Bodemsanering Chemie-Pack Voortgangsrapportage 3, derde kwartaal 2012

Provincie Noord-Brabant

Bodemsanering Chemie-Pack Voortgangsrapportage 3, derde kwartaal 2012

Auteur

P.de Paauw-Romer Datum

1 oktober 2012

Bodemsanering Chemie-Pack – voortgangsrapportage 3 – 3e kwartaal 2012

1/11

Inhoud Samenvatting

3

1

Onderzoek en voorbereiding

5

1.1 1.2 1.3 1.4

Stoffenkarakterisatie Bodemkarakterisatie Gebiedkarakterisatie Proceskarakterisatie

5 5 6 6

2

Uitvoering

7

2.1 2.2 2.3 2.4

Beveiligingssysteem Prototype waterzuivering Omliggende bedrijven Klachtenbehandeling

7 7 8 8

3

Financiën

3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6

Inkoopstrategie Financiële afwikkeling overeenkomst bodemsanering Realisatie Aanbesteden grondsanering Aanbesteden grondwatersanering Kostenverhaal

4

Risico’s

11

4.1 4.2 4.3

Juridische risico’s Financiële risico’s Bestuurlijke risico’s

11 11 11

2/11

9

9 9 9 9 9 10


Samenvatting Conform afspraak wordt het college van Gedeputeerde Staten ieder kwartaal geïnformeerd over de voortgang van de bodemsanering bij Chemie-Pack Nederland BV (hierna: ChemiePack) ten aanzien van planning, financiën en risico’s. Onderhavige rapportage is de derde voortgangsrapportage en heeft betrekking op het derde kwartaal van 2012. Het derde kwartaal van 2012 heeft in het teken gestaan van het oplossen van de vaste stof1 problematiek. Het prototype van de waterzuivering is aangepast, zodat de vaste stof deeltjes vroegtijdig in de zuivering worden afgevangen en geen probleem meer opleveren in de vervolgstappen van de zuivering. Voor het beveiligingssysteem2 zijn oplossingsvarianten in beeld gebracht en in het vierde kwartaal van 2012 wordt het beveiligingssysteem uitgebreid met 2 grote onttrekkingsfilters/kisten en 8 nieuwe putten. Het derde kwartaal van 2012 van de bodemsanering bij Chemie-Pack kenmerkt zich verder door het optimaliseren van het beveiligingssysteem en het prototype van de waterzuivering, het verder vormgeven van de saneringsvisie voor de daadwerkelijke aanpak van de bodemsanering en de voortdurende aandacht voor mogelijkheden voor kostenverhaal op Chemie-Pack. Een korte samenvatting van de overige onderwerpen in het derde kwartaal van 2012: - Biologisch onderzoek heeft aangetoond dat de organische bodemverontreiniging goed aeroob3 afbreekbaar is. Dit biedt mogelijkheden voor de wijze van sanering. - Op het terrein van Chemie-Pack hebben we bodemonderzoek kunnen uitvoeren om daarmee de verontreinigingscontouren voor grond en grondwater te kunnen vaststellen. - We zijn in onderhandeling met Roobol, eigenaar van het terein waar het prototype van de waterzuivering op staat, om te komen tot een huurovereenkomst. - Doordat wij in overleg zijn met omliggende bedrijven, kunnen wij tijdig adviseren bij bedrijfsactiviteiten die invloed hebben op de verspreiding van het verontreinigde grondwater en kunnen wij in onze planning van de sanering rekening houden met de bedrijfsvoering en bedrijfsontwikkelingen van de omliggende bedrijven. - Het effluent, het gezuiverde grondwater, van het prototype van de waterzuivering voldoet nog steeds aan de lozingsnormen, zodat lozing op de Noordelijke Insteekhaven mag plaatsvinden. - Met de gemeente Moerdijk blijft de verantwoordelijkheid voor het eventueel verwijderen van de vloeistofdichte vloer op het terrein van Chemie-Pack een discussiepunt. - De “brandweerlijst” is ontleed in welke stofgroepen in welke hoeveelheden aanwezig waren bij Chemie-Pack ten tijde van de brand. Vaste stof: dit betreft de aggregatietoestand, oftewel de staat waarin een stof zich bevindt. Naast een vaste stof zijn andere bekende aggregatietoestanden bijvoorbeeld een gas en een vloeistof. 2 Beveiligingssysteem: om verdere verspreiding naar de omgeving vanuit het sterkst verontreinigde gebied te voorkomen is een beveiligingssysteem aangelegd voor het ontrekken van het verontreinigde grondwater. 3 Goed aeroob afbreekbaar betekent dat de verontreiniging in aanwezigheid van zuurstof goed afbreekbaar is. 1


