BOUW CONSTRUCTIE- EN PLANNINGSTECHNIEKEN

BOUW CONSTRUCTIE- EN PLANNINGSTECHNIEKEN DERDE GRAAD TSO DERDE LEERJAAR LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS LICAP – BRUSSEL D/2007/0279/023 September 2007 ISBN 978-90-6858-743-2

Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel

Inhoud Plaats van dit leerplan in de lessentabel .........................................................................5 1

Uitgangspunten.....................................................................................................7

1.1 1.2

Relatie met de geïntegreerde proef .................................................................................................7 Relatie met de stage..........................................................................................................................7

2

Studierichtingsprofiel ...........................................................................................9

2.1 2.2 2.3

Instroom .............................................................................................................................................9 Profiel van de studierichting............................................................................................................9 Uitstroom ...........................................................................................................................................9

3

Verticale leerlijn...................................................................................................10

3.1 3.2 3.3

Logisch curriculum tso studiegebieden bouw ............................................................................10 Beginsituatie....................................................................................................................................10 Hoofddoelstellingen........................................................................................................................11

4

Horizontale samenhang......................................................................................12

4.1 4.2

Bij parallelle klassen in dezelfde studierichting ..........................................................................12 Horizontale samenhang met Hout constructie- en planningstechnieken .................................12

5

Open en geïntegreerd .........................................................................................13

5.1 5.2

Een open leerplan ...........................................................................................................................13 Een geïntegreerd leerplan ..............................................................................................................13

6

Leerplandoelstellingen en leerinhouden...........................................................14

6.1 6.2

Begrippenkader ...............................................................................................................................14 Doelstellingen en leerinhouden.....................................................................................................15

7

Algemene pedagogisch-didactische wenken ...................................................18

7.1 7.2 7.3 7.4 7.5

Geïntegreerde aanpak ....................................................................................................................18 Werkvormen.....................................................................................................................................18 Pedagogisch-didactische wenken.................................................................................................18 ICT.....................................................................................................................................................18 Welzijn op het werk en VCA ...........................................................................................................18

8

Evaluatie ..............................................................................................................18

8.1 8.2 8.3

Procesevaluatie ...............................................................................................................................18 Productevaluatie .............................................................................................................................18 Evalueren van attitudes..................................................................................................................18

9

Minimale materiële vereisten .............................................................................18

9.1 9.2 9.3

Veiligheidsvoorzieningen...............................................................................................................18 Vaklokalen en vakmediatheek .......................................................................................................18 Wasgelegenheid ..............................................................................................................................18

3de graad tso – 3de leerjaar Bouw constructie- en planningstechnieken

3 D/2007/0279/023

9.4

Bijkomend voor het realiseren van alle basisdoelstellingen......................................................18

10

Nuttige adressen .................................................................................................18

11

Bibliografie ..........................................................................................................18

4 D/2007/0279/023


Plaats van dit leerplan in de lessentabel

Studierichting

Bouw constructie- en planningstechnieken

Pedagogische vakbenaming


Administratieve vakbenaming

TV Bouw (stage kan ook onder PV)

Specifiek gedeelte

22 uur waarvan minimum 4 uur als stage

Complementaire gedeelte

Maximum 6 uur: aanbeveling om het complementair gedeelte volledig voor te behouden voor de cluster Bouw constructie- en planningstechnieken


5 D/2007/0279/023

1

Uitgangspunten

•

Vernieuwde visie op tso die moet leiden naar een duidelijke profilering van de studierichting in het 3de leerjaar van de 3de graad.

•

Aangezien alle doelstellingen aansluiten binnen een theoretisch-technisch kader geven we de voorkeur aan een volledige invulling van TV, voor een 3de leerjaar 3de graad tso Bouw constructie- en planningstechnieken. De vaardigheden sluiten vooral aan bij leidinggevende taken. Dit kan onder meer inhouden: opmeetwerk verrichten, werfverslag maken, uitvoeringsdetails bestuderen, meehelpen organiseren, coördineren …

•

Actualisering: nieuwe materialen, technieken en technologieën, nieuwe normen en voorschriften, nieuwe inzichten.

•

Door de wijze van formuleren dienen de leerplandoelstellingen, in combinatie met de hoofddoelstellingen en de leerinhouden, het verwachte beheersingsniveau aan te geven. Complexe en moeilijk hanteerbare taxonomieën worden vermeden.

•

De verticale samenhang met het leerplan van de derde graad Bouwtechnieken.

•

In de leerplandoelstellingen en leerinhouden zijn theoretisch-technische elementen geïntegreerd.

•

Onder het begrippenkader (6.1) is duidelijk de afbakening van de begrippen ‘Bouw constructie- en planningstechnieken’, ‘Niet-traditionele bouwconstructies’, ‘Bouwproject in het 7de jaar’, ‘Coördinatie’, ‘Zelfstandig’, ‘Geïntegreerde leerplandoelstellingen’ en ‘Uitbreiding’ geschetst.

•

De optie van het VVKSO om het minimum lestijdenpakket van de basisvorming en het specifiek gedeelte op 30 uur te houden, zodat de school een complementaire keuze kan maken voor een maximum van 6 uur.

•

We bevelen aan om het complementair gedeelte volledig voor te behouden aan de cluster Bouw constructie- en planningstechnieken.

•

Openingen creëren om de algemene vakken beter af te stemmen op het profiel van de studierichting.

•

De hoofdstukken 1, 2, 10 en 11 geven de bronnen weer waarop het leerplan is gebaseerd.

•

De hoofdstukken 3 tot en met 9 dienen als wegwijzer voor de leraar waar de te bereiken doelstellingen en de visie van het leerplan omschreven zijn.

1.1

Relatie met de geïntegreerde proef

De leerplandoelstellingen en leerinhouden (6.2) vormen de basis van geïntegreerde projecten (proeven). De meerwaarden bij de geïntegreerde proef, worden gevormd door de betrokkenheid van de interne en externe juryleden, en de integratie van algemene vakken. Wij opteren dat de leerlingen maximale mogelijkheden krijgen binnen de geïntegreerde proef. Het stimuleren van eigen talenten en interesses bij het implementeren van de geïntegreerde proef is van primordiaal belang. De concretisering van de geïntegreerde proef is vastgelegd in de omzendbrief van 25 juni 1999 punt 8 ‘Evaluatie en bekrachtiging van de studies’, het algemene kader van de geïntegreerde proef (28 mei 2002) van het VVKSO (Zie www.vvkso.be, onder ‘Onderwijspraktijk’, ‘Geïntegreerde proef’ aanklikken) en het vademecum in verband met de geïntegreerde proef specifieke invulling ‘Studiegebied bouw’.

1.2

Relatie met de stage

Eveneens zijn er leerplandoelstellingen en leerinhouden realiseerbaar op de stageplaats. Ervaring op de werkvloer vormt een belangrijke component. Een goede keuze van de stageplaats zorgt voor een nauwe aansluiting bij de opleiding. Voor een 3de leerjaar 3de graad tso Bouw constructie- en planningstechnieken geven we de voorkeur aan sta-


7 D/2007/0279/023

ges die aansluiten binnen een theoretisch-technisch kader. Dit kan ondermeer inhouden: deelnemen aan een werfvergadering, stage in een architectenbureau, metingen uitvoeren met een topograaf … De vigerende reglementering is terug te vinden, bij het departement Onderwijs, door te surfen naar http://edulex.vlaanderen.be/ en achtereenvolgens te klikken op ‘rubriek omzendbrieven’, ‘Secundair onderwijs’ en ‘Stages’. En bij het VVKSO, in de Mededelingen van het VVKSO: M-VVKSO-2003-104. De afdeling TSO/BSO van de VLOR heeft een advies betreffende de leerlingenstages in het voltijds secundair onderwijs uitgebracht. Deze informatie is te verkrijgen via: http://www.vlor.be/ en te klikken op ‘Adviezen’, vervolgens op ‘Archief’. U vindt het ‘Advies leerlingenstages in het voltijds tso en bso’ onder ‘Raad Secundair Onderwijs’, vervolgens ‘Klik hier voor het volledig advies’.

8 D/2007/0279/023


2

Studierichtingsprofiel

2.1

Instroom

De logische instroom voor deze studierichting is de derde graad Bouwtechnieken. Van leerlingen die instromen uit andere studierichtingen is technisch bouwkundig inzicht en coördinerende aanleg vereist.

2.2

Profiel van de studierichting

In dit specialisatiejaar komen jongeren in contact met aannemers en andere bouwspecialisten (architecten, ingenieurs, zelfstandig tekenaars, landmeters …) waar ze constructieve, planningsgerichte en administratieve aspecten van de bouwwereld leren. De jongere leert bouwconstructieve knooppunten waarnemen en schetsen, technieken en materialen bestuderen en in detail uitwerken. Ook voor de planningsgerichte en administratieve aspecten maakt hij intensief gebruik van recente, noodzakelijke informaticatoepassingen: CAD, presentatietechnieken (3D-visualisatie, maquettebouw …), bestek- en meetstaatstudies, kostprijsberekeningen, planningstechnieken en topografische registraties. Een belangrijke component in de opleiding is de bedrijfsstage. Zij doen er diverse ervaringen op: uitwerken van tekenopdrachten, dossiers voorbereiden, opmaken bestek en meetstaat, nacalculatie, coördineren en opvolgen van werven, praktisch uitvoerend werk veilig organiseren. De leerlingen werken bovenstaande aspecten uit in een geïntegreerd project. Door het toepassen van zelfevaluaties, leert hij uit zijn bevindingen en stuurt hij bij. De algemene vakken kunnen gelinkt zijn met bepaalde specifieke doelstellingen. Het 3de leerjaar van de 3de graad Bouw constructie- en planningstechnieken is voornamelijk georiënteerd op structureel, inzichtelijk en procesmatig ondernemen. De beroepsgerichte context situeert zich om zelfstandig, bouwprocesgerichte competenties (kennis, inzichten, vaardigheden, attituden) te verwerven.

2.3

Uitstroom

Na het beëindigen van het derde leerjaar van de derde graad Bouw constructie- en planningstechnieken kan hij onder andere terecht bij studieburelen (architecten, ingenieurs, zelfstandig tekenaars, landmeters …), bouwbedrijven, overheidsdiensten en aanverwante bedrijven als bouwkundig administratief medewerker, werfleider of technisch-commercieel medewerker. Indien hij in het bezit is van het attest bedrijfsbeheer, behoort zelfstandig worden tot de mogelijkheden. Professionele bacheloropleidingen behoren ook tot de mogelijkheden zoals: initiële opleiding tot leraar secundair onderwijsgroep 1 optie hout-bouw (Studiegebied onderwijs), opleiding bouw (Studiegebied industriële wetenschappen en technologie), opleiding architectassistent of opleiding interieurvormgeving (Studiegebied architectuur)…


9 D/2007/0279/023

3

Verticale leerlijn

3.1

Logisch curriculum tso studiegebieden bouw

tso

3de graad 3de leerjaar


3de graad 1ste en 2de

Bouwtechnieken

leerjaar 2de graad 1ste en 2de

Bouwtechnieken

leerjaar

3.2

Beginsituatie

In het 1ste en 2de leerjaar van de 3de graad Bouwtechnieken hebben de leerlingen zelfstandig en binnen een omschreven opdracht, de volgende competenties ontwikkeld: •

De werkomgeving veilig organiseren volgens een planmatig proces.

•

De elementen van een uitvoering (project …) planmatig analyseren.

•

Een uitvoering planmatig voorbereiden (tekenen, keuzes maken, werkmethode …).

•

Fragmentarisch de materialen, de details, de constructies … van bouwelementen onderzoeken.

•

Een planmatige detailuitvoering (opdracht, project …) oordeelkundig realiseren.

•

Kwaliteitscontrole en zelfevaluatie toepassen, de vaststellingen bijsturen.

