Blok 3. Gesprekstechnieken, 2 uur
• • • • • •
Wat is communicatie LSD (luisteren, samenvatten en doorvragen) Open vragen stellen Waarderend gesprek Hoe geef je feedback (doorlopend proces) Oefenen d.m.v. rollenspellen en feedback
Blok 3. Gesprekstechnieken, wat is communicatie • 7% is verbale inhoud • 38% is de klank van de stem • 55% is non-verbale communicatie - lichaamstaal Uitwisseling van informatie, tussen mensen die zich bewust zijn van elkaars aanwezigheid. Deze informatie wordt deels bewust, deels onbewust gegeven, ontvangen en geïnterpreteerd (Oomkes, 2003)
Blok 3. Gesprekstechnieken, wat is communicatie
situatie
relatie zender effect decoderen
encoderen
boodschap
kanaal
A
ontvanger
ontvanger B
kanaal
boodschap
encoderen
decoderen effect
zender
relatie
F.R. Oomkes, Training als beroep, sociale en interculturele vaardigheid, (CD-rom) deel 1 t/m 4, Boom, Amsterdam/Meppel, 2001, uitgebreid in 2004.
Blok 3 gesprekstechnieken: LSD • Luisteren • Samenvatten • Doorvragen
Blok 3 gesprekstechnieken: LSD • Leerling: Ik moet elke zaterdag werken, ik wil wel naar Open dagen, maar ik heb het geld van mijn baan echt nodig. • Mentor: je wilt dus best naar Open Dagen, maar je baantje bij AH is ook belangrijk voor je? (luisteren + samenvatten) • Leerling: ja, dat klopt • Mentor: Hoe zie jij je toekomst dan? (doorvragen)
Blok 3, gesprekstechnieken: Vragen stellen 4 op de 5 vragen zijn eigenlijk stellingen, meningen, valkuilen... – Zullen we vanavond chinees eten? – Wanneer denk je dat af te hebben? – Zag ik jou dinsdagmiddag niet met je secretaresse uit de film komen? – Als jij nu een studie zou moeten kiezen, wat..? – Je bent zeker vergeten dat te kopiëren? – Vind je ook niet dat het koud is buiten? – Het is toch zo dat dit kabinet zal moeten bezuinigen? – Vind je dit een leuke opleiding?
Blok 3 , gesprekstechnieken: Vragen stellen Goede open vragen zijn: – Niet te breed voorbeeld: -Hoe gaat het met je? Voorbeeld:+ Hoe was je dag – Oordeelsvrij -Dat is toch geen opleiding voor jou? +Wat spreekt je aan in die opleiding? – Duidelijk -Waarom heb je jouw profiel gekozen? +Waarom heb je jouw profiel gekozen (andere toon)?
Blok 3 , gesprekstechnieken: Vragen stellen Goede open vragen zijn: – Gaan over je gesprekspartner -Volgens mij ben jij... +Wat lijken jou nou leuke studies? – Actief geformuleerd -Worden opleidingen in brochures goed uitgelegd? +Waar heb je goede info gevonden?
Blok 3, gesprekstechnieken: Vragen stellen: De wondervraag • De ‘wondervraag’ is heel breed en laat veel ruimte voor de ander. • Deze vraag kun je goed gebruiken als je het over en heel andere boeg wilt gooien. • De wondervraag zet je bijvoorbeeld in als je twijfelt of de leerling wel handelt vanuit zijn passie.
Blok 3, gesprekstechnieken: De wondervraag • Kun je een persoonlijke ervaring beschrijven die voor jou het meest waardevol, enerverend en leerzaam was? • Kun je, zonder bescheiden te zijn, aangeven wat je bijzonder waardeert in jezelf? • Wat vind je belangrijk in je leven? Wat wil je daarvan terug zien in je opleiding. Waar ligt je passie? • Als je drie wensen zou mogen doen voor jezelf, voor de toekomst welke zijn dat dan?
Blok 3, gesprekstechnieken: waarderend gesprek • • • • • • •
Open vragen stellen (niet ja of nee, noch sturende vragen) Samen optrekken Uitgaan van talenten Gebruik maken van ervaringen Hoe gebruik je je talenten en ervaringen? Wat zijn dan realistische doelen Welke mogelijkheden zijn er voor jou
Blok 3: gesprektechnieken: feedback
• Laat eerst de persoon zelf aan het woord. Geef de kans te reflecteren op wat goed & minder goed gaat. • Geef eerst positieve feedback, later constructieve als nodig. • Richt feedback op gedrag, niet op de persoon. Iemand is “vaak aan het woord” en niet “dominant”.
Blok 3: gesprektechnieken: feedback • Vertel wat jij denkt feitelijk te hebben gezien & gehoord. • Feedback is persoonlijk en specifiek. • Feedback is geen advies, oordeel of veroordeling.
• Overvoer de ontvanger niet. Richt je op het belangrijkste.
Blok 3: gesprekstechnieken: Feedback Slechte voorbeelden • “Je bent zenuwachtig, hè?” (Interpretatie) • “Ik vind dat je het wel goed doet”. (Prima, maar niet specifiek wat goed gaat)
• “Niemand heeft begrepen wat je net zei.” (Ik begreep dit of dat niet precies) • “Waarom gebruik jij altijd zulke moeilijke woorden?” (Ik vind het moeilijke woorden)
• “Ik vind dat je je meestal slecht voorbereidt.” (Je wisselt vaak van onderwerp en grijpt weer terug op wat je eerder had behandeld en ik vond het moeilijk om de structuur te volgen)
• “Volgende keer bij je presentatie niet zoveel met je arm zwaaien.” (Ik zie dat je vaak met je armen beweegt, dat leidt mij af)
• “Je maakt me erg enthousiast.” (Leuk, maar waardoor?)
Blok 3: gesprekstechnieken: Feedback Goede voorbeelden • + Ik zie dat je wat zit te friemelen. Heeft dat met dit gesprek te maken? • + Ik merk dat ons gesprek niet zo goed loopt. Hoe komt dat? • + ik hoor dat je niet zo goed uit je woorden komt
Blok 3: gesprekstechnieken: Rollenspellen • • • • • • • • •
Casus A eerste in familie (word documenten) Casus B geneeskunde Casus C gemiddelde leerling Casus D sporten Casus E effe niks Casus F harde werker Casus G stoer beroep Casus H faalangst Casus J tweede keuze
