Borstcontroles of amputatie? Liesbeth Jansen, chirurg-oncoloog Mede namens Jaap de Vries, Arieke Prozée, Clara Lemstra BRCA Themamiddag UMCG Expertisecentrum borst- eierstokkanker
31 oktober 2015
BRCA mutatie, en dan? • “Nu ik het weet, kan me tenminste laten controleren” • “Amputatie is wel erg rigoureus” • “Ik wist altijd al, als ik het gen heb, laat ik alles weghalen”
Kies de minst slechte oplossing. www.thescarproject.org
Waarvoor kiezen? Controles
Preventieve amputatie
• 2x per jaar controles
• Grote operatie
• Soms extra onderzoeken
• Kans op complicaties
• Mogelijk behandeling voor
• Daarna geen controles meer
borstkanker – Borstsparend of amputatie – Bestraling? – Chemotherapie? – Hormonale therapie? – Okseloperatie, oedeem?
• Restkans op borstkanker maar paar % • 20-40% kans dat je geen kanker had gekregen • Hooguit paar % minder kans om voor je 70e dood te gaan
Controles BRCA1/2: schema • Vanaf 25 jaar: een keer per jaar MRI + lichamelijk onderzoek • Vanaf 30 jaar ook een keer per jaar mammografie erbij • Vanaf 60 jaar alleen mammografie eens per 2 jaar
• Onderbroken bij zwangerschap
Controles: methode Mammografie
MRI
• Niet alles wordt gezien
• Ziet kleinere afwijkingen
• Heel goed voor kalkspatjes
• Vaker loos alarm
• Oncomfortabel maar snel
• Infuus en contrastmiddel
klaar
• Duurt langer, claustrofobie • Optimaal 5-15 dagen na start van de menstruatie
Mammografie R ML
•
Heel goed voor kalkspatjes
•
Diagnose was DCIS (voorstadium)
ContrastEnhanced-MRI
Preventieve amputatie: doelen • Forse vermindering van de kans om borstkanker te krijgen (van 60-80% naar rond de 2%) • Verlagen van de kans op bestraling, chemotherapie en/of okseloperatie • Minder kans om dood te gaan voor je 70e t.o.v. controles? Hangt ook af van je leeftijd en hoe gezond je nu bent – Borst- of eierstokkanker gehad? – andere ziektes (gehad)? – leefstijl, roken • Vermindering van stress en onzekerheid bij controles
Kans om borstkanker te krijgen voor je 70e % vrouwen dat borstkanker kreeg
100
80
100
BRCA1 Gemiddeld 42.5 jaar
80
60
60
40
40
20
20
0
0
BRCA2 Gemiddeld 47 jaar
leeftijd
leeftijd
mutatiedraagsters: 71%
(95% CI 67-76%)
88%
(95% CI 82-93%)
(95% CI 5-12%)
16%
(95% CI 9-24%)
niet getest geen mutatie:
9%
60-70 jaar:
6%
Vd Kolk 2010 Br Ca Res Treat
24%
Preventieve amputatie • Internationaal kiest 3-36% van de mutatiedraagsters voor preventieve borstamputatie (gemiddeld 18%). • In het UMCG 25-35 vrouwen per jaar preventief geopereerd. • (Directe) reconstructie NL >90%? • Meer kans op complicaties: ROKEN, hoge bloeddruk, suikerziekte, overgewicht en hogere leeftijd • Als je aan je gezondheid wil werken door preventieve amputatie, stop dan vooral met roken. • Een kwart van de rokers overlijdt voor het 65e (meerdere soorten kanker, longemfyseem, hart- en vaatziekten).
Kansen voor BRCA1 mutatie draagster van 30-34 jaar Geen mutatie Geen controle, Controles gestart 30-34 jaar geen operaties
Overleden voor het 70e andere oorzaken Overleden voor het 70e door eierstok kanker
70 jaar oud zonder eierstokkanker, wel behandeld voor borstkanker
Overleden voor het 70e door borstkanker
70 jaar oud zonder borst/eierstokkanker
http://brcatool.stanford.edu/
Kansen voor BRCA2 mutatie draagster van 30-34 jaar Geen controle, geen operaties
Geen mutatie
Controles gestart 30-34 jaar
Overleden voor het 70e door borstkanker
http://brcatool.stanford.edu/
Andere vormen van preventie 2013: Amerikaanse en Engelse richtlijn: 5 jaar Tamoxifen bespreken bij verhoogd risico op borstkanker. – Start vanaf 35 jaar – 32% minder borstkanker na 10 jaar, 27% na 20 jaar (IBIS-1) – In onderzoeken slechts weinig BRCA mutatiedraagsters – Beschermende effect leek bij mutatie afwezig (BRCA1 vaker tumoren die niet gevoelig zijn voor hormonen) – Therapietrouw? Bijwerkingen. Voeding: controversieel: alcohol, vet, rood vlees. Overgewicht?
Conclusies • Borstcontrole en stoppen met roken geven de grootste gezondheidswinst • Preventieve borstamputatie kan onzekerheid
verminderen en extra gezondheidswinst geven. • Preventieve borstamputatie of controles is voor gezonde mutatiedraagsters een persoonlijke keuze.
