Bronnenbundel
Bronnenbundel ENGAGEMENT Door Bianca Dijkstra & Caroliny Boomstra NHL – Docent Beeldende Kunst & Vormgeving Jaar 2 Periode 4, juni 2015 In opdracht van het vak Educatief Product, R.van der Wal & V. van der Post Caroliny Boomstra & Bianca Dijkstra Vincent van der Post & Roland van der Wal
1
Inleiding Deze bronnenbundel is samengesteld door twee studenten van de opleiding Docent Beeldende Kunst en Vormgeving te Leeuwarden. Gericht op het thema Engagement met bijbehorende subthema’s, zullen de volgende kunstenaars worden besproken: Vincent van Gogh, Edmonia Lewis, Jacques – Louis David en John Everett Millais. Naar aanleiding van elke kunstenaar worden er twee studievragen gesteld, de teksten die je leest zullen je in staat stellen de vragen te beantwoorden. Achterin de bronnenbundel staan beeldende opdrachten. Na het bestuderen van deze bronnenbundel - heb je kennis opgedaan van vier verschillende kunstenaars die in deze bronnenbundel worden besproken - ben je in staat om passende antwoorden te geven op vragen binnen het thema engagement
2
Inhoudsopgave
Vincent van Gogh Thema: Sociaal
blz. 4 t/m 7
Edmonia Lewis Thema: Emancipatie
blz. 8 t/m 11
Jacques – Lois David Thema: Politiek
blz. 12 t/m 15
John Everett Millais Thema: Utopie
blz. 16 t/m 19
3
Vincent van Gogh
Sociaal
Vincent van Gogh schrijft op donderdag 30 april 1885 aan zijn broer Theo een brief over het werk dat later als De Aardappeleters beroemd zou worden. Hij beschrijft daarin met respect en empathie over het echte, eenvoudige en eerlijke van het boerenleven en hoe dat het beste verbeeld kan worden. Het resulteert in een ‘boerenschilderij’
Vincent van Gogh, De aardappeleters, 1885, olieverf op doek, 82 x 114 cm
4
Bron 1 Een gezin van 5 mensen rond een tafel met daarop een schaal aardappels waar ze met eigen vork uit mee-eten in een donker grauw Brabants landarbeiders hutje. Aan het plafond hangt een olielamp. Op een hoek van de tafel wordt koffie ingeschonken. Het gezelschap ziet er niet uit. Allemaal knokige vingers aan te grote handen, ruwe gezichten met laag voorhoofd, knobbelige neuzen, dikke lippen, flaporen, geprononceerde jukbeenderen en zware wenkbrauwen: er is geen lelijker gezelschap in de kunstgeschiedenis dat zo beroemd is geworden als ‘De aardappeleters’ van Vincent van Gogh. Volgens de schilder zelf betrof het hier eenvoudige mensen die leven in harmonie met de natuur. Van Gogh wilde een heel realistisch ‘boerenschilderij’ te maken, zonder de werkelijkheid te idealiseren of ‘zoetsappig’ te maken. Hij wilde benadrukken dat deze mensen ‘met de handen die ze in de schotel steken, zelf de aarde hebben omgespit en dat zij hun eten zo eerlijk verdiend hebben’. Voor de gezichten streefde hij naar ‘de kleur van een goed stoffige aardappel, ongeschild natuurlijk’. Het schilderij, dat na vele voorstudies zijn eerste grote meesterwerk worden, kent zelf ook een rare geschiedenis. Zelf vond Van Gogh het in 1887, een paar jaar na voltooiing, het beste wat hij ooit had gemaakt. Natuurlijk wist hij toen ook nog niet wat er zou volgen, maar hij was al dik tevreden. De historicus Romein schreef dat Van Gogh, ‘de meester der menselijkheid’, met dit schilderij ‘Brabant in al zijn armelijke knusheid en trouwhartige bestialiteit had gevat’. Tijdgenoten waren er minder over te spreken. De meesten vonden het ronduit verschrikkelijk. Hoe kan je mensen met oren als varkens maken, werd hem verweten. De aardappeleters schokte de beschaafde toeschouwers, en het duurde lang voordat het net zo´n reputatie zou krijgen als de Nachtwacht. NPO Geschiedenis. (2010). De aardappeleters (1885) van Vincent van Gogh. Geraadpleegd op 14 mei 2015 via http://www.npogeschiedenis.nl/ovt/afleveringen/2010/Ovt-08-08-2010/De-Aardappeleters-1885-van-Vincent-van-Gogh.html
