BROODBAKKERS VROEG UIT DE VEREN Maarssen- Midden in de nacht wordt er druk gesleept met zakken meel, brokken gist en grote karren met bakplaten. Bakkers Willy en Ronald van bakkerij Olink zijn hun werkdag al vroeg begonnen. Dat moet ook wel als 500 broden knapperend vers om 8 uur in de winkel moeten liggen. Ze kneden deeg, vullen rijsmachines, rollen broodjes door zaden en pitten en stoken de oven op tot over de 200 graden. En precies op tijd zijn hun tijger-, klooster-, knip-, desem-, stokbrood en nog zo’n dertig andere broodsoorten klaar. De winkel kan open! Dat een bakker veel brood bakt, weet je wel. Maar hoe ziet zijn werkdag er precies uit? Kijk maar op pagina 5 voor een kijkje in de bakkerij. Weet je ook meteen hoe tijgerbrood aan zijn korstje komt…
MEER MET BROOD! WAGENINGEN – Steeds meer Nederlanders ontdekken hoeveel je kunt doen met brood. Ze merken dat brood niet alleen geweldig is als ontbijt of lunch, maar ook heerlijk is bij het avondeten. Het lijkt erop dat Nederlanders deze gewoonte overnemen uit andere landen. In veel Mediterrane landen wordt heel vaak brood gegeten bij het avondeten. Ook de grote hoeveelheid kookboeken en broodrecepten op internet hebben een positieve uitwerking op de Nederlandse broodconsumptie. Ideaal, want volgens het Voedingscentrum kunnen veel mensen in Nederland wel wat extra voedingsvezels, vitamines en mineralen gebruiken. En daar zit brood vol mee!
RAHAHA
Je doet het op je brood en kan lachen… Hahahahahagelslag…
RAHAHA
Wat is het verschil tussen een bakker en een tapijt? Een bakker moet altijd vroeg opstaan en een tapijt mag blijven liggen!
WEETJE!
TEST JE BROODKENNIS
Hoeveel boterhammen moet je gemiddeld per dag eten als je op de basisschool zit?
A 2 - 3
B 4 - 5
C 6-8 Antwoord op pagina 11
Geschiedenis UITVINDER ONBEKEND Brood bestaat in allerlei soorten en maten en wordt al eeuwenlang gebakken en gegeten. Toch weet niemand precies wie brood heeft bedacht. Dat komt omdat brood heel langzaam werd uitgevonden. Elke keer bedachten mensen weer iets nieuws om het nóg lekkerder te maken.
GRANENPAPJE Tienduizend jaar geleden kauwden prehistorische mensen op wilde granen om hun honger te stillen. Door hun speeksel werden de harde korrels zacht. Maar dat duurde wel een tijdje. Een slimmerik kwam op het idee om de korrels te pletten met een steen en er dan wat water bij te doen. Zo’n granenpapje was een stuk makkelijker te verteren dan die harde korrels.
KEIHARDE KOEKEN Ruim jij je etensresten altijd meteen netjes op? Vast niet. Vroeger vergaten ze dat ook wel eens. Zo is zo’n granenpapje ooit blijven liggen op een steen, waar het langzaam opwarmde door de zon. Na een tijdje was het geen pap meer, maar een soort superstevige pannenkoek. Dat was handig! Al snel gebruikten ze niet alleen de zon, maar ook gloeiend hete stenen of hete as om graankoeken te bakken.
TANDENBREKER Vers gebakken broden waren warm en zacht, maar eenmaal afgekoeld waren ze keihard. Niet echt fijn voor je tanden! Die koude prehistorische broden waren alleen te eten als je een stuk afbrak en het even weekte in een beetje water.
