Broedplaats Westerdok

broedplaats Westerdok — brug tussen oude en nieuwe stad

Broedplaats Westerdok

Het Westerdokseiland: een bijzonder gebied dat tegenwoordig aanschurkt tegen het centrum van Amsterdam. Een gebied met geschiedenis, die in de naamgeving van de nieuwe straten, maar ook in de functie deels terug te zien is. Van oudsher is het Westerdokseiland een gebied waar gewerkt wordt. Begin negentiende eeuw werd dit eiland aangelegd in het Amsterdamse IJ. Om dichtslibbing van het IJ tegen te gaan werd eerst een ringdijk gemaakt, later is het eiland aangelegd, compleet met spoor en treinstation. Dat treinstation werd gesloten toen Amsterdam Centraal in gebruik werd genomen, maar Westerdok werd nog wel gebruikt voor goederenaanvoer — goederen werden zo van schepen op de trein overgeladen. Later kwamen er graansilo’s en natuurlijk de Douaneloodsen om aangevoerde goederen in te klaren. Deze loodsen en silo’s raakten in onbruik en werden later bekend vanwege de kunstenaars en bedrijfjes die hier een vrijplaats vonden. Ook dat is nu verleden tijd — de oude gebruikers van het gebied zijn vertrokken en Westerdokseiland is omgetoverd tot een moderne en aantrekkelijke woon- en werkomgeving, maar wel een met een speciaal randje. Want hoewel het nu een plek is met nieuwbouw — strak, niet goedkoop en geordend — is er wel plek voor de oude functie en het ‘rafelrand’ gevoel van weleer… Het gemeentelijk Bureau Broedplaatsen heeft in 2001 de kunstenaarsgroep van de Douaneloods geholpen met de vervangende werkruimte op het Zeeburgereiland en het vastleggen van de

toezegging van goedkope ruimte in de nieuwbouw van het Westerdok. Echter, de groep op Zeeburgereiland heeft het daar prima naar zijn zin. Daarom was er opeens ruim 1600 m2 in de plinten beschikbaar voor een broedplaats — een plek met betaalbare huren, in hartje binnenstad en ook nog in nieuwbouw: een unieke kans! Bureau Broedplaatsen heeft in 2007 aan Stichting Urban Resort gevraagd een visie voor Broedplaats Westerdok te maken. Urban Resort is de vaak ontbrekende schakel tussen een groot aanbod aan leegstaande werken kantoorruimtes in en om Amsterdam enerzijds en dolende kunstenaars, ambachtslieden en (door)startende ondernemers in de creatieve industrie op zoek naar betaalbare werkruimtes anderzijds. Op basis van de door hen geschreven visie is Urban Resort aangewezen als initiator en hoofdhuurder van de broedplaats Westerdok. De vijftien huurders zijn geselecteerd op basis van de visie, waarin betrokkenheid bij de stad, culturele productie en onderlinge samenwerking centraal staan. Vrijwel alle huurders doen ‘iets’ met de stad; met de vormgeving, de openbare ruimte, de stadsbeelden, het verleden en de toekomst van de stad. Door de broedplaats moet het Westerdokseiland aantrekkelijk maken voor de bewoners en bezoekers van Amsterdam, waardoor zij niet alleen het historische centrum bezoeken, maar ook het Westerdok, de nieuwe stad aan het IJ, worden mensen van de oude stad naar de nieuwe stad getrokken. Eigenaar en verhuurder van

de broedplaats Westerdok zijn Ymere en Eigen Haard — twee essentiële partners die het mede mogelijk hebben gemaakt dat de broedplaats op de huidige manier gevuld kon worden. Weliswaar lag de verplichting uit 2001 er om voor vijftien jaar goedkope broedplaatsen te verhuren, er was geenszins een verplichting om dit te realiseren met een overkoepelende visie en een selectie die de mix van broedplaatsers tracht te maximaliseren. Vanuit de visie op het gebied en op het soort broedplaats dat Westerdok zou moeten worden is er medio 2008 een zorgvuldige selectieprocedure van start gegaan. Om een lang verhaal kort te maken: die zoektocht heeft geresulteerd in een geweldige en gedifferentieerde mix van autonome kunstenaars en creatieve bedrijfjes. Van de beeldhouwer die alles van schuim afweet tot een grafisch vormgeefster die ook meubels ontwerpt; van iemand die van beton serviezen maakt tot een filmmaker-en-kok-ineen: allemaal zijn ze te vinden hier op het Westerdok. Urban Resort is blij dat zij een inspirerende groep huurders bij elkaar heeft weten te brengen, die door het typisch Amsterdamse broedplaatsbeleid nu op deze dure plek zal laten zien wat voor moois Amsterdam maakt. En… allemaal willen ze zich hier voorstellen, aan de bewoners, aan de andere broedplaatsen en aan elkaar! Daarom dus deze krant — gesponsord door Bureau Broedplaatsen, Ymere en Eigen Haard — het eerste levensteken van de nieuwe broedplaats Westerdok in Amsterdam, en zeker niet het laatste!


Stipo Verbinden Stipo bestaat onder andere uit Sander van der Ham, junior adviseur. Hij vertelt dat Stipo een kennisteam voor stedelijke ontwikkeling en een broedplaats voor nieuwe stadsideeën is. Stipo werkt voornamelijk in opdracht van overheidsorganisaties — zoals gemeenten, regionale overheden en ook wel eens de rijksoverheid — en woningcorporaties. Stipo is vanuit de Universiteit van Amsterdam ontstaan om stedelijke ontwikkeling hogere kwaliteit te geven, meer ziel, een sterker publiek domein en een grotere pluraliteit. De zestien medewerkers van Stipo worden veelal ingezet als adviseur en werken om deze ambities te bereiken allemaal vanuit de door Stipo zelf ontwikkelde ‘Stipo aanpak’. Stipo doet opdrachten op allerlei verschillende niveaus. Een voorbeeld op het strategische regionaal niveau is het project in Utrecht — het opstellen van een strategische beleidsagenda van Utrecht als stad van kennis en cultuur. Op wijkniveau is in Zaandam NieuwWest Kees Jansen aangesteld als kwartiermaker. Hij is degene die de partijen in de wijk met elkaar verbindt, zodat ze aansluiting kunnen vinden om projecten uit te voeren. Dit doet hij voornamelijk vanuit de sociale visie, waar bewoners ook echt bij betrokken zijn en ook zelf aan bijdragen. Stipo helpt ook bij het opstellen van gebiedsvisies, zoals de nieuwe visie op het Museumkwartier die in december 2008 is gepresenteerd en ook is getoond door middel van een tentoonstelling in de Zuiderkerk (mede vormgegeven door broedplaatsgenoot Cecilia Hendrikx). Een van de vakgebieden waar Stipo zich steeds meer mee bezig houdt is ‘stad en cultuur’ en de rol die cultuur speelt in de ontwikkeling in een stad — dit komt al in veel van de projecten terug en zal de komende jaren steeds belangrijker worden. Verder heeft Stipo de ‘Stipo Academy’ als basis, immers: een kennisteam wisselt

ook kennis uit en wil kennis overbrengen! Trainingen worden bijvoorbeeld gegeven aan projectgroepen of management teams van gemeenten en worden regelmatig samen met externen gedaan, om inspiratie van buiten bij te brengen. De Academy organiseert ook inspiratiebijeenkomsten in de vestigingen in Amsterdam (Broedplaats Westerdok) en Rotterdam (Groothandelsgebouw), inspiratiereizen, publicaties; alles om de kennis zoveel mogelijk publiekelijk beschikbaar te stellen. Stipo ziet zichzelf als een innovatief en creatief team — niet zozeer gericht op het halen van de meeste omzet, maar primair op het toevoegen van kwaliteit aan de stad. Daarom proberen de teamleden altijd een goede balans te vinden tussen het werken in opdrachten en het hebben van eigen tijd voor verbreding en verdieping van hun kennis. Het toevoegen van kwaliteit gebeurt niet alleen en het team is dan ook constant op zoek naar inspiratie en samenwerking. Die hopen ze op het Westerdok te vinden. De eerste schreden zijn al gezet, zo hebben Mulders van den Berk het inrichtingsplan voor de ontmoetings- en kantoorruimte gemaakt; wordt deze krant in samenwerking met Roosje Klap en Cecilia van SuopuLab gemaakt; en zijn er al volop plannen om met Joggem van JSreality salonavonden op te zetten… Verder vindt Sander het belangrijk om de rol van het Westerdok als toevoeging aan de stad te onderzoeken. Dus niet hoe de broedplaats verbindt tussen oud en nieuw, maar hoe de broedplaats de nieuwe invloeden vanuit het Westerdok toe kan voegen aan de bestaande stad. En op die manier Amsterdam kan verrijken. Het is interessant dat dit vanuit een broedplaats wordt georganiseerd om de stedelijke ontwikkeling te vertalen met een heel praktisch niveau, de kunstenaars en andere creatievelingen.