5
Bron 2 De Post Impressionisten onderzochten het overbrengen van emotie, structuur, compositie en de waargenomen werkelijkheid. Het postimpressionisme wil vooral verder gaan dan alleen weergeven wat kan worden waargenomen. Wat wordt waargenomen, wordt geordend en subjectief vormgegeven, hetgeen ook wel abstrahering en herstructurering wordt genoemd. Verschillende dikten en verschillende richtingen van toetsen zorgen vaak voor veel dynamiek in de schilderijen. Ook wordt veel gebruik gemaakt van complementaire kleurcontrasten, de combinatie van warm en koud zorgt dan voor diepte in het schilderij. Postimpressionisten raakten beïnvloed door Japanse prenten. Vooral egale kleurvlakken en vereenvoudigde vormen interesseren hen. Ze vinden het vlugge werk van de impressionisten te oppervlakkig. Ze ordenen hun werk opnieuw Door middel van abstraheren en herstructurering van de vormen proberen zij de wetmatigheden van de natuur aan te geven. De compositie is soms afgeleid van geometrische vormen. Vaak ontbreekt lijnperspectief, waardoor het beeld 2-dimensionaal oogt. Verf toetsen worden in verschillende richtingen geplaatst wat het schilderij dynamischer maakt. Een echte postimpressionist was Vincent van Gogh, hij maakt overdreven gebruik van warm koud en complementaire kleurcontrasten. De intense vaak felle kleuren, zijn afhankelijk van zijn emoties en de olieverf wordt aangebracht met forse verfstreken. Deze stralen dynamiek uit en zorgen voor een zeker ritme. Het felle emotionele kleurgebruik heeft expressionisten en sommige futuristen geïnspireerd
Bron 3 Vincent van Gogh schrijft op donderdag 30 april 1885 aan zijn broer Theo een brief over het werk dat later als De Aardappeleters beroemd zou worden. Hij beschrijft daarin met respect en empathie over het echte, eenvoudige en eerlijke van het boerenleven en hoe dat het beste verbeeld kan worden. Het resulteert in een ‘boerenschilderij’. De tekst hoort bij de context sociaal, tijdvak 1750-1900. “Als ik zeg dat ik een boerenschilder ben, dat is werkelijk zo en zal U wel meer blijken in ’t vervolg, ik voel mij thuis daar. En ’t is niet voor niets dat ik bij de mijnwerkers en de turfboertjes en de wevers & boeren hier zoveel avonden bij ’t vuur heb zitten peinzen (…). Door op alle uren van den dag voortdurend het boerenleven te zien ben ik er zo in geraakt dat werkelijk ik aan niets anders haast ooit denk” 6
‘Het schilderij is zeer donker echter en in het wit b.v. is haast niet eens wit gebruikt, doch eenvoudig de neutrale kleur, die ontstaat als men rood, blauw, geel dooreen mengt, b.v. vermiljoen, Parijs – blauw en Napels -geel. Die kleur is dus op zichzelf een vrij donker grijs, maar doet wit in ’t schilderij. Ik zal u zeggen waarom ik dat doe. Hier is ’t motief een grijs interieur, verlicht door een lampje. ’t Grauw linnen tafelkleed, de berookte muur, de stoffige mutsen waar de vrouwen mee op ‘t land gewerkt hebben – dat alles wanneer men door de haren van de ogen ziet blijkt bij ’t licht der lamp zeer donker grauw te zijn, en de lamp, ofschoon geel - ros schijnsel zijnde, lichter nog – en heel wat – dan ’t wit in kwestie.’ Sinon, R. (2014). Aardappeleters 2014. Geraadpleegd (2015) via http://www.aardappeleters2014.nl/het-origineel/
Studievragen Vraag 1: Waarom wilde van Gogh niet dat iedereen zijn schilderij De aardappeleters mooi of goed vond? Vraag 2: Een half jaar voorafgaand aan De aardappeleters maakte Vincent ter plekke clair-obscur studies in donkere hutten. Wat is de functie van het gebruik van clair-obscur en hoe zie je dit terug in De aardappeleters?
