Fietsroute Plus: historie wordt in beton gegoten

Aan de bewoners van dit pand | Jaargang 3 | nummer 2

IN DIT NUMMER

Regelmatig onregelmatig verschijnend nieuwsblad voor Garmerwolde | juni 2015

Aanleg rotonde Fledderbosweg vertraagd

Baggeren Damsterdiep gestart

Oud papiercontainer ‘kan aantikken’ school

Ten Boer bezuinigt vooral op eigen kosten 1

Fietsroute Plus: historie wordt in beton gegoten De cultuurhistorie en de ecologie trekken aan het kortste eind bij de aanleg van de Fietsroute Plus over de Stadsweg. Het cultuurhistorisch typerende ‘karrespoorbeeld’ verdwijnt en alleen in de bermen is nog ruimte voor bijzondere kruiden en paddenstoelen. Een deel van de Stadsweg wordt beton en het resterende kleipad wordt verstevigd met kunststof rasters waar-

in graszoden worden verwerkt. Dat blijkt uit het ‘voorkeursalternatief’ dat de provincie voorlegt aan de commissie Mobiliteit van Provinciale Staten. Door de wisseling van Provinciale Staten en het nieuwe college van Gedeputeerde Staten is die behandeling uitgesteld tot 7 oktober. Zie verder pagina 5: Boeren sceptisch over Fietsroute Plus

Zwemmen in Damsterdiep op eigen risico Het is onduidelijk of de risico’s van het zwemmen in het Damsterdiep na de baggerwerkzaamheden veranderen. Metingen naar de zwemwaterkwaliteit zijn nooit gedaan en de provincie Groningen is dat ook in de toekomst niet van plan. Het Damsterdiep is namelijk niet als officiële zwemlocatie aangewezen. De standaard beleidslijn is dan dat zwemmen ‘ontmoedigd’ wordt. Toezichthouder Bertjaap Darwinkel van de provincie Groningen betwijfelt ook of het Damsterdiep als geschikte zwem-

locatie wordt geaccepteerd als daarvoor een aanvraag zou worden ingediend. “Dan moet er bijvoorbeeld een beheerder voor

de waterkwaliteit zijn, de bereikbaarheid moet goed zijn en er mag geen conflicterende situatie ontstaan met bijvoorbeeld scheepvaart. Dus dan komt deze locatie waarschijnlijk niet in aanmerking.”

coccen, er wordt gekeken naar blauwalg en naar het doorzicht van het water. Ook wordt een locatie visueel geïnspecteerd op het voorkomen van teerachtige residuen, glas, plastic, rubber of ander afval.”

Hoewel het waterschap Noorderzijlvest het water en de bodem van het Damsterdiep voorafgaand aan het baggeren heeft onderzocht, ging dat om bemonstering vanuit de Kaderrichtlijn Water. Dat staat los van de zwemwaterkwaliteit. In de bodem van het Damsterdiep was het fosfaatgehalte verhoogd, terwijl fosfaten niet worden meegenomen in het bepalen van de zwemwaterkwaliteit. Darwinkel: “De watermonsters voor de bepaling van de zwemwaterkwaliteit worden vooral onderzocht op de gehalten van E-coli bacteriën en intestinale entero-

Enkele jaren geleden sprong toenmalig gedeputeerde Henk Bleker van de draaibrug om de goede zwemwaterkwaliteit te onderstrepen. Het water was volgens Bleker ‘schoner dan het Hoornse Meer’. “Darwinkel kan daar geen gegevens over vinden. “Mij is daar niets over bekend. Een optie is, dat het dorp zelf een bemonstering laat uitvoeren door het waterschap of een ander daarin gespecialiseerd bureau, direct na het baggeren, voor een indicatie van de waterkwaliteit. Ik kan me voorstellen dat zwemmers willen weten of het water straks schoon genoeg is.”