2
Geschiedenis LEKKER LUCHTIG Het meeste brood dat je nu in de winkel koopt is heel luchtig. Het zit vol kleine gaatjes. Dat komt doordat het deeg is gerezen. Hoe dat werkt, ontdekte een Egyptische slaaf 1500 jaar voor Christus. Elke dag bakte de slaaf vers brood. Op een dag merkte hij dat hij een restje granenpap/deeg van de vorige dag had laten staan. Dit restje was een beetje zuur geworden. En zag hij dat nou goed? Was het ook nog wat hoger geworden? Om te voorkomen dat iemand zijn slordigheid zou ontdekken, deed hij het prutje snel bij zijn vers gemaakte granenpap. Die dag waren de broden veel luchtiger dan normaal. En ze smaakten nog lekkerder ook! Vanaf die dag gebruikte de slaaf steeds wat deeg (zuurdesem) van de vorige dag om het brood te bakken.
GIST Er zijn nog steeds veel bakkers die zuurdesem gebruiken om brood te maken. Maar de meesten gebruiken tegenwoordig iets anders: gist. Verse gist heeft een lichtbruine, grijze kleur. Het lijkt een beetje op klei en valt snel uit elkaar als je het beetpakt. Gist is de verzamelnaam voor een groep schimmels die gasbelletjes (koolzuurgas) uitademen. Bij brood voedt de gistschimmel zich met de suiker die in de bloem (of meel) aanwezig is. De suiker wordt door de gist omgezet in koolzuurgasbelletjes. In frisdrank zitten dezelfde belletjes. Deeg is een nogal taaie massa. De gasbelletjes kunnen daardoor niet goed ontsnappen. Ze duwen het deeg van binnenuit alle kanten op, waardoor het deeg steeds een beetje groter wordt; het rijst. Omdat gerezen deeg luchtig is, kan de bakker er ook een luchtig brood van bakken.
3
- Met brood kun je nog veel meer dan alleen maar beleggen -
pITAPIZZAHOOFDEN PITAPIZZAHOOFDEN Van deze pizzaatjes word je superblij. Omdat ze zo grappig zijn én omdat je ze supermakkelijk en snel kunt maken. NODIG: 2 pitabroodjes - 3 tomaten - 1 eetlepel tomatenpuree - ½ teentje knoflook - pizzabeleg naar keuze Oven voorverwarmen op 200 ºC. Snijd de broodjes doormidden en leg ze op een bakplaat. Pureer de tomaten samen met de tomatenpuree, de knoflook en wat peper en zout. Smeer de tomatensaus netjes over de broodjes en maak gezichtjes met je favoriete pizzabeleg. Denk bijvoorbeeld aan olijfjes als ogen, een artisjokkenhart als enorme neus en paprika of een halve schijf ananas als mond. Zet je pizzahoofdjes 15 minuten in de oven.
Lollylol Van brood kun je zelfs lolly’s maken. Zoete en hartige... Mmm, lekker... Ook leuk om te trakteren! NODIG: 1 bruin casinobrood, in de lengte gesneden, zonder korstjes 2 courgettes - 1 pot geroosterde paprika’s, goed uitgelekt - 3 eetlepels olijfolie 1 eetlepel milde paprikapoeder - zout - versgemalen peper - suiker - 25 prikkers Schaaf de courgettes in de lengte in dunne plakken en bestrooi ze met zout. Laat ze zo een half uur liggen. Dep de plakken droog, bestrijk ze met olijfolie en rooster ze in een grillpan gaar. Totdat ze mooie bruine streepjes hebben. Laat de plakken op keukenpapier uitlekken. Pureer de paprika’s met paprikapoeder, zout en peper en een klein beetje suiker tot een gladde puree. Rol de plakken brood met de deegroller iets platter en bestrijk ze met paprikapuree. Leg de plakken courgette erop. Rol de plakken brood stevig op. Verpak de rolletjes in plasticfolie en zet ze een uurtje in de ijskast. Snijd de broodrollen met een scherp glad mes in plakken. Prik nu het stokje in een plakje, en tada… de lolly is klaar!