7
Edmonia Lewis
Emancipatie De 19e eeuw werd gekenmerkt door grote maatschappelijke veranderingen. De opkomende industrialisatie speelde daarbij een grote rol. De mensen trokken naar de grote steden om daar te werken en zich te vestigen. De steden waren daar in eerste instantie niet op voorbereid. De huisvesting van met name de nieuwkomers van de lagere sociale klasse was dan ook zeer slecht. Voor de meeste vrouwen speelde het dagelijks leven zich nog binnenshuis af. Zij verzorgden hun huishouden, ontvingen gasten en profileerden zich door hun inrichting al naar gelang de sociale klasse waarin ze thuishoorden. De lagere sociale klasse op het platteland.
Edmonia Lewis “The Death of Cleopatra’’
Op het platteland waren de gezinnen op het gebied van wooncomfort weinig gewend. Het woonvertrek was vaak tevens in gebruik als stal voor de dieren. Met het hele gezin werd in dat vertrek geslapen, gegeten, gewassen en gekookt. En er werd afval opgeslagen en mest verzameld. Er heersten ziektes door de onhygiënische omstandigheden. De vrouwen hadden een zwaar leven. Ze verbouwden, conserveerden en bereidden hun eigen voedsel en gebruikten slootwater om de was te bleken op de grasvelden.
8
Bron 1 Mary Edmonia Lewis (ca. 1834-na 1909) was de eerste professionele beeldhouwer van Afrikaanse en Indiaanse afkomst in Amerika. Ze eiste een plek op op het hoogste niveau van de neoklassieke kunst. Doorgaans betekende dit een strijd met mannen die fel gekant waren tegen de deelname van vrouwen aan een ‘mannenberoep’. Lewis was vastberaden genoeg om de uitdaging aan te gaan en toonde, samen met een aantal andere vrouwen (allen blank), het talent om bijzondere marmeren beelden te produceren. Lewis droeg een tweevoudige last met zich mee. Naast haar geslacht wierp haar ras obstakels op, vooral voor mensen die geloofden dat mensen met een ‘druppel Afrikaans bloed’ minder intelligent en niet creatief waren. De kroon op haar werk was De Dood van Cleopatra (1876) dat onder groot gejuich werd tentoongesteld op de Philadelphia Centennial-expositie van 1876. Woods, N.F. Jr., “An African Queen at the Philadelphia Centennial Exposition 1876-Edmonia Lewis’s The Death of Cleopatra”, Meridians, 2009, vol. 9, no. 1, p 62-63 Bron 2 Vanaf het moment dat zij in Rome ging wonen, ging het steeds beter met haar carrière en had ze verschillende tentoonstelling. Het belangrijkste was de tentoonstelling in Philadelphia in 1876, waardoor zij het werk De dood van Cleopatra maakte. Het werk trok de aandacht van vele bezoekers. Sommige mensen waren wel geschokt door de realistische manier waarop Cleopatra’s dood werd weergegeven, maar het werk werd duizenden keren bekeken en was het populairste beeldhouwwerk van de Amerikaanse sectie van de tentoonstelling. Het werd met groot enthousiasme door het publiek ontvangen. Hier een citaat van een bezoeker van de tentoonstelling: ‘’This sculpture of Cleopatra was not a beautiful work, but it was a very original and very striking one… Cleopatra is seated in a chair; the poison of the asp has done its work and the Queen is dead. The effects of death are represented with such skill as to be absolutely repellant – and it is a question whether a statue of the ghastly characteristics of this one does no toverstep the bounds of legitimate art.’’ Woods, N.F. Jr., “An African Queen at the Philadelphia Centennial Exposition 1876-Edmonia Lewis’s The Death of Cleopatra”, Meridians, 2009, vol. 9, no. 1, p 62-63
9
Neoclassisisme In 1970 kwam er vraag naar een nieuwe kunst en naar het scheppen en terugvinden van wat destijds de ‘ware stijl’ en wat veel later het neoclassicisme werd genoemd. Het nabootsen of nieuw leven inblazen van antieke vormen. Honour, H & , J. Fleming (2009), Algemene Kunstgeschiedenis, Amsterdam: Meulenhoff. Bron 3 She had some success, especially among American tourists. Egyptian themes were, at the time, considered representations of black Africa. Her work has been criticized for the Caucasian look of many of her female figures, though their costuming is considered more ethically accurate. Among her best-known sculptures.
