Blauwborst onder druk door Fietsroute Plus? (foto Silvan Puijman)

Aan de bewoners van dit pand | Jaargang 1 | nummer 5

Regelmatig onregelmatig verschijnend nieuwsblad voor Garmerwolde | december 2013

IN DIT NUMMER

Fietsroute Plus

Wat is op dit moment de stand van zaken…

Ondernemers belicht

Nering langs het Damsterdiep 1

Van de redactie Voor u ligt het vijfde nummer van de eerste jaargang van de iGup. In dit nummer komt een aantal van onze adverteerders aan het woord: wat bracht 2013 deze ondernemers? En hoe kijken zij naar de toekomst? Dankzij deze en andere adverteerders konden wij de iGup maken. Wij bedanken hen voor het vertrouwen!

We maken de iGup omdat er veel zaken spelen die Garmerwolde raken en waarover wij de inwoners willen informeren. Die zaken kunnen zich afspelen op het gebied van ruimtelijke ordening, infrastructuur, politiek en bedrijvigheid, maar eigenlijk op alle gebieden waar issues spelen

die voor een grotere groep van belang zijn. Aan het eind van het jaar is het ook goed om terug te kijken. Welke zaken speelden, welke dossiers waren voor Garmerwolde belangrijk en wat is op dit moment de stand van zaken. vervolg op pagina 2

Boosheid en ongeloof over plan verbreding Stadsweg De fietsroute langs de Stadsweg van Ten Boer naar Groningen wordt opgewaardeerd tot een Fietsroute Plus. Het pad wordt verbreed tot 3 meter en bovendien komt er bij Garmerwolde ter hoogte van Stadsweg 3 een ‘vorkstructuur’ zodat de fietsroute wordt aangesloten op twee bestaande routes vanuit Lewenborg. Vooral die vorkstructuur stuit op grote bezwaren en inmiddels zijn er 80 handtekeningen tegen dit plan ingediend. Toch wordt het plan zo voorgelegd aan Provinciale Staten. “Ik ben verbijsterd”, zegt Betty Visscher, die al 38 jaar langs de Stadsweg woont. Je kunt protesteren wat je wilt, er wordt welwillend toegehoord, maar niet geluisterd!” De groep heeft vooral bezwaren tegen de aantasting van de cultuurhistorische waarde van de Stadsweg. Ook de aantasting van duisternis en stilte in het gebied, de angst dat verbreding van het fietspad leidt tot sluipverkeer van auto’s en brommers spelen een rol. Verder verwachten de omwonenden

Blauwborst onder druk door Fietsroute Plus? (foto Silvan Puijman) extra vervuiling door een verwachte toename van fietsende schoolgaande jeugd. Daarnaast zal de aanleg van de vorkstruc-

tuur negatieve consequenties hebben voor flora en fauna. In het gebied leven zeldzame, bijzondere soorten als roerdomp,

ijsvogel, blauwborst, ransuil, kerkuil, havik, diverse eendensoorten, de bunzing en de wezel. vervolg op pagina 4

| Regelmatig onregelmatig verschijnend nieuwsblad voor Garmerwolde

vervolg pagina 1

Wat is op dit moment

Dijkpark en compensatie

2

Het Dijkpark Garmerwolde gaat van start. De eerste baggerschuiten varen deze zomer door het Damsterdiep en de bagger wordt gestort in een depot, achter de zuivering. De komende maanden wordt dat depot ingericht. Om het depot en de overlast door de verbreding van de Eemskanaaldijk te compenseren, storten het Waterschap Noorderzijlvest en de provincie Groningen 250.000 euro in een fonds. Er wordt een commissie ingesteld die de gemeente Ten Boer adviseert hoe dat geld in Woltersum en Garmerwolde moet worden besteed. “We stellen die commissie pas samen als het geld in een pot is gestort”, aldus wethouder Lambert Stoel van de gemeente Ten Boer. “Ik verwacht dat die commissie in het voorjaar wordt ingesteld.” De commissie zal bestaan uit vertegenwoordigers van de Vereniging Dorpsbelangen Garmerwolde en Woltersum, aangevuld met enkele betrokken bewoners en een onafhankelijke voorzitter. “De gemeente heeft daar verder geen rol in’, aldus Stoel. “De adviezen van de commissie over de besteding van het geld zijn voor ons zwaarwegend. We zullen wel een aantal regels opstellen waar aanvragen aan moeten voldoen. Het is de bedoeling dat ideeën voor besteding van dat geld bij die commissie worden ingediend.” De verdeling van het geld

is in hoofdlijnen ook bekend. De gemeenteraad heeft vastgesteld dat 25% van het geld in Garmerwolde moet worden besteed en 25% in Woltersum. De resterende 50% moet besteed worden in de omgeving van de RWZI. ‘Dat is een ruim begrip. Je kunt ook stellen dat 75% van het geld in Garmerwolde terecht komt”, aldus Stoel.

Raedthuys ADMINISTRATIEKANTOOR GRONINGEN BV

B O E K H O U D I N G n J A A R R E K E N I N G E N n L O O N A D M I N I S T R AT I E BELASTINGEN n P A R T I C U L I E R E N n OVERIGE DIENSTEN KALMARWEG 14-12 n 9723 JG GRONINGEN n TEL: 050 - 404 22 07 n FAX: 050 - 549 38 91 MAIL: [email protected] n WWW.RAGBV.NL

Voor al uw • feesten • bruiloften • partijen telefoon (06) 53 53 22 02 tevens verhuur van licht & geluid

Ten Boer

06-30881547

Colofon Redactie

RVCommunicatie Foto’s CorfuDesign, tenzij anders vermeld Vormgeving CorfuDesign

Drukwerk Uitbesteed aan Drukwerkdeal Uitgeverij De iGup verschijnt regelmatig onregelmatig in Garmerwolde

Contact e [email protected] i www.iGup.nl

We hebben de mogelijkheden voor u in kaart gebracht en de kosten ervan op een rij gezet.

