14
BLIK
B L I K I S E E N U I T G AV E VA N W O N E N B R E B U R G J A A R G A N G 5 • N U M M E R 1 4 • augu s t u s 2 0 0 8
Ro pa r u n : INHO U D
e 102.000,v o o r me n se n m et kanker
We bs ite WonenBre bu rg hoort bij de be st e tien va n Ne de r land
Roparun. ...........................................................................................2 Website WonenBreburg......................................................3
Blend: Wereldrestaurant...................................................4
Afdeling Beheer zet zich in voor armoedebestrijding. ...............................................................7 Vernieuwde website WiZ...................................................8
1. www.prewonen.nl 2. www.vestia.nl 3. www.mitros.nl 4. www.aramiswonen.nl 5. www.vivare.nl
Start Smart......................................................................................9 Jongerenfoyer U-turn. ...................................................... 10
6. www.wonenbreburg.nl
Diner Pensant........................................................................... 13
7. www.parteon.nl 8. www.vidomes.nl 9. www.eigenhaard.nl 10. www.denieuweunie.nl
Nieuwbouw Tilburg............................................................ 14 Wijktafel Breda Noordoost. ......................................... 15 Onderzoek maatschappelijke visitatie................ 16 Kopje koffie huismeester............................................... 19 Herstructurering Groeseind......................................... 20
Op 10, 11 en 12 mei vond de Roparun plaats. Een team van WonenBreburg liep mee van Parijs naar Rotterdam.
Sculptura...................................................................................... 21 Nieuwbouw Breda............................................................... 22 Unieke ansichtkaarten...................................................... 23 Quirinustuinen........................................................................ 26 Uitbreiding aanpak hennepkwekerijen. ........... 27 Werk aan de wijk.................................................................. 28 Projecten Breda...................................................................... 30 2
In totaal hebben bijna 90 bedrijven ons voor een totaalbedrag van e 102.000 gesponsord. Ook collega’s van WonenBreburg hebben bijgedragen aan dit geweldige bedrag. Dit najaar verschijnt voor alle sponsors een speciale uitgave van Blik over de Roparun.
Zesde plaats
Opzet onderzoek
WonenBreburg behaalde bij een onderzoek door USP Marketing Consultancy een zesde plaats en scoorde een 7,5. De gemiddelde score was een 6,5. De website www.wonenbreburg.nl is onder andere goed vindbaar via de zoekmachine Google, heeft een goede consistentie in vormgeving en structuur en huurders kunnen online inschrjiven, overlast melden en hun eigen reparatieverzoek inplannen. Verbeterpunten zijn met name het linken vanuit andere externe websites naar www.wonenbreburg.nl en het toevoegen van informatie voor stakeholders.
Het onderzoek, uitgevoerd door USP Marketing Consultancy en adviesbureau Between-us, geeft corporaties inzicht in hun online prestaties ten opzichte van ‘conculega’s’. De vraag die wordt beantwoord is hoe effectief de huidige websites van woningcorporaties worden ingezet als communicatiekanaal naar klanten en stakeholders en hoe deze effectiviteit kan worden vergroot. Hiertoe zijn de websites van 50 grote woningcorporaties onderzocht op ruim 40 criteria, verdeeld over de 4 dimensies vindbaarheid, gebruikersvriendelijkheid, inhoud en functionaliteit.
3
interview
I n t e r v i e w m e t P a t r i c i a B r u n k l a us ( d i r e c t e u r S t i c h t i n g N i e uw k o m e r s e n V l uc h t e l i n g e n w e r k ) e n J o h a n D u n n e w i j k ( d i r e c t e u r - b e s t uu r d e r W o n e n B r e bu r g )
B l e nd: W ere l d res ta u r a n t i n Ti lbu rg
Vanaf september opent restaurant Blend haar deuren voor iedereen die wil genieten van een wereldervaring op culinair gebied.
Een bijzonder concept ligt ten grondslag aan dit trendy restaurant aan de Spoorlaan, hartje Tilburg. Het initiatief is afkomstig van de Stichting Nieuwkomers en Vluchtelingenwerk (SNV). Directeur Patricia Brunklaus: “Het is een leer-/werktraject voor vluchtelingen en mensen die nieuw zijn in Nederland.”
–vrouw, of tot kok. Deze opleiding is vormgegeven door het ROC. Voor hen is het restaurant een officiële leer-/werkplaats, met als doel het behalen van een gecertificeerd horecadiploma en het opdoen van voldoende praktijkervaring als voorbereiding op een baan in de horeca.
Gemotiveerd
Eten als bindmiddel
“Voor deze groep mensen is het vaak moeilijk om aan een goede opleiding of baan te komen. En dat terwijl juist deze groep enorm gemotiveerd is om te werken. Vluchtelingen willen niet afhankelijk zijn van een uitkering, maar willen een betaalde baan. Zij hebben zo hard geknokt om hier te mogen blijven, dat ze er alles aan willen doen om zich ook zo snel mogelijk aan te passen en erbij te horen. Werken is daarvoor dé manier!”
Blend is gevestigd in het Huis van de Wereld, een multicultureel ontmoetingscentrum, waar migranten en partners op het gebied van ontwikkelingssamen werking elkaar treffen. Nieuwkomers kunnen er ook terecht voor advies en ondersteuning. SNV is er actief samen met het MST (Missionair Centrum Tilburg) en het COS (Centrum voor Ontwikkelingssamenwerking). Vanuit het Huis van de Wereld ontstond het idee voor een restaurant. Zo’n restaurant biedt het Huis van de Wereld gelegenheid en podium voor multiculturele activiteiten zoals dans, muziek, kookclinics, debatten en tentoonstellingen.
De mensen die bij Blend gaan werken, volgen in het restaurant een basisopleiding Horeca tot gastheer of 4
5
interview
vestiging tilburg
Op 17 april stond de jaarlijkse teamdag van de afdeling Beheer van WonenBreburg in het teken van armoede bestrijding.
SNV maakte zich sterk om dit idee uit te werken: “Eten is een bindmiddel”, zegt Patricia. “Samen eten biedt de uitgelezen kans om elkaar beter te leren kennen, ervaringen uit te wisselen, en van elkaar te leren. Bij SNV hadden we een project, genaamd ‘Het mes snijdt aan twee kanten’. Het draaide om voorlichting en ontmoeting tijdens etentjes. We organiseerden kookclinics en avonden waarop samen gekookt en gegeten werd. Toen we halverwege het project waren hadden we al bijna al onze doelen gehaald. Dit gaf ons de mogelijkheid het om te zetten in iets structureels. De Stichting Restaurant van de Wereld was geboren.”