jongensvanhetdok Van de Vrije School naar het dok

Inspiring Cities Op zoek naar de ziel van de stad Inspiring Cities is het internationale netwerk voor steden en cultuur, een non-profit netwerk van mensen over de hele wereld met een passie voor steden die Inspiring Cities veelal naast hun gewone werk ‘doen’. Inspiring Cities deelt het kantoor met Stipo en bestaat onder andere uit Connie Franssen, Hans Karssenberg en Jeroen Laven (de laatste twee zijn ook vennoot van Stipo). De website www.inspiringcities.org is het hart van het netwerk. Het is een schatkamer voor ideeën, initiatieven en interviews uit de hele wereld. Inspiring Cities organiseert evenementen en salons, ze interviewen partijen met passie voor de stad en werken samen met andere organisaties aan verbetering van steden. Op de site vind je onder een meer een collage van city poems (stadsgedichten) van over de hele wereld, tientallen interviews met denkers over stedelijke ontwikkeling en grote en kleine inspirerende voorbeelden van projecten waar stad en cultuur elkaar raken. Voor Inspiring Cities is de broedplaats een plek van ontmoeting. De ligging vlakbij het station maakt dat de broedplaats een plek kan worden voor ontmoeting tussen zielsgenoten uit verschillende steden. De nieuwe stad trekt zich minder aan van geografische grenzen, terwijl te-

gelijkertijd mensen er graag naartoe komen. Het Westerdok heeft alles in zich om zo’n plek te worden. Het werken op Westerdok geeft Inspiring Cities een permanent duwtje in de rug — hier vinden ze allemaal partijen die actief zijn op het gebied van steden en cultuur. Het werken op deze plek daagt hen uit aan te haken op de netwerken van de andere broedplaatsers. Andersom kunnen zij ook gebruik maken van het netwerk van Inspiring Cities, dat draait om uitwisseling van kennis en inspiratie. De naam Inspiring Cities werkt twee kanten op. Enerzijds laten ze zich inspireren door de stad; anderzijds willen ze inspiratie bieden aan de stad. “Ziel, inspiratie halen, inspiratie geven zijn kernwaarden bij ons. Daar kunnen jullie ons op aanspreken.” stipo & INspiring cities Winthontstraat 7 1013 BR, Amsterdam www.stipo.nl www.inspiringcities.org

De jongensvanhetdok zijn zes ‘jongens’ met allemaal een eigen zelfstandige onderneming. De jongens zijn vrienden en kennen elkaar al vanaf de basisschool. Ze zijn werkzaam in verschillende, overlappende, disciplines en delen hun ruimte en de stichting jongensvanhetdok. De meesten waren al langer op zoek naar een goede ruimte en nu hebben ze de beschikking over een grote ruimte met een uitgestrekte etalage waar ze gebruik van kunnen maken. Al voordat ze deze ruimte hadden organiseerden ze regelmatig thuis (waar het veel te klein was) film- en discussie avonden, dus ook vanuit die hoek was er behoefte aan ruimte. Verder vinden ze het allemaal erg prettig om aan de ene kant allemaal individuele bedrijven te hebben in creatieve sector en aan de andere kant, de mogelijkheid te hebben bij elkaar te zitten, elkaar feedback geven, ideeën uit te wisselen en dingen samen doen. Wie zijn jongensvanhetdok?

is hij bij verschillende banken de vaste illustratieve fotograaf, werkt hij voor het NAI en deed hij tot voor kort de fotografie voor Hema. Tussendoor doet hij projecten die vaak op het snijvlak liggen van commercieel en eigen werk. Daarnaast werkt hij ook autonoom, met als doel publicatie of expositie. Onderwerpen waar hij zich mee bezig houdt zijn uiteenlopend: van verstedelijking tot het leeglopen van dorpen in de Italiaanse Alpen. Momenteel werkt hij aan een project in Spitsbergen, de meest noordelijke nederzetting ter wereld. Jeroen Echter is art-director voor films en commercials. Hij houdt zich bezig met alle beeldondersteunende factoren (zoals decor, props en special effects) en produceert ook dat gedeelte. Hij doet niet alles zelf, maar huurt freelancers in die allemaal een functie in het plan hebben, waarbij hij coördineert.

Tijl dhe Nije is fotograaf en digital operator en heeft daarnaast een opstartend bedrijfje. Met dat bedrijfje richt hij zich op een nieuwe invalshoek in het internet/ websites bouwen. Als operator is hij exclusief in het digitale beheer, wat betekent dat hij apparatuur en technische kennis levert voor commerciële opdrachten. Als documentair fotograaf richt Tijl zich in de commerciële sector voornamelijk op het maken van boeken en is als autonoom kunstenaar op zoek naar een ambigue identiteit in zijn beelden.

Harold Brandwijk is technisch ingenieur en product ingenieur. Hij ontwikkelt gereedschappen en tools; zo berekent hij bijvoorbeeld hoe een trap en een leuning gemaakt moeten worden. Hij werkt samen met meubelproducent Ahrend, waarvoor hij gereedschap ontwikkelt om meubels in elkaar te zetten. Harold heeft de ambitie om vrijere, minder toegepaste, projecten te doen. Met name voor Harold en Jesse is deze ruimte erg bepalend — de inrichting ervan is het visitekaartje van hen alle twee!

Niels Stomps is commercieel en autonoom fotograaf. Hij werkt in opdrachten via een agent, zo

Jesse VISSER is product en interieur ontwerper. Producten zijn vrije ontwerken in eigen beheer.

Zijn interieur werk is commercieel, vaak werkt hij in teams samen met andere bureaus. Hij doet soms ook buitenprojecten, zoals het lichtplan van de cityring Tilburg en is verder ook nog docent aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht. Deze nieuwe ruimte is de plek waar je mensen kan ontvangen en uitnodigen om projecten te gaan doen. Thomas Roebers is film- en documentairemaker. Zo maakt hij een reportage voor Studio Sport in Afghanistan en de film Foli (samen met zijn broer) over ritme in Afrika, die helemaal ge-edit is aan de hand van ritmes. Deze film is gepresenteerd op het IDFA in Amsterdam. Hij neemt het camerawerk, de regie en de editing voor zijn rekening. Momenteel werkt hij voor het eerst samen met Jeroen aan een internet film, waarvoor hij met name de After Effects doet. Zoveel activiteiten en zoveel jongens vergt een grote, goed ingedeelde ruimte. De jongens hebben een gezamenlijke vergaderplek beneden die tegelijkertijd dienst kan doen als viewingruimte en als plek voor discussieavonden. De ruimte telt drie splitlevels en een dominante raampartij aan de weg. De raampartij is eigenlijk het centrum van de ruimte, daar is de ruimte op ingericht. De jongens delen de ambitie om hun ruimte te gebruiken voor allerhande activiteiten, niet alleen voor filmavonden, maar ook voor exposities, het uitnodigen van grote gezelschappen en het projecteren naar buiten toe — een plek om vaak voorbij te lopen, want het zal er steeds anders uitzien, zowel van binnen als van buitenkant!