Wilt u adverteren in de iGup? Dat mag en dat kan!

Bent u geïnteresseerd? Neem dan contact op met de redactie van de iGup via [email protected].

(foto J.H. Dirkse)

de stand van zaken…

Lespakket ‘Water onder de Loep’

december 2013

‘Stinken’, ‘drollen’, ‘haaien’, zo reageerden de kinderen van OBS Garmerwolde bij hun bezoek aan de RWZI in Garmerwolde. Het bezoek maakte deel uit van het lespakket ‘Water onder de Loep’ dat het waterschap Noorderzijlvest en bouwcombinatie GMB-Imtech aanboden aan OBS Garmerwolde bij de opening van de vernieuwde RWZI op 8 oktober jl. Toen bekeken de kinderen de nieuwe installatie. Eind november kregen de kinderen opnieuw een rondleiding maar nu over de oude gedeelten van de zuivering. Ze kregen uitleg van medewerkers van de RWZI.

De viezigheid in de grote bassins met afvalwater deed de creativiteit van de kinderen goed: ‘zwemmen hier ook haaien?’, en ‘welnee, joh, ik zie de drollen drijven. Da’s toch die van jou, van gisteren?’ Ook de geur bleef de kinderen bij. ’Misselijkmakend’, aldus één van hen. Maar het bezoek viel duidelijk in goede aarde. Enthousiast kwamen de kinderen terug. Ook het circuit van waterproefjes die de kinderen in hun klas konden doen, beviel uitstekend. Het lespakket wordt komend jaar ook aan andere basisscholen in het werkgebied van Noorderzijlvest aangeboden.

ken met de provincie blijkt volgens Freek van der Ploeg dat ‘men gevoelig is’ voor de argumenten van Ten Boer. “Er beweegt wat”, aldus van der Ploeg. Het ministerie is volledig op de hoogte van de situatie en gesprekken over een eventuele tegemoetkoming vanuit het gemeentefonds lijken dan ook niet kansloos. “Maar linksom of rechtsom, we moeten bezuinigen, dat is zeker”, aldus Van der Ploeg. “We streven er wel naar de voorzieningen in de gemeente Ten Boer in de benen te houden.” Op het punt van de gemeentelijke herindeling is Ten Boer duidelijk: er is geen noodzaak voor. De huidige samenwerking met Groningen voldoet prima en garandeert een gemeentelijk bestuur dat

dicht bij de bewoners staat. Burgemeester van de Nadort benadrukt echter dat als de wereld om ons heen verandert, het geen zin heeft om op een eilandje te blijven staan. “Dan zullen we alsnog kijken wat voor ons werkbaar is en blijft.”

Artikel 12 en herindeling De gemeente Ten Boer overlegt met de provincie en het ministerie van Binnenlandse zaken over een versnelde toekenning van de Artikel 12 status. De gemeenteraad van Ten Boer besloot in december de Artikel 12 status aan te vragen en normaal duurt het ongeveer anderhalf jaar voor de overheid besluit of die status wordt toegekend. Die termijn duurt volgens alle partijen te lang. De provincie wil namelijk graag dat in 2018 de gemeentelijke herindeling kan worden afgerond en dat kan alleen als gemeenten financieel gezond zijn. Het Rijk onderkent dat streven en ook de gemeente wil zo snel mogelijk weer financieel gezond zijn.

De gemeente Ten Boer heeft een structureel tekort van zo’n 10 miljoen euro, vooral veroorzaakt door te grote grondposities. Die situatie is ontstaan toen in 2006, vooral op advies vanuit het samenwerkingsverband Regio GroningenAssen, flink is geïnvesteerd in grond bestemd voor woningbouw. Op zich een reële inschatting destijds, aldus woordvoerder Freek van der Ploeg van de gemeente Ten Boer. “We bouwden zo’n 40 woningen per jaar. Als dat zo was gebleven, hadden we nu niet dit probleem gehad.” Een probleem dat een gedeelde verantwoordelijkheid is van gemeente en provincie, zo betoogde burgemeester Van de Nadort in de vorige iGup. Uit gesprek-

Aardbevingen

OBS Garmerwolde blijft solo

In Garmerwolde kampen steeds meer huizen met de gevolgen van aardbevingsschade. De NAM heeft een speciaal schademeldingsbureau ingericht. Dit bureau onderzoekt alle schademeldingen en de NAM betaalt de herstelwerkzaamheden. Naar verwachting zal het aantal aardbevingen als gevolg van gaswinning in ons gebied de komende tijd toenemen. De zwaarste aardbeving dit jaar (bij ’t Zandt) had een kracht van 3.2 op de Schaal van Richter. Mensen die twijfelen of er scheuren in hun huis zijn gekomen en of die al dan niet door aardbevingen zijn veroorzaakt kunnen altijd contact opnemen met de NAM. Daarvoor is een speciaal platform opgezet: www.NAMplatform.nl.