BroodwrAp BROODWRAP mET MET worTEL WORTEL En EN smEErkAAs SMEERKAAS Lekker voor in je broodtrommel! Pauzehapje voor 1 persoon NODIG: 1 sneetje volkoren vloerbrood 1 eetlepel 20+ smeerkaas - enkele blaadjes rucola of veldsla - 20 g worteljulienne Rol het sneetje brood met een deegroller vanaf de onderkant naar boven en ook naar de zijkanten wat platter. Bestrijk het sneetje met smeerkaas. Verdeel de rucola en worteljulienne in de lengterichting erover en rol het sneetje brood stevig op, begin aan de onderkant. Snijd de broodwrap schuin doormidden en verpak de helften strak in een stuk huishoudfolie. Leg de helften even in de koelkast. Haal dan de folie eraf en smul!
APPELMUFFINS Weer eens wat anders dan een cupcake... NODIG: 6 sneetjes witbrood of maïsvloerbrood 50 g zachte boter - 4 appels -1 eetlepel custardpoeder 2 eetlepels suiker - 2 theelepels kaneel - 50 g rozijnen 6 eenpersoons taartvormpjes (10 cm), ingevet
4
Verwarm de oven voor op 200 °C. Rol de sneetjes brood met een deegroller iets platter en bestrijk ze aan beide kanten dun met boter. Bekleed elk vormpje met een sneetje brood. Bak de taartbodems in de oven in 5 minuten lichtbruin. Schil de appels, snijd ze in kleine stukjes en meng ze met de custard, suiker, kaneel en rozijnen. Schep dit mengsel in de taartbodems en bak de taartjes in de oven in 20-25 minuten gaar.
SSSSSSTOKBROODSLANG Eigenlijk best zonde om een stokbrood altijd meteen in kleine stukjes te snijden. Hij is niet voor niets zo lang! Deze stokbroodslang is gezond én lekker lang. NODIG: stokbrood - plakje ham of kaas - 3 eetlepels yogonaise of fritessaus - bakje Hüttenkäse - 1/4 geraspte komkommer - 4 geraspte peentjes - 15 sprietjes bieslook, in kleine stukjes geknipt - ½ limoen, uitgeperst Meng alle ingrediënten, behalve het stokbrood en het plakje ham of kaas door elkaar. Laat de komkommer wel goed uitlekken, anders wordt het een natte kledderzooi. Zet de kom met ingrediënten even in de koelkast. Snijd intussen het stokbrood in schijfjes, maar laat aan één kant een groter stuk zitten. Snijd uit dit kontje een mondje. Maak van het plakje ham of kaas een lekker lange slangentong. Smeer een dikke laag salade op elk schijfje stokbrood en maak zo een mooie lange slang.
INTERVIEW met een bakker met een bakker
Hoe ziet zijn werkdag eruit Acht uur iN de morgeN. Bij bakkerij OliNk iN MaarsseN geurt het Naar versgebakkeN brood. Stapels brodeN, maNdeN vol broodjes eN croissaNtjes liggeN klaar. Bakker Willy OliNk bakt elke dag karreN vol. Hij moet daarvoor wel vroeg uit de vereN.
Wie denkt dat een bakker begint met bakken zodra de deuren van zijn winkel open gaan, heeft het goed mis. Zijn werkdag, of zeg maar liever werknacht, begint veel eerder. Willy Olink staat om vier uur ’s ochtends al te kneden. Hij begint vandaag laat. Zijn collega bakker Ronald is namelijk al vanaf half twee bezig. Die tijd is nodig, want er moeten vannacht zo’n 500 broden worden gebakken.