3/11

De voortgang van de bodemsanering verloopt vooralsnog zowel qua planning als financiën volgens planning. Er zijn geen nieuwe risico's.

4/11


1

Onderzoek en voorbereiding

1.1

Stoffenkarakterisatie

De lijst met daarop de ten tijde van de brand bij Chemie-Pack opgeslagen stoffen is voor ca. 99% in voldoende mate ontleed. Dit heeft geleid tot het volgende overzicht: stofgroep polymeren aromaten C6-C15 tolueen wateroplosbaar, weinig-toxisch vetzuren en esters ethylhexylnitraat fenolen alkanen en cycloalkanen tetrachlooretheen formaldehyde amines ureum onbekend ferroceen nonylphenolethoxylaten biocides aromaten >C15 kleurstof Totaal

Hoeveelheid (L) 766.000 759.000 320.000 309.000 179.000 135.000 72.000 51.800 46.600 37.000 32.000 30.000 30.000 26.000 25.000 18.000 10.000 9.000 2.855.400

% 26,8 26,6 11,2 10,8 6,3 4,7 2,5 1,8 1,6 1,3 1,1 1,1 1,1 0,9 0,9 0,6 0,4 0,3 100,0

Deze inventarisatie naar de aard van de stoffen heeft in het derde kwartaal van 2012 geleid tot aanvullend bodemonderzoek voor bepaalde stofgroepen. Tevens heeft bodemonderzoek op het terrein van Chemie-Pack kunnen plaatsvinden. 1.2

Bodemkarakterisatie

Het biologisch laboratoriumonderzoek laat zien dat ca. 80% van de organische bodemverontreining aeroob kan worden afgebroken. De resultaten van de anaerobe afbraaktesten komen in het vierde kwartaal van 2012 beschikbaar. Door de resultaten van de aerobe afbraaktesten behoort biologische in situ sanering tot de mogelijkheden.


5/11

1.3

Gebiedkarakterisatie

1.3.1

Omvang verontreiniging

De resultaten van de in het derde kwartaal uitgevoerde bodemonderzoeken zijn nog niet beschikbaar. In het vierde kwartaal van 2012 kan de definitieve omvang van de verontreiniging worden vastgesteld. 1.3.2

Huur voormalig terrein Wärtsilä

Per 1 oktober 2012 liep de huurovereenkomst, afgesloten door de gemeente Moerdijk, voor het terrein aan de Vlasweg 6 te Moerdijk af. Op dit terrein staat het prototype van de waterzuivering van Chemie-Pack, ligt het tijdelijke beveiligingssysteem en zal sanering moeten plaatsvinden van het sterkst verontreinigde gebied. De provincie is tijdig in onderhandeling gegaan met Roobol, de eigenaar van het voormalig terrein van Wärtsilä, maar per 1 oktober 2012 is er nog geen overeenstemming over de huurprijs. 1.4

Proceskarakterisatie

1.4.1

Vergunningen

Alle benodigde vergunningen zijn aangevraagd en van kracht. 1.4.2

Geplande GS-dossiers

– 30 oktober 2012: nadere invulling afspraken kostenverhaal Chemie-Pack – 6 november 2012: Voortgangsrapportage bodemsanering Chemie-Pack, derde kwartaal 2012 – 5 februari 2013: Voortgangsrapportage bodemsanering Chemie-Pack, vierde kwartaal 2012 1.4.3