Bestuurlijk overleg over samenwerking tussen CBS De Til in Thesinge en OBS Garmerwolde liep dit jaar vast. De bestuurders konden het niet eens worden en de Christelijke onderwijsorganisatie gaf aan totaal geen heil te zien in samenwerkingsscholen of welke andere vorm van samenwerking dan ook. Het was de verwachting dat de ouders het initiatief zouden nemen om de samenwerking nieuw leven in te blazen, maar dat lijkt niet zinvol als één van de besturen ongeacht de wens van betrokken ouders, geen stappen wil zetten naar samenwerking. Dick Henderikse, bestuurder van on-

Werkzaamheden N360 De provincie neemt in het najaar van 2014 een aantal veiligheidsmaatregelen op de N360 bij Garmerwolde. De kruising naar de Dorpsweg wordt aangepakt en er komt een rotonde bij de afslag naar de zuivering. Bij de Dorpsweg wordt de loop van het fietspad iets verlegd om ruimte te maken voor voorgesorteerde auto’s en de veiligheid en het overzicht voor fietsers en overstekend verkeer te verbeteren.

derwijsorganisatie Marenland betreurt het standpunt van de Christelijke vakbroeders. “Ze hebben bevestigd nu niet te willen samenwerken, op geen enkele manier. Wel zien ze ruimte om vanaf 2015 opnieuw te kijken. Dan is er een bestuursverkiezing geweest en is er ook een nieuw beleidsplan opgesteld. Maar dat zegt natuurlijk niets over hoe ze er dan tegenover staan, dus het blijft afwachten. Laat ik het zo stellen: op dit moment is de deur dichtgegooid, maar niet op slot gedraaid”.

3


Stadsweg

Garmerwolde

4

Rijksweg

Lewenborg

De zwarte lijn is de voorgestelde Fietsroute Plus via de Stadsweg vanuit Ten Boer. De vorkstructuur splitst ter hoogte van Stadsweg 3 en vindt aansluiting op de roze gekleurde bestaande fietsroutes in Lewenborg. vervolg pagina 1 Stikkedonker De vorkstructuur is alleen bedacht om de aansluiting op de fietsroutes in Lewenborg te verbeteren. Visscher: “Men wil de Noorddijkerweg ontlasten. De provincie vindt die weg te gevaarlijk voor fietsers, ook vanwege het landbouwverkeer en ander sluipverkeer. Ik vind dat een te bedacht argument. De Noorddijkerweg is een prima weg vol snelheidsbeperkende maatregelen zoals drempels en de Stadsweg sluit er heel goed op aan. Om de grote fietspaden van Lewenborg te bereiken hoef je maximaal 400 meter op die Noorddijkerweg te rijden. Het is voor het eerst dat ik hoor dat die weg zó gevaarlijk is voor fiet-

sers dat we veel geld uitgeven en een natuurgebied aantasten om 400 meter geasfalteerde weg te ontwijken.“ De provincie heeft ook aangegeven dat op de verbrede Stadsweg geen verlichting komt. Dat past binnen het provinciaal beleid voor dit gebied. Maar volgens Visscher verwacht de provincie wél een toestroom van fietsverkeer terwijl het pad dus een groot deel van het jaar in het pikkedonker ligt. Gevaarlijk dus. “Er bestaat een grotere kans op botsingen omdat men elkaar niet ziet, maar er kan zich ook onwelwillend volk langs het pad ophouden. Als er een botsing gebeurt midden in het donker, gaat het echt wel even duren voor de hulpdiensten er kunnen zijn.”

Zeldzame dieren Visscher is strijdbaar maar ook verbaasd dat hun bezwaren geen enkele invloed hebben gehad op de plannen van de projectgroep van de Provincie. “Ik heb contact gehad met Natuurmonumenten, de beheerders van het gebied rond Kardinge. De vorkstructuur moet daarop aansluiten. Ook Natuurmonumenten is niet blij met de plannen, volgens hen past het niet bij hun ideeën over de toekomst van het gebied. Dat hebben ze kenbaar gemaakt, daar worden ze vriendelijk voor bedankt door de provincie en vervolgens verandert er niets. Bij alle bezwaren horen we dat dat later verder in details wordt uitgewerkt. Zo zeggen ze dat ze met de uitwer-

king natuurlijk rekening houden met zeldzame dieren, Rode Lijstsoorten en Natura 2000 en dat gevolgen voor de karakteristieke stilte afhankelijk is van het besluit of ze bromfietsers al dan niet toelaten. Ondanks alle onzekerheden willen ze nu toewerken naar een besluit. Ik vind dat onverantwoord.” Gedeputeerde Staten hebben de voorstellen voor de verbreding van de Stadsweg en de vorkstructuur voorgelegd aan Provinciale Staten. De Statencommissie bespreekt het voorkeursalternatief op 15 januari as. Op 5 februari neemt Provinciale Staten een definitief besluit.

Cultuurhistorische waarde Over de cultuurhistorische waarde van de Stadsweg wordt volgens de Provincie verschillend gedacht. “Volgens sommigen botst de Fietsroute Plus kwaliteit met deze cultuurhistorische waarde terwijl anderen de opwaardering juist kansen toedichten om de route en de waarde daarvan te leren kennen”, aldus de provincie. De provincie vindt de Stadsweg juist prima geschikt voor de Fietsroute Plus omdat het een mooie weg

is. Bovendien is het de meest logische route naar de stad Groningen die goed is aan te sluiten op de vervolgroutes in de wijk Lewenborg (middels de ‘vorkstructuur’). De provincie kiest ervoor om het fietspad binnen het historisch profiel 3 meter breed te maken. Ze probeert daarbij rekening te houden met ‘beleefbaarheid en zichtbaarheid van deze eeuwenoude handelsroute’. Dat wordt in een later stadium gedetailleerder uitgewerkt.

