn ook

metallerie.pmg.be

VERBINDEN borstelen of stralen kan aangewend worden om deze hechting te verbeteren, maar deze methodes hebben echter vaak tot gevolg dat er deformaties ontstaan op het oppervlak, die de homogeniteit van het te verlijmen oppervlak mogelijk in de weg kunnen staan. Een goede manier om grote oppervlakken te reinigen is het gritstralen. Het abrasief stralen verbetert de lijmhechting door een toename van het hechtingsoppervlak en de creatie van een goed verankeringspatroon.

INWERKENDE KRACHTEN OP LIJMVERBINDINGEN

Afpelkrachten

Horizontale drukkracht Horizontale trekkracht

Verticale trekkracht

Verticale drukkracht

epoxylijmen tweecomponentenlijmen. Ze worden gekenmerkt door een hoge sterkte en een lage flexibiliteit. Chemisch agressieve milieus hebben zo goed als geen invloed op dit type van verlijming. De uithardingstijd is lang bij kamertemperatuur, maar kan versneld worden door de temperatuur op te drijven. Doordat epoxylijmen vrij hard zijn, worden deze bij voorkeur niet toegepast bij flexibele verbindingen of waar flexibiliteit vereist is. Er bestaan ook eencomponentvarianten maar deze harden alleen thermisch uit, dus in een oven of met infrarood of inductie. Voor een optimale verbinding moet er goed gereinigd worden omdat epoxylijmen zeer gevoelig zijn voor oppervlaktecontaminatie door olie, vet en dergelijke. Bij epoxylijmen kan een mechanische oppervlaktebehandeling, zoals gritstralen, het resultaat enorm verbeteren. Cyanoacrylaten of snellijmen Deze eencomponentlijmen harden zeer snel en hechten aan bijna alle oppervlakken. Oppervlaktevochtigheid is de katalysator voor de neutralisatie van de stabilisator in de lijm, waardoor de polymerisatie wordt ingezet. Snellijmen zijn verkrijgbaar in verschillende viscositeiten, van waterdun tot pastavormig. Ook zijn deze lijmen geschikt voor het lijmen van polyolefinen zoals PP, PE en PTFE, maar dan altijd in combinatie met een primer. Verder is er ook een tweecomponentenvariant die een

Torsie

grotere speling kan opvullen. Anaërobe lijmen Deze eencomponentlijmen kunnen ingezet worden voor bv. vlakafdichtingen van stugge flenzen, schroefdraadborging of -afdichting en het verlijmen van cilindrische delen. Bij dit lijmtype hebt u de keuze uit een lage of hoge viscositeit, wat dit type ideaal maakt voor het opvullen van kleinere spelingen (tot 0,5 mm maximaal, diametraal gemeten). De verharding wordt pas ingezet wanneer het basishars in contact komt met metaal en afgesloten wordt van de lucht. Metaalmetaalcontact is hier cruciaal. Voor de verlijming door middel van anaërobe lijm is ontvetten cruciaal en wordt algemeen een oppervlakteruwheid van Ra tussen 0,8 μ à 3,2 μ geadviseerd.

REINIGING Voor een optimale hechting van de lijm moet een eerste stap telkens een adequate reiniging zijn. Hiertoe zijn reinigingsmiddelen die verdampen zonder resten achter te laten het meest geschikt. Aangezien alkalische of zuurhoudende reinigingsmiddelen altijd corrosieremmers bevatten, die, indien ze op het substraat zouden achterblijven, een optimale adhesie van de lijm in de weg staan, is het noodzakelijk om na de reiniging de substraten nogmaals schoon te spoelen. Bij flexibele lijmen, zoals lichtuithardende lijmen, acrylaatlijmen, siliconenlijmen, MS-polymeren of poly-

Lijm kan als alternatief fungeren voor mechanische verbindingen

urethanen is de reiniging cruciaal. Een mechanische voorbehandeling is daarentegen niet in iedere situatie noodzakelijk.

VOORBEHANDELING Of een verlijming al dan niet succesvol is, hangt in belangrijke mate af van de interacties van het substraatoppervlak en het adhesief. De voorbehandeling heeft als doel de kwaliteit van de verlijming op atomaire schaal te verhogen door de structuur en de fysische en chemische eigenschappen van het substraat te optimaliseren. Bij de voorbehandeling moet men er dus naar streven de hechtingskrachten (chemische binding, van der Waalskrachten, zuur-baseinteracties ...) te overwinnen. Concreet beoogt men om, naast de reiniging, komaf te maken met aanwezige contaminaties van het substraat, met name lossingsmiddelen voor de ontmalling, walsemulsies, metaaloxyden, nitriden, olie, vet, stof of vingerafdrukken. Men kan de werkwijzen om een optimale adhesie te bekomen klasseren onder mechanische, chemische of fysische voorbehandelingsmethodes. Mechanisch Om de weerstand tegen corrosie en de hechting van de lijm te verbeteren, is het meestal noodzakelijk de ongunstige oxidelaag bovenop het substraatoppervlak te verwijderen. Het mechanisch reinigen zoals schuren, slijpen,

Chemisch De chemische voorbehandelingsmethodes omvatten processen voor het aanbrengen van conversielagen op metalen om op die manier de corrosieweerstand te verhogen en in te staan voor een betere hechting van de lijm aan het substraat. Verscheidene chemische voorbehandelingsmethodes zijn het ontvetten, etsen, beitsen, passiveren of anodiseren (om een betere oxidelaag te verkrijgen). Voor austenitische roestvaste staalsoorten zijn het beitsen en passiveren de meest toegepaste chemische voorbehandelingsvormen. Beitsen is het verwijderen van een dunne metaallaag van het oppervlak door het dompelen, circuleren, sproeien met een zuur of insmeren met een beitspasta. De keuze van het beitsmiddel staat meestal in relatie tot de te verlijmen metaalsoort en de beoogde hechting. Passivering is de optimalisatie van de kwaliteit en de dikte van de passiveringslaag door gebruik te maken van salpeterzuur. Fysisch Mogelijkheden zijn plasma-etsen, corona- of vlambehandelen, of voor kunststofonderdelen de UZozonbehandeling. Het bevlammen betreft een techniek waarbij de polymeren van een substraat worden beschadigd met een betere lijmhechting tot gevolg. De coronabehandeling wordt gerealiseerd wanneer het gas tussen twee geleiders bij hoge spanning geïoniseerd wordt. Het oppervlak wordt hierdoor geactiveerd, waardoor het sneller een verbinding met de lijm maakt. ‰

TREK, DRUK OF AFSCHUIF?

WELKE MATERIALEN?

Wat is de grootte van de belasting? Inschatting maken

Voer onderzoek uit naar de compatibiliteit en

op basis van de N/mm²-waarde van de TDS.

materiaalspecificaties van de te verlijmen stukken.

AFPEL OF SPLIJT? Overwegen om flexibele of zelf taaie lijm te kiezen.

BELASTING

CONSTRUCTIE

SLAG OF IMPACT?

WELKE OPPERVLAKKEN? (GROOTTES) Gaat het om kleine of grote te verlijmen oppervlakken?

MOET ER SPELING OPGEVULD WORDEN?

Taaie lijm kiezen.

Zo ja, kies een lijm met een voldoende hoge viscositeit.

Welke vragen stellen?

BINNEN- OF BUITENTOEPASSING?

HANDMATIG / AUTOMATISCH DOSEREN?

Bij buitentoepassing rekening houden met vocht & uv.

Bij buitentoepassing rekening houden met vocht & uv.

TEMPERATUURBESTENDIGHEID? Zo ja, tot welke temperatuur? Continu of piek?

OMGEVING

AANBRENGEN

HORIZONTAAL OF VERTICAAL? Bij verticaal, opteer voor een niet-uitzakkende pasta.

CHEMISCHE BESTENDIGHEID?

EENMALIG OF PRODUCTIE?

Zo ja, tegen welke stoffen of welke concentratie?

Bekijk of automatisatie mogelijk is bij grote series.

metallerie.pmg.be

Metallerie 158 • Maart 2012

59

boco Werkkledij You wear it we work it ! Als gekend leverancier van textieldiensten bieden wij zowel standaard beroeps- en beschermende kleding als geïndividualiseerde bedrijfskledij. We verlenen full service verhuurdiensten en oplossingen op maat voor onder andere sectoren als machinebouw, petrochemie, metaal- & staalindustrie, elektrotechnische industrie. Voor meer informatie: Tel. +32 (0)3 355 49 00 | Fax +32 (0)3 354 15 58 | www.cws-boco.be | [email protected]

WERF & ATELIERINRICHTING

VEILIGHEIDSKLEDIJ MOET PRIORITEIT KRIJGEN RISICO OP ONGEVALLEN VRAAGT EXTRA AANDACHT Werkkledij in de metaalsector moet in het teken staan van veiligheid, werkcomfort en onderhoud. Dagelijks worden de arbeiders immers geconfronteerd met risicovolle situaties. We informeerden bij de fabrikanten naar het huidige aanbod en het verschil tussen overalls en een aparte werkjas en -broek. Daarbij gaat er vooral veel aandacht naar de stoffen die kunnen worden gebruikt. Elk materiaal heeft namelijk bepaalde eigenschappen die dan weer meer of minder goed aansluiten bij een bepaalde toepassing. Door Luc Ghijs

Veiligheidskledij moet zowel tijdens buiten- als binnenwerk en in alle omstandigheden comfortabel zitten

RISICO'S OP DE WERKVLOER

WAAROP LETTEN

In dit eerste deel van ons drieluik over veiligheidskledij en -accessoires, hebben we het over de kledij zelf en het belang van de juiste keuze. Het aantal arbeidsongevallen met letsel en verzuim in de metaalindustrie is namelijk niet te verwaarlozen. De meeste ongevallen hebben als scenario dat de arbeider een verwonding oploopt door een bewegend object, dat hij het slachtoffer is van een snijongeval of dat hij moet worden opgenomen met een vreemd voorwerp in het lichaam. Met name het dragen van de juiste beschermkledij speelt een cruciale rol in het minimaliseren van de risico's.

De textielstof is van belang in functie van de werkomstandigheden. In de metaalsector kunnen deze nogal variëren zodat in uw sector de keuze van de juiste veiligheidskledij nog aan belang wint. De risico's van vlamverspreiding, convectieve warmte, stralingswarmte, metaalspatten en gesmolten metalen vormen continu een bedreiging voor de arbeider. Daarnaast mag de textielstof niet storend zijn voor het werkcomfort. Extra versteviging op plaatsen waar nodig en elders luchtdoorlatende materialen, namelijk daar waar transpiratie het meest voorkomt, zijn geen overbodige luxe. Nog een ander aandachtspunt vormt het

wassen. Om olie uit de kledij te kunnen verwijderen, moet deze op hoge temperaturen kunnen worden gewassen zonder dat er kleurverlies of krimp ontstaat.

LASKLEDIJ Bij laswerkzaamheden komen bovendien nog een hele reeks andere eisen kijken die bepalend zullen zijn voor de kledijkeuze. Laskledij heeft tot doel de huid en het lichaam te beschermen tegen lasspatten en spatten van vloeibare metalen, vlammen, hitte, uv-IRstraling, vrijgekomen chroom en nikkel enz. Laskleding biedt echter geen bescherming tegen elektrocutie of andere gevaren zoals chemicaliën.

Algemene voorschriften Voor laskledij gelden enkele algemene, fundamentele voorschriften wat betreft veiligheid en gezondheid zoals beschreven in de Europese richtlijn 89/686/EEG voor PBM (Persoonlijke Beschermingsmiddelen). Daar wordt laskledij ingedeeld in categorie II: bescherming tegen middelzware risico’s. Ze moet door middel van een typekeur beoordeeld zijn door een onafhankelijk keuringsinstituut, voorzien zijn van het CE-kenmerk en beschikken over een pictogram waarop een lasboog staat die is afgebeeld conform ISO11611 (voorheen EN470-1) voor kleding tegen hitte en vlammen. Brandvertragende kledij conform

JUISTE VEILIGHEIDSKLEDIJ IN FUNCTIE VAN HET LASPROCES Gezien de specifieke gevaren die erbij komen kijken, verdient het lassen extra aandacht, temeer omdat die gevaren verschillen naargelang van het lasproces. RISICO’ S BIJ AUTOGEEN LASSEN Een stijging van het zuurstofgehalte in de lucht vermindert de vlamweerstand van de laskledij. In besloten ruimtes waar de zuurstofconcentratie bij autogeen lassen snel kan toenemen moet hieraan extra aandacht worden besteed. Zeker kledij met een poreuze vezelstructuur zoals katoen kan veranderen in een echte brandbom wanneer de holle vezel door een lekkende zuurstofslang verzadigd raakt met zuurstof. Vermijd dus bij autogeen lassen steeds dat de laskledij in aanraking komt met zuurstof. Onder de aanbevolen laskledij vinden we de overall of het tweedelige laspak en de lasschort tegen spatten.