6
leer-/werktraject”, legt Patricia uit. Ze is daarom heel blij met de sponsors en partners: “Ook werken we veel samen met regionale opleidingsinstituten. Zo heeft een 4e jaars student van St. Lucas Designacademie in Boxtel het interieur van Blend ontworpen.”
Open voor de wereld
Schot in de roos
“Het restaurant staat open voor de wereld”, aldus Patricia. Het is een ontmoetingsplaats voor iedereen. Daarbij is het een bijzondere ervaring om hier te eten. De bediening is afkomstig uit alle windstreken en kan van alles uitleggen over de herkomst van de bijzondere gerechten en dranken. Daarbij streven we zo veel mogelijk naar ecologisch verantwoorde producten en ingrediënten.”
Blend is mogelijk gemaakt door subsidie én sponsoring. WonenBreburg sponsort dit Restaurant van de Wereld voor 3 jaar à e 10.000,- per jaar. Johan: “Voor WonenBreburg is dit sponsordoel een schot in de roos. Ontmoeting is een centraal thema bij Wonen Breburg. Open staan voor elkaar - en integratie bevordert prettig wonen. Iets waar wij voor al onze huurders naar streven.” Blend moet echter wel zelf de broek ophouden. “Het geld dat we overhouden nadat de kosten van de omzet af zijn getrokken, stroomt terug in het
Johan: “Tijdens het eten neem je de tijd voor elkaar. Dat doen wij thuis met ons gezin ook. Het is het kostbare tijdstip waarop je echt contact met elkaar hebt. In andere culturen is het veel normaler om ook met anderen, voor bijvoorbeeld zaken, buitenshuis af te spreken voor het eten. Daar kunnen wij een voorbeeld aan nemen. Dit restaurant kan ook voor WonenBreburg die rol heel goed vervullen. Als het aan mij ligt, maken we daar in de toekomst veelvuldig gebruik van!”
Afde ling B e he e r ze t zich in voor armoedeb es trij din g
Strijd om het budget
Door de dag zo goedkoop mogelijk te organiseren, werd budget uitgespaard om te geven aan een organisatie voor armoedebestrijding.
Handen uit de mouwen Marja Wittenbols, armoede-expert van Stichting Leergeld, begon de dag met een toespraak over stille armoede in Tilburg. Vervolgens vertrokken vier groepen elk naar een andere organisatie voor armoedebestrijding om daar de handen uit de mouwen te steken. Bij ‘La Poubelle’ werd tweedehands kleding gesorteerd, bij de Vincentiusvereniging werden kisten geschilderd, de Voedselbank had behoefte aan sorteerders van voedsel en bij de Voedselhulp werd het afgifte loket voorzien van een prachtige muurschildering.
Tijdens het middaguur kwamen alle medewerkers weer samen bij Stichting Experimenten Werkgelegenheid om daar van een heerlijke multiculturele lunch te genieten. Daarna barstte de strijd los tussen de vier groepen om te zorgen dat het overgebleven budget juist aan hún organisatie zou worden besteed. De vier groepen deden hun uiterste best om zo goed mogelijk aan elkaar de werkwijze, doelstelling en behoeften van de bezochte organisatie te presenteren. Uiteindelijk deed de directie van WonenBreburg een extra duit in het zakje door de bedragen te verhogen. De winnaar werd de Voedselbank. Op donderdag 8 mei ontving de Voedselbank Tilburg een cheque van e 1.000 uit de handen van huismeester Stefan Visser. De Vincentiusvereniging, La Poubelle en de Voedselhulp kregen ieder e 500.
7
pro d u c t en en d i en s t en
innovatie
Start Smart: wooncon cept voor start e r s in Tilbu rg Heijmans en WonenBreburg hebben de intentie uitgesproken om speciaal voor starters op de woningmarkt een bijzonder product te ontwikkelen: ‘Start Smart’.
V ern i euwde w e bs i t e Won i ng i n Zi c h t Op dinsdag 3 juni heeft wethouder Jan Hamming de vernieuwde internetsite van Woning in Zicht (WiZ) geopend.
In tegenstelling tot vroeger heeft de moderne woningcorporatie te maken met méér dan alleen een kwantitatieve bouwopgave. Woonwensen worden steeds gevarieerder. WonenBreburg zorgt ervoor continu op de hoogte te blijven van die specifieke klantwensen en ontwikkelt in samenwerking met andere partijen producten om daarin te voorzien.
Woningaanbod voorziet niet in specifieke vraag De nieuwe website is bestemd voor woningzoekenden die bij een van de vier Tilburgse woningcorporaties naar een woning zoeken in Tilburg, Berkel Enschot of Udenhout. Via de website www.woninginzicht.nl kan de woningzoekende zich inschrijven, informatie over woningen en woonomgeving krijgen en op vrijkomende woningen reageren.
Voordelen De nieuwe website is bijzonder gebruiksvriendelijk en kent veel voordelen. Zo kunnen woningzoekenden nu wekelijks reageren op drie in plaats van twee woningen en kunnen zij eenvoudig de eigen gegevens beheren en aanpassen. Met het opgeven van een 8
voorkeur voor een bepaald type woning of wijk kan gericht naar een passende woning gezocht worden. Er is nu ook meer informatie beschikbaar over de aangeboden woningen, zoals foto’s en plattegronden en informatie over de woonomgeving. De woningzoekende kan zelfs laten berekenen of hij veel of weinig kans maakt op een bepaalde woning. Jan Hamming prijst de nieuwe site: “De huurders krijgen nu dezelfde mogelijkheden die kopers al jaren kennen met sites zoals Funda, een hele verbetering.” Voor mensen zonder internet blijft het mogelijk om zich voor een woning aan de balie van een van de corporaties te melden.
Tilburg kent als studentenstad een groot aantal jonge woningzoekenden, die zich voor het eerst op de woningmarkt begeven. Zij zijn bijna of net afgestudeerd en staan aan het prille begin van hun carrière. De gemeente wil graag deze jonge hoogopgeleiden behouden voor de stad. Als huisvester wil WonenBreburg optimaal voorzien in de woonbehoefte van deze groep en dus ook bouwen voor de stad. Deze groep starters zoekt een ander type woning dan een studentenwoning, maar is nog niet toe aan een traditionele (meestal te dure) koopwoning. Het type woning dat daar net tussenin zit, is in de stad moeilijk te vinden: het aanbod in Tilburg voorziet onvoldoende in deze specifieke vraag. WonenBreburg wil vanuit zijn
maatschappelijke opgave deze groep een zetje in de rug geven. Bovendien bevorderen we zo de doorstroming: afgestudeerden blijven nu vaak noodgedwongen langer in hun studentenwoning zitten.