INVRIEZEN Als rond een uur of zeven alle broden staan af te koelen in hun rekken, wordt het steeds drukker in de bakkerswinkel. Medewerkers vullen de schappen met verse broodjes, de supermarkt haalt zijn bestelling op. Maar de werkdag voor Willy en Ronald zit er nog niet op. Er worden nieuwe brooddegen gemaakt die straks de vriezer ingaan. ‘Zo kunnen we een heleboel verschillende soorten brood maken,’ legt Willy uit. ‘Je kunt niet elke nacht heel veel verschillende recepten bereiden. Maar door het deeg in te vriezen, krijgen we toch alle veertig soorten brood op tijd klaar.’ Er worden bakplaten ingevet en klaargezet voor morgen. En als om een uur of tien het rozijnenbrood met spijs uit de oven komt, is de werkdag van de bakkers bijna klaar. Alleen de boel nog schoonmaken. En dat is best een klusje met zoveel zaadjes, korstjes en broodstukjes.
s E J T E WE
Naam bakker: Willy Olink Geboren in: 1967 Bakt: Al 32 jaar brood. Wilde vroeger worden: Kok. Tot ik zag dat je daar allemaal talen voor moest leren, toen wilde ik meteen bakken. Werd bakker door: De bakkersschool te volgen. Leukste aan bakker zijn? Dat je gelijk resultaat ziet. Lievelingsbrood: Een koffiebroodje of een witte boterham met kaas. Verkoopt het meest: Kloosterbrood, lekker volkoren met veel zaadjes. Wil in de toekomst: Zijn eigen tarwe verbouwen om brood van te maken.
ALLES DOOR ELKAAR Kneden, rijzen, bakken. Het maken van een brood is een logisch stappenplan. Op pagina 6 & 7 lees je precies hoe Willy en Ronald te werk gaan. In iets meer dan drie uur toveren ze meel, water en gist om tot een heerlijk brood. Toch ziet een nacht in de bakkerij er iets minder geordend uit dan je zou denken. Ronald rijdt karren vol gerezen deeg en gebakken broden rond, bakkersknecht Jordy gooit ingrediënten voor rozijnenbrood in een kom, terwijl Willy met een grote schep vol hete broden in de weer is. Ondertussen worden stokbroden klaargelegd voor de speciale stenen vloeroven, soepstengels door de kaas gerold, bolletjes met zaden versierd en komen er uit een grote dampende vrieskamer karren met bevroren deeg. Een georganiseerde chaos dus, waarin alles tegelijkertijd gebeurt. Gaat er nooit iets fout? ‘Toch wel,’ zegt Willy. ‘Vorige week waren we het zout in de bollen vergeten. Nou, die konden we weggooien.’
ACTIES Om half negen staat er een rij voor de kassa in de bakkerij. Het is lekker druk. Willy: ‘Het gaat goed met de winkel, maar daar moet je wel je best voor doen. Omdat we prijzen gewonnen hebben met de bakkerij is het hele dorp trots op ons. Daarom komen ze hier drie keer per week brood halen. Ze gunnen het ons.’ Om zijn winkel zo vol te krijgen verzint de bakker samen met zijn vrouw Inge, die alles voor de winkel regelt, speciale acties. ‘We sponsoren sportverenigingen en met Kerst geven we een leuk pakket met lekkere dingen weg. Met dat soort dingen haal je de krant en dat is goed.’
5
zo wordt ons BroOd GEBAKKen - Van meel tot brood Een lekker brood bakken kost tijd, liefde en aandacht. Iedere dag als jij nog lekker ligt te slapen is de bakker al druk in de weer met wegen, kneden, rijzen en bakken... Van meel tot brood in iets meer dan drie uur. Hoe brood precies gebakken wordt, wat er allemaal bij komt kijken, dat lees en zie je hier...
1.
3.
4.
6.
7.
6
2.
Een brood bakken begint met het afwegen van de grondstoffen. De bakker schept meel uit een papieren zak in een grote deegkuip van de kneedmachine.
Daarna gaat de gist erbij...
... en tot slot zout en water. Sommige bakkers voegen broodverbetermiddelen toe. Die grondstoffen zorgen ervoor dat het brood luchtig en mals wordt en langer vers blijft.
5.
Dan zet hij de kneedmachine aan.
Het deeg blijft een kwartier in de deegkuip rusten. Dit heet de voorrijs.
Nadat de bakker het deeg uit de deegkuip heeft gehaald, stopt hij het in een machine die het in porties verdeelt. Eén voor één ploppen stukken deeg omhoog uit het apparaat. De bakker controleert tussendoor het gewicht van de porties.
