b ba
bremenbouwadviseurs
sep tember 2 0 0 8 ja arg ang 8 nr 17
Gulpen-Wittem: blij met duidelijkheid en structuur in gemeentelijk accommodatiebeleid / 2-3 Renovatie kerndepartement: een prachtige opdracht voor een toonaangevend architectenbureau! / 4-5 ‘Je kunt ernaar kijken en het toch niet zien’ / 6-7 Verhuisd! / 8
Lijnen doortrekken en nieuwe wegen
aandeelhouder van Bremen Bouwadviseurs.
met jonge kunstenaars die met hun kijk op de
inslaan
We hebben meer focus aangebracht in de
werkelijkheid onze blik verruimen. Daardoor
De afgelopen maanden is Bremen Bouw
organisatie en het Management Team daarop
kunnen wij in ons vakgebied de creativiteit
adviseurs verder gegaan met de dingen waar
ingericht.
bereiken die nodig is om nieuwe oplossingen
we voor staan. We hebben projecten uitge-
te vinden voor de uitdagingen van de harde,
voerd in alle disciplines: bouwkostenconsul-
Ook werken we aan plannen die al op stapel
technische wereld van de bouw. Wij maken
ting, vastgoedadvisering, projectcoördinatie,
stonden. Zo hebben we een nieuwe locatie
u in de komende tijd graag deelgenoot van
bestekken schrijven, installatieconsulting en
betrokken in de Randstad. Daarover vertelt
onze ervaringen.
onderhoudsmanagement. U leest in dit
vestigingsmanager Ron van den Berg iets in
informatiebulletin over twee van die
deze uitgave van ons informatiebulletin.
projecten: het onderhoudsmanagement
Komend najaar zijn wij voor onze relaties in Zuid-Nederland weer te vinden in het
dat wij voeren voor de gemeente Gulpen-
Als bureau proberen wij voortdurend te
Parkstad Limburg Paviljoen op de Bedrijven
Wittem en onze rol als bouwkostenadviseur
innoveren. Om die reden hebben wij veel
Kontakt Dagen in het mecc, Maastricht.
bij de renovatie van het kerndepartement
contact met opleidingsinstituten en bestaat
Gratis kaarten voor deze beurs op 7 en
van het ministerie van Defensie in Den Haag.
onze bezetting uit ervaren mensen én jong
8 oktober kunt u via 045 571 39 39 bestellen.
talent. Een inspiratiebron die belangrijk voor
Ik hoop u binnenkort te mogen begroeten!
Tegelijk hebben we ons bureau ingericht op
ons blijft, is de kunst. Onder andere via de
de nieuwe situatie. Sinds 1 juli ben ik enig
Parkstad Limburg Prijs komen wij in contact
pagina 1
informatiebulle tin
ja arg ang 8
nummer 17
Hans Fiering directeur
sep tember 2008
Gulpen-Wittem heeft ruim 14.000 inwoners, verspreid over tien dorpen en gehuchten in het
Aandacht voor toeristische accommodaties
Zuid-Limburgse Heuvelland. Het werkpakket van de gemeentelijke organisatie is in dergelijke
Afgelopen maanden werd ook de onderhoudstoestand van
kleine gemeentes relatief zwaar. Burgers maar ook de landelijke en provinciale overheid
het zwembad Mosaqua in de kern Gulpen geanalyseerd.
verwachten van een kleine gemeente immers een even hoge kwaliteit als van grote steden.
