Botbreuken Een voorspoedig herstel
Afdeling Orthopedie
Wat is een botbreuk? Een botbreuk heet in het medisch jargon: fractuur. Dit betekent letterlijk 'breuk'. Een botbreuk kan uiteenlopen van een scheurtje in het bot tot een volledige verbrijzeling ervan. In alle gevallen doet het pijn. Normaliter weet u meteen of u een bot gebroken heeft. U kunt het horen knappen of hoort een krakend geluid. Het gebied rond de fractuur wordt gevoelig en zwelt op. Door middel van een röntgenfoto wordt vastgesteld of iemand een botbreuk heeft. Hoe geneest een botbreuk? Zodra een botbreuk optreedt, gaat het lichaam de gewonde plek verdedigen en treedt een genezingsproces op. Er treedt een bloeding op ter hoogte van de breuk waardoor er zich een stolsel kan vormen. Hierdoor gaan bindweefselcellen ingroeien in hun omgeving. Deze maken stevige draden waarin weer kalk wordt afgezet door nieuwe botcellen. Dit duurt ongeveer zes tot acht weken. Zo gaat het bot geleidelijk weer vastzitten en wordt daarna weer hard. Op de plek van de breuk ontstaat een verdikking van nieuw gevormd bot dat later meestal weer verdwijnt. Botbreuken doen pijn Afhankelijk van de pijn wordt een pijnstiller voorgeschreven. Werken deze niet of onvoldoende bespreek dit dan met uw behandelend arts. Wat zorg ik voor voorspoedig herstel? Er zijn een aantal dingen die de genezing van een botbreuk positief of negatief kunnen beïnvloeden: Negatieve invloeden: 1. Roken. Roken heeft effect op de botgenezing. Mensen die roken hebben vaak een vertraagde genezing van hun botbreuk en vaker kans op complicaties. Roken draagt ook bij aan het ontstaan van botontkalking. Het advies is dus om te stoppen.
2. Overmatig alcoholgebruik. Alcoholgebruik vergroot de kans op vallen (en daarmee de kans op botbreuken). Het advies is dus: Geen of beperkt alcoholgebruik als u wat gebroken hebt. Positieve invloeden: 1. Voeding. Gezonde en gevarieerde voeding is van belang tijdens elk genezingsproces. • Calcium is een bouwstof voor uw botten. Volwassenen hebben gemiddeld 1000 mg nodig. Voor mensen boven de 70 jaar is dit 1200 mg calcium per dag. Calcium zit vooral in zuivelproducten maar ook in (groene) groenten, noten en zaden. Een gevarieerde voeding, met per dag drie à vier porties zuivel (beker melk, schaaltje yoghurt of een plak kaas) bevat voldoende calcium. Meer calcium gebruiken heeft geen extra, positief effect op uw botten of de genezing van uw botbreuk. •
Vitamine C is in de eerste plaats belangrijk voor een goede weerstand. Daarnaast zorgt het voor gezonde botten (opbouw van bindweefsel), tanden, huid en bloedvaten. De belangrijkste bronnen van vitamine C zijn groente, fruit en aardappels.
Natuurlijke bronnen Spruitjes (gekookt, 200 gram) Kiwi (1 stuks) Sinaasappel (1 stuks) Broccoli (gekookt, 200 gram) Aardappelen (gekookt, 50 gram)
% ADH (volwassenen) 377 113 109 109 6
Bron: www.vitamine-info.nl
Bij vrouwen met een gebroken pols helpt het slikken van extra tabletten vitamine C om het risico op dystrofie (waarbij de botbreuk niet goed herstelt) te verminderen. Zij mogen 1000 mg vitamine C per dag extra gebruiken voor een periode van 6 tot 8 weken. •
Vitamine D is een vitamine die aangemaakt wordt door de zon. Vitamine D speelt een belangrijke rol bij de opname van
calcium uit onze voeding en zorgt dat de calcium goed vastgehouden wordt in het bot. Ook is vitamine D belangrijk voor spierkracht en bij valpreventie. Specifieke groepen mensen (zie schema) wordt aangeraden om extra vitamine D te gebruiken in de vorm van tabletten of druppels. Deze zijn te koop bij apotheek of drogist.
Bron: www.voedingscentrum.nl
2. Bewegen Bij een botbreuk is het moeilijk om voldoende te bewegen. Toch is het belangrijk om dit te doen. Bespreek de mogelijkheden met uw arts, verpleegkundige of fysiotherapeut. Regelmatig voldoende beweging zorgt voor sterke botten en vermindert het risico op hartziekte, beroerte, diabetes, depressie, vallen en osteoporose. Voldoende lichaamsbeweging bestaat normaal gesproken uit minimaal een half uur matig intensieve lichamelijke activiteit (zoals stevig wandelen of fietsen) op minimaal vijf, maar bij voorkeur alle dagen van de week.
Hoe kan ik voorkomen dat ik (opnieuw) een botbreuk krijg? Het voorkomen van een (nieuwe) botbreuk bestaat uit het zo goed mogelijk opvolgen van alle bovenstaande adviezen. Daarnaast is het belangrijk dat als u 50 jaar of ouder bent om uw botdichtheid (het kalkgehalte in uw botten) te laten meten. Het meten van deze dichtheid gebeurt met een speciale scan. Het is ook belangrijk om te weten welke risicofactoren u hebt op het krijgen van osteoporose of nieuwe botbreuken. Dit kan via de osteoporosepolikliniek. Als u hiervoor in aanmerking komt, ontvangt u binnenkort een uitnodiging van de osteoporosepolikliniek van Máxima Medisch Centrum per post. De osteoporosepolikliniek Het doel van de osteoporosepolikliniek is het voorkomen van (nieuwe) botbreuken. Een afspraak op deze polikliniek is meestal eenmalig en bestaat uit twee delen. Eerst krijgt u een botdichtheidsmeting (DEXA scan) op de röntgenafdeling en aansluitend heeft u een gesprek met een gespecialiseerde verpleegkundige en een internist. De uitslag van de scan wordt besproken. Indien nodig krijgt u adviezen over preventie of behandeling van botontkalking. Als een aanvullende behandeling nodig is gaat dat meestal via uw huisarts. De osteoporosepolikliniek bevindt zich op locatie Eindhoven.
Máxima Medisch Centrum www.mmc.nl Locatie Eindhoven: Ds. Th. Fliednerstraat 1 Postbus 90 052 5600 PD Eindhoven
Locatie Veldhoven: de Run 4600 Postbus 7777 5500 MB Veldhoven
De informatie in deze folder is van algemene aard en is bedoeld om u een beeld te geven van de zorg en voorlichting die u kunt verwachten. In uw situatie kunnen andere adviezen of procedures van toepassing zijn. Deze folder is dan ook slechts een aanvulling op de specifieke (mondelinge) voorlichting van uw specialist of behandelaar. © MMC.220.200_10_14