| Regelmatig onregelmatig verschijnend nieuwsblad voor Garmerwolde

Aanleg rotonde Fledderbosweg vertraagd

2

Begin 2016 wordt pas duidelijk wanneer de werkzaamheden beginnen voor de aanleg van een rotonde bij de afslag van de N60 naar de Fledderbosweg (de weg naar de RWZI). De afgelopen jaren overlegde de provincie Groningen met omwonenden en andere betrokkenen over de veiligheid van de Rijksweg. De provincie besloot om onder meer een rotonde aan te leggen bij de afslag naar de RWZI. De verwachting was dat in 2015 begonnen zou worden met de werkzaamheden, maar dat is vertraagd. Volgens André Vellema, senior projecteider van de afdeling Wegenbouw van de provincie Groningen, is in de eerste grove planning dit project ingeschat op uitvoering in 2016. “Zaken als grondaankoop en vergunningtrajecten namen en nemen nog steeds veel tijd. Daar komt de vertraging door en we moeten ten opzichte van de eerste grove planning al wat schuiven. Het wordt pas begin 2016 duidelijk wanneer we met de aanleg van de rotonde beginnen. Dat neemt niet weg dat we wel weten hoe we de rotonde willen hebben. Op afbeelding hiernaast is goed te zien hoe we die rotonde in de weg willen aanleggen.”

Voor al uw • feesten • bruiloften • partijen

telefoon (06) 53 53 22 02 tevens verhuur van licht & geluid

Ten Boer

06-30881547

Raedthuys

Colofon

ADMINISTRATIEKANTOOR GRONINGEN BV

Redactie

RVCommunicatie Foto’s CorfuDesign, tenzij anders vermeld Vormgeving CorfuDesign Drukwerk Uitbesteed aan Drukwerkdeal Uitgeverij De iGup verschijnt regelmatig onregelmatig in Garmerwolde

Contact e [email protected] i www.iGup.nl Wilt u adverteren in de iGup? Dat mag en dat kan! We hebben de mogelijkheden voor u in kaart gebracht en de kosten ervan op een rij gezet. Bent u geïnteresseerd? Neem dan contact op met de redactie van de iGup via [email protected].

B O E K H O U D I N G n J A A R R E K E N I N G E N n L O O N A D M I N I S T R AT I E BELASTINGEN n P A R T I C U L I E R E N n OVERIGE DIENSTEN KALMARWEG 14-12 n 9723 JG GRONINGEN n TEL: 050 - 404 22 07 n FAX: 050 - 549 38 91 MAIL: [email protected] n WWW.RAGBV.NL

juni 2015

3

Baggeren Damsterdiep gestart Het baggeren van het Damsterdiep is begonnen. Twee baggerschuiten zuigen tot het eind van het jaar zo’n 160.000 kuub slib op van de bodem van het diep. De één vaart van Garmerwolde naar de Bronsluizen bij Groningen en de ander vaart van Garmerwolde richting Ten Boer. Het eerste bassin van het baggerdepot wordt inmiddels volgestort. Het depot beslaat ongeveer 23 hectare. Dat wordt uiteindelijk met zo’n 80 centimeter slib gevuld. In het Damsterdiep drijft de afvoerbuis voor het slib langs de kant. Op enkele plaatsen wordt de buis afgezonken zodat boten kunnen passeren. “Het baggeren zelf gaat met een zogenaamde snijkopzuiger, gekoppeld aan een grote ‘stofzuigerslang’ die van de ene oever naar de andere oever heen en weer gaat en onderweg alles opzuigt”, aldus Sjors Hoekstra, die voor waterschap Noorderzijlvest het baggerproject leidt. “Een snijkopzuiger maakt met behulp van de draaiende snijkop materiaal van op de bodem los (snijden of ‘cutting’). Dat wordt dan de buis ingezogen richting het baggerdepot.” Alle slib komt dus in het depot terecht en tevoren wordt het niet op eventuele archeologische kostbaarheden gezeefd. “Je kunt het slib pas doorzoeken als het in het depot ligt en enkele maanden gedroogd is”, zegt de amateurarcheoloog die in opdracht van het waterschap Noorderzijlvest