december 2013

Arne Tammeling:

Gedreven vakman bouwt solide bedrijf “Gestaag voorwaarts. Gewoon doen waar ik goed in ben. Misschien in de toekomst ooit eens een mannetje erbij in het bedrijf”. Maar het liefst doet Arne Tammeling alles in zijn lasen montagebedrijf zelf of huurt een collega ZZP-er in om samen een grotere klus te klaren. “Eigenlijk is dit een uit de hand gelopen hobby”. Arne Tammeling, geboren en getogen in Garmerwolde is van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat in zijn loods te vinden. Lassen, metaalbewerking, reparatie, constructie en montage… de klantenkring en dus de werkzaamheden breiden gestaag uit. Tammeling startte zijn bedrijf in 2004 eigenlijk op advies van collega’s. “Ik was naast mijn normale werk bij een trailerbouwer altijd aan het klussen bij een bandenleverancier en een loonwerker. Op een gegeven moment vroegen mijn collega’s of ik me niet wilde registreren bij de Kamer van Koophandel. Was wel een goed idee. Eerst deed ik veel werk bij opdrachtgevers zelf, maar al snel had ik gewoon een werkplaats nodig. Eigenlijk wil-

de ik gewoon graag in Garmerwolde blijven maar dat kon niet. Ik mocht geen loods naast mijn huis zetten. De enige plek waar dat wel mocht was op het bedrijventerrein in Ten Boer. Toen vond ik dat jammer, maar nu woon ik hier op het bedrijventerrein naast mijn werkplaats. Ik vind het geweldig nu.” Maatwerk Vanaf het begin heeft Tammeling genoeg werk en hij werkt hard. Hij bouwde een goede naam op in steeds uiteenlopender specialisaties binnen het lasen montagewerk, vooral door het leveren van maatwerk. “Afhankelijk van het soort product of het soort constructiewerk kijk ik hoe het er uit moet ko-

men te zien. Vorm, materiaal, behandeling en kleur worden aangepast zoals de klanten willen. Maakt niet uit of het eenvoudige of heel ingewikkelde constructies zijn voor de meest uiteenlopende toepassingen. Ik heb veel opdrachtgevers binnen de landbouwsector; veel onderhoud aan landbouwwerktuigen. Maar eigenlijk maak ik alles van metaal. Of het nu een schoorsteenkap is, of een vangkraal voor vee, een metaalconstructie voor een fietsenhok of voor een woonhuis, het maakt niet uit. Ik reken ook nooit de hoofdprijs. Het moet wel betaalbaar blijven.” Autocross Een van de meest leuke klussen is een andere ‘uit de hand gelopen hobby’; het autocrossen. Ook daarin is Tammeling een bekende naam. En niet alleen doordat zijn naam op de auto’s staat, maar vooral door

zijn constructies en reparaties. De coureurs komen altijd bij hem terug. “Je kunt aan alles denken, rolkooien, benzinetanks, draagarmen…ik denk dat ik zo door de jaren heen de kooiconstructies van zo’n 100 auto’s heb gemaakt. Allemaal op maat, afhankelijk van het type auto of voor welke klasse de auto gebruikt wordt. Vaak naar eigen ideeën, schetsen en ontwerpen voor auto’s van de vrije-standaard klasse, die hier ook worden gebouwd. Er is er voor zover ik weet nog geen één gesloopt. Alles rijdt nog.” Voor 2014 heeft Tammeling geen bijzondere plannen. “Het reparatiewerk in de landbouwsector neemt toe. Er staan nog een paar loodsen op stapel, er moeten wat crosswagens worden afgebouwd en nog wat staalconstructies voor huizen… Zoals gezegd: gestaag voorwaarts.” www.tammelingmontage.nl

5


Going Global’ vanuit Engelbert: Rage BV Als er één bedrijf is dat in een ‘tijd van crisis’ vol gas geeft en met nieuwe creatieve initiatieven komt, is dat Rage BV uit Engelbert. Regionaal Advies Grafimedia Etc. (Rage dus) is een grafisch facilitair bureau met verrassend veel dienstverlening. Niet alleen voor de directe omgeving als Engelbert, Ruischerbrug, Garmerwolde, Ten Boer en Groningen, maar overal in de wereld. Uitvalsbasis: de Olgerweg in Engelbert, waar eigenaar Jellie Jonkman overigens vrij weinig te vinden is. Onlangs kwam ze terug van een reis naar China en Hong Kong en momenteel legt ze de laatste hand aan een fotoboek over Koninklijke wachtkamers, waarvoor ze heel Europa is doorgereisd. 6

Rage BV begeleidt momenteel in heel Nederland projecten op het gebied van fraai drukwerk, uitgave van boeken en bijzonder maatwerk. “Ook leveren we relatiegeschenken en bedrukken we textiel naar de wensen van de klant. Verder staan we dicht bij het proces van ontwerpen en vormgeven, webdesign en – beheer. We vinden alles leuk en pakken alles aan!”

