Workshop Complexe gesprekstechnieken Maandag 25 maart 2013 Joke Vanhoudt Julita Jarmuz
1. Basishouding bij een gesprek • Ieder gesprek kan een ander doel hebben: o o o o
Info verschaffen Adviseren Motiveren Crisisopvang
• In ieder gesprek aantal basiselementen aanwezig: o o o o
•
Contact maken Hulpvraag exploreren Eventuele onderliggende moeilijkheden verkennen Mogelijke hulpbronnen verkennen
1. Basishouding bij een gesprek • Casus ter illustratie: Studente 1ste master orthopedagogie komt langs voor advies rond studieplanning 3 dagen voordat ze haar stageverslag moet afgeven. Ze zegt nog niets op papier te hebben, maar wel al heel wat ideeën in haar hoofd te hebben. Ze zegt te beseffen dat ze nu dringend eraan moet beginnen maar het lukt niet. Ze heeft nog zoveel werk, ook met haar thesis, vakken, ze is voorzitter in een externe vereniging en moet daar veel tijd in steken… Ze begint te huilen.
1. Basishouding bij een gesprek a) Er wordt binnen de opleiding die jij volgt veel van studenten
verwacht, zowel thesis als stage als vakken. En je engagement als voorzitter kan je ook niet zomaar loslaten. Zou het je helpen dat ik een studieschema voor je opmaak en we samen alvast een e-mail opstellen aan de professor met de vraag naar uitstel?
b) Drie dagen voor de deadline nog aan je stageverslag moeten
beginnen is haast onbegonnen werk. Dat weet je zelf ook wel, nietwaar? Je bent wel wat laat tot inzicht gekomen dat je begeleiding nodig hebt. Ik vrees dat ik je niet kan helpen om deze deadline te halen.
c) Je bent nu wel wat in paniek, he. Dat is niet zo vreemd, de deadline
is inderdaad dichtbij. Laten we samen eens overlopen hoe ver je al staat, wat je al in je hoofd hebt, wat je nog te doen staat en wanneer je dat kan opnemen. Kan je me vertellen wat precies maakt dat je er niet toe komt om eraan te beginnen?
1. Basishouding bij een gesprek • Om optimaal contact te maken is het van belang om een evenwichtige houding te vinden tussen “te betrokken” en “te afstandelijk” • Basisprincipes: o
Aanvaarding • Van de persoon, niet noodzakelijk van zijn gedrag
o
Empathie • Begrijpen waarom persoon voor iets kiest
o
Samenwerking • Samen zoeken naar een manier om met situatie om te gaan
o
Positieve gesprekshouding • Valideer inspanningen en focus niet enkel op resultaten
1. Basisvaardigheden bij een gesprek • Non-verbaal luisteren en open vragen stellen o o
Uiterlijke aspecten van aandachtig luisteren Vragen stellen
• Parafraseren en dieper luisteren o o
Parafraseren Empathie
2. Coaching 2.1.Gespreksmodellen 2.2. Definitie van coaching
2.3. Valkuilen bij het coachen 2.4. Participatiemodel van Egan: voorfase + 3 fasen
2.1.Gespreksmodellen • Consulting ~ dokter, expert • Counseling ~ therapeut Continuüm Waar zou je jezelf situeren? Tevreden mee? Zou je het anders willen ? Waarom ? Coaching en het hulpverleningsmodel of ook het participatiemodel van Egan
2.2 Definitie van coaching • John Russel, managing director: I never cease to be amazed at the power of the coaching process to draw out the skills or talent that was previously hidden within an individual, and which invariably finds a way to solve the problem previously thought unsolvable
• Whitmore 1992, based on Gallwey, a tennis expert. Coaching is unlocking a persons potential to maximize their own performance. It is helping them to learn, rather then teaching them.