1.
2.
3.
1. Forever Free (1867) - a black woman and black man celebrating the Emancipation Proclamation 2. Hagar in the Wilderness (1868) - the Egyptian handmaiden of Sarah and Abraham, mother of Ishmael 3. The Old Arrow Maker and His Daughter (1872) - depicting Native Americans Lewis, J.J. (z.j.). Edmonia lewis. Geraadpleegd op 15 mei 2015 via http://womenshistory.about.com/od/edmonialewis/p/edmonia_lewis.htm
10
Studievragen Vraag 1: Leg uit met welke vooroordelen Edmonia Lewis in de uitoefening van haar beroep te maken kreeg Vraag 2: Mensen waren geschokt door de realistische manier waarop de dood van Cleopatra werd weergegeven, toch werd dit beeldhouwwerk enthousiast door het publiek ontvangen. Leg uit waarom.
11
Jacques – Lois David
Politiek De 19e eeuw kenmerkt zich op politiek gebied door een groot aantal democratische revoluties. De steeds groter wordende groep burgers verzette zich tegen de alleenheerschappij van de vorsten en de uitbuiting door kerk en adel . Verlichte filosofen als John Locke (1632 – 1704) en Montesquieu (1689 – 1755) hadden met hun revolutionaire ideeën over nieuwe manieren van samenleven en samenwerken in de maatschappij, de mensen wakker geschud.
Jacques - Louis David, De dood van Marat, 1793, olieverf op doek, 165 x 128 cm
12
Bron 1 Jacques-Louis David, vaak kortweg David genoemd, lanceerde zich met zijn sobere kleuren, spaarzame lichteffecten en strakke lijnen als voortrekker van het neoclassicisme In 1793 kreeg hij opdracht tot drie schilderijen die martelaren van de revolutie tot onderwerp moesten hebben. 'De dood van Marat' is het enige doek dat bewaard bleef. Het is zijn bekendste werk en werd door hem als zijn meesterwerk beschouwd. ‘De dood van Marat’ is een verslag van de politieke moord op Jean-Paul Marat, een arts die tijdens de Revolutie resoluut de kant van het volk koos. De feiten zijn de volgende: 13 juli zat hij in bad te werken, Marat leed aan een huidziekte die alleen in bad enigszins draaglijk was. De moordenares, Charlotte Corday, kwam met een smoesje zijn vertrekken binnen en stak hem vervolgens neer met een keukenmes dat ze die ochtend gekocht had. David koos ervoor niet het hoogtepunt van de feiten af te beelden maar wel het moment waarop Marat z’n laatste adem uitblaast. Daardoor is het voor een onwetende kijker niet meteen duidelijk wat er gebeurd is. Ook van de titel van het schilderij wordt men niet veel wijzer. David laat de toeschouwer twijfelen over eventuele moord of zelfmoord. Nochtans geeft David verschillende aanwijzingen: het mes op de grond; de veer in zijn hand; het kistje met schrijfgerei; de plank over het bad als schrijftafel en de papieren onder zijn linkerarm geven aan dat hij zat te schrijven. Eén van de belangrijkste sleutels naar de identificatie van de dader toe, is de brief in de hand van het slachtoffer. Kunstbus. (z.j.). Jaques Louis David. Geraadpleegd op 16 mei 2015 via http://www.kunstbus.nl/kunst/jacques+louis+david.html
13