Met name bij het lassen zijn hitte- en vlamvertraging zeer welgekomen eigenschappen, gezien de specifieke gevaren die ermee gepaard gaan

metallerie.pmg.be

RISICO’S BIJ BOOGLASSEN Bij dit lasproces zijn een goede elektrische isolatie van de omgeving en stroomgeleidende delen van de lasapparatuur als bescherming tegen elektrocutie noodzakelijk. Door vuil, vocht, water en zweet zal de elektrische weerstand van laskledij afnemen, zodat extra voorzichtigheid geboden is. Omdat dit lasproces uv-straling impliceert is lederen laskledij met kraag aanbevolen, net als lasmouwen en een lasschort. Metallerie 158 • Maart 2012

61

WERF & ATELIERINRICHTING ISO11611 is getest volgens ISO15025 (beproevingsmethode voor beperkte vlamverspreiding) en de norm EN348 (bepaling van het gedrag van materialen onder invloed van kleine spetters gesmolten staal). Zakken Buitenzakken op de laskledij moeten goed af te sluiten zijn zodat er geen lasspatten in de kledij terechtkomen. Daarom moeten ze ook beschikken over kleppen die 2 cm groter zijn dan de zakopening. De enige zakken die geen klep behoeven, zijn verticale zijzakken (onder de taille) met een hoek van max. 10° alsook duimstokzakken (achter de zijnaad) met een opening van maximaal 7,5 cm. Ook moet ervoor gezorgd worden dat er altijd voldoende overlap is tussen jas en broek. De zakken worden veiligheidshalve zo veel mogelijk aan de binnenzijde van de kledij aangebracht. Nog vanwege mogelijke spatten moeten pols-, hals- en middelopeningen zo correct mogelijk af te sluiten zijn. Omdat ook het lasproces zelf bepalend is voor de keuze van de veiligheidskledij geven we (in het kaderstuk op de vorige pagina) enkele adviezen aangaande autogeenlassen en booglassen.

gebruiksinstructie worden meegeleverd waarin onder meer informatie te vinden is over het soort bescherming dat het kledingstuk biedt, de toepassingen, de onderhouds- en reinigingsvoorschriften en de bijzonderheden van de kledij. Het is dan ook van groot belang dat de drager deze gebruiksinstructie goed doorneemt en opvolgt.

DE JUISTE STOFKWALITEIT De (textiel)stof waarvan de kledij werd gemaakt of waarmee die werd samengesteld, bepaalt de invulling van eigenschappen zoals slijtvastheid, soepelheid, waterdichtheid, ventilatie, thermische isolatie en brandveiligheid. Het is dan ook belangrijk om in functie van de uit te voeren taak de stof te kiezen die de beste en een correcte bescherming en comfort biedt. Er bestaan heel wat stofkwaliteiten, waarvan we de meest courante op een rijtje zetten.

In de bijgaande tabel (pagina 3) vindt u de huidige Europese normen en ISO-normen die van belang zijn in de metaalsector. Op de etiketten van de veiligheidskledij moet u kunnen zien tegen welke gevaren de kledij bescherming biedt. Een duidelijk leesbare en ondubbelzinnige etikettering is dan ook wettelijk verplicht. Bovendien moet bij elk ISO/ENgecertificeerd kledingstuk ook een

Basisstoffen Zowel katoen als polyester-katoen is verkrijgbaar in verschillende gewichtsklassen, gaande van 160 g/m² tot zelfs 375 g/m². Hoe zwaarder de stof, hoe minder flexibel (relatief), maar ook hoe sterker en dus slijtvaster. • Katoen: deze natuurlijke stof is zacht, comfortabel en heeft een goede isolerende en ventilerende werking. Ze smelt niet als ze aan vlammen of hitte wordt blootgesteld en vat niet snel vuur. Heel wat kledij wordt nog steeds van 100% katoen gemaakt. Ze kan op 95 °C in de wasmachine worden gewassen en is eenvoudig te strijken. • Polyester-katoen: katoen is enerzijds een sterk ademende

De overall blijft nog steeds een veelgevraagd kledingstuk. Er zijn immers veel minder sluitingen die moeten worden afgeschermd

Het kiezen van de juiste maat heeft een onmiddellijke weerslag op de functionaliteit, slijtage en ergonomie en zelfs op de levensduur

NORMEN EN ETIKETTERING

62

Metallerie 158 • Maart 2012

Olievlekken verminderen de duurzaamheid van klassieke stoffen. Oliewerende textielstof is in sommige werkomstandigheden dan ook aan te raden

soepel. Het wordt veel gebruikt stof, terwijl polyester een hogere om slijtgevoelige plaatsen op de treksterkte heeft, wat de kledij te verstevigen zoals duurzaamheid verbetert. Deze stof holsterzakken, kniezakken enz. behoudt haar vorm en kleur en is • Katoen-Cordura: deze combinatie ideaal voor zware omstandigzorgt voor een extra stevige stof heden. De meest courante die zeer slijtvast is en toch verhouding is 65% polyester/35% aangenaam om te dragen is. katoen. Die staat garant voor een • Kevlar: dit is een bijzonder sterk slijtvast materiaal en een goede materiaal met een unieke kleurvastheid, ook na regelmatig slijtvastheid, scheursterkte wassen. De stof en snijbestendigheid. heeft hoge warmteH ET IS ERG isolerende BELANGRIJK OM IN Water- en olieafstotend eigenschappen en FUNCTIE VAN DE UIT • Dura Twill is een een groot combinatie van zachte vochtopnemend TE VOEREN TAAK DE katoen aan de vermogen. De STOF TE KIEZEN DIE binnenkant en licht verhouding 65% IN DIE BEPAALDE geïmpregneerde katoen/35% WERKOMSTANDIG polyamide aan de polyester biedt een HEDEN DE JUISTE buitenkant. De lichte groot draagcomfort BESCHERMING EN impregnering zorgt voor en een goede een water- en vochtabsorptie. HET JUISTE COMFORT olieafstotende werkkledij. • Cotton rich canvas BIEDT bestaat uit dezelfde Hittebestendig en vlamwerend samenstelling als de voorgaande Bij laswerkzaamheden is het stof; de verhouding is echter 80% belangrijk dat de kledij ook katoen tegenover 20% polyester. bescherming biedt tegen hitte en • Beavernylon bestaat uit 50% katoen en 50% nylon. Het gladde vlammen of dat ze antistatische eigenschappen heeft. In dat geval oppervlak zorgt voor een moet aangepaste kleding worden vuilafstotende functie. De stof gedragen met stofspecifieke beschikt over een optimale eigenschappen: kleurechtheid en is waterdicht en • Proban: dit is een permanente sneldrogend. finish die katoen of katoenSlijtvast polyester vlamwerend maakt. Sommige delen van de kledij • Tecasafe Static-Control: speciale hebben een extra versteviging stof voor veiligheidskledij met nodig tegen slijtage. Hiervoor zijn antistatische, zuurbestendige en de basisstoffen niet steeds vlamvertragende eigenschappen. toereikend, zodat op die plaatsen Ze biedt eveneens bescherming andere stoffen worden tegen vlambogen en hitte. aangebracht. Bescherming tegen koude • Cordura bestaat uit extra Bescherming tegen regen, wind en duurzaam polyamide. Het is koude is in ons land geen sterker dan gewone polyamide, overbodige luxe. Uiteraard is het katoen of nylon, maar blijft fijn en

metallerie.pmg.be

WERF & ATELIERINRICHTING belangrijk dat het comfort niet lijdt onder die beschermende kledij en dat het lichaam ook kan ‘ademen’. • Flexothane: een enkelzijdige polyurethaancoating op een breisel van polyamide. Dit materiaal is vederlicht. Ook typisch voor dit materiaal is dat het waterdicht en ademend is en dat het bestand is tegen koude. Daarnaast is het elastisch, erg resistent tegen scheuren, duurzaam, geruisloos, hygiënisch, milieuvriendelijk en actief tegen schimmel. • Gore-Tex: biedt een goede bescherming tegen regen, sneeuw, koude en wind en is ademend. Een lichtgewicht materiaal onder de stoffen met een goed draagcomfort. Een lange levensduur is hier verzekerd. • Dobby Nylon en Oxford Nylon: dit is een wind- en waterdicht materiaal dat ademt en een hoge vochtdoorlaatbaarheid heeft. Extra stevig en duurzaam en gemakkelijk in onderhoud.

DE JUISTE MAAT KIEZEN Voor het dragen van werkkledij is de juiste maat ontzettend belangrijk. Het heeft een direct effect op functionaliteit, slijtage en ergonomie. Zo moeten de kniebeschermers zich op de juiste positie bevinden om onnodige slijtage te vermijden. Bovendien heeft de maat ook invloed op de levensduur van de kledij. Als de kledij immers te nauw gedragen wordt, komt er meer druk op de naden en de stof. Om de juiste maat te kiezen, is het aangeraden de borst-, taille- en heupwijdte te kennen net als de binnenbeenlengte. Maar binnen het assortiment kunnen ook modellen met langere broekspijpen of bredere maten verkregen worden.

WELKE OUTFIT? U kunt kiezen voor de overall of voor de afzonderlijke werkjas en -broek. We bespreken beide groepen. Overall Een werkjas en werkbroek in één stuk blijft nog steeds een veelgevraagd kledingstuk. Door het overallsysteem zijn er veel minder knopen en ritsen die moeten afgeschermd worden. Anderzijds kan een overall de bewegingsvrijheid beperken, zeker wanneer boven het hoofd gewerkt moet worden. Om hieraan tegemoet te komen, worden steeds vaker elastische stoffen verwerkt in de kledij. Maar ook de overall kent een voortdurende evolutie. Zo zijn de holsterzakken ook extra verstevigd. Speciaal materiaal in mouwen en pijpen verhoogt de bewegingsvrijheid. Een tweerichtingenrits vergemakkelijkt het aan- en uittrekken, terwijl een afsluitbare, bedekte sluiting over de rits de bescherming verhoogt. Een ruimer aanbod in verschillende maten zorgt bovendien voor een beter en veiliger draagcomfort. Een variant op de salopette is de bodybroek of bretelbroek met brede, verstelbare schouderbanden. De eigenschappen voor de werkbroek lopen volledig gelijk met de los verkrijgbare broek. Werkjas en werkbroek Ook in de metaalsector heeft de trend zich ingezet om steeds vaker te kiezen voor een aparte werkjas en werkbroek. Dit verhoogt immers in grote mate de bewegingsvrijheid en uiteindelijk ook het comfort. Bovendien hoeft bij slijtage niet het volledige werkpak vervangen te worden maar enkel de jas of broek. De werkjas en de werkbroek, verkrijgbaar in

verschillende uitvoeringen in functie van de fabrikant, hebben uiteindelijk dezelfde bedoeling: een soepel en tegelijk slijtvast kledingstuk aanbieden waarbij het draagcomfort niet uit het oog verloren wordt. Werkjas Bepaalde onderdelen van de jas zijn extra onderhevig aan slijtage: denk maar aan de holsterzakken. Die moeten dan ook verstevigd zijn zodat de levensduur van het kledingstuk wordt verhoogd. Een slijtvaste en anderzijds soepele stof zal het draagcomfort positief beïnvloeden. Daarvoor is een soepel, ventilerend en liefst stretch materiaal aan de rugzijde van belang. Een ergonomische snit maakt bovendien een soepele en natuurlijke werkhouding mogelijk. Afneembare mouwen geven in warmere periodes extra verluchting. Verstelbare mouwen en taille zorgen ervoor dat de werkjas steeds goed zit. Manchetten met klittenband en elastiek zorgen voor een optimale pasvorm en behoud van de lichaamswarmte in koudere periodes of tochtige werksituaties. Werkbroek Bij de afzonderlijk verkrijgbare werkbroeken vindt men steeds meer accessoires en aanpassingen die tegemoetkomen aan de eisen van de metaalsector. De vraag naar kniebescherming komt steeds vaker voor. Logisch, bij taken waar veel op de knieën moet worden gewerkt, is een goede kniebescherming gewenst. Daarbij moet het draagcomfort zowel in knie- als in staande houding perfect zijn. De kledingstof ter hoogte van de knie wordt vaak extra belast, zodat een minder duurzame stof de levensduur van de werkkledij zal doen dalen. Een comfortabele houding in kniezit wordt bepaald

door de constructie van de kniezak en de beschermer. De kniebescherming moet voor elke persoon op de juiste hoogte kunnen worden afgesteld en ze mag tijdens het werken niet verschuiven. Bij een staande houding moet de kniebescherming soepel genoeg zijn om het werk niet te hinderen.