Bremen Bouwadviseurs kwam tot de conclusie dat nieuwe
Gulpen-Wittem zoekt de oplossing in het uitbesteden van werkzaamheden, waarbij de
regelgeving op het gebied van milieu een extra tussentijdse
gemeente zelf steeds vaker de regierol neemt. Bijvoorbeeld wat betreft accommodatiebeleid.
investering van 1 miljoen euro noodzakelijk maakte. Dit opgeteld bij de onderhoudswerkzaamheden die nodig waren, maakte de vraag actueel of het niet verstandiger zou
Gulpen-Wittem: blij met duidelijkheid en structuur in gemeentelijk accommodatiebeleid
zijn om na te denken over nieuwbouw. Temeer omdat de onderhoudslast teruggebracht zou kunnen worden door te mikken op duurzaamheid. Mosaqua is een belangrijke attractie, er komen jaarlijks zo’n 200.000 bezoekers; op topdagen nemen zo’n 5.000 mensen er een koele duik. De gemeenteraad van Gulpen-Wittem was unaniem van mening dat een dergelijke voorziening voor toeristen op een hoog niveau behoort te zijn en er werd besloten om te kiezen voor nieuwbouw. Achterstand inlopen ‘Inmiddels hebben we de achterstanden wat betreft de buitensportaccommodaties grotendeels ingelopen. Tot tevredenheid. We hadden de verenigingen voorgesteld
‘We hadden een achterstand in te lopen wat betreft het groot
gronden te nemen. Bovendien zijn de mensen van Bremen
dat ze detailwerk zelf konden uitvoeren. Het bespaarde
onderhoud aan onze veertig gemeentelijke accommodaties
Bouwadviseurs bereid en in staat om aan verenigingen uit
geld kunnen de clubs in hun eigen kas storten. Bremen
en wilden en konden dat niet intern oplossen. Daarvoor
te leggen waarom bepaalde vernieuwingen of vervangingen
Bouwadviseurs was zonder meer bereid om daaraan mee
kwamen we capaciteit én technische kennis tekort.’
dit jaar nog niet op de planning staan. Zo blijft het onder-
te werken.’ Jos Schmitz is medewerker accommodaties en
Wim Herberichs, projectmanager bij de gemeente Gulpen-
houd aan de gebouwen een beetje uit de politieke sfeer.’
grondzaken. Hij ziet zijn werkzaamheden veranderen doordat Bremen Bouwadviseurs de actualisering, de rapportage,
Wittem, stelde het college van b&w voor om de bestaande samenwerking met Bremen Bouwadviseurs uit te breiden.
Keuzes maken
de planning en de uitvoering van het meerjarenonder-
Dat voorstel werd aangenomen. Hij vertelt: ‘Gulpen-Wit-
‘Planmatig, gestructureerd, onderbouwd en met continuï-
houdsplan op zich heeft genomen. ‘De wet- en regelgeving
tem liet in 2005 een meerjarenonderhoudsplan opstellen
teit’, zo karakteriseert wethouder Ruud Verhoeven de
op het gebied van arbo, legionella, aanbestedingen, milieu,
door Bremen Bouwadviseurs. Verder voerde Bremen Bouw
aanpak van Bremen Bouwadviseurs. ‘Een gestructureerde
enzovoort verandert snel en wordt steeds ingewikkelder.
adviseurs het beheer over het wegwerken van achterstallig
aanpak past in de cultuurverandering die we als gemeente
Ik ben blij dat we een partner hebben die perfect op de
onderhoud aan sportaccommodaties in 2007. We waren erg
doormaken. Ons doel is niet in de eerste plaats om goed
hoogte is en die alles beoordeelt en controleert namens de
tevreden over de samenwerking. Dan is het logisch dat je
koper uit te zijn. We willen de kwaliteit verhogen, als we
gemeente. We weten dat alles in orde is en dat brengt rust!’
die samenwerking voortzet en uitbreidt als dat nodig blijkt.
daardoor geld overhouden is dat natuurlijk mooi meege
Bremen Bouwadviseurs kende onze accommodaties door
nomen. We willen echter vooral weten wat ons te wachten
de inventarisatie in 2005. Ze hebben de capaciteit, de know
staat wat betreft het onderhoud aan onze accommodaties.
how, het netwerk en de continuïteit om te zorgen dat onze
De kosten staan in de meerjarenbegroting en dat maakt een
accommodaties in een goede staat van onderhoud zijn.’