Bron 2 De Franse kunstschilder Jacques-Louis David wordt beschouwd als dé voorman van het neoclassicisme in Frankrijk. In de jaren 1793-94 schilderde drie monumentale werken die ‘martelaren van de revolutie’ weergaven, mannen die stierven voor de Franse revolutie. Het meest beroemde schilderij uit die reeks is De dood van Marat, De benadering van de neoclassicistische kunstenaars kent echter een opmerkelijk verschil met de manier waarop de kunstenaars ten tijde van de renaissance tegen klassieke beelden aankeken. Het ging de neoclassicisten niet om het exact nabootsen van de klassieke figuren. Zij wilden juist eigentijdse ideeën weergeven. Wel wilden ze een voorbeeld nemen aan de kwaliteiten die volgens hen in de beelden van de klassieke oudheid besloten lagen: het zuivere, het goede en het ware. Een belangrijk meesterwerk van David, De dood van Marat, vertoont ook deze kenmerken van de neoclassicistische stijl. Het toont ons het levenloze lichaam van een vermoorde revolutionair, genaamd Marat, en wel ná de steekpartij door zijn moordenares Charlotte Corday. David heeft in De dood van Marat alle denkbeeldige dramatiek van de moordactie zelf weggelaten. We zien op het schilderij Marat niet op gruwelijke wijze vermoord worden, wat ten tijde van de barok waarschijnlijk wel afgebeeld zou worden, maar zijn bewegingsloze lichaam in een serene en sobere compositie na de moord. Het schilderij bezit zo de beoogde neoclassicistische waardigheid, die overeenkomt met de vermeende kalme grandeur, die Winckelmann zag in de kunst van de klassieken. Art Salon Holland. (2015). Nobele eenvoud, kalme grandeur. Geraadpleegd op 16 mei 2015 via http://www.artsalonholland.nl/kunst-stijlen/neoclassicisme
Studievragen Vraag 1: Het schilderij heeft een hoog werkelijkheidsgehalte, waardoor wordt dit effect opgeroepen? Vraag 2: Veel andere kunstwerken die deze gebeurtenis weergeven, focussen zich op het moment van de moord, of het moment erna, waarbij geschrokken mensenmenigten worden afgebeeld. Dit past niet bij de stijl van Jacques – Louis David. Leg dit uit aan de hand van het schilderij
14
John Everett Millais
Utopie Het kunstwerk haakt heel erg aan bij de idealen van de Romantiek. Allereerst wordt er een thema genomen uit het literair verleden van het eigen land, namelijk uit Hamlet van Shakespeare. Ophelia sterft op dramatische wijze. Haar sterfscène wordt ook wel geroemd als één van de meest dramatische sterfscènes ooit beschreven. Het verhaal van Ophelia is geëngageerd met het algemene denkbeeld over vrouwen in deze tijd.
John Everett Millais, Ophelia, 1851-52, olieverf op doek, 76 x 112 cm
Aangezien het hier om utopie gaat, is het historische aspect van het kunstwerk belangrijk. Het gaat om de hang naar het verleden (vóór Raphael, voor de Renaissance) en de inspiratie die werd gehaald uit literaire werken uit het verleden en de symboliek die wordt toegepast in het kunstwerk, omdat deze tevens aansluit bij ideeën en concepten die waardevol werden gevonden in deze periode.