Heel bijzonder Jonkman laat prachtige foto´s zien van de Koninklijke wachtkamers in Kopenhagen, Milaan Lissabon, Boedapest, en Sint Petersburg. “De opdracht om hier een boek over te maken kwam van de NS. Terwijl we bezig waren, werd het project eigenlijk steeds groter. Nooit geweten dat er zulke mooie ruimtes bestonden. Het is een heel proces om te regelen dat we de ruimtes konden bekijken en foto’s mochten maken. Niet zomaar foto’s overigens. Dit vraagt een goede aanpak, waarbij we de beste fotograaf betrekken. Het is echt heel bijzonder.” Rage BV heeft ook een stevige kluif aan het maken van rapportomslagen (www.rapportomslagen.nl). Deze worden gebruikt voor het uitreiken van het schoolrapport voor met name de basisschool. De omslagen worden gemaakt van polypropyleen, papier of een ringband

en worden voorzien van een ontwerp op basis van de wensen van de school. Nieuwe kansen Maar één van de leukste activiteiten vindt Jonkman het uitgeven van boeken. Bijzondere boeken vooral. Bijvoorbeeld het kinderboek “Mielowiets”, geschreven door Harm Post (directeur van Groningen Seaports), is een productie van Rage. Ook de aloude ‘Gids van Engelbert’, met prachtige foto’s en advertenties uit de oude doos, is door tussenkomst van Rage BV nieuw leven ingeblazen. Daarnaast ‘Touch of Matrix’, een unieke behandelmethode gebaseerd op een

nieuw b e wustzijn, nieuwe energie in een nieuwe tijd is door Rage opgemaakt en uitgegeven. En dan is er – sinds 2008 - het Alca-boek; een uitvaartdienst in

boekvorm, gemaakt van de cd die tegenwoordig van elke uitvaart wordt gemaakt. “Mensen leveren bij ons de cd aan. De tekst van de herdenkingsdienst drukken we op fraai papier en we binden het mooi in. Ook de titels van songs en muziekstukken worden in het boek opgenomen. Doordat deze boeken vaak in kleine oplages worden gedrukt, kunnen mensen hele-

maal zelf kiezen hoe het boek eruit komt te zien. We drukken het Alca-boek al vanaf 1 exemplaar, als bijzondere herinnering.” Het boek leverde Jonkman een Award op binnen de uitvaartwereld. Op elke zakenreis doet Jonkman ideeën op en leert nieuwe mensen met nieuwe producten kennen. En daarin liggen voor haar weer nieuwe kansen. “Juist het feit dat je een klein bureau bent en wilt blijven, houd je flexibel én creatief. Zo kunnen we eigenlijk voor elke opdracht mensen zoeken met heel specifieke kennis en vaardigheden, waardoor soms unieke netwerken en relaties ontstaan. Zo vinden we voor elke opdracht wel een weg!”

december 2013

Jägermeister:

pokeren en darten voor meer reuring

7

Na een moeilijk jaar is het in 2014 erop of eronder voor Café Jägermeister in Garmerwolde. Jasper Westra, gesteund door zijn vader Douwe doen er alles aan om de kroeg voor het dorp te behouden. “We zijn hier uit nostalgie ingestapt. Eigenlijk tegen het advies van Willem van der Schans in. Huur en kosten zijn hier namelijk hoog, en dus moeilijk terug te verdienen. Maar we willen het proberen.” “In juli 2014 zit de familie Westra drie jaar in Jägermeister. Douwe Westra ondersteunt zijn zoon Jasper in de kroeg. Een bewuste keuze (“gezondheidsredenen, zeg maar”) nadat hij jaren in Ten Post een goed lopende kroeg bestierde. “Het duurt jaren voordat je zoiets goed op de rit hebt. De omgeving, het dorp, de klantenkring, alles en iedereen heeft een geschiedenis en daar heb je als dorpskroeg gewoon mee te maken. Het duurt even voor je veranderingen succesvol kunt doorvoeren.”

‘Willem’ En dat geldt dus ook voor een jongen van de streek. Westra is geboren en getogen in Thesinge en hielp van zijn 12-de tot zijn 24-ste SRV-man Johan Mollema, voordat hij de horeca inging. “Ik kende iedereen, in Thesinge maar ook in Garmerwolde. De vorige eigenaar, Willem kende ik al veertig jaar. Toen hij ziek werd heb ik met hem gepraat over het overnemen van de kroeg. Hij raadde het me af omdat hij vond dat de kosten te hoog zouden zijn. Dat moet je wel terugverdienen en dat is in

een dorpskroeg gewoon moeilijk. Toch wilden Jasper en ik de kroeg graag overnemen. En we hebben er ontzettend veel plezier in, maar Willem had wel gelijk. De huur en de kosten zijn gewoon hoog, en misschien wel té hoog. Darten Ideeën om het lonend te maken, hebben de Westra’s te over. “De basis is het terras. Dat willen we opnieuw aanpakken. We hebben vorig jaar al wat verbeterd, maar door de storm van kort geleden ziet het er niet zo best meer uit. Misschien kunnen we nog wat met de oever van het Damsterdiep doen. Dat wat opknappen, mooie steiger erbij wellicht.We willen ons ook meer focussen op de vaste klanten uit Garmerwolde en Thesin-

ge, de keuken willen we uitbreiden en vernieuwen. Maar dat is duur en dus moeten we eerst zorgen dat we meer inkomsten krijgen en minder kosten maken. We beginnen binnenkort met darten. Wedstrijdbord, officiële regels en we gaan elke laatste zaterdag van de maand pokeren in het café. Dat lijkt me wel mooi. Pokeren en darten. Twee sporten die de laatste jaren steeds populairder worden en die prima passen in een kroeg. Beetje meer reuring in de kroeg. Da’s toch mooi man!”


het n i k r Ste erk w s r e i hoven 8

Uw adres voor Aanleg Beplanting Bestrating Boomverzorging Schuttingen Onderhoud Vijvers