Lifestyle Uit panelonderzoek is gebleken dat deze jonge hoogopgeleide starters een bepaalde lifestyle hebben: zij staan midden in het leven, zijn sociaal en trendy. Zij willen profiteren van de voorzieningen van de binnenstad, maar moeten ook gemakkelijk naar hun werk kunnen, eventueel in een andere stad: met het oog op de arbeidsmarkt moeten zij flexibel zijn. De appartementen die Heijmans en WonenBreburg willen bouwen, zullen daarom in of in de buurt van centrum en station moeten komen. Er wordt nog gezocht naar geschikte locaties. Het concept Start Smart gaat uit van 25 koopappartementen van 60 m2. Zo’n appartement is ruim om alleen te kunnen wonen, maar biedt ook de mogelijkheid om op termijn samen te wonen. Er zijn al ontwerpen voor drie verschillende typen inrichting: het strakke ‘Stockholm’, het klassieke, romantische ‘Toscane’ en het hippe ‘New York’. 9
interview
Jon ge r e n f oye r U - tu r n g e e ft k an s o p een t o e k o mst I n t e r v i e w m e t H i l d e M o o l h u i j s e n , b e l e i ds a dv i s e u r b i j W o n e n B r e bu r g
Jongerenfoyer ‘U-turn’ aan de Professor Verbernelaan biedt jongeren tussen de 17 en 23 jaar met diverse problemen een kans op een zelfstandig leven.
Hilde Moolhuijsen: “Er wordt wel eens gezegd: ‘De jeugd heeft de toekomst’. Helaas gaat dat niet zomaar voor elke jongere op. Er zijn er ook in Tilburg jongeren die tussen wal en schip dreigen te vallen. Door een onstabiele thuissituatie, bijvoorbeeld.”
Steuntje in de rug U-turn geeft hen een steuntje in de rug. De jongeren krijgen een kamer en worden begeleid op alle mogelijke vlakken, om hun leven weer op de rit te krijgen. WonenBreburg, BLINK, ROC Midden-Brabant, Alexander Calder Arbeidsintegratie en de gemeente Tilburg werken samen om de jongeren vier peilers te kunnen bieden: wonen, werken, leren en begeleiden. Op 29 mei 2008 is officieel door alle partners een samenwerkingsovereenkomst ondertekend. Hilde: “De kracht van deze samenwerking is dat elke partij verder kijkt dan zijn eigen taakgebied.” 10
De jongerenfoyer is een initiatief van WonenBreburg. “Het nemen van dat initiatief is uniek voor een woningcorporatie. Dat bedoel ik met ‘verder kijken’: méér doen dan alleen huisvesten. Vanaf het nieuwe schooljaar biedt WonenBreburg de jongeren ook werkervaringsplekken aan. Als er geen geschikte plek is binnen ons eigen bedrijf, kijken we naar mogelijkheden bij de vele bedrijven waar wij mee werken.”
De jeugd kríjgt de toekomst De jongeren kunnen maximaal anderhalf jaar in de jongerenfoyer wonen om zo hun leven weer op de rit krijgen. “Het gaat niet om criminele jongeren”, zegt Hilde nadrukkelijk. “Wij proberen ze juist te begeleiden om te voorkómen dat ze verkeerde keuzes maken. Het gaat vaak om jongeren die bijvoorbeeld hun school niet af hebben gemaakt, met schulden zitten, of geen veilige thuisbasis hebben. ‘De jeugd kríjgt de toekomst’, zeg ik nu liever.”
Hilde: “Veel van de aanmeldingen komen binnen via het ROC. Het ROC werkt hard aan het voorkomen van vroegtijdig schoolverlaten: ‘de aanval op de uitval’. Ook via BLINK komen de aanmeldingen binnen. Om geplaatst te worden, moet de jongere gemotiveerd zijn. De samenwerkingspartners moeten het vertrouwen hebben dat het lúkt om je leven binnen ander half jaar weer op de rit te krijgen. Elke bewoner moet een huurovereenkomst tekenen en een begeleidingsovereenkomst. Als je je niet aan één van beide houdt, mag je niet meer wonen in de jongerenfoyer.”
Intensieve begeleiding Na het eerste gesprek met de coach gebeurt het wel eens dat jongens of meisjes toch terugdeinzen; zij vonden de intensieve begeleiding een te grote beperking van hun vrijheid. Hilde vindt het erg jammer als dat gebeurt. “Soms heb je te maken met schrijnende gevallen. Zoals een 17-jarig meisje dat echt niemand had om op terug te vallen. Of een 18-jarige jongen die op de dag van zijn 18-de verjaardag met zijn koffer buiten de deur van de instelling werd gezet. Hij was nu meerderjarig..” 11
wonenbreburg
Dine r pe nsant Wat zijn onze plannen en ambities voor de komende jaren? Niet iets om over één nacht ijs te gaan. Wat vinden wij zelf? Wat vinden onze klanten? En onze zakelijke relaties? En dus hebben we overal discussie gevoerd: intern én extern.
Ze legt uit wat het inhoudt, als je in de foyer woont: “Iedere bewoner wordt begeleid door een coach van Alexander Calder Arbeidsintegratie. Zestig uur per week is zo’n life coach aanwezig in de foyer. Ook is er cameratoezicht: in de gangen, in de gezamenlijke woonkamer en bij de ingang van de etage. Door constante begeleiding bieden we de jongeren veiligheid.”
Veel vraag
de schouders eronder. Er zijn al veel organisaties die zich bezig houden met begeleiding van jongeren, die interesse getoond hebben. Steeds vaker loopt een begeleidende instantie tegen huisvestingsproblemen aan. Inmiddels is er meer goed nieuws: de subsidie aanvraag van e 173.000,- is toegekend door de provincie Noord-Brabant. Dit betekent dat de begeleidingskosten in de foyer voor de komende twee jaar gedekt zijn.”