10 D/2007/0279/023


3.3

Hoofddoelstellingen

Het studierichtingsprofiel werd vertaald in zeven hoofddoelstellingen die verfijnd worden in leerplandoelstellingen en leerinhouden. Deze worden zelfstandig bereikt. (Zie hoofdstuk 6) 3.3.1

Binnen de opdracht in functie van bouwprojecten en coördinatie, rekening houden met alle veiligheidsaspecten. (Vanaf doelstelling 1 )

3.3.2

De opdracht in functie van bouwprojecten en coördinatie, analyseren. (Vanaf doelstelling 9)

3.3.3

Zich informeren, leren contacten leggen en communiceren in functie van het bouwproject, de coördinatie en de latere tewerkstelling. (Vanaf doelstelling 13)

3.3.4

De eigen talenten, bekwaamheden en interesses integreren in het bouwproject. (Vanaf doelstelling 18)

3.3.5

De opdracht in functie van bouwprojecten en de coördinatie ervan voorbereiden en uitwerken. (Vanaf doelstelling 24)

3.3.6

Een technische fase van een bouwproject helpen coördineren. (Vanaf doelstelling 90)

3.3.7

Zelfevaluatie toepassen en bijsturen. (Vanaf doelstelling 95)


11 D/2007/0279/023

4

Horizontale samenhang

4.1

Bij parallelle klassen in dezelfde studierichting

Het komt voor dat een grote klas gesplitst wordt in kleinere groepen. Overleg binnen het lerarenteam is hier van primordiaal belang. Zorg dat de doelstellingen evenwichtig in de groepen worden aangeleerd. Gezamenlijk opstellen van een jaarplanning en een goede spreiding van de leerplandoelstellingen moeten ervoor zorgen dat de horizontale samenhang gegarandeerd blijft. Het hanteren van een uniform evaluatie-instrument zorgt dat ongelijkheden worden weggewerkt. De leerlingen kunnen op een identieke manier permanent worden geëvalueerd en bijgestuurd.

4.2

Horizontale samenhang met Hout constructie- en planningstechnieken

Binnen de specialisatiejaren van het 3de leerjaar van de 3de graad tso zijn het vooral de attitude- (gedrag, houding) en de evaluatiegerichte doelstellingen die overeenkomsten vertonen. Deze horizontale samenhang is bijvoorbeeld terug te vinden bij het zelfstandig realiseren van de doelstellingen, probleemoplossend denken, verantwoordelijkheid nemen, situaties inschatten, veiligheidsbewust handelen … Overeenkomsten met tso Hout constructie- en planningstechnieken •

Zich informeren, leren contacten leggen en communiceren in functie van de totaalopdracht en de latere tewerkstelling.

•

Eigen talenten, kwaliteiten en interesses integreren in het totaalproject.

•

Kwaliteitscontroles en zelfevaluaties toepassen, de vaststellingen bijsturen.

Verschillen met tso Hout constructie- en planningstechnieken Naast de doelstellingen die enige samenhang vertonen worden ook de onderstaande doelstellingen in het 3de leerjaar van de 3de graad Hout constructie- en planningstechnieken zelfstandig bereikt. •

De werkomgeving, binnen de totaalopdracht in functie constructie- en planningstechnieken, veilig organiseren.

•

De totaalopdracht (-project) in functie van constructie- en planningstechnieken analyseren.

•

De totaalopdracht (-project) in functie van constructie- en planningstechnieken voorbereiden en verwezenlijken.

•

Inzicht verwerven in praktische toepassingen van automatiseren.

•

De realisatie van een totaalopdracht (-project) in functie van constructie- en planningstechnieken opvolgen.

12 D/2007/0279/023


5

Open en geïntegreerd

5.1

Een open leerplan

De scholen hebben een grote vrijheid voor wat betreft het implementeren en realiseren van de doelstellingen in samenhang met de leerinhouden. Geen enkele doelstelling is gebonden aan een uitvoering of voorgesteld project. Hier ligt de keuze volledig bij het lerarenteam dat het leerplan moet realiseren. De mogelijkheden om de doelstellingen en leerinhouden te combineren en te vertalen in projecten, zijn onbeperkt.

5.2

Een geïntegreerd leerplan

In de leerplannen van de 2de en 3de graad tso Bouwtechnieken, wordt de integratie van de technische vakken (TV) en praktijk (PV) vooropgesteld. Ook in het 3de leerjaar van de 3de graad vormt integratie een fundamentele vertrekbasis. Een geïntegreerd leerplan houdt in dat er in de opbouw geen onderverdeling is volgens vakken. Dit betekent dus geen afzonderlijk leerplanonderdeel voor bouwadministratie, tekenen, topografie, constructie … De leerplandoelstellingen en leerinhouden worden zodanig aangeboden, zodat de uitvoering en de theorie als een geheel wordt ervaren. Het is vanuit pedagogisch-didactisch standpunt absoluut noodzakelijk om degelijke samenhang te brengen tussen uitvoering en theorie. Een eerste stap om op dit vlak goede resultaten te bereiken is vertrekken vanuit een geïntegreerd leerplan. De samenhangende delen zijn geclusterd in het vak ‘Bouw constructie- en planningstechnieken’. De versnippering in vakken van enkele uren is niet efficiënt, het is in veel gevallen interessanter om op bepaalde ogenblikken pakketten als geheel aan te bieden. Door versnippering gaat de samenhang verloren en ontstaan tal van overlappingen. Door de leerplandoelstellingen en leerinhouden te groeperen ontstaat er een duidelijker referentiekader om doelgericht projectmatig te werken. De leerplandoelstellingen en leerinhouden dienen door het lerarenteam, in overleg met de technisch adviseur(s), gepland en gespreid te worden. Permanent opvolgen via teamvergaderingen is noodzakelijk.


13 D/2007/0279/023

6

Leerplandoelstellingen en leerinhouden

6.1

Begrippenkader

Bouw constructie- en planningstechnieken Dit omvat het tekenkundig, constructief, planmatig, coördinerend en administratief uitwerken van bouwprojecten. In dit specialisatiejaar verdiepen de leerlingen zich in de organisatie en coördinatie van verschillende bouwprojecten. Dit kan via stage in een concrete situatie geplaatst worden. Niet-traditionele bouwconstructies Bij traditionele bouwconstructies beperken we ons tot basisconstructies (woningbouw) die op een professionele manier vervaardigd zijn uit traditionele bouwmaterialen (bakstenen, betonblokken, tegels, dakpannen …). Niettraditionele bouwconstructies (systeembouw, skeletbouw, staal- en betonbouw, grote prefabelementen) vinden hun toepassing bij de utiliteitsbouw (appartementen, bedrijfsgebouwen, kantoren, magazijnen ...). Bouwproject in het 3de leerjaar van de 3de graad Een bouwproject is een totaalopdracht waar ontwerpen, organiseren, tekenen, constructies, administratie, opvolgen, visualisatietechnieken…, kaderend binnen technieken en coördinatie in de bouw, zijn opgenomen. Het bouwproject kan een eigentijdse traditionele of niet-traditionele bouwconstructie zijn. Gebaseerd op de kwaliteiten en toekomstperspectieven van de leerling blijft de mogelijkheid bestaan dat hij/zij in beperkte mate ingeschakeld wordt bij het praktisch uitvoeren van het bouwproject. Coördinatie Een leerling neemt een stuk van de coördinatie voor zijn rekening. Hij helpt een technische fase van een bouwproject opvolgen en coördineren. De link wordt gelegd met de tekeningen, de constructies, de administratie, de planning, de organisatie... Hierbij spelen sociale vaardigheden een belangrijke rol. Zelfstandig Bij de hoofddoelstellingen wordt het woord ‘zelfstandig’ gebruikt. Dit is een duidelijke verwijzing naar het niveau waarbinnen de doelstellingen zich afspelen. Zelfstandig doelen bereiken betekent: uit eigen initiatief zich afvragen wat precies van hem verwacht wordt en de nodige stappen ondernemen om de opdracht te verwezenlijken. Het nemen van verantwoordelijkheid speelt hier een cruciale rol. De persoonlijkheid, de interesse en de kwaliteiten van de leerling geven het zelfstandig optreden een bredere dimensie. Veelal kunnen doelstellingen bij tso-leerlingen zelfstandig bereikt worden. Bij sommige leerlingen is wat meer begeleiding nodig. Geïntegreerde leerplandoelstellingen De leerplandoelstellingen en de leerinhouden zijn gekaderd binnen de hoofddoelstelling. De leerinhouden staan in relatie met de leerplandoelstelling en de hoofddoelstelling. Ze zijn deels geïntegreerd en bevatten theoretische en uitvoeringsgerichte elementen. Uitbreiding (U) Dit leerplan heeft zich voornamelijk beperkt tot de basisdoelstellingen. De leerinhouden bakenen de doelstelling af. Hier en daar zijn uitbreidingsdoelstellingen en -leerinhouden (U) aangegeven. Met het oog op het grondig verwerven van bepaalde basisdoelstellingen bevelen we aan om via zelf gekozen leerinhouden (aangepast aan de eigenheid van de school) en alternatieve projecten of opdrachten (als uitbreiding) hieraan te werken. De opgesomde leerinhouden zijn dus niet beperkend. Indien nodig en mogelijk kunnen ze worden aangevuld.

14 D/2007/0279/023


6.2

Doelstellingen en leerinhouden

Zelfstandig binnen de opdracht in functie van bouwprojecten en coördinatie, rekening houden met alle veiligheidsaspecten (hoofddoelstelling 3.3.1)

1

LEERPLANDOELSTELLINGEN De veiligheidsvoorschriften in functie van de bouwprojecten naleven. •

LEERINHOUDEN 1.1

Volgens de planning

1.2

Volgens de werkmethode

Tijdens het coördineren, de veiligheid van de werkomgeving van de uitvoeder, volgens de veiligheidsvoorschriften nagaan. 1.3

•

De veiligheidsvoorschriften raadplegen.

•

De veiligheidsvoorschriften integreren in de constructie- en planningstechnieken.

•

De veiligheidsvoorschriften bij iedere fase van het bouwproject toelichten, toepassen en controleren.

Veiligheidsaspecten 1 −

Werkplaatsreglement

−

Evacuatieplan, brandveiligheid

−

Veiligheidsvoorschriften

−

Veiligheidsinstructiekaarten

−

Machinefiches, gebruiksaanwijzingen

−

Technische fiches van producten

−

Milieuzorg, milieubewust …

−

Ergonomie

−

Goede verlichting, verluchting en verwarming …

−

Risicoanalyses, risicobeheersing

−

Preventieve maatregelen

−

Kort aanhalen van de bestaande regelgeving: Codex, ARAB, AREI, KB welzijn op het werk …

−

VCA-basisveiligheid en specifieke veiligheid

−

Rechten en plichten rond veiligheid en gezondheid

−

Persoonlijke beschermingsmiddelen

−

Signalisatie

1.4

1.5

1

Afspraken hiërarchische lijn −

De preventieadviseur

−

De veiligheidscoördinator

Veiligheidsbewust handelen: de zorg voor gereedschappen, orde, netheid, structuur,

Stem af op wat reeds verworven is in de derde graad


15 D/2007/0279/023

opbergprincipes … 2

3

4

5

6

Het gevaar en de gevolgen van vuur inzien in functie van bouwprojecten en bouwconstructies.

2.1

Kracht van het natuurelement ‘vuur’

2.2

Gevaren van vuur

2.3

Gevolgen van vuur

Aan de hand van voorbeelden passieve – en actieve brandpreventie kennen.

3.1

Passieve – en actieve brandpreventie

3.2

Voorbeelden van branden in grote bouwprojecten

Rekening houden met brandreglementering in functie van bouwprojecten en bouwconstructies.

4.1

Brandreglementering

De factoren die een rol spelen bij brand kennen.

