boomblad Voorbeeldig privaat bosbeheer in het Sint-Andriesveld Kardinaalsmuts Unilin - Van afvalhout naar hoogwaardig Houtland IJzer en Leie

boomblad

België - Belgique P.B. - P.P 8000 Brugge 1 - 2e afd. BC 6335

Driemaandelijks tijdschrift van de West-Vlaamse Bosgroepen JULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2013 Afgiftek antoor: 8000 brugge 1 - afd. 2 / P3A9048 Afzendadres: Bosgroep Houtland vzw - Tillegemstraat 81 - 8200 Sint-Michiels

I N F O R M AT I E B L A D V O O R B O S E I G E N A A R S

Houtland

Voorbeeldig privaat bosbeheer in het Sint-Andriesveld Kardinaalsmuts

IJzer en Leie

Unilin - Van afvalhout naar hoogwaardig eindproduct

INHOU D & C O LO FO N

Voorwoord

3

4

Voorbeeldig privaat bosbeheer in het Sint-Andriesveld

5

Kardinaalsmuts heeft zijn naam niet gestolen

8

Unilin - Van afvalhout naar hoogwaardig eindproduct

10

Aanleg en onderhoud van boswegen

13

Nieuws uit Bosgroep Houtland

14

Nieuws uit Bosgroep IJzer en Leie

16

Nieuwe inhoud voor opleidingen kettingzaag

18

Activiteitenkalender / varia

19

De bosgroep stelt zich voor .....

Colofon

Helikopterbeeld van de Sint-Andriesabdij Zevenkerken. De Sint-Andriesabdij vormt het hart van het Sint-Andriesveld met ruim 200ha private bossen en de Vlaamse domeinen Duvelsnest en Vuile Moeren. U leest hierover meer op pagina 5.

2

Boomblad (Zomer 2013), jaargang 11 - nummer 3 Het Boomblad wordt uitgegeven door de West-Vlaamse Bosgroepen en verschijnt vier keer per jaar. De Bosgroep Houtland en de Bosgroep IJzer en Leie zijn een initiatief van privébosbeheerders, de Provincie West-Vlaanderen en het agentschap voor Natuur en Bos van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. Redactie: Clint Callens, Chris Couwelier, Ines Garrein, Jan Goris, Marie -Louise Martens Foto’s: Clint Callens en Jan Goris Druk: PurePrint - Oostkamp Papier: Gedrukt op papier met FSC-label Oplage: 1.500 exemplaren Verantwoordelijke uitgever: Albert de Busschere, Tillegemstraat 81, 8200 Sint-Michiels

Boomblad juli/augustus/september 2013

VO O RWO O R D

Beste vrienden van het bos, Als voorzitter van de Bosgroep IJzer en Leie heb ik de eer u mee te delen dat onze vzw Bosgroep IJzer en Leie sinds 29 maart zijn definitieve erkenning beet heeft. Goed nieuws voor de Bosgroep en voor u. Dit betekent immers dat de toekomst van de Bosgroep verzekerd is en dat wij u nog des te meer zullen kunnen bijstaan bij alle bosgerelateerde vragen en problemen die zich bij u, West-Vlaamse boseigenaar, kunnen stellen. Daarnaast wens ik er eveneens nog aan toe te voegen dat ik als bestuurslid en tevens ondervoorzitter van de Koepel van Vlaamse Bosgroepen het belang van de West-Vlaamse Bosgroepen en zijn leden zal blijven behartigen. Op zaterdag 25 mei hebben de West-Vlaamse Bosgroepen, IJzer en Leie en Houtland samen met Inverde een bijzonder boeiende excursie georganiseerd naar het bedrijf Unilin te Wielsbeke en naar het domein Hemsrode. Een verslag van deze excursie vindt u vanaf pagina 10. Het succes van dit evenement bewijst nog maar eens de goede samenwerking tussen de WestVlaamse Bosgroepen, een samenwerking die we in de toekomst met veel overtuiging zullen verderzetten. Benoit de Maere d’Aertrycke, Voorzitter Bosgroep IJzer en Leie vzw Ondervoorzitter Koepel van Vlaamse Bosgroepen vzw

De groep neemt middagpauze tijdens de uitstap naar Unilin en Hemsrode. Er wordt volop verder gediscussieerd over het wel en wee van onze bossen. Iedereen kon wat bijleren en ook de inwendige mens kwam weer niets te kort.

Boomblad JULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2013

3

DE BO S G RO E P S T E LT Z I C H VO O R . . . . .

Wat is een bosgroep?

Een bosgroep is een vereniging van en voor boseigenaars. In deze samenwerking staat de beheersvrijheid van de eigenaar centraal. De bosgroep zorgt vrijblijvend voor de praktische ondersteuning voor het beheer van uw bos. De bosgroep neemt een neutrale positie in tussen overheden, eigenaars en bosgebruikers. Hierdoor is ze ook uitermate geschikt voor overleg tussen de verschillende boseigenaars en bosgebruikers. Samen werken wij aan een mooie toekomst voor het Vlaamse bos!

dossiers;  hulp bij het aanduiden van bomen en het uitvoeren van allerlei kapwerken bvb. dunningen;  ondersteunen van bebossingen: administratie, subsidies, soortenkeuze, aanleg, …;  het uitvoeren van onrendabele be heerswerken door onze arbeidersploeg (waarvan wij de grootste kost dekken);  hulp bij het opstellen van beheerplannen;  coördineren van gezamenlijke boswerkzaamheden, zodat goedkoper en efficiënter werk kan worden geleverd;  het organiseren van gezamenlijke houtverkopen, zodat goede prijzen en goede exploitaties worden gerealiseerd;  organisatie van wandelingen, cursussen en excursies;

De Bosgroep gidst ieder jaar enkele wandelingen in het kader van bosbe heer.

Aanbod voor bosgroepleden

Onze taken bestaan hoofdzakelijk uit informeren, sensibiliseren en organiseren. De coördinator staat in voor:  gratis en onafhankelijk advies over het bos en het beheer ervan (bosbouwtechnische, wettelijke, financiële en administratieve aspecten);  informatie over wat uw wettelijke rechten en plichten zijn als boseigenaar en wat de mogelijke subsidies zijn;  hulp bij het aanvragen van kapmachtigingen en het invullen van subsidie -

4


Wie kan een beroep doen op onze diensten? De bosgroep is er voor alle boseigenaars uit het werkingsgebied. Het maakt niet uit of u boseigenaar bent van een bosperceel van enkele aren bos of van een boscomplex van meerdere hectaren: iedereen krijgt dezelfde behandeling. Weet u graag wat de bosgroepen voor u en uw bos kunnen betekenen, neem dan contact op met uw bosgroep! De contactgegevens vindt u op de achterzijde van dit informatieblad.