8.
De afgewogen deegstukken worden gevormd tot een bol. Dit kan de bakker met de hand doen of met een opbolmachine. Daarin rollen de deegstukken in een soort omgekeerde glijbaan omhoog.
Het deeg wordt op twee versnellingen gekneed. Eerst langzaam, dan snel. Daardoor wordt het mengsel rekbaar en elastisch. Als de bakker het deeg tot een dun vlies kan trekken, is het goed. Vroeger werd dit zware werk met de hand gedaan!
zo wordt ons BroOd GEBAKKen 9.
10.
11.
12.
13.
14.
Na het ritje op de glijbaan belandt het deeg in een grote ronddraaiende rijsmachine. In deze machine, waarin het precies warm en vochtig genoeg is, rijzen de ronde deegstukken.
Na drie kwartier worden de deegbollen één voor één uit de machine gespuugd, door een wals gehaald en komen ze er als rolletjes uit.
De bakker versiert de rolletjes met zaden en stopt het deeg vervolgens in een broodblik. Die broodblikken zitten per zes stuks aan elkaar vast. Zo kan de bakker er gemakkelijk meer tegelijk in de oven zetten.
Weer moet het brooddeeg rijzen, in een speciale rijskast nu, waar hele karren vol gevulde bakblikken in passen.
Na een uur is het deeg voldoende gerezen en kunnen de broden de gloeiend hete oven in.
Tijdens het bakken wordt het deeg gaar en gaat het brood steeds lekkerder ruiken. Tussendoor spuit de bakker het brood een beetje nat: zo krijgt het een glanzende bruine kleur en uiteindelijk een lekker knapperig korstje... Grote broden zijn in ongeveer een half uur tot drie kwartier klaar. Kleine broodjes worden in 10 tot 15 minuten gebakken.
15.
Als het brood gaar van binnen en knapperig van buiten is, vist de bakker de broden met een grote schep weer uit de oven en laat hij ze afkoelen in grote rekken. Van meel tot brood in iets meer dan drie uur!
7
Lekker & Gezond In Nederland worden honderden verschillende soorten brood gebakken. Er is niet één soort witbrood, maar er zijn wel tientallen
verschillende soorten. Dat geldt ook voor tarwebrood en volkorenbrood. Daarnaast hebben veel bakkers ook nog eens hun eigen specialiteit en/of streekbrood. Zo bestaan er broden en broodjes in allerlei vormen en maten. De meeste van deze broden hebben één ding gemeen: ze worden gemaakt van tarwe.
SUPERGEZONDE KORREL Het grootste deel van het Nederlandse brood is gemaakt van tarwe. Dat is een heel geschikte graansoort om lekker luchtig brood van te bakken. Zo’n graankorrel als hiernaast is eigenlijk een zaadje. Uit dat zaadje kan weer een hele nieuwe plant groeien. In één tarwekorrel zit precies de voeding die een jong plantje nodig heeft om te groeien. En toevallig zijn die stoffen ook hartstikke goed voor ons! De meeste van die voedingsvezels, vitamines en mineralen zitten in de buitenste laag van de korrel: de zemel. In de binnenkant, het meellichaam, zitten vooral koolhydraten en eiwitten.
MEEL- En EN BROODSOORTEN Voor tarwebloem wordt alleen het binnenste deel van de tarwekorrel gebruikt. De kiem en zemelen worden eruit gezeefd, zodat je een heel fijne, witte bloem overhoudt. Hiervan wordt witbrood gebakken. Tarwemeel is lichtbruin van kleur. Hierbij is een deel van de kiem en zemelen eruit gezeefd, maar lang niet alles. Dit meel is de grondstof voor bruinbrood. Tarwevolkorenmeel wordt niet gezeefd. Alles zit erin: de zemel, de kiem én het meellichaam. Zo blijven alle voedingsvezels, vitamines en mineralen uit de tarwekorrels behouden. Vaak zie je nog halve en hele tarwekorrels zitten. Het brood dat hiervan wordt gebakken is... volkorenbrood natuurlijk! Maar waarmee wordt meergranenbrood dan gemaakt? Eigenlijk zegt de naam het al: van verschillende graansoorten. Een combinatie van tarwe en maïs bijvoorbeeld. Of van gerst en rogge. In elke graansoort zit een andere hoeveelheid voedingsstoffen. De voedingswaarde van meergranenbroden kan erg verschillen. Sommige meergranenbroden hebben namelijk bloem als basis en andere (volkoren)meel.