De reactie van bouwmaterialen bij brand beschrijven. •

Rf-waarde van bouwelementen kennen.

•

Niet-brandbare materialen opsommen en verduidelijken. Niet-brandbare producten opsommen en verduidelijken.

•

Normering

−

Het advies van de brandweer bij stedenbouwkundig dossier

4.2

Ontwerpbeperking of ontwerpuitgangspunt

5.1

Factoren −

Het brandrisico: gevaarsdriehoek

−

Ontstaan van brand: vuurdriehoek

−

Verloop van een brand: verduidelijking met figuur: groeifase, brandfase, dooffase

6.1

Op basis hiervan een verantwoorde materialenkeuze maken.

•

−

Begrippen −

Brandlast

−

Niet-brandbaarheid

−

Ontvlambaarheid

−

Vlamoverslag

−

Vlamvoortplantingssnelheid

6.2

Reactie van bouwmaterialen bij brand

6.3

Brandwerendheid van een constructie −

Brandweerstand (Rf-waarde)

−

Brandwerende muur

−

Stabiliteit, vlamdichtheid, thermische isolatie van de materialen

6.4

7

Brandwerende constructies bespreken, opbouwen en uittekenen.

Niet-brandbare materialen en producten −

Opsomming

−

Verduidelijking

7.1

Constuctiedetails in verband met passieve brandpreventie −

Draagconstructies o

16 D/2007/0279/023

Staal


−

−

8

Vuistregels bij het uitvoeren van een brandveilig gebouw op de tekening toepassen.

o

Beton

o

Hout

Vloeren, wanden, daken, plafonds o

Plaatstaal

o

Beton

o

Hout

o

Materialen met brandweerstand

Gevels o

Gevelaansluitingen

o

Borstweringen

−

Luchtkanalen, buisdoorvoeringen, rookafvoerkanalen …

−

Voegafdichtingen

8.1

Vuistregel −

Evacuatiemogelijkheden en –plan

−

Brandweerbereikbaarheid

−

Compartimentering

−

Opslagruimte brandbare materialen

Zelfstandig de opdracht in functie van bouwprojecten en coördinatie, analyseren (hoofddoelstelling 3.3.2)

LEERPLANDOELSTELLINGEN 9

Bestuderen van de opdracht van het bouwproject in functie van bouwconstructie- en planningstechnieken. • • •

9.1

Het bouwproject analyseren: opdrachtomschrijving, gegevens, het gevraagde, transparante evaluatiemethode, vereisten, bestek …

Mondelinge opdracht opnemen. Schriftelijke opdracht begrijpen. Opdracht Tekeningen en bouwkundige plannen le- 9.2 zen, de delen situeren en ontleden. − Tekening (voorontwerp)

•

Relevante elementen uit het bestek kunnen interpreteren. Het ontwerp afstemmen op criteria.

•

Nodige afspraken opsommen.

•

LEERINHOUDEN

−

Tekst

−

Foto’s

−

Bestaande toestand

−

Maquette (U)

9.3


Criteria en afspraken −

Argumentatie

−

Kwaliteitseisen

−

Budgetbeperking

−

Trends

17 D/2007/0279/023

9.4 10

11

12

Normen

Spontaan technische documentatie 10.1 raadplegen, kritisch selecteren, interpreteren, en ordenen in functie van het bouwproject.

De planning van een bouwproject voorbereiden en opstellen.

Elke fase van een bouwproject toelichten, motiveren en in relatie brengen met de Bouwconstructie- en planningstechnieken. •

•

Aanleggen van een dossier over een bouwproject. Dossiergegevens verzamelen en ordenen.

18 D/2007/0279/023

Zoekstrategieën: cursusmateriaal, boeken, tijdschriften, catalogi, brochures, digitaal (cd-rom, internet …)

10.2

ICT en multimedia

10.3

Hoofdzaak - bijzaak

10.4

Algemeen - essentieel

11.1

Opdracht verder analyseren

11.2

Volgens de veiligheidsaspecten

11.3

Volgens criteria en afspraken

11.4

Beeldvorming van het eindresutaat

11.5

Planning en fasering −

Bouwaanvraagdossier

−

Uitvoeringsplannen

−

Bestek en meetstaat

−

Offerte

−

Kostprijsberekening: voorcalculatie en nacalculatie

−

Uitvoeringstermijn

−

Bestelbon

11.6

Milieugerichte aspecten: sorteren afval

11.7

Taakverdeling: wie, wat, waar, wanneer, hoe en waarom

11.8

ICT (Informatie en Communicatie Technologieën): tekstverwerking, rekenblad, internet, CAD, specifieke programma's, presentatieprogramma’s..;

12.1

Planning −

Structuur

−

Opvolging

12.2

Geïntegreerd dossier en stageschrift −

Inhoudstabel

−

Opdrachtomschrijving

−

Voorstudie, voorontwerp, foto’s, essentiele documentatie

−

Tekeningen

−

Bestek

−

Meetstaat


−

Prijsoffertes

−

Voorcalculatie

−

Nacalculatie

−

Bewerkingsvolgorde en planning

−

Zelfevaluatie, bevindingen noteren, werfverslag, stageverslag

−

Stagedocumenten (Linken met de stageplaats)

−

Presentatie

Zelfstandig zich informeren, leren contacten leggen en communiceren in functie van het bouwproject, de coördinatie en de latere tewerkstelling (hoofddoelstelling 3.3.3)


Technisch overleggen en problemen bespreken met …, advies vragen aan leraren, medeleerlingen, begeleiders op de stage, opdrachtgevers, juryleden (GIP), leveranciers … in functie van het bouwproject. •

Problemen leren omschrijven.

•

Initiatief nemen.

•

Komen tot keuzes en deze motiveren. Komen tot conclusies en deze formuleren.

•

14

Leren een team medewerkers leiden. •

•

• •

LEERINHOUDEN 13.1

Communicatieve attituden −

Contacten leggen

−

Telefoongesprek

−

Zakelijke brieven en mails schrijven

−

Relaties opbouwen

−

Problemen bespreekbaar maken (Luisterbereidheid, weerbaarheid, omgaan met kritiek …)

−

Afspraken maken met derden

−

Assertiviteit

−

Resultaatgericht

14.1

Voor, tijdens en na de uitvoering overleggen met de medewerkers. Instructies geven aan de medewerkers. Verslag uitbrengen. Taakverdeling opmaken.

Sociale vaardigheden bij leiderschap −

Motiveren

−

Luisterbereidheid

−

Begrip tonen

−

Flexibiliteit

−

Initiatief

−

Assertiviteit

14.2


Omgaan met kritiek −

Weerbaarheid

−

Conclusies trekken

14.3

De teamvergadering

14.4

Teamwork

14.5

Taakverdeling

19 D/2007/0279/023

15

16

17

Communicatievaardigheden toepassen.

In overleg de juiste beslissingen leren nemen.

Beroepsgerichte attituden toepassen.

15.1

Vaardigheden −

Contacten leggen, gesprek

−

Telefoongesprek

−

Mail

−

Verslag

−

Presentatie

−

…

15.2

Stageplaats vastleggen

15.3

Solliciteren

16.1

Belang van evaluatie

16.2

Tijdsdruk

16.3

Invloeden op kostprijs

16.4

Oorzaak - gevolg

17.1

Attituden −

Veiligheidsbewust

−

Probleemoplossend denken en handelen

−

In team werken

−

Zelfstandigheid leren

−

Verantwoordelijkheid nemen

−

Stiptheid

−

Positieve ingesteldheid

−

Inzet en initiatief

−

Doorzettingsvermogen

−

Leergierigheid

−

Omgaan met gezag en kritiek

−

…

Zelfstandig de eigen talenten, bekwaamheden en interesses integreren in het bouwproject (hoofddoelstelling 3.3.4)


Hun eigen talenten, bekwaamheden en interesses, die een raakvlak hebben met de bouwwereld, leren ontdekken.

20 D/2007/0279/023

LEERINHOUDEN 18.1

Ervaringen met vorige stages, vakantiejobs…

18.2

Interesses ontdekken via gerichte bedrijfsbezoeken

18.3

Sterktezwakteanalyse

18.4

Beeld schetsen van de ruime bouwsector

18.5

Juiste man op de juiste plaats


19

Hun eigen talenten, bekwaamheden en interesses, die een raakvlak hebben met de bouwwereld, vorm geven in hun totaalopdracht.

19.1

Zelfgekozen bouwthema’s voorstellen vanuit hun invalshoek −

Constructief thema uitwerken (Link met het geïntegreerd dossier)

−

Argumenteren

−

…

19.2

Talenten linken met de stageplaats

19.3

Relatie met de geïntegreerde proef

20

Hun eigen talenten, bekwaamheden en interesses, die een raakvlak hebben met de bouwwereld, aanwenden binnen hun totaalopdracht.

20.1

Relatie met de opdracht.

21

Een bouwtechnisch thema uitwerken als element van het geïntegreerd dossier.

21.1

Volgens het dossier

•

•

22

Thema voorstellen aan de klasgroep, jury ... 21.2 21.3 Geïntegreerd dossier voorstellen aan de klasgroep, jury ...

Een esthetisch thema, een bouwkunststroming of een architect beschrijven als element van het geïntegreerd dossier. •

De beschrijving voorstellen aan de klasgroep, jury ...


Bouwtechnisch thema van de stage Bijkomende voorbeelden van bouwtechnische thema’s −

Domotica

−

Duurzaam bouwen

−

Constructies

−

Materiaalbeschrijving: isolatie, glas, sanitair, hout …

−

Constructie beschrijving: zwembad, raam, gevelbekleding …

−

Systemen: zonwerende, ventilatie, verwarming,

−

Alternatieve energie

−

Interieurstudie, keukenstudie, tuinaanleg

−

Ergonomie

−

Renovatietechnieken

22.1

Volgens het dossier

22.2

Voorbeelden van esthetische thema’s, kunststromingen, architecten −

Bouwkunsten: klassieke, neo-klassieke, classicisme, Art Nouveau, Bauhaus, deconstructivisme, hedendaagse …

−

Architecten : Victor Horta, Rem Koolhaas, Le Corbusier, Tadao Ando, Mario Botta, Antonio Gaudi, Calatrava …

−

Vlaamse bouwmeester

−

Glasarchitectuur

−

Staalarchitectuur

21 D/2007/0279/023

23

Het belang van moduleren en maatcoördinatie 23.1 bij bouwconstructies inschatten.

Moduleren linken met −

Da Vinci

−

gulden snede

−

Le Corbusier

−

Neufert

−

standaardmaten

−

…

Zelfstandig de opdracht in functie van bouwprojecten en de coördinatie ervan voorbereiden en uitwerken (hoofddoelstelling 3.3.5)


25

Het ontstaan en de evolutie van niettraditionele bouwconstructies toelichten. •

De bedoelingen van niet-traditionele bouwconstructies kennen.

•

De vergelijking maken tussen traditionele en niet-traditionele bouwconstructies.

De soorten niet-traditionele bouwconstructies onderscheiden. •

•

26

LEERINHOUDEN 24.1

Geschiedenis van de niet-traditionele bouwconstructies

24.2

Traditionele bouw en utiliteitsbouw

24.3

Impact van niet-traditionele bouwconstructies

24.4

Doelen

24.5

Voor- en nadelen van niet-traditionele bouwconstructies

25.1

Soorten constructies

De productie van niet-traditionele bouwconstructies omschrijven.

−

Staalconstructies

−

Betonconstructies

−

Houtskeletconstructies

De kenmerken van niet-traditionele bouw25.2 constructies bepalen. 25.3

De vliesgevelafwerkingsmogelijkheden van niet-traditionele bouwconstructies beschrijven.