Saneringsvisie

Vanwege wijzigingen in de bedrijfsontwikkelingen van omliggende bedrijven is het volgen van de routeplanner, het oorspronkelijke plan van aanpak voor de bodemsanering van Chemie-Pack, niet meer leidend. De sanering zal naar verwachting nog steeds 5 tot 10 jaar in beslag nemen. Met de werkgroep saneringsvisie wordt gekomen tot een blauwdruk voor de aanpak van de bodemsanering op basis van een transparante afweging op aspecten als risico-reductie, gebiedsdynamiek, saneringsmethoden, wettelijke kaders, kosten, planning etc.. De saneringsvisie komt tot stand middels een cyclus van ontwikkelsessies gevolgd door uitwerkingen van het ontwerp van de bodemsanering en een variantafweging. Het efficiënt betrekken van de markt, begeleid door bureau Inkoop, maakt deel uit van dit proces. In de periode juni t/m december 2012 wordt met een expertteam de saneringsvisie ontwikkeld. Theo Edelman neemt namens het ministerie van I&M deel aan deze werkgroep.

6/11


2

Uitvoering

2.1

Beveiligingssysteem

Doelstelling: het beveiligingssysteem onttrekt verontreinigd grondwater met een voldoende debiet om verdere verspreiding van verontreiniging te voorkomen. Het beveiligingssysteem is sinds eind maart 2012 in werking. Het systeem is ontworpen op 5 m3/uur, maar vanwege de bodem (lage grondwaterstand), de onttrekkingsfilters (verstopping in filters met vaste stof afkomstig van de verontreiniging in de grond) en het bovengrondse systeem (inregelen onttrekkingsdruk) wordt gemiddeld circa 1,5 m3/uur aan grondwater onttrokken. De tot nu toe ondernomen acties hebben niet geleid tot een duidelijke verbetering van de opbrengst van het beveiligingssysteem. Ook is uit de stijghoogtemetingen vast komen te staan, dat de onttrekking onvoldoende verlaging teweeg brengt om de grondwaterstroming met name richting de sloot aan de Vlasweg op te heffen. Het verontreinigde grondwater verspreidt zich, waaronder in de richting van de sloot aan de Vlasweg. In het derde kwartaal zijn varianten uitgewerkt om de opbrengst van het beveiligingssysteem te verbeteren. In het vierde kwartaal zal het beveiligingssysteem worden uitgebreid door 2 grote onttrekkingsfilters/kisten in te graven en 8 nieuwe putten met een grotere diameter bij te plaatsen. Het totaal verwachte debiet bedraagt dan circa 3 à 4 m3/uur en dit debiet is voldoende om verspreiding van de verontreiniging te voorkomen. 2.2

Prototype waterzuivering

Doelstelling: het prototype van de waterzuivering verwerkt verontreinigd grondwater van Chemie-Pack, waarbij het prototype van de waterzuivering wordt beschouwd als Best Beschikbare Techniek (BBT) waardoor RWS goedkeuring heeft verleend tot lozing op de Noordelijke Insteekhaven. Ondanks de complexe samenstelling van het inkomende verontreinigde grondwater en de steeds aandacht vragende bedrijfsvoering van het prototype van de waterzuivering voldoet het effluent van het prototype van de waterzuivering aan de lozingseisen en kan het gereinigde water worden geloosd op de Noordelijke Insteekhaven. In het tweede kwartaal van 2012 werden we geconfronteerd met vaste stof deeltjes die de filters van het prototype van de waterzuivering verstopten. Om de vaste stof deeltjes vroegtijdig in het zuiveringsproces af te vangen zijn testen uitgevoerd met een DAF (Dissolved Air Flotation) en een MBR (MembraanBioReactor). De DAF zorgt wel voor afscheiding van vaste stof deeltjes, maar heeft een laag verwijderingsrendement. De MBR zorgt zowel voor afscheiding van vaste stof deeltjes als voor ruim 80% biologische afbraak van de aanwezige koolstofverbindingen. Vanwege de positieve resultaten is de MBR na de test opgeschaald.