alvast een kijkje neemt bij het depot. Hoekstra: “Eén kuub bagger neemt zo’n 4 kuub water mee. Dat water wordt in het depot van bassin naar bassin gevoerd zodat alle slib goed kan bezinken. Het duurt dus even voor het slib droog genoeg is. Het water wordt - na een scherpe controle - weer geloosd op het Damsterdiep.” Om het baggerwerk gesmeerd te laten verlopen is het hele traject tussen Groningen en Appingedam met een sonarboot afgevaren. “We hebben daarmee de bovenkant van het slib vastgelegd en we weten wat we aan grof vuil tegen komen”, zegt Hoekstra. “Tussen Groningen en Winneweer hebben we al 50 grote objecten gevonden. Dat kan gaan van fietsen en grote boomstronken tot betonblokken en gezonken bootjes. We hijsen die objecten met een grote kraan het water uit.” Overlast voor de omgeving ver-

wacht Hoekstra niet bij de werkzaamheden. “Er staat elke paar kilometer een generator die zorgt dat het afgevoerde slib door al die buizen wordt gespoeld. Dat ding maakt het lawaai van een kleine vrachtwagen en we zetten die neer op plekken zo ver mogelijk weg van de bebouwing. We werken bovendien van 07.00 tot 19.00 uur dus ’s nachts hoor je

ze niet.” Ook voor de scheepvaart zijn er maatregelen genomen. Hoekstra: “Natuurlijk is het lastig als zo’n zuigerboot midden op het diep ligt. Maar we maken met informatieborden kenbaar aan de pleziervaart dat die zuigerboot om 10.00, 12.00, 14.00 en 16.00 uur, in overleg met de schipper, aan de kant gaat om de plezierjachten te laten passeren.”

Waterschap lanceert speciale Bouwapp voor Dijkpark Waterschap Noorderzijlvest heeft een speciale Bouwapp laten ontwikkelen voor informatie over het Dijkparkproject. Ook kunnen via de app vragen gesteld worden of meldingen gedaan worden van overlast. Waterschap-woordvoerder Silvia Mosterd: “Wij vinden het belangrijk om de omgeving goed te informeren over wat we in hun buurt doen en we horen graag wat er leeft. Met de BouwApp kan dat allebei. Bovendien kunnen gebruikers updates gemakkelijk delen via sociale media, zoals Twitter en Facebook.” De Bouwapp is te downloaden in de appstore (Google of Apple). Kies de gele helm.

Advies commissie Plusfonds Dijkpark overgenomen door College De eerste 62.500 euro uit het Plusfonds Dijkpark zijn toegekend. Het College van B&W heeft het advies van de commissie Dijkpark overgenomen waardoor diverse verenigingen en stichtingen in Garmerwolde, waaronder GEO, de Historische Commissie, het Dorpshuis en de Stichting Begraafplaats, (een deel van) hun plannen kunnen realiseren. In oktober komt de commissie weer bij elkaar om zich te buigen over de 125.000 euro die nog beschikbaar is voor

het zogenaamde ‘herkenbare gebaar’. Dan wordt besproken wat de criteria zijn waaraan dit gebaar moet voldoen en volgens welk traject dit gekozen en gerealiseerd wordt. In de volgende i-GUP informeren wij u over de stand van zaken van de verschillende plannen die in Garmerwolde gesteund worden.

| Regelmatig onregelmatig verschijnend nieuwsblad voor Garmerwolde

Nieuwe damwanden langs Eemskanaaldijk bij Garmerwolde De dijk tussen de J.Bronssluis (bij Groningen) en Woltersum wordt nog dit jaar voorzien van nieuwe, langere damwanden. De werkzaamheden daarvoor starten in juni. Onderzoeksbureau Deltares onderzocht vorig jaar de gesteldheid van de dijken in Groningen en concludeerde dat de dijk van het Eemskanaal niet aardbevingsbestendig is en niet voldoet aan de huidige veiligheidsnormen. Het slaan van de nieuwe damwanden is onderdeel van het grotere project waarin ook de verbreding van de Eemskanaaldijk vanaf 2016 is opgenomen (het Dijkparkproject).