22 D/2007/0279/023

Productiesystemen Kenmerken

25.4

Voorbeelden en toepassingen

26.1

Vliesgevelafwerking −

Glas: geschroefde beglazing, gelijmde profiel beglazing …

−

Metaal: gegalvaniseerd, inox …

−

Aluminium

−

Hout

−

Panelen: volkern, vezelcementpanelen …

−

PVC

−

Steenachtige producten


27

Algemene oorzaken van schade aan naburige gebouwen toelichten. •

27.1

Verantwoordelijkheden van de betrokken partijen kennen.

Schademogelijkheden −

Materiële schade

−

Genotsderving

−

Lichamelijke schade

27.2

Verantwoordelijkheden −

28

29

Een proces verbaal van plaatsbeschrijving vóór de aanvang van de werken opstellen.

27.3

Belang van veiligheidsmaatregelen

28.1

Betrokkenen

28.2

Opsteller van het proces verbaal

28.3

Doel van het proces verbaal

28.4

Inhoud van een proces verbaal

28.5

Voorbeelden en toepassen aanhalen

De voorzorgsmaatregelen kennen om schade 29.1 te voorkomen.

Belang van veiligheid

29.2

30

Gevaren inschatten bij afbraakwerken. • •

•

•

31

Maatregelen na de afbraakwerken kennen.

Oorzaken en gevolgen van waterverlaging inschatten.

−

Principes

−

Natuurlijk schoren, gewone schoren

−

Verankering van de scheidsmuren

−

Speciale constructies Afbraakwerken

−

Ontleding van het werk

−

Wegnemen van de belasting en losmaken van de constructie

−

Trillingen

−

Toestand van de werf na afbraak

30.2

Schade ten gevolge van afbraakwerken −

Oorzaken van de schade

30.3

Voorbeelden uit de praktijk

31.1

Schade ten gevolge van grondwaterverlaging

31.2


Voorzorgsmaatregelen

30.1

Een afbraakwerk ontleden. Te ondernemen stappen bij afbraakwerken formuleren.

Doel van gevelschoren kennen.

Aansprakelijkheid

−

Oorzaken van de schade

−

Aard van de schade


23 D/2007/0279/023

32

Mogelijke schadegevallen kennen.

Scheuren −

Soorten

•

−

Oorzaken en beoordeling van scheuren

•

Notie hebben van de oorzaken van scheuren. Soorten scheuren bespreken.

−

Voorbeelden van scheuren in naburige gebouwen

•

Waterschade waarnemen.

−

Gevolgen

•

Notie hebben van de oorzaken van waterschade. Soorten waterschade bespreken.

Inzicht in het wettelijk kader rond ruimtelijke ordening.

•

•

32.3 −

Soorten

−

Oorzaken en beoordeling van waterschade

−

Voorbeelden van waterschade in naburige gebouwen

−

Gevolgen


33.1

Ruimtelijke ordening

33.2

Ontstaan wet op de stedebouw

Inzicht in de mogelijkheden van de bestemmingsplannen.

De procedure tot goedkeuring of weigering kennen.

Waterschade

32.4

Hiërarchie tussen de zoneringsindeling in België en de bijhorende gegevens of voor- 33.3 schriften kennen.

Stedenbouwkundig dossier samenstellen. •

35

32.2 Scheuren waarnemen.

•

34

Mogelijke schadegevallen

•

•

33

32.1

Bestemmingsplannen −

Structuurplan

−

Nationaal plan

−

Gewestplan

−

APA

−

BPA

−

VK

34.1

Inhoud en samenstelling stedenbouwkundig dossier

34.2

Procedure goedkeuring of weigering

34.3

Beroepsprocedure bij weigering kennen

35.1

Taak architect

Beroepsprocedure bij weigering kennen.

Taken van de architect en de aannemer opsommen. •

Administratie van de architect en de aannemer opsommen.

35.2

Taak aannemer

•

Wisselwerking bij de administratie tussen opdrachtgever, architect en aannemer verduidelijken.

35.3

Administratie tussen de opdrachtgever, de architect en de aannemer

24 D/2007/0279/023


36

De aanstiplijsten bij het stedenbouwkundig dossier kennen en toepassen.

36.1

Soorten −

36.2

37

38

Inzicht in de wettelijke hoofdzaken van het bodemsaneringsdecreet.

Begrippen bodemsanering en diepsondering onderscheiden. •

39

Beknopt beschrijven hoe de bodem kan gesaneerd worden. (U)

Weten wat de oplevering inhoudt. •

Voorlopige en definitieve oplevering kennen.

•

Weten hoe de oplevering gebeurt. (U)

Aanstiplijsten nummers 1, 2, 3 en 4

Inhoud en samenstelling −

Aanstiplijsten nummers 1 en 4

−

Aanstiplijsten nummers 2 en 3 (U)

37.1

Bodemsaneringsdecreet −

Kopen en verkopen grond

−

Kopen en verkopen gebouw

−

Notariële akte

37.2

Vlaremwetgeving

38.1

Bodemsanering

38.2

Diepsondering

38.3

Hoe saneren

39.1

Proces verbaal van oplevering −

Voorlopige oplevering

−

Definitieve oplevering

39.2

Gevolgen en verantwoordelijkheden voor de aannemer en de architect van de oplevering

40

Inhouden van een aannemingsovereenkomst kennen.

40.1

Inhouden aannemingsovereenkomst

41

Op de hoogte zijn van het KB betreffende tijdelijke of mobiele bouwplaatsen.

41.1

Link met veiligheid

41.2

KB betreffende tijdelijke of mobiele bouwplaatsen

41.3

Hoofdtaken veiligheidscoordinator

42.1

Energieprestatieregelgeving (-decreet)

42.2

Hoofdtaken energieverslaggever

•

42

Hoofdtaken van de veiligheidscoördinator opsommen.

Op de hoogte zijn van de energieprestatieregelgeving. •

•

•

•

Hoofdtaken van de energieverslaggever opsommen. Rekening houden met de berekeningen opgemaakt door de energieverslaggever. Warmtedoorgangscoëfficiënt van een constructie berekenen. Ventilatiesysteem kiezen.


−

Ventilatie berekenen

−

Verwarming berekenen

−

Isolatie berekenen

−

Toezicht en controle

42.3

Warmtedoorgangscoëfficiënt

42.4

Ventilatiesystemen

25 D/2007/0279/023

43

44

Algemene en technische bepalingen van een bestek interpreteren naar de uitvoering toe.

Type bestekken van de regie der gebouwen toelichten in functie van de opmaak en de interpretatie van een bijzonder bestek. •

•

•

45

−

Algemene bepaling

−

Technische bepaling

Artikelnummers

44.1

Type bestekken (Regie der gebouwen)

44.2

Standaardmeetmethode

44.3

Prestatiegids

44.4

Calculatienorm Meetstaat −

Gedetailleerde

−

Samenvattende

•

Relatie maken tussen gedetailleerde en samenvattende meetstaat.

•

Een gedetailleerde meetstaat kunnen opmaken en invullen op het rekenblad. Een samenvattende meetstaat kunnen opmaken en invullen op het rekenblad.

45.2

Omzetten opmaak van tekstverwerking naar rekenblad

45.3

Rekenwijze

•

De meetstaat kunnen interpreteren.

45.4

Prijsofferte

•

Prijsoffertes aanvragen. Het nut van het vergelijken van prijsoffertes inzien.

45.5

Prijsvergelijking

45.6

Meetstaat toepassen op een ruwbouw

46.1

Doel van de werfopvolging

46.2

Doel van het werfverslag

Het nut van de vorderingsstaat in functie van de uitgevoerde werken, opgesteld door de aannemer kennen.

46.3

Doel van de vorderingsstaat

•

Linken tussen vorderingsstaat, werfopvolging en werfverslag bepalen.

46.4

Linken tussen werfopvolging, werfverslag en vorderingsstaat

•

Na vergelijking met het bestek een nacalculatie uitvoeren. 46.5

•

De bedoelingen van de werfopvolging en het werfverslag kennen. •

47

De prestatiegids voor gebouwen toelichten. Calculatienorm toelichten.

Bestek

43.2

Bestek omzetten naar de meetstaat vanuit een 45.1 tekstbestand met behulp van een rekenblad.

•

46

Standaardmeetmethode toelichten en toepassen.

43.1

De mogelijkheden met een rekenblad toepassen in functie van een bouwproject, met het oog op automatisatie en overzichtelijkheid.

26 D/2007/0279/023

Vergelijkende studie met nacalculatie

47.1

Rekenblad −

Algemeenheden

−

Basisinstellingen

−

Formules maken

−

Functies


−

Voorwaardelijke opmaak

−

Samenvattende resultaten apart weergeven

−

Kolommen omzetten naar rijen en vice versa

−

Grafieken en draaitabelobjecten

−

Database-technieken

−

Eenvoudige macro’s en introductie visual basic for applications (VBA)

47.2

48

De mogelijkheden met een tekstverwerkingsprogramma toepassen in functie van een bouwproject, met het oog op automatisatie en overzichtelijkheid.


Toepassingen −

Invoeren van gegevens

−

Lay-out

−

Factuur opmaken

−

Meetstaat

−

Menu maken

−

Werkbalk met iconen maken

−

Een knop maken

48.1

Tekstverwerking −

Algemeenheden

−

Instellingen

−

Werken met tabs

−

Automatische woordafbreking

−

Snelle handelingen

−

Fouten verbeteren

−

Paragrafen opmaken met opmaakprofielen

−

Kop- en voetteksten

−

Kolommen

−

Tabellen

−

Figuren

−

Sjablonen

−

Inhoudsopgave

−

Velden en veldcodes

−

Secties

−

Index

−

Eenvoudige macro’s en introductie visual basic for applications (VBA)

27 D/2007/0279/023

48.2

Toepassingen −

Teksten correct structureren

−

Vereenvoudigd bladeren in teksten

−

Wat doen met uitgebreide documenten?

−

De bestandsgrootte verkleinen

−

Een aanstiplijst maken voor aannemers

−

Een mailing maken

48.3

49

50

De mogelijkheden met een database toepassen in functie van een bouwproject, met het oog op automatisatie en overzichtelijkheid.

Documenten van een bouwproject digitaal klasseren of ordenen. •

•

28 D/2007/0279/023

−

Installatie

−

Referentietekst van de Regie der Gebouwen

−

Gebruikte opmaakprofielen

−

Een nieuw bestek aanmaken

−

De macro’s (werkbalk bestek)

49.1

Database −

Overzicht van relationele databases

−

Tabel, veld, record

−

Primaire sleutel

−

Database opstarten

−

Tabellen maken

−

Primaire sleutel toekennen

−

Index instellen

−

Gegevenstypes

−

Veldeigenschappen

−

Relaties leggen tussen tabellen

−

Queries

−

Selectiequeries maken

−

Formulieren

−

Rapporten

50.1

Documentenbeheer

50.2

Klasseermethoden

Relaties leggen tussen de toepassingsmogelijkheden met een tekstverwerkingsprogramma, een rekenblad en een database. Eenvoudige softwarepakketten installeren voor de toepassingen van digitaal bewerkte bouwdocumenten.

Specifieke tekstverwerking met bestekteksten

50.3

−

Universeel klasseersysteem (BBSF)

−

Projecten structureren

Softwarepakketten


•

51

Notie van de standaardmeetmethode hebben. 51.1 •

52

Basismeetstaat (Regie der gebouwen) gebruiken.

•

Bibliotheekmeetstaat aanmaken.

•

Detailmeetstaat opmaken.

•

Samenvattende meetstaat afleiden.

Standaardmeetmethode −

Wat?

−

Belangrijkste rekenregels

−

Hoofdstukken

−

Hoeveelheden en aard van de opmetingen per post Meetstaat utility voor excel

−

Basis meetstaat

−

Detail meetstaat

−

Samenvattende meetstaat

−

Toepassingen

Opmetingen uitvoeren en de noodzakelijke 53.1 schetsen maken om het bouwproject op basis 53.2 hiervan voor te bereiden. 53.3 • Vastleggen bestaande toestand. •

54

De standaardmeetmethode toepassen.