raadsbrede discussie over de beleidskeuzes doelgericht en effectief. Kiezen we ervoor om een voorziening nogmaals
pagina 2
Uit de politiek
op te knappen, of gaan we sluiten of samenvoegen? Wat
Wim Herberichs en verantwoordelijk wethouder Ruud
zijn dan de consequenties voor de leefbaarheid? Het is
Verhoeven zijn bovendien blij met de zakelijke manier
inmiddels duidelijk dat we niet alle voorzieningen in alle
waarop Bremen Bouwadviseurs beslissingen benadert.
kernen kunnen behouden. Ook verenigingen beginnen
De wethouder: ‘Een onafhankelijk adviseur fungeert als een
in te zien dat een centrale accommodatie voor bepaalde
sparring partner. Hij helpt ons om beslissingen op zakelijke
activiteiten zijn voordelen heeft.’
informatiebulle tin
ja arg ang 8
nummer 17
sep tember 2008
1
‘Ik ben blij dat we een partner hebben die perfect op de hoogte is en die alles wat te maken heeft met het onderhoud aan onze accommodaties beoordeelt en controleert namens de gemeente. Bovendien staan de kosten voor het onderhoud aan onze accommodaties nu in de meerjarenbegroting en dat maakt een raadsbrede discussie over de beleidskeuzes doelgericht en effectief.’ Wethouder Ruud Verhoeven (met wit jasje), medewerker accommodaties en grond zaken Jos Schmitz (met donker hemd), projectmanager gemeente Gulpen-Wittem Wim Herberichs (met bril).
pagina 3
In 2006 kreeg Sander Architecten in Amsterdam na een Europese aanbesteding een bijzondere opdracht van de Rijksgebouwendienst: de renovatie van het kerndepartement van het ministerie van Defensie in Den Haag. Sander Architecten schakelde Bremen Bouwadviseurs in als bouwkostenadviseur.
Renovatie kerndepartement: een prachtige opdracht voor een toonaangevend architectenbureau! ‘Ellen Sander ontwikkelde met haar team het concept,
concentratie van functies zodat uitwisseling en samenwer-
gezamenlijk zorgen wij voor de vertaling, bewaking en
king bevorderd worden. In de oorspronkelijke gebouwen
organisatie’, aldus Jeroen Spee. ‘Daarnaast hebben we een
van rijksbouwmeester Friedhoff en rijksarchitect Hoekstra
integraal team gevormd met daarin behalve ons bureau
uit de jaren 1950 was de structuur langzamerhand verloren
als architect, een constructeur, een installatieadviseur, een
gegaan. ‘We hebben een paar krachtige oplossingen be
bouwfysisch adviseur en een bouwkostenadviseur. Wij
dacht’, vindt Jeroen Spee. ‘Het complex bestaat uit drie
overleggen met de gebruiker over diens wensen en houden
gebouwdelen. Tussen die delen maken we een dekdak, een
ook rekening met de vraag van de Rijksgebouwendienst als
bijzondere overkappingsconstructie van beton en compo-
opdrachtgever. Zij willen namelijk dat het gebouw geschikt
siet. Daardoor ontstaat op de begane grond een doorlopend
blijft voor eventuele andere toekomstige gebruikers.’ Dat is
‘dek’ onder en tussen de gebouwen, wat ruimte biedt aan
slechts één aspect van deze complexe opdracht. Jeroen Spee
de algemene functies waar medewerkers elkaar kunnen
somt op: ‘Een bestaand gebouw renoveren met een zeer
ontmoeten. Bovendien valt er op de begane grond veel licht
gelimiteerd budget ‘onvoorzien’. Een krappe, dwingende
binnen.’
planning. Een binnenstedelijke locatie. Strenge beveiligings
pagina 4
maatregelen. Onverwachte prijsontwikkelingen in de
Puzzelstukjes
aannemerij. En een cultuuromslag binnen het ministerie
‘We hebben praktisch elke vierkante meter in het gebouw
van Defensie.’