Jesse Visser vertelt dat hij samen met Tijl als een van de eersten erbij was. Gaandeweg het proces zijn de groepen erg gewisseld en het is gelukt om de gegadigden uit te selecteren tot een leuke en professionele broedplaats. Het Westerdok verschilt van andere broedplaatsen in Amsterdam — de meeste mensen werken op een redelijk niveau en iedereen is al best een tijdje bezig. Ook qua disciplines zit het wel vrij dicht bij elkaar. Jeroen vindt het ook een leuke bonte verzameling. Ze moeten de meeste nog leren kennen, maar tot nu toe is het erg leuk. Niels kent ze ook nog niet allemaal, dat komt nog wel. Hij zou het wel echt leuk vinden als er ook een horeca gelegenheid is waar je elkaar tegenkomt en hij kijkt uit naar de verplichtingen die je hebt als broedplaats, zoals Atelierroute. Hij voelt zich nu al verbonden met de buurt en vindt dat je een warm welkom krijgt — en hij merkt dat het ook andersom geldt: veel werkplaatsen zijn op stille doodse locaties, deze ligt middenin een woonwijk. Hij hoopt dat de broedplaats een keer per jaar wat kan doen met de bewoners, meer dan de verplichte routes en dergelijke. jongensvanhetdok Westerdoksdijk 213 1013AD, Amsterdam www.jongensvanhetdok.nl



Ida van der Lee Wie sporen uitwist laat mensen verdwalen Ida van der Lee is geïntrigeerd door geschiedenis. De tijd wist sporen uit en laat mensen verdwalen. Ida bedenkt grootschalige processen die ingrijpen op veranderingsprocessen in gebieden, bijvoorbeeld naar aanleiding van de (te) grote nieuwbouw golf in Nederland. Deze nieuwbouw vindt volgens Ida vaak rücksichtslos plaats, zonder respect te hebben voor de geschiedenis van het gebied. Daarom probeert zij die chaotische overgangsfase te kanaliseren. Ze bedenkt daarvoor rituelen die ze samen met de mensen beleeft en waarbij ze tegelijkertijd wat meeneemt naar de toekomst. In Zaanstad heeft ze bijvoorbeeld samen met bewoners van een te slopen wijk een schatkist gemaakt; een soort Arkje met herinneringen. Deze is met een boot afgevoerd naar het Zaans Museum na een optocht door de wijk. Mensen die een verhaal inleverden over de wijk mochten mee met de boot. Sommigen van hen konden nauwelijks schrijven of zich uitdrukken, maar toch leverde het ruim 50 documenten op. Een jaar later, in de tweede fase van de sloop, werden hun verhalen in de overgebleven huizen verwerkt: leuk om deze documenten te lezen en het creëert een nieuwe ontmoetingsplek. Mensen die elkaar lange tijd niet hadden gezien ontmoeten elkaar en kwamen ook weer terug. Na de sloop en nieuwbouw van de nieuwe wijk zijn daar 100 granieten tegels van 60x60 gelegd met daarin stukken van de verhalen: de geschiedenis ligt daar weer (letterlijk) op straat.

Een ander bijzonder project van Ida is Allerzielen, wat draait om het recyclen van het menselijk erfgoed. Het idee erachter is dat het, in plaats van het nooit meer over overleden personen te hebben, het goed is om kunst als instrument in te zetten om schoonheid en troost te bieden. Op speciale dagen, rond de Christelijke feestdag Allerzielen, worden begraafplaatsen ingericht om de nabestaanden de gelegenheid te bieden hun doden bij de graven te herdenken. Niet alleen nabestaanden zijn welkom, ook buitenstaanders die niet in de gelegenheid zijn om het graf van hun overledenen te bezoeken, zijn welkom. Voor hen zijn er kleine rituelen waar men deel van uit kan maken. Allerzielen loopt al vanaf 2005 en door het uitgeven van publicatie die als handleiding en inspiratiebron dient, probeert Ida ook andere locaties te inspireren en ieder jaar sluiten zich meer locaties aan bij dit initiatief. Omdat haar huis werd gerenoveerd en ze dus thuis haar werk ook niet meer uit kon oefenen, was Ida op zoek naar nieuwe werkruimte. Hans Karssenberg van Stipo attendeerde haar op de laatst beschikbare plek in de broedplaats en zij heeft die kans impulsief aangepakt. Pas toen ze op gesprek kwam bij Urban Resort kwam ze erachter dat dit ging om een nieuwbouwproject — erg ironisch gezien haar projecten! Ze probeert daarom ook hier wat met de geschiedenis van het gebied te doen. De Winthonstraat bijvoorbeeld, was ooit een VOC–werf!

Geschiedenis en de toekomst moeten een twee-eenheid worden hier. In de Bijlmermeer is dat bijvoorbeeld niet gebeurd en het duurt erg lang voor er opnieuw iets dergelijks ontstaat; als de tijd verstrijkt na een halve eeuw komen er wel nieuwe waardevolle structuren, die bij een nieuwe sloopgolf weer verdwijnen. Ida heeft al een aantal medehuurders leren kennen en het lijkt haar een hele enerverende groep mensen. Zelf is ze nog een beetje afwachtend om zich in de groep te gooien en heeft ze gemerkt dat het lastig kan zijn om met een zo gedifferentieerde groep kunstenaars tot een gedragen plan te komen, bijvoorbeeld voor de opening. Kunstenaars redeneren vaak vanuit hun eigen beroep en ambacht en ook zij is gewend om vanuit zichzelf te werken en de juiste mensen bij haar plan te zoeken. Toch ziet ze wel degelijk potentiële samenwerking met verschillende partners en daar heeft ze dan ook veel zin in! Ida oppert om de broedplaats neer te zetten als: ‘12000 kuub creatief vermogen’. Dat is wat we namelijk daadwerkelijk te bieden hebben! Ida van der Lee Winthontstraat 9 1014 BR , Amsterdam www.idavanderlee.nl

Ateliers Westerdok Creatief denken Ateliers Westerdok is de doorstart van Atelier Sanne, dat al elf jaar bestaat en voorheen ‘tijdelijk’ in het oude ROC gebouw gesitueerd was. Dat is nu een afgesloten hoofdstuk — dit is de kans om iets waar ze al jaren op hoopte: een vaste eigen ruimte waar ze eindelijk kan doen waar ze van droomde! Sanne is bekend geworden met cursussen tekenen en schilderen, maar na deze transitie start een nieuw programma voor mensen met belangstelling om actief deel te nemen aan het vormen van beeldende kunsten. In maart starten ze met de ‘Creatieve Suite’ waar digitale programma’s zoals photoshop worden onderwezen en wordt geleerd hoe animaties te maken, zodat beginners tot gevorderden daar mee aan de slag kunnen. Dit soort programma’s gaan met name in de avonduren plaatsvinden. Daarnaast is er een werkplaats gericht op kunstenaars (en mensen die zich kunstenaar vinden) waar ze zelf aan het werk kunnen. Het is ook een laagdrempelige manier mensen met een model te laten werken. Verder is er een kinderacademie, nu nog bestaande uit particuliere clubjes, maar ze hoopt in de toekomst in het kader van de naschoolse opvang activiteiten te gaan organiseren. Sanne probeert dit nu via haar contacten te realiseren en hoopt op een levendig centrum met leuke lessen voor kinderen, zodat er elke dag iets te doen is. Voor kinderen en ouders samen zijn er in het weekend ook ouder en kind workshops. En alsof dat nog niet genoeg is,

biedt Sanne ook op maat gemaakte programma’s voor bedrijven en organisaties aan, bijvoorbeeld in het kader van een veranderingsproces waar men inzit, of voor het maken van een gezamenlijk kunstwerk. Ze zet mensen los van trainingen en gepraat aan het werk onder het motto: ‘Uit de sleur aan het werk!’ Sanne is de spin in het web van haar organisatie, maar ze kan natuurlijk niet zonder de groep fantastische mensen die ze om zich heen heeft verzameld: hoofddocent Wilma en vijftien andere kunstvakmensen die in verschillende activiteiten en hoeveelheden inzetbaar zijn. Ook Sanne’s man Bart is heel actief, hij heeft onder andere samen met vriend Willem de nieuwe website gebouwd naar een ontwerp van Roosje Klap. Ze kan sowieso niet zonder vrienden en goodwill van haar netwerk. Met educatie is niet heel veel geld te verdienen, eigenlijk kost het vaak veel geld, met name de werkplaats. Omdat het belangrijk is een ontmoetingsplek te hebben voor kunstenaars die weinig geld hebben, wordt deze intern gefinancierd. Overdag doet ze het kantoor, ‘s avonds en in het weekend cursussen. Acquisitie doet Sanne door het verspreiden van flyers in de buurt en mond op mond reclame. Atelier Westerdok is een van de weinige plekken in de stad met betaalbare, kwalitatief goede educatie, goede docenten en een leuke sfeer. De nieuwe broedplaats Westerdok is de redding van de stichting geweest. Op een steenworp afstand van de oude locatie met het vertrouwde netwerk en bekendheid heeft ze de mogelijkheid gekregen om voor een voordelige prijs deze

ruimte te krijgen. Sanne hoopt dat Westerdok echt een dynamische en interactieve plek wordt, met name voor de buurt, maar ook voor de stad en misschien nog wel daarboven… interregionaal, landelijk? In eerste instantie moet de broedplaats zich richten op de directe buurt, de mensen moeten ons als ontmoetingsplek zien. Ze hoopt dat andere huurders dat ook zo gaan oppakken, dat we activiteiten kunnen organiseren en een culturele hotspot worden waar we interdisciplinaire dingen tot leuke projecten kunnen maken. Ideeën genoeg. Neem nou Sint Maarten: vraag kunstenaars om hele grote lampions te maken, laat die kinderen ballonnetjes maken, versier de hele kade, geef een warm welkom aan de buurtbewoners… In vergelijking met de Jordaan is dit een hele gesloten buurt, Sanne hoopt dat we met de broedplaats de gesloten attitude kunnen laten smelten. ateliers westerdok Westerdok 318 1013 BH, Amsterdam www.atelierswesterdok.nl