BO S G RO E P L E D E N AA N H E T W E R K

Voorbeeldig privaat bosbeheer in het Sint-Andriesveld (Artikel door Jan Goris, coördinator Bosgroep Houtland vzw) In mei 2013 werd het gezamenlijk, uitgebreid bosbeheerplan Sint-Andriesveld goedgekeurd door het Agentschap voor Natuur en Bos. De opmaak van dit plan duurde zo’n drie jaar. In dit beheerplan worden 20 verschillende privé -eigendommen behandeld die samen 190ha bos omvatten. Het studiegebied is gelegen tussen de dorpskernen van Loppem, Zedelgem en Snellegem. Het omvat drie grote deelgebieden: Landgoed van ’t Veld, Sint-Andriesabdij Zevenkerken en Domein Ter Heide. Daarnaast zijn er een aantal kleinere bosplaatsen: Bethanië, Emmaüs, Lisbona en Vuile Moeren. Het bosgebied is opvallend goed beschermd door de wetgever. De meeste bestanden liggen in een groene gewestplanbestemming, vallen binnen de Europese bescherming Natura 2000 (zie kader pagina 7) en binnen het Vlaams Ecologisch Netwerk ( VEN). Bijna de helft van de bestanden ligt ook in een beschermingszone voor grondwaterwinning.

Een echte Houtlandse geschiedenis

Het studiegebied vormde in de middeleeuwen samen met de aangrenzende bossen boven de E40 een groot woest gebied dat bekend was als ‘Bencebruch’ en ‘het veldt van Sint-Andries’. Het zijn uitgestrekte heidevlakten, struikgewas en bossen. Grote delen waren in eigendom van de SintAndriesabdij. De naam ‘Bencebruch’ (later ‘Biesbroeck’ en ten slotte ‘Beisbroek’) verwijst naar het vochtige karakter van de omgeving. De naam ‘veldt’ slaat op onvruchtbare zandgronden met weinig houtgewassen. De typische begroeiing van arme veldgronden was een struikvegetatie met veel brem en heide. Het geregeld afbranden, het afste ken van zoden humus en het laten grazen van vee hadden tot gevolg dat het bos niet de kans kreeg om opnieuw op te schieten. Na de Franse revolutie, werd het kerkelijk bezit door de Franse bezetter aangeslagen. In 1798 werden de gronden openbaar

Het gebied telt sinds de 19de eeuw veel sterk groeiende, homogene naaldhoutbestanden waarin nu regelmatig hout kan worden geoogst.

verkocht en kwam het gebied in handen van ridder Emmanuel-Louis van Outryve d’Ydewalle en zijn schoonbroer Jacques de l’Espée. Om de toegankelijkheid te verbe teren werden kaarsrechte beukendreven aangelegd. Waar de kwaliteit van de bodem het toeliet kwamen akkers en weilanden. Elders werd bos aangeplant, aanvankelijk vooral Beuk en Grove den met hakhout van Tamme kastanje en Amerikaanse eik. Later in de 19de eeuw kwam ook het gebruik van sneller groeiende naaldhoutsoorten in zwang: Europese Lork, Corsikaanse den en Douglasspar. De adellijke families ontpopten zich van generatie op generatie tot ge dreven bosbouwers. Tijdens de beide wereldoorlogen kapten de Duitse bezetters zowel de beukendreven als de bossen. Echter na elke oorlog werden de bossen massaal herbeplant. Na de tweede wereldoorlog kwam er meer versnippering in de eigendommen, daalde de rendabiliteit en stegen de kosten. Anderzijds nam het belang van de ecologische en recreatieve bosfunctie toe. Vanaf 1973 kocht de Stad Brugge geleidelijk diverse bossen ten noorden van de E40 (Beisbroek, Tudor, Chartreuzinnenbos).


5

BOSGRO E P L E D E N AA N H E T W E R K

Bijzonderheden uit de inventaris

De meeste bossen bestaan uit gelijkjarig, gesloten hooghout op basis van naaldbomen tussen 40 en 80 jaar oud. Echt jonge bestanden komen slechts zeer be perkt voor en echt oude bestanden ontbreken. Naaldbomen maken ongeveer 64% van het bomenbestand uit. Op basis van het grondvlak bestaat de boomlaag voor 52% uit inheemse boomsoorten. Grove den, Beuk en Douglasspar zijn de belangrijkste van de 33 aanwezige boomsoorten. Bijna een kwart van al het aanwezige hout is Grove den (grenen). Natuurlijke verjonging van bomen komt eerder beperkt voor vanwege de dichte boomlaag, de concurrentie van bramen, de begrazingsdruk (ree, konijn, hert) en de zure bodems. Hierdoor ontbreken ook heel wat te verwachten soorten in de kruidlaag en voorjaarsbloeiers. Momenteel is in ca. 5ha bos Amerikaanse vogelkers zeer dominant aanwezig maar over het hele gebied gezien is de aanwezigheid van Amerikaanse vogelkers nog niet problematisch. Gezien de kaalslag tijdens de wereldoorlogen is het aantal oude, zware bomen beperkt tot exemplaren in de kasteelparken en dreven. De meest bijzondere plantensoorten werden niet in de bossen maar in de open plekken of op de dreefbermen gevonden. Het gaat dan onder meer om: Kleine rate laar, Stijve ogentroost, Rode dopheide, Tormentil. In 2010 werden in het gebied 266 plantensoorten geïdentificeerd door de Nationale Werkgroep Botanie. De meest interessante locaties zijn het Duvelsnest, het heideveld van Zevenkerken, de vijver van Lisbona, de dreven bij de Vuile Moeren en het recent gegraven ven in Ter Heide. Het gebied is gekend omwille van het talrijk voorkomen van de Rode dopheide, naast ook de Gewone dopheide en de Struikheide. De levendbarende hagedis wordt zeer regelmatig waargenomen en ook de Hazelworm (pootloze hagedis) is aanwezig. Onder de zoogdieren zijn naast Ree ook Everzwijn en Edelhert sinds een tiental jaren aanwezig.

6


Toegankelijkheid

In het studiegebied is alleen een beperkt deel van de Sint-Andriesabdij Zevenkerken vrij toegankelijk voor publiek en dit alleen voor wandelaars op de paden nabij de cafetaria. Ook de grot van Emmaüs (Emmaüsrots) is vrij toegankelijk vanaf de Rolleweg. Het verkeersluw maken van de Diksmuidse Heerweg is de meest wenselijke optie om het gebied recreatief te ontsluiten.