Het projectplan voor het vervangen van de damwanden ligt ter inzage bij het waterschapshuis van Noorderzijlvest, in het gemeentehuis van Ten Boer en bij

de kantoren van Rijkswaterstaat in Leeuwarden, Assen en Grou. Meer informatie: www.noorderzijlvest.nl of [email protected]

4

Onlangs bleek tijdens een informatieavond dat sommige bewoners langs de dijk bezorgd zijn dat het slaan van de damwanden trillingen veroorzaken waardoor hun huis schade kan oplopen. Het waterschap onderkent die zorg. Woordvoerder Silvia Mosterd: “Tijdens de werkzaamheden monitoren we de trillingen binnen een straal van zo’n 125 meter van de werkzaamheden. Eigenaren van bebouwing binnen de straal benaderen we en we controleren hun huis voorafgaand aan de werkzaamheden. We fotograferen de huizen en leggen zo vast welke scheuren er al eventueel zijn. Als er na de werkzaamheden extra scheuren

zijn bijgekomen, dan ligt het voor de hand dat die ontstaan zijn door de werkzaamheden. Als mensen buiten die straal van 125 meter wonen en toch schade door de werkzaamheden verwachten, kunnen ze contact met ons opnemen.” Locodijkgraaf Johannes Lindenbergh verzekerde de omwonenden dat eventuele schade vergoed wordt. “Ook als er in de periode van de werkzaamheden een aardbeving is en dus niet duidelijk is waardoor precies de scheuren zijn ontstaan, is dat iets dat wij dan afstemmen met de NAM. Bewoners hoeven daarover niet in de slag. Ze krijgen de schade sowieso vergoed.”

Garmerwolde: Links dorp in Christelijke gemeente De PvdA is ondanks de zware landelijke electorale duik naar beneden nog steeds de grootste partij in Garmerwolde. Tijdens de afgelopen Statenverkiezingen werden in Garmerwolde 51 stemmen (van het totale aantal van 301) op de socialisten uitgebracht. GroenLinks volgt met 47 stemmen en de SP is

de derde partij met 40 stemmen. De nieuwe partij Groninger Belang en D66 volgen met respectievelijk 28 en 24 stemmen. Daarmee is Garmerwolde met afstand het meest linkse dorp in de gemeente Ten Boer. Gemeentebreed is de ChristenUnie de grootste, gevolgd door het CDA.

Ten Boer bezuinigt vooral op eigen kosten De gemeente Ten Boer gaat tot 2018 € 624.000,- bezuinigen. De helft van dat bedrag wordt bespaard op personeelskosten en op de samenwerking met de gemeente Groningen. Subsidies voor dorpshuizen, de sporthal, jongerenwerk, kunst en cultuur en geld voor armoedebeleid blijven buiten schot. Andere voorzieningen blijven behouden, maar daar wordt wel gesneden in de subsidie of de kosten. Het zwembad en de bibliotheek bijvoorbeeld krijgen minder geld. De bezuinigingen zijn een voorwaarde om de extra bijdrage van

het Rijk te krijgen om het totale tekort van 10 miljoen op de boekhouding weg te werken. Voetbalverenigingen en de tennisvereniging dragen een steentje bij door meer vrijwilligersinzet en verhoging van de contributie. De leges van bouwvergunningen worden verhoogd en de gemeente onderzoekt of er belasting is in te voeren op leidingen, buizen en kabels van nutsbedrijven. De verhoging van de bouwleges lijkt vreemd omdat er weinig nieuwe woningen worden gebouwd. Maar door het aardbevingsbestendig maken van bestaande

huizen en gebouwen worden er meer vergunningen aangevraagd. De kosten daarvan kunnen door de eigenaren worden verhaald, samen met kosten van de aanpassingen aan het gebouw. De fracties in de gemeenteraad hamerden er vooral op om ook de burgers zelf te betrekken bij de besparingen op bijvoorbeeld de groenvoorziening of onderhoud van speelplaatsen. Dat zegde wethouder Annie Postma van Financiën direct toe. “De bezuiniging is ons opgelegd door het Rijk en moeten we uitvoeren. Hoe we dat doen,

ligt aan ons”, aldus wethouder Postma.