15
Bron 1 Millais, die opgroeide in een welvarende familie, werd al vroeg erkend als wonderkind. Op vierjarige leeftijd begon hij met tekenen en al vroeg in zijn kinderjaren kreeg hij les op het gebied van de kunst. Op zijn negende won hij een zilveren medaille bij de Society of Arts. Op zijn elfde werd hij als jongste student - tot op dat moment - toegelaten tot de Royal Academy in Londen. Daar kreeg hij de bijnaam ‘the child’, een naam die zelfs nog gebruikt werd, toen hij al lang volwassen was. Millais stierf op zessenzeventigjarige leeftijd. Één van zijn bekendste schilderijen is Ophelia uit 1852, een schilderij dat als één van de iconen uit de kunstgeschiedenis wordt beschouwd. . Millais’ Ophelia is uitgegroeid tot een icoon van de Prerafaëlitische schilderkunst. Art Salon Holland. (2015). John Everett Millais (1829-1896). Geraadpleegd op 16 mei 2015 via http://www.artsalonholland.nl/grote-meesterskunstgeschiedenis/john-everett-millais Bron 2 De stijl waarin de prerafaëlieten schilderden wordt ook wel symbolisch realisme genoemd, omdat hun schilderijen uitgebreide symbolische betekenissen bevatten en geschilderd zijn in een uiterst gedetailleerde, realistische stijl. Later in de negentiende eeuw ontstond de stroming van het symbolisme, welke onder meer beïnvloed werd door het werk van de prerafaëlieten. De term realisme binnen het genoemde symbolisch realisme heeft overigens weinig te maken met de kunststroming, welke tegelijkertijd in Frankrijk floreerde. In tegenstelling tot het realisme van kunstenaars als Gustave Courbet en Honoré Daumier, waarin het harde leven van de arbeidersklasse en het gewone volk centraal werd gesteld, neigden de prerafaëlieten tot het ontvluchten van deze harde dagelijkse werkelijkheid. Zij schiepen eerder geïdealiseerde taferelen. Dit is een kenmerk stromingen in de kunst, die verwant zijn aan de romantiek Vanaf 1851 echter, ontstond er bij de prerafaëlieten een toenemende belangstelling voor niet-religieuze onderwerpen, een voorbeeld daarvan is het schilderij Ophelia (1851-52) van Millais, dat gebaseerd is op een scène uit Hamlet van Shakespeare. Opvallend aan dit schilderij is de zorgvuldige gedetailleerde weergave van de natuurlijke omgeving. Voor het maken van waarheidsgetrouwe kunst was het volgens de prerafaëlieten nodig om de natuur goed te bestuderen. Deze verheerlijking van de natuur deelden de prerafaëlieten met de kunstenaars van de romantiek. De Prerafaelieten konden zich erg vinden in de uitspraak “ Ut pictura poesis” (Schilderkunst is als poëzie, een uitspraak van Horatius die vanaf de Renaissance heel belangrijk werd in de kunst, omdat het een “bewijs” leverde dat kunstenaars geen handwerkers waren, maar intellectuelen die met hun hoofd werkten net als dichters). Poëzie en literatuur speelden bij de Prerafaëlieten een grote rol. Zij lieten zich vaak voor hun schilderijen door literaire werken en gedichten inspireren. Art Salon Holland. (2015).Prerafaelieten. Geraadpleegd op 16 mei 2015 via http://www.artsalonholland.nl/kunst-stijlen/prerafaelieten Jong, de, D. (z.j.). Reader Engagement 1750-1900. Geraadpleegd op 16 mei 2015 via http://beeldonderwijs.vakcommunity.nl/file/download/20153212
16
Bron 3 John Everett Millais verbeeldt een tragische scene uit Hamlet van Shakespeare. We zien Ophelia, tot waanzin gedreven door verdriet, terwijl ze meedrijft met versgeplukte bloemen met de stroom van de rivier. Ze dreigt te verdrinken... Het verdriet om de moord op haar vader, gepleegd door haar geliefde Hamlet, maakt haar krankzinnig. De ongelukkige Ophelia is in de rivier gevallen, terwijl ze bloemen aan het plukken was. Ze besluit om niet meer boven water te komen, maar om kalm zingend te verdrinken. De directe waarneming van de natuur was een belangrijk uitgangspunt voor de prerafaëlieten, zoals waarneembaar is in Ophelia. Millais schilderde de omliggende natuur en de bloemen tot op het detail nauwkeurig. Hij koos voor een symbolische betekenis, volgens de interpretatie uit de Victoriaanse periode. Op het schildertij zien we ondermeer klaprozen, symbool voor de dood, brandnetels, symbool voor pijn, viooltjes, symbool voor trouw en de ongelukkige liefde, madeliefjes, symbool voor de onschuld, en witte narcissen, welke symbool staan voor het hebben van zorgen. Rechts in het schilderij vlak boven de oever vormt het gebladerte de vorm van een schedel, het symbool voor de dood. Om de botanische precisie te bereiken werkte de kunstenaar vier maanden lang in de buitenlucht bij de rivier de Hogsmill in Surrey. Direct werken in de buitenlucht was die tijd nog zeer ongebruikelijk onder kunstenaars. De grote aandacht voor detail en de concentratie op de schoonheid van de natuur deed sterk denken aan de Noord-Europese kunstenaars van vóór Raphaël (met name Jan van Eyck = goddelijke openbaring waar te nemen door bestudering van de natuur). Inderdaad vormden de Vlaamse Primitieven een belangrijke invloed voor de prerafaëlieten. De vrouwfiguur voegde hij toe in zijn atelier in Londen. Het model Elizabeth Siddal, de vriendin van Dante Gabriël Rossetti, een ander vooraanstaand lid van de preraefaëlitische broederschap, poseerde wekenlang voor hem, liggend in een bad. De scherpe contouren, nauwkeurige tekening en de heldere kleuren zijn typerend voor het werk van Millais.