Inexcelsisvideo Geloof alleen in je eigen fantasie: elke kunstenaar is een geloofsfundamentalist Arnoud Noordegraaf en JoggeM Simons delen een ruimte aan Westerdok 316 en de gezamenlijke stichting Inexcelsisvideo. In de stichting bundelen ze hun krachten op het gebied van muziek en film. Arnoud is componist en regisseur, hij maakt composities met een hechte relatie tussen muziek en film. Naast autonome composities en muziektheater produceert hij ook films voor bijvoorbeeld opera’s van De Nederlandse Opera. Momenteel werkt hij samen met videokunstenaar Gary Hill aan een project voor het Holland Festival. Dit jaar geeft hij voor het eerst les aan de Rietveld Academie, aan de afdeling Voorheen Audio Visueel. Joggem, die ook een eigen bedrijfje JSreality heeft, is eigenlijk filmproducer en door Arnoud in

muziektheater hoek terecht gekomen. Joggems interesse ligt bij film en het vertellen van verhalen. Hij gaat altijd op zoek naar nieuwe vormen, met als leidraad het verhaal. Hij noemt zichzelf ‘creative producer’ en houdt zich voornamelijk bezig met het inhoudelijk coördineren van producties. Voorheen hield hij zich meer met het organiseren bezig, nu steeds meer met de inhoud. In hun stichting komen de beide disciplines van Arnoud en Joggem samen. Samen begeleiden ze producties. Ze doen productioneel werk, brengen hun netwerk samen, doen acquisitie en runnen de stichting. Elkaars kennis, kunde en fantasie benutten is hiervan de meerwaarde. Voor Joggem kwam deze kans toevallig op zijn pad. Hij was op zoek naar andere vormen van samenwerking en nieuwe initiatie-

ven en dit sloot precies aan bij wat hij wilde. Hij vindt het erg inspirerend om niet alleen direct met zijn eigen vak bezig te zijn. Ontwikkeling die doorgaat en mensen triggeren om anders te leren denken — daar gaat het hem om. Immers, het is verfrissend om vanuit een ander perspectief dingen te bekijken! Arnoud ziet dat de broedplaats inzet op een hoog zichtbaarheidsgehalte. Hij komt van een broedplaats die dat niet heeft en hoopt vanaf deze plek echt contact te hebben en houden met omgeving en stad. Hij vindt de ambities van Urban Resort interessant en is erg gecharmeerd van de mix van bedrijven en disciplines waarvoor gezorgd is. Het is voor zowel het Westerdok als geheel, als voor de gebruikers afzonderlijk interessant om een bijdrage te leveren.

The Man with the Pan Net zo lekker eten als bij een wereldberoemd restaurant, als je maar zelf het avontuur opzoekt Inexcelsisvideo Westerdok 316 1013 BH, Amsterdam www.inexcelsisvideo.com www.jsreality.nl

Daar vinden we Annick Smit en Gertjan van Mook van THE MAN WITH THE PAN. Tot voor kort zette Gertjan, na jaren films en commercials te hebben gemaakt, als freelancer grote (seizoens-)keukens op. Met Annick werkte hij zijn visie voor een bedrijf waar zijn werkterreinen als chef en conceptueel kunstenaar bij elkaar zouden komen uit tot een ondernemingsplan en gezamenlijk gingen ze op zoek naar een locatie. The Man with the Pan is een foodlabel. In het ‘Smakenlab’, dat dienst doet als centrale keuken, studio, atelier en winkel, worden producten ontwikkeld die zowel qua vorm als smaakbeleving vernieuwend en inspirerend zijn. Met zijn films en foto’s, die te zien zijn op de website, visualiseert van Mook het ontstaan van smaken. In de winkel worden de producten gepresenteerd en verkocht. Met het merk The Man with the Pan willen Annick en Gertjan echter meer terrein veroveren dan alleen het Westerdokseiland. De geurige smaakboters, kleurrijke kruidenpasta’s en heldere

smaakwaters zijn enkele van de producten die uiteindelijk ook in de schappen van andere winkels te vinden moeten zijn. Annick is met het vorige bedrijf waar ze voor werkte (A-film) van ‘Amsterdam’ naar ‘Noord’ verhuisd. Haar eerste reactie was toen: “Wat doe je ons aan en met dat stomme pontje?”. Uiteindelijk bleek het superleuk om de opkomst van dat gebied mee te maken en bij de pioniers te horen. Westerdok is niet hetzelfde, maar wel een heel interessant gebied. Dit gebied, op het randje van oud en nieuw, in de buurt van het station dat gaat veranderen, is hartstikke spannend; om er wat van te maken hier en ook de uitdaging om de mensen van de Haarlemmerstraat hierheen te halen. Voordat ze hun plekje vonden in Westerdok waren Gertjan en Annick al een tijdje in gesprek met de gemeentelijke broedplaats organisatie. Ze zijn bezig geweest met een plek in Noord maar dat was eigenlijk een te grote ruimte voor hun oorspronkelijke plannen. Westerdok kwam voorbij en was ideaal qua locatie; in een buurt

waar mensen zijn die je producten kunnen afnemen. Regelmatig zijn broedplaatsen op veel minder centrale plekken, omringd door bedrijven en aan de randen van de stad, waardoor het veel moeilijker is klanten te zoeken. Deze plek biedt nabijheid en transparantie, iets wat al werkt bij de nieuwe website van The Man With the Pan — dat iedereen kan lezen hoe je dingen bereidt en meeleest, dat kan nu ook fysiek — mensen kunnen binnenlopen en een kijkje nemen in de open keuken. Annick verwacht dat er wel wat samenwerkingsverbanden worden opgezet. In ieder geval is er al contact met Atelier Sanne, over andere bedrijven is het nog moeilijk wat te zeggen. The Man With the Pan heeft sowieso allerlei producten die men af kan halen, waar makkelijk op een doe—het—zelf manier een gevarieerd buffet van te maken is. Een visie op het vrije leven dat is wat Gertjan en Annick mee willen geven: genieten van eten, van reizen… dat je eigenlijk net zo lekker kan eten als bij een wereldberoemd restaurant. Als je maar

zelf het avontuur opzoekt met goed en lekker eten; met goede producten; goed en lekker klaargemaakt — dan kan je jezelf een beetje op een ander stukje van de wereld wanen… the man with the pan Westerdok 274 1013 BH, Amsterdam www.themanwiththepan.tv



Featuring, SuopuLab & Karpinski Oosterdok, Westerdok... Featuring, SuopuLab en KARPINSKI delen samen een ruimte. Victor Leurs en Michl Sommer vormen FEATURING, een ontwerpbureau waar ze de disciplines architectuur en ontwerp combineren. Ze ontwerpen veel (foto-)tentoonstellingen. Daarnaast initieert Featuring zelf projecten, zoals het maken van boeken en websites. Grenzen en harde lijnen, daar geloven ze niet in. In een vakgebied waarin erg veel hokjesdenken heerst, gaan zij liever op zoek naar wat er buiten die hokjes te doen is. Voor hun verhuizing naar Westerdok zaten Michl en Victor in het PostCS gebouw waar zij net als nu de studio deelden met SuopuLab. SUOPULAB is opgericht door Cecilia Hendrikx. Ze is vormgever en past dat overal op toe. Of het nu 1D is of 3D. In de archieven van SuopuLab vindt u behalve de renovatie van een schuur tot kas ook de innovatie van soepkop tot megapixel. Deze interdisciplinaire werkwijze komt goed tot haar recht bij het ontwerpen van tentoonstellingen. Maar ook in samenwerkingsverband met andere

vormgevers, zoals met Featuring. Die samenwerking bevalt heel goed. Ze doen regelmatig samen mee aan prijsvragen, waarbij ze de volledige vrijheid hebben om hun eigen visie in praktijk te brengen. Featuring en SuopuLab streven ernaar om altijd de inhoud van een project te vatten in beeld. Daarbij gebruiken ze de context van de situatie. Overigens, opmerkelijk is dat Featuring, hoewel visueel ingesteld, heel bewust geen logo hanteert… KARPINSKI is het ontwerpbureau van grafisch ontwerpster Tara Karpinski. Ten tijde van dit interview was zij in New York. Qua vestigingsgebied zijn ze eigenlijk niet zo heel erg veranderd: van Oosterdokseiland naar Westerdokseiland. Victor ziet Westerdok dan ook niet als een nieuw stuk stad, maar eerder als onderdeel van het centrum. Aan de andere kant hangen de ontwikkelingen hier wel samen met de ontwikkeling van de IJoevers en is het een mooie kans om de link met Noord te leggen. Cecilia voegt toe dat deze plek