Houtwinning

Het gebied leent zich momenteel uitstekend voor de productie van hout. Het betreffen veelal snelgroeiende boomsoorten in een hoogproductieve leeftijdsklasse (40 tot

De meest bijzondere soorten in het gebied worden gevonden op de open plekken zoals in dit heideveld van de Sint-Andriesabdij Zevenkerken. 80 jaar). Jaarlijks wordt niet meer hout gekapt dan wat er in dezelfde periode is bijgegroeid. Voor de komende 20 jaar werd de totale te kappen hoeveelheid hout (kapkwantum) berekend op zo’n 36.000m³. In functie van de productie van kwaliteitshout worden in alle bosbestanden regelmatig dunningen voorzien. Bij deze dunningen wordt ervoor gezorgd dat de beste bomen (toekomstbomen) voldoende licht krijgen om verder te groeien. De dunningen zullen gebeuren met een omloop van 8 jaar in het naaldhout en 12 jaar in het loofhout.

BO S G RO E P L E D E N AA N H E T W E R K

behouden blijven als randbeplanting en parkelement. Bij het bosbeheer gaat bijzondere aandacht naar de dreven en poelen. De Veldbeek heeft heel wat troeven (o.a. waterkwaliteit en meanders) die verder benut worden zonder de waterhuishouding in het gebied te verstoren.

Tips voor boomsoorten

Inrichting van een 500m lange bosrand in Domein Ter Heide. De kapvlakte werd deels afgeplagd en enkele poelen worden gegraven. Bestanden met uitheemse maar wel standplaatsgeschikte soorten (vb. Am. eik, Douglas, Corsikaanse den, Lork) worden niet kaalgekapt maar verder uitgedund zodat deze economisch interessante afmetingen voor kwaliteitshout kunnen bereiken. Een verjongingsritme van 1 tot 5ha/jaar zal leiden tot een betere leeftijdsverdeling. Concreet zijn 21ha kaalkap voorzien: 9ha met het oog op nieuw inheems hooghout en 12ha in functie van bosrandontwikkeling en permanent open plekken. Geleidelijke verjonging gebeurt ook onder het scherm van andere bomen door sterke dunningen. Bosverplegende maatregelen verzekeren de groei van de bomen voor de toekomst: geen gebruik van pesticiden, vaste uitrijpistes bij vellingen, ontwikkelen van een bodemverbeterende struiken nevenetage.

Natuurherstel

Door selectieve dunning en de vermelde verjongingskappen, neemt het aandeel inheemse bestanden toe van 63ha tot 91ha. Uitbreiding van natuurwaarden via ‘bosranden en permanent open plekken’ is voorzien van 4,6ha tot 17ha. In totaal worden voor minstens 3km bosranden ingericht. Overal is bestrijding voor Amerikaanse vogelkers voorzien omdat door de voorziene kapwerken gevreesd wordt voor meer problemen met deze soort. Rododendron wordt bestreden in de bosbestanden en kan

De gewenste inheemse boomsoorten op drogere gronden zijn Beuk, Zomereik, berken en Gewone esdoorn. Op nattere gronden: Zomereik, Zwarte els, wilgen, berken en Gewone es. Bijmengingen met Winterlinde, Haagbeuk, Grove den, Tamme kastanje, Steeliep, Grauwe abeel en Ratelpopulier kunnen de variatie overal verhogen. Interessante struiksoorten zijn onder meer Spork, Lijsterbes en Hazelaar.

Europees beschermde natuur in het Sint-Andriesveld De Europees beschermde habitats op de open plekken zijn hier: Noord-Atlantische vochtige heide, droge heide en heischraal grasland. Het belang van deze vegetaties is het voorkomen van specifieke dier- en plantensoorten zoals dwergstruiken (o.a. heide), levendbarende hagedis en talloze insectensoorten (libellen, sprinkhanen, vlinders, ...). In de bossen zijn de beschermde habitats de Beukenbossen en Eikenbossen op zure zandbodem. Beide bostypes zijn zeer belangrijk voor de Middelste bonte specht, Zwarte specht en Wespendief en verder ook voor vogels van structuurrijke loofbossen met oude, dikke bomen met holtes en zwaar staand en liggend dood hout. Voldoende structuur betekent ook voldoende open plekken, struiken en bosranden. De oppervlakte van de bestanden die volledig voldoen aan de Europese eisen zal toenemen van zo’n 17ha nu tot minstens 37ha in 2032. Ook bijna alle vleermuizen in het gebied zijn Europees beschermd.


7

BOSIN FO

Kardinaalsmuts heeft zijn naam niet gestolen (Artikel door Clint Callens, coördinator Bosgroep IJzer en Leie vzw) De Wilde Kardinaalsmuts (Euonymus europaeus) is een aantrekkelijke, inheemse, bladverliezende struik of kleine boom van 2 tot 6 meter hoog.

Voorkomen

Euonymus europaeus uit de familie van de Celastraceae is heel wijd verspreid in Westen Midden-Europa. De struik houdt van de zon maar verdraagt ook schaduw en men treft hem vooral aan in hakhoutbossen, bosranden, struwelen, heggen, houtwallen en zeeduinen, op droge tot matig vochtige plaatsen. Hij verkiest een kalkrijke bodem (leem, zand, mergel). Hij houdt absoluut niet van zure zandgrond en verdraagt geen zout of zware metalen. Hij is goed schaduwen droogtebestendig maar groeit in die omstandigheden minder hoog uit.

Takken – hout

De jonge takken of loten van de Wilde Kardinaalsmuts zijn vierkantig en groen door de aanwezigheid van bladgroen. Ze blijven groen gedurende 3 jaar, daarna wordt de schors grijs tot roodbruin.

De plant heeft een enorm opslagvermogen uit de stoof en de ondergrondse delen. Zo kunnen er omvangrijke struwelen ontstaan. Dit verklaart ook waarom deze struik be stand is tegen konijnenvraat. Wanneer een tak rondom is aangevreten, ster ft hij wel-

8


iswaar af maar door het zeer sterke rege neratievermogen groeien er snel nieuwe scheuten uit de ondergrondse delen. Hij is dan ook gemakkelijk ongeslachtelijk te vermeerderen: een afgeknipte tak in vochtige grond gestoken gaat heel vlug wortelen net als wilg. Gekneusde takken en bladeren ruiken onaangenaam. Het taaie, gele hout van de Wilde Kardinaalsmuts werd vroeger ge bruikt om vleespennen te vervaardigen voor slagers of spoelen voor spinnewielen en zelfs om er bepaalde muziekinstrumenten mee te bouwen. Op de juiste wijze verbrand vormt het hout fijne, diepzwarte kool die als tekenmateriaal kan aangewend worden.

