BRANDVERZEKERING Technische en praktische aspecten
door Daniel Demaeseneire
Dit werk is een uittreksel uit ‘Kluwer’s Verzekeringshandboek’
Verantwoordelijke uitgever: Jan Vandenwyngaerden, Ragheno Business Park, Motstraat 30, 2800 Mechelen © 2005 Wolters Kluwer Belgium Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt worden, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgever. D/2005/2664/262 ISBN 90-4650-783-1 BP/BRAKVH-BI5001
Over dit boek
Over dit boek
In het moderne recht wordt binnenkort de tweehonderdste verjaardag van de brandverzekering gevierd. Al bieden de verzekeraars steeds meer waarborgen, de brandverzekering blijft de rots waarop de meeste verzekeringen van zaken steunen. De wetgever vermeldt dan ook terecht de basis voor de brandverzekering in een onderafdeling met acht artikelen en meer recent nog een bijkomende onderafdeling met nog negen artikelen over de natuurrampen opgenomen in de wet van 25 juni 1992 op de landverzekeringsovereenkomst. Het tariferingsbureau voor de brandverzekeringen is in 2005 al samengesteld. De eerste criteria op basis waarvan de risicozones met terugkerende belangrijke overstromingen worden afgebakend werden op 21 november 2005 gepubliceerd als Bijlage bij het koninklijk besluit van 12 oktober 2005 tot vaststelling van de criteria op basis waarvan de Gewesten hun voorstellen inzake afbakening van de risicozones dienen te formuleren. De Gewesten stellen de kaarten op schaal 1:10 000 op voor de Koning. Een koninklijk besluit met de indeling van het grondgebied met risicogebieden wordt verwacht begin 2006. In dit werk werd wel al rekening gehouden met de recent gewijzigde wettekst. Dit werk is een uittreksel uit ‘Kluwer’s Verzekeringshandboek’ waarvan ook een Franstalige versie bestaat: ‘Traité pratique de l’assurance’. Voor de toevoeging van de nieuwe onderafdeling 1bis over overstromingen, nu uitgebreid tot natuurrampen was de tegenhanger van dit werk als uittreksel uit Traité pratique de l’assurance’ al verschenen bij éditions Kluwer in 2003 met als titel Assurance contre l’incendie, Technique et aspects pratiques. Dit werk bevat verhelderende rechtsleer en rechtspraak bij tal van toestanden die voorkwamen in de loop van een lange loopbaan bij verzekeringen en in brandverzekering in het bijzonder. Het onderzoek van een probleem blijft soms niet beperkt tot het luik verzekeringen; in dit werk wordt dan ook het burgerlijk recht aangehaald bij zaken die onroerend werden door incorporatie of door bestemming, bij aansprakelijkheid van of voor huurders, aquiliaanse aansprakelijkheid en nog andere vormen van aansprakelijkheid. We hopen dan ook dat u in dit werk een begin van oplossing zal vinden. Bepaalde standpunten, zoals het verwerpen van de algemene toepassing van de theorie van burenhinder en de aansprakelijkheid die daaruit voortvloeit bij brand of de verzwijging, het aanleunen bij de rechtspraak van het Hof van Cassatie betreffende de B.T.W. bij de aansprakelijkheid voor gehuurde zaken, zullen botsen op weerstand bij sommigen die zullen zeggen dat ik kost wat kost het Brandverzekering
3
standpunt van de verzekeraar verdedig. Niets is minder waar. Ik heb altijd getracht zo objectief mogelijk standpunt in te nemen. Een loopbaan van 40 jaar bij een verzekeringsonderneming kan juist de kritische geest van de jurist scherpen. Vaak wordt de jurist geconfronteerd met delicate zaken in vaak schokkende omstandigheden. Ik bied daarvoor mijn excuses aan. Ik dank hierbij al de juristen en technici die me een of ander facet van het verzekeringsrecht bijbrachten en in het bijzonder de brandverzekering. Zij hebben me in de loop der jaren de liefde voor het verzekeringsvak bijgebracht. Ik kan niet al die personen opsommen. Ik betuig in het bijzonder mijn dankbaarheid en erkenning voor de heer Paul Demoulin, gewezen advocaat en docent bij de Université libre de Bruxelles. Ik heb dan ook sommige ideeën uit zijn lessen rechtstreeks overgenomen in dit werk D.D.M.