De structuur van de basismeetstaat (Regie der 52.1 gebouwen) kennen. •

53

In staat zijn om eenvoudige problemen bij het gebruik van softwarepakketten te verhelpen.

Correcte verhoudingen toepassen.

Aan de hand van een opdracht in functie van een bouwproject, basisvaardigheden van een tekenpakket toepassen. •

•

De opbouw en de mogelijkheden van een tekening via een softwarepakket kennen. Tekentoepassingen met een tekenpakket uitwerken.

•

Bibliotheekelementen gebruiken.

•

De relatie tussen het ontwerp en diverse criteria kennen.


Schets als waarnemingstekenen Schets als communicatiemiddel Volgens de opmetingstechnieken

53.4

Meet- en schetsgerei

53.5

Bestaande toestand −

Situatie

−

Opmeten

−

Foto’s nemen

−

Nutsleidingen en voorzieningen

−

Niveaus

−

…

53.6

Verhoudingen

54.1

Volgens het bouwproject

54.2

Volgens de opmetingen en schetsen

54.3

Tekenmiddelen: computer, CADprogramma, basisvaardigheden CAD

54.4

Kenmerken Modeltekening −

Bladschikking, lay-out, titelkader, legende, teksten…

−

Aanzichten, doorsneden, afmetingen, ma-

29 D/2007/0279/023

teriaalgebruik, tekennormen •

• •

De eigenschappen van de toegepaste materialen kennen.

54.5

Materiaalkeuze bepalen. Constructies bepalen.

•

Op een verantwoorde (economische, ecologische …) manier omgaan met materialen.

•

De gemaakte keuzes (vorm, constructies, materialen) toelichten.

•

Als presentatie, 3D-tekeningen met een tekenpakket uitwerken en realiteitsgericht opmaken.

•

Notie hebben van stabiliteitsplannen van een bouwproject.

•

Knooppuntdetails bij niet-traditionele bouwconstructies ontleden en samenstellen.

Opbouw van een tekening −

Lagen

−

Kleurgebruik

−

Arceringspatronen

−

Legendes

−

Instellingen

−

Menubeheer

−

Bibliotheekbeheer, bibliotheekelementen

−

Script

−

…

54.6

Relatie ontwerp en volgende criteria −

Eisen van de bouwheer: vormgeving, esthetiek, prijs, materialenkeuze, afwerkingseisen, bestek …

−

Veiligheid

−

Functionaliteit

−

Ergonomie: maat van de mens, verhoudingen en afmetingen …

−

Vindingrijkheid, innovatie

−

Creativiteit

−

Eigenheid, persoonlijkheid

−

Bouwfysische eigenschappen

−

Omgeving: bestaande toestand, gebreken, nutsleidingen….

−

Modulaire opbouw

−

Kwaliteitsnormen

−

Milieu, ecologie, recyclage

−

…

54.7

Mogelijke elementen van de tekening: constructies, details, aanzichten, doorsneden, minimale bemating, minimale materiaalaanduiding, normen, varianten …

54.8

Stabiliteitsplannen

54.9

Tekentoepassingen −

Algemene bouwplannen: o o o o

30 D/2007/0279/023

Funderings- en rioleringsplan Grond- en verdiepingsplannen Verticale doorsneden Inplanting, ligging, omgeving


−

Details o o o

Verticale doorsnede 1/20 Knooppunten: 1/10, 1/5, 1/1 Varianten

−

Interieurinrichting, keukenplan

−

Technische plannen o o

−

Elektriciteitsplan Plan centrale verwarming en sanitair

Betonplannen (Link met doelstelling 55 en 56) o Bekistingsplannen 1/50, 1/100 o Wapeningsplannen 1/20, 1/50

54.10 Presentatie- en visualisatietechnieken: 3Dvoorstelling, maquette …

55

Bekistingsplannen op basis van gegevens, met 55.1 een tekenpakket uitwerken.

Bekistingsplannen −

Funderingsplannen o o o o o

−

56

Wapeningsplannen op basis van gegevens met 56.1 een tekenpakket uitwerken.

•

57

Tijdens het tekenen van een wapeningsplan de overlappingslengte van wapening bepalen.

Importeren en exporten van tekenbestanden.


Strookfundering Algemene funderingsplaat Funderingsbalken Palen – paalkoppen Putten

Afdekking kelder, gelijkvloers, verdiepingen o Kolommen o Balken o Wanden o Draagrichting o Dragende muren o Trappen en openingen Wapeningsplannen

−

Gewelvenplan

−

Balken

−

Kolommen

−

Wanden

−

Platen

−

Trappen

57.1

Types van tekenbestanden

57.2

Importeren

57.3

Exporteren

31 D/2007/0279/023

58

58.1

Situaties

Weten wanneer stabiliteitsberekeningen worden gemaakt.

58.2

Doel stabiliteitsberekening

De kijkrichting bij het maken van betonplannen aangeven.

59.1

Kijkrichting

Noodzaak van stabiliteitsstudies aantonen aan de hand van situaties. •

59

60

61

−

Amerikaanse projectiemethode - Europese projectiemethode

−

Architect – ingenieur

59.2

Viewpoints in aanzichten en doorsneden

De functie van een bekistingsplan en een wapeningsplan omschrijven.

60.1

Functie bekistingsplan

60.2

Functie wapeningsplan

Een betonmeetstaat aan de hand van bekistingsplannen opstellen.

61.1

Betonmeetstaat

61.2

Link met de standaardmeetmethode

62

Een wapeningstaat aan de hand van wapeningsplannen opstellen.

62.1

Wapeningsstaat

63

Inzicht hebben in de montagemogelijkheden met prefabknooppunten.

63.1

Montagemogelijkheden met prefabknooppunten

64.1

De bedrijfsorganisatie

•

64

65

Montagemogelijkheden met prefabknooppunten toepassen. (U)

Notie hebben van de organisatie binnen een bedrijf.

Kenmerken van een bouwproject aanhalen. •

Criteria gebonden aan de uitvoering van een bouwproject kennen.

•

De manier omschrijven waarop een bouwbedrijf zich organiseert om een bouwproject te realiseren.

−

Bedrijfsstructuur

−

Administratieve hulpmiddelen Kostprijsberekening

o

Boekhouding

65.1

Kenmerken van een bouwproject

65.2

Criteria −

Budget

−

Termijn

−

Kwaliteit

−

…

65.3

32 D/2007/0279/023

o

Organisatie van een bouwbedrijf −

Eigenheid

−

Beschikbare middelen

−

Concurrentie

−

Economische toestand

−

Belang van kwaliteitszorg


66

67

Inzicht hebben in het opmaken en beheren van de projectkosten.

Voorcalculatie van een bouwproject berekenen.

66.1

Projectbeheer −

Kostenbeleid

−

Financieringsbeleid

−

Personeelsbeleid o

Werfleider of bouwplaatsverantwoordelijke

o

Administratieve dienst

o

Ploegbaas

−

Voorcalculatie

−

Aanbiedingsprijs

−

Opvolging en bijsturing

−

Nacalculatie

67.1

Voorcalculatie −

Kostprijsberekening

•

Een offerte van een bouwproject opstellen.

−

Aanleggen van tabellen met eenheidsprijzen

•

De formule voor prijsherziening toepassen.

−

Algemene samenstelling van de kostprijs

−

Directe kosten (per post)

−

o

Onderaanneming

o

Materiaalkosten

o

Loonkost

o

Postgebonden materieelkosten

Indirecte kosten o

Specifieke bouwplaatskosten

o

Algemene kosten

67.2

Aanbiedingsprijs, verkoopprijs, offerte

67.3

Wettelijk bepaalde prijsherziening

68

Weten hoe een vorderingsstaat opgemaakt wordt.

68.1

Vorderingsstaat

69

De planning van de uitvoering van het bouwproject voorbereiden.

69.1

Voorbereiding


−

Gegevens verzamelen: dossier, werf …

−

Meetstaat

−

Opstellen van aankooplijsten

−

Bepaling middelen

33 D/2007/0279/023

70

De bedoelingen van een planning inzien.

70.1

De planning

70.2

De planning opstellen

•

De planning opstellen en toelichten.

•

Het begrip taak interpreteren. De taken van een bouwproject bepalen.

−

Begrip: taak

−

Taken van een bouwproject

•

De middelen van een bouwbedrijf registreren.

−

Beschikbare middelen

−

Taakduur

•

−

Relaties tussen taken

−

De middelen aan de taken verbinden

•

Duur van de taak berekenen aan de hand van de middelen. Relaties leggen tussen de taken. De middelen aan de taken verbinden.

−

Optimaliseren

•

De planning optimaliseren.

•

Planningstechnieken manueel toepassen. Planningstechnieken toepassen via softwarepakket. Het kritieke pad bepalen.

•

•

•

•

70.3

Planningstechnieken −

Ganttdiagram

−

Netwerkplanning

70.4

71

72

De uitvoeringsgegevens registreren.

Nacalculatie van een bouwproject berekenen.

Soorten relaties

o

Tijddoorrekening

o

Meerdere soorten relaties en de volgende taak

Toepassing van planningstechnieken −

Manueel

−

Via softwarepakket

71.1

o

Eisen aan het pakket

o

Noodzaak

o

Mogelijkheden

o

Plaats in projectbeheer

o

Chronologische stappen

o

Tijdsplanning

o

Kostenplanning

o

Optimaliseren

o

Rapporteren

Uitvoeringsgegevens −

Uitvoeren

−

Registreren

−

Opvolgen

−

Bijsturen

72.1

Nacalculatie −

•

o

Eigen calculatienormen (tijdnormen)

Calculatienorm kennen en interpreteren

34 D/2007/0279/023


73

Een eenvoudige werfinrichting opmaken.

73.1

Werfinrichting −

Doelen

−

Plaatsindeling

− 74

Doelgericht topografische toestellen gebruiken in concrete situaties. •

Een opmeetmethode kiezen.

•

Topografische toestellen horizontaal of verticaal opstellen.

•

Topografische toestellen instellen en aflezen.

•

Correct opstellen van hulpmiddelen voor hoogtemetingen.

•

74.1

o

Rijbanen

o

Opslagplaatsen

Instapklare werven

−

Automatisch waterpastoestel

−

Lasers

−

Theodoliet

−

Totaalstation

−

Meetband Toepassingen

−

Lengtemetingen

−

Hoogtemetingen

−

Hoeksmetingen Hulpmiddelen

−

Ontvanger

−

Vizierplaat

−

Flexilat

−

Meetbaken

−

Meetpuntnagels

−

Straatpot

−

… Opstelmethode

−

Horizontaal stellen van een as

−

Verticaal stellen van een as

−

Horizontaal stellen van een vlak

74.5


Plaats voor vaste en mobiele kranen

Dubbel pentagoonprisma

74.4

CAD gebruiken om topografische meetwaarden te verwerken tot een plan.

o

−

74.3

75

Algemene indeling

Topografische toestellen

74.2

Hulpmiddelen hanteren bij lasers om aflezingen te verrichten.

o

Instelmethode −

Regelen

−

Controleren

75.1

Meetwaarden −

Gebouw

−

Terrein

35 D/2007/0279/023

76

Hoofdpunten ten opzichte van het referentiestelsel en detailpunten opmeten van een gebouw.

76.1

Methode

76.2

Referentiestelsel −

Perceelsgrenzen

−

Rooi- en bouwlijn

76.3

77

78

Hoofdpunten ten opzichte van het referentiestelsel en detailpunten opmeten van een terrein.

Een gebouw uitzetten op basis van een inplantingsplan. •

•

79

• •

80

81

Meetbanden

−

Elektronische afstandsmeter

77.1

Methoden −

Rechthoekige coördinaten

−

Lijnenverband

−

Poolcoördinaten

77.2

Referentiestelsel

77.3

Toestellen −


−

Totaalstation

78.1

Methode

78.2

Referentiestelsel

Detailpunten uitzetten.