benut. De fantastische zolderverdieping maken we gereed
1
Ellen Sander en Jeroen Spee (foto: Hans Stakelbeek / fmax)
als kantoorverdieping. Onder het gebouw was een parkeer-
Er wordt gewerkt met duurzame materialen, en door de
adviseurs voor elk aspect van de bouw. We werken zij-aan-
Het concept
garage. Het bleek mogelijk om die bestaande kelders volle-
toepassing van transparante wanden kan het daglicht
zij. De calculatie voor een renovatie van een gebouw als
Met name die cultuuromslag past bij het type werk dat
dig te benutten voor een nieuwe parkeergarage. Op enig
maximaal toetreden. Uiteraard wordt ook het installatie
dit is buitengewoon moeilijk. Desondanks zijn we strikt
Sander Architecten graag aanpakt. Het bureau is sterk in
moment vielen de puzzelstukjes in elkaar. Het oude com-
niveau verbeterd.
gehouden aan het totaalbudget. Alle partijen kijken dus
integrale opgaven waarin interieur en architectuur samen-
plex van drie in de loop van de tijd aan elkaar gekoppelde
komen. Ellen Sander wil een fysieke omgeving creëren die
gebouwdelen wordt straks een helder, efficiënt ministerie.
Teamwork
van Bremen Bouwadviseurs schakelt uitstekend in het
recht doet aan de manier van denken, leven en werken van
Met dat doel maken we een nieuwe ontsluitingsstructuur,
‘De uitdaging is nu om binnen tijd en binnen budget te
totale team van het ministerie van Defensie. Zo weten we
de opdrachtgever. Voor het ministerie van Defensie ver-
zodat trappenhuizen en liften eenduidig zijn. Dat is nu niet
blijven werken’, aldus Jeroen. ‘Je ziet in dit project duidelijk
voortdurend waar we aan toe zijn!’ Rijksbouwmeester Mels
taalde zich dat in het creëren van een ‘samenkomstwereld’.
het geval; je hebt als bezoeker geen idee waar de liften en
dat de architect niet langer bouwheer is. De complexiteit
Crouwel is positief en kijkt kritisch mee.
Het ministerie had grote behoefte aan extra ruimte en
trappenhuizen precies zijn en waar ze naar toe leiden.’
maakt het belangrijk dat je als team samenwerkt met
informatiebulle tin
ja arg ang 8
nummer 17
sep tember 2008
mee om de risico’s te minimaliseren. Ron van den Berg
pagina 5
‘Je kunt ernaar kijken en het toch niet zien’ Parkstad Limburg Prijs: rechtstreeks contact tussen jonge kunstenaars en ons bedrijf
Bremen Bouwadviseurs laat zich inspireren
achtige kasteel Strijthagen en ontving Paul Devens de Landgraafprijs. Blijven vernieuwen Frans Bremen raakte in die tijd als ambtenaar van de
De Bremen Aanmoedigingsprijs werd afgelopen jaar voor
Dit jaar werd voor de vierde keer de Parkstad Limburg Prijs
gemeente Landgraaf betrokken bij de Stichting Promotie
het laatste uitgereikt. Bremen Bouwadviseurs, dat zich
toegekend. Voor deze gerenommeerde prijs worden elke
Limburgse Kunstenaars. Sinds enkele jaren zit hij in het
onverbrekelijk verbonden voelt met kunst en cultuur, slaat
vier jaar maximaal tien jonge, talentvolle kunstenaars
bestuur. ‘We raakten in gesprek met het bestuur van de
op cultureel gebied nieuwe wegen in. Hans Fiering vertelt
genomineerd. Zij krijgen een gezamenlijke expositie in de
regio Parkstad Limburg. Zo kreeg de prijs zijn huidige
wat hem voor ogen staat.