4
Kluwer
Inhoudsopgave
Inhoudsopgave
Voorwoord a. Bibliografie b. Gebruikelijke afkortingen c. Verzekering materiële schade en bedrijfsschade, speciale risico’s AV 2002
9 9 11 11
Hoofdstuk 1 – Inleiding a. Algemeen b. Terminologie c. Rechtsbronnen d. Tarifering e. Soorten waarborg
51 51 52 54 56 58
Hoofdstuk 2 – De gewaarborgde gevaren a. De normale dekking b. Wettelijke uitbreidingen voor alle brandverzekeringen c. Voor eenvoudige risico’s verplichte uitbreidingen d. Wettelijke uitsluitingen e. Uitbreidingen uit overeenkomst f. Uitsluitingen uit overeenkomst
61 61 72 74 85 92 93
Hoofdstuk 3 – Het verzekerbaar belang a. Algemeen b. De eigenaar en de mede-eigenaar c. De vruchtgebruiker en de naakt-eigenaar d. De opstalhouder en de erfpachter e. De hypothecaire schuldeiser f. De aansprakelijke houders g. De verzekering voor rekening en ten behoeve van derden
95 95 96 98 101 102 103 104
Hoofdstuk 4 – De gevaarsobjecten en de gevolgkosten a. Gebouw b. Inhoud c. Onbruikbaarheid van onroerende goederen d. Behoudskosten e. Opruimings- en afbraakkosten f. Reddingskosten
111 111 117 118 120 122 123
Brandverzekering
5
Hoofdstuk 5 – De verzekerde bedragen a. Vaststelling van de verzekerde bedragen b. De indexatie c. Verzekeringsmodaliteiten d. Methodes voor waardevaststelling
131 131 133 135 141
Hoofdstuk 6 – Lokalisatie en overdracht van de verzekerde goederen a. De lokalisatie van de verzekerde goederen b. De vervanging van de verzekerde goederen c. Afbraak en wederopbouw van het verzekerde gebouw d. Eigendomsoverdracht
145 145 147 147 148
Hoofdstuk 7 – De aansprakelijkheid van de huurder a. De aansprakelijkheid volgens het burgerlijk recht b. De verzekering van de aansprakelijkheid van de huurder
153 153 177
Hoofdstuk 8 – De aansprakelijkheid van de gebruiker a. De aansprakelijkheid volgens het burgerlijk recht b. De verzekering van de aansprakelijkheid van de gebruiker
183 183 191
Hoofdstuk 9 – De aansprakelijkheid van de verhuurder tegenover de huurder en van de eigenaar tegenover de gebruiker a. De aansprakelijkheid van de verhuurder b. De verzekering van de aansprakelijkheid van de verhuurder c. De aansprakelijkheid van de eigenaar tegenover de gebruiker volgens het burgerlijk recht d. De verzekering van de aansprakelijkheid van de eigenaar Hoofdstuk 10 – Andere contractuele aansprakelijkheden a. Het aannemingscontract b. De lening c. De bewaargeving d. Goederen in consignatie
193 193 197 199 199 201 201 207 208 214
Hoofdstuk 11 – De aquiliaanse aansprakelijkheid/Verhaal van derden 217 a. De aansprakelijkheid volgens het burgerlijk recht 217 b. Het verhaal van derden 218 Hoofdstuk 12 – De aansprakelijkheid voor burenhinder a. Aansprakelijkheid volgens het burgerlijk recht b. Hinder door brand c. De verzekering
233 233 234 236
Hoofdstuk 13 – De mededelingsplicht van de verzekeringnemer a. Mededelingsplicht b. Vorming van de overeenkomst c. Uitwerking van de waarborg d. Termijn van de overeenkomst e. Einde van het contract
237 237 241 242 242 244
6
Kluwer
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 14 – De schadegevallen a. De verplichtingen van de verzekerde b. Vaststelling van de schade c. Vaststelling van de oorzaak d. Vaststelling van de vergoeding e. Betaling van de vergoeding f. Indeplaatsstelling en verhaal van de verzekeraar g. Opzegging
247 247 255 259 260 263 280 286
Hoofdstuk 15 – Verjaring en rechtsmacht a. Verjaring b. Rechtsmacht
289 289 295
Brandverzekering
7