ook veel minder geïsoleerd is dan het PostCS — hier, middenin een woonwijk, wordt je direct gespot door voorbijgangers en is er veel meer interactie en leven. Het deel uitmaken van deze broedplaats zien ze alle drie als het logische vervolg op PostCS. Toentertijd hebben ze niet specifiek voor die plek gekozen, maar kwam het op hun pad. PostCS zorgde voor laagdrempelig contact met andere gebruikers en was voor hen erg inspirerend. Ze hopen op een zelfde soort contact op deze plek en verwachten dat dit wel gaat lukken. Featuring is erg gericht op samenwerking. Het is niet de bedoeling zo groot mogelijk te groeien en veel mensen ‘onder’ hen te hebben, maar juist om zo veel mogelijk mensen ‘naast’ hen te hebben: door samen te werken. Dit houdt hen fris in plaats van dat ze afhankelijk worden van een groeiend aantal medewerkers en een groeiende noodzaak om opdrachten binnen te halen. Daarom streven ze ernaar om zoveel mogelijk projecten te doen waar ze in geloven, waar ze ambitie in kwijt kunnen en dat samen te doen met telkens andere specialisten. Ze

gaan niet in de eerste plaats voor het geld, maar voor de inhoud en kwaliteit. Als je je op die manier onderscheid, komen de inspirerende opdrachtgevers vanzelf… Featuring, SuopuLab & KARPINSKI Westerdok 782 1013 BV Amsterdam www.featuring-amsterdam.nl www.suopulab.nl www.karpinski.nl

Scholten & Baijings Visueel duurzame producten die een leven lang meegaan De jonge ontwerpers Stefan Scholten en Carole Baijings werken sinds 2000 samen. In hun ontwerpen maken ze gebruik van rasters, kleur, transparanties en gelaagdheid. Ze hebben een specifieke manier van werken ontwikkeld waarin ze hun creativiteit en talent combineren met het onderzoeken van ambacht en traditie. Hierdoor ontstaan vernieuwende producten. Hun manier van werken onderwijzen ze sinds 2006 op de Design Academy Eindhoven, kompasrichting Atelier. Hun doel is gebruik te maken van persoonlijke kwaliteiten om expressief en creatief te werken. Elk onderdeel dat binnen dit proces wordt gecreëerd wordt gezien als onafhankelijk werk en onderdeel van het geheel. Door al doende tot een vorm te komen, ontstaan nieuwe ideeën die verder ontwikkeld kunnen worden tot het uiteindelijke product. Iedereen maakt z’n eigen materialen en kleuren. In de ontwikkeling van een nieuw ontwerp wordt zelden

gebruik gemaakt van de computer. Voor overzichten, technische tekeningen en 3D modellen is de computer echter wel bruikbaar. In de etalage aan de Westerdoksdijk zal je vaak mensen zien werken aan modellen in verschillende materialen (work in progress). Het afgelopen jaar werkten Stefan en Carole samen met de enige fijnscheenwerkster (vlechtster) die Nederland nog rijk is. Fijnscheenwerk is een Nederlands ambacht uit de 17de eeuw. In de samenwerking verkenden de ontwerpers en vlechtster elkaars grenzen en ontstond de bijzondere collectie Woven Willow, conversation pieces for the interior voor uitgever Thomas Eyck (t.e.). Samen verder komen is belangrijk voor Scholten & Baijings. Eeuwenoude ambachten dreigen verloren te gaan, terwijl de liefde, de concentratie en het vakmanschap juist zo inspirerend zijn. Woven Willow is inmiddels opgenomen in de collectie van het Zuiderzeemuseum. Voor klanten en fabrikanten ont-

werpen en ontwikkelen Scholten & Baijings meubels en interieurproducten waaronder tafels, banken, kamerschermen, lampen, karpetten en gekleurde plaids. Het werk van Scholten & Baijings kenmerkt zich door subtiele vormgeving en oog voor detail. De meeste ontwerpen zijn opgenomen in toonaangevende collecties van fabrikanten en hun werk is aangekocht door verschillende musea en privé verzamelaars. Op de Westerdoksdijk 597, met uitzicht over het water, zijn altijd mensen aan het werk. Veel studenten van de Design Academy lopen er stage of werken er. Ook van hen zal af en toe werk te zien zijn in de etalage. Ook Dutch Design Agency (Bernardine Walrecht en Ingrid te Raaij) heeft op de Westerdoksdijk 597 een werkplek. Dit agency is intermediair op het gebied van Dutch Design en bemiddelt tussen ontwerpers en opdrachtgevers zoals o.a. het bedrijfsleven, musea en overheid. Het adviseert deze

opdrachtgevers over de inzet van ontwerpers en begeleiden hen in het selectieproces. Westerdokdijk 597 wordt versterkt door Marietta de Vries. Zij ontwikkelt plannen voor documentaires en boeken over o.a. Koninklijke Tichelaar. Op nummer 597 is een creatieve kruisbestuiving gaande! Het werken in een broedplaats is voor Scholten & Baijings belangrijk — het is extra inspirerend om met andere disciplines samen te werken. Het speciale aan de Westerdoksdijk is de etalage. Hierdoor is er direct contact met de voorbijganger, de bewoners. “We willen hen met onze etalages inspireren. Je bent zeer welkom om langs te komen.” Scholten & Baijings Westerdoksdijk 597 1013 BV Amsterdam www.scholtenbaijings.com www.dutchdesignagency.nl



OVERLAB: KREJCI & RIXXT Design met bewustzijn en verantwoording nemen voor de dingen die je maakt Krejci van Doreen Westphal deelt de studio met RIXXT. Rixt (van RIXXT) en Doreen hebben elkaar leren kennen in Milaan op de grote meubelbeurs (Salone Internazionale de Mobile) en kwamen elkaar regelmatig op beursen tegen. Doreen moest uit haar voormalig atelier omdat ze uit de ruimte was gegroeid, niet in het minst vanwege de grote leveringen en objecten die ze maakte en Rixt was ook op zoek naar ruimte. Er werd hen een andere ruimte aangeboden in de Kauwgomballenfabriek die ze met een aantal mensen moest delen — niet een ideale combinatie, want sommigen wilden lassen, anderen met klanten bellen en weer een ander had een ontvangsthoek nodig… Ze besloten met zijn tweëen verder te zoeken en kwamen samen in Westerdok terecht. Doreen houdt zich bezig met vrije vormgeving. Zo heeft ze onder ander een succesvolle tassenlijn van oude fietsbinnenbanden die ze produceert en verkoopt. De tassen worden zoveel mogelijk in sociale werkplaatsen gemaakt en de oude banden worden verzameld door mensen van sociale werkplaats Pantar in Amsterdam. Voor haar is deze productiewijze een wezenlijk onderdeel van het product. Haar collectie is inmiddels uitgebreid met nieuwe ontwerpen van verschillende materialen, zoals het vogelhuisje uit keramiek dat op een melkpak lijkt en ook weer speelt met het thema afval. Verder komt ze net terug uit Duitsland, waar ze bij een bedrijf wat beton optimaliseert nieuw werk kon maken. Hier mocht ze in het laboratorium van G.tecz een week lang experimenteren met ultra sterk beton. Ze maakte eerste prototypes voor een servies en een buitenstoel van beton.

Doreen presenteert haar werk op beurzen in Milaan, Parijs, Frankfurt en Tokio en verkoopt met name aan winkels of galerieën, niet zozeer aan particulieren. Behalve de vele mogelijkheden tot samenwerking binnen een broedplaats heeft Westerdok nog een unieke voordeel: de grote openheid naar buiten. Een etalage om producten te laten zien aan buurt en voorbijgangers is een enorme luxe voor een vormgever. Als laat in de avond nog een prototype klaar is, richt Doreen meteen de hele etalage opnieuw in om deze te laten zien. Nog een voordeel van deze locatie op de begane grond is dat je makkelijk aan kan sluiten bij kunstroutes en design festivals die regelmatig plaatsvinden in Amsterdam. Doreen is nog op zoek naar de manier van contact en samenwerking op deze plek — de externe gerichtheid (letterlijk en figuurlijk) van deze broedplaats is een uitdaging voor de interne samenwerking. Daarom wil ze regelmatig open atelieravonden doen of bijvoorbeeld feesten organiseren rondom belangrijke momenten maar er komen ook lezingen om kennis te kunnen uitwisselen. Haar etalage is nu al een belangrijk communicatiemiddel: er liggen gezeefdrukte kussens met de brug van het Westerdokseiland erop. Allemaal leuk en aardig, maar de echte fysieke brug is natuurlijk helemaal verkeerd — de architect daarvan zou verplicht moeten worden daar eens per dag overheen te fietsen!