Blad

De bladeren zijn kortgesteeld, onbehaard, tegenoverstaand, van een lichter groen dan de twijgen, elliptisch met spitse top, met wigvormige voet en met een min of meer gekartelde of gezaagde rand. In de her fst gaan ze mooi koperrood verkleuren.

De brede Kardinaalsmuts (Euonymus latifolius) afkomstig uit Zuid-Europa en NoordAfrika komt op enkele plaatsen in België in het wild voor. Deze Kardinaalsmuts heeft grijsbruine, ronde twijgen met duidelijk ge zaagde bladeren en heeft meestal vijftallige bloemen.

BO S I N FO

Bloemen en vruchten

In mei en juni verschijnen er vanuit de bladoksels kleine, onopvallende, witgroe ne, langgesteelde, zwakgeurende bloemen in groepjes van 2 tot 5. De bloemen zijn viertallig (4 kelk-, kroonblaadjes en meeldraden). Soms is er een tweede bloei in de zomer. De bestuiving gebeurt door insecten die worden aangetrokken door de gemakke lijk bereikbare nectar.

De vruchten die daarop volgen, zijn dan wel heel opvallend: knikkende, vierdelige doosvruchten met bolronde lobben aan de rugzijde. De kleur (rose -rood bij de rijpe vrucht) en de speciale vorm doen aan een kardinaalsmuts denken, vandaar de naam van de plant. Wanneer de vierhokkige doosvruchten (met telkens 1 zaad per hok) rijp zijn, krijgen ze hun opvallende kleur en gaat het omhulsel splitsen. Er komen 4 glimmende, geel-oranje, aan een draadje hangende, taaie zaden te voorschijn. Eigenlijk zijn het

witte zaden die omgeven zijn door een geeloranje zaadrok of ook wel ‘aril’ genaamd, een vlezige uitgroeiing van de bloembodem. De zaden zijn giftig voor de mens, maar vogels zoals mezen, lijsters en vooral roodborstjes zijn verzot op het vlezige vruchtvlees van de aril. De zaden komen dan onbeschadigd, vergezeld van een beetje mest, uit het spijsverteringskanaal van de vogel en kunnen zo eventueel op een geschikte groeiplaats terecht komen. Als het niet te hard vriest blijven ook tijdens de winter de opvallend mooie zaaddozen lange tijd aan de takken hangen. De vruchten smaken bitter. Bij de mens veroorzaken ze braken en diarree. Vroeger werden de vruchten vermalen tot poeder en dat werd gebruikt tegen luizen. Doordat het poeder heel irritant is voor de hoofdhuid werd overgegaan op minder agressie ve middelen. Ook in de homeopathie wordt Kardinaalsmuts gebruikt vooral bij leveren galstoornissen met migraine, ook bij lumbago en maagstoornissen. Zowel de grote als de kleine Kardinaalsmutsstippelmot leggen hun eitjes specifiek op de Wilde Kardinaalsmuts die als waardplant dient voor de rupsen. Deze eten de struik kaal en hullen hem in een waas van witte spinseldraden. Ongevaarlijk zowel voor de mens als voor de struik zelf. Want de jonge, groene twijgen van de Wilde Kardinaalsmuts bevatten, zoals eerder vermeld, ook bladgroen en deze laten de voedselproductie gewoon doorgaan. Als de rupsen later als vlinders zijn weggevlogen gaat de struik snel nieuwe bladeren aanmaken. Een mooi staaltje van zorgen voor elkaar!


9

BOSIN FO

Unilin - Van afvalhout naar hoogwaardig eindproduct (Artikel door Martin Winnock, Inverde)

Dertig goedgemutste en nieuwsgierige boseigenaars van de bosgroepen Houtland en IJzer & Leie namen op zaterdag 25 mei een kijkje binnen de muren van het houtverwerkend bedrijf Unilin te Wielsbeke. Het bezoek vond plaats op de productiesite Bospan waar spaanderplaten worden vervaardigd. Rik Tanghe en Inno Deboosere, de houtaankopers van Unilin, gaven uitleg tussen de oooh’s en wauw ’s, die tijdens de rondleiding vaak werden geuit. Organisatie van het hele gebeuren is een samenwerking van Inverde met de betrokken bosgroepen.

Divers aanbod aan plaatmaterialen

Unilin kent vandaag 3 grote divisies: Flooring, Insulation en Panels. De eerste twee leveren o.a. Quick-Step laminaat, samengesteld parket, kunststofvloeren, dakdeksystemen en isolatieplaten. Divisie Panels kan volgende eindproducten voorleggen: spaan-, MDF, HDF platen, decoratieve pane len en gemelamineerde platen (zie kader). Het uitgebreide gamma plaatmaterialen uit de winkel even toegelicht: Spaanplaat: een verlijmde en samengeperste plaat, bestaande uit ruwe houtspaanders. Drie lagen kunnen onderscheiden worden: twee buitenste, fijnere lagen en een binnenste laag met grotere spaanders. De massa van zo’n plaat is ongeveer 600 à 620 kg per kubieke meter.

De groep Unilin als wereldspeler

Voor Union de Lin, vandaag Unilin, begon alles in 1960. Enkele Zuidwest-Vlaamse families besloten om vlasvezelplaten te produceren. Vanwege een dalend aanbod aan vlas, gaat Unilin een goeie tien jaar later ook hout als grondstof gebruiken voor de productie van spaanplaten. Eerst wordt enkel vers stamhout, later ook recyclagehout als grondstof aangewend. Unilin plaatst zich in de tachtiger jaren op de wereldkaart met z ’n uniek laminaatvloersysteem QuickStep®. Een mijlpaal voor het bedrijf is de overname door Mohawk Industries Inc in 2005, de wereldleider in vloerbedekking. Met de start van productiesites o.a. in Rusland en Frankrijk bezit Unilin wereldwijd 18 sites en is goed voor een omzet van ongeveer 1 miljard euro. Het laatste grote nieuws betreft de recente fusie met de buren van Spano.

10


MDF of ‘Medium Density Board’: een verlijmde en samengeperste plaat, ditmaal bestaande uit fijne houtvezels. Dit is de moederplaat voor een Quick-Step laminaatvloer. MDF heeft een hoger soortelijk gewicht dan spaanderplaat. HDF of ‘High Density Board’: hetzelfde als MDF, maar van een nog hogere dichtheid. Is de moederplaat voor een melamineplaat. OSB of ‘Oriented Strand Board’: een houtplaat die samengesteld is uit grote houtschilfers die evenwijdig liggen met de plaatlengte (oriented). Dankzij dit principe kent dit plaatmateriaal een relatief grote sterkte en is bijgevolg populair voor houtskeletbouw. Gemelamineerde plaat: een afwerkingslaag die onder hoge druk en temperatuur op plaatmateriaal wordt aangebracht voor een krasvast oppervlak.