KLANTENDIENST U staat er op het eerste gezicht misschien niet bij stil, maar het reinigen, vervangen en desnoods aanpassen van werkkledij neemt een niet onbelangrijk deel van de tijd in beslag. Om zowel de problematiek van het reinigen, de stock, maatwerk en seizoenschommelingen op te vangen, bieden enkele fabrikanten ook een totaal dienstverleningspakket aan. Aangepaste kledij in functie van de seizoenen zoals T-shirts, hemden, polo's en sweaters in verschillende kleuren voor de zomer en passende thermo- en fleecejassen in de winter, in het huidige aanbod aan werkkledij is dit allemaal mogelijk. Veranderingen van confectiematen van medewerkers of personeelswissels worden op die manier perfect opgevangen. Herstellingen kunnen worden uitgevoerd zodat er niet steeds moet worden uitgekeken naar nieuwe kledij. Een klantendienst die uiteindelijk kostenbesparend kan werken. ‰ Met de medewerking van 3M, CWS-Boco, Havep, Mewa

REEKS PERSOONLIJKE BESCHERMING Deel 1: Veiligheidskledij

(Metallerie 158)

Deel 2: Gehoorbescherming

(Metallerie 159)

Deel 3: Veiligheidsbrillen

(Metallerie 160)

ACTUELE EN- EN ISO-NORMEN VOOR METAAL- EN MACHINE-INDUSTRIE PICTOGRAM

NORM

OMSCHRIJVING

EN 1149

Bescherming tegen elektrostatische oplading (explosie en brand)

IEC 61482

Bescherming tegen thermische gevaren van elektrische vlamboog

ISO 11611

Bescherming bij lassen en verwante werkzaamheden

EN470

Bescherming tegen thermische gevaren van elektrische vlamboog

ISO11612

Bescherming tegen hitte en vlammen

EN531

Bescherming tegen hitte en vlammen Het gebruik van elastieken in rugzijde en rekbare textiel verhoogt de bewegingsvrijheid

metallerie.pmg.be

Metallerie 158 • Maart 2012

63

Sommige uitvindingen veranderen de wereld. QINEO® TRONIC

Eén lasstroombron voor alle gangbare materialen, gassen en lasdraden. Voor elke opgave van manueel en automatisch lassen. En voor een goede prijs – vermogen verhouding. Dat biedt enkel de nieuwe QINEO® TRONIC van CLOOS. Uitgerust met synergiemodus, intelligente éénknopsbediening en een comfortabel jobgeheugen. QINEO® TRONIC: De lasstroombron voor iedereen, die hogerop wil komen. www.qineo.de

CLOOS Belgium NV | www.cloos.be

OPPERVLAKTEBEHANDELING

QUALISTEELCOAT VOOR NAT- EN POEDERLAKKEN VAN STAAL VOM LICHT NIEUW EUROPEES KWALITEITSLABEL TOE Op woensdag 7 december 2011 organiseerde de VOM (Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van Materialen) een studienamiddag waarop er een nieuw Europees kwaliteitslabel voor nat- en poeder lakken op staal voorgesteld werd. 'Qualisteelcoat', zoals het nieuwe label heet, staat nog volop in de steigers. Een technische commissie, waarin specialisten vanuit verschillende Europese landen zetelen, buigt zich over de technische specificaties van het label. Ons land wordt in die commissie vertegenwoordigd door Patrick Plessers (VOM). Door Bart Desanghere

UNIEKE OPPORTUNITEIT De bedoeling van de studienamiddag was om loonlakkers en toeleveranciers op de hoogte te brengen van de stand van zaken rond het nieuwe kwaliteitslabel. De relatief grote opkomst (ruim 35 bedrijven tekenden present) bewijst dat er in ons land heel wat interesse is voor het opzet. Patrick Plessers: “Een aantal Europese landen hebben in het verleden een afzonderlijk nationaal kwaliteitssysteem op poten gezet. Duitsland hanteerde bijvoorbeeld de GSB-richtlijn. Ons land is echter altijd al te klein geweest voor een eigen label. Nu de kans zich voordoet om ons aan te sluiten bij een Europees kwaliteitslabel, moeten we die kans met beide handen grijpen. Het is immers een unieke opportuniteit om de strijd met de 'cowboys' op de markt aan te binden.”

Er waren ruim 35 bedrijven aanwezig op de studienamiddag die de VOM in Kontich georganiseerd had. Hoewel iedereen het systeem lijkt toe te juichen, bestaat er nog wat scepsis rond de technische modaliteiten van het kwaliteitslabel

QUALISTEELCOAT

optreden als licentiehouder voor België. Veerle Fincken (VOM) geeft Voor alle duidelijkheid: de toelichting bij de te volgen procedoelgroep van het nieuwe label dure: “Het initiatief ligt steeds bij het 'Qualisteelcoat' bestaat lakbedrijf in kwestie. Die enerzijds uit loonlakkers PATRICK P LESSERS : doet voor een bepaald die zich richten op het “Q UALISTEELCOAT proces (bv. het poederaanbrengen van een coaten volgens corrosieIS EEN UNIEKE organische coating klasse C3 van thermisch OPPORTUNITEIT (poeder- en natlak) op verzinkt staal) een VOOR DE staal en anderzijds uit de aanvraag bij de nationale B ELGISCHE producenten van de licentiehouder. Voor gebruikte lakken en België is dit dus het LOONLAKKERS ” poeders. Hoewel de twee VOM. Vervolgens komt er labels vergelijkbaar zijn met elkaar, een onafhankelijk keuringsorganisme mag 'Qualisteelcoat' dus niet op bezoek dat aan de hand van verward worden met het reeds een checklist nagaat of het proces bestaande 'Qualicoat'. Dit laatste is in kwestie inderdaad wel in aaneen kwaliteitslabel voor het poedermerking komt voor het label. Het coaten van aluminium en is al ruim overhandigt een keuringsdocument 25 jaar een referentie binnen de aan het bedrijf, waarna de bouwsector. nationale licentiehouder een rapport opstuurt naar de hoofdzetel van Qualisteelcoat met een bijgaand PROCEDURE confidentieel advies. Deze hoofdDe VOM (Vereniging voor Opperzetel bevindt zich in Zürich. vlaktetechnieken van Materialen) zal Vervolgens beslist men bij Quali-

VIJF GOEDE REDENEN VOOR QUALISTEELCOAT 1. OBJECTIEVE BEOORDELING Opdrachtgevers en voorschrijvers zijn voortdurend op zoek naar een objectief vastgestelde kwaliteit. Met een label als Qualisteelcoat hebt u in dat verband steeds een streepje voor op de concurrentie. 2. KWALITEITSBORGING VAN HET GELEVERDE PRODUCT Door het volgen van de opgelegde eisen kunt u de klant een perfect eindresultaat garanderen. Daardoor vermijdt u discussies achteraf. 3. AUTOCONTROLE VAN DE LAKKERIJEN Dankzij de continue interne kwaliteitscontrole kan de lakkerij zelfcorrigerend en dus meer autonoom werken. 4. VEREENVOUDIGD DOCUMENT Dankzij de certificatie hoeft u niet langer alle specificaties afzonderlijk uit te werken, maar kunt u gewoon verwijzen naar een bepaalde kwaliteitsklasse binnen Qualisteelcoat. 5. UNIFORMITEIT IN EUROPA 'Qualisteelcoat' zal zorgen voor meer uniformiteit en transparantie op de Europese markt. Dit zal eerlijke concurrentie bevorderen.

metallerie.pmg.be

steelcoat om het label al dan niet toe te kennen. Om het label te kunnen behouden, moet het bedrijf het proces in kwestie tweemaal per jaar aan een externe controle laten onderwerpen. Eén keer zal deze keuring aangekondigd zijn, één keer onaangekondigd.”

TECHNISCHE SPECIFICATIES Concrete doelstelling Qualisteelcoat legt de klemtoon op vier verschillende aspecten: • Een robuuste voorbehandeling van de werkstukken; • Het gebruik van degelijke, gekwalificeerde producten; • Een uitvoering waarbij hoogstaand vakmanschap centraal staat; • In functie van een bepaalde corrosieve omgeving (zie tabel op de tweede pagina). Het uiteindelijke doel is telkens het bereiken van een bepaalde, gegarandeerde levensduur. Het onderstaande overzicht geeft u een

ORGANISATIE QUALISTEELCOAT President: J. Torres Paño

Working groups

Executive committee

Secretariat

Technical committee o.l.v. G. Dolphijn (NL)

General secretary (J. Schoppig)

Delegate representatives Members organised in national associations (e.g. VOM) Metallerie 158 • Maart 2012

65

Hal 10 Stand F015

OPPERVLAKTEBEHANDELING idee van welke soort eisen op welke vlakken gesteld worden. Wat volgt, is in feite een samenvatting van het werkdocument dat door de technische commissie van 'Qualisteelcoat' opgesteld werd en dat in de toekomst regelmatig bijgesteld zal worden. Eisen voor loonlakkers Voor alle duidelijkheid: een loonlakker kan het label halen voor alle processen waarbij hij het natlakken of poederlakken toepast op staal. Het kan dan gaan om de volgende substraten: gietstukken, thermisch of elektrolytisch verzinkt staal, lasergesneden staal, speciaal staal, roestvast staal, metaalcombinaties ... De eisen bestrijken het hele proces van de opslag over het aanbrengen van de lak tot zelfs het onderhoud. Het substraat moet opgeslagen worden op een plek die voldoende ver verwijderd is van het lakproces en waar het beschermd is tegen vuil en condensatie. Dit substraat moet men vervolgens aan een goede voorbereiding onderwerpen. Zo moeten oude verflagen, siliconen, stickers ... verwijderd worden. Ook de eventuele oxidevorming (bv. ten gevolge van het lasersnijden), de walshuid of roest en de scherpe randen moeten eraf. De derde stap is het reinigen, waarbij men het substraat olie- en vetvrij moet maken. Zeker voor de offshorekwaliteit is het ontzouten van het oppervlak bovendien van groot belang. Dit kan door het te spoelen met gedemineraliseerd water. Doet men dit niet, dan kunnen er zich op termijn blisters vormen onder de coating. Ten vierde zal men het staal voorbehandelen door het te stralen of via een chemische techniek (zie onderaan). Deze voorbehandeling mag men in de regel niet uitbesteden. Daarop is er slechts één uitzondering toegestaan: het thermisch, elektrolytisch verzinken mag in onderaanneming gegeven worden aan een andere firma. Het verfsysteem, vervolgens, moet gekozen worden volgens een gestandaardiseerde tabel. Voor de natlakken is dit ISO 12944-5. Voor de poederlakken is er een

ATMOSFERISCHE CORROSIEKLASSEN EN VOORBEELDEN VAN TYPISCHE OMGEVINGEN

CORROSIEKLASSE + RISICO

MASSAVERLIES PER UNIT OPPERVLAKTE (OF DIKTE) VERLIES (NA EEN JAAR BLOOTSTELLING) STAAL MET LAAG

VOORBEELDEN VAN TYPISCHE OMGEVINGEN IN EEN GEMATIGD KLIMAAT (LOUTER INFORMATIEF)

ZINK

KOOLSTOFGEHALTE

Massaverlies

DikteVerlies

MassaVerlies

DikteVerlies

g/m²

μm

g/m²

μm

≤ 10

≤ 1,3

≤ 0,7

C2 LAAG

> 10 tot 200

> 1,3 tot 25

C3 MEDIUM

> 200 tot 400

C4 HOOG

BUITEN

BINNEN

≤ 0,1

-

Verwarmde gebouwen waarin er zuivere lucht circuleert (bv. kantoren)

> 0,7 tot 5

> 0,1 tot 0,7

Omgevingen met een laag niveau van pollutie (meestal landelijk gelegen)

Onverwarmde gebouwen waar condensatie kan voorkomen (bv. magazijn)

> 25 tot 50

>5 tot 15

> 0,7 tot 2,1

Stedelijke en industriële omgevingen met gematigde SO2-pollutie

Productieomgevingen met hoge vochtigheid en weinig pollutie (bv. brouwerij)

> 400 tot 650

> 50 tot 80

> 15 tot 30

> 2,1 tot 4,2

Industriële omgevingen en kustomgevingen met gematigd zoutgehalte

Chemische bedrijven, zwembaden, scheeps dokken ...

C5-I ZEER HOOG INDUSTRIEEL

> 650 tot 1.500

> 80 tot 200

> 30 tot 60

> 4,2 tot 8,4

Industriële omgevingen met hoge vochtigheid en agressieve atmosfeer

Gebouwen of omgevingen met constante condensatie en hoge pollutie

C5-M ZEER HOOG MARITIEM

> 650 tot 1.500

> 80 tot 200

> 30 tot 60

> 4,2 tot 8,4

Kustomgevingen en offshorelocaties met hoog zoutgehalte

Gebouwen of omgevingen met constante condensatie en hoge pollutie

C1 ZEER LAAG

Nota: de waardes voor het verlies zijn dezelfde als die opgegeven in ISO 9923; Nota: in kustomgevingen waar het bijzonder warm en vochtig is, kan het verlies van massa of dikte groter zijn dan de waarden, opgegeven in C5-M. Bron: EN ISO 12944-2

gelijkaardige tabel uitgewerkt door de industrie in Frankrijk. Tijdens het aanbrengen van de natlak dient men in hoofdzaak de aanwijzingen te respecteren die uiteengezet worden in de technische fiche van het product. Ook moeten zaken als temperatuur, vocht en dauwpunt nauwkeurig gemonitord en eventueel bijgestuurd worden. Dit geldt evenzeer tijdens het drogen. Ook voor het aanbrengen van de poederlak geldt deze manier van werken. Zo moet het poeder droog zijn en mag het geen klonters bevatten. Het ophangen van de werkstukken dient met handschoenen te gebeuren, er mag zich geen stof op het werkstuk kunnen vastzetten tijdens het transport van de cabine

naar de oven, de installatie moet goed geaard zijn, tijdens het drogen moeten de ovencurves van de poederfabrikant gerespecteerd worden ... Na het aanbrengen van de lak moet het afgewerkte stuk opgeslagen worden op een zo zuiver en droog mogelijke plaats. Het strekt tot aanbeveling om alles zo vlug mogelijk in te pakken. Om de kwaliteit te garanderen, moet de eindklant het stuk ook regelmatig reinigen en onderhouden. Tot slot moet de loonlakker ook nog over een laboratorium beschikken. Voor het label Interior (C1 of C2) is een aparte ruimte voor de proeven voldoende. Voor het label Exterior (C2, C3, C4 en C5) zijn er meer proeven vereist

en is een afgescheiden en voldoende uitgerust laboratorium verplicht. Voor een overzicht van de benodigde apparatuur: zie het kaderstukje op de volgende pagina. Alle testresultaten moeten bovendien nauwkeurig bijgehouden worden in een register dat men aan de inspecteur (zie volgende paragraaf) moet kunnen voorleggen. Eisen voor verfsystemen Ook de fabrikanten van de verfsystemen (natlakken en poederlakken) moeten voor hun product het 'Qualisteelcoat'-label aanvragen en behalen. De loonlakkers mogen immers enkel gekeurde verfsystemen gebruiken.