juni 2015

5

“Genoeg ruimte voor problemen” Akkerbouwer Van Zanten over Fietsroute Plus Al jaren wordt gediscussieerd over de precieze route voor de aanleg van een Fietsroute Plus, tussen Ten Boer en Groningen. De provincie stelt voor het tracé over de huidige Stadsweg te leggen: een oude route waarover nu een betonnen fietspad van 1.20 meter breed ligt en die verder wordt gebruikt als ontsluitingsroute voor grondeigenaren en grondgebruikers. Met die groep heeft de provincie overlegd. Met wisselend succes, aldus akkerbouwer Piet van Zanten, die zelf grond heeft dat grenst aan de Stadsweg. De provincie maakte wat (reken)foutjes in de voorbereiding en bij het uiteindelijke voorstel ziet van Zanten nog veel haken en ogen. Verrekend “Het nieuwe fietspad moet drie meter breed worden. Daar valt niet aan te tornen. De landbouw mag bovendien geen gebruik maken van het fietspad. Maar dan wordt de Stadsweg te smal voor ons, dus trokken we aan de bel! Wij hebben sowieso 3 meter nodig en nog wat extra ruimte om bij nat weer te ‘versporen’. Dat wil zeggen dat we bij nat weer niet telkens in dezelfde sporen kunnen rijden want dan rij je de hele weg aan gort. De

landbouw heeft volgens ons minimaal 5 meter nodig. De provincie rekende uit dat dat prima kon, want op de kadastrale kaart zagen ze dat er 11 meter ruimte was. Maar ze vergaten dat kadastraal betekent: van het hart van de sloot tot het andere hart van de sloot. Dat kost dus weer 3 meter effectieve ruimte en dan twee keer een meter voor de bermen. Nee, de provincie had zich verrekend en er moest een andere oplossing worden gezocht. Eigenlijk wilde de provincie het

landbouwverkeer het liefst van de Stadsweg. Ze stelden voor om in een paar gevallen nieuwe betonpaden aan te leggen op ónze grond waarvoor de boeren zelf de grond beschikbaar moesten stellen. Over dat laatste heb ik het verder maar even niet, maar het hele principe kon wettelijk niet. We hebben gewezen op de haken en ogen die daaraan zaten vanuit regelgeving door Brussel en de Nationale Mestwetgeving.” Schoonspuiten “Uiteindelijk koos de provincie voor het verstevigen van de Stadsweg met kunststof rasters en daarin ‘walsen’ ze dan grond en graszoden vast om het groene karakter enigszins te behouden. Dat plan dienen ze nu in. En het kan best wel eens een goede oplossing voor de boeren zijn,

maar we moeten dan nog wel goed overleggen over de manier van aanleggen, de fundering, het soort gras etc. Bovendien moet de landbouw met de zware machines het betonnen fietspad kruisen om het land te bereiken. Moet ik dan elke keer bij nat weer dat fietspad weer schoonmaken? Daar begin ik niet aan. Bovendien moet je de kanten van het beton goed op de grond aansluiten anders verbrokkelt het onder de machines. Ook daarover moet de provincie goed nadenken. En nog iets: zo’n mooie betonnen baan van drie meter breed leidt geheid tot sluipverkeer. Tja, in het huidige voorstel met al dat beton trekken de cultuurhistorie en de ecologie aan het kortste eind en voor de boeren is er ook nog genoeg dat fout kan gaan. Dat kan ik je op een briefje geven.”

Kavelruil? Kavelruil zou een oplossing kunnen zijn voor de grondeigenaren en -gebruikers aan de Stadsweg. Dus dat de grond tussen de boeren zó wordt uitgeruild dat iedereen zijn land via een andere openbare weg kan bereiken. Van Zanten: “Het zou een goede optie kunnen zijn, en dat zag de provincie ook wel, maar het is ook een gevoelig proces dat lang duurt. Kijk, voor een boer zijn de grond en landerijen de belangrijkste zaken in het leven. In een eerste gesprek zal zo’n boer dus nooit al zijn troeven uitspelen bij grondruil. Ideeën daarover

moeten rijpen, er moet vertrouwen groeien en men komt dan langzaam tot elkaar. Dan moet je niet twee van die jonge ambtenaren naar me toe sturen op een vrijdagmiddag na de thee en denken dat die jongens dat wel even regelen. Dat hebben ze schromelijk onderschat. Zo’n proces duurt een paar jaar. Bovendien moet de provincie bij kavelruil ook zelf een potje compensatiegrond meebrengen en dat is er tot dusver niet. Jammer. Want het zou een ideale oplossing kunnen zijn!”

| Regelmatig onregelmatig verschijnend nieuwsblad voor Garmerwolde

TONZON specialist van Noord Nederland

het n i k r Ste erk w s r e i hoven 6

Uw adres voor Aanleg Beplanting Bestrating Boomverzorging Schuttingen Onderhoud Vijvers