BO S I N FO

Vers en recyclagehout als aanvoerstroom

De afdeling Bospan in Wielsbeke staat in voor de productie van spaanplaten. Elke week wordt door Unilin gemiddeld 10.000 m³ spaanplaat geproduceerd over 2 sites. Deze site is 30 hectare groot. Om wat voeling te krijgen met de hoeveelheid grondstof die nodig is voor die continue productie gaan we een kijkje nemen op de houtkoer. Een gezonde zomerstock rondhout bedraagt voor deze site ongeveer 65.000 ton. Vrijwel alle houtsoorten zijn welkom, behalve Robinia (Robinia pseudoacacia) die toch net iets te hard blijkt te zijn voor de verwerking tot spaanplaat. Alle diameters vanaf 8 cm tot en met 60 cm en lengtes tot 8 meter kunnen worden gebruikt. Niet alleen vers rondhout, maar ook houtsnippers (vb. van zagerijen) en afvalhout worden aangewend. Bij recyclagehout worden alle onzuiverheden verwijderd (plastiek, ijzer, aarde, steentjes). Deze site gebruikt voor zijn productie onge veer 50% recyclagehout en 50% vers hout. Een troef is dat Unilin hout valoriseert dat voor een hoogwaardigere toepassing (zoals kwalitatief meubel- of zaaghout) niet ge schikt is.

Op deze band gaan de stammen naar een grote hakselaar aan een tempo van 100 ton/u. Alle afmetingen, soorten en vormen van onbe handeld hout zijn bruikbaar.

Bezorgdheid over de houtproductie in Vlaanderen Unilin bewijst met ruim 2.000 werknemers nabij Wielsbeke dat de houtverwerkende sector in Vlaanderen een toekomst kan hebben. Unilin kan echter maar rendabel produceren als het be drijf zijn grondstof in een straal van ca. 500 km rond de fabriek kan aankopen. Nu al komt veel rondhout uit Nederland en Frankrijk. Unilin is dan ook vragende partij voor verdere bebossing dicht bij de deur en een bosbeheer dat ook de houtproductiefunctie ter harte neemt. Recent biedt Unilin z ’n klanten ook FSC- en PEFC-gelabelde producten aan en deze vraag neemt snel toe. Boseigenaars worden dan ook opgeroepen om hun bossen te laten certificeren. Ten slotte gaf Unilin de boodschap om ons te bezinnen over de huidige hype rond energiehout. Gesubsidieerde energie centrales die amper tewerkstelling genereren stoken momenteel massaal waardevol hout op.

Een hypermoderne drooginstallatie vermindert het vochtgehalte van de spaanders tot slechts 3%. De installatie betekende een investering van 20 miljoen euro.


11

BOSIN FO

Van boomstam tot spaanplaat

Aan de hand van onderstaand schema kan afgeleid worden hoe de boomstam in een uur tijd tot spaanderplaat werd omgevormd.

De volcontinue compositie en persing van de spaanplaat op een lopende band is het indrukwekkendste deel van het bezoek. Een binnenste laag met iets grotere spaanders en twee buitenste lagen bestaande uit fijnere spaanders worden, vermengd met lijm, op de band gestrooid. Na passage door de 37 meter lange persinstallatie wordt de be oogde dikte bereikt, tussen 5 en 38 mm, afhankelijk van de vraag van de klant. Het productieproces wordt nooit stopgezet, dus wordt de pers automatisch geleidelijk aangepast naar verschillende plaatdiktes.

Na het bezoek te Unilin en een stevige maaltijd, die allen terug verse energie opleverde, kregen we nog een geleide wandeling op het prachtige domein van Hemsrode geserveerd. Tuin- en landschapsarchitect Stefan Vidts vertelde enthousiast over de architectuur van François Verly en diens verwe zenlijkingen op het domein van Hemsrode. Ook het Quick-Winproject ‘Bosomvorming Hemsrode’, waarbij 4,4 ha populierenbossen omgevormd worden naar inheems loofhout, kwam aan bod. Het project houdt op harmonische wijze rekening met de ecologische, historische en hedendaagse aspecten.

Het product is na schuren, verzagen en verpakken klaar voor transport naar de klant.

In het prachtige landschapspark van Hemsrode te Anzegem wordt 5 ha Populier omgevormd naar gemengde loofbossen.

12


BO S I N FO

Weetjes uit de boswetgeving: aanleg en onderhoud van boswegen

(Deze tekst is gebaseerd op een artikel uit de 'de bosbode' editie januari-februari-maart 2013)

De wetgeving die relevant is voor de aanleg en het beheer van boswegen en verhardingen is zeer uiteenlopend. Het gaat onder meer over de wetgeving inzake ruimtelijke ordening, bos, natuur en onroerend er fgoed. Dit artikeltje probeert kort de hoofdlijnen weer te geven waar u als bosbeheerder rekening moet mee houden.

Aanleg van een nieuwe bosweg

Als u een nieuwe bosweg wil aanleggen of een bestaande verbreden, is de eerste vraag die u zich moet stellen of dit een ontbossing is. Indien de werken gebeuren in functie van het bos zelf (bv. voor exploitatie of aanleg van een wandelpad), dan is het geen ontbossing. In dat geval dient u de aanleg van de nieuwe bosweg/verbreding van de be staande bosweg duidelijk te omschrijven in het (uitgebreid) bosbeheerplan. Is er geen bosbeheerplan, dan moet u hiervoor een machtiging aanvragen bij het Agentschap voor Natuur en Bos. Indien de nieuwe bosweg niet in functie van het bos wordt aangelegd, maar bv. een doorgangsfunctie heeft, dan is het wel een ontbossing. In dat geval moet u steeds een stedenbouwkundige vergunning voor ontbossing aanvragen bij de ge meente. Indien de bosweg niet gelegen is in woongebied of industriegebied, dient bovendien eerst een ontheffing op het ontbossingsverbod aangevraagd te worden bij de minister voor leefmilieu.