MOGELIJKHEDEN VOORBEHANDELING VAN HET STAAL CORROSIEKLASSE 1

Abrasief: stralen Sa 2; Chemisch: ontvetten; Chemisch: fosfatatie of

Patrick Plessers (VOM) zetelt in de technische commissie die de 'Qualisteelcoat'-normen moet uitwerken: “Er is nog wat werk aan de winkel om alles in orde te maken”

metallerie.pmg.be

eventueel een alternatieve methode. CORROSIEKLASSE 2 Abrasief: stralen Sa 2; Chemisch: fosfatatie of een geschikt alternatief. CORROSIEKLASSE 3, 4 EN 5 Abrasief: stralen Sa 2 ½; Abrasief/chemisch: stralen Sa 2 ½ met passivatie; Chemisch: desoxidatie en passivatie of fosfatatie of alternatief. SPOELEN EN DROGEN Het spoelwater en het droogproces moeten beantwoorden aan de vereisten die de fabrikant van voorbehandelingsmiddelen eraan stelt. AANBRENGEN VAN EEN CONVERSIELAAG Het aanbrengen van een conversielaag dient onmiddellijk na de voorbehandeling te gebeuren en kan gebeuren via chromatatie, fosfatatie of de chroomvrije methode. Na chromatatie moet men, voor de droging, spoelen met demiwater. Wie met onderdompeling werkt, moet zorgen voor een constante temperatuur van het bad. Metallerie 158 • Maart 2012

67

Vol gas! Met 2,5t in 5 assen

Hermle, een van de grootste producenten van 5-assige bewerkingscentra, breidt het productprogramma uit: onze perfecte nauwkeurigheid, betrouwbare service en automatiseringskennis zijn vanaf nu beschikbaar voor productgewichten tot en met 2500 kg.

BEZOEK ONZE STAND OP DE TECHNISHOW IN UTRECHT 13-16 MAART 2012, HAL 12, STAND A0 10

OPENHUIS BIJ HERMLE IN GOSHEIM 18-19-20-21 APRIL, VOOR MEER INFO NEEM MET ONS CONTACT OP. www.hermle-nederland.nl Verkoopbureel Belgiè · Meldertestraat 55 · B-3545 Halen · Téléphone: 0032 (0) 13556383 · [email protected]

OPPERVLAKTEBEHANDELING BENODIGDE LABORATORIUMUITRUSTING VOOR DE LOONLAKKER Poederlakken: crosscut, laagdiktemeter,

TOELICHTING In de onderstaande lijst kunt u terugvinden welke laboratoriumuitrusting u in huis moet hebben en dus ook welke proeven men moet uitvoeren naargelang van het specifieke proces en het beoogde label. In het technische document van Qualisteelcoat wordt telkens eveneens de frequentie aangegeven waarmee de testen uitgevoerd moeten worden.

glansmeter, droogtemperatuur substraat (max.), temperatuur (object + vier meetpunten door de oven), testoplossingen voor polymerisatietest (daartoe dient men solvents in huis te hebben). Natlakken: crosscut, natte kam, laagdiktemeter, glansmeter, droogtemperatuur substraat (max.), testoplossingen voor polymerisatietest (daartoe dient men solvents in huis te hebben).

KWALITEITSLABEL INTERIOR (C1

Chemische voorbehandeling:

EN

C2)

Chemische voorbehandeling:

laagdiktemeter, pH- en thermometer. Voorbehandeling door stralen:

laagdiktemeter, thermometer, dauwpunt (met slinger of mathematisch). Momenteel zijn er nog geen gekeurde verfsystemen op de markt, waardoor het op dit ogenblik voor de loonlakkers in principe niet mogelijk is om het label te behalen. Dat er in Europa toch al elf loonlakkers zijn die het label behaald hebben (in Nederland, Frankrijk en Spanje), is te danken aan een voorlopige overgangsmaatregel waarbij poederlakken die het 'Qualicoat'label hebben, ook aanvaard worden. Deze overgangsmaatregel zou nog tot 2013 van kracht blijven.

KEURINGEN In België zal het CoRI (Coatings Research Institute) fungeren als keuringsorganisme voor het verkrijgen van het Qualisteelcoatlabel. CoRI is een privéonderzoekscentrum met een twintigtal medewerkers, gelegen in Limelette. Het centrum is ISO 17025geaccrediteerd. De inspecteur die voor de Qualisteelcoat-keuringen zal instaan, is Marc Grommen. Loonlakkers Sophie Vonckx (CoRI): “Voor de loonlakkers houdt deze keuring de volgende onderdelen in: • Inspectie van de testuitrusting: laagdiktemeter, conductiviteitsmeter, dauwpuntsmeter ...; • Controle van de installaties: badparameters, temperatuur ovens ...; • Nazicht van de registers van de autocontrole: frequentie en resultaten ...; • Nagaan of de nodige opleidingen door zaakvoerders of werknemers effectief gevolgd werden; • Inspectie van de gecoate producten: aspect, laagdikte, glans ... • Inspectie op testplaten (nadien in keuringslaboratorium): glans, hechting, impacttest, kooktest ...” Fabrikanten Sophie Vonckx (CoRI): “Voor de fabrikanten van de poeder- en de natlakken zijn er uiteraard andere procedures voorzien.

metallerie.pmg.be

K WALITEITSLABEL EXTERIOR (C2, C3, C4

EN

C5)

laagdiktemeter, pH en thermometer, conductiviteit, chemicaliën, testoplossingen voor zink en aluminium (enkel gemengd bad), testoplossingen voor conversiecoating, thermometer voor de oven.

Voorbehandeling door stralen:

laagdiktemeter, thermometer, dauwpunt (met slinger of mathematisch), zeven (dienen voorzien te worden door de leverancier van het laksysteem), ruwheidsmeter, testoplossingen voor conversiecoating, geleidbaarheid, thermometer voor de oven. Poederlakken: crosscut, laagdiktemeter, glansmeter, droogtemperatuur substraat (max.), temperatuur (object + vier meetpunten door de oven), testoplossingen voor polymerisatietest (daartoe dient men solvents in huis te hebben), impacttest, dauwpunt, kooktest. Natlakken: crosscut, natte kam, laagdiktemeter, glansmeter, droogtemperatuur substraat (max.), testoplossingen voor polymerisatietest, impacttest, dauwpunt, kooktest.

PRIJSKAARTJE Het product zal getest worden: • Afhankelijk van de corrosieAan het behalen van het 'Qualisteelcategorie, vooraf te bepalen coat'-label hangt er uiteraard een door de fabrikant; zeker prijskaartje vast. Veerle • Getest op één kleur (RAL 9010; Fincken: “De licentiehouder betaalt voor vloeibare verven mag dit jaarlijks lidgeld aan Zürich. In een eveneens Mio coat medium grey startfase is dit een globale som van zijn); ± 5.400 CHF (4.442 euro). Na het • Testen in drievoud uit te voeren afleveren van een aantal licenties zal op een ondergrond met het type er wellicht een vast bedrag per voorbehandeling dat voorgesteld licentie gevraagd worden. Voor de wordt door de technische fabrikant van de poeder, de verf of commissie. de chemie zal de kostprijs zo'n De teststukken zullen onder meer €800 à €1.100 op jaarbasis beproefd worden op glans, laagbedragen. Het lakbedrijf dat lid is dikte, hechting en impact. van VOM vzw, zal jaarlijks zo'n Die proeven gelden voor alle €3.300 per jaar per systeem op corrosiecategorieën. Voor de tafel moeten leggen (lidgeld en exterieure corrosiecategorieën (C2 keuringen). Hoe meer tot C5) zijn er nog een aantal bijkomende V EERLE F INCKEN systemen men laat proeven voorzien: (VOM): “H OE certificeren, hoe meer de kostprijs per systeem • Polymerisatietest; MEER BEDRIJVEN echter zal dalen.” • Weerstand tegen ZICH ENGAGEREN cement EN 13438 VOOR HET REVISEREN §A.4.7 (enkel voor WERK VAN HET TECHNISCHE poederlakken); AAN DE WINKEL • Weerstand tegen DOCUMENT, HOE Revisie kokend water MEER WE HET technisch document (EN 13438 §A.4.11 KUNNEN LATEN Hoewel er heel wat met tapetest na afloop); AANSLUITEN OP interesse is voor het • Neutrale zoutneveltest DE HUIDIGE STAND nieuwe label, bestaat ISO 9227 methode VAN DE TECHNIEK ” er bij de Belgische NSS; bedrijven toch nog • Weerstand tegen continue condensatie ISO 6270-1; heel wat scepsis. Patrick Plessers: “Deze terug• Weerstand tegen vochtige houdendheid is zeker niet onterecht. atmosfeer met SO2 (Kesternich) ISO 3231; De technische modaliteiten rond • Versnelde verweringstest 'Qualisteelcoat' staan immers nog EN ISO 11341; niet helemaal op punt. Ieder land • Natuurlijke verwering in Florida heeft zijn eigen manier van werken (niet opgenomen in kostprijs). en soms geeft dat aanleiding tot Voor de C5i-categorie is er nog een botsingen. In de technische extra bijkomende test op chemische commissie proberen we al die weerstand (ISO 2812-1). verschillende zienswijzen met elkaar Daarvoor wordt het teststuk 168 uur te verzoenen en een systeem te ondergedompeld in: 10% NaOHvinden dat voor iedereen aanvaardoplossing, 10% H2SO4-oplossing en baar is.” Om de belangen van de white spirit. Belgische bedrijven zo goed De beoordeling gebeurt volgens de mogelijk te kunnen verdedigen, roept ISO 4628-reeks. de VOM haar leden op om toe te Bij de jaarlijkse herkeuring zullen treden tot de werkgroep die belast de hechtingstest, de test van de is met het beoordelen en reviseren weerstand tegen kokend water en van de gestelde kwaliteitseisen. de zoutneveltest afgenomen Veerle Fincken (VOM): “De inhoud worden.” van het document bevat nog veel

onduidelijkheden. Hoe meer bedrijven zich engageren voor het reviseren van het document, hoe meer we die onduidelijkheden eruit kunnen halen en ook hoe meer we de eisen kunnen aanpassen aan de gevoeligheden op de Belgische markt. We plannen concreet een drietal bijeenkomsten per jaar, telkens net vóór de vergaderingen van de technische commissie.” Enkele discussiepunten Het was dan ook niet te verwonderen dat er vanuit het publiek gewezen werd op enkele onduidelijkheden of tekortkomingen in de huidige werkversie van het technisch document. Een tweetal voorbeelden: • Een bedrijf behandelt geregeld onderdelen die gebruikt worden in de windmolensector. Gezien de toepassing moet de aangebrachte epoxycoating voldoen aan de eisen volgens corrosieklasse C5. Jammer genoeg kan de coating niet voldoen aan deze eisen gezien de geringe uv-bestendigheid. Men houdt er echter geen rekening mee dat het onderdeel na de montage niet aan zonlicht blootgesteld wordt. • De laksystemen zouden slechts op twee substraten getest worden: continu verzinkt staal en koud gerold staal. Daarmee wil men het aantal testen beperken, maar velen vinden dit een vreemde oplossing. Hoe zit het dan bijvoorbeeld met gietijzer? Promotie Naast het reviseren van het technische document staat het promoten van het kwaliteitslabel uiteraard ook hoog op het prioriteitenlijstje van de VOM. Veerle Fincken: “We moeten het label niet alleen bekendmaken bij de lakleveranciers en de loonlakkers, we moeten ook de vele opdrachtgevers en studiebureaus sensibiliseren. Als er geen vraag naar is, zullen onze bedrijven het label immers niet willen aanbieden, en vice versa.” ‰ Metallerie 158 • Maart 2012

69

P70

21-02-2012

09:52

Pagina 1

HEFFEN EN HIJSEN ZOALS HET HOORT. Takels

LC15Dx Digitale CMM Scanner

Rolbruggen

Zwenkkranen

Complete 3D inspectie met de nauwkeurigheid van tactiele metingen

Eigen constructie en hersteldienst

Complexe plastics

VERHELLE

Turbine-schoepen

bvba

E3-laan 85 9800 Deinze Tel. 09/38.00.655 Fax 09/38.00.963 E-mail : [email protected] www.verhelle.be

NIKON METROLOGY I VISION BEYOND PRECISION

STAND 11.A072

www.nikonmetrology.com

Regu la® E WR

Kl a a r v o or é c hte b es p a r ing e n? R eg ula® EWR g a s s p a a r s y s te em

Buddy™ Tig 160

Tot 60% minder gasverbruik Gegarandeerde lasnaadkwaliteit Verhoogde proceszekerheid Voor manueel en gerobotiseerd lassen Minder handlingkosten

