Borstvoeding geven aan een baby met het syndroom van Down
Afdeling kindergeneeskunde Afdeling verloskunde
Over Alrijne Zorggroep Het Diaconessenhuis Leiden en Rijnland Zorggroep (Rijnland Ziekenhuis en de verpleeghuizen Leythenrode en Oudshoorn) zijn sinds 1 januari 2015 gefuseerd. Samen vormen zij Alrijne Zorggroep. Wat ons Alrijne maakt, is de overtuiging dat mensen beter worden van goede zorg mét persoonlijke aandacht. Samen met u beslissen we over uw behandeling. We passen onze behandelwijze aan, aan uw wensen en behoeften. Hiervoor werken wij samen met huisartsen en andere zorgverleners in de eerstelijnszorg én met specialisten in academische ziekenhuizen.
Contactgegevens Alrijne Ziekenhuis Alrijne Ziekenhuis Leiden Houtlaan 55 2334 CK Leiden 071 517 8178
Alrijne Ziekenhuis Leiderdorp Simon Smitweg 1 2353 GA Leiderdorp 071 582 8282
Alrijne Ziekenhuis Alphen aan den Rijn Meteoorlaan 4 2402 WC Alphen aan den Rijn 0172 467 467
www.alrijnezorggroep.nl Alrijne Ziekenhuis
Pagina 2 van 8
Borstvoeding geven aan een baby met het syndroom van Down
Algemeen Deze brochure is voor ouders die een kindje met het syndroom van Down verwachten (of reeds zijn bevallen van hun kindje met Down) en borstvoeding willen geven. In deze brochure vindt u informatie hierover. De brochure is een aanvulling op de brochure
Borstvoeding geven in Alrijne Ziekenhuis Leiderdorp. Als u na het lezen van deze brochure nog vragen heeft, dan kunt u deze gerust stellen aan een van onze verpleegkundigen of kraamverzorgsters. Overal waar in deze brochure 'hij' staat, kan 'hij of zij' worden gelezen.
De mogelijkheid om borstvoeding te geven De mededeling dat uw kindje het syndroom van Down heeft, brengt veel emoties met zich mee. Schrik, geluk, verdriet en zorgen over de toekomst zullen u zeker bezig houden. U had zich misschien voorgenomen om borstvoeding te gaan geven, en, begrijpelijk, zult u zich afvragen of dat nog wel mogelijk is. In deze brochure willen wij u informeren over de voordelen van borstvoeding voor uw kindje, maar willen wij ook de problemen waar u tegenaan kunt lopen, belichten.
Basisbehoeften Alle kinderen hebben behoefte aan liefde, veiligheid en warmte van hun ouders en omgeving. Borstvoeding geven kan bijdragen aan het vervullen van deze basisbehoeften. Hoewel het gepaard kan gaan met opstartproblemen is borstvoeding geven in uw situatie vaak wel degelijk goed mogelijk. Er zijn in veruit de meeste situaties geen medische redenen om van borstvoeding af te zien. Er zijn ook geen aanwijzingen dat een kind met Downsyndroom beter drinkt uit een fles dan uit de borst. Als u de wens heeft borstvoeding te geven dan is de kans van slagen groot, hoewel het soms even kan duren voordat uw kindje alle voedingen zelf kan drinken.
Voordelen van borstvoeding De voordelen van borstvoeding voor kinderen met Downsyndroom zijn op de eerste plaats hetzelfde als voor alle andere kinderen. Zo is moedermelk licht verteerbaar en bevat het alle
Alrijne Ziekenhuis
Pagina 3 van 8
Borstvoeding geven aan een baby met het syndroom van Down
benodigde voedingsstoffen voor de eerste 6 levensmaanden. Borstvoeding geven heeft een stimulerende invloed op ademhaling en hartslag en stelt mogelijke overgevoeligheidsreacties uit of zwakt ze af. Andere voordelen gelden extra voor kinderen met het syndroom van Down. •
Afweer tegen infecties Moedermelk bevat afweerstoffen tegen infecties, zoals keel-, neus- en oor en darminfecties. Kinderen met Downsyndroom zijn gevoeliger voor besmetting en genezen vaak moeilijker van infecties; moedermelk helpt infecties voorkomen.
•
Bescherming tegen auto-immuunziekten Moedermelk heeft een beschermende werking tegen auto-immuunziekten, die vaker voorkomen bij deze groep kinderen. Dit voordeel geldt het sterkst wanneer minstens 6 maanden borstvoeding is gegeven.