Toestellen −

Theodoliet

−

Totaalstation

−

Waterpastoestellen

79.1

Referentiepeil

Hoogte ten opzichte van het referentiepeil 79.2 Methode bepalen. Hoogte van het referentiepeil overzetten. − Doorgaande waterpassing Hoogte van het referentiepeil aanduiden. − Kringwaterpassing

Waterpasstaat tijdens de meting invullen. •

−

Hoofdpunten ten opzichte van het referentiestelsel bepalen. 78.3

Referentiepeil bepalen. •

Toestellen

−

Kringwaterpassing met zijslagen

−

Terreinwaterpassing

−

Profielwaterpassing

80.1

Waterpasstaat

81.1

Methoden

De waterpasstaat uitrekenen met eventuele vereffening van de sluitfout.

Horizontale hoek opmeten.

36 D/2007/0279/023

−

Gewone hoeksmeting,

−

Reïteratie

−

Repetitiemethode


82

Verticale hoek opmeten.

82.1

Methoden −

83

84

85

86

Verticale en horizontale uitlijning uitvoeren voor prefabelementen.

Landmeetkundige toepassingen uitvoeren met het totaalstation.

Opbouw, principe en werking van een GPStoestel toelichten. (U)

Een driehoeksmeting en zijn onderdelen uitvoeren (U) •

87

88

−

Horizontale uitlijning

−

Verticale uitlijning Toepassingen

−

Lengtemetingen

−

Opmeten van terreinen

−

Gevelmetingen

−

Coördinaatmeting

−

Uitzetten van ontwerpkarakteristieken

85.1

GPS −

Opbouw

−

Principe

−

Werking

86.1

Driehoeksmetingen −

Driehoeksnet van 1ste, 2de en 3de orde

−

Driehoeksketting

−

Centrale punten

−

Vertrekbasis en controlebasis

−

Rechthoekige en poolcoördinaten van hoekpunten

87.1

Een voorwaartse en achterwaartse insnij87.2 ding uitvoeren. (U)

Leren om werkervaringen op te doen.

Methoden

84.1

Rechthoekige en poolcoördinaten van hoekpunten berekenen. (U)

Een open en gesloten veelhoeksmeting uitvoeren. (U) •

83.1

Verticale hoekmeting

Veelhoeksmetingen −

Open veelhoeksmeting

−

Gesloten veelhoeksmeting Methoden

−

Voorwaartse insnijding

−

Achterwaartse insnijding

88.1

Bedrijfscultuur ervaren

88.2

Werken in realistische omstandigheden

88.3

Efficiëntie, werkmethode

88.4

Werk zien, initiatief, inzet, stiptheid

88.5

Coördinatie, assertiviteit

88.6

Voorkomen, interesse

88.7

Rendement, resultaatgericht, kwaliteitsbewust

88.8

Flexibiliteit

88.9

In team werken

88.10 Beroepsfierheid 88.11 Sociale vaardigheden 88.12 Communicatieve vaardigheden


37 D/2007/0279/023

89

Een eenvoudige bouwconstructie op de werf realiseren, onder begeleiding van de stagementor. (U) •

89.1

Volgens de werforganisatie

89.2

Volgens de werkmethode

89.3

Volgens de uitvoeringsplannen

Materialen constructief, kwalitatief- en in- 89.4 zichtgericht verwerken tot bouwelementen, in functie van bouwconstructie- en plannings- 89.5 technieken. (U) 89.6

Volgens de detailtekeningen Volgens de voorschriften van de architect Volgens de taakverdeling: zelfstandig, in team …

89.7

Evaluatie-instrument als kwaliteitsbewaker

89.8

Stockeren en verwerken van materialen en gereedshappen

89.9

Belang attituden

89.10 Belang veiligheidsaspecten 89.11 Belang veiligheidsinstructiekaarten 89.12 Belang machinefiches

89.13 Hef- en tiltechnieken 89.14 Ergonomisch werken

Zelfstandig een technische fase van een bouwproject helpen coördineren (hoofddoelstelling 3.3.6)


91

De basisattitude hebben om een bouwproject te helpen coördineren.

90.1

Relatie met organisatie

90.2

Initiatief nemen

90.3

Leiding nemen

90.4

Verantwoordelijkheid

90.5

Communicatieve vaardigheden

90.6

Sociale vaardigheden

91.1

Volgens de opdracht

91.2

Volgens de plannen

De oorzaak van de fouten of problemen vaststellen. De oorzaak van de fouten of problemen omschrijven. De oorzaak van de fouten of problemen bijsturen.

91.3

Volgens de uitvoeringsmethode

91.4

Probleemoplossend denken

91.5

Logica

De juiste keuzes maken. Opvolgingsprocedure opstellen. (U)

91.6

Betrokkenheid

Uitgevoerde opdracht of werken kunnen opvolgen. •

•

•

• •

LEERINHOUDEN

38 D/2007/0279/023


91.7

Kwaliteitscontroles

91.8

Zelfevaluatie

91.9

Oorzaak detecteren

91.10 Bijsturen, rapporteren 92

93

De uitvoerder advies geven.

92.1


92.2

Luisterbereidheid

•

De verantwoordelijke informeren over de fouten of problemen.

92.3

Juiste instructies

•

De oorzaak van de fouten of problemen bespreken met de verantwoordelijken.

92.4

Overleg studiebureel, aannemer, architect, bouwheer …

92.5

Teamwork

92.6

Bedrijfseconomische aspecten

93.1

Mensenkennis

93.2

Begrip tonen

93.3


93.4

Flexibiliteit

93.5

Motiveren

93.6

Stimuleren

93.7

Vindingrijkheid

93.8

Creativiteit

93.9

Leidinggevend

Attituden, bij het opvolgen en adviseren, eigen maken.

93.10 Kwaliteitsbewust 93.11 Kritische ingesteldheid 93.12 Streven naar perfectie 94

Leren rapporteren binnen een opdracht in functie van een bouwproject. •

De waarnemingen bij bouwprojectopdrachten vaststellen en in functie van belangrijkheid rapporteren.

94.1

Waarnemen

94.2

Vaststellen

94.3

Analyseren

94.4

Rapporteren

Zelfstandig zelfevaluatie toepassen en bijsturen (hoofddoelstelling 3.3.7)


Het belang van de zorg voor kwaliteit in de bouw inzien. •

Notie hebben van ISO-certificering.


LEERINHOUDEN 95.1

Integrale kwaliteitszorg

95.2

Kwaliteitsbeleid

95.3

Kwaliteitscertificatie −

ISO 9000

−

ISO 9001

−

ISO 9002

39 D/2007/0279/023

96

97

98

99

Kwaliteitsaspecten van de verschillende fasen van een bouwwerk toelichten.

De basiselementen van integrale kwaliteitszorg plaatsen binnen de opdracht in functie van een bouwproject.

De kwaliteitsspecificaties van de bouw kennen in functie van een bouwproject.

Op basis van kwaliteitsomschrijvingen en met behulp van een evaluatie-instrument, een bouwproject of de coördinatie ervan in functie van bouwconstructie- en planningstechnieken evalueren. •

Meet- en controle-instrument correct gebruiken.

•

Kwaliteitseisen omschrijven en toelichten.

96.1

Kwaliteitsaspecten −

Programmatie

−

Ontwerp

−

Uitvoering

−

Exploitatie

96.2


97.1

Basiselementen van integrale kwaliteitszorg −

Conformiteit

−

Uitmuntendheid

−

Controle

−

Preventie

−

Verantwoordelijkheid

98.1

Kwaliteitsspecificaties −

Belgische normen (NBN)

−

Europese norm (Eutgb)

−

Technische specificaties (STS)

−

Technische goedkeuring (ATG)

−

SECO

−

WTCB

−

ARAB

−

AREI

−

CODEX

99.1

Evaluatiemethode: validiteit, betrouwbaarheid, efficiëntie, objectiviteit, transparantie en normering

99.2

Meetinstrumenten: vouwmeter, theodoliet, afstandsmeter, totaalstation, waterpas, lasers …

99.3

Controlesystemen

99.4

Ijkmethode

99.5

Afwijkingsoorzaak bepalen

99.6

Afspraken en toleranties

99.7

Kwaliteitsbepalingen, rapportering

99.8

Kwaliteitsverbeteringen formuleren

99.9

Kwaliteitszorg

99.10 Communicatieve vaardigheden

40 D/2007/0279/023


100

De evolutie van een bouwproject of de 100.1 Permanente procesevaluatie coördinatie ervan in functie van bouwconstructie100.2 Checklisten, aanstiplijsten en planningstechnieken evalueren. 100.3 Eindevaluatie of productevaluatie 100.4 Zelfevaluatie, sterkte-zwakteanalyse

101

De gemaakte keuzes van een bouwproject of de 101.1 Eerder gemaakte keuzes evalueren coördinatie ervan in functie van bouwconstructie101.2 De uitvoeringsmethode en de planning en planningstechnieken evalueren. evalueren 101.3 Vergelijk de nacalculatie met de voorcalculatie

102

Zelfevaluatie toepassen, bespreken, 102.1 Vaststellen en adviseren conclusies trekken, vaststellingen toelichten en 102.2 Zelfevaluatie-instrument de tekorten bijsturen. 102.3 Opvolgingssysteem 102.4 Communicatieve vaardigheden

102.5 Probleemoplossend denken 102.6 Bijsturing en remediëring 102.7 Eigen mogelijkheden en beperkingen 103

Beroepsgerichte attituden evalueren en bijsturen.

103.1 Veiligheidsbewust 103.2 Kwaliteitsbewust 103.3 Probleemoplossend denken 103.4 In team werken 103.5 Zelfstandigheid leren

103.6 Aanvullende attituden


−


−

Stiptheid

−

Positieve ingesteldheid

−

Inzet en initiatief

−

Doorzettingsvermogen

−

Leergierigheid

−

Omgaan met gezag en kritiek

−

…

41 D/2007/0279/023

7

Algemene pedagogisch-didactische wenken

7.1

Geïntegreerde aanpak

Eén van de belangrijkste verwachtingen van dit leerplan is de verdere en betere integratie van theoretischtechnische elementen. In de leerplannen tweede en derde graad ‘Bouwtechnieken’ adviseren we een geïntegreerde projectmatige aanpak. Voor Bouw constructie- en planningstechnieken gebeurt dit hoofdzakelijk via bouwprojectopdrachten. Het is echter aangewezen om zoveel mogelijk te vertrekken van opdrachten, waarbij de leerplandoelstellingen en de leerinhouden door de leerlingen als één samenhangend geheel worden ervaren. We hanteren hierbij het model van het technologisch proces. (Zie figuur hieronder)

Opdrachtbeschrijving vanuit een reële behoefte en formuleren van de eisen

Opdoen van de relevante voorkennis en verzamelen van de nodige gegevens

bijsturen evaluatie

OK

Voorbereiding, planning en organisatie

evaluatie

bijsturen

OK

Uitvoeren, realiseren

bijsturen

evaluatie

bijsturen

OK

Einde project

42 D/2007/0279/023


7.2

Werkvormen

Het is uiteraard, zoals in elke vorm van onderwijs, aangewezen om een diversiteit van werkvormen te gebruiken. Werkvormen die we in het bijzonder aanbevelen zijn: begeleid-zelfstandig werken, zelfsturend leren, zelfevaluerend handelen, werken in kleine groep…

7.3

Pedagogisch-didactische wenken

•

De leerlingen moeten zich ervan bewust zijn dat de regelgeving rond veiligheid gemakkelijk te achterhalen en dwingend is.

•

Een bezoek brengen aan verschillende bouwbedrijven, bouwwerven, ontwerpen studiebureaus is een must.

•

Stimuleer het ondernemerschap.