In de jongerenfoyer wonen dus jongeren die gemotiveerd zijn hun leven weer op de rails te krijgen, maar die het nog niet helemaal zelf kunnen. Nu wonen er aan de Professor Verbernelaan 7 jongeren. De eerste verdieping van het studentencomplex biedt plaats aan 16 bewoners.
Ze besluit: “We zijn ons bewust van de vele hobbels die we nog moeten nemen met sommige jongeren. Maar als er over twee jaar, twee jongeren een baan hebben gevonden of zijn gaan studeren, ben ik heel trots. Daar doen we het voor!”
Hilde is optimistisch: “Die plekken gaan we zeker vol krijgen, want er is veel vraag. Op termijn hoop ik dan ook dat de jongerenfoyer uitgebreid zal worden. Dit project is een pilot, maar we geloven allemaal heilig in het nut ervan. Alle deelnemers aan het project zijn enthousiast: geen 9 tot 5-mentaliteit, maar allemaal
12
Voor meer informatie kijkt u op: www.jongerenfoyertilburg.nl en www.kamersmetkansen.nl
Extern deden we dat op 10 juni jl. met 25 betrokken relaties. Een vertegenwoordiger van onze bewoners, een makelaar en de zorg waren vertegenwoordigd, net als de gemeenten Breda en Tilburg. Discussies over klantgerichtheid, moet je als WonenBreburg de regio in, en wat heeft prioriteit: energiemaatregelen of wijkgericht werken? Een aantal krachtige uitspraken werd gedaan. Er werden vragen gesteld waar nog geen antwoord op is en dilemma’s werden blootgelegd: Draagt de differentiatie in de wijken wel bij aan de sociale cohesie in wijken en buurten? Stop met de verkoop van woningen als de slaagkans van de primaire doelgroep om te huren, daalt. Je moet communiceren vanuit de buurt, niet (persé) vanuit WonenBreburg. Ontwikkel initiatieven die mensen weer zelfstandig laten worden, wees minder de dienstverlenende organisatie die het goed doet. Het was een zinnig en open debat, waarmee WonenBreburg haar meerjaren beleidsplan verder kan aanscherpen.
Met dank!
13
N ieuwbouw T ilburg
in de wijk
Wijktafe l B r e da Noor doost Den Herdgang
Begin dit jaar hebben de partijen van Samenwerken aan Leefbaarheid (gemeente, corporaties, zorginstellingen en bewoners) het initiatief genomen tot een meer directe vorm van overleg met de buurtbewoners: de Wijktafel.
Den Herdgang Eind mei heeft WonenBreburg het groot onderhoud afgerond aan en in de aanleunwoningen van verzorgingstehuis Den Herdgang. In 4 fasen zijn 60 woningen aangepakt en aangepast, zodat de bewoners zo lang mogelijk zelfstandig kunnen wonen.
Warmondstraat Er gebeurt veel in de buurten van Hoge Vucht, Doornbos en Linie op het gebied van wijkontwikkeling, leefbaarheid, beheer, veiligheid en woningver betering. Vaak zijn de vaste bewonersvertegenwoordigers daarbij betrokken. De Wijktafel is opgericht om ook de niet georganiseerde bewoners te betrekken bij de ontwikkelingen in de wijk en met hen in gesprek te raken over thema’s die hen aan het hart gaan.
Warmondstraat 31 mei is het appartementencomplex aan de Warmondstraat feestelijk geopend. Naast starters- en seniorenwoningen bevatten de appartementencomplexen een kleinschalige woonvorm voor begeleid wonen van jong-volwassenen met een psychiatrische achtergrond. Op de begane grond zijn diverse woonzorgservicevoorzieningen gevestigd. Hiermee is het eerste deel van de woonzorgservicezone rond station Reeshof afgerond. De bouw van het tweede deel start in 2009, aan de andere kant van de spoorlijn.
Platform Donizetti ‘Componeer uw eigen woning’: 20 moderne en betaalbare eengezinswoningen met voor- en achtertuin. Er is keuze uit 4 verschillende types, met verkoopprijzen tussen e 187.500,- en e 225.000,-. De verwachte oplevering is in het derde kwartaal van 2009. De verkoop is gestart. www.donizetti-tilburg.nl
14
Prijzen vanaf e 187.500
Donizetti
Doel van de Wijktafel is deze bewoners te motiveren om mee te doen en mee te organiseren. De Wijktafel is een platform waar bewoners, corporaties en gemeente met elkaar in gesprek gaan en uitvoering geven aan de ontwikkelingen in de buurten. In iedere buurt komt een Wijktafel. Sommige zijn reeds gestart, andere volgen binnenkort. In september starten de Wijktafels in Doornbos en Geeren Noord. Bewoners ontvangen hiervoor in augustus een uitnodiging.
15
interview
O nder zoek maat sc happe lijke visitatie I n t e r v i e w m e t J o h a n D u n n e w i j k , d i r e c t e u r - b e s t uu r d e r W o n e n B r e bu r g
“ E e n m o o i r a pp o r t , maar we willen blijven leren”
16
Onlangs heeft WonenBreburg PricewaterhouseCoopers (PwC) gevraagd onderzoek te doen naar zijn maatschappelijke prestaties. PwC voerde het visitatie-onderzoek uit op basis van interviews met belanghebbenden van WonenBreburg. De geïnterviewden geven WonenBreburg hoge scores op de gebieden herstructurering, leefbaarheid en veiligheid en ook op de huisvesting voor bijzondere doelgroepen (zie tabel 2). Kritische kanttekeningen zijn er natuurlijk ook. In dit interview geeft Johan Dunnewijk commentaar.
van ons nieuwe meerjarenbeleidsplan. Ten derde werd het weer eens tijd om anderen te vragen hoe ze over ons en ons handelen denken: sinds de fusie in 2003 hebben we dat niet meer gedaan. Tenslotte, het meest belangrijke: we kunnen het altijd nog beter doen. Daarom moet je willen leren.
Waarom heeft WonenBreburg dit onderzoek uit laten voeren?
Wat doet WonenBreburg met de uitkomsten van het onderzoek?