Aanbrengen van verhardingen

Een verharding aangebracht op de grond, wordt volgende onze wetgeving ruimtelijke ordening beschouwd als het 'realiseren van een constructie'. Voor de aanleg van een verharde weg is bijgevolg steeds een ste denbouwkundige vergunning vereist. Onder de aanleg van een weg valt niet alleen het realiseren van een nieuwe weg, maar ook het aanpassen van een bestaande weg waarbij de verharding gewijzigd wordt of

het wegprofiel aangepast wordt. Een verharding omvat alle verhardingen waarbij nieuwe materialen, die niet eigen zijn aan de bodem, worden gebruikt. De stedenbouwkundige vergunning moet aangevraagd worden bij de gemeente die dan zelf advies hierover zal vragen aan het Agentschap voor Natuur en Bos. Voor de aanleg van een niet-verharde bosweg die geen ontbossing betreft (bv. exploitatieweg, wandelpad, brandweerweg) is geen stedenbouwkundige vergunning noodzakelijk. Er worden immers geen constructies aangebracht en het reliëf van de bodem wordt niet gewijzigd.

Onderhoudswerken

Onder onderhoudswerken wordt volgens de wetgeving ruimtelijke ordening verstaan 'werken, andere dan stabiliteitswerken, die het gebruik van een constructie voor de toekomst ongewijzigd veilig stellen door het bijwerken, herstellen of vervangen van geërodeerde of versleten materialen of onderdelen'. Voor het onderhouden van een bestaande weg is geen stedenbouwkundige vergunning vereist. Concreet betekent dit dat een bestaande weg waar een verharding aanwezig is, mag onderhouden worden met hetzelfde materiaal zonder dat daarvoor een stedenbouwkundige vergunning moet aangevraagd worden.


13

NIEUW S U I T BO S G RO E P H O U T L AN D

Algemene Vergadering en wijzigingen Raad van Bestuur Op zaterdag 20 april 2013 vond in de recent gerestaureerde Hoeve Hangerijn te Assebroek de Algemene Vergadering van de Bosgroep Houtland plaats. Dit jaar mochten wij 90 geïnteresseerden ontvangen die 58 effectieve leden boseigenaars vertegenwoordigden. Spannend en belangrijk was de verkiezing van een nieuw bestuur. Tien plaatsen waren be schikbaar voor dertien kandidaten. Als gevolg van de uitslag van deze verkiezing verlaat de Stad Brugge na 9 trouwe jaren de Raad van Bestuur en verwelkomen wij vanaf 22 juli 2013 Géry van Outryve d’Ydewalle (privé -eigenaar) als nieuwe bestuurder.

Het jaarverslag, de jaarplanning en de financiën werden unaniem goedgekeurd door de aanwezige leden. De bestuurders verkregen dan ook kwijting voor 2012.

Verdeeld in 4 groepen met gids en onder een zonnige hemel gingen de leden op verkenning naar de speelzone Paalbos en naar het 40ha grote natuurgebied Gemene Weidebeek.

Gezamenlijke houtverkoop levert ruim 170.000 euro op Begin januari organiseerde de vzw Bosgroep Houtland haar jaarlijkse gezamenlijke houtverkoop voor private boseigenaars. Zo’n 5.600m³ hout van 16 eigenaars werd in 13 loten per opbod aangeboden aan de erkende houtkopers in Vlaanderen. Met uitzondering van één kleine partij hout (350m³) overtroffen alle aangeboden loten de ingestelde minimumprijzen. Uiteindelijk konden 12 loten worden toegewezen voor een gezamenlijk bedrag van 170.000 euro. Hoeveel brengt een boom op? Dunningen van mooie, grote loten naaldhout werden verkocht tussen 30 en 35 euro/m³. Kleinere partijen naaldhout en/of bomen van beperkte afmetingen gingen aan ca. 20 euro/m³. Populier zat tussen de 20 en 30 euro/m³ afhankelijk van de bereikbaarheid van de bomen en van de hoeveelheid opkuiswerk die werd vereist. Zwaarder loofhout leverde 35 tot 50 euro/m³ op. Alle hout werd op stam aangeboden. Verkopen ‘op stam’ betekent dat de koper de bomen nog zelf moet vellen en opruimen. De opbrengst gaat naar de boseigenaars. De Bosgroep rekent wel de kosten aan voor het opmeten van de bomen (100 euro/ha) en voor het organiseren van de verkoop (5% op de opbrengst). Het hout dat de Bosgroep via dergelijke gezamenlijke verkopen aanbiedt, is dikwijls hout dat anders niet op de markt komt. Bovendien betreft het veelal noodzakelijke dunningen die het bos verbeteren. Door het organiseren van houtverkopen ondersteunt de Bosgroep dus de boseigenaars, de bossen en de lokale bos- en houtsector.

14


N I E U W S U I T BO S G RO E P H O U T L AND

Natura 2000 Quick-Win in het Sint-Andriesveld Natura 2000 is hot. Het betreffen de Europees beschermde gebieden die ook in Vlaanderen zijn afgebakend. De bossen en heiden nabij de Sint-Andriesabdij Zevenkerken in het Sint-Andriesveld vormen daar een deel van. Via allerlei initiatieven zal de overheid eigenaars stimule ren om in deze gebieden maximaal de kaart ‘natuur ’ te trekken. In het Sint-Andriesveld werd in het kader van ‘Quick-Win’ door het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) aan de Bosgroep Houtland 15.000 euro toegekend voor de bestrijding van Amerikaanse vogelkers. “Samen voor meer en betere natuur in Vlaanderen.” Dat is de visie van het Agentschap voor Natuur en Bos van de Vlaamse overheid. De opmaak en realisatie van instandhoudingsdoelstellingen voor Natura 2000 gebieden vormt één van de belangrijkste strategische projecten om de visie van het ANB waar te maken. Via ‘Quick-Win’ projecten wil het ANB de kans bieden aan de partners in deze gebieden om nu aan de slag te gaan. Uit de inventaris van het beheerplan Sint-Andriesveld bleek dat er in zo’n 17ha echt problemen zijn met Am. vogelkers in de struiken boomlaag (5 tot 75% bedekking). In een ge bied van 200ha valt dit eigenlijk nog mee. Het beheerplan voorziet echter in minder dan 20 jaar een verdubbeling van de habitatwaardige oppervlakte. Dit is de oppervlakte bos en/of heide die volledig voldoet aan de gestelde eisen voor Natura-2000 gebied. Vb. een ge mengd inheems bos met struiklaag en genoeg dood hout. Dit omvormen zal onder meer ge beuren via selectieve dunningen, kaalkappen, zoomkappen en plagwerken. Door de extra hoeveelheid licht die bij dergelijke werken op de bosbodem komt, zal Amerikaanse vogelkers zich snel gaan uitbreiden en het herstel van de Europese habitats afremmen. Gezien deze dreiging en gezien de beperkte huidige aanwezigheid (en aldus haalbaarheid van de actie) werd besloten over te gaan tot een bestrijdingscampagne.