•

Overleg met de leraren algemene vakken en bespreek wat in functie van communicatieve vaardigheden gezamenlijk kan uitgewerkt worden.

•

Leerlingen werken zelfstandig of in team een bouwproject uit.

•

Het geïntegreerd gebruik van de computer is een must.

•

Het tekenen gebeurt vooral met behulp van CAD. Via 3D-tekenen wordt het ruimtelijk inzicht, voorstellingsvermogen en de mogelijkheden met het softwarepakket vergroot.

•

Het is onmogelijk om alle informatie op te nemen in één cursus. Het is belangrijk om relevante informatie op te zoeken en deze effectief en efficiënt te gebruiken. Een documentatiecentrum uitgerust met technische boeken, didactische fiches, tijdschriften, brochures, ICT (cd-roms, internet,…) is noodzakelijk, zodat men het gericht opzoeken en verwerken van informatie kan aanleren.

•

Maak gebruik van actuele prijzen om de kostprijs van een bouwproject te berekenen.

•

Het realiseren van de doelstellingen is een opdracht van een klein lerarenteam. Probeer zo weinig mogelijk te versnipperen.

•

Stel gezamenlijk de jaarplanning op.

•

Hou geregeld teamvergaderingen en ga na of de doelen bereikt zijn.

•

Hanteer een transparante (doorzichtige) evaluatiemethode. Dit betekent dat de geëvalueerde leerling alle informatie moet krijgen die hij nodig heeft om te zorgen voor een optimale voorbereiding en een adequate uitvoering van de evaluatieopdracht. Dit impliceert duidelijkheid omtrent de voorgestelde doelstellingen (wat geëvalueerd wordt), over de criteria en standaarden die zullen gehanteerd worden (hoe geëvalueerd wordt) en een zicht op de manier waarop een bepaald resultaat tot stand komt. Hetzelfde geldt voor de eventuele gevolgen van een evaluatie.


43 D/2007/0279/023

7.4

ICT

Integratie van de Informatie- en communicatietechnologie (ICT) De leerlingen verwerven tijdens de vorming een aantal inzichten en vaardigheden onder meer op het vlak van CAD. De mogelijkheden van ICT kunnen voortdurend worden toegepast vooral in de context van het fundamentele gedeelte. We verwijzen onder meer naar: •

Tekstverwerking: werfverslag, geïntegreerd dossier, documenten, documentatie aanvragen, technische informatie verzamelen en verwerken …

•

Rekenblad: meetstaat, berekenen van materiaalhoeveelheden, berekenen van materiaalkostprijs, plannen en opvolgen van het eigen bouwproject …

•

Internet: opzoeken van informatie, e-mail …

•

Gegevensbeheer (catalogi, producteigenschappen) opzoeken op informatiedragers

•

Typische software binnen de bouwsector: CAD …

•

Presentatieprogramma’s: visualiseren van bouwprojecten

7.5

Welzijn op het werk en VCA

In het 3de leerjaar van de 3de graad maken de leerlingen verder kennis met veiligheid. Het aanleren van een veiligheidsbewuste attitude staat centraal in de opleiding. In het kader van de certificatie (VCA2000/03) dat elke werknemer (in een bedrijf) een opleiding basisveiligheid moet volgen (Zie K.B. van 27 maart 1998, over het welzijnsbeleid tegenover werknemers), hebben wellicht alle leerlingen in de derde graad deze VCA (Veiligheidschecklist voor Aannemers) reeds behaald. Dit certificaat is 10 jaar geldig.

)

Leerplannen van het VVKSO zijn het werk van leerplancommissies, waarin begeleiders, leraren en eventueel externe deskundigen samenwerken. Op het voorliggende leerplan kunt u als leraar ook reageren en uw opmerkingen, zowel positief als negatief, aan de leerplancommissie meedelen via e-mail ([email protected]) of per brief (Dienst Leerplannen VVKSO, Guimardstraat 1, 1040 Brussel). Vergeet niet te vermelden over welk leerplan u schrijft: vak, studierichting, graad, licapnummer. De Dienst Leerplannen zal zo snel mogelijk op uw schrijven reageren.

44 D/2007/0279/023


8

Evaluatie

Evalueren is een permanente activiteit die zich gedurende het hele schooljaar afspeelt, op basis van concrete (objectiveerbare) waarnemingen, vaststellingen door de leraar, de lerarengroep en in groeiende mate door de leerling zelf (zelfevaluatie) met als doel: •

•

aan de leerling en de ouders inzicht te geven vanuit een positieve bezorgdheid voor elk individu −

over zijn/haar mogelijkheden, beperkingen en vorderingen om zo het leerproces van de leerling te ondersteunen en te bevorderen

−

met tegelijk waar nodig een concreet voorstel tot remediëring, bijsturing en/of verdieping

−

indien nodig, een passende oriëntering voor te stellen;

aan de leraar concrete suggesties te geven voor bijsturing van zijn didactisch handelen

ten opzichte van: •

de eigen mogelijkheden van de leerling

•

vooraf bepaalde en aan de leerling expliciet vermelde doelstellingen.

De verschillende doelstellingen worden in het evaluatieproces betrokken. Het gaat om kennis, inzichten, vaardigheden en attitudes die zowel voor de verdere schoolloopbaan als voor de instap in de samenleving en in het arbeidscircuit belangrijk zijn. Hierbij komen cognitieve inhouden, algemene en specifieke vaardigheden, algemene en specifieke attitudes in aanmerking. Dit in overeenstemming met het profiel van de studierichting. Bij de eindevaluatie worden zowel het samengaan van de algemeen vormende, de theoretisch-technische en de technisch-praktische componenten in rekening gebracht. Er dient op een evenwichtige wijze rekening gehouden te worden met zowel het proces als het product.

8.1

Procesevaluatie

Bij procesevaluatie brengt men de stappen in rekening die leiden tot het (juiste) resultaat en analyseert men het leerproces dat de leerling doormaakt. In de scholen gebruikt men procesevaluatie in twee verwante betekenissen: •

enerzijds als ‘gespreide evaluatie’, d.w.z. de evolutie die blijkt uit geregelde toetsmomenten,

•

anderzijds gaat de leraar na hoe de leerling zijn leren aanpakt, hoe hij te werk gaat om tot een bepaalde prestatie te komen. Dit is bijvoorbeeld het geval bij oefeningen of waar het technologisch proces een belangrijke rol speelt in het leren van de leerling.

Mogelijke vragen •

Doet hij inspanningen om tot betere prestaties te komen?

•

Gaat de leerling gestructureerd en efficiënt te werk?

•

Ontwikkelt de leerling zelfredzaamheid bij het gebruik van bijvoorbeeld CAD-software?

•

Worden de mogelijkheden van het CAD-pakket efficiënt gebruikt?

•

Gaat de leerling logisch en zorgvuldig te werk?

•

Voert de leerling spontaan controles en zelfevaluaties uit, om de juiste conclusies te trekken?


45 D/2007/0279/023

•

Welke evolutie maakt de leerling door?

•

In welke mate maakt hij vooruitgang?

•

Waar en waarom loopt het goed?

•

…

Fouten, tekorten, hiaten kunnen verband houden met de kennis van de leerling, met zijn inzicht maar ook met zijn inzet, interesse en aanpakgedrag. Ze kunnen ook tekorten in het didactisch handelen als oorzaak hebben. Het opsporen en lokaliseren van tekorten is dus niet alleen belangrijk als feedback naar de leerling. Het is ook interessant voor het bijsturen van het eigen didactisch handelen. De evaluatie van het leerproces wil het leren op zichzelf optimaliseren. Op termijn moet dit resulteren in een positieve evolutie van het leerresultaat.

8.2

Productevaluatie

De vraag naar het leerrendement stelt men vooral bij productevaluatie: in welke mate zijn de onderwijsdoelstellingen bereikt? De leraar controleert in welke mate de leerling nieuwe competenties verworven heeft en of hij die op een adequate manier kan gebruiken. Ook gaat hij na of de leerling vooruitgang gemaakt heeft. Mogelijke vragen •

In welke mate kent de leerling…? (Cognitie)

•

In welke mate heeft de leerling inzicht in…? (Cognitie, technische vaardigheden)

•

In welke mate kan de leerling…? (Cognitie, communicatie en technische vaardigheden)

•

In welke mate beantwoordt de realisatie of… aan…? (Technische vaardigheden)

•

In welke mate gedraagt de leerling zich…? (Attitudes)

•

…

Vormen •

Individuele gesprekken, groepsbesprekingen en overleg.

•

Resultaten vergelijkingen met de norm.

•

Resultaten vergelijkingen met de opdracht.

•

…

8.3

Evalueren van attitudes

Attitudes hebben te maken met houding en gedrag en daar komen heel wat affectieve elementen bij kijken, maar attitude-evaluatie mag niet verward worden met het sanctioneren van gedragsproblemen. Attitudes worden vaak omschreven als ‘zin hebben voor’, ‘bereid zijn te ‘, ‘bewust zijn van ‘, enz. en zijn dus intentionele houdingen. Deze zijn niet duidelijk te beoordelen. Het gaat hier met andere woorden om complexe gedragsveranderingen die leerlingen op een eigen wijze, via een leerproces, integreren in hun persoon. Vormen •

Algemene attitudes zoals zin voor sociale gerichtheid, zin voor discipline, zin voor samenwerking, kritische zin, respect, zelfstandigheid.

•

Specifieke attitudes zoals werkmethodiek, kostenbewustzijn, aandacht voor veiligheid en milieu.

46 D/2007/0279/023


•

Leerattitudes zoals bereidheid om te leren en te werken, zin voor efficiënt werken, voor doorzetting, resultaatgerichtheid.

Bij de leerattitudes kan men ook de attitudes rekenen die opgenomen zijn in de lijst van de eindtermen. Het evalueren en bijsturen van attitudes is een permanente opdracht. Voor het evalueren verwijzen wij onder meer naar de SAM-schaal.

Bron: Diocesane Pedagogische Begeleiding. Evaluatie, een genuanceerd verhaal. Bisdom Gent, oktober 2004.


47 D/2007/0279/023

9

Minimale materiële vereisten

Met ’minimale materiële vereisten’ bedoelen we “een beschrijving van wat minimaal noodzakelijk wordt geacht om de doelstellingen van het leerplan op een verantwoorde wijze te kunnen realiseren.” “Noodzakelijk” wil niet zeggen “verplicht op school aanwezig” maar wel “beschikbaar en voor alle leerlingen toegankelijk”, b.v. in een nabijgelegen bedrijf, via een RTC. Welke uitrusting effectief op elke school aanwezig is, is een beslissing van de school zelf. Bij de beslissing spelen volgende elementen een rol: •

gebruiksfrequentie en –efficiëntie;

•

kostprijs en levensduur;

•

regelgeving: wat verplicht wordt door vigerende wetten en reglementen

•

specificiteit van de leerlingen populatie.

De minimale materiële vereisten slaan uitsluitend op de verwezenlijking van de basisdoelstellingen en niet op eventuele uitbreidingsdoelstellingen. Minimale materiële vereisten vallen uiteen in uitrusting en infrastructuur. Met uitrusting zijn bedoeld: leermiddelen, machines en gereedschappen, beschermingsmiddelen... Infrastructuur staat voor vaklokalen, werkplaatsen… De aantallen of het volume dienen uiteraard in relatie te staan met het aantal leerlingen. Met persoonlijke uitrusting bedoelen we de uitrusting die elke leerling ter beschikking moet hebben. De persoonlijke uitrusting wordt bepaald door de noodwendigheid van het gebruik (bv. door de regelgeving). De school bepaalt welke persoonlijke uitrusting door haarzelf ofwel door de leerling wordt aangekocht. We bevelen scholen aan om een groeipad voor minimale materiële vereisten uit te tekenen in het kader van een masterplan. De uitrusting en de infrastructuur, inzonderheid de stageplaatsen, de vaklokalen en de laboratoria, dienen te voldoen aan de vigerende wetten en reglementen betreffende het Algemeen Reglement voor Arbeidsbescherming (ARAB), de Codex, het Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties (AREI) en de Vlarem wetgeving. Alle machines en arbeidsmiddelen vanaf 1995 moeten voldoen aan de machinerichtlijn en CE-gekeurd zijn (KB. 5 mei 1995). Arbeidsmiddelen van vóór 1995 moeten voldoen aan de arbeidsmiddelenrichtlijn (KB.12 augustus 1993).