Lageweg 12 - 9798 TG Garmerwolde - Tel. 06 12154825 [email protected] - www.hoveniersbedrijfvanderwoude.nl

Michel Boer telefoon internet e-mail

06 - 41 47 01 63 www.mbdnoord.nl [email protected]

Al sinds 1964 uw betrouwbare specialist in nieuwbouw, verbouw, uitbreiding en onderhoud

Dorpsweg 1 - Garmerwolde - Tel. 050 - 404 29 21

Oude Rijksweg 11, 9798 PA Garmerwolde T. 050 - 541 65 01 - F. 050 - 541 92 68 www.havenga.com - [email protected]

In onze keuken o.a.: pates, snacks, saté, shalom, karbonades, salades enz. Geweideweg 1 Garmerwolde

Te l e fo o n ( 0 5 0 ) 5 4 1 6 0 6 2

juni 2015

Oud papiercontainer ‘kan aantikken’ voor de school Inwoners van Ten Boer kregen kortgeleden namens de gemeente een container (met blauw deksel) voor de inzameling van oud papier. De reden was dat er nog teveel papier meegaat met de grijze huisvuilcontainer en dat is jammer. Vooral voor de instellingen of verenigingen die profiteren van de oud papieropbrengst. In Garmerwolde is dat de basisschool, OBS Garmerwolde. De verwachting is dat de school dit jaar ongeveer 1500 euro op het oud papier verdient. De manier van inzamelen verandert niet, zegt gemeentewoordvoerder Freek van der Ploeg. “De vereniging die in de oude situatie inzamelde, blijft dat ook nu doen. In Garmerwolde blijven dus ouders van schoolkinderen met de Virol-afvalwagen eens in de paar weken het dorp doorrijden. Door de nieuwe container

wordt het werk voor de inzamelaars wél lichter omdat ze niet meer met dozen papier hoeven te zeulen. Ze hangen de container achter de inzamelauto en die wordt hydraulisch geleegd, net zoals vroeger met de vuilcontainers.” Van der Ploeg heeft goede hoop dat er meer papier wordt inge-

zameld doordat de mensen nu de nieuwe container kunnen gebruiken. “Ik heb dat in Ten Boer gezien, daar werken we al een paar jaar met de papiercontainer bij huis. Nu men zo’n container heeft is het makkelijker om het papier te scheiden van het andere afval. Toen bleek ook dat mensen die anders nooit een doosje oud papier aan de weg zetten, nu telkens een volle container aanbieden. Door deze container zamelen we jaarlijks 30 tot 40% meer oud papier in dan voor die tijd. Voor OBS Garmerwolde kan dat dus best aantikken!”.

De Nestor vertelt: 624.000 euro! Het valt me nog mee dat dát het bedrag is dat de gemeente Ten Boer moet bezuinigen. Maar ondanks het feit dat er door sommige verenigingen wel even geslikt moet worden, zijn de voorstellen eigenlijk vrij geruisloos behandeld en aanvaard. We verwachtten tijdens de laatste commissievergadering wel tien insprekers, maar er was er geeneen. Dat komt waarschijnlijk ook omdat het college met wethouder Postma tevoren goede gesprekken heeft gehad met alle betrokkenen. En dan moet ik wel zeggen dat Postma er heel hard voor werkt. Daar kunnen we op vertrouwen. Ze is goed voorbereid, ze weet van wanten en tijdens de vergaderingen hoeft ze niet terug te vallen op haar ambtenaren op de tri-

Let op! Gewijzigde data voor inzameling oud papier in Garmerwolde Als gevolg van de ingebruikname van de oud papier containers gaat de frequentie van de inzameling omhoog van 7 x naar ca. 10 x per jaar. De planning voor de inzameling voor de rest van 2015 is hierop aangepast.De nieuwe inzameldata voor de rest van 2015 zijn: • 19 juni 2015 • 21 augustus 2015 • 2 oktober 2015 • 6 november 2015 • 11 december 2015 Noteer deze data alvast in uw agenda! In het vervolg brengen de schoolkinderen namelijk géén herinneringsbriefjes voor het ophalen van oud papier meer in het dorp rond. In plaats hiervan worden de data voor het ophalen van oud papier in de plaatselijke nieuwsbladen (iGup en G&T) gepubliceerd. Daarnaast kunnen inwoners van Garmerwolde een persoonlijke afvalwijzer opvragen via de website van de gemeente Ten Boer. Hierop staan ook de data voor het inzamelen van oud papier vermeld.