8
PUZZEL!!
Vind jij de weg naar de uitgang van deze enorme donut? Verzamel de letters die je onderweg tegenkomt en ontdek de naam van een heel smakelijke Italiaanse broodsoort en wat deze naam eigenlijk betekent. [ _ ][ _ ][ _ ][ _ ][ _ ][ _ ][ _ ][ _ ] betekent [ _ ][ _ ][ _ ][ _ ][ _ ][ _ ][ _ ][ _ ][ _ ] Antwoord op pagina 11
Lekker & Gezond BROOD ALS BASIs BASIS Brood behoort tot de basisvoedingsmiddelen. Samen met aardappelen, granen, rijst, pasta en peulvruchten heeft brood een heel eigen vak op de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum. Volwassenen eten gemiddeld 3 tot 4 boterhammen per dag. Eigenlijk is dat te weinig, volgens het Voedingscentrum. Als je 6 tot 7 sneetjes brood eet, krijg je op een gezonde manier meer vezels, vitamines en andere belangrijke voedingsstoffen binnen.
ONTBIJTEN IS BROODNODIG. MAAR WAAROM? 1.
2. 3. 4. 5.
Ontbijten geeft je energie en houdt je scherp
Na een nacht zonder eten heeft je lichaam een ontbijtje nodig. Zo kun je met voldoende energie aan de dag beginnen. Je ontbijt geeft je 10 tot 15% van de energie en voedingsstoffen die je dagelijks binnenkrijgt. Vooral energie uit koolhydraten heb je hard nodig. Je hersenen hebben namelijk koolhydraten nodig om goed te kunnen werken. Zo levert een goed ontbijt de energie om je goed te kunnen concentreren op school.
Ontbijten geeft je lijf belangrijke voedingsstoffen Ontbijten draagt bij aan het binnenkrijgen van voldoende vitamines, mineralen en voedingsvezels. Als je daar de dag niet mee begint, haal je die achterstand maar moeilijk in.
WAAROM IS BROOD GEzOND? GEZOND? Brood bevat veel waardevolle voedingsstoffen, waaronder koolhydraten, voedingsvezels, eiwitten, vitamines en mineralen. Van brood krijg je energie.
WAAR KOMT HET WOORD ONTBIJT VANDAAN? Het woord ontbijt bestaat oorspronkelijk uit twee delen. Het Middelnederlandse 'ont' betekent 'voorafgaand aan'. Zoals ontwaken betekent 'wakker worden', ontdooien 'beginnen te dooien' en ontstaan 'beginnen te staan'. Het woord 'bijt' komt van bijten. Eten dus. Dat betekent dat het ontbijt gezien wordt als 'het beginnen aan eten'. 'Ontbijt' is dus gewoon een ander woord voor de eerste maaltijd van de dag. In andere Europese culturen heeft het woord ontbijt een andere herkomst. Het Engelse 'breakfast' betekent letterlijk het doorbreken van het vasten* (break the fast). Ook het Franse 'petit déjeuner' is daarop gebaseerd (rompre le jeûne). Het Duitse 'Frühstück' maakt duidelijk dat er al vroeg een stuk(je) gegeten wordt. Het Portugese 'café da manhã' combineert het koffiedrinken met de kleine ochtendmaaltijd. *vasten: een tijdje helemaal niet of heel weinig eten en drinken.