Kort samengevat zijn er vier redenen waarom we dit onderzoek hebben laten doen. In de eerste plaats stelt de code die we als gezamenlijke woningcorporaties in Nederland hanteren zo’n visitatie eens in de vier jaar verplicht. Ten tweede wilden we nu graag weten hoe de buitenwacht tegen ons aankijkt. Hiervan kunnen we gebruik maken bij het opzetten
De uitkomsten van het onderzoek gebruiken we zoals gezegd voor het nieuwe meerjarenbeleidsplan 2009-2013. Verbeterpunten nemen we natuurlijk mee in het nieuwe plan. Het eindcijfer is een 7,1 en in het eindoordeel staat geen enkele onvoldoende. Een mooi rapport dus. Maar het kan natuurlijk altijd nog beter. Die drive mag je van een club als WonenBreburg ook verwachten. 17
interview
Hoe komt het dat huurders in Breda de presta ties minder positief beoordelen dan in Tilburg?
Het rapport van PricewaterhouseCoopers is te downloaden op onze website: www.wonenbreburg.nl. Klik op ‘Wie zijn wij’ en vervolgens op ‘Maatschappelijk presteren’.
In Breda hebben we gewoonweg te maken met een ouder en dus slechter woningbestand dan in Tilburg. Overigens zijn we daarmee al keihard aan ’t werk en de komende jaren besteden we grofweg 2/3 van onze totale onderhoudskosten aan 1/3 van ons woningbezit: de ruim 9.000 woningen in Breda. Maar als je in een woning woont waaraan nog het nodige verbeterd moet worden, ben je pas tevreden als dat ook gebeurd is. Dat snap ik natuurlijk maar al te goed!
PwC adviseert doelstellingen meer uit te wer ken in meetbare plannen. Zo kan de omgeving beter beoordelen of de ambities en doelstellin gen wel in voldoende mate zijn gerealiseerd.
In het visitatiestelsel is neemt de mening van de belanghebbenden over het maatschappelijk presteren van WonenBreburg een belangrijke plaats in. Gemiddeld geven zij een 7,4 (zie tabel 1). Doet WonenBreburg het goed genoeg? Ik ben natuurlijk blij met dit resultaat, ook omdat dit niet van oudsher ons werk is. Zo’n 25 jaar geleden ging het alleen om huisvesting. Tegenwoordig is samenwerking van essentieel belang om ons werk goed te kunnen doen. Ik ben dan ook trots dat we op de goede weg zijn. Maar nogmaals: klaar zijn we nooit. We kunnen ons nog steeds verbeteren!
Dat klopt, maar ik vind de opmerking toch nogal boekhoudkundig. Ik vind het zeker zo belangrijk dat wij accuraat op situaties kunnen inspelen. Het gaat zogezegd niet om het plan, maar om de planning: creatief omgaan met wat een bepaalde situatie op dat moment van je vraagt. Ik vind ondernemerschap ook zeker binnen woningcorporaties van groot belang: lef hebben en durven acteren naar de situatie. En 100% zekerheid is er natuurlijk nooit. Wij bevinden ons bovendien in een omgeving waarin we met en voor mensen werken. En menselijk gedrag valt nu eenmaal lastig te voorspellen. Aan de andere kant is dat nu juist ook de jeu van ons vak.
De maatschappelijke verbondenheid van WonenBreburg komt als bijzonder positief punt naar voren. Als je snel en accuraat voor je bewoners wilt werken dan moet je middenin de samenleving willen staan. Wij kennen de belanghebbende partijen in buurten en wijken zoals politie, buurtwerkers, huurdersorganisaties en zorginstellingen. Uit het onderzoek komt ook een belangrijk verbeterpunt naar voren: belanghebbenden geven aan nóg meer bij ons beleid betrokken te willen worden. Daar geven we natuurlijk gehoor aan.
Wat zijn de concrete maatregelen die WonenBreburg neemt naar aanleiding van de aanbevelingen van het onderzoek? We zullen andere participatievormen moeten ontwikkelen dan alleen de traditionele. Hoe trots we ook op de vele actieve bewonerscommissies zijn. Maar niet voor alle doelgroepen blijkt deze werkvorm even geschikt. Studenten bijvoorbeeld worden liever via internet benaderd dan in de vorm van vergaderingen en overleg. Ten tweede zullen we onze samenwerkingspartners regelmatig vragen naar hun opvattingen over bepaalde problemen waarmee wij in ons werk geconfronteerd worden. Op die manier willen we onze beleidsplannen meer aan de voorkant delen.
Tabel 2: eindoordeel presteren naar ambities, doelstellingen en de opgaven Tabel 1: eindoordeel maatschappelijk presteren WonenBreburg Onderwerp van het visitatiekader Presteren (vertaling) naar opgaven Presteren naar eigen ambities, doelstellingen en opgaven Presteren volgens belanghebbenden Presteren naar vermogen en efficiëntie Presteren naar governance Eindoordeel Goed (boven de norm)
I Prestatie (70%) 7 7,4 7,4 7 (vermogen) 7
II Kennis en inzicht (10%) 8 6 7,4 6 (portfolio)
III Planning (10%) 6 6 7,4 7 (solvabiliteit)
IV Monitoring (10%) 7 7,5 7,4 7 (efficiëntie)
Totaaloordeel 7 7,1 7,4 6,9 7 7,1
Bron: PricewaterhouseCoopers, 2008 18
Onderwerp Beschikbaarheid Betaalbaarheid Bouwproductie Stedelijke vernieuwing Leefbaarheid Bijzondere doelgroepen Huurdersparticipatie Overige doelen Eindoordeel Goed (boven de norm)
Prestatie 9 6,5 4 9 9 7,5 7 7 7,4
Kopje k offie huismeester? Huurders denken wel eens dat het beroep van huis meester een makkie is. Ze zitten vast de hele dag aan de koffie, nemen een paar keer de telefoon op, vervangen een lampje en praten wat met de bewo ners. Dat lijkt makkelijk geld verdienen! Gerda Radder van het bewonersplatform Wonen-Breda liep een aantal dagdelen mee met huismeesters Jan de Jong, Jack Collins, Ron Verbraak en Andres Broere van WonenBreburg. Het vooroordeel over huismeesters wordt door haar ervaringen volledig weggenomen. Nieuwsgierig naar haar bevindingen? Gerda’s boekje ‘Kopje koffie huismeester?’ kunt u downloaden via www.wonenbreburg.nl, onder ‘publicaties en formulieren’ en vervolgens ‘folders en flyers’.
Bron: PricewaterhouseCoopers, 2008 19
T i lburg
n i euwbouw B R E D A
Sculpt ur a Zaterdag 7 juni is begonnen met de bouw van de drie markante woon torens De Sculpturen. De eerste woontoren ‘Appel’ is voor 70% verkocht. De verkoop van de tweede toren ‘Corneille’ start dit najaar.