Rixxt is Rixt Reitsma die haar atelier deelt met Doreen Westphal van Krejci. Net als Doreen is Rixt ontwerpster. Ze is twee jaar geleden afgestudeerd aan Rietveldacademie in Amsterdam en beschouwt zichzelf als producten conceptontwerper. Daarnaast werkt ze, voor een vast inkomen, als woonredacteur bij een tijdschrift. Rixt is erg breed bezig en vindt het leuk om alles aan te pakken wat op haar pad komt. Ze is veel in het buitenland actief, zo heeft ze pas een project in Indonesië gedaan, waaruit een nieuwe lijn woonaccessoires uit voort is gekomen die in Nederland te koop is. Binnenkort gaat ze naar Zuid-Afrika om daar ook z’n zelfde een project op te zetten. Ze vindt het erg interessant om daar te ontdekken wat ze daar met diverse ambachten kan doen en ook trainingen te geven. In haar werk is duurzaamheid een belangrijk element. Doreen en zij houden allebei van klassieke ambachten, momenteel zijn ze bijvoorbeeld volop aan het breien. Ze hebben elkaar leren kennen omdat ze elkaar steeds elkaar op dezelfde beursen in het buitenland tegenkwamen en ontdekten dat ze dezelfde interesse hadden; allebei werken ze veel met handwerktechnieken. Rixt en Doreen hebben heel duidelijk hun eigen projecten, maar gaan in de toekomst zeker samen projecten doen. Ze waren al samen op zoek naar een ruimte, toen ze via informatie vanuit het Volkskrantgebouw over Westerdok hoorden. Vanwege de grote belangstelling hadden ze niet verwacht dat hun inschrijving erdoor zou komen en ze zijn dan ook erg blij dat het is gelukt. Rixt vindt dat het concept van de broedplaats al echt begint te

Podium WesterdoK: Dame Jeanne & Book Bert Ontmoeten, begroeten en weer ‘theatraal’ gelouterd naar huis werken, er is nu al samenwerking met andere broedplaatshuurders — zoals de huisstijl die samen wordt opgepakt en de co-productie voor de aankleding van de opening. Rixt ziet hier zeker de meerwaarde van in, het contacten leggen binnen de broedplaats gaat heel snel, zeker na de introductieborrel waarna ze ook met de kunstenaars buiten haar eigen straatje kennis heeft gemaakt. Vooral in het begin is het van belang dat het goed wordt aangepakt dat iedereen elkaar leert kennen — die vliegende start is al zeker gemaakt! OVERLAB: KREJCI & RIXXT Westerdok 780 1013 BV Amsterdam www.krejci.nl www.rixxt.nl

Podium Westerdok, Dame Jeanne & Book Bert gaan in het echt door het leven als Bert Wagenaar en Anna Rotier. Twee onafhankelijke makers, aan elkaar voorgesteld in Stadsschouwburg van Amsterdam tijdens het Holland Festival 2008. Anna is freelance actrice, (toneel) schrijver en regisseur. Bert is freelance acteur en theatermaker. Zij hebben elkaar gevonden en zijn nu samen Podium Westerdok. Anna maakt muziektheater op locatie met haar gezelschap Dame Jeanne. Al naar gelang het onderwerp en de stijl (van barok tot rock) zoekt ze mensen bij elkaar. Incidenteel geeft ze trainingen ‘spreken in het openbaar’ aan het bedrijfsleven. Bert is theatermaker, soms maakt en regisseert hij zelf, soms treedt hij op in andermans voorstellingen. Ook hij werkt vaak met muziek en kleinkunst. Daarnaast maakt hij theater op maat voor bedrijven. Bert zoekt de balans tussen vrij werk en opdrachten die het vrije werk kunnen bekostigen. Hij heeft nog nooit subsidie aan-

gevraagd, maar aangezien Anna ervaringsdeskundige is, is hij wel van plan om zich ook een keer op dat vlak te begeven. Anna en Bert delen de ruimte en, veel belangrijker, de passie voor het vak. Ze inspireren elkaar en kijken ernaar uit om samen te werken in projecten. Ze kunnen elkaar aanvullen bij concrete zaken, zoals subsidie aanvragen en acteurs aandragen, maar ook meer in het creatieve proces, zoals voor het testen van toneelscènes en dergelijke. Het podium Westerdok staat voor ‘ruimte voor theater’ (letterlijk en figuurlijk), en voor ‘voorstelling in wording’. Anna en Bert werkten beide voorheen vanuit huis, iets wat voor Anna eigenlijk te klein was en voor Bert met name te huiselijk. Beide vonden het tijd om een professionele stap te maken, om bijvoorbeeld ook de mogelijkheid te hebben ontmoetingsruimtes te organiseren — dat kan nu hier. Het is nu al duidelijk dat het broedplaats idee werkt, misschien nog wel meer dan dat. Anna merkt op

dat het wel een beetje wat heeft van een nieuwe ‘familie’ — je werkt wel alleen, maar je bent het niet. Via Joost Mulders (de vader van een vriendje van Anna’s zoon) kreeg ze de tip over het Westerdok. Sinds de oplevering van het Westerdok is het onderlinge contact goed op gang gekomen: men helpt elkaar; loopt bij elkaar binnen voor bijvoorbeeld materiaaladvies; de opening wordt door een bonte commissie georganiseerd — al een uitdaging op zich! Anna en Bert hebben hun eigen opening al gehad. Ze kwamen erachter dat ze nu bijna een tweemaal zo groot netwerk hebben, wat natuurlijk ook deels overlapt. Maar niet alleen hun netwerk was gekomen; hun opening was ook een goede gelegenheid om kennis te maken met wat naaste buren. Omdat dit de enige broedplaats in een hofje is, maken ze relatief gemakkelijk contact met bewoners. De eerstvolgende geplande voorstelling zou (puur toevallig) op een binnenplaats zijn — het zou natuurlijk geweldig zijn om in

hun ‘eigen’ hofje de try-out daarvoor te doen! podium westerdok: dame jeanne & book bert Westerdok 746 1013 BV Amsterdam www.podiumwesterdok.nl www.bookbert.com www.damejeanne.com www.annarottier.com



STUDIO Roosje Klap

Roosje Klap is een grafisch ontwerper met diverse opdrachtgevers binnen het culturele circuit, zoals musea, kunstenaars, galeries en fondsen of uitgeverijen die zich bezig houden met kunstpublicaties. Roosje heeft daarnaast diverse opdrachten voor kunst in de openbare ruimte, zoals het onlangs opgeleverde 410 meter lange LED-kunstwerk in de centrale parkeergarage van ‘autostad’ Nieuwegein (VRRRROOOOM!!!, 2008), die woord en beeld combineren. Een groeimarkt waar ze zich met enthousiasme op heeft gestort, is het ontwerpen van websites. Niet het technische gedeelte, maar vooral het ontwerpen ervan, waarbij dat zoveel leuker wordt als er iemand bij is die haar verregaande ideeën omzet in werkelijkheid. Daarnaast ontwikkelt ze ook ruimtelijke ontwerpen — zoals een mobiel opblaasbaar museum en interieurs inclusief tafels en andere meubels — vaak in samenwerking met haar man en beeldend kunstenaar Kaleb de Groot. Duidelijk: Roosje is niet in een hokje te stoppen. Mensen vinden het wel eens moeilijk te vatten dat ze zich met allerlei verschillende disciplines bezighoudt, maar voor haar ontbreekt die scheidslijn: “Binnenkomen in een vormgegeven ruimte is in wezen hetzelfde als het openslaan van een boek, of

het navigeren door een website.” Die manier van werken inspireert haar, want door die breedte kan ze ook anders naar een boek kijken dan iemand die alleen boeken vormgeeft. Groeien en uitbreiden stond eigenlijk op het verlanglijstje voor dit jaar, maar het idee dat mensen die je aanneemt huizen gaan kopen, kinderen gaan krijgen, en afhankelijk worden, schrikt af gegeven de huidige recessie. Dus voorlopig blijven het samenwerkingsverbanden op freelance basis. Roosje werkt gemiddeld met twee á drie mensen op kantoor, maar soms ook wel met zes, afhankelijk van de werkdrukte. Na bijna tien jaar staat ze wel aan het plafond van wat ze in haar eentje kan doen, zeker nu ze internationaal aan het doorbreken is in Amerika en Duitsland. De uitbreiding gaat wel komen — niet met rasse, maar wel met voorzichtige schreden. Voor nu gaat ze nog even genieten van haar goede reputatie in Frankrijk als stagebedrijf, waardoor ze een keur aan Franse stagiaires heeft om uit te kiezen. Gelukkig werd ze geselecteerd voor de eerste ronde in Westerdok, waar ze ook zitting heeft genomen in de selectiecommissie voor de aspiranthuurders. Iedere Broedplaats moet sociale cohesie hebben en dat betekent dat er wel een soort van onderlinge crossover moet zijn — die goede mix heeft