H.D. Tammeling bune. Toen GroenLinks in het college kwam was ik sceptisch. Maar dat is weg. Ze bewijst zich! Dat geldt overigens ook voor de ambtenaren die telkens met het ministerie van Binnenlandse Zaken overleggen. De gemeente wil zoveel mogelijk geld van het Rijk lostrekken en het Rijk wil zoveel mogelijk geld terughalen. Daar is het Rijk heel rechtlijnig in. Dat botste best, maar inmiddels is er een respectvolle samenwerking. En het effect is daar: De leefbaarheid komt niet in het gedrang en dat is belangrijk! De aardbevingsproblematiek staat ook vast op de agenda. Terecht, want ik hoor dat veel inwoners voor hun schade nog steeds van het kastje

naar de muur gestuurd worden. Dan is het goed dat een burgemeester zich er publiekelijk voor inzet én zich verantwoordt. Nu stelt de overheid Hans Alders aan als stroman tussen het Rijk en de getroffen gebieden, maar dat mag er niet toe leiden dat burgemeesters monddood worden gemaakt omdat alles via Alders moet lopen. Dat laat Van de Nadort ook niet gebeuren. Dan hebben we natuurlijk nog de herindelingsdiscussie, maar dat staat volgens mij op een laag pitje. Eerst de financiën rond en dan praten we daar weer eens over, lijkt me. Ja, ons college heeft heel wat voor de kiezen, maar slaat zich er tot nu toe geweldig doorheen.

7

| Regelmatig onregelmatig verschijnend nieuwsblad voor Garmerwolde

Vergeten groenten

(advertorial)

Meiknolletje

Meiknolletjes, ook wel meiraap (Brassica rapa) genoemd, zijn een oude groente die in Nederland vrijwel alleen nog door de amateurtuinder en in de biologische landbouw wordt geteeld. In België en Frankrijk is het een veel voorkomende groente. Bij de Agrishop is het meiknolletje zeer regelmatig verkrijgbaar. Het behoort tot de vergeten groenten maar krijgt steeds meer belangstelling.

8

Meirapen zijn ronde knolletjes, ter grootte van een rode biet. Ze hebben een wit velletje afgezien van de bovenste één tot zes centimeters die paars, rood of groen kunnen zijn. De binnenkant is helemaal wit. Ze worden soms verkocht met het loof er nog aan, maar niet altijd. Het loof wordt ook wel als raapstelen apart gegeten. De exacte oorsprong is onbekend, maar wilde vormen zijn nog te vinden in Europa en west Azië. Meiknolletjes zijn lekker zacht en mals en de smaak is lichtzoet. Meiknolletjes kun

je rauw eten en ook in salades gebruiken. Ze combineren heel goed met andere lentegroenten, zoals peultjes, courgettes of doperwtjes. Ze passen prima bij zomergroenten als paprika en aubergines. Ook combineren ze heel goed met wintergroenten, zoals prei. De iets scherpe smaak van het rauwe knolletje wordt milder door het koken. Meiraap moet je niet verwarren met koolraap. Sommige rassen van meiraap kunnen knolletjes laten uitgroeien tot een gewicht van ruim één kg. Meirapen werden al

geteeld door de Romeinen en de Oude Grieken. De domesticatie heeft waarschijnlijk plaatsgevonden in Afghanistan, Pakistan en het Middellandse Zeegebied. Meiraapjes zijn in het voorjaar en de lente te koop. De naam ‘meiknolletje’ duidt op het feit dat ze alleen in het voorjaar worden geteeld, omdat de plant niet winterhard is. Zaait de kweker ze in het najaar, dan zijn ze in het najaar te koop als herfstraap. De stoppelknol is ook een knolraap, die vroeger veel na de graan-