Ontbijten helpt je om goed te poepen
Het ontbijt is de eerste maaltijd na een wat langere periode dat je niets hebt gegeten en gedronken. Met een goed en vezelrijk broodontbijt zet je je darmen aan het werk. Zo kun je makkelijker poepen en krijg je minder snel last van buikpijn.
Ontbijten helpt om een goed gewicht te houden Wie een gezond gewicht wil houden, kan maar beter goed ontbijten. Het liefst een ontbijt met veel vezels.
Ontbijten is lekker en gezellig
Wat is een betere start van de dag dan samen aan tafel genieten van vers brood en lekker beleg?
9
BROODBREINBREKER De familie Jansen (vader, moeder en de kinderen Tom, Roos, Jim en Sanne) zit aan de ontbijttafel. Op tafel staat een mandje met broodjes die ze eerlijk willen verdelen. Om de beurt pakken Jim, Sanne en Roos hun broodjes. Dan is Tom aan de beurt. Hij pakt de helft van de broodjes die nog in het mandje liggen. ‘Hé!’, zegt Roos. ‘Je vergeet dat papa en mama nog geen broodje hebben gepakt.’ Dan zegt Tom: ‘Sorry, ik dacht dat alleen mama nog geen broodje had.’ Hij legt twee broodjes terug en papa en mama pakken allebei de broodjes waar ze recht op hebben. Uiteindelijk heeft iedereen evenveel broodjes.
PUZZEL!! Wereldbroodjes
Ieder land heeft z’n eigen broodjes. Streep alle buitenlandse broodjes weg. Maak van de overgebleven letters een zin en ontdek iets wat je niet verwacht. [ _ ][ _ ][ _ ] [ _ ][ _ ][ _ ][ _ ][ _ ][ _ ][ _ ][ _ ][ _ ][ _ ][ _ ] [ _ ][ _ ] [ _ ] [ _ ][ _ ][ _ ][ _ ][ _ ][ _ ][ _ ][ _ ][ _ ][ _ ] [ _ ][ _ ] [ _ ][ _ ][ _ ][ _ ][ _ ][ _ ][ _ ][ _ ][ _ ][ _ ][ _ ]
BAGEL BESCHUIT BOULE CIABATTA DONUT CROISSANTS FOCACCIA NAANBROOD PITA
Hoeveel broodjes zaten er in het mandje?
PUZZEL!!
Verbind de negen broodjes door vier rechte lijnen te trekken. Dit lijkt makkelijk, maar is het niet. De punt van je pen mag het papier niet verlaten.
MOPPEN
Moeder: ‘Was je handen voor je je boterham opeet.’ Matthijs: ‘Waarom? We eten toch bruinbrood!’
MOPPEN
Komt een bakker bij de bakker. Bakker: ‘Heb je ook brood?’ Bakker: ‘Ja.’ Bakker: ‘Ik ook!’
MOPPEN
Een boer wil een koe meenemen in de trein, maar wordt tegengehouden door de conducteur. ‘Koeien in de trein zijn verboden’, zegt hij. Dan haalt de boer twee boterhammen uit zijn broodtrommel. Hij plakt ze op de kop en de kont van de koe. De conducteur houdt de boer nog steeds tegen: ‘Koeien in de trein zijn verboden.’ Dan zegt de boer: ‘Ik mag toch zelf kiezen wat ik tussen mijn boterhammen doe.’
MOPPEN
Een bakker ligt in het ziekenhuis! Ra ra hoe komt dat? Hij is aangevallen door een tijgerbroodje.
10
AN T W O O RD E N Voorkant
Antwoord b: Als je op de basisschool zit moet je gemiddeld 4-5 boterhammen per dag eten.