Maandag 16 juni 2008 heeft Johan Dunnewijk namens WonenBreburg de samenwer kingsovereenkomst getekend tussen gemeente Tilburg, Tiwos en WonenBreburg met daarin de afspraken voor de herstructurering in Groeseind. De voorbereiding van de herstructurering is vastgelegd in een Masterplan en een stedenbouwkundig plan. Om daadwerkelijk met de uitvoering te kunnen starten zijn alle zaken die geregeld moeten worden in deze samenwerkingsovereenkomst vastgelegd. WonenBreburg neemt, naast de opstalontwikkeling, ook het gereed maken van de ondergrond voor zijn rekening.
De verkoop van De Eilanden is zeer succesvol. Alle 22 woningen van het eerste eiland zijn verkocht en ook het tweede eiland is, op één woning na, verkocht. De verkoop is in handen van Van Opstal Makelaardij en Van de Water Makelaardij. De bouw van zowel het eerste als het tweede eiland verloopt voorspoedig. Alle woningen van de Bosenclave zijn verkocht. De eerste worden binnenkort opgeleverd.
Het tekenen van de overeenkomst is voor de gemeente een voorwaarde om te kunnen starten met de planologische procedures. Om die procedures te kunnen starten, heeft de gemeente de voorlopige ontwerpen van gebied en woningen nodig. Op dit moment schaaft WonenBreburg aan deze ontwerpen om tot een haalbaar plan te komen. WonenBreburg werkt hierin samen met Janssen de Jong Projectontwikkeling.
www.sculptura-breda.nl 20
21
BREDA
Unieke ansichtkaarten van bewoners Zorgcentrum Padua Eleonora
Eleonora
Op vakantie met de motor
De bouw van 17 patiobungalows en 12 appartementen in het Ginneken is in volle gang. Het hoogste punt wordt binnenkort bereikt. De verkoop van de bungalows verloopt via GB Makelaardij en start op korte termijn. De 12 appartementen zijn gereserveerd voor Stichting Terp, een ouderinitiatief dat woonruimte realiseert voor hun volwassen kinderen met schizofrenie.
Spanning en sensatie
Arroyo de la Miel
D’n Oeper, een oergezellig café
Het rijbewijs verlengd
www.eleonora-breda.nl
Verrassende levensverhalen geportretteerd Binnenhoek Woensdag 11 juni is flatblok ‘De Binnenhoek’ in de Roeselarestraat opgeleverd. WonenBreburg is nog bezig met groot onderhoud aan de andere flatblokken in de Brusselstraat, net om de hoek. Links de zee, rechts het water
Er zelf iets van maken
Om te laten zien dat de bewoners van zorgcentra nog steeds midden in het leven staan, hebben Zorgcentrum Padua en woningcorporatie WonenBreburg een serie ansichtkaarten laten maken van een aantal bewoners van Padua. De markante portrettenserie laat zien dat het leven, de hobby’s en de ervaringen van de bewoners ook in deze tijd nog steeds indrukwekkend zijn. De enscenering van de foto’s is gebaseerd op (een aspect van) het levensverhaal van de bewoners. De complete verhalen zijn in uitgebreide vorm terug te lezen op de website van WonenBreburg en op de website van zorgcentrum Padua (www.dewever.nl). Op de volgende pagina’s leest u een verkorte versie van een van de bijzondere interviews.
22
Binnenh oek
23
Trouwen met de handschoen “Handschoentjes” werden ze vroeger genoemd. Vrouwen van wie de man niet op de bruiloft aanwezig kon zijn. De man liet zich vertegenwoordigen en huwde zijn partner, die vaak duizenden kilometers verderop zat, in het bijzijn van een notaris. Zo ging het ook bij meneer en mevrouw De Ridder. Ze trouwden terwijl hij in Nederlands-Indië zat en zij in Rotterdam. Nu zitten ze al weer bijna tweeëneenhalf jaar in een zorgwoning in Padua. Naar volle tevredenheid. Meneer en mevrouw De Ridder zijn tweeënzestig jaar getrouwd en hebben twee kinderen, vier kleinkinderen en acht kleinkinderen. Ze kenden elkaar nauwelijks drie weken, toen meneer De Ridder voor vier jaar naar Nederlands-Indië vertrok. Als vrijwilliger ging hij vlak na de oorlog in dienst en kwam terecht in Hilvarenbeek. Mevrouw De Ridder woont dan al meer dan zeven jaar in Tilburg.
De Ridder. Meneer De Ridder is al op weg naar Nederlands-Indië: het wordt trouwen met de handschoen. Pas op 18 december zijn ze officieel voor de wet getrouwd. Zij in Rotterdam, te midden van een aantal andere “handschoenbruiden”, met haar schoonvader in volmacht. Hij in Batavia. In januari komt baby Hendrina ter wereld. Een maand te vroeg. Over allerlei onderwerpen schrijven ze elkaar. Meneer De Ridder: ‘Het waren heftige tijden aan de frontlinie. Wij moesten vaak verkassen. Daar schreef je over.’ ‘En dat je elkaar graag weer wilde zien, over de baby’, gaat mevrouw De Ridder verder. ‘Theo vroeg me of de baby – als het een meisje zou worden – naar zijn grootmoeder mocht worden vernoemd. Dat vond ik goed. Ik vroeg hem op mijn beurt of het kindje gedoopt mocht worden, want ik was katholiek en hij niet. Dat ging allemaal per brief.’
Wat is zijn stem zwaar geworden De vonk
oen h c s d n a h e d t e Tr o u w e n m
24
Op zaterdagavond komt meneer De Ridder in Tilburg aan en op zondag ontmoet hij “zijn meisje”. Op de Korvelseweg. ‘De vonk sprong gelijk over’, vertelt mevrouw De Ridder. ‘En als ik ‘m nu aankijk, dan heb ik nog steeds vlinders in mijn buik.’ Later die week komen ze elkaar weer tegen op de kermis en er volgden nog meer afspraakjes. Mevrouw De Ridder: ‘Het is niet voor te stellen. Ik ging te voet van de Pelgrimsweg naar Hilvarenbeek, om hém maar te kunnen zien.’ Als meneer De Ridder enkele weken later naar Engeland gaat om de opleiding tot chauffeur artillerie te voltooien, beloven ze elkaar trouw. Het horloge dat meneer De Ridder van zijn grootmoeder heeft gekregen, geeft hij bij vertrek aan zijn vriendin. Als symbool van hun liefde.