De referentie betreft reparaties en onderhoud. Technology for the Welder’s World

De nieuwste hoogwaardige IGBT technologie voor state-of-the-art lasprestaties en voortreffelijke betrouwbaarheid. Buddy™ Tig 160 zorgt voor hoogwaardige TIG-lassen met zuivere boogeigenschappen. De hoogfrequente boogstart voorkomt vervuiling van lasmateriaal en elektrode. De ingebouwde gasklep controleert automatisch de gasstroom wat zorgt voor een laag gasverbruik. De gebruiker kan kiezen tussen een 2-stroke en 4-stroke toorts-trigger. De machine kan zacht staal of roestvast staal lassen met of zonder toevoegmateriaal.

www.binzel-benelux.com

Arc Force en Hot Start bij het MMA lassen. Generator compatibel IP 23S

www.esab.be / www.esab.nl

TOELEVERINGEN

CONSTANTE PLAATKWALITEIT VOORKOMT STORING PRODUCTIEPROCES BLOZO HAALT VOORDEEL UIT YMPRESS LASER De Nederlandse toeleverancier Metaalwarenfabriek Blozo bv uit Vlaardingen verloor veel rendement bij het bewerken van warmgewalst staal. De niet-constante samenstelling van het staal en de bijbehorende extra insteltijd voor de snijparameters van de lasersnijmachines waren daar niet vreemd aan. Daarom koos het bedrijf om over te stappen op een andere staalsoort. Met de nieuwe laaggelegeerde hogesterktestaalsoort behoren de problemen tot het verleden en is een constante kwaliteit naar de eindklant toe gegarandeerd. Ympress Laser platen zijn leverbaar in drie sterkteklassen, verkrijgbaar in plaatdiktes van 1,5 tot 20 mm, en met kwaliteiten ongebeitst, gebeitst, geolied en black

Door Erik Steenkist PROBLEEMSTELLING Verstoringen in het snij- en buigproces door problemen in het plaatmateriaal kunnen de workflow in het productieproces bij een toeleverancier behoorlijk vertragen, vooral in een 24/7-productieomgeving. Standaard warmgewalst staal is niet altijd constant van samenstelling en vraagt regelmatig om een bijstelling van de snijparameters voor de lasersnijmachines. Bovendien kent het materiaal een walsrichting waarmee je rekening moet houden om maatafwijkingen en scheurvorming bij het buigen te voorkomen. De Nederlandse toeleverancier Metaalwarenfabriek Blozo bv uit Vlaardingen zag daardoor veel rendement verloren gaan aan extra insteltijd, afkeur en ongewenste uitval van de laser- en buigmachines

in onbemande situaties. Sinds Blozo voor de hele dikterange in warmgewalst staal volledig is overgestapt op Ympress Laser behoren die problemen tot het verleden en is ook de kwaliteit naar de eindklant toe voortaan constant.

BEDRIJFSVOORSTELLING Blozo levert voornamelijk halffabricaten van rvs, aluminium en staal voor bedrijven uit de meest uiteenlopende branches. Directeur/eigenaar Maurice Blonk van het familiebedrijf: “Onze klanten verwachten een product dat exact op maat is, met een strak snijbeeld, bij voorkeur snel geleverd en tegen een marktconforme prijs. Dat vraagt niet alleen om kennis en vakmanschap van plaatbewerking, maar ook om geavanceerde productietechnologie en een hoge

mate van automatisering. Zo beschikken we over CO2-lasers en kantpersen, waaronder de nieuwste pons-lasercombimachine Trumatic 7000 FMC en een gerobotiseerde buigcel. Daarmee kunnen we ook de niet-werkbare uren voor productie benutten. Iedere verstoring in dat proces zorgt voor onnodig oponthoud of in het ergste geval een groot deel van de nacht stilstand in de productie. En dat gaat ten koste van de toch al beperkte marges.”

VERSTORINGEN Blozo bestelde voorheen standaard warmgewalste staalplaat bij verschillende leveranciers, waarbij de kwaliteit van de leveranciers onderling en de platen in één verpakking soms sterk verschilde. Maurice Blonk: “Dat veroorzaakte

regelmatig een ruw snijbeeld en overmatige spettervorming tijdens het piercen, waardoor de spetters aan de snijkop gingen hechten. Daardoor moest je de snijparameters aanpassen en de snijkop reinigen. Dat veroorzaakte regelmatig verstoringen in het hele productieproces. Daarnaast moet je voor het buigproces rekening houden met de walsrichting van warmgewalst bandstaal. De mechanische eigenschappen kunnen per richting verschillend zijn. Zo is de vloeigrens hoger en de rek dwars op de walsrichting minder. Buigen tegen de walsrichting geeft daardoor een ander buiggedrag en minder veerkracht. Ondanks al het puzzelwerk tijdens het nesten, leverde dat toch nog veel afkeur op. Ik heb onze leverancier MCB daarom om een alternatief gevraagd.”

VOORSTELLING BLOZO METAAL OPRICHTING VENNOOTSCHAPSVORM VESTIGING ZAAKVOERDER

ACTIVITEITEN

KLANTEN

WERKGEBIED PERSONEEL TOTALE OPPERVLAKTE

metallerie.pmg.be

1962 bv Vlaardingen Maurice Blonk Toeleverancier van plaatwerk en producent van plaatwerkproducten uit rvs, staal en aluminium Voedingsindustrie, tuin- en landbouwmechanisatie, luchtbehandeling Nederland 20 2.000 m²

Met het nieuwe materiaal op de machine kan Blozo een constante kwaliteit produceren Metallerie 158 • Maart 2012

71

PLASTIMETAL N.V. UW PARTNER IN OPPERVLAKTEBEHANDELING VAN ALLE METALEN KORUNDSTRALEN-METALLISEREN-CHEM. VOORBEHANDELING POEDERLAKKEN MET POLYESTER/EPOXY/E.A. PLASTIFICEREN MET NYLON/PE/PLASTISOLE HOGE KWALITEITSNORMEN EN LEVERBETROUWBAARHEID DESKUNDIG ADVIES EN SERVICE

industriepark A 51 • 2220 Heist op den Berg • [email protected] www.plastimetal.be • tel/ 015.24.93.18 • fax/ 015.25.05.63

Volautomatische zaagmachine LX-250NC

250mm x 250x300mm PROMO Touch screen in kleur Traploze zaagsnelheid Lengtelezing door lineaire encoder Spanentransporteur Gespleten voorste klem

Prijs : € 15.769 www.ijzeron.nl / [email protected] / 0031-33-4564037

[email protected] www.lunapower.be

Tel. 056/40.30.11

 In een harde en ruwe werk-

Neem het thema ergonomie ter hand

omgeving hecht de gereedschapsgebruiker steeds meer waarde aan de ergonomische aspecten: minder vibraties, gereduceerd lawaai, verminderde stofbelasting en geoptimaliseerde haptiek.

* Veiligheidshandschoenen „SensoGrip“, reduceren vibraties tot 30 %. Slechts een van de vele PFERDERGONOMICS-producten.

*

PFERD biedt met het PFERDERGONOMICSprogramma innovatieve oplossingen, die bijdragen tot het gezond blijven, veiligheid en verbetering van het werkcomfort. De mens staat centraal. Neem het thema ergonomie ter hand en vraag uw persoonlijk informatiepakket aan: www.pferd.com.

VERTROUW BLAUW

TOELEVERINGEN LASERGRADE MATERIAAL

het plaatmateriaal. Dat betekent dat de vloeigrens en het buiggedrag in MCB nam eind 2007 Ympress beide richtingen gelijk zijn. We zijn Laser op in zijn programma, toen uit kostenoverwegingen de ontwikkeld en geproduceerd door nieuwe platen naast niet-lasergrade TATA Steel (toendertijd Corus). staal van andere leveranciers gaan Het is een hogesterktestaalsoort, gebruiken. De grondstofprijs begeoptimaliseerd voor de verwerking paalt, voor tot wel driekwart, de in het plaatwerkproces met de kostprijs. Vanwege de meerprijs nadruk op de verwerking op pasten we het lasergrade type CO2-lasersnijsystemen. Ympress daarom selectief toe. Maar het HSLA, een laaggelegeerde was niet doenbaar om die twee hogesterktestaalsoort met een kwaliteiten constant uit elkaar te goede vervormbaarheid en een houden. Uiteindelijk bleek het hoogwaardige oppervlaktekwaliteit voordeel aan de inkoopkant niet (HSLA = high strength, low alloy), op te wegen tegen de nadelen in vormde daarvoor de basis. het productieproces. Vorig jaar zijn Business developer John Gamble we daarom voor de hele dikterange van TATA Steel: “Voor dit in staal overgestapt op de duurdere product hebben we de staalsoort. bandbreedte waaraan Naast een verhoging “B IJ B LOZO BLEEK van de continuïteit in de chemische samenDAT MET EEN ANDERE het productieproces, stelling mag voldoen, MATERIAALKEUZE versmald. zowel overdag als in De staalsoort ontleent onbemande situaties, STRUCTUREEL VEEL daaraan hogere is de reproduceerKOSTEN KONDEN kwaliteitseigenbaarheid een belangrijk WORDEN BESPAARD schappen dan voordeel. IN HET conventioneel Bovendien kunnen we PRODUCTIEPROCES ” warmgewalst staal. onze klanten met het De belangrijkste nieuwe materiaal een kenmerken van de plaatsoort betere productkwaliteit in staal zijn de hoge vlakheid van het leveren dan voorheen.” plaatmateriaal (maximale afwijking 3 mm per meter) en de homogene BESCHIKBAAR samenstelling van het plaatmateIN VERSCHILLENDE DIKTES riaal. Daarbij hebben we ook extra MCB levert aan Metaalwarenaandacht besteed aan het transport fabriek Blozo inmiddels tussen naar de distributeurs en de manier 150 en 200 ton Ympress Laser waarop zij dat weer verpakken, in plaatdiktes van 3 tot 20 mm. waardoor de kans op roestvorming Jerry Hoekstra, fieldaccountmanager nagenoeg geheel is uitgesloten.” bij de staalleverancier: “We houden van de meest courante ERVARINGEN BLOZO diktes voldoende voorraad aan, Zaakvoerder Maurice Blonk: “In zodat we aan onze klanten binnen een vergelijkingstest met 4 mm dik één à twee dagen kunnen leveren. staal leverde Ympress Laser een Als Beneluxleverancier voldoen we constant en strak snijbeeld op, aan de eisen die TATA Steel stelt zonder bijstelling van de snijaan de manier van decoilen, parameters. Bovendien kent het verpakken en transport. materiaal door de homogene Daardoor leveren we aan onze samenstelling het voordeel dat klanten vlakke en spanningsarme je geen rekening meer hoeft te platen, die op een unieke manier houden met de walsrichting van verpakt zijn en waarmee

Een succesvolle samenwerking die storingen voorkomt in het productieproces van Metaalwarenfabriek Blozo: John Gamble (business development manager Strip Products TATA Steel IJmuiden), Maurice Blonk (directeur/eigenaar Blozo bv) en Jerry Hoekstra (fieldaccountmanager MCB)

beschadigingen en roestvorming vrijwel zijn uitgesloten.”

ONDERSTEUNING LEVERANCIER BELANGRIJK Volgens Jerry Hoekstra stappen de materiaalverwerkers niet makkelijk over van standaard op een duurdere staalsoort. Optimale materiaalkeuze “Vaak wordt in geval van kostenbesparing gezocht naar de scherpste inkoopprijs. Wij kijken met onze klanten steeds vaker naar de integrale kosten. Van je materiaalleverancier mag je namelijk verwachten dat je optimaal wordt ondersteund in de juiste materiaalkeuze. Daarin hebben we een belangrijke adviesfunctie. Door gesprekken met Blozo bleek dat met een andere materiaalkeuze

MECHANISCHE EIGENSCHAPPEN YMPRESS LASER STAALPLATEN YMPRESS LASER SOORT typische waarden VLOEIGRENS

TREKSTERKTE

DIKTE ≤ 15 MM

ReH in MPa Rm in MPa

BUIGRADIUS *

L0

t

S420MC

390

460

Ympress Laser is momenteel leverbaar in drie sterkteklassen (E250/S235, S355 en S420), en plaatdiktes van 1,5 tot 20 mm. Daarbij heeft de markt keuze uit de kwaliteiten ongebeitst, gebeitst en geolied. De blackuitvoering heeft een goed hechtende oxidelaag van een constante dikte. Die laag is bij de andere varianten in een zuurbad verwijderd, waardoor het plaatmateriaal een schoon en wit oppervlakte heeft meegekregen. Verdere ontwikkeling TATA Steel ontwikkelt het materiaal vandaag nog steeds verder. Zo wordt momenteel in nauwe samenwerking met fabrikant Trumpf veel aandacht besteed aan de grotere plaatdiktes tot 20 mm.