Lageweg 12 - 9798 TG Garmerwolde - Tel. 06 12154825 [email protected] - www.hoveniersbedrijfvanderwoude.nl

divers in groenten en fruit

Dorpsweg 1, 9798 PC Garmerwolde t (050) 4042921 i www.agrishopgarmerwolde.nl e [email protected]

Huis- en tuinaccessoires, cadeautjes, cadeaubonnen, schapenvachten, curiosa en home parTz Open: elke vrijdag en eerste zaterdag van de maand van 10:00-16:00 uur en op afspraak. Tijdens schoolvakanties kunnen de tijden afwijken. Geweideweg 11 - 9798 TA Garmerwolde - 06 - 27 31 33 80

Al sinds 1964 uw betrouwbare specialist in nieuwbouw, verbouw, uitbreiding en onderhoud

Oude Rijksweg 11, 9798 PA Garmerwolde T. 050 - 541 65 01 - F. 050 - 541 92 68 www.havenga.com - [email protected]

In onze keuken o.a.: pates, snacks, saté, shalom, karbonades, salades enz. Geweideweg 1 Garmerwolde

Te l e fo o n ( 0 5 0 ) 5 4 1 6 0 6 2

december 2013

Havenga Bouw:

Slim samenwerken heeft de toekomst Havenga Bouw VOF in Garmerwolde bestaat in 2014 precies vijftig jaar. Het is een gezond bouwkundig, en wegen waterbouwkundig aannemersbedrijf dat het in de afgelopen economisch magere jaren goed heeft gedaan. Om te kunnen blijven concurreren met grotere bouwbedrijven werkt Havenga nauw samen met 15 andere kleinere bedrijven. Ze wisselen kennis en leveranciers uit, kunnen gezamenlijk goedkoper inkopen, en werken samen in de ontwikkeling van een nieuw type energiezuinige woning. Peter en Johan Havenga namen het bedrijf in 2001 van hun vader en oprichter Harm Jan Havenga over. Ze hebben enkele jaren geleden meerdere mensen in dienst gehad, maar nu is dat er nog maar één. Een bewuste keuze, volgens Johan Havenga. “We zijn een klein bedrijf en we willen dat blijven. We doen alles met elkaar en samen maken we onze klussen af. We zijn geschoold in alle vakgebieden die je in de bouw tegenkomt. Je moet kunnen timmeren, deuren afhangen, tegels zetten, metselen, een dak afplakken…Dat kun je ook zien als je de projecten bekijkt die we uitvoeren.”

werd het 11 september, kwam die aanslag in het WTC en ging al het geld naar Defensie.” Het bouwen van complete woningen doet Havenga ook graag maar het gebeurt steeds minder. “We hebben destijds alle woningen aan de Koningsheert in Garmerwolde gebouwd en meer recent twee schakelwoningen aan de Mr. Rijkensstraat. Maar de markt voor woningbouw is volledig uitgeknepen. Mensen kopen nu vaker een huis dat door systeembouw wordt geleverd. Of een huis onder architectuur en dat wordt dan meestal door de grotere bedrijven afgebouwd.”

Gebintconstructie De werkzaamheden van Havenga Bouw zijn inderdaad heel divers. Van het bouwen van huizen, het buurtgebouw van Ruischerbrug, een bouwdeel bij de universiteit, tot het aanleggen van steigers, uitkijktorens bij het Zuidlaardermeer, betonbanen leggen op de Selwerderhof of het indraaien van een vijzel bij de RWZI. Specialistisch werk, waarvoor nauwelijks bedrijven te vinden zijn. Het meeste werk zit nu in stormschade en aardbevingsschade, verbouw en aanbouw. De klussen waarbij authentieke gebouwen moeten worden geplaatst of hersteld doet Havenga het liefst. “We hebben in Den Ham een houten schuur gebouwd dat met een ouderwetse gebintconstructie is aangelegd. Pannen erop, zolder erin, het hele plaatje. Prachtig. Of die molen die we in 2000 in Fulton Illinois in Amerika hebben gebouwd. Een geweldig project en er lagen daar toen meer mogelijkheden voor ons. Toen

Samenwerkingsverband Grotere bedrijven zijn sowieso

de moeilijkste concurrenten voor de kleinere bouwbedrijven. Ook al zijn er de laatste jaren veel grotere bedrijven failliet gegaan, Havenga heeft het telkens gered, vooral ook door slim te zijn. Onlangs zijn ze gaan samenwerken met 15 andere kleinere bouwbedrijven in Nederland en werken aan de ontwikkeling van een nieuw type energiezuinige woning. De bedoeling is een concept in de markt te zetten van een type woning waarvan de energiebehoefte zo klein mogelijk is. Dat moet bereikt worden door het verder uitwerken van technische installaties en andere details. Dit samenwerkingsverband fungeert ook als een soort grote inkooporganisatie. Peter Havenga: “Als je groot inkoopt ben je goedkoper uit. Grotere bouwbedrijven profiteren daarvan. Die kunnen door hun inkoopvoordeel ook scherpere prijzen bieden. Door nu met elkaar samen in te kopen, profiteren wij ook van het inkoopvoordeel en kunnen we scherpere offertes maken. Bo-

vendien leveren we expertise aan elkaar. Als bedrijf bijten we elkaar niet. Daarvoor zitten we te ver van elkaar af. Maar we kunnen elkaar wel aanvullen met specifieke kennis en leveranciers. Heb je bijvoorbeeld voor een project een aparte staalconstructie nodig. Dan kan een collega je adviseren en de juiste leveranciers daarvoor benoemen. Zo help je elkaar. Ons netwerk wordt bovendien steeds groter.” Banner De laatste tijd krijgt Havenga steeds meer klussen door de aardbevingsschade. Het bedrijf adverteert er zelfs mee met een grote banner die vanaf de N360 goed te zien is. Johan Havenga: “Moeilijk te zeggen of die banner ons al een klus heeft opgeleverd, maar we worden er wel veel op aangesproken. Uiteindelijk komt het toch gewoon neer op goed werk leveren. Het is veel belangrijker dat mensen positief over je praten. Dat doen ze gelukkig. En de NAM ook!”