Voor elkaar bestemd Het brieven schrijven begint en als meneer De Ridder een aantal maanden in opleiding zit, blijkt “zijn meisje” zwanger te zijn. ‘Het gras in Hilvarenbeek was twee kontjes hoog in de lente’, lacht mevrouw
Als meneer De Ridder drie jaar later in Rotterdam arriveert, wordt het zijn vrouw allemaal te veel. ‘Ik viel van mijn houtje af, toen ik de bus zag.‘ Het eerste weerzien na bijna vier jaar voelt voor beiden vreemd aan. Mevrouw De Ridder: ‘Ik vond zijn stem zo zwaar geworden. En hij vond dat mijn haar zo donker was geworden. De eerste uren zaten we stilletjes bij elkaar. Pas na een poosje durfden we elkaars hand vast te houden.’ Kort na de terugkomst van meneer De Ridder gaan ze samenwonen in een oud wevershuisje in de Lange Schijfstraat, waar hun tweede kind wordt geboren: zoon Jurjen. In de jaren die volgen, bouwden ze heel wat op. ‘Ik heb in totaal vijftig jaar gewerkt, dat vind ik wel genoeg’, zegt meneer De Ridder. Ze woonden achtereenvolgens in de Veestraat, de Westertorenlaan, de Stedekestraat en nu in Padua. Ze zijn nog heel actief. Lezen de krant, doen zelf hun boodschappen, verzorgen zelf hun broodmaaltijd en hebben veel contact met de mensen uit het huis en de buurt. En met de kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen uiteraard.
25
T ilburg
s amenwer k i ng
Uit br e iding aanpak henne pkw ekerijen
Qui rin ustu i n e n : ni euwe naam pa r k Qui rijnb o u l e va r d
Zowel in Breda als in Tilburg wordt de hennepteelt nog strenger aangepakt. In beide steden zijn de bestaande convenanten uitgebreid. WonenBreburg heeft de nieuwe convenanten ondertekend.
De nieuwe naam van het park aan de Quirijnboulevard is Quirinustuinen. Dat heeft wethouder Marieke Moorman tijdens de opening bekend gemaakt. De voormalige groenstrook tussen de Heikantlaan en de Van Anrooijlaan is opnieuw ingericht en verbindt de twee aangrenzende wijken Heikant en Quirijnstok met elkaar.
Nieuw speeltoestel Tijdens de opening was het een drukte van belang met volop ruimte voor ontmoeting. Aansluitend doopte Stichting ´t Tracééke samen met de wethouder en kinderen uit de buurt een nieuw speeltoestel in het park: de Barbapapa. Dit speeltoestel is speciaal ontworpen in overleg met buurtbewoners. De nieuwe speelplek valt erg in de smaak bij de kinderen.
Ontmoetingsplek Het park is een mooie ontmoetingsplek voor alle bewoners van de wijk. Met bankjes, speelveldjes en een verrassend padenstelsel. De strakke woningen met veel glas zijn gericht op het omringende groen van het park. Quirijnboulevard is een groene en sociale verrijking van Tilburg Noord. 26
Mix van maatregelen in Breda De Bredase hennepovereenkomst uit 2004 is sinds 1 juni 2008 uitgebreid naar het gehele politiedistrict Breda. Voortaan worden hennepkwekerijen daar met een mix van juridische maatregelen aangepakt. De politie maakt proces-verbaal op, Essent sluit de elektriciteit af en er wordt zonodig aangifte gedaan van strafbare feiten, zoals belastingontduiking, diefstal van elektriciteit en uitkeringsfraude. De woningcorporaties en Meeùs starten procedures tot ontbinding van de huurovereenkomst bij woningen en de gemeente doet dat bij woonwagens. Het OM zorgt voor de strafrechtelijke afhandeling.
In Tilburg zal het Openbaar Ministerie de opbrengsten van de illegale handel blijven opeisen via de rechter, en zal daarnaast de dossiers aan de belastingdienst overleggen zodat deze ook nog belasting kan heffen over die inkomsten. Als er illegaal elektriciteit is afgetapt gaat ook Essent de geleden schade verhalen. Uiteraard zijn alle kosten voor de ontmanteling en herstel van de schade aan de woning voor de kweker. Die kunnen oplopen tot meer dan drieduizend euro. Daders worden financieel harder aangepakt, bovendien krijgt de kweker een strafblad doordat hij strafrechtelijk vervolgd wordt.
Medewerking van WonenBreburg Uitbreiding Tilburgs convenant Omdat steeds vaker sprake is van hennepkwekerijen in koopwoningen en bedrijfspanden is het Tilburgse convenant uit 2005 uitgebreid met een aantal grote institutionele beleggers, beheersmaatschappijen en mogelijk ook nog met verzekeraars en hypotheekverstrekkers. Ook nieuw in dit hennepconvenant is dat alle maatregelen en sancties ook gelden wanneer er sprake is van een zogenoemde stekkerij, drogerij of knipperij. De strengere aanpak geldt nu tevens voor kwekerijen in particuliere woningen.
WonenBreburg werkt mee aan de hennepaanpak om schade aan onze woningen en overlast voor omwonenden te voorkomen. Hennepteelt kan namelijk onder andere brandgevaar door kortsluiting veroorzaken, of schade aan de woning toebrengen door lekkages en door het aanbrengen van de teeltinstallatie. Voor omwonenden veroorzaakt het overlast (met name stankoverlast) en bestaat de kans op legionellabesmetting.
27
bre d a
We rk aan d e w i j k werkt in en aan Breda Noordoost In Hoge Vucht en Doornbos-Linie werkt Werk aan de wijk samen met de bewoners aan een plezierige en fijne wijk. Directeur Piet Henskens vertelt hoe dat gaat.
“We zijn een organisatie die langdurig werklozen uit de wijken Hoge Vucht en Doornbos-Linie bemiddelt naar banen in diezelfde wijken. Een soort bemiddelingsbureau dus tussen openstaande vacatures en werklozen. Maar we doen dat vooral om te werken aan verbetering van de wijk. Daarom nemen we een aantal langdurig werklozen in dienst bij ons eigen dienstenbedrijf. Deze medewerkers van Werk aan de wijk helpen vervolgens mensen die wonen in Hoge Vucht en Doornbos-Linie.”