Stadsgalerij in Heerlen en de winnaar ontvangt een bedrag
naam. Hij zou vanaf 2000 tot 2012 elke vier jaar worden
van 10.000 euro. Bremen Bouwadviseurs is vanaf de start
uitgereikt. Als stichting wilden we er elke keer een nieuw
‘Ons bureau heeft altijd contact gezocht met jonge mensen,
nauw betrokken bij de Parkstad Limburg Prijs, omdat het
element aan toevoegen. Zo kwam er een publieksprijs,
via hun opleiding aan bijvoorbeeld de Hogeschool Zuyd, of
bureau zich verwant voelt met jong creatief talent. In de vol-
we schakelden jonge vormgevers in voor de catalogus en
via de kunst. Dat gebeurde onder andere in de architecten-
gende uitgaven besteden wij aandacht aan de kunstenaars.
dit jaar kwam er voorafgaand aan de expositie een reeks
workshop “The Presence of Urban Space”, waarin jonge
Nu belichten wij eerst de achtergrond van de Parkstad
reportages op de regionale tv.’
architecten een week lang aan een concrete opdracht werk-
Limburg Prijs.
pagina 6
ten onder begeleiding van zeer gerenommeerde architecten. Hoog niveau
Daarnaast hebben we vanaf 1990 zes keer de Bremen Aan-
Het begin van wat nu de Parkstad Limburg Prijs is, wordt
‘De prijs staat goed aangeschreven. Die aandacht heeft te
moedigingsprijs uitgereikt aan jong artistiek talent uit
gemarkeerd door het beeld ‘De Limburger’ van Frans
maken met de kwaliteit van de prijs. De jury bestaat steeds
de regio. We merkten echter dat dergelijke manifestaties
Duckers dat bij het provinciehuis in Maastricht staat. De
uit mensen met grote autoriteit in de wereld van de kunst.
steeds meer navolging kregen, terwijl wij ons toch graag
Junior Kamer Heerlen wilde aan de slag met een kunst
Enkele genomineerden hebben inmiddels internationaal
blijven onderscheiden. Vandaar dat we nadenken over
project en dit was het resultaat. In 1985 werd de Stichting
naam gemaakt. Dat geeft investeerders in de prijs vertrou-
nieuwe vormen om onze verbondenheid met cultuur tot
Promotie Limburgse Kunstenaars opgericht die een tweede
wen. Voor de afgelopen drie edities hebben zich in totaal
uitdrukking te brengen.’
project realiseerde: ‘d’r lachende Eézel’ van Cyriel Laudy.
200 kunstenaars aangemeld, 32 zijn er genomineerd. Zij
Het beeld symboliseert Carnaval in Heerlen. Met het geld
krijgen ruimschoots de kans om hun werk te presenteren
‘Al enkele jaren ondersteunde Bremen Bouwadviseurs
dat door de verkoop van replica’s van beide beelden werd
aan het publiek, maar ook aan bedrijven die interesse
de Parkstad Limburg Prijs. Ook die prijs is gericht op het
verdiend, kon de stichting individuele Limburgse kunste-
hebben in kunst. Als investeerder ontvangen zij een werk
stimuleren van jong talent. Kunst is een inspiratiebron voor
naars ondersteunen bij een studie of een expositie.
van een genomineerde naar keuze dat door de Stichting
ons werk. Ik zie zelfs een heel rechtstreekse verbinding
wordt aangekocht.’ Frans Bremen is een warm pleitbezor-
met de harde technische wereld waarin wij ons bewegen.