7/11

Minimaliseren afvalstromen prototype WZI en verwerkingskosten

In het derde kwartaal is informatie verzameld om prognoses op te kunnen stellen voor de hoeveelheid en aard van de afvalstoffen van het prototype van de waterzuivering. Zowel het spuislib van de MBR als het RO4-concentraat zijn sterk bepalend voor de hoeveelheid afval en de kosten die met het verwerken van het afval gemoeid zijn. Een notitie is opgesteld, waarin de verschillende varianten voor het vrijkomen van de afvalstromen en de bijbehorende kosten in kaart zijn gebracht. Een verantwoorde keuze voor een variant is pas te maken als de verwerkingsprijs voor niet ingedikt slib bekend is en als duidelijk wordt met welke debiet het verontreinigd grondwater wordt onttrokken. Dit debiet zal in de toekomst namelijk toenemen vanwege o.a. de uitbreiding van het beveiligingssysteem. Vanuit afval- en kostenperspectief is het wenselijk dat de zuiveringsstap van de Reversed Osmose (RO) uit het prototype van de waterzuivering kan worden gehaald. Er zijn testen uitgevoerd om te kijken wat de kwaliteit is van het gezuiverde grondwater als de RO geen onderdeel meer uitmaakt van het prototype van de waterzuivering. De eerste testen zijn positief; de kwaliteit van het gezuiverde grondwater is vrijwel gelijk aan die van het prototype van de waterzuivering. In het vierde kwartaal zal een gesprek met Rijkswaterstaat plaatsvinden om de testresultaten te bespreken. In de huidige watervergunning, afgegeven door RWS, staat de RO als verplicht onderdeel in het prototype van de waterzuivering benoemd. Optimaliseren prototype WZI

Alle testen moeten leiden tot een goed onderbouwde keuze voor een definitief ontwerp en een aanbestedingsprocedure van de full scale grondwaterbehandeling. Met het opgepompte beveiligingswater wordt het testwerk uitgevoerd, waarbij naar verwachting begin 2013 de installatie optimaal zal zijn afgesteld. 2.3

Omliggende bedrijven

Met omliggende bedrijven is afgesproken dat bij (bouw)plannen, waarbij grondwater wordt onttrokken, eerst contact wordt opgenomen met de projectorganisatie van Chemie-Pack om de mogelijke consequenties te bespreken voor de verspreiding van het verontreinigde grondwater. In het afgelopen kwartaal is in goed constructief overleg met omliggende bedrijven, o.a. ATM, gezocht naar een voor beide partijen bevredigende oplossing. 2.4

Klachtenbehandeling

Klachten kunnen worden gemeld via de Milieuklachtencentrale. Het projectteam sanering Chemie-Pack zorgt voor actieve afhandeling van de klachten om overlast voor de omliggende bedrijven en de omgeving tot een minimum te beperken. In het afgelopen kwartaal zijn geen klachten binnengekomen.

4

RO = Reversed Osmose

8/11


3

Financiën

3.1

Inkoopstrategie

Voor de bodemsanering bij Chemie-Pack wordt de inkoop van diensten, leveringen en werken in kaart gebracht middels een inkoopstrategie om zo maximaal te kunnen bijdragen aan mogelijke en potentiële besparingsmogelijkheden, om de sanering binnen de gestelde tijd af te ronden en om gebruik te maken van de marktkennis. We volgen zoveel als mogelijk is het inkoopbeleid. Daar waar noodzakelijk wijken we gemotiveerd af van het huidige inkoopbeleid van de provincie Noord-Brabant. 3.2

Financiële afwikkeling overeenkomst bodemsanering

In het vierde kwartaal van 2012 zal waarschijnlijk de laatste financiële verrekening plaatsvinden. 3.3