2. 2 Definitie van coaching In wetenschappelijke literatuur: In the context of the concepts provided earlier, executive coaching is defined as a helping relationship formed between a client who has managerial authority and responsibility in an organization and a consultant who uses a wide variety of behavioral techniques and methods to help the client achieve a mutually identified set of goals to improve his or her professional performance and personal satisfaction and, consequently, to improve the effectiveness of the client's organization within a formally defined coaching agreement. (Kilburg, 1996) •
Richard R. Kilburg is director of Human Resources, Office of Human Services and Department of Psychology, Johns Hopkins University.
2.2 Definitie van coaching Executive coaching is an experiential, individualized, leadership development process that builds a leader’s capability to achieve, short and long-term organizational goals. It is conducted through one-on-one interactions, driven by data from multiple perspectives, and based on mutual trust and respect. The organization, an executive, and the executive coach work in partnership to achieve maximum learning and impact. (Ennis et al., 2003, p. 20) Ennis, S., Stern, L. R., Yahanda, N., Vitti, M., Otto, J., Hodgetts, W., et al. (2003). The executive coaching handbook. Wellesley, MA: The Executive Coaching Forum (http://www.executivecoachingforum.com).
11
2.2. Definitie Definitie coaching: • mensen op die manier ondersteunen, begeleiden • zodat ze kwaliteiten ontwikkelen of prestaties leveren die anders niet mogelijk lijken Hoe? • Door blokkades bespreekbaar te maken, een nieuw perspectief te bieden,…
2.3. Valkuilen coaching • Zelf meteen advies geven o o
zonder het probleem voldoende te kennen zonder de coachee de kans te laten om het probleem op te lossen
• Waarom-vragen: brengt de coachee in de
verdediging • Te ondersteunend: betuttelend, voelt zich niet serieus genomen • Evaluerend • Interpreterend zonder het probleem voldoende te kennen
2.4. Hulpverleningsmodel van Egan • Voorfase • •
•
= geschikt gespreksklimaat creëren 1. Probleemverheldering = vaststellen en verhelderen van het probleem 2. Probleemherdefiniëring = probleem in groter kader plaatsen door bv verbanden en tegenstrijdigheden bloot te leggen (actieve bijdrage coach) = inventariseren van mogelijkheden en het stellen van doelen 3. Probleemoplossing = concreet maken van een oplossing = actieplan ontwikkelen om het doel te bereiken
Vooraf: voorfase • Wat ? = Geschikte klimaat creëren • Hoe? - non verbaal : hoek, afstand, lichaamshouding - verbaal : informele babbel
Eerste fase: probleemverheldering • Wat ? = probleem trachten te snappen • Hoe? ACTIEF LUISTEREN ! - non verbaal: knikken, lichaamshouding, oogcontact, echt luisteren - verbaal: mmm, samenvatten in eigen woorden - vragen stellen: open vragen, vragen ter concretisering
Tweede fase:probleemherdefiniëring • Wat ? = probleem in nieuw perspectief of ruimer kader trachten te zien • Hoe? - wat speelt er bij de student? °impliciete, confronteren, droomvraag - wat speelt er bij jou? ° zelfonthulling - nieuw perspectief ° kwadranten, ander perspectief
Tweede fase:probleemherdefiniëring - nieuw perspectief ° kwadranten, ander perspectief
Derde fase: probleemoplossing • Wat ? •
= samen toewerken naar oplossing Hoe? -verschillende mogelijke oplossingen - welke oplossing? Actieplan - belemmerende factoren?
Bronnen • •
Egan, G. (2012), Deskundig hulpverlenen. Assen: Van Gorcum
•
Leijssen, M. (2e herziene druk 1999). Gids voor gesprekstherapie. Utrecht: De Tijdstroom.
Smidts, D. & Neven, L. Motiverend werken. Werkdocument gebruikt in training ‘Motiverende gesprekstechnieken’.
21
Bedankt voor jullie medewerking! Vragen? Opmerkingen?
[email protected] [email protected]