de commissie best zorgvuldig kunnen realiseren, ondanks dat sommige bedrijven uit de eerste selectie niet door konden vanwege de grote investering die gedaan moest worden. Op het Westerdok is ondanks dat de meeste mensen nieuw voor elkaar zijn, een hele goede samenhang en interesse in andermans werk. Roosje heeft, samen met de voor haar nog onbekende nieuwe buurvrouw Rixt Reitsma van Rixxt het logo en de huisstijl en website van de nieuwe Broedplaats Westerdok ontwikkeld, waarin op een verschillende manier gekleurde linten worden toegepast, die staan voor de onderlinge verbondenheid van de verschillende creatieven en tegelijkertijd refereren aan het water van het IJ en Westerdok. Daarnaast heeft Roosje samen met Cecilia Hendrikx (SuopuLab) het ontwerp van deze krant verzorgd. studio Roosje Klap Westerdok 610 1013 BV Amsterdam www.roosjeklap.com

Henk Authentiek, niet aanpassen aan snelle trends, en: schuim! Henk is Christian Henkel, zelfstandig schilder en beeldhouwer. Anderhalf jaar geleden is hij, samen met zijn vriendin die schilder is en een beurs had gekregen, vanuit Dresden naar Amsterdam gekomen. Hier in Nederland heeft hij een hele nieuwe start gemaakt en zich met name op schilderen gericht, met als doel ook te exposeren — iets wat hij eerst niet deed. Hij is op het moment erg tevreden met zijn werk en heeft ook een aantal exposities lopen. Altijd een uitdaging, exposeren, want natuurlijk is hij achteraf niet altijd blij met alles dat hij heeft gemaakt, terwijl je voor een expositie probeert alleen werk te gebruiken waar je echt tevreden mee bent. Christian vindt het erg moeilijk om wat over zijn werk te vertellen en verwijst voor beelden naar zijn website. Hij werkt niet, zoals een architect, in projecten, maar juist organisch. Niet dat hij geraakt

wordt door een hemels licht, maar hij brengt wel veel tijd door met nadenken en kijken naar dingen. Christian werkt momenteel aan kleine ‘schuilhutjes’, die hun wortel vinden in de stedelijke omgeving en dingen die hij op straat ziet. In het algemeen probeert hij te vermijden dat al zijn werk een duidelijke stijl heeft — hij wil zichzelf niet kopiëren. Zijn nieuwe studio op het Westerdok, die hij deelt met Annegret en Berndnaut, gebruikt hij met name voor het beeldhouwen. De ruimte is nu zo goed als af en zit tussen een kantoor en werkplaats in. Al sinds zijn verhuizing naar Amsterdam was hij op zoek naar een studio en dat hij uiteindelijk hier terecht kwam is puur geluk. Hij vindt deze plek, met gelijkgezinde mensen met allemaal ongeveer dezelfde kunstgerelateerde doelen, fantastisch. Omdat hij vooral op zoek was naar een ruimte had Christian

niet zoveel verwachtingen van het Westerdok. Nu hij hier zit, merkt hij dat hij eigenlijk veel meer dan dat heeft gevonden. Hij wil hier minstens een paar jaar blijven en de kansen benutten die deze broedplaats biedt. Er zijn nu al artiesten waar hij goede contacten mee heeft, zoals Doreen (van Krejci) en Sanne (van Ateliers Westerdok). Henk Leliendaalstraat 4 1014 BP, Amsterdam www.christianhenkel.com www.berndnaut.nl www.annegretkellner.nl



if i can’t dance, I don’t want to be part of your revolution Frederique Bergholtz vertelt ons over If I Can’t Dance, I Don’t Want To Be Part of Your Revolution, het reizend platform dat zich vooral concentreert op het produceren van projecten van beeldend kunstenaars die geïnteresseerd zijn in performance. Ze reizen naar verschillende nationale en internationale instituten en hun performances zijn altijd georiënteerd rondom bepaalde thema’s. De afgelopen edities waren dat: ‘theater’ en ‘feminisme’ en deze editie is het thema ‘maskerade’. Dit jaar en volgend jaar trokken ze van Kopenhagen naar Amsterdam. Nu zitten ze in Bilbao, daarna in Dublin en ze sluiten af in Eindhoven. Tijdens iedere editie reflecteren ze met makers en denkers op de thematiek. Het is één groot project waar ze verschillende aspecten van belichten die ze in verschillende steden laten zien, een work in progress dus, dat telkens op een andere manier wordt gepresenteerd. Hoe meer gedaantes een stad heeft, hoe beter — in die zin volgt Frederique zo’n nieuw project als Westerdok met belangstelling. Wat ze, vanuit de achtergrond van If I Can’t Dance... extra leuk vindt is dat ze hier op het Westerdok in het nieuwe deel van de stad zitten

en uitkijken op het oude deel dat ze associëren met het begin van de geschiedenis van de Appel aan de nabij gelegen Brouwersgracht — destijds hét instituut in Nederland dat performance internationaal op de kaart heeft gezet. If I Can’t Dance... wil een nieuwe dimensie geven aan die geschiedenis door te laten zien wat anno 2009 door kunstenaars met performance wordt gedaan. Omdat If I Can’t Dance... zo’n flexibel instituut is en omdat de curatoren zo veel moeten reizen, is voor hen het werken in een broedplaats van belang omdat hen dat in staat stelt te opereren vanuit een hoofdkwartier. Het is belangrijk om een basis te hebben om naar terug te keren. Dat is naast specifiek de plek op Westerdokseiland ook Amsterdam als stad, waar If I Can’t Dance... maandelijks performances presenteert in Frascati en een multidisciplinaire lezingenserie mede organiseert in de Stadsschouwburg (The Old Brand New, van december 2008 tot september 2009). Specifiek dit gebied is interessant, omdat het een broedplaats is waar je de kans krijgt om met andere producenten kennis te maken. Het is heel spannend om mensen en clubs te leren kennen waarmee je

niet door je eigen netwerk in contact komt maar door ‘Westerdok’ als overkoepelende factor. Fijn om zo af en toe uit je eigen wereldje te kunnen stappen en wellicht kunnen ze ook op een of andere manier samen werken, van elkaar leren of tips te krijgen. If I Can’t Dance… is nu aan het broeden om publieksactiviteiten te ontwikkelen, die gerelateerd zijn aan hun eigen bezigheden. Zo vindt er bijvoorbeeld al regelmatig een leesclub plaats waar teksten rond het thema maskerade worden behandeld. Hieraan neemt een brede club mensen deel, van vakmensen tot mensen met een academisch-theoretische achtergrond. Verder komt hier een plek voor een archief met informatie, literatuur en beeldmateriaal rond het thema, dat openbaar toegankelijk is. Ook alles wat ze eerdere jaren hebben gedaan wordt toegankelijk gemaakt — van publicaties tot videoregistraties van performances. Daarnaast komt er in de etalage een soort ‘muurkrant’ met een agenda met daarop de activiteiten die If I Can’t Dance… organiseert en activiteiten die verwant zijn en die eveneens interessant kunnen zijn voor de broedplaats en de bewoners.