De ploeg koos er hier voor om de struiken op kniehoogte af te zagen. Dit werkt comfortabel en staat toe om later de stobben gemakkelijk te controleren op het heruitschieten. Indien deze terug uitschieten, dan kunnen ze eenvoudig een stuk lager terug afge zaagd worden.

In overleg met de eigenaars werd geopteerd om de stobbenmethode toe te passen. Dit is het afzagen van de bomen en struiken en vervolgens het insmeren van de stronk (stobbe) met verdund glyfosaat. Dit laatste om het heruitschieten te vermijden. De afgezaagde stammen die voldoende dik waren, konden door de eigenaars als brandhout gebruikt worden. De werken werden uitbesteed aan de sociale werkplaats Loca Labora van Beernem. In het najaar van 2012 werd een eerste kapronde afgewerkt. Deze zomer zullen we terugkeren om vergeten bomen en nieuwe zaailingen aan te pakken. Hoe dan ook zal er nog verschillende jaren nazorg nodig zijn. Op lange termijn is de beste bescherming tegen Amerikaanse vogelkers trouwens het ontwikkelen van een weerbaar gemengd loofbos met schaduwwerpende soorten als Beuk, Tamme kastanje en Esdoorn en een struiklaag van Lijsterbes, Hulst, Spork, Hazelaar, enz. Maar dat is een verhaal voor een volgende editie ….


15

NIEUW S U I T BO S G RO E P I JZ E R E N L E I E

Algemene Vergadering Bosgroep IJzer en Leie Op zaterdag 6 maart 2013 heeft, zoals de traditie het verlangt, onze jaarlijkse Algemene Vergadering plaatsgevonden. En dit maal werd gekozen voor de presentatieruimte van firma Dutry te Vichte. Een ideale locatie om het thema van de vergadering ‘brandhout en verwarmen met hout’ te behandelen. Firma Dutry is namelijk een bedrijf gespecialiseerd in kachels. Tijdens de vergade ring waarop trouwens 45 mensen aanwezig waren, werd na het verwelkomingswoord verleend door bestuurslid Bernard Boes het verslag van 2012 en de planning voor 2013 behandeld waarbij de resultatenrekening van 2012 en de begroting voor 2013 goedgekeurd werden. Na het officiële gedeelte werden 2 bijzonder interessante lezingen gegeven rond een hot thema: ‘brandhout’. Tijdens een eerste lezing over brandhout maken, verleend door Filip de Bleeckere van Inverde, werd het ganse proces gaande van het kappen van de bomen tot het stapelen van de stukken brandhout toegelicht. Hierbij werd meermaals de nadruk gelegd op het belang van het drogen van hout en het daaraan voorgaande klieven. Ongekliefd hout droogt slecht hetgeen leidt tot onvoldoende gedroogd hout en rot. Aansluitend op deze lezing werd door Frank Heyninck van de firma Dutry een uitgebreide presentatie gegeven over het verbranden van hout en kachels waarbij hun paradepaardje, zijnde de Tulikivi kachel, in het licht gezet werd. Na een rondleiding op het bedrijf van Dutry werd de vergadering stijlvol afgesloten met een aperitief en walking dinner.

Bosgroep IJzer en Leie vzw is nu definitief erkend! Op 1 oktober 2007 werd het pilootproject oprichting Bosgroep Zuidwest-Vlaanderen gestart met de bedoeling om boseigenaars in 44 West-Vlaamse gemeenten en steden bij te staan. Het project oogstte veel succes en op 9 juni 2009 werd de vzw Bosgroep IJzer en Leie opgericht die dan voorlopig erkend werd voor een periode van 3 jaar, namelijk van 1 januari 2010 tot 31 december 2012. Vorig jaar was dus met andere woorden het laatste jaar van voorlopige erkenning. In 2012 werd een nieuw beleidsplan voor onze Bosgroep voor de periode januari 2013december 2018 opgemaakt dat toegevoegd werd aan de aanvraag tot definitieve erkenning van onze Bosgroep voor een periode van 6 jaar. Dankzij een gunstige evaluatie van de jaarlijkse activiteitenverslagen door het Agentschap voor Natuur en Bos, een gunstige evaluatie van de Minaraad en de Inspectie der Financiën heeft onze Bosgroep op 29 maart 2013 zijn definitieve erkenning verkregen. Dit is trouwens ook een bevestiging van de goede werking van onze Bosgroep die we in de toekomst zeker zullen verderzetten en nog verder zullen ver fijnen.

16


N I E U W S U I T BO S G RO E P I JZ E R E N L E IE

Infodag 'Egemse Veldekens' De Egemse Veldekens is een 22,9ha groot bos gelegen op het knooppunt van Pittem, Wingene en Tielt. Dit jaar is het gebied al 100 jaar in het bezit van de familie Verkest. De familie vierde deze verjaardag samen met de inwoners van Pittem en de leden van de Bosgroep IJzer en Leie tijdens een infodag op 26 mei 2013. In de voormiddag werd in het buurthuis van Egem een uitgebreide voorstelling (50 geïnteresseerden) rond het bosbeheer, de historiek en de ecologie van de Egemse Veldekens gegeven. Vervolgens stonden er verschillende geleide wandelingen op de agenda. De bijzonder interessante historische verhalen van oud-burgemeester van Wingene, Willy Persyn en van de huidige eigenaar Joseph Verkest werden door de deelnemers gesmaakt. Aan de geleide wandelingen door het mooie bos namen 130 mensen deel. Ook wie niet aanwezig was, kan hieronder genieten van enkele sfeerbeelden van deze feestelijke dag.

50 deelnemers woonden de presentatie in het Buurthuis van Egem bij.

Wandelaars in de hoofddreef van de Egemse Veldekens.

Eigenaar Verkest trakteerde met een drankje.

Ook de jongeren genoten van de boswandeling.


17

VARIA

Nieuwe inhoud voor opleidingen kettingzaag (Artikel door Inverde - www.inverde.be)

Inverde engageert zich om te voldoen aan de Europese Kettingzaagnormen (European Chainsaw Standards of ECS’s), een schaal met ‘minimum standards’ die is ontwikkeld en goedgekeurd door een internationaal team van kettingzaagexperts in Europa. In het kader daarvan hebben de cursussen ‘ Veilig werken met de kettingzaag’ een belangrijke wijziging ondergaan.

Wat verandert er precies?