≥ 240

≥ 355

≥ 420

GEEN DISCUSSIE MEER

235

≥ 355

≥ 420

typische waarden

430

485

545

gegarandeerd

370-490

430-550

480-620

EN 10025-2 S235JR

360-510

430-550

480-620

26% (L0 = 80 mm) 30% (L0= 5,65 √S0)

30% (L0 = 80 mm) 27% (L0= 5,65 √S0)

26% (L0 = 80 mm) 27% (L0= 5,65 √S0)

gegarandeerd

≥ 23% (L0 = 80 mm) ≥ 19% (L0= 5,65 √S0)

≥ 22% (L0 = 80 mm) ≥ 25% (L0= 5,65 √S0)

≥ 19% (L0 = 80 mm) ≥ 21% (L0= 5,65 √S0)

EN 10025-2 S235JR

≥ 23% (L0 = 80 mm) ≥ 24% (L0= 5,65 √S0)

≥ 19% (L0 = 80 mm) ≥ 23% (L0= 5,65 √S0)

≥ 16% (L0 = 80 mm) ≥ 19% (L0= 5,65 √S0)

typische waarden

-

-

-

gegarandeerd

5

0

0t

EN 10025-2 S235JR

-

0,5

0,5 t

Met het gebruik van de Ympress Laser platen zijn er nu bij Blozo geen excuses voor minder kwaliteitsvol snijwerk. Maurice Blonk: “De eindkwaliteit en de efficiency van het productieproces worden bepaald door zaken als de grondstof, de machine, de programmeur en de machineoperator. Bij discussies over de kwaliteit van het lasersnijwerk kon een machineoperator zich voorheen nog verschuilen achter de plaatkwaliteit. Sinds we zijn overgestapt, is dat echter geen punt van discussie meer.” ‰

gegarandeerd

* Minimale doormiddellijn bij buiging over 180°, gemeten loodrecht op de walsrichting

metallerie.pmg.be

S355MC

285

LEVERBAAR IN DRIE STRUCTURAL GRADES

EN 10025-2 S235JR

typische waarden REK

E250C

structureel veel kosten konden worden bespaard in hun productieproces”, aldus Hoekstra.

Metallerie 158 • Maart 2012

73

www.schunk.com

Het complete assortiment apparatenwielen

OP DOELMATIGHEID GEPOOLD magneetspantechniek – de kostenstopper voor de zwaar – en fijnverspaning. 5-zijdige bewerking in één opspanning bliksemsnel en vervormingsvrij Hoogste spankracht voor werkstukgewichten tot 18 Ton per plaat Hoogste flexibiliteit door de kwadraat-, parallel-, en radiaalpooltechniek

Bel voor informatie:

www.schunk.com · Tel. +32-53-853504

Protempo bv

DE ULTIEME NAUWKEURIGHEID VAN DE MARK TLEIDER VOOR SPANTECHNIEK EN GRIJPSYSTEMEN.

WeldFilter MOBIELE LASROOKAFZUIGING

• Herbruikbare filter lage gebruikskosten

fabrikant van vulkollan® (desmodur 15)

• Automatisch filteralarm

Specialist alle industriële wielen, met staal geperste of gelaste vorken. Uitgebreid programma heftruckwielen, banden en palletrollen. grote voorraad herbekledingen maatwerk

• Veilige afvoer van het verzamelde stof

www.nederman.com Nederman n.v Bergensesteenweg 181, 1600 Sint Pieters Leeuw, Belgïe Tel: +32-2.334 2250, Fax +32-2.334 2251 E-mail: [email protected] www.nederman.com

Vulkoprin nv Herderstraat 4 Industriepark Zuid 8700 Tielt Belgium t. +32 (0)51 403 806 f. +32 (0)51 401 567 [email protected] www.vulkoprin.be

www.visual.be

94

Postbus 21, 6500 AA NIJMEGEN Nederland Tel. +31(0)24-3711711. Fax +31(0)24-3711700 Voor België: Tel. 053 - 800261, Fax 053 - 800675 E-mail: [email protected]

PRIJZEN

MATERIAALPRIJZEN JANUARI 2012 MATERIAAL

DEC 2011

JAN 2012

MATERIAAL

FERROMETALEN

DEC 2011

JAN 2012

NON-FERROMETALEN (VERVOLG)

STAAFSTAAL

ZINK

Staafstaal AE235 A (OW 219)

€ 1.572/ton

€ 1.597/ton

Staafstaal AE355 C (OW 211)

€ 1.701/ton

€ 1.728/ton

Gewalst zink: prijzen voor verkoop van om het even welke hoeveelheid door groothandelaars / voortverkopers (OW 261) Ruw zink

€ 787,31/ton

€ 808,75/ton

LOOD

Cat. 1: gewoon staal AE235 A (OW 217)

€ 1.725/ton

€ 1.773/ton

NIKKEL

Cat. 1: kwaliteitsstaal AE235 C

€ 1.725/ton

€ 1.773/ton

Nikkel (genoteerd op basis van de LME)

Cat. 1: AE355 D-staal (OW 210)

€ 1.792/ton

€ 1.842/ton

ALUMINIUM

Cat. 2B1-2-3: gewoon staal AE235 A

€ 1.798/ton

€ 1.848/ton

Ruw aluminium (99,5%)

€ 1.533,15/ton

€ 1.661,55/ton

Cat. 2B1-2-3: gewoon staal AE235 C

€ 1.798/ton

€ 1.848/ton

Cat. 2B1-2-3: AE355 D-staal

€ 1.864/ton

€ 1.916/ton

Aluminium plaatlegering 1050 – 1 m x 2 m; dikte 1 mm tot 3 mm (OW 262)

€ 2.560/ton

€ 2.590/ton

€ 1.832/ton

€ 1.870/ton

Ruw zilver in blokken of korrels (999′‰)

€ 741,10/ton

€ 766,38/ton

Goud in blokken (999,6′‰)

€ 40.287,08/ton € 41.262,07/ton

BETONSTAAL

Betonstaal (OW 218)

Gewoon zacht lood (OW 259)

PROFIELSTAAL

DIKKE PLATEN

€ 3.900/ton

€ 3.720/ton

€ 1.452/ton

€ 1.534,55/ton

€ 1.531,03/ton

€ 1.622,17/ton

€ 13.773,98/ton € 15.357,50/ton

EDELMETALEN

Dikke platen gewoon staal A320 (OW 220) Dikke platen kwaliteitsstaal AE235 A

€ 1.839/ton

€ 1.878/ton

Dikke platen AE355 D staal (OW 212)

€ 1.897/ton

€ 1.937/ton

BRON

Halfdikke platen: gewoon staal A320 (OW 216)

€ 1.472/ton

€ 1.493/ton

Halfdikke platen: kwaliteitsstaal AE235A

€ 1.485/ton

€ 1.506/ton

De Commissie der Marktprijzen met zetel op de FOD Economie verstrekte deze gegevens tijdens haar vergadering van 14 februari. De gegevens zijn slechts als aanwijzingen bedoeld; OW: referteprijzen door het ministerie van Openbare Werken, toegepast in sommige van zijn contracten en geldig voor de hele maand.

€ 1.058/ton

€ 1.100/ton

HALFDIKKE PLATEN

VORMGIETIJZER

Vormgietijzer: prijzen per invoer (OW 227 - 229)

Gewoon staal A320 2,75 mm (OW 223)

€ 1.429/ton

€ 1.466/ton

Gewoon staal A320 2 mm (OW 222)

€ 1.430/ton

€ 1.467/ton

Gewoon staal A320 1,5 mm (OW 221)

€ 1.458/ton

€ 1.496/ton

Kwaliteitsstaal AE235 A 2,75 mm

€ 1.439/ton

€ 1.476/ton

Kwaliteitsstaal AE235 A 2 mm

€ 1.439/ton

€ 1.476/ton

Kwaliteitsstaal AE235 A 1,5 mm

€ 1.466/ton

€ 1.504/ton

Euro per ton

WARMGEWALSTE DUNNE PLATEN

8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Prijs voor de maand januari

€ 1.137/ton

€ 1.128/ton

Koudgewalste dunne platen 1 mm (OW 205)

€ 1.140/ton

€ 1.131/ton

Koudgewalste dunne platen 0,5 mm

€ 1.178/ton

€ 1.169/ton

Staven (prijzen per invoer)

€ 5.480/ton

€ 5.480/ton

Koudgewalste platen (1 tot 1,19 mm)

€ 5.410/ton

€ 5.410/ton

€ 1.032/ton

€ 1.083/ton

€ 1.199/ton

€ 1.381/ton

CORROSIEVAST STAAL (AISI 304)

GEGALVANISEERDE PLAAT

Gegalvaniseerde plaat 1,5 mm in rollen

Euro per ton

KOUDGEWALSTE DUNNE PLATEN

Koudgewalste dunne platen 2 mm

7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0

Prijs voor de maand januari

KOUDGEWALSTE DYNAMO- EN TRANSFORMATORPLATEN

€ 2.100/ton

€ 2.100/ton

PLAAT MET GERICHTE KORRELS

Plaat M-5X-30 – 0,30 mm W/kg 0,97

€ 2.982/ton

€ 2.899/ton

NON-FERROMETALEN KOPER

Staafstaal

1.500 1.000 500 0

Elektrolytisch koper: prijzen op de internationale markt voor leveringen van 10 ton FOB Olen of CIF Antwerpen (OW 260)

€ 5.869,82/ton

€ 6.374,11/ton

Koperdraad voor wikkelingen

€ 6.490/ton

€ 7.000/ton

metallerie.pmg.be

2.000

Euro per ton

Koudgewalste dynamo- en transformatorplaten platen 0,5 mm – W/kg 1,50

Corrosievast staal

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

ELEKTROLYTISCH VERZINKTE PLATEN

Elektrolytisch verzinkte platen

Elektrolytisch koper

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Prijs voor de maand januari

Metallerie 158 • Maart 2012

75

ADVERTORIAL “SNEL OPLEIDINGEN AANBIEDEN OP MAAT VAN DE PERSOON ÉN HET BEDRIJF” VCL STOOMT LASSERS KLAAR CON FORM UW ACTIVITEIT EN DE INTERNATION ALE NORMEN Het Vervolmakingscentrum voor Lassers (VCL) vierde vorig jaar zijn vijfendertigste verjaardag. De missie van de vzw is nog steeds 'snel en op maat hulp verlenen aan alle Belgische bedrijven op lasgebied'. Dit door een hecht team van experts en conform de geldende internationale normen, zoals de EN 287-1. Directeur Leen Dezillie: “Onze werkvoorbereiders zorgen ervoor dat de cursist zich volledig kan wijden aan het lassen. We willen hem of haar zo snel mogelijk als gekwalificeerde lasser naar het bedrijf terugsturen.” Het VCL is tevens heel actief in de ondersteuning naar het onderwijs toe, zoals de bijscholing van leerkrachten en de opleiding van jongeren uit het deeltijds onderwijs. 35 JAAR VCL

Het VCL maakte doorheen de jaren naam met zijn opleidingen. Dit leidde ondertussen tot drie grote activiteitsgebieden: •snel en doelgericht opleiden van metaallassers en hun certificering, •opleiden en certificeren van PElassers voor gas- en waterdistributie, •opleiden en certificeren van bekleders van ondergrondse stalen leidingen. Leen Dezillie (directeur VCL): “We zijn uniek in die zin dat we in feite dubbel op maat opleiden: op maat van het bedrijf én van de persoon, rekening houdend met zijn of haar talenten en achtergrond. Wij beschikken niet over een jaarprogramma. Het traject dat we op vraag van het bedrijf aanbieden, is een weerspiegeling van hun orderboek.”

BELANG CERTIFICERING

Er is in het kader van de internationale normen, zoals de EN 1090, een grote nood aan certificering. Het VCL biedt iedere vrijdag de mogelijkheid om lasserscertificaten te behalen. Elke lasser, ook wie geen opleiding gevolgd heeft, kan op vrijdag voor de ogen van een Vinçotteinspecteur en in samenwerking met het VCL-team ter plekke aan de lasproeven deelnemen. “Op vrijdagochtend komt men langs en om vier uur 's namiddags wandelt men met zijn of haar certificaat in handen naar buiten. Op die manier willen we heel kort op de bal spelen, want dat is wat de industrie nodig heeft. Bijna alle bedrijven hebben gekwalificeerde lassers nodig. Om de twee jaar moeten de certificaten vernieuwd worden” aldus Leen Dezillie.

TEAMWORK

Het VCL staat voor een hecht team. De taak van de drie fulltimelasinstructeurs bestaat erin om de cursisten continu bij te scholen en te corrigeren. De werkvoorbereiders bereiden de honderden stukken voor die dagelijks worden gelast. Dit opdat de cursist zich volledig op het lassen zou kunnen focussen. De radioloog, die over een analoog en digitaal toestel beschikt, maakt een RX-opname van de lassen. Daarnaast bestaat het team uit twee lasingenieurs, een instructeur kunststoflassen, twee administratieve krachten die er onder meer voor zorgen dat alle certificaten op tijd klaar zijn, en tot slot een poetsman. In heel drukke perioden worden er extra freelancelasinstructeurs ingeschakeld.

ONDERSTEUNING ONDERWIJS

Het VCL probeert naar het onderwijs toe een ondersteunende rol te spelen met oog op het tekort aan hooggekwalificeerde lassers. Dit onder de vorm van opleidingen voor laspraktijkleerkrachten, specifieke projecten voor schoolgroepen (bv. 'Lassen met de klas'), het initiatief 'Brabant last, iedereen wint' en het organiseren van evaluaties van stukken die door jongeren op school worden gelast. Leen Dezillie: “De industrie schreeuwt om lassers. Met het project 'Lassen met de klas' richten we ons, met steun van INOM, naar het talent in het deeltijds onderwijs. Daar zit een ongelofelijk groot potentieel. Het certificaat dat men hier krijgt is een toegangskaartje tot de arbeidsmarkt.”