Realisatie

De realisaties passen vooralsnog binnen de ramingen: we lopen op dit moment op schema. De problematiek van de vaste stofdeeltjes leidt in het vierde kwartaal tot de volgende kosten: - Beveiligingssysteem: uitbreiding met 2 grote onttrekkingsfilters/kisten en 8 nieuwe putten à € 100.000 (investerings-, onderhouds- en advieskosten). - Prototype waterzuivering: uitbreiding met MembraanBioReactor en slibindikker à € 100.000 (investerings-, onderhouds- en advieskosten). De bodemsanering bij Chemie-Pack blijft tot nu toe binnen begroting. In 2011 is € 902.025 gerealiseerd. Tot 1 oktober 2012 is € 2.012.064 gerealiseerd (incl. financiële afwikkeling met gemeente Moerdijk ad € 624.583), € 649.384 verplicht (incl. financiële afwikkeling met gemeente Moerdijk) en zal volgens de planning in 2012 naar verwachting nog € 499.221 worden opgedragen en uitgegeven. 3.4

Aanbesteden grondsanering

De onderzoeksresultaten geven aan dat de verontreiniging in de grond afneemt. Hier vindt wellicht uitspoeling plaats van de verontreiniging naar het grondwater. In de werkgroep saneringsvisie wordt de saneringsaanpak van de grondsanering besproken. De aanbesteding van de grondsanering zal naar verwachting in de tweede helft van 2013 plaatsvinden. 3.5

Aanbesteden grondwatersanering

Na een periode van 1 tot 2 jaar testen/optimaliseren van het prototype van de waterzuivering kan een programma van eisen worden opgesteld. Vervolgens zal op basis van dit programma van eisen een passende aanbestedingsprocedure van de full scale grondwaterzuivering worden toegepast.


9/11

3.6

Kostenverhaal

Conservatoir beslag Chemie-Pack Onroerend Goed BV

Op 6 maart 2012 heeft de provincie Noord-Brabant conservatoir beslag gelegd op het terrein van Chemie-Pack Onroerend Goed (OG) BV aan de Vlasweg te Moerdijk. Op 15 augustus 2012 heeft Chemie-Pack OG de gemeente Moerdijk, de veiligheidsregio Midden en West-Brabant, ATM en Shell opgeroepen in vrijwaring. Met andere woorden als Chemie-Pack OG wordt veroordeeld tot een schadevergoeding aan de provincie zal Chemie-Pack OG de rechter trachten te bewegen (een deel van) die kosten door de gemeente Moerdijk en de veiligheidsregio te laten dragen, omdat zij bijgedragen zouden hebben aan de schade. Ook Shell en ATM zijn in vrijwaring opgeroepen. Strafproces Chemie-Pack

Op 9, 10, 24 en 26 oktober 2012 vinden getuigenverhoren plaats in het strafproces van Chemie-Pack.5

Ten tijde van vaststelling van deze voortgangsrapportage hebben de getuigenverhoren in het strafproces inmiddels plaatsgevonden.

5

10/11


4

Risico’s

4.1

Juridische risico’s

Afsluiten bodemsaneringsverzekering

Deze verzekering zal worden afgesloten, zodra de grondsaneringswerkzaamheden starten. 4.2

Financiële risico’s

Vloeistofdichte vloer terrein Chemie-Pack

Over het al dan niet verwijderen van de vloeistofdichte vloer op het terrein van ChemiePack dienen nog nadere afspraken gemaakt te worden tussen gemeente en provincie. Vooralsnog staat de provincie op het standpunt dat, indien de vloeistofdichte vloer moet worden verwijderd, deze kosten niet behoren tot de kosten voor de bodemsanering. De kosten voor verwijdering van deze vloer worden geraamd op ca. 1 miljoen euro. 4.3

Bestuurlijke risico’s

De voortgang van de bodemsanering verloopt vooralsnog zowel qua planning als financiën volgens planning. Er zijn geen nieuwe risico's.


11/11

Bodemsanering Chemie-Pack Voortgangsrapportage 3, derde kwartaal 2012

Recommend Documents