De naam typeert de mentaliteit van waaruit ze werken. “If I Can’t Dance… I Don’t Want To Be Part Of Your Revolution” is een quote van Emma Goldman, een stoere anarchiste uit de vorige eeuw, die verwijst naar de maatschappelijke relevantie van de thema’s die ze aan de orde willen stellen met hun projecten en hun verlangen om samen met de kunstenaars kritisch naar de samenleving te kijken. Ook klinkt in die uitspraak heel mooi door dat ze dat doen vanuit een constructieve houding — er moet wèl gedanst worden! If I Can’t Dance, I Don’t Want To Be Part of Your Revolution Westerdok 606—608 1013 BV Amsterdam www.ificantdance.com

Mulders van den Berk Plannen maken; maquettes bouwen; fouten zoeken; verbeteren — dat is de manier om tot een goed ontwerp te komen Hoewel Mulders van den Berk in naam duidelijk een architectenbureau is, zijn ze niet een doorsnee bureau. Joost en Chris maken naast gebouwontwerpen in diverse schalen ook visies op nationaal niveau. Ze werken bijvoorbeeld aan een speelgebouw in de Utrechtse wijk Kanaleneiland; houden zich bezig met omvangrijke visie, zoals die voor het gebied tussen Zaanstad en Purmerend; en een concept voor de ruimtelijke implicaties van Randstad 2040 met als vraag “hoe hou je het Groene Hart groen en ga je toch de benodigde woningbouw realiseren”. De basis van hun werk is de essentie van de opdracht te begrijpen om vervolgens een helder en eenvoudig concept te formuleren om zo een goed ontwerp te realiseren voor de gebruiker. Het proces om tot een goed ontwerp te komen bestaat uit veel tekenen en bouwen van maquettes om iedere keer het ontwerp te verbeteren; ‘fouten zoeken’ en deze oplossen. Vaak komen projecten tot stand in combinatie met andere disciplines. Zo hebben ze voor het speelgebouw in Kanaleneiland samengewerkt met grafische vormgevers, een samenwerking die organisch verloopt: vanuit het

concept, de plek waar het gebouw komt, de functie die het zou kunnen vervullen, wat de kinderen ermee zouden kunnen doen, hoe de façade van het gebouw interessant gemaakt kan worden voor kinderen. Om die reden hebben ze er grafische ontwerpers bij gevraagd om ideeën te bedenken. In discussie over deze vragen en hoe de link met de gebruikers; de kinderen, kan worden gelegd, kwamen de ontwerpers op het idee om verhalen te gebruiken om het contact tussen de kinderen en het gebouw te leggen. Zo kwam het idee om sprookjes van allerlei culturen te gaan gebruiken, sprookjes waarvan de pictogrammen in het gebouw worden gefreesd. Om deze link te expliciteren en de herkenbaarheid van de sprookjes te vergroten heeft elk pictogram een boekje met een verhaal — zo leren de kinderen van het gebouw en kunnen ze elkaar daarover vertellen. Mulders en van den Berk zitten niet zomaar op deze plek. Toen het bedrijf werd opgestart hebben ze een op verschillende locaties gezeten. De zoektocht naar een permanente ruimte was toen al in volle gang. Betaalbare plekken, zoals een industriegebouw bij Sloterdijk, waren qua ruimte en locatie niet ideaal. Toen het Wes-

terdok op hun pad kwam bleek dit een waanzinnige kans — een super locatie; een mooie ruimte in het centrum met veel nieuwe architectuur. Een locatie die voor een architectenbureau heel aantrekkelijk is. Daarnaast is het natuurlijk erg interessant dat de mogelijkheden om met verschillende mensen uit de broedplaats samen te werken. Het gaat niet eens om het krijgen van extra opdrachten, maar veel meer om het nieuwe netwerk wat je aanboort, waardoor er nieuwe interactie ontstaat. Wat nog mist, is een gezamenlijke ruimte. De mogelijkheid om op een centrale plek met veel mensen te lunchen en wat meer gezamenlijkheid te hebben ontbreekt nog een beetje hier. Buiten dat, gaat het wel snel met de onderlinge banden en zien ze de toekomst op het Westerdok zonnig tegemoet. mulders van den berk Leliendaalstraat 7 1014 BP, Amsterdam www.muldersvandenberk.nl


Test-Portal is het uitkomen van een droomplan voor Patricia de Ruijter, kunstenaar en initiator/curator van bijzondere kunstprojecten. Al lang had ze het idee om een galerie te beginnen. Als kunstenaar met roots in kunstenaars kraakpanden in de stad (zoals de Rijkshemelvaartdienst, de Silo, NDSM-Werf ) is ze gewend om dingen zelf te organiseren — posters, website, performen, exposeren, tentoonstelling maken, ze heeft het allemaal gedaan. Als je dat vijftien jaar doet wordt je daar wel goed in, op een gegeven moment heb je wel wat in huis. Zo werd ze gevraagd door Hay Schoolmeesters om een tentoonstelling te maken in de Docklandshal van de NDSM-Werf een zeventien meter hoge ruimte met een oppervlakte van 15000 m2; zo’n enorme ruimte vullen dat doe je niet alleen met je eigen werk! Sindsdien heeft Patricia de rol van curator en concept bedenker professioneel op zich genomen. Er zijn voor deze tentoonstellingen kunstenaars uit heel de wereld aangetrokken (o.a. NY, Japan, Engeland, Marokko en ook Amsterdam, zie ook www.test-portal.nl. Ze heeft in de Docklandshal op de NDSM-werf fantastische experimentele tentoonstellingen mogen maken waarvoor ze subsidie van diverse fondsen mocht ontvangen. Het enige nadeel vond ze dat ze

daar een jaar aan werkte, terwijl de tentoonstelling na twee weken weer voorbij is. De rol van pionier aan de rand heeft Patricia wel onder de knie, nu is het tijd voor wat anders en iets wat meer continue is. De optie voor een betaalbare ruimte, eens niet aan de rand van de stad, maar midden in de bewoonde wereld kwam precies op tijd. Ook al is het een relatief kleine ruimte voor haar, het is wel iets van waaruit ze kan werken en samen kan werken — in haar galerie is plek voor onder andere mooie installaties en bijzondere fotografie. Werk wat de geest en de zintuigen prikkelt… Patricia vindt broedplaats Westerdok een goed, fris initiatief. Waar in een normale nieuwbouwwijk de geijkte supermarkten en ABC-winkels de kop op steken, is deze afwijkende vulling interessant voor de buurt en de stad; het brengt veel meer charme en eigen karakter met zich mee. Dit is van belang om de levendigheid die in het centrum zit ook in de wijken die iets meer aan de rand zitten te krijgen. De betaalbaarheid van de plekken is hierbij natuurlijk erg van belang. Zij vindt het super dat de gemeente betaalbare ruimte voor kleine bedrijfjes en kunstenaars creëert in de vorm van broedplaatsen. Het is volgens haar een fantastische aanvulling maar kan en mag geen vervanging zijn

voor eigen initiatieven zoals die rauwe plekken en kraakpanden waar ze zelf vandaan komt. Patricia is ook nog beeldend kunstenaar en hoofddocente van de eindexamenklassen van de fotoacademie hier om de hoek. Ze exposeert in Westerdok vanaf 20 maart (het openingsweekend) haar ‘No-land images’, een expositie samen met andere kunstenaars, zoals pieter w postma die zijn gloednieuwe sculpturen tentoonstelt. Zijn werk gaat over het thema vervreemding met een laag daaronder die teruggrijpt op jongensdromen; de vluchteling op zoek naar een beter leven; en de noodzaak tot ontdekken van de ontdekkingsreiziger. Stanza (US) exposeert ook. Hij werkt met data uit onder andere beveiligingscamera’s van steden die hij verwerkt en transformeert tot boeiende visuele kunstwerken, zoals het werk Diversity, the search for the soul of the Briliant city, gemaakt tijdens een verblijf in Shanghai. Verschillende talentvolle studenten van de fotoacademie zullen ook in de galerie hun werk gaan exposeren. Zoals Milan Gies, een student waar ze heilig in gelooft; hij maakt prachtige tijdloze portretten, maar ook filmpjes bestaande uit foto’s. Daarnaast zal ook Marc Driessen, een student van haar collega Joost van de Broek te zien zijn. Marc won onlangs de 1e prijs Zilveren

Camera met zijn prachtige serie Onder de Ring. Nu ze op deze nieuwe plek zit, krijgt ze gelijk plannen voor nieuwe werk. Toen ze het mooie beton zag kwam meteen het werkthema Wild nature in the City in haar op. Verbinding en een brugfunctie komt eigenlijk overal terug in haar werk; in rauw en super modern zit een puurheid die haar aanspreekt, en een prachtige visuele schoonheid die je kan mengen. Ze gaat dit in haar galerie doen met andere kunstenaars, daarnaast verwacht ze ook om binnen dit thema samen te werken met andere broedplaatsen in de buurt, filosofen en stadsbiologen. Niet te vergeten hoopt ze ook de buurtbewoners te inspireren: “Wat dacht je van ‘wild tuinieren’ tussen het beton!?!” Test-Portal now-Art Gallery Westerdok 272 1013 BH, Amsterdam www.test-portal.nl

||| tekst Yvonne Rijpers en Suzanne Plaum (Stipo) ||| ontwerp Roosje Klap & SuopuLab

Test-Portal Now-Art Gallery Wild tuinieren — tussen het beton!

Broedplaats Westerdok

Recommend Documents