Om te beginnen de naamgeving. We spreken voortaan van de cursussen ECS 1, 2, 3. Per module ziet de inhoud er voortaan als volgt uit: » ECS 1 - je leert de werking en onderhoud van de kettingzaag en afkorttechnieken » ECS 2 - je leert de basisveltechnieken om kleine (diameter < 40 cm) en hellende bomen te vellen en op te werken » ECS 3 - je leert middelgrote en grote bomen (diameter > 40 cm) vellen door gebruik te maken van meer gevorderde veltechnieken en handlieropstellingen » ECS 4 - je leert ontwortelde en beschadigde bomen vellen

Wat win jij bij deze wijzigingen?

De nieuwe ECS-normen zorgen ervoor dat je nog veiliger en nog efficiënter met een kettingzaag kan werken. Met een grotere keuze uit de aangeleerde technieken, dus meer mogelijkheden om een boom te vellen, en meer aandacht voor het gebruik van onder andere handge reedschap (velhevel, pikhaak, meetlint) en het efficiënter gebruik van de handlier, verzekeren we een veiligere methode van werken. Je kan per module ook deelnemen aan een examen. Zo behaal je het European Chainsaw Certificate (ECC). Let wel, de examens per niveau dienen in volgorde te worden doorlopen. Zo kan je bijvoorbeeld pas deelnemen aan het examen ECC 2 indien je geslaagd bent voor het examen ECC 1. Het slagen voor een examen is echter geen voorwaarde voor deelname aan een nieuwe cursus van een volgend niveau.

Wat als je reeds vroegere modules KZ (Kettingzaag) hebt gevolgd?

» Je volgde reeds KZ 1: je kan ofwel als opfrissing ECS 1 volgen ofwel doorstoten naar ECS 2 » Je volgde reeds KZ 2: naast een eventuele opfrissing in ECS 1 en/of ECS 2 mag je deelnemen aan de cursus ECS 3 of ECS 4 » Je volgde reeds KZ 3: ofwel volg je onder het motto “oefening en herhaling is de beste leerschool” nog eens de vernieuwde ECS 1, 2 of 3 ofwel stoot je door naar ECS 4

Zijn er andere Kettingzaagopleidingen?

Volledig los van de Europese normen bieden wij een nieuwe eendaagse opleiding “Liggend Hout Onder Spanning“ ( LHOS ) aan. Je kan je hiervoor inschrijven nadat je minimum ECS 1 of de vroegere KZ 1 hebt gevolgd. Hier leer je op een veilige, ergonomische en efficiënte manier omgaan met hout onder spanning. Dit voornamelijk voor het onttakken van gevelde bomen, het opwerken van kruinhout, stormschade en wegen vrij te maken van omgewaaide bomen. Het inoefenen hiervan gebeurt op de mobiele spanningsbank.

18


AC T I V I T E I T E N K AL E N D E R / VAR I A

Cursussen 2013 1. Wat met zieke bomen?

Soms word je geconfronteerd met een zieke boom. In deze cursus maak je kennis met de verschillende factoren die ervoor zorgen dat een boom afster ft, zowel in zijn omgeving als door ziekteverwekkers. Je leert deze herkennen, detecteren en, als dat mogelijk is, de boom er terug bovenop te helpen. Tijdens een terreinbezoek zie je voorbeelden van zieke bomen. We gaan wel niet dieper in op de risicobeoordeling van bomen. Wanneer? Zaterdag 26 oktober 2013 (hele dag). Waar? Streekhuis Kasteel Tillegem, Tille gemstraat 81, 8200 Sint-Michiels. Prijs? Leden: € 10. Niet-leden: € 15. Inschrijven? Bosgroep Houtland.

2. Bosbeheer en klimaatsopwarming

Het is evident dat de klimaatsverandering ook op onze natuur een invloed heeft. Tijdens dit discussiemoment gaan we in op de gevolgen van de klimaatsopwarming voor onze inheemse bomen en het beheer van onze bossen. Komt er een verschuiving van het areaal van onze bomen? Groeien ze trager? Zijn er bomen die hier niet meer zullen groeien? En komen daar nieuwe soorten voor in de plaats? Een antwoord op deze vragen krijg je in deze cursus. Wanneer? Donderdag 3 oktober 2013 (1 avond vanaf 19.00u). Waar? Streekhuis Kasteel Tillegem, Tillegemstraat 81, 8200 Sint-Michiels. Prijs? Leden: € 5. Niet-leden: € 5. Inschrijven? Bosgroep Houtland.

CVN-bosweek

Laat je 5 dagen informeren over de bossen in de regio van Brugge. Deze cursus wordt verzorgd door professionele lesgevers. De lessen worden afgewisseld met boeiende excursies in de bossen van het Houtland. Thema's die aan bod komen zijn onder andere duurzaam bosbeheer, bosfauna en -vegetaties, historische bosecologie en bosbe leid. Deze cursus vervangt de Bosnatuurgidscursus. Natuurgidsen en andere geïnteresseerden zijn welkom. Wanneer? maandag 26 t/m vrijdag 30 augustus van 9.30u tot 16u. Waar? Hof van Watervliet, Oude Burg 27, 8000 Brugge. Kostprijs: 80 euro. Meer informatie op www.c-v-n.be

Bos te koop Bosgroepleden die hun eigendom geheel of gedeeltelijk te koop wensen te stellen kunnen gratis een berichtje plaatsen. Gemeente/ deelgemeente Beernem/ Oedelem

Opp.

Aard bos

3,2 ha domein met jong zomereikenbos + hoogstamboomgaard

Gelegen

Contacteer

Parochieweg 9

0475 57 14 12


19

BOSGROEPEN IN WEST-VLAANDEREN Legende Openbare bossen Privébossen Bosgroep IJzer en Leie Bosgroep Houtland

Bosgroep Houtland vzw

Bosgroep IJzer en Leie vzw

Streekhuis Kasteel Tillegem Tillegemstraat 81 8200 Sint-Michiels (Brugge) Tel.: 050 40 70 23 Fax: 050 40 31 41 of 050 38 71 00 E-mail: [email protected] Website: www.bosgroephoutland.be en www.bosgroepen.be BT W: BE 0866.482.291

Bezoekerscentrum De Palingbeek Vaartstraat 7 8902 Zillebeke (Ieper) Tel.: 057 23 08 54 Fax: 057 23 08 51 E-mail: [email protected] Website: www.bosgroepen.be

Coördinator: Jan Goris

Coördinator: Clint Callens

Ondern.-nr.: 0816.706.346

DE WEST-VLAAMSE BOSGROEPEN WORDEN GESTEUND DOOR:

boomblad Voorbeeldig privaat bosbeheer in het Sint-Andriesveld Kardinaalsmuts Unilin - Van afvalhout naar hoogwaardig Houtland IJzer en Leie

Recommend Documents