Langs de boorden van het Zuidlaardermeer ter hoogte van Kropswolde bouwde Havenga deze uitkijktoren.

9


10

Hovenier Jan van der Woude:

sterk in het hovenierswerk Hij hangt hoog in de majestueuze eik, gezekerd met veiligheidsbanden en bewapend met kettingzaag. Een uur later staat hij op de grond. De eik in stukken naast hem. Feilloos en vooral veilig ‘gedemonteerd’. “Dit zijn leuke klussen”, lacht Jan van der Woude, 28 jaar en eigenaar van hoveniersbedrijf Van der Woude. Al sinds de start van zijn bedrijf in 2007 gaat het crescendo van hem. De klanten weten hem steeds beter te vinden en de laatste twee jaar begint het ook in Garmerwolde een beetje te lopen. Van der Woude staat er bij zijn klanten om bekend dat hij snel, secuur en netjes werkt. In principe met werkdagen tot half vijf. “Maar als het werk een uurtje uitloopt is dat ook niet erg. Dat vindt de klant prettig want dan is de klus gewoon af en voor mij is het ook beter. Dan kan ik weer naar de volgende klus.” Klimcursus Van der Woude startte in 2007

als hovenier. Hij volgde toen nog de Groenopleiding. “Ik wilde iets buiten doen en het liefst met groen. Toen kon ik kiezen om te werken in een tuincentrum, in het recreatief groen of hovenier te worden. Die keuze was niet zo moeilijk. Tijdens mijn opleiding besloot ik eigen baas te worden en ben naar de Kamer van Koophandel gefietst. Eigenlijk had ik ook direct overal klusjes en al snel had ik voor

zo’n drie, vier dagen per week werk. Tijdens mijn opleiding heb ik natuurlijk veel rondgekeken en veel kennis opgedaan. Daarnaast heb ik een cursus gewasbescherming gevolgd en een klimcursus zodat ik veilig en goed in bomen kan werken. Bomen snoeien of ze veilig en snel rooien is mooi werk. Natuurlijk heb ik ook alle veiligheidscertificaten gehaald. Al die kennis spijker ik elk jaar bij.” Breed inzetbaar Jan van der Woude is de enige hovenier in de gemeente Ten Boer. Hij woont al sinds 1990 in Garmerwolde maar is vooral bekend in Thesinge en heeft daar ook veel klanten. “Misschien is

het omdat ik daar op school heb gezeten. Dus dan kent iedereen je daar.” Het hoveniersbedrijf is sinds de start gestaag gegroeid en inmiddels heeft Van der Woude twee jongens in dienst. Hij is breed inzetbaar als hovenier en hij wil dat ook blijven. “Aanleg en onderhoud van tuinen, bestrating, schuttingen, vijvers, boomverzorging, alles wat je maar in een tuin kunt doen. Het liefst werk ik hier in de buurt, gericht op particulieren en bedrijven en in nauwe afstemming met mijn klanten. Dat lukt goed. Het meeste werk heb ik binnen een half uurtje rijden zoals in Groningen, Haren, Ten Boer en omstreken.”

december 2013

Agrishop blijft zich onderscheiden “Het komend jaar gaan we meer bloemen en kamerplanten, veel éénjarig planten en buitenplanten aanbieden. We hebben er de ruimte voor om alles goed uit te stallen.” Simon Spanninga van de Agrishop zou in 2014 ook meer pakketjes en mandjes met streekproducten willen verkopen, “maar het ontbreekt vooralsnog een beetje aan de tijd.” De dit jaar opgezette website www.agrishopgarmerwolde.nl loopt goed. Steeds meer mensen geven vanaf hun werk of thuis, via de website hun bestellingen door en halen die dan op. Vrijwel alle klanten van Simon kiezen bewust voor inkopen in de Agrishop. “Men vindt het prettig dat alles los te koop is en niet verpakt. Dat men gewoon verse producten kan kopen. Veel mensen kopen voor de hele week in. Dan is het belangrijk dat je producten levert die aan het eind van de week ook nog goed zijn. Dat is de insteek van mijn winkel.” Meer ruimte De Agrishop heeft een goed jaar achter de rug, zoals eigenlijk elk

jaar sinds de start van het bedrijf in 1999. Alleen het eerste jaar liep wat stroef. “Omdat groenteboer Eddy Vegter hier nog ventte”, aldus Simon. “Maar toen hij een jaar later stopte, steeg de omzet. Inmiddels heeft Simon twee medewerkers in vaste dienst: Eliza Muilwijk en Sjane Hellinga. Daarnaast is er een aantal tijdelijke krachten, met name op zaterdag. Het assortiment is in de loop der jaren sterk uitgebreid, vaak ook omdat klanten om nieuwe producten vroegen. “Jos Mocking raadde