•
Bescherming tegen overgewicht op latere leeftijd Kinderen die borstvoeding krijgen kunnen niet snel teveel drinken. In de loop van de borstvoeding stroomt de melk minder snel en wordt deze vetter, waardoor de baby op een natuurlijke manier een verzadigingspunt bereikt. Ook leert de baby hierdoor honger en verzadigingssignalen onderscheiden. Borstvoeding biedt op deze manier een zekere bescherming tegen overgewicht op latere leeftijd, iets waar kinderen met het syndroom van Down naar neigen als ze ouder worden. Borstvoeding, samen met een uitgebalanceerd dieet na de borstvoedingsperiode kan dit beperken.
•
Bevordering hersenontwikkeling Moedermelk bevordert de hersenontwikkeling doordat het een hoog gehalte menselijk taurine bevat, een aminozuur dat belangrijk is voor de groei en ontwikkeling van de hersenen.
•
Gunstig effect mondmotoriek Het zuigen aan de borst heeft een gunstig effect op de ontwikkeling van de mondmotoriek, meer dan het zuigen aan een speen. Door een lagere spierspanning bij veel kinderen met Downsyndroom is er vaker sprake van een slechte mondmotoriek. Training van de mondmotoriek kan een basis zijn voor een goede articulatie (duidelijk kunnen spreken) en kan open mondgedrag tegengaan. Hierdoor is er minder kans op uitdroging van de slijmvliezen
Alrijne Ziekenhuis
Pagina 4 van 8
Borstvoeding geven aan een baby met het syndroom van Down
waardoor infecties minder kans krijgen. Borstvoeding is een natuurlijke manier om de mondmotoriek te trainen. •
Versterking moedergevoelens Ook voor u als moeder heeft het zelf voeden van uw kind voordelen. Het is iets dat alleen u kunt doen waardoor u zelf kunt bijdragen aan groei, ontwikkeling en gezondheid van uw kindje. Door borstvoeding te geven leert u snel het gedrag van uw kind te begrijpen en te reageren op zijn behoeften. De hormonen die bij het voeden vrijkomen, ondersteunen en versterken uw moedergevoelens en dit vergemakkelijkt het opbouwen van een hechte band.
Problemen Voeding geven aan een kindje met het syndroom van Down kan aanvankelijk wat moeizamer gaan dan bij andere baby's en het kan de baby wat meer tijd kosten om aan de borst te leren drinken. Dit kan, het hoeft niet. Er zijn ook zeker baby's met Downsyndroom die direct goed drinken aan de borst. Alles is afhankelijk van de conditie en mogelijke gezondheidsproblemen van uw kindje. Hieronder staat een aantal problemen waar u bij het geven van borstvoeding mogelijk mee te maken krijgt:
Wakker blijven De baby kan heel rustig zijn en niet van zich laten horen als hij honger heeft. Wekken voor een voedingsmoment is vaak nodig evenals zorgen dat hij goed alert is bij aanvang van de voeding zodat zijn reflexen optimaal werken. Soms lukt het om een slaperige baby aan te leggen, maar vaak lukt het niet hem zijn mond goed te laten openen. U kunt uw kindje goed wakker maken door hem op te tillen, tegen hem te praten of handjes en voetjes te masseren. Als dat niet voldoende is dan helpt (gedeeltelijk) uitkleden, verschonen of zijn handjes of gezichtje wassen vaak hem wakker te maken. Veel baby's vallen tijdens een voeding in slaap. Veel huidcontact kan helpen een slaperige baby te stimuleren wakker te blijven. Streel zijn huid en draag hem buiten voedingsmomenten veel, bijvoorbeeld in een draagdoek. Het lichaamscontact met en de bewegingen van degene die hem draagt maakt hem wat actiever en het is goed voor zijn ontwikkeling.
Alrijne Ziekenhuis
Pagina 5 van 8
Borstvoeding geven aan een baby met het syndroom van Down
Juiste voedingshouding Het is mogelijk dat de baby minder effectief drinkt en eerder moe is door een lage spierspanning, zwakkere of soms zelfs afwezige zuigreflex en kleinere mond. Door uw houding en dat van uw kind aan te passen en het stimuleren van goed gebruik van mond en tong kan dit probleem ondervangen worden. Bij aanleggen aan de borst is een houding belangrijk waarbij u goed overzicht heeft over wat de baby doet en hem of haar kan sturen en helpen. De bakerhouding of doorgeschoven rugbyhouding is bijvoorbeeld een geschikte houding. Hierbij ondersteunt u met een arm en hand uw kindje en met uw andere hand stuurt u uw borst en kunt u ondersteuning aan de onderkaak van uw kindje geven. Het is ook belangrijk dat uw kindje goed is ondersteund. Door zijn lage spierspanning, zakt hij eerder weg en zal de tepel uit zijn mond laten glijden. Een actieve houding tijdens de voeding is dus noodzakelijk. Een voedingskussen kan helpen uw kindje meer gesteund rechtop te houden. Soms kan een tepelhoedje de zuigbewegingen net wat meer stabiliteit geven waardoor er meer grip op de tepel is. Het vinden van een optimale voedingshouding is soms even zoeken. De verpleegkundigen en kraamverzorgenden van de kinder- en kraamafdeling kunnen u hierbij helpen.