VCL VZW

Antoon Van Osslaan 1, pb4 1120 Neder-Over-Heembeek Tel.: 02/520.56.58 Fax: 02/520.86.76 [email protected] www.v-c-l.be Metallerie 158 • Maart 2012

77

ADVERTORIAL

CATECH MAAKT PROTOTYPES OP MAAT REVERSE ENGINEERING VOOR ELKE SECTOR Sinds vijftien jaar is Catech uit Olen gespecialiseerd in 'reverse engineering'. Op basis van bestaande, soms beschadigde, objecten wordt via heel precieze scantechnieken een driedimensionaal computermodel uitgetekend. Na eventuele aanpassingen zorgt Catech vervolgens ook voor een fysiek prototype in zowat alle materialen, van de zachtste kunststof tot het hardste staal. Om deze succesvolle werkzaamheden in optimale omstandigheden te kunnen voortzetten, wordt er geregeld geïnvesteerd in nieuwe en performantere software en machines. Die worden in de loop van dit jaar ondergebracht in een nieuwe vestiging aan de Hannekenshoek in Herentals. SCANNERS EN FREESMACHINES

Krachtige scanners en de modernste freesmachines die kunnen werken met bijzonder kleine toleranties; dat zijn de hulpmiddelen waarmee Catech van elk bestaand object een nieuw prototype kan maken. “Catech slaat de brug tussen de fysieke en de digitale wereld”, zegt zaakvoerder Marc Carens. “Aan de hand van de beste software en de meest recente meetmachines slagen wij erin om op een krachtige manier bestaande modellen digitaal weer te geven en te verwerken. We beschikken daarvoor over zowel een laserscanner als een meetmachine met taster, zodat we het model in de meest ideale omstandigheden kunnen opmeten. Aan de hand van diverse krachtige softwarepakketten kunnen we alle problemen oplossen. Als er trouwens software aangepast moet worden om aan een specifieke behoefte te voldoen, dan hebben we ook daar de nodige competentie voor

in huis. In die zin dat we de vraag doorspelen aan 4D Cam, een onderneming waar ik ook deel van uitmaak.” “Als we eenmaal de meetdata verkregen hebben, worden ze indien nodig bewerkt en zo komen we tot een CAD-model dat in elk CAD-pakket kan worden gebruikt. De meetdata worden omgezet naar een STL-model dat verder op vraag van de klant kan worden aangepast en waarop rechtstreeks freesbanen kunnen worden gegenereerd. De meetdata van de prototypen kunnen worden vergeleken met het oorspronkelijke CAD-model of met meetdata van andere productiemodellen. Op deze manier kan een kwaliteitscontrole worden uitgevoerd.”

ZEER NAUWKEURIG

Catech heeft sinds de economische crisis van 2009 enorm geïnvesteerd in software, scanners en freesmachines. Deze laatste werken met bijzondere toleranties tot enkele micron. Omwille van deze kleine

toleranties wordt er gewerkt in een geklimatiseerde omgeving waar de temperatuur constant op 20 °C wordt gehouden. Op die manier wordt voorkomen dat de materialen ook maar iets zouden krimpen of uitzetten. En om de nauwkeurigheid waarmee wordt gewerkt te kunnen garanderen, beschikken de machines niet over het klassieke frame in staal, maar wel in graniet. Dat komt de stabiliteit en dus ook de nauwkeurigheid ten goede. Tegen juni van dit jaar moeten alle machines en scanners worden overgebracht naar een nieuwe locatie aan de Hannekenshoek in Herentals. Daar heeft Catech een bedrijfshal aangekocht die wordt opgedeeld in atelierruimte, ruimte voor het scannen van objecten en daarnaast kantoren.

WERKZAAM VOOR ALLE SECTOREN

Die extra ruimte moet de onderneming opnieuw wat meer armslag geven. “Dat is nodig om aan de vraag te kunnen

voldoen”, zegt zaakvoeder Marc Carens. “Een activiteit als reverse engineering beperkt zich niet tot één sector. We werken voor zowat alle sectoren zoals de voedingssector waarvoor we allerhande koekjes- en pralinevormen maken of de bouwsector waarvoor we mallen maken voor fijne moulures. Ook de oldtimerwereld en de modelbouw mag je niet vergeten. Daarvoor maken we schaalmodellen van racewagens en boten. In de toekomst willen we ons bovendien nog extra toeleggen op de medische wereld. We zijn immers perfect uitgerust voor het maken van prothesen.”

VAN 3D-MODEL TOT PROTOTYPE

“De kracht van Catech bestaat erin dat wij niet alleen driedimensionale computermodellen kunnen leveren van gelijk welke metrische of organische vorm, maar ze ook nog eens kunnen uitwerken tot een echt fysiek model. Industrieën die op zoek zijn naar nieuwe modellen kunnen bij ons dus terecht van design tot uitvoering. Telkens opnieuw zorgen wij dankzij onze krachtige machines en de deskundigheid van onze medewerkers voor een oplossing op maat.”

CATECH

Tramstraat 29 2250 Olen Tel.: 014/22.49.10 Fax: 014/22.62.35 [email protected] www.catech.be

78

Metallerie 158 • Maart 2012

ADVERTORIAL

SADEF KIEST VOOR COMBILIFT VAN MABO-LIFTING COMBI-CB: BIJZONDER COMPACT, WENDBAAR EN VEILIG

Sadef, producent van stalen profielen, heeft voor zijn vestiging in Hooglede-Gits een nieuwe compacte multidirectionele vorklift aangekocht. Het gaat om de Combi-CB, de jongste spruit in het Combilift gamma. De compacte en bijzonder wendbare machine werd geleverd door Mabo-Lifting uit Lier.

COMBI-CB

Mabo-Lifting en Combilift zijn voor Sadef geen onbekenden. Al ettelijke jaren rijden in en buiten de Sadef fabriek meerdere Combilift vorkliften. Het verhaal begon jaren geleden met de aanschaf van een tiental C4000toestellen. Die worden voornamelijk gebruikt voor het transport van lange profielen op het bedrijfsterrein. Er kunnen immers stalen profielen tot een maximale lengte van 18 meter mee worden vervoerd. Voor het kleinere werk in de fabriek is intussen gekozen voor de Combi-CB.

Compact

“De Combi-CB is een bijzonder compacte en wendbare machine”, zegt Filip Cherlet, die verantwoordelijk is voor het onderhoud. “We gebruiken ze voor het wegbrengen van afvalbakken met profielen en voor het transport van stapelrekjes. En zelfs voor het laden van vrachtwagens.” Bijzonder zijn inderdaad zijn afmetingen. De Combi-CB is amper 1,5 m breed en 1,5 m lang. Dat maakt het niet alleen een handige machine die quasi in elk hoekje van een magazijn inzetbaar is, maar nog veilig bovendien. De bestuurder heeft vanuit zijn cabine een perfect overzicht van de situatie en dode hoeken bestaan niet meer.

Wendbaar op drie wielen

Zijn grote wendbaarheid dankt de Combi-CB aan zijn drie wielen, die voor een bijzonder kleine draaicirkel zorgen. Aangezien alle drie de wielen

altijd de grond raken, is ook de stabiliteit gegarandeerd. Bovendien beschikt de machine over tractie op elk van de drie wielen die zijn uitgerust met rubberen banden. De chauffeur bij Sadef is best tevreden over zijn nieuwe vorklift. Vooral de makkelijke manier van manoeuvreren door middel van een kleine joystick, de korte reactietijd van de vorklift en de goede zichtbaarheid rondom zijn duidelijk pluspunten zowel wat ergonomie, werkplezier als veiligheid betreft.

Sideshift

De Combi-CB is zowel een frontals een zijlader en is uitgerust met een sideshift. Handig vooral als je met lange profielen werkt, want dan hoef je in wat nauwere situaties niet altijd de vorken te verplaatsen. Vorken verstellen gebeurt uiteraard hydraulisch. De spanbreedte varieert tussen 56 en 140 cm.

Elektrisch, diesel of lpg

De Combilifts bij Sadef rijden allemaal op lpg. De fabriek beschikt immers over een eigen lpg-tankstation. De lpg-versie is – net als de dieselversie – verkrijgbaar in drie gewichtsklassen: 2,5, 3 en 4 ton. De elektrische variant is enkel in versies van 2,5 en 3 ton op de markt.

Preventief onderhoud

De Combilifts krijgen bij Sadef geregeld een preventief onderhoud. Daarvoor komt elke maand een onderhoudstechnicus van Mabo-Lifting gedurende twee dagen langs. Dat volstaat om het vrij uitgebreide vorkliftenpark in optimale conditie te houden. In de loop der jaren is ook de opbouw van de machine verbeterd, waardoor het onderhoud en eventuele herstellingen vlotter kunnen gebeuren. Zo werden de flexibele

leidingen onderbroken zodat bij lekkage maar een beperkt deel van de leiding moet worden vervangen.

Service

Mocht er zich toch plots een defect voordoen, dan staan de tien servicewagens van MaboLifting paraat. Samen coveren ze het hele Belgische grondgebied. Om zijn klanten te allen tijde van dienst te kunnen zijn en snel te kunnen inspelen op mogelijke problemen, beschikt Mabo-Lifting over een eigen onderdelenmagazijn. Is herstelling niet direct mogelijk, dan is er nog altijd de verhuurvloot die voor een tijdelijke oplossing kan zorgen. Service is bijzonder belangrijk voor dit familiebedrijf, dat exclusief verdeler is van Combilift toestellen in België en Nederland. En dat wordt door de klanten geapprecieerd. In België heeft Mabo-Lifting reeds een duizendtal Combilifts uitgeleverd. In de loop van maart opent Mabo-Lifting een eigen servicecenter in Eke. Op die manier kunnen klanten in de regio nog sneller worden geholpen.

MABO LIFTING

Mallekotstraat 48 2500 Lier Tel.: 03/491.96.96 Fax: 03/491.96.86 [email protected] www.mabo-lifting.be Metallerie 158 • Maart 2012

79

BEZOEK ONS TIJDENS HAL 11 • STAND C008 13 - 16 MAART 2012

OOK VOOR KLEINE EN MIDDELGROTE SERIES

Jehoeftgeenrobotspecialistmeertezijnom uwCNC-machineautomatischtelatenbeladen. Jeverspaningswerkbeterdoenrenderen? Surfnaar www.robojob.be ofcontacteerons:[email protected]

RoboJobbiedtgebruiksvriendelijkeoplossingen voorhetautomatischbeladenenontladenvan CNC-draaimachines. • Veelmeerspindeluren tegen lagerekosten

FANUC

• Ookvoor kleine en middelgroteseries • Zeer korte insteltijdenenuiterst gebruiksvriendelijk • KanaanUw huidigeCNC-machine geplaatstworden • Eenvoudig verplaatsbaarvandeenenaardeanderemachine • Uiterst compacten machineopeningblijftvolledig vrij • Beveiligingdoormiddelvanscanner,

geenvasteafscherming

• Doorlopendwerkstukdiametervanø23tot250mm • Metkit‘automatischedeuren’

RoboJobbvba |Industriepark12zoneb

|B–2220Heist-op-den-Berg

|België | T+3215257274

BUSINESS LINKS PLAATBEWERKINGSMACHINES

GEREEDSCHAPPEN & MACHINES

DUMOUMAT BEVERSESTEENWEG 151 -BE-8800 ROESELARE Tel: 051/24.20.09 Fax: 051/24.13.46 Email: [email protected] Web: www.dumoumat.be

BIS-TECHNICS ZEVENPUTTENSTRAAT 20 -BE-3690 ZUTENDAAL Tel: 089/51.88.90 Fax: 089/51.88.99 Email: [email protected] Web: www.bistechnics.com

HACO TRADING COMPANY OEKENSESTRAAT 137 -BE-8800 RUMBEKE Tel: 051/74.64.54 Fax: 051/74.69.87 LANDRE LEUVENSESTEENWEG 510 -Tel: 02/257.19.30 Fax: 02/257.10.01 PRIMA POWER LEENSTRAAT 5 -Tel: 09/382.90.30 Fax: 09/382.90.31 V.A.C. MACHINES KLEINE PATHOEKEWEG 13 -Tel: 050/31.50.83 Fax: 050/31.55.80

BE-8000 BRUGGE

VERSPANINGSMACHINES APT INTERNATIONAL DE TONNE 73 -Tel: 09/386.15.71 Fax: 09/386.99.41

HAAS AUTOMATION EUROPE MERCURIUSSTRAAT 28 -BE-1930 ZAVENTEM Tel: 02/522.99.05 Fax: 02/523.08.55 L&D JET-TECHNIEK INDUSTRIETERREIN 2/3 -- BE-3290 DIEST-WEBBEKOM Tel: 013/53.17.77 Fax: 013/53.17.75 Email: [email protected] Web: www.lendwaterjet.be LANDRE LEUVENSESTEENWEG 510 -Tel: 02/257.19.30 Fax: 02/257.10.01 MACHINE TOOL GROUP NIJVERHEIDSLAAN 23 -Tel: 056/50.51.50 Fax: 056/50.51.65 MACHINEMARKT RODE AKKERS 2 -Tel: 014/85.31.51 Fax: 014/85.33.47 Email: [email protected] Web: www.mmarkt.be

ISCAR BENELUX ROEKHOUT 13 -Tel: 02/464.20.20 Fax: 02/522.51.21

BE-1930 ZAVENTEM

BE-8560 GULLEGEM

BE-2460 KASTERLEE

CIBO SCHUURTECHNIEKEN DEUGENIETSTRAAT 5 -BE-3150 TILDONK Tel: 016/61.85.85 Fax: 016/61.84.84 BE-9140 TEMSE

WELDA ANTWERPSESTEENWEG 949 -- BE-9041 GENT-OOSTAKKER Tel: 09/355.74.26 Fax: 09/355.92.01 ABICOR ROZENSTRAAT 6A -Tel: 09/382.90.80 Fax: 09/382.90.81