me ooit aan om brood te verkopen en dat past goed bij de winkel. Een groeiend bedrijf vraagt steeds meer ruimte. Geregeld is er daarom een (kleine) verbouwing doorgevoerd. Ook het afgelopen jaar. Die verbouwing gaf meer mogelijkheden om bloemen en planten uit te stallen. Simon: “We proberen elk jaar onze omzet vast te houden en liefst wat te verhogen. We kijken altijd of het beter kan. Er zit toekomst in bloemen en planten. Ik weet zeker dat de verkoop van buitenplanten en éénjarige planten goed gaat lopen. Onderscheidend Simon verkoopt zoveel mogelijk producten van leveranciers uit de streek. “Bloemen, vlees, meelproducten, brood, dat komt allemaal hier uit de buurt. Maar sinaasappels en mango’s

halen we natuurlijk gewoon bij de groothandel. Dat ik zoveel mogelijk producten uit de regio verkoop, is naast biologisch ook een vorm van duurzaamheid...” Daarbij past ook de plaatsing van 84 zonnepanelen op het dak. Ze liggen er nu ruim een jaar. “In totaal dek ik daarmee zo’n 60% van het totale verbruik. ‘s Zomers vragen alle koelingen en vriezers veel meer energie, maar dan leveren de zonnepanelen ook meer energie. Nieuw dit jaar was de start van de website waarop mensen hun bestellingen kunnen doorgeven. “Ja, dat loopt steeds beter. Met name fruitmanden en manden met streekproducten worden vaker via de site besteld. En als het in de buurt is kan ik het eventueel ook nog bezorgen.”

11

(foto Silvan Puijman)


12

De

wenst u een heel goed 2014

‘‘Nering langs het Damsterdiep’

Het verhaal van Lies Schaaphok

In de ruim 88 jaar dat Lies SchaaphokSmit in Garmerwolde woont, heeft ze veel winkels en bedrijven zien komen en gaan. In onderstaand verhaal vertelt ze erover. ‘In mijn jeugd werkten veel mensen vanuit hun huis. Bijna ieder huis langs het Damsterdiep had wel producten of diensten die werden verkocht. Laat ik beginnen vanaf de Bovenrijgerweg tot de brug in Garmerwolde. Als eerste komen we de boerderij van Oosterhof tegen. Dat was ook in mijn jeugd een boerderij. De volgende twee huizen hadden een grote appelhof en een kwekerij, waarvan de producten werden verkocht. Vervolgens kwamen de kalkovens. Daarover heb ik in een eerder verhaal al verteld. In het pand waar de motorhandel van Joop Noordhof was, zat vroeger een klein kruidenierszaakje van Menka Elerie. Best handig als je een boodschapje vergeten was. Dan hoefde je niet helemaal naar Garmerwolde te lopen. Mijn vader had ook een kwekerij, grove tuinbouw. Hij ging met de groentewagen naar de stad Groningen om in het Zuiderpark zijn waren te verkopen. Later is hij op de steenfabriek in Winneweer en Ruischerbrug gaan werken. In mijn jeugd moest ik met

Ebeling - Garmerwolde (Ford Melk Transport) de fiets en een korf voorop ook groente rondbrengen. Klein Kaakheem had een doorrit en een café; daar heb ik ook al over verteld. Ook hadden ze een melkrit. Richting Garmerwolde bij de vaste brug stonden de zandhokken. Daar was een loods waar de sneeuwploeg stond die ‘s winters de wegen schoon moest houden. Eerst een paard ervoor, later de auto van Jan Ebeling. De Oude Rijksweg was een trekpad voor de schepen in het Damsterdiep. Echt verhard was het niet. Het eerste huis vanaf de brug is gebouwd door de familie Dolfijn. Zij bewoonden een huis dat moest worden afgebroken

toen de Rijksweg (N360) werd doorgetrokken. Ook stond er aan de Oude Rijksweg een loods waar de dorsmachine stond opgeslagen. Machinist was Willem Oomkens. Antonie Ebeling had een melkerij met wat kippen. Ook verbouwde hij kool, rode, witte, boeren- noem maar op. Ook woonde op dit rijtje een klokkenmaker, Jan Koopman. Zijn bijnaam was Jan Klokje. Iets verderop woonde Izaak Cohen. Hij was “schapenslagter”. Hij ging de deuren langs om zijn waar te verkopen. Hij reed in een witte jas op een fiets met een grote korf voorop. Veel oude huizen van de Oude Rijksweg zijn afge-

broken en vervangen door nieuwe. Het huis voor het speelveldje was herberg Welgelegen. Ze hadden er dansavonden. Dan werd het café vergroot met een soort tent. Eén van de ramen werd er dan uit gehaald, waardoor een doorgang van het café naar de tent ontstond. Ook was er een melkerij en een klein kruidenierswinkeltje. Op het veld achter het café was één maal per jaar kermis. Het café sloot zijn deuren in 1973. In één van de vier huizen bij het speelveld (wij noemen dat Stroatweg) woonde Geeltje Slachter. Zij verkocht rond Sinterklaas en Kerst koekjes en koek voor één van de bakkers in Garmerwolde. Daarvoor ging zij met een afgeladen kinderwagen de huizen langs. Verder langs de Oude Rijksweg woonde de veldwachter (Hekman). We komen dan bij café De Leeuw. Zoals al eerder verteld was daar een bakkerij, kruidenierswinkel en drogisterij. Naast De Leeuw stond vroeger een watermolen. In het laatste huis op de rij woonde fietsenhandelaar Van der Ploeg. Later had Leugs er zijn kapperszaak. Simon Veninga heeft bij hem het vak geleerd. Aan de overkant stond café Jägermeister. Misschien een andere keer meer over nering tussen Damsterdiep en Eemskanaal en nering in Garmerwolde.’

Blauwborst onder druk door Fietsroute Plus? (foto Silvan Puijman)

Recommend Documents