9.1

Veiligheidsvoorzieningen

Gemeenschappelijke beschermingsmiddelen •

Brandblusapparaten

•

EHBO-kast

•

Evacuatieplan

•

Pictogrammen

•

Technische fiches van de producten

•

Veiligheidsinstructiekaarten

•

Werkplaatsenreglement

Persoonlijke beschermingsmiddelen •

Veilige werkkledij

•

Veiligheidshelm

•

Veiligheidsschoenen en -handschoenen

48 D/2007/0279/023


9.2

Vaklokalen en vakmediatheek

•

Catalogi van materialen en bouwprojecten

•

Computers, randapparatuur, software, internet, …

•

Didactische modellen

•

Mogelijkheid tot multimediale projectie: dataprojector, televisie, projectiescherm, dvd-speler, …

•

Relevante tijdschriften

•

Schoolmeubilair

•

Wetenschappelijke boeken in verband met bouwconstructies en planning

9.3

Wasgelegenheid

•

Handdoeken

•

Wastafels

•

Zeep

9.4

Bijkomend voor het realiseren van alle basisdoelstellingen

Gemeenschappelijk •

Automatisch waterpastoestel

•

Digitale fotocamera

•


•

Elektronische afstandsmeter

•

Flexilat

•

Jalonhouders

•

Jalonrichter

•

Jalons

•

Lasers

•

Meetbaken

•

Meetbanden

•

Meetpuntnagels

•

Ontvanger

•

Overzicht van bruikbare normen: calculatienormen, BIN-normen, DIN-normen, BENOR …

•

Softwarepakketten: CAD, presentatie, tekstverwerking, rekenblad, planningssoftware …

•

Technische voorschriften: AREI, ARAB, WTCB, Codex, Wel zijn op het werk, bouwwetgeving, Vlaremwetgeving, STS-voorschriften, stedenbouwkundige voorschriften …

•

Theodoliet

•

Totaalstation

Persoonlijk •

Tekengerei: potloden, gom, lat, tekendriehoeken, vouwmeter, rolmeter, schetsboek …


49 D/2007/0279/023

10

Nuttige adressen

BIN (Belgisch Instituut voor Normalisatie) Brabançonnelaan 29 1000 BRUSSEL Tel. 02 738 01 13 Website: http://www.bin.be E-mail: [email protected] KVIV (Koninklijke Vlaamse Ingenieurs Vereniging) Desguinlei 214 2018 ANTWERPEN Tel. 03 216 09 96 Fax 03 216 06 89 E-mail: [email protected] Website: http://www.ti.kviv.be/critto FVB (Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid) Koningsstraat 45 bus 4 1000 BRUSSEL Tel. 02 210 03 33 E-mail: [email protected] Website: http://www.fvbffc.be/ NAVB (Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en hygiëne in de bouwnijverheid) Sint-Jansstraat 4 1000 BRUSSEL Tel. 02 552 05 00 E-mail: [email protected] Website: http://www.navb.be NAVB (Nationaal Actiecomité voor veiligheid en hygiëne in het bouwbedrijf) Poincarélaan 70 1070 BRUSSEL Tel. 02 523 40 93 Bouwunie Spastraat 8 1000 BRUSSEL Tel. 02 238 06 05 Fax 02 238 06 11 E-mail: [email protected] Website: www.bouwunie.be Verbond van Kristelijke Werkgevers en Kaderleden Tervurenlaan 463 1160 BRUSSEL Tel. 02 773 16 80 E-mail: [email protected] Website: www.vkw.be

50 D/2007/0279/023


VCB (Vlaamse Confederatie Bouwbedrijf) Tweestationstraat 80 1070 BRUSSEL Tel. 02 545 56 00 Website: http://www.vcb.be VCB (Vlaamse Confederatie Bouwbedrijf) Lombardstraat 42 1000 BRUSSEL VLOR (Vlaamse Onderwijsraad) Leuvenseplein 4 1000 BRUSSEL Tel. 02 219 42 99 Fax 02 219 81 18 E-mail: [email protected] Website: http://www.vlor.be VVKSO (Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs) Guimardstraat 1 1040 BRUSSEL Tel. 02 507 07 30 Fax 02 511 33 57 E-mail: [email protected] Website: http://www.vvkso.be WTCB (Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf) Maatschappelijke zetel Violetstraat 21-23 1000 BRUSSEL Tel. 02 502 66 90 E-mail: [email protected] Website: http://www.bbri.be WTCB (Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf) Aarlenstraat 53 bus 10 1040 BRUSSEL Tel. 02 230 62 82 BBG (Belgische Betongroepering) César Franckstraat 46 1050 BRUSSEL Tel. 02 645 52 11 FAB (Koninklijke Federatie der Architectenverenigingen van België) Etnest Allardstraat 21 1000 BRUSSEL NAV (Nationaal architectenverbond) Spastraat 8 1000 Brussel Tel.: 02 238 07 71


51 D/2007/0279/023

VIK (Vlaamse Ingenieurskamer) Van Putlei 11 2018 ANTWERPEN Tel. 03 216 00 70

52 D/2007/0279/023


11

Bibliografie

A.M., SLUYS, Praktisch landmeten; ISBN 90 11 013636 Aansprakelijkheid voor bouwschade: schade aan naburige gebouwen. Die keure. Brugge; ISBN 90 6200 731 7 Aansprakelijkheid voor bouwschade: scheuren in Nieuwbouw. Die keure. Brugge; ISBN 90 62000 827 5 ARAB (Algemeen reglement voor arbeidsbeveiliging) AREI (Algemeen reglement voor elektrische installaties) Basiscursus MS-Project. Academic Service; ISBN 90 395 1661 8.. Cobosysystems en Cobodata (algemene bouwdocumentatie). Bertelsmann Verlag. Zaventem De technische uitgeverij H. Stam N. V. DOCHY, F., SCHELFHOUT, W., JANNSENS, S., Anders evalueren. Assessment in de onderwijspraktijk. Tielt. Uitgeverij Lannoo 2003 DPB Gent. Evaluatie, een genuanceerd verhaal. Gent. Diocesane Pedagogische Begeleiding FEBELCEM. Publicaties FVB . Het thermisch isoleren van daken. FVB; D/1996/1698/01 FVB . Het thermisch isoleren van spouwmuren. FVB; D/1994/1698/19 FVB. De reeks “Andere publicaties”. Brussel FVB. De reeks “Bouwmethodes – Ruwbouw”. Brussel •

Wat aan de bouw voorafgaat

•

De directe omgeving van het huis

•

Grondwerk, funderingen en ingegraven constructies

•

Rioleringsnetten en ingegraven reservoirs

•

Opgaande muren en gevelmuren

•

Platte en hellende daken

•

Dragende vloeren

•

Schoorstenen, ventilatie en kokers

•

Trappen

FVB. De reeks “Centrale verwarming”. Brussel FVB. De reeks “Modulaire handboeken Hout”. Brussel FVB. De reeks “Sanitair installateur”. Brussel FVB. De reeks “Verbouwingsmethodes – Ruwbouw”. Brussel FVB. Handboek voor de dakafdichter. FVB; D/2000/1698/33


53 D/2007/0279/023

FVB. Vademecum voor de jonge bouwvakker; D/1698/2000/10 Gebakken producten en glas 3 Bouwmaterialen; D 1971/0009/34 GOORDEN, H., VGOS, Doe-boek. Brussel LANGASKENS, H., Centrale Verwarmingssystemen. Elektrische Huisinstallatie. Die Keure. Brugge; ISBN 90 5751 179 6 Hout vademecum. Kluwer Technische Boeken; ISBN 90 201 14344 IR. J. RITZEN, IR. R. SMET Betontechnologie. Die Keure. Brugge IR. J. RITZEN, IR. R. SMET. Betonbouw. Berekenen - Dimensioneren – Constructie. Deel 1 : Grondbegrippen en courante gevallen. Uitgeverij Academia Press; ISBN 90 382 0192 3; D/1999/4804/27 IR. J. RITZEN. Berekenen van gewapend beton in de grenstoestanden; ISBN 90-6200-570-5 IR. R. JONKERS. Praktisch Landmeten; ISBN 90-212-3091-7 IR. J.A. MULLER, IR. A. SCHEFFER, Landmeten en waterpassen. Culemborg, Haarlem, Antwerpen, Keulen. IR. M.W. VERVER, Bouwmaterialen. Educaboek Technische Boeken. Culemborg, Haarlem, Antwerpen, Keulen. IR. P. V AN DE PUTTE, Algemeen werfbeheer. Antwerpen. VIK IR. P. V AN DE PUTTE, Voorcalculatie en budgetcontrole van bouwwerken. Antwerpen. VIK IR.I. ZONDAG. Bouwmeten 1; ISBN 90-401-0427-1 IR.I. ZONDAG. Bouwmeten 2; ISBN 90-401-0163-9 JELLEMA, MEISCHKE, MULLER, Bouwkunde. Delft: uitgeverij Waltman. JELLEMA, MEISCHKE, MÜLLER. Bouwkunde. Uitgeverij Waltman. Delft M. DE BRUIJNE, Werkorganisatie in het bouwbedrijf; ISBN 90 11 002431 M. R. CREEMERS, Polytechnisch zakboekje. Arnhem. Uitgeverij Koninklijke PBNA; ISBN 90 6228 015 3. MISSET, Bouwkosten. Doetinchem. C. Misset B. V. Modulair Handboeken bouw. Brussel. FVB NAVB. Basisveiligheid. Brussel OSCAR PFEFFERMANN. Dragend metselwerk. Ontwerp, berekening en uitvoering volgens Eurocode 6; ISBN 9067 168300 PETER VAN PETEGHEM, JAN VANHOOF, Evaluatie op de testbank. Over het ontwikkelen van alternatieve evaluatievormen. Mechelen. Uitgeverij Wolters Plantyn PROVINCIAAL VEILIGHEIDSINSTITUUT. Antwerpen; D/1990/0180/ 1 PROVINCIE ANTWERPEN VEILIGHEIDSINSTITUUT. Basisveiligheid VCA. Antwerpen ; ISBN 90-6625-029-1 (2001) SPRUYT, VAN MANTGEM, DE DOES, Bouwen. Leiden

54 D/2007/0279/023


Tabellenboek bouwkunde. Ten Hagen Stam uitgeverij; ISBN 90 44 00096 9 Van aanvang tot eindoplevering 3. Die keure. Brugge VAN HOOYMISSEN, SPEGELAERE. Gewapend beton; ISBN 90 382 0412 4 Verstandig bouwen en renoveren. Editie Antwerpen. Livios (www.livios.be) VKW. Schaal voor attitudemeting. Antwerpen, juni 2005 VMM. Waterwegwijzer voor architecten. Een handleiding voor duurzaam watergebruik. VMM; D/2000/6871/002 VVKSO , Rapporteren. Brussel. Uitgeverij Licap W.T.C.B. De Warmte van mijn Huis. Uitgeverij. W.T.C.B. in samenwerking met VRT Open School W.T.C.B.Thematische catalogus. Brussel Watt met elektriciteit Deel 1. Standaard uitgeverij; ISBN 90 02 17685 6


55 D/2007/0279/023

BOUW CONSTRUCTIE- EN PLANNINGSTECHNIEKEN

Recommend Documents