BE-9810 NAZARETH

AIR LIQUIDE WELDING BELGIUM GRIJPENLAAN 5 -BE-3300 TIENEN Tel: 016/80.48.20 Fax: 016/78.29.22

PRECISION METALS WAYENBORGSTRAAT 25 -Tel: 015/44.89.89 Fax: 015/44.89.90

BE-2800 MECHELEN

PROTEMPO POSTBUS 21 -NL-6500 AA NIJMEGEN Tel: +31(0)24/371.17.11 Fax: +31(0)24/371.17.00 SAEY INDUSTRIELAAN 4 -Tel: 056/35.42.00 Fax: 056/35.64.31 SIEMENS MARIE CURIESQUARE 30 -Tel: 02/536.23.26 Fax: 02/536.22.90

BE-8501 KORTRIJK-HEULE

BE-1070 ANDERLECHT

WELSER PROFIELTECHNIEK MOLENEIND 2 -NL-4751 GP OUD GASTEL Tel: +31(0)165/51.10.00 Fax: +31(0)165/51.36.55

SECO CHAUSSEE DE NIVELLES 28 -- BE-1420 BRAINE-L'ALLEUD Tel: 02/389.09.60 Fax: 02/389.09.89

ONDERAANNEMING ESTEE INDUSTRIES LEENBEEKSTRAAT 9 -Tel: 09/388.54.10 Fax: 09/388.54.40

BE-9770 KRUISHOUTEM

FED.D.METALLISEURS DE BELGIQUE RUE DE CHENEE 53 -BE-4031 ANGLEUR Tel: 04/366.64.76 Fax: 04/366.64.77 Email: [email protected] Web: www.metalliseurs.be

SIEMENS MARIE CURIESQUARE 30 -Tel: 02/536.23.26 Fax: 02/536.22.90

BE-1070 ANDERLECHT

STEVENS PUNCHING ZONNEBEEKSEWEG 221 -BE-8900 IEPER Tel: 057/20.21.47 Fax: 057/20.16.54 Email: [email protected] Web: www.stevens-punching.be

COSAERT SOLDEERMATERIAAL VOSSENLO 11 -BE-9070 HEUSDEN Tel: 09/385.96.00 Fax: 09/385.96.01 Email: [email protected] Web: www.brazetec.de NEDERMAN BERGENSESTEENWEG 181 -- BE-1600 SINT-PIETERS-LEEUW Tel: 02/334.22.50 Fax: 02/334.22.51 VALK WELDING STAALINDUSTRIEWEG (PB60) 15 -2950 AB ALBLASSERDAM Tel: +31(0)78/691.70.11 Fax: +31(0)78/691.95.15 VYNCKIER TOOLS LEVEND WATERLAAN 2 -Tel: 056/56.14.66 Fax: 056/56.14.68

NL-

BE-7700 MOESKROEN

WELDA ANTWERPSESTEENWEG 949 -- BE-9041 GENT-OOSTAKKER Tel: 09/355.74.26 Fax: 09/355.92.01 WELDING COMPANY BRANDEKENSWEG 6 -BE-2627 SCHELLE Tel: 03/880.81.80 Fax: 03/880.81.99 Email: [email protected] Web: www.weldingcompany.be

MEMA MACHINERY & TOOLS NIJVERHEIDSSTRAAT 12 -BE-1840 LONDERZEEL Tel: 052/31.70.80 Fax: 052/31.70.80

OPPERVLAKTEBEHANDELING

BE-1702 DILBEEK

LASSEN BE-9800 DEINZE

BE-9140 TEMSE

INPLASCO WINNINGLAAN 13 -Tel: 03/710.94.00 Fax: 03/710.94.01 Email: [email protected] Web: www.inplasco.be

BE-1930 ZAVENTEM

BE-9810 NAZARETH

WELDING SERVICES KAPELANIELAAN 31 -Tel: 03/711.05.05 Fax: 03/711.15.82

ROSLER BENELUX AVENUE DE RAMELOT 6 -Tel: 02/361.02.00 Fax: 02/361.28.31

BE-1480 TUBIZE

WSB FINISHING EQUIPMENT VEILINGLAAN 56-58 -BE-1861 WOLVERTEM Tel: 02/269.46.75 Fax: 02/269.78.45 Email: [email protected] Web: www.wsb-wagner.eu TOELEVERINGEN BLICKLE KAPELSTRAAT 75 -Tel: 03/828.01.54 Fax: 03/827.00.46 Email: [email protected] Web: www.blickle.be

BE-2160 WOMMELGEM

VERLOY METAALWERKEN BEEMDENSTRAAT 29 -BE-2340 BEERSE Tel: 014/61.17.54 Fax: 014/61.77.60 Email: [email protected] Web: www.verloy-metaalwerken.be WERKPLAATSINRICHTING VYNCKIER TOOLS LEVEND WATERLAAN 2 -Tel: 056/56.14.66 Fax: 056/56.14.68

BE-7700 MOESKROEN

DIENSTEN B.I.L. TECHNOLOGIEPARK 935 -Tel: 09/292.14.00 Fax: 09/292.14.01

BE-9052 ZWIJNAARDE

PRODUCTINFO

COMBILIFT STRADDLE CARRIER

MCS²

TK1001 EN TK2001

SILENCER

De Combilift Straddle Carrier kan ingezet worden als mobiele portaalkraan: verharde buitenterreinen worden daardoor extra opslaglocaties, zonder dat er zware investeringen in de ondergrond, rails en portaalkraan nodig zijn. Het laden en lossen van een vrachtwagen gebeurt met een enkele manipulatie. Zo is er geen stilstand meer van trailers, verlies van werkuren en blokkering van de productieruimte. De Combi SC heeft een driewielaandrijving en kan daardoor ook op een minder egale ondergrond rijden. Het voertuig heeft een compacte draaicirkel en een beperkt eigen gewicht. De bouwhoogte van de machine laat de manipulator toe om langgoed tussen verschillende magazijnen te transporteren. Capaciteit tot 50 ton.

Dit nieuwe MCS² (Mobiel Compact Straal- en Stripsysteem) werd specifiek ontwikkeld voor de renovatie en reiniging van allerlei oppervlakken (steen, metaal, hout ...). Het pakket bestaat uit een CE-gekeurd straal- & stripsysteem, in mobiele uitvoering en voorzien van allerlei toebehoren (inclusief visuele en auditieve bescherming). Het toestel heeft een mobiele schroefcompressor met een benzinemotor met een externe persluchtnakoeler. MCS² is geschikt voor o.a. het gecontroleerd reinigen van monumenten en natuursteen in het algemeen, het verwijderen van graffiti, het strippen/beitsen van hout, het matteren van glas, het ontroesten van metaalconstructies, het verwijderen van verf ...

TK1001 en TK2001 zijn nieuwe gereedschappen voor veeleisende bewerkingen van gietijzer, alsook voor het draaien in harde en abrasieve legeringen. Beide zijn voorzien van een Duratomic coating, waardoor een hogere weerstand tegen slijtage en een langere standtijd gegarandeerd zijn. Bovendien is de snedebetrouwbaarheid verhoogd en zorgt de coating voor een betere deformatieen hittebestendigheid. Technische gegevens: - TK1001: vooral toegepast bij grijs gietijzer - TK2001: vooral toegepast bij nodulair gietijzer

De nieuwe Silencer straalhelm bevat een geïntegreerde gehoorbeschermer (PELTOR Optime III) voor een ultieme bescherming tegen schadelijke geluidsniveaus, waarbij de geluidsreductie kan tot oplopen tot 41 dBA. Een luchttoevoerindicator houdt de straler continu op de hoogte van de luchttoevoer. Binnenin is een harde schil geïntegreerd voor een optimale bescherming van het hoofd. Met een verstelbare hoofdband is de Silencer draagbaar en comfortabel. De helm weegt bovendien slechts 2.200 g. Technische gegevens: - Voldoet aan de EN14594-norm

MABO LIFTING  03/491.96.96

PHIBO INDUSTRIES  055/21.98.99

SECO  02/389.09.60

LEERING HENGELO  +31 (0)74/255.82.81

COREVIEW 6.0

KASTOVERTO A2

ENGRAFLEXX

ABIMIG GRIP 450A LW

De nieuwe CoreView 6.0 voor Cognitens WLS400 manuele meetsystemen voor wit licht is nu op de markt gebracht. Deze nieuwe versie heeft een offlineprogrammeringsmodule voor de Cognitens WLS400A. De modules gebruiken nu het volledige geheugen en CPU door op 64 bitarchitectuur te werken. Daardoor worden onder andere grotere CAD-bestanden en een versnelde resultaatberekening ondersteund. Extra functies als Metrology Advisor en de High Definition modus bieden onlineassistentie en bieden de mogelijkheid om nog specifiekere weergaves en efficiëntere processen te verkrijgen. De Automated Measurement functie laat dan weer een snellere systeemdoorvoer toe.

Deze volledig ingekapselde machine van KASTO doet haast niet vermoeden dat het een bandzaagmachine is. Ze heeft bij 90° een zaagbereik van 260 mm bij rond materiaal. Bij vlak materiaal bedraagt het bereik 260 mm x 320 mm. De minimale zaagmaat is een diameter van 10 mm en een zaaglengte van 6 mm. Het opspannen van de materialen gebeurt door middel van hydraulische klemmen. De KASTOverto A2 is een vrij compacte zaagmachine met de afmetingen 2.365 mm x 1.350 mm x 1.765 mm. De machine werd ontwikkeld voor kleine en middelgrote series van zaagwerk.

Engraflexx is een gereedschap dat ontwikkeld werd voor het geautomatiseerd uitvoeren van ontbraamwerkzaamheden op bewerkingscentra, CNC-draaimachines en robots. Het is voorzien van een voorgespannen, flexibel zwenkbare spil, waardoor afwijkingen van de nominale maatvoering gecompenseerd worden. De gewenste ontbraamkracht kan traploos ingesteld worden. Afhankelijk van de afwijking van de ontbraamkant ten opzichte van de geprogrammeerde werkstukcontour zwenkt de spil meer of minder uit: de frees volgt automatisch de daadwerkelijke werkstukkant. Door de ontbraamhandeling in het bewerkingsprogramma op te nemen en niet handmatig te verrichten, wordt er tijd bespaard en verbetert ook de kwaliteit.

De serie met LW-Bikox werd vervolledigd met een 450 A-uitvoering, geschikt voor draaddiameters tot 2,4 mm. Een laag gewicht van het slangenpakket garandeert een hoog handlingcomfort en de robuuste slijtonderdelen verzekeren lange standtijden. De pistolen zijn uitgerust met zachte 'GRIP'-componenten, een duimsteun en een kogelgewricht. Het schroefbare gasmondstuk met isolatie is bestand tegen hoge temperaturen. Met gecombineerde contacttiphouder en laminaire gasstroom.

HEXAGON METROLOGY  +31 (0)40/222.22.10

VAN HOORN MACHINING  +31 (0)40/254.09.07

ERTEC  +31 (0)40/298.20.36

ABICOR  09/382.90.80

82

Metallerie 158 • Maart 2012

metallerie.pmg.be

nieuws Producten die vanaf 1 maart beschikbaar zijn

CoroDrill®860

De snelste volhardmetaal boor op de markt

CoroTap™

CoroMill®Plura en Shrink Fit met iLock™

Tapgereedschappen met topprestaties

Risicoloos titanium frezen

GC30 en GC15 CoroDrill® 870

Keep it simple Spectrum wisselplaten voor draaien

Verwisselbare boorpunt verlaagt uw kosten voor het maken van gaten

Scan de QR-code en zie enkele van de gereedschappen in actie. 13-16 MAART | MARCH 2012

Hal 9 Smart Hub A096 www.sandvik.coromant.com/be

TheLASER TheLASER

s$LASERSNIJMACHINES K7nK7 #/ SLABOFlBER MMBIJMM MMBIJMM -AXIMAALFORMAATMBIJM %NTRYLEVELTOTHIGHENDMACHINES met lineaire motoren

s $LASERSNIJMACHINES K7nK7 #/ SLABOFlBER

s $LASERSNIJMACHINES K7nK7 #/ SLABOFlBER s ,ASERBOORMACHINES s ,ASERCOMBIS

TheBEND TheBEND

s 3ERVO ELEKTRISCHEKANTBANKEN SNELLERENACCURATER

s "UIGAUTOMATENMETVERSCHILLENDE GRAADVANAUTOMATISATIE &AST"END "ENDING#ELL %XPRESS"ENDER

s .UTTIGEBUIGLENGTEVOOR "UIGAUTOMATENTOTMM

s !LLEMACHINESVOLLEDIG

s %IGENLASERBRONNEN SOFTWARE ENSERVICEÏNSPAREPARTS

SERVO ELEKTRISCH

ThePUNCH ThePUNCH

s 3ERVO ELEKRISCHEPONSMACHINES s 0ONS HOEKSCHAARCOMBINATIES 0ONS LASERCOMBINATIES s BIJMMOF BIJMM ZONDERHERPOSITIONEREN s &LEXIBELSTETURRETAANGEPAST AANUWNODEN

Prima Power Benelux NV ,EENSTRAATs" .AZARETH "ELGIUMsTF INFOBENELUX PRIMAPOWERCOMsPRIMAPOWERCOM