Verbindend
ger van de Parkstad Limburg Prijs. ‘Ik heb prachtige werken
Je kunt namelijk naar kunst kijken, maar daarmee hoef je
De stichting wilde echter meer. Om een brug te slaan tussen
voorbij zien komen. De gigantische kleurrijke schilderijen
“het” nog niet te zien. Wie dat begrijpt en kan toepassen
jonge kunstenaars, het bedrijfsleven, overheid en publiek
met beeldelementen uit de natuur van Hadassah Emmerich
op een technisch probleem, werkt met echte passie en
werd een kunstprijs in het leven geroepen. Jonge kunste-
bijvoorbeeld. Of de boeiende en tegelijk vervreemdende
creativiteit. Dan ben je namelijk in staat om naar een ander
naars die een band hebben met Belgisch of Nederlands
objecten van Caroline Coolen, die onlangs een tentoonstel-
abstractieniveau over te schakelen. Herman Herzberger
Limburg komen in aanmerking voor de prijs. Bedrijven die
ling opende naar aanleiding van haar expeditie naar
noemde dat in een interview voor ons informatie
investeren in de prijs, mogen een kunstwerk kiezen van één
Spitsbergen. Of de verbindingen die pianist en beeldend
bulletin pure erotiek. Hij achtte ons in staat om zelfs een
van de genomineerden. De gemeente Landgraaf was aan-
kunstenaar Robert Lambermont legt. Ik vind het telkens
bouwkostenberekening met erotiek te maken. Vanwege
vankelijk de enige gemeente die het initiatief ondersteunde.
weer een bijzondere ervaring om te zien welke vormen
In 1996 exposeerden de genomineerden in het schilder
deze jonge kunstenaars kiezen.’
informatiebulle tin
ja arg ang 8
nummer 17
sep tember 2008
1
Met ‘De Limburger’ van Frans Duckers werd de basis gelegd voor de Parkstad Limburg Prijs
pagina 7
die verbinding tussen kunst en ons werk als Bremen Bouwadviseurs ondersteunen wij de Parkstad Limburg Prijs.’
Verhuisd! Vanaf 1 september heeft de Randstad-vesti-
Bremen Bouwadviseurs zeer aan.
dere stad. Een smeltkroes. In de Van Nelle
ging van Bremen Bouwadviseurs een wel
Ron van den Berg is vestigingmanager voor
Ontwerpfabriek zitten veel creatieve
heel bijzondere locatie: het voormalige
de Randstad. ‘Ik vind het een voorrecht om
bedrijven en bedrijfjes, ook architecten
directiegebouw van de Van Nelle Ontwerp
op zo’n schitterende locatie te mogen werken.
bureaus. Die omgeving inspireert mij om
fabriek in Rotterdam. Het Rotterdamse
Het is niet gemakkelijk om in één van de
ons bureau verder uit te bouwen en neer
gebouw van glas en beton dat Brinkman &
meest kenmerkende gebouwen van Neder-
te zetten in de Randstad! Rotterdam is
Van der Vlugt tussen 1925 en 1931 realiseer-
land een kantoor te huren. Bovendien heeft
geografisch interessant voor ons bureau.
den, roept onmiddellijk associaties op
het directiegebouw, waar wij op de eerste
Er zijn veel initiatieven, veel architecten
met het Heerlense Glaspaleis van Peutz uit
verdieping een kantoor hebben over de volle
zien net als wij de kansen die er zijn.
1932. Deze verbinding tussen Rotterdam
breedte van de achtergevel, nog extra allure.
Die mogelijkheden willen wij benutten!’
en Heerlen spreekt de medewerkers van
Het is een bijzonder gebouw in een bijzon-
Colofon Dit informatiebulletin is een uitgave van Bremen Bouwadviseurs bv, kantoor Heerlen Bekkerweg 29-31, Postbus 528, 6400 am Heerlen t 045 571 39 39 f 045 571 19 57 kantoor Rotterdam Postbus 13033, 3004 ha Rotterdam t 010 750 35 85 f 084 229 19 99 / www.bremenba.nl /
[email protected] / iso 9001: 2000 gecertificeerd Heeft u vragen naar aanleiding van dit informatiebulletin? Neem dan contact op met ons bureau (045 571 39 39). Tekst Karin Dormans, Ransdaal / Fotografie Bert Janssen, Maastricht / Vormgeving Piet Gerards Ontwerpers, Amsterdam / Druk Van Hooren bv, Heerlen
pagina 8
informatiebulle tin
ja arg ang 8
nummer 17
sep tember 2008