Wat voor soort werk kunnen wijkbewoners doen via jullie? “Ons eigen dienstenbedrijf biedt bewoners ondersteuning op het gebied van wonen, zorg en welzijn. Mensen die graag willen terugkeren in het werk helpen bewoners, organisaties en instellingen in onze buurt bij allerlei klussen. We werken hierbij intensief samen met andere partijen die in de wijken actief zijn, zoals woningcorporaties en de Gemeente Breda.
28
We hebben een beveiligingsservice, klussendienst, verhuisdienst, schoonmaakdienst, buurtservice en een woonzorgdienst. Om daar te werken is geen speciale kennis of diploma vereist, zo lang de werkzoekende maar in Hoge Vucht of Doornbos-Linie woont. Ieder-
een krijgt van tevoren een korte cursus, die is toegesneden op de specifieke wensen en mogelijkheden van die persoon. Voor vrijwilligerswerk, maar ook voor een opstap in de richting van betaald werk, kunnen mensen bij Werk aan de wijk terecht.”
Hoe helpt Werk aan de wijk buurtbewoners aan werk? “Voor een betaalde baan krijgen medewerkers van tevoren een opleiding om de functie die ze willen uitoefenen onder de knie te krijgen. Daarbij worden zij begeleid door een consultant van Werk aan de wijk. Tijdens het eerste gesprek met de consultant bekijkt deze de mogelijkheden en vaardigheden. Daarna begeleidt de consultant de werkzoekende naar een nieuwe werkgever. Het liefste plaatsen we mensen in een ‘gewone’ betaalde baan. Als dat (nog) niet lukt, kunnen ze altijd aan de slag in ons dienstenbedrijf om ervaring op te doen en weer bekend te raken met het arbeidsproces. Mensen die langdurig werkloos zijn komen bij ons terecht via Sociale Zaken. Zij krijgen bij ons een jobcoach toegewezen. De jobcoach steekt veel tijd in de begeleiding van een kandidaat: deze leert allerlei vaardigheden die weggezakt kunnen zijn doordat hij
Voor meer informatie, kijk op www.werkaandewijk.nl of zij lang uit het arbeidsproces is geweest. Communicatieve en sociale vaardigheden, maar ook zaken als arbeidsritme en werkhouding zijn hierbij belangrijk.”
Draagt Werk aan de wijk bij aan de leefbaarheid van de buurt? “Werk aan de wijk is een initiatief van het project ‘Samenwerken aan Leefbaarheid in Breda Noordoost’. Sinds 1999 is dit samenwerkingsproject bezig met stedelijke vernieuwing. En ja; Werk aan de wijk ondersteunt wijkbewoners én werkt samen met hen aan de verbetering van de leefbaarheid. Werkers en vrijwilligers van Werk aan de wijk verlenen allerlei diensten aan bewoners van de wijk: klussen die de leefomgeving op peil houden en verbeteren. Door wijkbewoners te helpen aan werk, hebben zij weer een zinvolle dagbesteding. Het is bewezen dat
mensen die werk en geld hebben, beter voor zichzelf én hun directe leefomgeving en de mensen in de buurt zorgen. Ook hebben zij een voorbeeldfunctie voor andere werklozen in de buurt. Daarom is mensen aan het werk helpen de hoofdtaak van Werk aan de wijk, maar we organiseren met evenveel plezier werkzaamheden die door vrijwilligers worden uitgevoerd en die ook bijdragen aan een betere wijk.”
En ‘werkt’ Werk aan de wijk nu ook? “In de afgelopen twee jaar hebben we 170 aanmeldingen gehad. Van die 170 zijn er op dit moment 88 mensen aan het werk. Dat is erg veel, dus we kunnen wel zeggen dat het werkt! En ik denk dat iedereen die in Breda Noordoost woont, zal beamen dat Werk aan de wijk een goede bijdrage levert aan de ontwikkeling van de wijk.”
29
BREDA
Heinsiush of Wsst
Dijklaa n
Heinsiushof Dit omvangrijke project is helemaal afgerond. Op vrijdag 16 mei was het opleveringsfeest voor de bewoners. Heinsiushof bestaat uit 27 huurappartementen, 28 patiobungalows, 44 koopappartementen en 55 eengezinswoningen.
Dijklaan WonenBreburg presenteerde omwonenden in Tuinzigt als allereerste de plannen voor de nieuwbouw in de Dijklaan. Er komen 20 woningen in een intiem en karakteristiek hofje. Er zijn 4 type woningen, in verschillende prijsklassen. De verkoop start naar verwachting eind 2008.
Wsst WonenBreburg heeft er 14 huurwoningen bij in de Curacaostraat en Oosterstraat. In het overige gedeelte worden nog 60 woningen gebouwd rondom een sfeervol binnenplein. De starterswoningen zijn allemaal verkocht. Er zijn nog slechts enkele eengezinswoningen te koop. Het project wordt eind 2008 opgeleverd.
Tussen de Meesters In Geeren Noord zijn de grondwerkzaamheden bijna klaar voor de appartementen van het project Tussen de Meesters. Binnenkort gaat de eerste paal de grond in voor de halfverdiepte parkeergarage. De verkoop verloopt goed: er zijn al 15 appartementen verkocht. www.tussendemeesters.nl
Lelystraat Dinsdag 6 mei zijn de 4 flatblokken in de Lelystraat na het groot onderhoud definitief opgeleverd. Elk blok krijgt een eigen naam: Waterwereld, Waterkristal, Waterval en Waternimf. Aan de voorkant van elk blok is de entree vergroot. De bergingsgangen zijn afgeschermd met een glaswand en aangekleed met foto’s in het thema ‘water’. Er zijn scootmobielruimtes met oplaadpunten gemaakt. Elk appartement is voorzien van dubbel glas, een nieuwe warmte-unit en een zonnescherm. Er is verbouwd in toilet, badkamer en keuken. 30
Lelystraat
Tussen de Meesters 31
Blik is het stakeholdersblad van WonenBreburg, dat driemaal per jaar verzonden wordt naar de zakelijke relaties. Contactadres
Afdeling Communicatie Postbus 409 - 5000 AK Tilburg (013) 539 99 11
[email protected] www.wonenbreburg.nl
Dit is een uitgave van: Afdeling Communicatie WonenBreburg Ontwerp: Veldontwerp - Fotografie: Riesjard Schropp Teksten: Janine Reichgelt - Drukkerij: Groels Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt worden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie. Aan de inhoud van dit blad kunnen geen rechten ontleend worden.