70 jaar bevrijding: Oorlog en bevrijding in Garmerwolde

Het Scholtenhuis direct na de bevrijding. Foto: Haijer en Mees / groningerarchieven.nl/) Vindingrijk Mijn ouders en grootouders waren vindingrijk. In een eerdere iGup heb ik al eens verteld hoe mijn vader en grootvader van kolengruis brandstof maakten. Het gruis was niet los te gebruiken. Maar zij vermengden het met klei dat ze van de aardewerkfabriek meenamen. Mijn vader werkte op de aardewerkfabriek, mijn opa op de steenfabriek (die stonden naast elkaar op de plek waar nu de Albert Heijn aan de Rijksweg staat). Het gruis mengden ze door de klei en vulden er bloempotjes mee. Die potjes stortten ze leeg en het ‘toren-

Op onze website www.igup.nl staan verschillende smakelijke recepten om deze vergeten groente eens te proberen. De groenten zijn verkrijgbaar bij de Agrishop in Garmerwolde.

Het verhaal van Lies Schaaphok

Dit jaar is het 70 jaar geleden dat Nederland is bevrijd van de Duitse bezetting. iGup brengt in een serie artikelen herinneringen aan de oorlogsjaren en de bevrijding. Elizabeth Schaaphok-Smit vertelt over haar herinneringen aan de oorlogstijd. Al meer dan 90 jaar woont zij op Zevenhuisjes langs het Damsterdiep. “In de oorlogsjaren hebben we gelukkig geen echte honger gekend. Wel was er schaarste aan allerlei artikelen. We kregen bonnen om daarmee voedsel, textiel en kleding te kunnen kopen. Ook waren er bonnen voor tabak en koffie. Die bonnen haalde je op het gemeentehuis. Ook hadden we een grote tuin waarop allerlei voedsel werd verbouwd. Dat konden we dan ruilen tegen producten die we nodig hadden en die schaars waren. We hadden konijnen en kippen. Ook hadden we een aantal geiten. Die molken we. Ik heb het van mijn moeder geleerd. Vaak melken mensen geiten vanaf de achterkant. Dat deed mijn moeder niet. Die molk de geiten net als bij koeien, van de zijkant. Daarmee voorkwam ze dat als de geit tijdens het melken wat keutels liet vallen, die in de melkemmer terecht kwamen.

oogst op de korenstoppels werd gezaaid en aan het vee gevoerd. De winterraap (ook: aveelzaad) is een variëteit die winterhard is. Bewaar de meiraap één tot twee weken in de groentelade van de koelkast. Eventueel de snijvlakken afdekken met plasticfolie.

tje’ klei lieten ze in de wind drogen. Achter ons huis stond een stelling met torentjes. De gedroogde klei zetten ze in de kachel en daarmee zijn wij ook in de wintermaanden goed de oorlog doorgekomen. Dode man Uit de oorlog herinner ik me de avond dat Jan (toen mijn verloofde, later mijn man) in Sperrtijd naar huis terugreed. Hij kwam een Duitse legerauto tegen die tussen Garmerwolde en ‘Klein Kaakheem’ (waar nu de familie Barla woont) stopte. Jaap is snel naar huis gefietst. De

volgende dag vonden we een dode man in het Damsterdiep. De Duitsers hadden hem doodgeschoten en in het Damsterdiep gegooid. Hij heeft onder een laken achter ‘Klein Kaakheem’ gelegen. Als jeugd konden we het niet laten om even te kijken, ook al mocht het niet van mijn ouders. Ik zie nog zo voor me hoe zijn bruine schoenen onder het laken uitstaken en de grond om hem heen nat was van het water dat uit zijn kleren liep. Later hoorden we dat hij een rechercheur was die in het verzet actief was. Ik herinner het me nog erg goed. Versleten Na de oorlog is er nog lange tijd schaarste geweest. Nieuwe kleding zat er vaak niet in. Je verstelde veel kleding en maakte bijvoorbeeld van een oude jas weer een jas voor de kinderen, waarbij je de versleten stukken stof oversloeg. Ook heeft het een hele tijd geduurd voordat de binnenstad van Groningen is herbouwd. We zijn nog met onze oudste zoon toen hij nog klein was, naar de Grote Markt gelopen om het kapotgeschoten en opgebrande Scholtenshuis te bekijken.”