Niet langer dan 30 minuten voeden Soms is het in verband met rust aan te bevelen wat korter en vaker voeding te geven en eventueel bij te voeden per sonde of fles om genoeg melk binnen te krijgen. Blijven oefenen is belangrijk. Een voedingsduur van maximaal 30 minuten is aan te raden. Bij een langere voedingsduur heeft het kind te kort tijd om energie op te doen met slapen tot de volgende voeding.
Ritme opbouwen: zuigen-slikken-ademhalen Ongeveer de helft van alle kinderen met Downsyndroom heeft een aangeboren hartafwijking. Een hartafwijking betekent niet automatisch dat borstvoeding geen kans van slagen heeft. Deze kinderen hebben wel vaak, afhankelijk van de ernst van de hartafwijking, een minder goede conditie. Hierdoor zijn zij sneller vermoeid en kortademig. Vaak hebben deze kinderen moeite met het goed opbouwen van het ritme van zuigen-slikken-ademhalen. Regelmatig moeten ze even stoppen voor een adempauze. Als er op zo'n moment toch voeding uit de tepel of speen in de mond komt bestaat de kans op verslikken. Gebeurt dit een aantal keer dan bestaat er het gevaar dat het kind een negatieve associatie krijgt bij drinken want: 'voeden is verslikken en benauwd worden'.
Alrijne Ziekenhuis
Pagina 6 van 8
Borstvoeding geven aan een baby met het syndroom van Down
Hierdoor kan een kindje voeding gaan weigeren. Door hier alert op te zijn en uw kind te helpen met het ritme van zuigen-slikken-ademhalen, kunt u proberen deze negatieve associatie te voorkomen.
Bijvoeden Soms drinkt uw kindje niet voldoende melk aan de borst en is bijvoeding noodzakelijk. Soms is bijvoeden met een cupje voldoende om de eerste dagen voldoende melk binnen te krijgen. Is bijvoeding langere tijd nodig, dan zal er vaak voor bijvoeden per voedingssonde worden gekozen. Uw kindje krijgt nog steeds alle ruimte en tijd om te oefenen met het drinken aan de borst, hierbij is een sonde geen belemmering. In sommige situaties kan het raadzaam zijn een lactatiekundige om advies te vragen.
Begeleiding bij borstvoeding De verpleegkundigen en kraamverzorgenden van de kinder- en kraamafdeling zullen u ondersteunen en helpen met de verzorging en voedingsmomenten van uw baby. Zij bieden u begeleiding bij het aanleggen aan de borst.
Meer informatie Meer informatie kunt u vinden op de websites van: •
Stichting Down syndroom: www.downsyndroom.nl
•
Borstvoedingsorganisatie La Leche League: www.lalecheleague.nl
Vragen Heeft u nog vragen en/of opmerkingen naar aanleiding van deze brochure, stelt u deze dan aan een van de verpleegkundigen of kraamverzorgenden van de kinder- of kraamafdeling.
De afdeling kindergeneeskunde Alrijne Ziekenhuis Leiderdorp heeft bestemmingsnummer 570 en is voor ouders 24 uur per dag telefonisch bereikbaar via 071 582 8788.
De afdeling verloskunde Alrijne Ziekenhuis Leiderdorp heeft bestemmingsnummer 450 en is telefonisch bereikbaar op 071 582 8757.
Alrijne Ziekenhuis
Pagina 7 van 8
Borstvoeding geven aan een baby met het syndroom van Down
Geef uw mening! Op www.zorgkaartnederland.nl kunt u aangeven hoe u de zorg in Alrijne Ziekenhuis hebt ervaren. Op deze manier kunt u ons helpen de kwaliteit van zorg nog verder te verbeteren. 15.30, ed.01, 04_15
Alrijne Ziekenhuis
Pagina 8 van 8
Borstvoeding geven aan een baby met het syndroom van Down