Pagina 8
[c] [i] [a] [b] [a] [t] [t] [a] betekent [p] [a][n][t][o][f][f][e][l]
Pagina 10 Bekijk deze antwoorden in de spiegel
:rekerbnierB sejdoorb 21 la neddah sooR ne ennaS ,miJ .42 eid 21 ed nav tfleh ed :6 re etkap moT .tkapeg -guret 2 re tseom jiH .negal ejdnam teh ni gon ejdnam teh ni sejdoorb 8 gon re negal neoT .neggel .sejdoorb 4 sud neeredei tgjirk kjilednietiU .sreduo ed roov :sejdoorb ed dnibreV 3
1
2
4
:sejdoorbdlereW !kjirnetsoO ni nednovegtiu si ejtnassiorc teH
Achterkant
Uitslag quiz: 1 =B 2=A 3=C 4=B 5=A 6 = C 7 = A 8 = B 9 = A 10 = C 1-3 Vragen goed Best lastig nog hè, om al die weetjes over brood te onthouden! Het zijn er ook zoveel. Dat had je vast niet gedacht toen je vanmorgen aan het ontbijt zat. Al moeten we toegeven dat er ook wel wat instinkers bij de antwoorden zitten. Lees deze krant nog maar eens goed door. Dan scoor je bij de volgende quiz vast super hoog! 4-7 Vragen goed Hmm, je bent nog geen volleerde broodkenner, maar het gaat de goede kant op. Of werd je teveel afgeleid door een rommelende maag? Van al dat lezen over brood, krijg je natuurlijk reusachtig veel trek. Smul eerst maar eens van zo’n lekker recept uit deze krant en maak de quiz dan opnieuw. Wedden dat het dan beter gaat! 8-10 Vragen goed Jij bent een echte broodkenner. Als jij een werkstuk zou maken over dit onderwerp, krijg je vast een supergoed cijfer. Vind je het leuk om nóg meer te lezen over brood? Kijk dan eens op www.broodaandebasis.nl
11
QUIZ - Wat weet jij van brood? -
In deze krant lees je van alles over brood. En dat is handig voor een spreekbeurt of werkstuk. Maar wat weet jij eigenlijk over brood? Doe deze quiz en ontdek of jij een broodkenner bent. Tip!!!
Houd jij een spreekbeurt over brood? Doe deze quiz dan op het digibord! Zo’n quiz kun je o.a. maken met de Quizmaker op www.gynzy.com
1.
Wat of wie is Jikkemien? A Een Brabants krentenbroodje B Een kleverig Zeeuws broodje met kaneelsmaak (een bolus) C Een Limburgse minivlaai
3.
Wie eten het meeste brood? A Mannen B Vrouwen C Jongens tussen de 16 & 19 jaar
5.
Wat is er bijzonder aan de geur van versgebakken brood? A Veel mensen vinden het de lekkerste geur ter wereld B Je maag krijgt er altijd een hongergevoel van C Het is de basisgeur van veel parfums
7.
9.
In welke broodsoort zitten de meeste voedingsstoffen? A Volkorenbrood B Bruinbrood C Witbrood
B rood is een belangrijk onderdeel van ons dagelijks eten. Zo belangrijk dat er zelfs een woord voor wordt gebruikt als iets noodzakelijk is. Welk woord is dat? A Broodnodig B Broodbelang C Brodeloos
2. 4.
C 50
Wat is een broodje aap? A Een broodje met chocoladepasta en banaan B Een verhaal waarvan iedereen denkt dat het echt waar is, maar of dit verhaal echt is gebeurd, dat weet niemand C Een leugen
6. 8.
H oeveel kilo brood eten we gemiddeld per jaar? A 60 B 100
Wat deden rijke Romeinen vroeger met brood? A Ze gaven het aan de honden B Ze gaven het aan de armen C Ze gebruikten het als bord
Er bestaan heel veel spreekwoorden met brood. Wat betekent bijvoorbeeld: de een z’n dood is de ander z’n brood? A Iedereen heeft wel een vijand B Wat voor de één een nadeel is, daar profiteert een ander van C Als je geniet van lekker eten, blijf je altijd gezond
10.
ensen die samen een brood breken M is over de hele wereld een teken van: A Liefde en kameraadschap B Familie C Vrede en verzoening
Kijk voor de uitslag op pagina 11 COLOFON: Dit is een uitgave van: www.brood.net
[email protected]