Art Salon Holland. (2015). Ophelia (1851-52) – John Everett Millais. Geraadpleegd op 16 mei 2015 via http://www.artsalonholland.nl/meesterwerken/ophelia-john-everett-millais Jong, de, D. (z.j.). Reader Engagement 1750-1900. Geraadpleegd op 16 mei 2015 via http://beeldonderwijs.vakcommunity.nl/file/download/20153212
17
Studievragen: 1. Hoe komt utopie in dit schilderij naar voren? 2. Noem twee aspecten die kenmerkend zijn voor Prerafaelitische schilderkunst.
18
Beeldende opdrachten
Beeldende opdracht 1– Edmonia Lewis
.
Creëer een eigen beeld met het thema emancipatie. Bekijk de opdracht goed en lees de informatie over Edmonia Lewis door. Edmonia Lewis eiste haar plek op in een strijd tegen deelname van vrouwen aan een ‘mannenberoep’. Zoek via de Google zoekmachine een tweetal beelden op die net zoals Cleopatra te maken hebben met emancipatie en verantwoord jouw keuzes. Van ieder gevonden beeld schrijf je met behulp van onderstaand analysemodel een beeldanalyse. Na de analyse weet je iets over de voorstelling, boodschap en abstrahering. Deze informatie gebruik je bij het creëren van jouw eigen beeld. Dit beeld maak je van klei, hiervoor gebruik je bijbehorende gereedschappen om het beeld op te bouwen en af te werken. Beoordelingscriteria - Drie gevonden beelden met het thema emancipatie en verantwoording. - Twee uitgewerkte beeldanalyses - Een eigen gecreëerd beeld met het thema emancipatie - Het beeld is gemaakt van klei en daarbij is gebruik gemaakt van bijbehorende gereedschappen - Het beeld is minimaal 15 cm hoog
19
20
Beeldende opdracht 2 – John Everett Millais
.
.
Maak een schilderij geïnspireerd op een gedicht dat je zelf hebt opgezocht. Lees de opdracht goed door en bekijk de informatie over John Everett Millais. De prerafaëlieten laten zich inspireren door literatuur en poëzie. Analyseer het schilderij Ophelia, zodat je inzicht krijgt in het thema utopie. Gebruik hiervoor het analysemodel. Zoek via google zoekmachine en gedichtenbundels uit de mediatheek een gedicht dat te maken heeft met utopie en verantwoord jouw keuze. Maak aan de hand van jouw gedicht een schilderij op A3 formaat met als thema utopie, daarbij is een samenhang zichtbaar tussen het gekozen gedicht en het gemaakte schilderij. Gebruik van acrylverf is een eis, hoe dit wordt aangebracht op het papier is aan jou. Beoordelingscriteria - Het schilderij is geschilderd op A3 formaat papier. - Het gedicht is opgezocht via google zoekmachine of uit gedichtenbundels uit de mediatheek en verantwoord. - Er is een samenhang zichtbaar tussen het gekozen gedicht en het gemaakte schilderij. - Er is gewerkt met acrylverf en zelf gekozen verfmateriaal, denk hierbij om creativiteit. - Uitgewerkte beeldanalyse van Ophelia
21
22
23
